23
Khiêu gặp Đường Phi, muốn nói với Đường Phi: đằng ấy biết không, tớ đã giết em họ của đằng ấy, giết em họ của đằng ấy rồi. Khiêu cứ muốn kêu lên thật to, không hiểu làm thế để chuộc tội hay trách cứ Đường Phi. Lẽ nào Đường Phi đã kích thích quyết tâm của Khiêu? Trước khi bé Thuyên gặp nạn, Phi vẫn thường đến thăm, lại còn nói ra điều hết sức tàn nhẫn là, bé Thuyên rất giống bác sĩ Đường. Phi có cái gì đó như là người chỉ huy sự việc mà Khiêu là người chấp hành. Tội của ai lớn hơn, Khiêu rất đau lòng nghĩ như thế. Cuối cùng Khiêu cho rằng Phi không có lỗi, bởi nhiểu lắm thì Phi cũng chỉ cung cấp cho Khiêu một ý nghĩ mà thôi. Một ý nghĩ, có thể tin mà cũng có thể không tin, có thể nghe mà cũng có thể không nghe.
Bây giờ thì mọi việc đã qua, gia đình Khiêu và gia đình Đường Phi đều yên ổn cả, điều khó xử không trong sáng cản trở giữa hai người cũng tiêu tan. Gặp nhau, Khiêu thấy rất rõ Đường Phi đã thanh thản hẳn đi. Khiêu cũng đủ tư cách để thanh thản như thế, nhưng lại không có chỗ nào để chúc mừng thành công vì đã rửa được nỗi hận, mà ngay cả sợ hãi cũng không kịp. Khiêu nén chặt nỗi sợ trong lòng với mục đích quên đi nỗi sợ. Đó là một tâm tư không thể trao đổi với ai khác, nhất là trước sự thanh thản của Đường Phi. Vô hình trung Đường Phi đã trút bỏ nặng nề sang cho Khiêu, để Khiêu phải chịu đựng. Bởi thế, Khiêu thầm trách Đường Phi nhưng lại không có cách nào cắt đứt tiếp xúc với Phi, càng không có cách nào không nhớ đến Phi, bởi bỗng nhiên Khiêu gặp lại bé Thuyên ngay trên khuôn mặt Đường Phi. Nếu bé Thuyên không chết thì lớn lên nó sẽ là một Đường Phi thứ hai. Khiêu rất vô lý cảm thấy bé Thuyên chưa chết, nó vẫn dựa vào Phi, có thể là một phần nào đó của Phi.
Bé Thuyên là một phần của Đường Phi, đúng là một phần của Phi. Bé Thuyên và Phi sẽ mãi mãi chập chờn trước mắt Khiêu, tồn tại trong cuộc đời Phiêu. Đó là một thể hỗn hợp, Phi là bé Thuyên biết nói, Phi đem theo bé Thuyên vào tuổi trưởng thành của mình.
Lúc này Đường Phi đã ra ở riêng, chưa tốt nghiệp trung học đã vào làm việc ở nhà máy, ở trong khu tập thể công nhân nhà máy. Số phận của Đường Phi nên tương tự như của gã đội trưởng giày trắng, con đường tốt nhất là về nông thôn tham gia sản xuất. Đó là việc Phi rất sợ, rất sợ nông thôn. Để khỏi về nông thôn, nhiều bạn cùng lớp phải bỏ học để tìm việc, có bạn đi bán hàng, có bạn bán vé trên xe buýt, có bạn vào làm việc ở xưởng chế biến thực phẩm, suốt ngày trông coi vại dưa hoặc đảo chum củ cải muối. Các bạn kêu khổ, đảo xong những chum củ cải muối thì hai cánh tay mỏi nhừ. Nhưng dù sao bạn gái ấy cũng đã đi làm, tóm lại không phải về nông thôn, cứ đảo xong những chum củ cải là có thể về nhà. Muối dưa mới là việc đáng ghét hơn, dưa vẫn để ở xưởng thực phẩm Phúc An, điều đáng ghét của dưa cũng là điều đáng ghét của thành phố, bởi thế buộc phải tiếp nhận. Kể ra, so với trên thì chẳng bằng ai, nhưng so với dưới thì còn hơn nhiều người, có lúc cái đáng ghét ấy vẫn có thể hấp dẫn khối người.
Đường Phi lạnh lùng nhìn các bạn, thấy con đường của các bạn tốt hơn của mình. Nhưng Phi vẫn xem thường con đường ấy, mục tiêu tối cao của Phi là làm một công nhân chân chính, mấy cái nhà máy ở phía tây thành phố là niềm mơ ước của Phi, xưởng đúc, nhà máy cơ khí, nhà máy nhiệt điện, nhà máy làm đồ nhựa. Đường Phi nhận thấy công nhân trong các nhà máy lớn ấy mới thật là “giai cấp công nhân,” đúng là “giai cấp công nhân lãnh đạo tất cả” như lời Mao Chủ tịch nói. Phong cách của họ, khí thế của họ có thể đại diện cho tầng lớp cao nhất của tinh thần và địa vị thời đại. Còn như người bán hàng, bán vé xe buýt, làm ở xưởng thực phẩm đâu có thể gọi là giai cấp công nhân, cùng lắm chỉ là những người đứng vòng ngoài giai cấp công nhân, hoặc chỉ là sự lẫn lộn vàng thau mà thôi. Vào thời đó, với thân phận Đường Phi, ý nghĩ ấy thật viễn vông, khác nào con cáo muốn ăn chùm nho. Nho chua lắm!
Có thể Đường Phi là con cáo đó thật, nhưng Phi không dễ dàng tuyên bố nho chua, bởi Phi vẫn muốn ăn chùm nho kia, mà chưa ăn được thì chưa đành lòng. Có thể từ nhận thức mới về cuộc sống đã cho Phi dũng khí, nhận thức mới ấy bắt đầu từ việc Phi di phá thai, bắt nguồn từ đêm hôm hai cậu cháu ôm nhau mà khóc. Phi biết mình không còn nhỏ nữa, khong còn bám mãi vào cậu được, càng không thể bị những ánh mắt ngờ vực của bạn học đánh bại. Ai cũng biết thành phần xuất thân của Phi, ai cũng mong Phi về nông thôn sản xuất, nhưng Phi lại cứ muốn làm giai cấp công nhân, chỉ có gia nhập hàng ngũ công nhân thì Đường Phi mới đứng vững trên vị trí không thể đánh bại. Phi ngông cuồng đặt cho mình một tiêu chuẩn thật cao, chỉ có tiêu chuẩn ngông cuồng mới có thể làm cho tâm hồn phấn chấn lên được.
Săpt tốt nghiệp, trong lớp ồn lên tin đồn có một người của xưởng đúc đến trường tuyển công nhân, tuyển hai học sinh nam ưu tú, có tư tưởng, tác phong và phẩm chất chính trị tốt vào làm công nhân ở xưởng anh ta. Cách làm cụ thể là chủ nhiệm lớp đề cử và xưởng tuyển chọn trực tiếp. Tin này làm cho các học sinh nam xuýt xoa, phấn khởi, thèm muốn, còn cánh học sinh nữ thì than vãn vài câu rồi chẳng thèm để ý tới. Đường Phi không bỏ qua tin ấy, tuy chỉ tiêu chỉ có hai, mà lại là nam. Phi nghĩ, có thể không gặp may, nhưng Phi tìm cách gặp bằng được người của xưởng đúc đến tuyển công nhân.
Có những lúc sân trường giống như một thôn nhỏ, hễ có người lạ xuất hiện là cả thôn cùng biết. Tuy người ấy chưa quen ai trong thôn, nhưng một khi có người lạ xuất hiện thì lập tức cả thôn nhận ra người đó từ nơi khác đến. Đường Phi đã phát hiện ra người lạ đến trường, một người đàn ông chừng ba mươi tuổi dựng xe đạp trước lớp học, nói chuyện với thầy hiệu trưởng, thoáng cái Phi biết đây không phải là người của trường, chắc là người đến tuyển công nhân rồi. Phi cố tình lảng vảng trước phòng học, đến sát chỗ thầy Hiệu trưởng và người kia, nghe họ nói chuyện. Kết quả Phi không nghe được gì nhiều, chỉ nghe thầy Hiệu trưởng nói, anh Thích ạ, chúng ta vào văn phòng nói chuyện cụ thể hơn. Anh công nhân có tên Thích khóa xe, cùng thầy hiệu trưởng vào văn phòng.
Đường Phi đến bên cái xe đạp của anh công nhân kia, nhìn rõ đó là chiếc xe đạp Phượng Hoàng kiểu 18, thép măng-gan, mốt nhất thời bấy giờ, rất mới, nước sơn nước mà còn bóng loáng. Đường Phi ngòi xuống vờ buộc lại dây giày, nhìn quanh không thấy ai liền xịt hết hơi cả hai bánh xe đạp và lấy “giun” của van xe. Phi nắm hai cái “giun” trong lòng bàn tay, thong thả đi ra cổng trường, quặt sang phía tây nơi có thợ sửa chữa xe đạp. Đường Phi ngồi chờ, tin rằng sẽ gặp anh ta.
Quả nhiên, nửa tiếng đồng hồ sau có người dắt xe đạp từ sân trường đi ra, Phi nhận ra người có tên là Thích. Anh ta hoiư cau mày, rõ ràng rất bực mình vì ai đó tháo mất “giun” của van xe đạp. Anh đi thẳng đến hàng sửa xe, thấy anh ta bực mình Phi cũng hơi sợ, hoặc Phi không sợ vì anh ta bực mình mà sợ cái mẹo vặt ấy của mình không thành, tâm lý không vững. Anh ta đến càng gần tim Phi đập càng mạnh, tưởng đâu tim sắp tung ra ngoài, phải cố nuốt nước bọt mấy lần để trấn tĩnh, nhìn anh công nhân dựng xe trước hàng sửa xe để bác thợ thay “giun” mới, bơm căng cả hai lớp trước và sau lên. Phi nghĩ lúc này lên tiếng làm quen là tốt nhất, nếu không thì không còn dịp nào khác. Nhưng Phi như người câm, không sao nói ra được, tưởng như mở miệng ra nói thì tim sẽ bật tung ra ngoài, rơi xuống đất. Anh công nhân đã gạt chân chống xe lên, Phi buộc phải nói, nếu không sẽ không còn dịp may nào khác. Phi đến sau lưng anh ta khi anh vừa giơ chân đình lên xe: chào chú, chú là chú Thích phải không ạ?
Anh ta dừng chân quay lại nhìn Phi và hỏi, cháu là ai?
Cháu… cháu là một học sinh trung học. Đường Phi hất cằm về phía trường học, rồi đến gần anh thợ.
Anh ta nhìn Phi, hỏi: tại sao cháu biết tên chú?
Cháu đoán thế. Phi nói.
Cháu đoán? Cháu có việc gì không? Anh ta hỏi và tiếp tục dò xét, không biết cô học sinh này muốn gì, nhưng khẩu khí anh từ ngạc nhiên chuyển sang bình thường.
Đường Phi cũng đã bình tĩnh lại, nói: thế này chú ạ, cháu xin lỗi chú, chú cừa đến hàng sửa xe để thay “giun” phải không? Chắc chú bực mình vì để xe trong sân trường mà bị mất “giun” của van xe. Cháu là người xịt lốp xe của chú, là người lấy “giun” xe của chú đấy.
Tại sao cháu lại làm thế? Thích vừa hỏi vừa dắt xe đi chầm chậm. Anh ta đi rất chậm không phải cố ý bỏ Phi mà muốn dừng lại lâu hơn ở gần trường học.
Đường Phi cũng đi lên ngang với anh công nhân và nói, cháu xịt lốp xe của chú để làm quen với chú. Cháu lấy “giun” xe nhất định chú phải đến hàng sửa xe, mà cháu thì chờ ở đấy, chờ để làm quen với chú.
Đường Phi nói hết sức ngây thơ, anh công nhân Thích phá lên cười. Nhất là khi Phi mở bàn tay ra để anh ta trông thấy hai cái “giun” xe, hai bàn tay hồng hào, ướt mồ hôi, bỗng một tình cảm dễ chịu xuất hiện trong anh. Anh không ghét cô học sinh lấy “giun’ xe nhưng vẫn không biết cô học sinh này định làm gì đây. Anh là một công nhân bình thường vừa được cất nhắc lên phòng hành chính, bởi vậy tính cách anh vẫn còn rất công nhân, giản dị, thẳng thắn. Anh ta vẫn chưa quen với lối nói chuyện vừa uyển chuyển để người khác đoán biết ý vừa rất kín đáo, nhưng cách nói chuyện này rất hấp dẫn. Anh nói, cháu phải kỳ công như thế chắc là có chuyện gì cần lắm phải không?
Vâng, có chuyện rất cần, cháu muốn vào làm công nhân trong xưởng đúc của chú. Phi nói.
Thích im lặng, đề nghị của Đường Phi làm anh bất ngờ. Anh thấy khó mà giúp được, vừa rồi trao đổi với thầy Hiệu trưởng, hai chỉ tiêu đã được xác định, hơn nữa lần này xưởng anh không tuyển nữ công nhân. Anh im lặng, không biết nói gì.
Hai người không biết đi đến bờ sông Hộ Thành từ lúc nào, buổi chiều đầu đông gió từ trên mặt sông thổi lồng lộng, bờ sông vắng vẻ hầu như không có một ai, biết đâu anh ta lựa chọn con đường vắng vẻ này hay chính Đường Phi dẫn dắt. Phi phá vỡ sự im lặng: yêu cầu của cháu có gì đó không phải phép, chú còn chưa biết tên cháu, cháu có quyền gì đề nghị với chú như thế.
Cháu tên gì? Thích hỏi.
Cháu tên là Đường Phi.
Sau này sẽ có dịp. Thích nói.
Sau này, sau này là bao giờ? Đường Phi hỏi dồn.
Có thể sang năm, có thể là…
Sang năm không được, sang năm muộn lắm. Đường Phi ngắt lời anh ta: mùa xuân sang năm cháu tốt nghiệp, nhất định phải về nông thôn. Lúc này giọng nói của Đường Phi có phần bức xúc như nói chuyện với người đã quen biết.
Đường Phi – anh ta gọi tên Phi – gia đình cháu, bố mẹ cháu không có cách gì giúp cháu à?
Câu hỏi thật tàn nhẫn, tuy chỉ là câu hỏi thông thường, bởi thế Đường Phi không trả lời thẳng vào câu hỏi của Thích. Anh ta hỏi như thế đã cho Phi một cơ hội “mở cánh cửa lòng mình.” Phi nói không còn bố mẹ, bố mẹ là nhà báo cao cấp của trung ương, bị tai nạn máy bay trong một lần đi công tác nước ngoài. Phi phải sống với cậu ở Phúc An, cậu bị mù, làm thầy lang xoa bóp ở bệnh viện Đông y, không đủ sống. Bà mợ thì trút giận dữ lên người Phi, ngày nào cũng đánh mắng thậm tệ. Ôi, Phi là con liệt sĩ, không sống nổi cuộc sống nhờ vả, ở thành phố này biết trông cậy vào ai! Phi nghe nói xưởng tuyển công nhân, gặp Thích như gặp niềm hy vọng. Phi muốn coi Thích như một người thân, muốn gọi bằng “anh,” Phi cô độc không anh chị em, cần có một người anh. Thế là hết, Phi là người thừa, thà nhảy xuống sông tự tử cho xong.
Nước mắt Phi rơi trong gió lạnh. Vừa nói chuyện, hai người vừa đi xuống vệ sông. Phi nói những lời giả dối nhưng nước mắt thì không giả. Đó là sự tự nhạo báng và đánh mất lòng tin cùng đến. Đường Phi đi xuống dốc, Thích theo sau. Anh ta xúc động bởi câu chuyện của Phi, xúc động bởi vẻ thành thật của Phi. Anh ta dừng xe, quàng tay lên lưng Phi cùng đi xuống vệ sông, tin rằng mình không có chút tà tâm nào mà chỉ muốn giúp một cô gái. Phi biết mình đang được anh ta quàng tay sau lưng nhưng lại ra vẻ thoái thác. Anh ta ôm chăt Phi tự nhiên hơn, hai thân thể cùng cử động, chân bước chệnh choạng, thế rồi hai người ôm nhau trong đêm tối bên bờ sông.
Họ nằm nghiêng bên nhau. Anh ta cảm thấy Phi đang ghì chặt lấy anh, thu vào lòng anh, toàn thân hút chặt lấy cơ thể anh. Anh ta ôm Phi một cách máy móc, không dám thở mạnh. Anh không hiểu tại sao lại như thế, chưa bao giờ được như thế, anh không muốn lợi dụng người khác khi gặp khó khăn. Nhưng sao Phi lại hút chặt lấy anh? Trong bóng tối, anh cảm nhận được hơi thở của Phi, nồng ấm, một vị nhạt nhẽo. Anh nhắm mắt, nghĩ đến cặp môi mọng đỏ, mềm mại của Phi, rất muốn hôn Phi, nhúng Phi lắc đầu quay đi. Bởi vậy anh đã hiểu nhầm, nghĩ rằng như thế không xong, thì ra cô ta không muốn. Phi “hút” anh thật chặt không phải là tín hiệu gì khác, chỉ là… chỉ là mong được che chở. Nghĩ vậy, anh ta không tìm cặp môi Phi nữa, tình cảm cũng tĩnh lặng trở lại. Việc anh ta làm lúc này là nằm với Phi bên vệ sông rồi đưa Phi về nhà. Anh buông Phi ra và đứng dậy nhưng lại bị Phi kéo lại, hai người ôm lấy nhau. Phi nói trong nước mắt: cháu cởi đồ ra cho chú đây, cháu cởi ngay…
Máu anh dồn lên óc, cơ thể cương cứng thật khó chịu. Anh không hiểu tại sao một học sinh mới mười mấy tuổi lại như thế, tại sao cô ta không chịu để mình hôn, nhưng lại muốn… lại muốn… Trước mắt anh ta hiện lên hình ảnh Phi đang đứng trước hàng sửa xe đạp, Phi lúc đó và bây giờ hoàn toàn khác nhau. Trên người Phi thơ ngây và mưu đồ, ấu trĩ và phóng đãng cũng song song tồn tại. Nhưng anh ta không suy nghĩ nhiều, không kiềm chế nổi dục vọng mãnh liệt tuy là bị dồn ép, cũng không muốn bỏ lỡ cơ hội trời cho này. Anh ta cởi áo bông trải xuống đất, bế Đường Phi lên và đặt vào tấm áo còn vương hơi ấm.
Chừng nửa tháng sau, anh công nhân Thích tìm cách chạy cho Đường Phi cái giấy gọi đi làm. Khi thẩm tra lý lịch thì những lời nói dối của Phi cũng bị lộ tẩy. Không vì thế mà Thích ghét bỏ Phi, ngược lại thấy thương hơn. Tuy Phi nói dối anh, nhưng anh cũng thấy xấu hổ với Phi. Anh ta vẫn nghĩ, nếu hai người không xảy ra chuyện ở bên bờ sông thì anh giúp Phi là việc đơn thuần trong sáng mà cũng tốt đẹp, nhưng rất đáng tiếc anh không giữ nổi mình. Bởi thế anh không thể nói đến hối hận, chỉ thấy buồn mỗi khi nghĩ lại. Anh nghĩ, phải cố gắng giúp Phi, để một người không còn hy vọng ở lại thành phố được vào làm ở một nhà máy cơ khí quốc doanh nổi tiếng, tiếc nỗi phải làm ở một bộ phận không tốt lắm. Khả năng của anh ta chỉ đến vậy, Phi chỉ có thể vào làm công nhân ở phân xưởng đúc vừa bẩn nhất, vừa vất vả nhất.
Đường Phi, cô công nhân học việc ở phân xưởng làm khuôn đúc đã dành tháng lương đầu tiên để mua cho bác sĩ Đường đôi găng tay ni-lông có đủ năm ngón, mốt mới nhất; mời Khiêu và Do Do tham quan phân xưởng của mình làm, đến ăn chiêu đãi tại nhà tập thể. Phi mời hai bạn ăn bún, chỉ một loáng ba cô gái ăn hết một cân rưỡi bún. Phi nói một cách hào phóng: không sao, lát nữa sẽ đi mua tiếp. Các bạn biết không, tớ có lương rồi, là người được hưởng lương rồi đấy. Đường Phi vừa nói vừa rút trong túi áo ra cái ví đựng tiền đan bằng sợi ni-lông, giơ cao trước mặt hai bạn.
Khiêu thấy nước mắt dâng đầy trong đôi mắt đẹp của Đường Phi.