Những đại dịch cúm thế giới Tình Hình Hiện Tại Như Thế Nào? Một đại dịch là một dịch bệnh xảy ra trên phạm vi toàn cầu. Đại dịch cúm xảy ra khi một loại siêu vi cúm mới xuất hiện mà con người chỉ có ít hoặc hoàn toàn không có khả năng miễn dịch đối với loại siêu vi này và cũng không có thuốc chủng ngừa. Bệnh lây lan dễ dàng từ người này sang người khác, gây bệnh nặng và có thể lây lan giữa các quốc gia và trên toàn thế giới trong một thời gian rất ngắn.
Thật khó biết trước khi nào một đại dịch cúm tiếp theo sẽ xảy ra hoặc đại dịch đó có mức độ nghiêm trọng như thế nào. Cho dù đại dịch xảy ra ở đâu và vào thời điểm nào đi nữa thì tất cả mọi người trên thế giới đều có nguy cơ mắc bệnh. Qua các biện pháp như đóng cửa biên giới và hạn chế đi lại, các quốc gia có thể làm trì hoãn việc xâm nhập của siêu vi gây bệnh, nhưng không thể ngăn chặn triệt để được việc đó.
Siêu vi H5N1 có khả năng lây bệnh rất cao. Các chuyên gia y tế lo ngại rằng việc loại siêu vi này tiếp tục lây lan ở khu vực Đông Á và các quốc gia khác đang tạo ra một mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Siêu vi H5N1 làm dấy lên các mối lo ngại về nguy cơ xảy ra đại dịch ở người do:
- Siêu vi này đặc biệt dễ gây bệnh
- Siêu vi lây lan qua loài chim di cư
- Siêu vi này có thể truyền từ chim sang các động vật có vú và sang người trong một số ít trường hợp, và
- Giống như các loại siêu vi cúm khác, loại siêu vi này vẫn tiếp tục tiến hóa.
Kể từ năm 2003, ngày càng có nhiều truờng hợp nhiễm H5N1 ở người đã được ghi nhận ở Á châu, Âu châu, và Phi châu. Hơn một nửa số người nhiễm siêu vi H5N1 đã qua đời. Đa số các trường hợp này đều được coi là do tiếp xúc với gia cầm nhiễm bệnh. Vẫn chưa có trường hợp nào truyền bệnh từ người sang người, tuy nhiên người ta lo ngại rằng H5N1 sẽ phát triển thành một loại siêu vi có khả năng lây lan từ người sang người.
top of page
Avian Influenza Siêu vi Bệnh cúm gia cầm (bệnh cúm gà) do các loại siêu vi gây bệnh cúm A thường xuất hiện tự nhiên ở các loài chim gây ra. Các siêu vi này có các phân nhóm khác nhau được tạo ra bởi các biến đổi trong một số chất đạm nhất định (hemagglutinin [HA] và neuraminidase [NA]) trên bề mặt của siêu vi gây bệnh cúm A và trong cách thức kết hợp các chất đạm đó.
Mỗi cách kết hợp đại diện cho một phân nhóm khác nhau. Tất cả các phân nhóm đã biết của siêu vi gây bệnh cúm A đều có thể gặp ở loài chim . Bệnh cúm gia cầm hiện đang gây lo ngại là do siêu vi nhóm H5N1.
top of page
Avian Influenza ở Loài Chim Các loài chim hoang dã trên khắp thế giới mang avian influenza siêu vi trong ruột, nhưng thường không mắc bệnh do các siêu vi này. Avian influenza rất dễ lây lan giữa các loài chim và có thể khiến một số loài gia cầm, kể cả gà, vịt, và gà tây, mắc bệnh nặng và chết.
Những con chim bị nhiễm bệnh mang siêu vi gây bệnh cúm trong nước bọt, chất dịch tiết ra từ mũi và trong phân. Các loại gia cầm có thể avian influenza bị nhiễm siêu vi cúm gia cầm qua tiếp xúc trực tiếp với các con ngan hoặc các loài gia cầm khác đã bị nhiễm bệnh, hoặc qua tiếp xúc với các bề mặt (ví dụ như bùi đất hoặc lồng) hoặc các vật chất (ví dụ như nước hoặc thức ăn) đã nhiễm siêu vi này.
Avian influenza Siêu vi cúm gia cầm ở gia cầm gây ra hai dạng bệnh chính và có thể được phân biệt qua khả năng gây tử vong thấp và cao. Dạng có "khả năng gây tử vong thấp" có thể tồn tại mà không được phát hiện ra và thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ (thí dụ như xù lông và sản lượng trứng giảm bớt). Tuy nhiên, dạng có khả năng gây tử vong cao lây lan trong các đàn gia cầm nhanh hơn. Dạng bệnh này có thể gây ảnh hưởng tới nhiều bộ phận nội tạng và tỷ lệ tử vong có thể đạt tới mức 90-100%, thường là trong vòng 48 giờ đồng hồ. Chính dạng siêu vi H5N1 H5N1 có khả năng gây bệnh cao là dạng khiến các nhà khoa học lo ngại.
top of page
Người Nhiễm Avian Influenza Siêu vi “Siêu vi gây bệnh cúm ở người” (Human influenza virus) thường là các loại siêu vi lây lan phổ biến từ người này sang người khác. Chỉ có bốn phân nhóm siêu vi cúm A đã biết (H1N1, H1N2, H3N2, và H7N2)hiện đang phổ biến ở người. Có khả năng là một số thành phần di truyền của siêu vi cúm nhóm A ở người hiện tại có nguồn gốc từ loài chim. Siêu vi cúm nhóm A thường xuyên biến đổi, và các dòng khác có thể tự điều chỉnh dần dần để gây bệnh và lây lan từ người này sang người khác.
Đối với hầu hết mọi người, avian influenza nguy cơ mắc bệnh cúm gia cầm là rất thấp vì các loại siêu vi này thường không gây bệnh cho người. H5N1 là một trong số ít các loại siêu vi avian influenza gây bệnh cúm gia cầm đã vượt qua được rào cản giữa các loài vật để gây bệnh cho người, và nó là loại siêu vi gây tử vong cao nhất trong số các loài đã vượt qua được rào cản đó.
Đa số các trường hợp mắc bệnh cúm H5N1 ở người là do tiếp xúc với gia cầm bị bệnh (ví dụ như gà, vịt và gà tây nuôi) hoặc các bề mặt đã nhiễm chất dịch tiết ra/phân của các con chim bị nhiễm bệnh.
Cho tới nay, tình trạng siêu vi H5N1 lây lan từ người sang người vẫn còn hạn chế và vẫn chưa có thêm trường hợp nhiễm bệnh mới nào được ghi nhận. Tuy nhiên, vì tất cả các siêu vi cúm đều có thể biến đổi, các nhà khoa học lo ngại rằng một ngày nào đó siêu vi H5N1 sẽ có khả năng gây bệnh cho người và lây lan dễ dàng từ người này sang người khác.
Trong các đợt dịch bệnh gần đây tại Á Châu, Âu Châu và Phi Châu, hơn một nửa số người nhiễm siêu vi H5N1 đã tử vong. Đa số các trường hợp tử vong đều xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên trước đây đã từng khỏe mạnh. Tuy nhiên, có khả năng các trường hợp hiện được báo cáo chỉ là những trường hợp mắc bệnh nặng nhất, và toàn bộ quá trình phát triển của căn bệnh do siêu vi H5N1 gây ra vẫn chưa được xác định.
Triệu chứng của bệnh cúm gia cầm avian influenza ở người rất đa dạng, từ các triệu chứng giống như bệnh cúm thường gặp ở người (thí dụ như sốt, ho, đau họng và nhức mỏi cơ) cho tới nhiễm trùng mắt, viêm phổi, các bệnh nghiêm trọng về đường hô hấp (thí dụ như bệnh hô hấp cấp tính), và các biến chứng khác nghiêm trọng và đe dọa tới tính mạng. Các triệu chứng của bệnh cúm gia cầm avian influenza có thể tùy thuộc vào loại siêu vi gây bệnh.
Vì các loại siêu vi này thường không gây bệnh cho người, nên con người thường có ít hoặc không có khả năng miễn dịch đối với các loại siêu vi đó. Nếu siêu vi H5N1 có khả năng lây lan dễ dàng từ người này sang người khác, một đại dịch (một nạn dịch trên toàn cầu) có thể bắt đầu hoành hành. Không ai có thể biết trước khi nào đại dịch có thể xảy ra. Tuy nhiên, các chuyên gia trên toàn thế giới đang theo dõi tình hình H5N1 rất chặt chẽ và đang chuẩn bị sẵn sàng để đề phòng khả năng siêu vi này có thể bắt đầu lây lan từ người này sang người khác dễ dàng hơn và trên phạm vi rộng hơn.
Để biết thông tin mới nhất avian influenza và các trường hợp mắc bệnh, xem bản đồ thế giới map trên trang chủ của trang mạng này.
Để biết thêm chi tiết về vấn đề nhiễm bệnh ở người, xin xem
http://www.cdc.gov/flu/avian/gen-info/avian-flu-humans.htm http://vietnamese.pandemicflu.gov/pandemicflu/envi/24/_www_pandemicflu_gov/general/