VỀ VỚI TÂY SƠN TAM KIỆT
Thay đổi trang: 123 > >> | Trang 1 của 33 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 481 bài trong đề mục
SĨ ĐOAN 09.04.2009 21:46:35 (permalink)
0
Để kỉ niệm 1000 năm Thăng Long thành ( 1010- 2010)...
 
SĨ ĐOAN sẽ ra mắt cùng bạn đọc
 
           - Tập thơ-
BIÊN NIÊN SỬ LƯỢC VIỆT NAM 
 
mà trước đây đã đăng một phần ở trang " CÁNH CHIM CÔ LẺ". Nay mạn phép  đưa về cho tiện theo dõi, mong B Đ H cùng bạn đọc thông cảm.
 
 
                   TẬP THƠ

    BIÊN NIÊN SỬ LƯỢC VIỆT NAM 

 
LỜI NGỎ
LỜI ĐẦU 

                        PHẦN I
             THƯỢNG CỔ THỜI ĐẠI.


CHƯƠNG I: HỌ HỒNG BÀNG (2879-258 Tr.TL).
CHƯƠNG II: NHÀ THỤC ( 257- 207 tr.TL).
CHƯƠNG III: NHÀ TRIỆU (207-111 tr.TL)

                       PHẦN II 
 BẮC THUỘC THỜI ĐẠI (111tr.TL-931 sau TL)


CHƯƠNG I: BẮC THUỘC LẦN I ( 111 tr.TL- sauTL)
CHƯƠNG II: TRƯƠNG VƯƠNG (40-43)
CHƯƠNG III: BẮC THUỘC LẦN 2 (43- 544)
              1- Nhà Đông Hán ( 25-220)
              2- Đời Tam Quốc ( 220-265)
                  a. Nhà Đông Ngô (222- 280)
                  b. Bà Triệu ( Triệu Thị Chinh).
              3- Nhà Tấn ( 265-420).
              4- Nam Bắc Triều ( 420-588).
CHƯƠNG IV : NHÀ TIỀN LÝ ( 544-602).
CHƯƠNG V: BẮC THUỘC LẦN III( 603-939).
              1- NHÀ TUỲ ( 589-617)
              2- NHÀ ĐƯỜNG (618-907)
                  a. Mai Hắc Đế (722).
                  b. Bố Cái Đại Dương ( 791).
PHẦN III: TỰ CHỦ THỜI ĐẠI
A- THỜI KÌ THỐNG NHẤT.
CHƯƠNG I: NHÀ NGÔ ( 939-965).
CHƯƠNG II: NHÀ ĐINH ( 965- 980).
CHƯƠNG III: NHÀ TIỀN LÝ ( 980-1009).
CHƯƠNG IV: NHÀ LÝ ( 1010-1225).
CHƯƠNG V: NHÀ TRẦN ( 1225- 1400).
CHƯƠNG VI: NHÀ HỒ ( 1400-1407).
CHƯƠNG VII: NHÀ HẬU TRẦN ( 1407-1413).
CHƯƠNG VIII: THUỘC NHÀ MINH (1414-1427).
CHƯƠNG IX: MƯỜI NĂM KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MINH (1418-1427)
CHƯƠNG X: NHÀ LÊ ( 1428-1788)
B/ THỜI KÌ PHÂN TRANH ( 1533-1788)
    I-NAM TRIỀU,BẮC TRIỀU ( 1527-1592)
        1. Nhà Mạc ( Bắc triều)
           a- Chính trị.
           b- Giao thiệp nhà Minh.
        2. Nhà hậu Lê ( Nam triều)
           a- Chính trị.
           b- Giao thiệp nhà Minh.
    II-TRỊNH NGUYỄN PHÂN TRANH.
       1. Họ Trịnh xưng Chúa ở miền Bắc.
       2. Họ Nguyễn xưng Chúa ở miền Nam.
   III. SỰ CHIẾN TRANH
       1.- Họ Trịnh ở miền Bắc.
       2- Họ Nguyễn ở miền Nam.
       3- Công việc của họ Trịnh làm ở đất Bắc.
           a- Giao thiệp với nhà Minh.
           b-Lấy đất Cao Bằng.
       4- Công việc họ Nguyễn ở miền Nam.
           a- Đánh Chiêm Thành.
           b- Mở đất Nam Việt và giao thiệp với Chân Lạp.
           c- Việc giao thiệp với Tiêm La.
           d- Việc lập dinh phủ.
    CHƯƠNG XI: NGƯỜI CHÂU ÂU SANG NƯỚC VIỆT NAM.
      1. sự đi tìm đất.
      2. Sự đi truyền giáo.
   CHƯƠNG XII: VẬN TRUNG SUY CỦA CHÚA NGUYỄN.
   CHƯƠNG XIII: HỌ TRỊNH MẤT NGHIỆP CHÚA.
   CHƯƠNG XIV: NHÀ LÊ MẤT NGÔI.
   CHƯƠNG XV: NHÀ NGUYỄN TÂY SƠN.
   CHƯƠNG XVI: NGUYỄN VƯƠNG THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC.. 
 

                            PHẦN IV: CẬN KIM THỜI ĐẠI
                                (NHÀ NGUYỄN)
 
1- Thế Tổ ( 1802- 1819)
       Niên hiệu : Gia Long. 
 2. Thánh Tổ ( 1820- 1840)
      Niên hiệu: Minh Mạng
3. HIẾN TỔ ( 1841- 1847)
       Niên hiệu" Thiệu Trị 
4.  DỰC TÔNG ( 1847-1883) 
        Niên hiệu: Tự Đức.
 
a-     Nước Pháp lấy đất Nam Kỳ. 
b-     Giặc giã trong nước.
c-     Tình hình nước Nam từ năm giáp tuất về sau.
 
5-HIỆP HÒA ( 1883- 4 THÁNG).
6. KIẾN PHÚC.
7. VUA HÀM NGHI.
8. ĐỒNG KHÁNH.
9. THÀNH THÁI.
 
                       PHẦN V: THỜI HIỆN ĐẠI
                                ( SƠ LƯỢC NHỊP ĐỘ THỜI HIỆN ĐẠI).




<bài viết được chỉnh sửa lúc 19.02.2011 08:57:35 bởi SĨ ĐOAN >
#1
    SĨ ĐOAN 09.04.2009 21:49:47 (permalink)
    0
                          TẬP THƠ
    BIÊN NIÊN SỬ LƯỢC VIỆT NAM
                      ( Đã nhận bản quyền ngày 19 tháng 09 năm 2005.
                        Gồm 7830 câu,kể cả lời bình-SĨ ĐOAN)
     
     

    LỜI NGỎ
     
    Lòng đam mê Lịch Sử nước nhà
    Ghét gian tà hảm hại trung lương
    Giận đế vương hẹp hòi ích kỷ
    Lạm danh quyền chẳng nghĩ lê dân
    Thương anh tài xả thân dựng nghiệp
    Rạng non sông, nghĩa hiệp ngút trời
    Xoay càn khôn đổi dời thế sự...
    Lưu Sử xanh đến tự muôn đời!!!

     
    LỜI ĐẦU

     
    Nước Việt Nam rừng vàng biển bạc...
    Chí kiên cường lỗi lạc hiên ngang
    Dạ trung can quả cảm dư thừa
    Vươn sức sống chống ngừa bão tố...
    Tự cổ kim- bao vố đau đầu
    Gây cho địch núi sầu, bể thảm
    Mộng xâm lăng nén hảm tận lòng
    Lưu vạn thuở- con Rồng cháu Tiên!!!
     

               PHẦN I
    THƯỢNG CỔ THỜI ĐẠI 
     

    CHƯƠNG I:HỌ HỒNG BÀNG 
     

    Tự thuở khai sinh nước non nhà
    Vua Hùng đặt quốc là Văn Lang(1)
    Phong Châu được chọn chốn kinh kì(2)
    Xây thành trì, trị vì thiên hạ
    Quan văn- Lạc hầu, võ- Lạc tướng
    Con trai- Quan lang, gái- Mỵ nương
    Cha truyền con gọi thường Phụ đạo
    Hướng tương lai kiến tạo phúc lành
    Rành rành truyền nối bao thế hệ
    Mười tám đời chẳng nệ gian lao!!!
     
    CHƯƠNG II: NHÀ THỤC:
     
    Mãi đến sau nhà Thục cướp quyền(3)
    Thục Vương Phán cho chuyền Âu Lạc
    Lê ngôi vua hiệu An Dương Vương
    Trấn Phong Khê, yêu thương trăm họ(4)
    Mở đê, đắp lũy xây Loa Thành(5)
    Dạng xoáy trôn ốc- cao và chắc.
    Tận bây giờ tâm đắc người xưa!
     
    Năm đinh hợi, thần phục nhà Tần(6)
    Dần tách chia thành ba quận mới:
    Tượng Quận, Quế Lâm và Nam Hải
    Dân khổ ải- lên đồi xuống bể...
    Lẻn vào rừng chẳng để khiến sai
    Quyết kề vai đánh đuổi quân thù
    Khơi độc lập vẹt mây mù bít lối!
     

    CHƯƠNG III: NHÀ TRIỆU

    1- Triệu Vũ Vương:

    Năm quí tỵ Triệu Đà thu một mối(7)
    Lập Nam Việt theo lối nhà Tần
    Nhiễm dần dần văn minh thuở ấy
    Tự xưng vua đấy là Vũ Vương(8)
    Đóng Phiên Ngung xem thường thiên hạ(9)
    Nhập Âu Lạc vào quận Nam Hải
    Nhận thụ phong Lưu Bang nhà Hán(10)
    Năm mậu ngọ Cao Tổ băng hà(11)
    Bà Lữ hậu lâm triều tranh Huệ Đế...
    Nghe dèm pha khống chế bán buôn...
    Vua Vũ Vương luôn oán trong lòng
    Tự lập đế, xiết vòng Tràng Sa.(12)
     
    Năm canh thìn, Hán sà sang đánh(13)
    Núi rừng thiêng giúp bá tánh diệt thù:
    Gây bệnh tật, phủ mây mù bít lối...
    Phần tử vong, phần hấp hối não nề
    Chỉ vài trận chạy về hướng Bắc.
    Khỏi cân nhắc Vũ Vương lừng lẫy
    Ngựa xe, nghi vệ- nẩy như Hán.
     
    Năm tàn tháng lụn Lữ Hậu mất
    Hán Văn Đế đưa thư hàng phục
    Triệu Vũ Vương nhất mực theo về
    Bỏ đế hiệu giữ bề tôi trung. 

          2. Triệu Văn Vương
     
    Năm canh thìn ung dung tạ thế(14)
    Kế nghiệp vua- trao cháu Văn Vương
    Người tầm thường tính khí nhu nhược
    Mười hai năm chẳng được ích chi
    Bị Hán đế khinh khi mưu diệt(15)
    Đưa Anh Tề ở biệt mười năm.(16)
     
    3. Triệu Minh Vương
     
    Niên bính thìn thác theo Vũ Vương(17)
    Thái tử Tề khóc thương về nước
    Ngồi ngôi báu tiếp bước cha ông
    Mười hai năm cũng không tích sự.
     
    4. Triệu Ai Vương
     
    Năm bính thìn ngài tự thác đi(18)
    Thái tử Hưng thương bi kế nghiệp(19)
    Tòng theo mẹ chẳng kịp nghĩ suy(20)
    Hại nước, dân không gì gột rửa(!)
    Tướng Lữ Gia chữa tha thứ ấy(21)
    Giết vua quấy, sứ thần, Thái Hậu.
     
    5. Triệu Dương Vương
     
    Tôn Kiến Đức nối nghiệp đồ vương(22)
    Xưng Dương Vương hùng cứ phương trời
    Nhưng tiếc thay đổi dời thế sự
    Bởi quân thù vũ bão xâm lăng(23).
    Tể Tướng Lữ Gia đành hộ giá
    Cùng vua bôn đào, nào khá đâu!
    Một năm trị vì sầu muôn thuở
    Nước mây ngàn chẳng nở sắc tươi
    Chìm Bắc thuộc trêu ngươi chín quận(24)
    Thuận Nam Việt nên Giao Chỉ Bộ.
    --------------------------------------- 


    R
     



    <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 17:22:26 bởi Viet duong nhan >
    #2
      SĨ ĐOAN 09.04.2009 21:56:50 (permalink)
      0
        PHẦN II
      BẮC THUỘC THỜI ĐẠI
       
      CHƯƠNG I: BẮC THUỘC LẦN 1:
       
      Hơn bảy mươi năm rơi vào Bắc thuộc
      Vuột Tây Hán dân ta vẫn khổ(1)
      Nhờ Quang, Diên dụng chỗ tình thân(2)
      Đem lễ nghĩa dạy dân làm gốc
      Dạy cày bừa, khẩn đất hoang du...
      Chẳng bao lâu thóc đủ no lòng.
      Dạy cưới hỏi, lấy chồng lấy vợ
      Xuất của riêng cứu trợ người nghèo
      Vì lẻ ấy dân theo kính mến
      Lập đền thờ- thờ đến thiên thu!
      ------------------------------

       CHƯƠNG II: TRƯNG VƯƠNG
       
      Nhà Đông Hán chẳng tu nhân lễ
      Đáy lòng tham chẳng thể đong đầy
      Vét tất cả sức người sức của
      Bủa lên rừng xuống tận bể sâu
      Đi đến đâu gieo sầu gieo khổ
      Nhổ không chừa nếu khó thuận ưng.

      Năm giáp ngọ- Tô Định- Thái Thú (1)
      Bộ Giao Chỉ gầm rú thở than(2)
      Năm canh tý giết chàng Thi Sách
      Mối căm thù anh ách muôn dân
      Dồn sức mạnh người thân Thi Sách-
      Vợ Trưng Trắc cùng em Trưng Nhị
      Đôi gái tài ở huyện Mê Linh
      Con Lạc tướng ngụ làng Hạ Lôi
      Cùng nhân dân sục sôi đánh giặc
      Đuổi quân thù trốn bặt Nam Hải
      Quận Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố
      Cố đồng tâm tận lực Nhị Trưng
      Như thác đổ dời non lấp bể
      Sang thành trì dễ trở bàn tay
      Sáu mươi lăm thành chớ một, hai
      Rồi xưng vua ngự ngay Mê Linh.(3)

      Năm tân sửu Mã Viện đánh tràn (4)
      Men bờ biển phá rừng đào núi
      Giáp binh Trưng mất trận kinh hoàng.
      Quân ô hợp rã tan nhanh chóng
      Bà rút về trú đóng Cẩm Khê(5)
      Vừa xây dựng vừa lo bá tánh
      Nhưng quân thù quyết đánh sạch sanh.
      Sông Hát Giang lưu danh muôn thuở 
      Khí tiết Bà rộ nở non sông!
      Nhân dân ta tỏ lòng kính mến
      Đấng anh hùng phận nữ trung cang
      Lập đền thờ khắp chốn dương gian
      Mùng sáu tháng hai- vang lễ hội
      Tưởng nhớ Bà - sống dậy non sông!!!. 
      ------------------------------------

        LỜI BÌNH

      Ba năm phận nử kì tài
      Vung tay lật đổ thành trì ngọai bang
      Tiếng tăm lừng lẫy xa vang
      Vua tôi Nam Hán hoang mang cực kì.
      Ngàn năm sau chẳng so bì
      Cúi đầu nô lệ ôm ghì đau thương!
      cãm thay, hai đấng Trưng Vương
      Anh hùng trung liệt đảm đương nước nhà! 
                                              
       
      CHƯƠNG III: BẮC THUỘC LẦN 2 (43-544)
       
      1- ĐÔNG HÁN ( 25-220)

      Đất nước ta rơi vào Đông Hán
      Dựng trụ đồng phân dáng phân khu (6)
      Khắc " Đồng trụ chiết- Giao Chỉ diệt" (7)
      Dọa dân lành chớ thiệt gì đâu!
      Thời gian lâu dần trôi nên núi (8)
      Tận bây giờ biết bới đâu ra.
      Từ ngày ấy Hán ta sa súc
      Bọn quan tham ra sức hòanh hành
      Bắt dân lành xuống bể mò trai...
      Lên rừng rậm săn nai, tê giác... 
        
      Mãi cuối triều- Nội Cát đổi thay
      Người bản xứ không ai- Lý Tiến (4)
      Cất lên làm Thứ Sử Giao Châu:
      "Xin người tài được bổ làm quan" (5)...
      Vua Hán đế còn đang trù trì...
      " Bổ Mậu tài hoặc Hiếu liêm thôi
      Làm trong xứ chứ chẳng rời xa".
      Chàng Lý Cầm cũng ra nài nỉ(6)
      Mới xiêu lòng Hán đế thuận ưng:
      Bổ Mậu tài- quan lệnh Hạ Dương;
      Bổ Hiếu liêm- quan lệnh Lục Hợp.
      Càng về sau cũng gộp như Tàu.
       
      Cuối Đông Hán nhờ vào Sĩ Nhiếp (7)
      Kíp chăn dân kỉ cương phép tắc
      Được tin yêu- tâm đắc lòng người
      Được tôn vinh sánh vị anh tài
      Bỏ tên thường ngày gọi Sĩ Vương.
      Năm quí mùi đời vua Hiến đế (8)
      Quan Trương Tân cùng quan Sĩ Nhiếp(9)
      Viết sớ dâng- đổi thành Giao Châu.
       
      2. Đời Tam Quốc
      a- Nhà Đông Ngô
       
      Vận nước suy vi Đông Hán mất
      Nhưng sơn hà nội thuộc Đông Ngô (10)
      Năm bính ngọ vô cùng thương tiếc (11)
      Vị anh tài Sĩ Nhiếp qui tiên.
      Con Sĩ Huy tự xưng Thái Thú
      Tài trí lú- liên lụy anh em(12)
      Đưa dân tộc vào vòng đen tối
      Tự trói mình quỳ gối ngọai bang.
       
      b- Bà Triệu ( Triệu Thị Chinh-248)
       
      Năm mậu thìn Bà Triệu khởi binh(13)
      Nghìn tướng sĩ tôn vinh chủ tướng
      Dáng kiêu hùng dũng mãnh đa mưu
      Tài túc trí nữ lưu anh kiệt
      Giương ngọn cờ tiêu diệt xâm lăng
      Đánh kẻ địch hung hăng bạo ác
      Quét quân thù ra khỏi bể Đông
      Hòng cứu dân thóat nơi đắm đuối.
      Bà xung trận cưỡi voi mặc giáp
      Tự xưng hiệu- Nhụy Kiều Tướng Quân.
      Thứ Sử Giao Châu là Lục Dận
      Đánh với Bà lận đận, gian nan...
      Năm sáu tháng quân tan Bà rút
      Chốn Bồ Điền trọn giữ tiết danh (14)
      Đôi mươi xuân xanh đành gởi lại (15)
      Vẫy lời chào lệ đẫm tuôn rơi!!!
      ----------------------------

      LỜI BÌNH

      Phút lặng yên cúi đầu tưởng niệm!
      Nữ anh hùng bất khuất kiên trung
      xuân xanh gát lại- đề non nước
      Sáng mãi thiên thu- đáng tự hào!!! 
                                      

        3.Nhà Tấn:
       
      Năm giáp thân, nhà Ngô cắt đặt (1)
      Đất Nam Việt thành Giao- Quãng Châu
      Khắp nhân gian đâu đâu cũng oán
      Giết Thái Thú quay hàng nhà Ngụy.
       
      Năm ất dậu, nhà Tấn chiếm ngôi (2)
      Năm canh tý , nhà Ngô sụp đổ (3)
      Giao Châu thổ chẳng dễ chút nào
      Chuyền qua lại... chuyền vào nhà Tấn.
      Quan sở tại tham lam lấn lướt
      Bọn nghịch thần- mạng tướt lẫn nhau
      Gây xào xáo gươm đao lọan lạc...
      Dụng cơ hội Lâm Ấp khuấy nhiễu (4)
      Đôi ba năm cướp phá một lần
      Vật chất tinh thần ngày sa sút...
      Năm canh thân mới rút cổ đầu (5)
      Luân phiên tiến cống- voi, vàng bạc...
      Bấy giờ tạm đạt mộng ước mơ!
      Đấy nhờ công ông Đỗ Tuệ Độ (6).
       
      4. Nam Bắc triều:
       
      Nước Tàu phân chia Nam, Bắc triều
      Giao Châu đưa đẩy thuộc Nam triều (7)
      Năm kỉ mùi nhà Tống mất ngôi (8)
      Tề kế nghiệp, nhà Lương lại cướp (9)
      Cuộc hỗn lọan triền miên tiếp diễn
      Quan Giao Châu tiện dịp tranh giành
      Nhấn dân lành xuống tận vực sâu...
      Năm tân dậu, Long Biên đổi chủ (10)
      Ai là người có đủ tài năng
      Kinh bang tế thế tặng muôn đời?
      Hẳn truyền lời đấy là Lý Bôn (11)
      Ông xưng đế đặt quốc -Vạn Xuân.

      CHƯƠNG IV: NHÀ TIỀN LÝ
       
      Năm ất dậu, quân Lương sang đánh (1)
      Xông trận tiền- vua lánh Gia Ninh (2)
      Làm thế dựa trường chinh kháng giặc.
      Lương vây đặt - chạy về Tân Xương (3)
      Bị rượt đuổi thêm đương thế mỏng
      Bỏ thành trì lên động Khuất Liêu (4)
      Tìm kế sách, chiêu binh hai vạn
      Non năm sau mạnh dạng tấn công...
      Quân ô hợp đánh không thể thắng...
      Giao binh quyền cho Tả Tướng quân
      Triệu Quang Phục- phiên luân chống giữ (5).
      Ông trở về ẩn động Khuất Liêu.
       
      Triệu Quang Phục khó tiêu diệt giặc
      Bèn lui nhanh - Dạ Trạch đầm lầy
      Địa thế hiểm cỏ dầy lớp lớp
      Ngày ẩn náo, đêm chớp thời cơ
      Đánh úp giặc: đốn cờ, đọat giáo
      Cướp lương thực, dưỡng lực, nuôi sĩ...
      Khuấy nước chọc trời bền bỉ luôn.
      Quân Lương đánh mãi chẳng nên trò
      Nhân dân reo hò- Dạ Trạch Vương!!!
       
      Năm mậu thìn, Khuất Liêu mất chủ (6)
      Triệu Quang Phục hội đủ đức tài
      Xưng Việt Vương tại Đầm Dạ Trạch
      Xuất binh thần vạch lấy Long Biên.
       
      Năm đinh sửu Phật Tử tranh quyền (7)...
      Quân sự bất thành chuyển ngọai giao...
      Nghĩ tình xưa... chia trao phần đất
      Bãi Quân Thần- giới hạn phân đôi
      Gã con gái tỏ tình hòa hiếu...
      Nhưng Phật Tử chẳng níu thâm tình
      Năm tân mão thình lình đánh úp (8)...
      Sông Đại Nha giữ giúp thanh danh
      Dân làng ấy cãm đức lập đền(9)
      Triệu Việt Vương- vang rền sông núi!
       
      Lý Phật Tử ung dung xưng đế (10)
      Đóng Phong Châu vạch kế lâu dài(11)
      Lý Đại Quyền cho giữ Long Biên
      Còn Ô Diên trao Lý Phổ Đỉnh.
       
      Năm nhâm tuất, nhà Tùy sang đánh (12)
      Lý Phật Tử vội lánh xin hàng
      Càng về sau Giao Châu lệ thuộc
      Ba trăm ba mươi sáu năm tròn.
       
      R
      <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 17:28:06 bởi Viet duong nhan >
      #3
        SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:00:35 (permalink)
        0
        CHƯƠNG V: BẮC THUỘC LẦN 3


        1. Nhà Tùy.
        2. Nhà Đường:
         
        Năm kỉ mão thuộc đường thống trị (1)
        Đất Giao Châu cũng bị phân chia:
        Mười hai châu, năm mươi chín huyện(2)
        Cải đổi- An Nam đô hộ phủ
        Tục từ đó gọi là An Nam.
        Đời sống chẳng kham dân tình khổ
        Bởi nội bang lật đổ tranh quyền
        Bởi ngoại bang triền miên lấn chiếm.
         
        a- Mai Hắc Đế:
         
        Năm nhâm tuất, thuộc miền Châu Hoan(3)
        Mai Thúc Loan- hưng binh khởi nghĩa
        Da đen sì, sức khỏe vô biên
        Chán giặc giã triền miên khổ ải
        Mộ tráng sĩ cùng trãi ước mơ...
        Chiếm Châu Hoan, xây thành đắp lũy(4)
        Tự xưng vua, xả hỉ láng giềng (5)
        Ngươi tương truyền vua Mai Hắc Đế.
         
        Kế không lâu quân Đường sang đánh
        Hắc Đế thu, ngài lánh dương trần.
        Núi Vệ Sơn còn tầng tích cũ (6)
        Huyện Nam Đường hiện có đền vua (7)
         
        b- Bố Cái Đại Vương:
         
        Năm đinh vị, giặc bể xua vào (8)
        Cướp Giao Châu vây chặc phủ thành...
        Trương Bá Nghi cùng Cao Chính Bình (9)
        Xuất tinh binh cả bọn lui về.
        Xây La Thành dễ bề chống giữ (10)
        Kể từ đất giặc dử hết vào.
         
        Năm tân vị, bởi Cao Chính Bình(11)
        Bắt nhân dân gồng mình cống nạp...
        Lòng oán hận trồi đạp non xanh
        Tại Đường Lâm -Phùng Hưng nổi trận (12)
        Chiếm giữ Thành- hả giận Rồng Tiên.
        Cao Chính Bình hóa điên mà chết.
        Rồi Phùng Hưng cũng hết nợ đời.
        Dân ái mộ lập đền cúng bái
        Tôn Phùng Hưng- Bố Cái Đại Vương.
        Lập Phùng An noi gương kế thừa...
        Nhưng sức yếu mới vừa giao đấu
        Vội xin hàng- thật xấu tiên vương(!) 


        Nước Hoàn Lương hằng năm khuấy nhiễu (13)
        Chiếm Châu Hoan, Châu Ái trị vì.
        Niên mậu tý, quân Đường xâm lấn
        Vua Hoàn Lương tạm lánh phía nam (14)
        Đổi quốc hiệu gọi ra Chiêm Thành.
         
        Cuối đời Đường quan trường tham nhũng
        Cũng lợi danh...ức hiếp dân đen
        Như Lý Trác men chợ Máng, Mường
        Mua trâu, ngựa khinh thường hách dịch...(15)
        Giết Tù trưởng Máng- Đỗ Tồn Thành.
        Dân xứ ấy xúi người Nam Chiếu
        Mang quân sang cướp phá Giao Châu...
        Mười năm trời, ngậm sầu nuốt thảm!
         
        Năm bính thìn Giao Châu gặp nạn (16)
        Thủ phạm định dạng quân Nam Chiếu (17)
        May nhờ Nguyên Dụ đánh đuổi đi (18).
        Năm mậu dần khắc ghi Vương Thức (19)
        Người mưu lược đức tài hội đủ
        Trị lê dân khuông phép rõ ràng
        Giặc ngòai biên chẳng dám bừa càn(20)
        Mọi dân làng an cư lạc nghiệp.

        Năm canh thìn, Vương Thức triệu về (21)
        Sai Lý Hộ sang làm đô hộ-
        Lòng ích kỷ lồ lộ ác tâm
        Giết Tù trưởng là Đỗ Thủ Thừng
        Dân bản Mường hừng hực huyết sôi
        Dụ Nam Chiếu sang lôi cẩu tặc
        Vây thành trì kẻ giặc trốn chui.
        Quân Nam Chiếu mừng vui chiến thắng...
        Tướng Vương Khoan mang quân tiếp cứu
        Chiếm lại thành- Nam Chiếu rút lui.
         
        Năm nhâm ngọ đánh vùi Giao Châu (22)
        Thế lún sâu, Đường sai Thái Tập
        Lập sách lược- ba vạn băng ngàn
        Quân Nam Chiều vượt đàng về nước.
         
        Niên quí mùi thêm bước tiến công (23)
        Năm vạn quân khó mong bảo toàn
        Thái Tập bí chỉ còn tự tử
        Tướng dưới quyền là Nguyên Duy Đức
        Gắng sức mình đem bốn trăm binh
        Ra bờ sông- tâm linh bấm loạn:
        Chẳng thuyền bè biết chọn thế chi?
        Đành khuyên sĩ cùng nhau giết giặc:
        "Mở đường máu hơn là ngạt nước
        Bước đường cùng đành phải liều thân."
        Cả quân sĩ đồng tâm nhất quyết
        Hai ngàn người bị giết phơi thây.
        Nhưng đêm xuống bị vây hết thảy
        Xác đầy đàng kinh hãi khôn nguôi!!!
        Quân Nam Chiếu mừng vui thắng lợi
        Tiến vào thành giết hại muôn dân.

        Dương Tư Tấn được nâng Thống lĩnh
        Quân- hai mươi ngàn- tỉnh như mơ(!)
        Đoàn Tù Thiên thăng Tiết độ sứ
        Giữ Giao Châu chứ chẳng cho về.
         
        Năm giáp thân, Cao Biền chinh phạt (24)
        Tài thao lược thêm giỏi văn chương
        Đặng lòng dân yêu thương mến phục.
        Năm ất dậu cùng Lý Duy Chu (25)
        Đóng Hải Môn mưu ngày tiến binh...
        Năm ngàn quân- Cao Biền ra trước.
         
        Lý Duy Chu thí nước cờ đi
        Chẳng tiếp ứng ngồi lì một chỗ
        Mượn việc quân- lật đổ Cao Biền
        Lòng ích kỉ gắn liền mưu sát
        Hại tướng tài- giẫm nát thanh danh.
         
        Trước tình thế Biền đành cất mẻ
        Tại Phong Châu bao kẻ gặt mùa (26)
        Cướp lương thực, đuổi hùa giết lọan
        Nuôi quan binh đợi chọn thời cơ.
         
        Non năm sau bất ngờ được cứu
        Bảy ngàn quân- Trọng Lễ sang liền
        Nhân dịp ấy Cao Biền tấn binh
        Được trận lớn- phát tin chiến thắng
        Đến Hải Môn Duy Chu giữ lại...
         
        Vua đương triều bức hại người ngay
        Triệu Cao Biền trói tay chịu tội.
        Vương Án Quyền tiến vội thế thay.
        Ngay khi ấy La Thành vây hảm
        Không lâu sau bảo đảm thu thành.
        Hiểu rành rành lòng lang dạ sói
        Cho thân tín bẫm báo sự tình:
        Việc quân cơ tự mình lo liệu...
         
        Hiểu nguồn cơn Cao Biền thăng trật
        Sang Giao Châu đánh bật quân thù
        Giết Tù Thiên và người hướng đạo
        Chiếm La Thành ủy lạo chúng dân.
        Động máng, thổ ân cần quy thuận
        Đất Giao Châu chẳng luận về Đường.
         
        An Nam thân thương nên Tỉnh Hải ( 27)
        Biệt đãi Cao Biền- Tiết độ sứ.
        Thiên chức anh tài trãi non sông:
        Lập đồn ải chống ngăn giặc giã,
        Trị lê dân trên cả nhân hòa...
        Được kính yêu gọi là Cao Vương.

        Thành Đại La bên dòng Tô Lịch
        Được chỉnh trang xây đắp vững vàng...
        Phá gềnh thác các sông trắc trở
        Để thuyền bè chuyên chở thuận yên.
         
        Năm ất tỵ Cao Biền dời chỗ (28)
        Thay Cao Tầm- chẳng trổ hoa xuân(29)
        Bởi thế sự dần dần chuyển đổi
        Do nước Tàu loạn lạc nổi lên
        Kéo Giao Châu chẳng đặng yên lành
        Tiết độ sứ sẳn dành họ Khúc (30)
        Đấy thời lúc vào năm bính thìn(31)
        Được gia phong Đồng Bình Chương Sự.
         
        Năm đinh mão  Đường tự mất ngôi(32).
        Khúc Thừa Dụ bề tôi cũng thác
        Trao binh quyền các con - Khúc Hạo.
        Ngài tiếp bước thông thạo tình hình
        Lập lộ, phủ nhận nhìn sáng suốt
        Đặt quan lại, sửa sang việc thuế...
        Kế sai con là Khúc Thừa Mỹ
        Lập phái đoàn sang xứ Quãng Châu:
        Ngòai thông hiếu, trong dò hư thực...
         
        Năm đinh sửu Khúc Hạo qui tiên (33)
        Khúc Thừa Mỹ kế thừa sự nghiệp
        Thuận nhà Lương bất giao thiệp Hán triều
        Năm quí tỵ, Hán liều đánh sang (34)
        Bắt Thừa Mỹ xóa tan hiềm tị
        Sai người qua giữ, trị Giao Châu.
         
        Năm đinh tỵ,thuộc tướng Khúc Hạo(35)
        Thừa đức tài thông thạo binh thư
        Mộ tráng sĩ đánh nhừ tướng Hán.
        Xưng Tiết độ sứ- đáng anh tài!
        Tên gọi thường ngày- Dương Diên Nghệ(36)
        Sáu năm liền chẳng nệ chăn dân...

        Kiều Công Tiện bất nhân vô tính
        Lựa thời cơ- quyền bính cướp đi
        Giết họ Dương đoạt giàng kế vị...
        Được tin Chúa bị người hảm hại
        Tướng Ngô Quyền lại là con rễ
        Cất binh phạt chẳng kể đêm ngày...
         
        Kiều Công Tiện van nài vua Hán (37)
        Đưa quân sang che chắn cho mình...
        Hán nghe qua thuận tình cứu giúp
        Thoả xâm lăng ẩn núp bấy lâu
        Sai Hoằng Tháo dấn sâu đất nước
        Rồi tự mình cất bước theo sau.
         
        Kẻ phản Chúa vùi sâu đất trời
        Đền tội lỗi- muôn đời nguyền rủa
        Dưới làn gươm tua tủa Ngô Quyền.
        Quân Hoằng Tháo đến triền non nước
        Nghe Công Tiện bị tước mạng rồi
        Thoáng bồi hồi hoá chuyển thành vui (!)
        Hét quân sĩ đánh vùi tốc chiến
        Dàn hàng ngang thẳng tiến Bạch Đằng.
         
        Chúng chẳng ngờ chịt chằng cọc nhọn
        Luỹ chông hào cắm trọn bãi sông.
        Nước triều xuống- thuyền tông bãi cọc...
        Binh Ngô Quyền xồng xộc tấn công-
        Thuyền lủng đáy nước sông tràn ngập
        Lớp bị chìm, lớp gặp hoả công
        Thêm mưa tên giông bão dập dồn
        Cờ trống dậy gọi hồn non nước!!!
         
        Gần nửa quân chậm bước - sống còn
        Chạy trối chết sức mòn, lực kiệt
        Gặp đại quân báo việc đau buồn-
        Hoằng Tháo chết giữa nguồn sóng nước.
         
        Xót xa thay! Vua Hán khóc oà
        Rút quân về chẳng mò qua nữa.
         
        Thật kính thay, con người trung nghĩa
        Trong giết nghịch báo thù cho chủ
        Ngoài phá địch giữ vững non sông
        Gỡ xiềng gông nô lệ thiên thu
        Đinh, Lý, Trần, Lê dựng nền tự chủ
        Cõi trời Nam hội đủ anh tài!!!
         
        R
        <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 17:28:49 bởi Viet duong nhan >
        #4
          SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:15:13 (permalink)
          0
                        PHẦN III
           
          THỜI ĐẠI TỰ CHỦ
           
          A.THỜI KÌ THỐNG NHẤT


          CHƯƠNG I: NHÀ NGÔ ( 939-965) 

           
          Năm đinh hợi Ngô Quyền xưng Vương (1)
          Đóng Cổ Loa, chỉnh trang việc nước
          Chế triều nghi, định tước quan sai...
          Dựng nghiệp bá lâu dài muôn thuở!
          Khắp non sông bừng nở hoa tươi!
          Nhưng tiếc thay! Người hùng mệnh đoản
          Sáu năm trời gió thoảng bên tai.
          Con lên thay là Ngô Xương Ngập.
           
          Dương Tam Kha vùi dập cướp quyền(2)
          Sai quan binh trước tiên tìm giết
          Giữ người em theo miết bên mình (3)
          Nhận con nuôi thêm tình thắc chặc (!)
           
          Năm canh tuất, Thái Bình dấy lọan
          Dương Tam Kha quyết chọn Xương Văn,
          Dương Cát Lợi cùng Đỗ cảnh Thạc
          Đưa quân đánh địa hạt Thái Bình.
          Đến Từ Liêm- Văn Trình hai tướng(...)
          Đem quân về bắt nướng Tam Kha.

          Tình máu mủ- đành tha khỏi chết
          Giáng Tam Kha, lột hết chức quyền(5)
          Xưng Nam Tấn Vương, rước anh về
          Cùng làm vua đề huề sum hợp (6).
          Thiên Sách Vương muốn đợp binh quyền
          Nhưng mệnh đổ vào năm bính thìn (7).
           
          Thế lực Ngô tình hình mỗi kém
          Giặc nổi lên giết chém mọi miền...
          Nam Tấn Vương xuất liền mấy trận
          Đến Thái Bình- nuốt hận ra đi (8).
           
          Con Thiên Sách trị vì thiên hạ
          Nhưng nước nhà loạn xạ Sứ Quân (9)
          Gây nội chiến trầm luân chẳng dứt
          Hai mươi năm- đau nhức khôn nguôi!!!
           
          CHƯƠNG II: NHÀ ĐINH ( 968-980)
           
          Đinh Bộ Lĩnh ngược xuôi chinh phạt (1)
          Thu giang san- thành đạt ước mơ (2)
          Năm mậu thìn lên ngôi Hoàng đế (3)
          Thế thay quốc hiệu- Đại Cồ Việt;
          Duyệt, Kinh đô tọa ngự Hoa Lư;
          Dựng cung điện, phân chế triều nghi;
          Định phẩm hàm chi li văn, võ;
          Phong công hầu rạng tỏ bá quan
          Như Nguyễn Bặc mang Định Quốc Vương,
          Ông Lê Hoàn- Thập Đạo Tướng quân,
          Còn Đinh Liễn ưng Nam Việt Vương.
          Năm canh ngọ- niên hiệu Thái Bình (4)
          Ngôi Hoàng Hậu hình thành từ đấy;
          Phái sứ sang thông hiếu Tống triều (5).
           
          Niên mậu thìn đưa nhiều cống phẩm
          Nam Việt Vương đảm trách vụ này.
          Được vua Tống mến tài, tọai ý
          Sai sứ sang dùng lý ôn hòa
          Phong Tiên Hoàn Giao Chỉ Quận Vương,
          Đinh Liễn- Tỉnh Hải Quân Tiết độ sứ.
           
          Ngài chăn dân, giữ lễ cống triều,
          Đặt phép nước ra điều luật lệ
          Trị ác gian bảo vệ sơn hà
          Như vạc dầu và nuôi hổ báo...
          Vỗ yên dân hết náo lọan xà.
          Việc binh nhung phân chia mười đạo (7).
          ...
          Bỏ trưởng, lập ấu- lọan trong nhà (8)
          Nam Việt Vương tỏ ra tức giận
          Xúi tay chân trút hận- Hạng Lang (9)
          Hòng chiếm đọat ngai vàng Thái Tử.
           
          Năm kỉ mão Đỡ Thích làm liều (10)
          Thấy Tiên Hoàng uống nhiều rượu say
          Nằm trong cung sãi dài ra ngủ
          Liền giết vua chưa đủ- Việt Vương.
           
          Cả đình thần khóc thương- uất hận!!!
          Tìm Đỗ Thích trút giận nguồn cơn...
          Tôn Vệ Vương Đinh Tuệ kế thừa (11)
          Tuổi lên sáu- nô đùa yêu thích
          Nên chính quyền nằm khít Lê Hoàn
          Thêm Thái Hậu ngày càng tư thông.
          Bọn đại thần mắt trông chán nản
          Bèn cử binh- di tản Lê Hoàn
          Nhưng bất tài họa mang cả thảy!
          Bên Tống triều bỗng nảy xâm lăng
          Hội đại binh ở gần biên giới...
           
          Tin quân thù sắp xới non sông
          Cử Cự Lượng cầm binh chống giữ.
          Trước điện rồng quân sĩ reo to:
          Tôn Lê Hoàn chăm lo việc nước
          Lập làm vua mới bước ra đi...
          Dương Thái Hậu khắc ghi nguyện ước
          Khoát lông bào- tự tước quyền con! (12)
           
          Thập Đạo Tướng Quân còn quyết định:
          Giáng Đinh Tuệ xuống làm Vệ Vương.
          Khắp nhân gian vừa thương vừa tiếc
          Biết làm sao gọi là Phế đế. 
            
          CHƯƠNG III: NHÀ TIỀN LÊ (980-1009)

          Lê Hoàn lên ngôi -hiệu Đại Hành
          Lấy niên hiệu rành rành Thiên Phúc(1)
          Thúc sứ sang- dối thư Đinh Tuệ
          Xin thụ phong hòng chậm trễ việc binh.
          Tống không tin trách vua Đại Hành:
          Sao xưng đế lấn giành chức vị?
          Nhà họ Đinh chuyên trị ba đời!
          Trách nhiều lời- Đinh Tuệ - Thống soái,
          Còn Lê Hòan đoái phận phó thôi.
          Nhược bằng Đinh Tuệ tuổi chưa cao
          Đưa mẹ con - mau mau chầu Tống, 
          Rồi thụ phong bao đấng trung thần(!)
           
          Biết âm mưu dần dần thôn tín
          Ngày mỗi ngày cho lính dự phòng...
          Trong niên tân tỵ- quân Tống tràn(2)
          Lục quân theo đàng qua Lạng Sơn (3)
          Thủy quân ít hơn tiến Bạch Đằng...
           
          Vua Đại Hành cho rằng giặc mạnh
          Bèn lui nhanh chờ đợi phản hồi.
          Hầu Nhân Bảo trườn trồi- Chi Lăng (4)
          Đi đến đâu hung hăng đến đó.
          Vua giả vờ chịu bó tay hàng
          Dụ Nhân Bảo lọt đàng hiểm chém (5)
          Rồi đuổi giết lém đém quá nửa
          Bắt lần lửa hai tướng Tống triều.
          Bọn Lưu Trừng thấy điều thảm bại (6)
          Vội lui binh rút chạy trở về.
           
          Tài thắng trận- vẹn bề non nước!
          Đức hiếu sinh - bại tướng phóng sanh,
          Lòng nhân từ - thương dân con trẻ,
          Thuận cùng Tống theo lễ cống triều.
           
          Vua nhà Tống hết điều chọn lựa
          Phong Đại Hành mái tựa che dân-
          Tiết độ sứ- xả thân vì nghĩa!!!
          Năm quí tỵ, sách phong Quận Vương (7).
          Năm đinh dậu, phong Nam Bình Vương (8).
           
          Khi phụng chiếu vưa thường không lạy
          Bởi hào hùng trỗi dậy uy nghi
          Giữ thanh danh một khi vương đế!!!
          Tống biết thế vẫn phải làm ngơ. 
            
          Phá quân Tống khép hờ mặt Bắc
          Đem quân về đánh bắt vua Chiêm (9)
          Chiếm Kinh Thành- thu người, đọat của
          Phạt vua Chiêm dám bủa xứ Ngài.
          Rồi từ đó dài dài cống ta.
           
          Vua Đại Hành vạch ra luật lệ...
          Luyện quan binh bảo vệ sơn hà,
          Bình các động gần xa dấy loạn,
          Đánh dẹp yên cái bọn nghịch thần...
          Nên thuở ấy lẫy lừng thanh thế
          Vang núi sông bậc đế anh hùng!!! 

          Năm ất tị vô cùng thương tiếc (10)
          Vua Đại Hành về cõi Niết bàn
          Truyền ngôi báu cho chàng Long Việt.
          Các hoàng tử muốn triệt giành ngôi
          Bảy tháng trời, ôi thôi đẫm máu!
          Ngồi ngai vàng chưa ráo mồ hôi
          Bị Long Đỉnh tranh ngôi giết chết(11)
          Một con người mất hết tính người
          So tích xưa ngang đời Trụ Kiệt(12)
          Anh chung dòng dám diệt chi ai!
          Bọn tù phạm- chặc tay, đốt sống
          Kẻ nào chống- bỏ sọt nhấn sông
          Hoặc leo cây- đốn hông gãy ngã
          Mượn đầu Sư- sóc mía- hả buồn!
          Tìm vui thích trước luồng huyết đỏ
          Chơi sa đọa, ngự triều nằm đó
          Ai muốn tâu cần có thằng hề
          Bẫm khôi hài vua mê tít mắt(!)
          Một ông vua quá quắc nước nhà
          Nên thành tục gọi ra Ngọa Triều(!)
           
          Năm kỉ dậu, bao điều sẽ đến?(13)
          Lonh Đỉnh mất ai mến, ai thương?
          Con còn bé- ai vương triều đại?
          Tôn Công Uẩn- sáng khai sơn hà!(14)

          CHƯƠNG IV: NHÀ LÝ (1010-1225)
          1. Lý Thái Tổ (1010-1028)

          Lên ngôi đế hiệu là Thế Tổ
          Dời Kinh đô ra chỗ La Thành(1)
          Lấy cớ thấy Rồng đổi Thăng Long
          Cải Hoa Lư làm Trường An Phủ
          Và Cổ Pháp làm Thiên Đức Phủ
          Xuất tiền kho xây đủ chùa chiền...
          Năm mậu ngọ sai liền bá quan (2)
          Nguyễn Đạo Thành, Phạm Hạc... sang Tàu
          Thỉnh Kinh Tam Tạng đưa vào Đại Hưng (3)
          Nhận cầu phong- Giao Chỉ Quận Vương.
          Thời gian sau phong Nam Bình Vương.
          Nước láng giềng Chiêm Thành, Chân Lạp
          Giữ phận mình cống nạp luân phiên.
          Việc giao bang bình yên suông sẻ
          Tuy trong nước lẻ tẻ nổi lên (4)
          Nhưng dập tắt bởi lệnh oai hùng!!! 

          Các hoàng tử cùng phong tước vương
          Giỏi nghề binh bởi thường ra trận;
          Bậc công chúa trưng thu các thuế...
          Đổi phép nước- Hai mươi bốn lộ...
          Gọi châu Hoan, châu Ái là trại,
          Sáu hạng thuế chẳng ngại đưa ra (5)...
          Quốc thịnh, dân lành hát ngân nga!!!
           
          Mười chín năm trị vì thiên hạ
          Vua băng hà lúc vừa năm lăm
          Chưa tống táng- nội loạn trong nhà
          Các hoàng tử tâm xà, cẩu sực
          Lo vây thành- giành giực ngôi vua.
          Binh Thái Tử nhất quyết được thua
          Vừa đối trận mắng bừa- Đức Vương:
          Bọn các ngươi khinh thường Tự Quân
          Nhòm ngôi cao, bất tuân phép nước,
          Trên quên tiên đế, dưới trái phận tôi...
          Nhát gươm này xin dâng để nhớ!
          Chém Võ Đức Vương chớ để lâu
          Tại trận tiền đầu rơi máu đổ.
          Các thân Vương tìm chỗ bôn đào!
           
          2. Lý Thái Tông (1028-1054)
           
          Hết chông hào Thái Tử lên ngôi (1)
          Dực Thánh, Đông Chinh- bề tôi chịu tội.
          Nghĩ cốt nhục bèn vội tha cho
          Phục chức cũ- chăm lo phận sự.
          Vì nghịch ấy, Thái Tông lập thệ:
          Cứ hằng năm tại đền Đồng Cổ (2)
          Bách quan hành lễ đọc lời thề-
          Làm con phải hiếu, tôi phải trung,
          Bất hiếu trung- quỉ thần bắt tội;
          Quan trốn không thề dội đòn roi! (3).
           
          Vua Thái Tông tinh thông võ nghệ
          Tài thao lược trí tuệ hơn người.
          Giao binh, dân cho người châu mục (4)
          Mạn thượng du- Tù trưởng lĩnh quản.
          Quyền lực to thường hay nghịch phản
          Thêm lâng bang khuấy nhiễu thường niên...
          Vua Thái Tông triền miên đánh dẹp-
          Năm mậu tý, Tồn Phúc mưu phản (5),
          Năm kỷ mão dập đảng giặc Nùng (6),
          Bắt giết cha cùng con- Trí Thông.
           
          Năm tân tỵ- Cao mong phục lại(7)
          Lấy Đảng Do lập Đại Lịch quốc.
          Vua Thái Tông đốc xuất bắt về.
          Mối thương cảm não nề thuở trước
          bèn tha, phong tước Quãng Vương Mục.
          Ít lâu sau, sách phong Thái Bảo.
           
          Năm mậu tý- Trí Cao nghịch phản (8)
          Xin nước Tàu cho đảng nhập bang...
          Vua nhà Tống trách đàng nghịch tặc
          Nhận nhau về hục hặc lòng dân.
          Cao tức giận đánh lấy Ung Châu
          Say men trận đánh đâu thắng đó
          Tám châu lần lược bó tay hàng!!!.
           
          Vua, tôi Tống hoang mang cực độ
          Cử binh trời chẳng lộ sắc quang(!)
          Ý mượn Lý đánh sang cứu giúp...
          Soái- Địch Thanh ra sức can ngăn...
          Sai Dư Tĩnh gia tăng Tôn Miện
          Dẹp giặc ngay- thể diện Tống triều!
          ...
          Tướng thất tài nhận nhiều thảm bại.
          ... 

          Đang lo ngại... Trí Cao dâng biểu
          Xin hai Châu theo kiểu đứng đầu (10)
          Tống định ưng, Thanh tâu ngăn cản
          Xin đưa quân diệt đảng họ Nùng.
          Soái Địch Thanh chẳng ngừng bước tiến
          Họp binh triều- diễn biến lặng yên(11)
          Ai trái lệnh- án tuyên tội tử!
          Ông muốn nhử giặc sinh cao ngạo.
           
          Tướng Trần Thự mạnh bạo ra quân
          Thua xiển niển tay chân rời rã
          Bị Địch Thanh chém ngã trước tiên.
          Truyền ba quân - án binh bất động!
           
          Nùng Trí Cao ngỡ mộng sắp thành
          Ắt sẳn dành như biểu đã tâu(!)
          Bèn nghỉ ngơi buông lơi phòng bị
          Chờ danh vị đứng đầu đôi châu(!)
           
          Cửa Côn Lôn, bổng đâu Tống tràn (12)
          Hoàng Mật Sư bỏ thây chiến trận...
          Cao nuốt hận trốn tận Đại lý (13)
          Bị chém đầu- nhụt chí tàn quân.
           
          Năm giáp thân, Thái Tông ngự giá (14)
          Đánh Chiêm Thành- tội phá ngư dân (15)
          Quân địch bại, ngài thân thúc trận
          Bắt voi, người- hả giận nguồn cơn!!!
           
          Tướng Gia Gi còn hơn thú dữ
          Chém Sạ Đẩu- thế thủ- qui hàng (16).
          Lý thắng trận muôn đàng chém giết
          Thây nên đồi, huyết đổ nên sông!!!...
          Động nhân tâm- Thái Tông ngăn chặn:
          Cấm giết người- muốn đặng bình yên!
          Đến Phật Thệ bắt phi Mỵ Ê
          yêu tiếc hương, đê mê cõi lòng(!)...
          Khúc khải hoàn về sông Lý Nhân
          Đòi Vương phi một thân sang hầu(!)
           
          Giữ tiết trinh, phun châu nhả ngọc
          Hoài cố nhân suốt dọc bắc nam
          Thân cô lẻ chẳng ham sống nữa
          Mượn dòng sông gội rữa tình nhà.
          Tròn khí tiết quả là đáng kính!
          Phủ Lý Nhân hiện đính đền thờ.
           
          Năm ngàn người bắt sau chiến trận
          Ban ruộng đất, lập ấp phố phường...
          Vua Thái Tông vẫn thường chiếu cố
          Nếu bão tố hay tòng đánh giặc
          Giảm sưu thuế đặc cách đôi năm.
          Định hình phạt yên dân, lợi nước
          Trừ thập ác đành tước phạt tiền (17).
          Đổi niên hiệu ra liền Minh Đạo (18).
           
          Năm quí mùi mạnh bạo hạ chiếu (19)
          Cấm nhân gian mua bán hoàng nam (20)
          Đặt nhà trạm chạy giấy công văn,
          Định hậu cung giai nhân vừa đủ
          Từ Hậu, Phi, Ngự nữ rõ ràng (21)...
          Năm giáp ngọ nhẹ nhàng qui tiên (22)
          Tình thiêng liêng tràn ngập chúng sinh
          Rúng tâm linh khóc thương vô hạn...
          Tiếc đời ngài- vận mạng mỏnh manh
          Hai mươi xuân đương nhành hoa nở!!! 


            R
          <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 18:50:36 bởi Viet duong nhan >
          #5
            SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:21:44 (permalink)
            0
            3. Lý Thánh Tông ( 1054-1072):

            Trở nên vua- Thái Tử Nhật Tôn.
            Đôn quốc hiệu ra thành Đại Việt;
            Lấy niên hiệu- Long Thụy Thái Bình-
            Rộng tầm nhìn, thấu suốt nhân gian
            Giảm tội trạng, vỗ an thiên hạ
            Yêu thương dân tận dạ chính mình
            Lòng bác ái chân tình ban bố...
            Cảm Phật Trời- bão tố lặng yên,
            Giặc ngoài biên chẳng dám liếc nhòm...
            Gương đức sáng hơn chòm Bắc Đẩu!!!
            Hướng nhân gian theo mẫu tiên hiền
            Lập Văn miếu thờ tiền tiên đế
            Chế hình tượng- Chu Công, Khổng Minh
            Trọn lòng tin chư vị tiên hiền...
            Nền tản ấy gắn liền ngày nay.
            Việc binh chính Ngài định quân hiệu
            Chia tả, hữu, tiền hậu- tứ bộ(1)
            Lính kị bắn đá- độ trăm đội
            Lập phiên binh- vang dội lâng bang!
            Nhà Tống triều phải sang bắt chước.
            Đấy một thời đất nước vinh quang!!!
             
            Vua Thánh Tông vừa nhân, vừa dũng
            Năm kỷ dậu, lủn củn chinh nam (2)
            Kéo quân về lấy làm hổ thẹn
            Bởi Vương Phi giám quốc yên lành.
            Tự trách mình... đành ra kế họach
            Phá quân Chiêm một mạch lưu danh (3).
            Vua Chế Cũ tay nhanh nộp đất
            Chuộc tội mình phải mất ba Châu (4)
             
            Năm nhâm tý- u sầu ủ dột (5)
            Từ cung đình đột ngột lây lan:
            Vua Thánh Tông thanh thản về Trời
            Để cho đời nuối tiếc khôn nguôi!!!
             
            4. Lý Nhân Tông ( 1072-1117)

            Vừa bảy tuổi lên ngồi ngôi báu
            Lý Đạo Thành- mạch máu nhà vua(1)
            Việc trong nước ông vừa xử lý;
            Việc lâng bang chẳng phí thời giờ
            Tài đức ấy đợi chờ chỉ một!
            Hiền giỏi ấy- rường cột non sông-
            Phúc muôn dân ước mong vạn kiếp!
            Đối lâng bang vía khiếp kinh hoàng
            Lưu vạn thuở nồng nàn khí tiết
            Bách thiên thu da diết lòng người!!!

            Thời Nhân Tông xanh tươi rực rỡ
            Từ đắp đê Cơ Xá giữ thành(2),
            Từ yêu dân -an lành trăm họ.
            Niên ất mão- khoa thi tam trường (3)
            Chọn người ngay am tường văn học
            Cho làm quan chọn lọc kỉ càng
            Hơn mười người có chàng Văn Thịnh (4).
            Năm bính thìn lập Quốc Tử Giám(5)
            Năm bính dần trong đám nhân tài (6)
            Người đứng đầu không ai Điển Tích (7)
            Viện Hàn Lâm giúp ích nước nhà.
            Sự văn học quả là khởi sắc
            Khúc nhịp cầu nối bắt về sau.
            Năm kỉ tỵ định mau quan chế (8)
            Chia văn, võ nên chín phẩm hàm
            Việc ai nấy làm nhất nhất khuông.

            Thời bấy giờ có tướng Tống bang
            Tên Lưu Gi sai đi thị sát
            Các sông ngòi, đồn lũy của ta,
            Cấm châu, huyện gần xa buôn bán,
            Sửa binh khí áng ngữ biên thùy
            Động can qua tùy nghi cướp bóc...

            Nhận được tin Lý triều đốc thúc
            Mười vạn binh nhân lúc địch hờ
            Lý Thường Kiệt theo bờ sông tiến
            Còn bộ binh Tôn Đản dẫn đầu
            Hai gọng kềm vào sâu đất Tống
            Chiếm ba châu khống chế tình hình.

            Vua nhà Tống tức mình dựng tóc
            Đốc Quách Quỳ cùng quan Triệu Tiết
            Mang chín tướng mải miết tấn binh
            Hội Chiêm Thành, Chân Lạp bình ta.
            Năm bính thìn băng qua địa hạt (9)
            Lý Thường Kiệt trận mạc xông pha
            Chà quân Tống trên dòng Như Nguyệt (10)
            Giết kẻ thù hạ triệt sức công.
            Trận chiến ấy dòng sông nhuộm đỏ
            Giặc hơn ngàn đã bỏ thây đây.

            Quách Quỳ về tây đóng Phú Lương (11)
            Lý Thường Kiệt chủ trương chặn đánh
            Bị đá xanh chẳng cánh mà bay (12)
            Như giông bão hết tài tránh né
            Lớp lủng thuyền, lớp té xuống sông...
            Mấy ngàn người đành vong mạng sống
            Làm sao đây để chống Tống triều???

            Bao đêm liền lắm điều suy nghĩ...
            Giữa đêm khuya , quân sĩ nghe thơ:
            " Nam Quốc sơn hà Nam đế cư
            Tiệt nhiên định phận tại Thiên thư
            Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
            Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư!".
            Từ đền thiêng phát ra lanh lảnh (13)
            Tạo tinh thần dũng mãnh phản công...
            Quân nhà Tống chôn chân tại chỗ
            Trổ hết tài chẳng đẩy được nhau.

            Vua Lý triều đổi trao vua Tống
            Hoản việc binh, xin cống lệ thường.
            Thấy chiến chinh hết đường thuận lợi
            Vua Tống triều nghĩ ngợi chìu theo:
            Chiếm Quãng Nguyên kì kèo yêu sách...(14)
            Năm mậu tý, Lý mách Tôn Nguyên (15)
            Đưa voi cống, đòi Tống châu huyện...
            Năm kỷ mùi trao diện tù binh (16)
            Năm giáp tý phân minh địa giới (17)
            Nhờ Sứ tài nên nới rộng thêm (18)
            Phần đất mất cũng tìm chủ cũ
            Tình giao bang như hũ nước đầy.
            Năm đinh mão vui vầy nhận chức (19):
            Nam Bình Vương- tài đức dâng đời!.

            Niên kỷ mùi, bao lời Giác phản (20)
            Lý Thường Kiệt quyết cản nghịch thần...
            Giác thua to, trọ thân Chiêm Thành
            Đưa Quốc Vương giựt giành ba châu (21)

            Năm giáp thân cũng đâu vào đấy!
            Dấy can qua , Na Ma thảm bại
            Xin nộp lại ba châu thuở trước.
            Nước phía nam theo nhau triều cống.

            Rạng non sông nhờ đấng minh Quân
            Bề tôi trung nhất tuân phép nước.
            Năm đinh tỵ vua bước về trời (22)
            Trọn cuộc đời hiến dâng xã tắc!!!

            -----------------------------
            LỜI BÌNH
             
            Lý Thường Kiệt!
            Tướng anh tài
            Tinh thao lược
            Bắc đánh Tống
            Nam bình Chiêm
            Đưa nước yên
            Vỗ dân lành...
            Sự rành rành
            Sách Sử ghi!!!
            Ông ra đi
            Muôn người mến
            Đến thiên thu
            Tụ tâm hồn
            Dồn ý chí
            Giữ non sông!
             
             
            5. Lý Thần Tông ( 1128-1138):
             
            Nhân Tông không con ắt kén chọn
            Người dòng tộc hội trọn đức tài
            Không ai khác, con ngài Hiền Hầu (1)
            Lập Thái Tử nối cầu tự chủ
            Tức Thần Tông- niên hiệu Thuận Thiên (2).
            Khi lên ngôi, vua liền đại xá:
            Trả ruộng đất tịch thu thuở trước;
            Lính đổi phiên sáu tháng một lần
            Vừa canh nông vừa trông việc nước...
            Mỗi bước đi đất nở thanh bình.
            Tuy đôi chỗ tình hình bất ổn (3)
            Nhưng nhìn chung chẳng tổn hại gì.
            Vua trị vì đúng trọn mười niên
            Về chín suối bình yên giấc ngủ! 

             6.Lý Anh Tông ( 1138-1175):
             
            Thái Tử thay bên lủ loạn thần (1)
            Tuổi lên ba khó tầm hiểu lẻ.
            Mẹ họ Lê nắm quyền nhiếp chính
            Thêm tư thông Anh Vũ đương triều (2).
             
            Vũ mưu mô lắm điều gian trá
            Mọi việc cần, hắn há bẫm ai
            Ngòai Thái Hậu khó lay đổi tính...
            Chốn cấm cung có lính nào ngăn!
             
            Quan đại thần mưu toan tiêu diệt
            Sự bất thành mang thiệt vào thân.
            Bởi tay chân vung vãi trong ngoài
            Sắp đại họa-rõ ngay tức khắc(!)
             
            Trong triều đình lắm tôi hiền giỏi (3)
            Vang núi sông tận cõi lâng bang...
            Nên Anh Vũ sợ càng mưu sự
            Nấp yếm nhung cầu tự thân mình (!)
             
            Vua Anh Tông rộng nhìn đôi chút
            Đấy là lúc Ngài vừa lên năm
            Giặc Thân Lợi hung hăng dấy loạn (4)
            Chiếm Thái Nguyên sửa soạn công thành.
            Quan quân dẹp chẳng giành thắng lợi.
            Năm tân dậu, chúng xơi Phú Lương
            Đổ Anh Vũ lên đường chinh phạt
            Thân Lợi thua chạy tạt Lạng Châu
            Bị Hiến Thành xỏ xâu làm tội (5)
             
            Năm giáp thân Tống triều cải đổi (6)
            Quận Giao Chỉ thành An Nam Quốc
            Phong Anh Tông- An Nam Quốc Vương
            Và từ đấy gọi thường An Nam.
             
            Năm nhâm mão đến năm nhâm thìn
            Vua xem địa hình khắp non sông,
            Trông sinh họat dân tình cả nước
            Lập địa đồ rõ bước chi li...
             
            Năm ất mùi, Ngài phong Hiến Thành,(7)
            Ủy Long Cán mới đành nhắm mắt(8).
            Ba mươi bảy niên- ắt vui, buồn...
            Bốn mươi xuân- nên luồng sống động!!! 

            7. Lý Cao Tông ( 1176-1210):


            Tô Hiến Thành- vang vọng núi sông!
            Dạ sáng trong xứng bậc tôi trung,
            Hiền  đức giỏi ung dung trị nước,
            Trước bắt Thân Lợi, phá Ngưu Hống,
            Chống dẹp Lào, coi giữ việc binh,
            Luyện tập lính tinh thông võ nghệ,
            Kén người tài chẳng nệ xuất thân,
            Chuộng văn chương ân cần khai sáng,
            Lập đền thờ- thờ đấng Khổng Tử...
            Nơi Thăng Long tỏ lòng hiếu học...
            Chốn Kinh Thành đọc thấu tâm can...
            Chí hiên ngang chẳng màng khuất phục
            Lập Long Cán theo tục vua truyền
            Ông giữ phận nắm quyền nhiếp chính!
            Năm kỉ dậu hết tính sự đời(1)
            Lời trăn trối thay ông- Trung Tá (2)
            Nhưng triều đình nào há tin cho.             
            Cử Yên Di chăm lo phụ chính,
            Lý Chính Tu đặng thu đế sư.

            Khi Cao Tông tự điều việc nước
            Thường săn bắn làm thước giãi khuây
            Xây cung điện, ăn chơi xa xỉ...
            Giặc ngoài biên ầm ỉ nổi lên...
            Năm bính thìn Phạm Du dấy lọan (3)
            Cướp xóm thôn sửa soạn mưu đồ(...)
            Vua cử Di bất ngờ đánh dẹp (4)
            Quyết đè bẹp tịch biên của cải.
            Kẻ gian thần kinh hãi khôn nguôi
            Tìm đút lót- buông xuôi tội trạng...(!)

            Thương cho Di vong mạng vì đâu? (5)
            Bộ tướng Ngài đốc lòng cứu chủ (6)
            Phá cửa Thành giết lủ gian tham.
            Thái Tử Sam chạy về Hải Ấp (7)
            Vua Cao Tông ẩn nấp mạn sông (8)
            Bọn Quách Bốc chôn xong Bỉnh Di
            Đi vào điện tôn Thẩm lên ngôi (9)
            Bọn bề tôi cuối đầu phục mệnh.

            Thái Tử Sam sống bên Trần Lý
            Lòng ưng ý con gái họ Trần
            Lấy làm vợ bất cần thế sự...
            Tước Minh Tự - sách phong Trần Lý (10)
            Tô Trung Từ- Điện Tiền Chỉ Huy Sứ (11)
            Anh em Trần quyết tử vì ai???
            Mộ binh ngay dẹp loạn Kinh Thành...
            Giành thắng lợi tìm rước Cao Tông.
            Năm canh ngọ, vua không còn nữa
            Bởi bệnh tình lần lửa nặng thêm.

            8.Lý Huệ Tông ( 1211-1225):
             
            Thái Tử Sam ngồi êm ngôi báu
            Rước Trần thị bố cáo- Vương phi.

            Năm quí dậu Thái Hậu ghét ghen (1)
            Gieo sầu khổ tận chỗ Vương Phi...
            Trần Tự Khánh lập mánh rước vua...
            Huệ Tông ngại nghĩ tại Trần thị
            Bèn giáng chức đến mức Ngự Nữ.
            Khánh được tin đến xin nhận lỗi
            Và rước vua- Ngài xua ý tốt
            Rồi cùng Hậu nương đậu Lạng Châu (2)
            Bị Tự Khánh lập mánh rước về...
            Vua lo sợ mức tợ kim châm
            Đón Thái Hậu âm thầm rời chỗ.

            Thái Hậu căm cứ nhầm Trần thị
            Muốn giết đi khỏi lụy sau này (3)
            Huệ Tông biết hằng ngày cẩn thận
            Cấm ra ngòai- tượng tận chăm nom
            Cơm nửa phần- phân nửa Vương Phi.
            Sau thắc ngặt cùng đi Trần thị
            Tìm Tự Khánh tránh bị ưu phiền (4)(!)
            Được tin vua, Khánh liền hộ giá...
            Bấy lâu nay rước há dễ đâu!

            Huệ Tông phong Trần thị- Hoàng Hậu
            Anh em Trần được tậu tước sang (5)
            Cùng Phan Lân chỉnh trang quân ngũ...
            Ngày mỗi ngày hội đủ quân nhu...
            Mọi chính sự vén thu- Tự Khánh.
            Năm quí mùi ông lánh dương gian (6)
            Sang niên sau quyền vào Thủ Độ (7)
            Bởi Huệ Tông bộc lộ tỉnh mê (?)
            Do thời thế hay bức chế Ngài (?)
            Sinh đôi gái thiếu trai- Thái Tử
            Đưa Phật Kim nắm giữ sơn hà(8)
            Năm giáp thân thế là truyền ngôi (9)
            Ngụ ở chùa bề tôi lật đổ (10).

            R

            <bài viết được chỉnh sửa lúc 01.11.2009 17:48:00 bởi SĨ ĐOAN >
            #6
              SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:27:39 (permalink)
              0
              9. Lý Chiêu Hoàng (1225):
               
              Công Chúa lên ngôi- hiệu Chiêu Hoàng!
              Đặng bảy tuổi - dạ càng hoang mang!
              Bởi Thái Hậu tư thông Thủ Độ
              Âm mưu lồ lộ cướp ngai vua-
              Đưa con quan cũng vừa lứa tuổi
              Vào trong cung hầu hạ Chiêu Hoàng,
              Đưa Trần Cảnh vào hàng Chính Thủ (1)
              Tạo tình thân, hội đủ thời giờ
              Kết tơ tóc gỉa vờ duyên định (!)...
              Truyền ngôi chồng bở lịnh bề trên (!) (2)
              Nên từ đấy dứt nghiệp Lý triều
              Qua bao đời chắc chiu gầy dựng!
              ---------------------------------
               
                             LỜI BÌNH

              Từ Cao Tông sai lầm quyết đóan
              Bọn nịnh thần ăn món đút dơ
              Giết trung thần thờ ơ nghịch phản
              Để người đời chán nản khôn nguôi!
              Vận ngược xuôi sẳn dành kém đức
              Khiến muôn đời uất ức Cao Tông.
               
              Còn Huệ Tông- thế sự hóa điên?
              Hay nhu nhược bởi liên hệ nào?
              Hay bức hại rơi vào cảnh ngộ
              Nhường ngôi con tuổi độ non mười?
              Chôn sự nghiệp kẻ cười người khóc(!)
              Thương Chiêu Hoàng lăn lốc về sau.
               
              Ôi lệ trào ướt đẫm trang thơ!!!

              R


              CHƯƠNG V: NHÀ TRẦN

              1. Trần Thái Tông ( 1225-1258):

              Năm ất dậu, Trần Cảnh lên ngôi (1)
              Vừa tám tuổi chỉ ngồi nghe tấu
              Mọi quyền hành chốt mấu đằng sau...
              Trần Thủ Độ mưu cao, độc đoán
              Dựng cơ đồ tính toán chi li...
              Giết Huệ Tông, tỉa lần tôn thất (2),
              Tạo cánh vây bất cần luân lý(!)...
              Tước Thái Hậu tỏ ý lấy bà (3)
              Nâng Thuận Thiên cho qua Hoàng Hậu(4)
              Giáng Chiêu Hoàng xuống hàng Công Chúa(5),
              Triệt họ Lý chuyển sang họ Nguyễn (6)
              Tuyển người mới giúp rập họ Trần...
              Tuy đại ác đối tầng nhà Lý
              Nhưng công thần tận tụy nhà Trần
              Một tay cán đáng bao trọng sự
              Giúp Thái Tông dự liệu trong ngòai...
              Nâng quốc thịnh vững chải dài dài
              Đủ anh tài chống giặc ngọai xâm!!!

              Tự cổ kim chỉ mình Thủ Độ
              Khiến Thái Tông phẩn nộ đi tu (7)
              Khiến Trần Liễu tụ binh chống lại...
              Ít lâu sau nhẫn nại qui hàng(8).
              Tình cốt nhục, đôi đàng ôm khóc
              Thủ Độ hay muốn róc rơi đầu(...)
              Thái Tông van cầu mới bỏ qua.
              Nghĩ thuở trước(...) vua ban Thái ấp (9)
              Phong tước Vương bù đắp thiệt thòi(!).

              Tuy nghiệp định, còn ngòi chiến sự (10)
              Phân giang san kể tự triều Trần:
              Đất Hồng Châu- Đoàn Thương xưng vua (11)
              Đất Bắc Giang - Nguyễn Nộn xưng Vương (12).
              Thế lực mạnh- Thủ Độ giản hòa (13)
              Năm mậu tý, hai nhà Nguyễn- Đoàn
              Chỏang với nhau, Đường Hào chiếm giữ (14)
              Lúc bấy giờ thanh thế lây lan...
              Đang lo sợ bỗng dưng Nguyễn chết
              Các châu, huyện thu hết về Trần.

              Năm nhâm dần, sắp đặt quan sai,
              Phân chia nước thành mười hai lộ...
              Lập trướng tịch đồ sộ theo Lý (15),
              Định sưu thuế tỉ mỉ rõ ràng (16)
              Xây đắp đê hai đàng sông Cái (17)

              Năm nhâm thìn thi Thái học sinh (18)
              Chia thứ bậc để định thấp cao.
              Năm đinh tỵ, đưa vào ba khôi (19):
              Trạng Nguyên, Bảng Nhản và Thám Hoa
              Có khoa tam giáo: Nho- Thích- Lão.
              Năm quí sửu, lập Quốc học viện (20),
              Giảng võ đường luyện tập võ nghệ,
              Các Vương nhận ân huệ vua Trần (21):
              Mộ tập lính chuyên cần chăm chỉ,
              Lập phủ đệ theo ý của mình...
              Lúc đất nước tình hình bất ổn
              Mang quân riêng hổn chiến giặc thù!

              Năm nhâm tý, Thái Tông ngự giá
              Bình Chiêm Thành bắt cả Vương Phi (22).
              Năm đinh tỵ, bắt giữ sứ Mông(23)
              Sai Quốc Tuấn lên trông mặt Bắc...(24)

              Tướng nhà Mông tất ắt xuất binh (25)
              Từ Vân Nam sang bình nước ta (26)...
              Quân Nam ít rút ra Sơn Tây
              Thái Tông hay ngự giá thân chinh
              Nhưng đại binh cũng đành lùi bước
              Bỏ Kinh đô chạy về Thiên Mạc (27).

              Quân Mông ồ ạt đuổi rượt ta...
              Chiếm Thăng Long, cướp phá giết người...
              Tình thế nguy nụ cười tắt lịm
              Ngự thuyền rồng tìm kiếm thân vương
              Gặp Nhật Hiệu- thương nghị tình hình:
              "Nhập Tống!" Ôi, rùng mình, sởn gáy!!!(28).
              Gặp Thủ Độ:" Quyết còn sống mái!
              Đầu chưa rơi hăng hái diệt thù!!!"
              Nghe vững dạ mây mù tan biến.
              Ít lâu sau, hồn thiêng sông núi
              Gây quân Mông yếu đuối tinh thần...
              Cướp cơ hội đánh lần Đông Bộ Đầu
              Mông thua chạy đến trại Qui Hóa
              Bị thổ dân chặn khóa đuôi đầu...
              Thua đến thua, ưu sầu mệt mỏi
              Trên đường về chẳng moi giựt dọc
              Được người đời châm chọc- giặc phật(!).
               
              Khi vua Mông đánh bật nhà Tống
              Sai sứ sang đòi cống Mông triều.
              Vua Thái Tông đành chìu ý chúng
              Đúng ba năm chiếu lệ một lần.
              Năm mậu ngọ, nhường ngôi Trần Hoảng (29)
              Dạy phép nước, phòng choảng anh em
              Lên Thượng Hoàng cùng xem việc nước!!!

              2. Trần Thánh Tông ( 1258-1278)


              Thái Tử Hoảng tiếp bước tiên vương
              Lòng nhân từ đảm đương quốc sự-
              Sai Văn Hựu chép sử nước nhà (1),
              Ba mươi quyển quả là quí giá (2).
              Sai phò mã cùng các vương hầu
              Chiêu tập dân nghèo, sầu lưu lạc
              Khai khẩn viên điền làm trang hộ
              Có cái ăn nhật độ qua ngày
              Giúp đất nước hình hài thay đổi
              Đọan cuộc đời trôi nổi đó đây!

              Nước bình yên tuy nhiên còn khó
              Giao thiệp Tàu gò bó khắc khe
              Bắt Thánh Tông phải nghe lệnh cống (2)
              Từ nhân tài đến đóng sản vật...
              Đưa người sang giám trị nước nhà (4).


              Thái Tông ngòai tuy là thần phục
              Nhưng thực chất lắng đục khơi trong
              Thúc quan binh tay không được nghỉ
              Mộ tráng sĩ luyện tập tinh thông...
               
              Năm bính thìn, sứ Mông thăm viếng
              Nhân dịp này cũng tiến sứ sang
              Vừa đáp lễ, vừa van- cống người(5)...
              Vua Mông ưng nói cười nham hiểm
              Bắt Thánh Tông phải chịu sáu điều (6)...
              Vua lần lửa chẳng chìu ý tứ
              Năm ất hợi, sai sứ sang Tàu
              Tâu rõ ràng An Nam có chủ
              Chớ đâu hội tụ xứ Máng Mường...
              Xin rút Giám trị trả phố phường.
              Mông không chịu, tìm đường xâm lấn
              Dọ địa hình chuẩn bị tấn công.

              Vua Thánh Tông sẳn sàng ứng chiến
              Tuy nước nhà có biến- tang thương (7)
              Năm mậu dần nhường ngôi Thái Tử
              Về Thiên Trường theo sách vua cha.

              3. Trần Nhân Tông ( 1279-1293):

              Vận mệnh nước quả là gian khó
              Trọng trách này gánh có đặng chăng?
              Cũng may thay, đình thần tài trí,
              Thái Thượng Hoàng xử lý chu toàn.
              Vua Nhân Tông không còn nhỏ dại
              Đủ thông minh, nhẩn nại dư thừa,
              Tính quả quyết ngăn ngừa bão tố
              Cùng toàn dân củng cố cơ đồ!!!

              Nhà Nguyên viện cớ bắt vua chầu
              Bởi chưa lệnh- tự cầu ngôi đế!
              Cho sứ sang, khống chế vua Trần
              Khí ngang ngược bất cần, kiêu ngạo,
              Ra vào cung trái đạo sứ thần,
              Mời yến tiệc chẳng cần ngó đến...

              Năm nhâm ngọ, Nguyên chủ dụ rằng:(2)
              " Nếu vua Nam không sang chầu được
              Nộp ngọc ngà bóng mượt đi thay,
              Tài nhân lực phải hai mỗi hạng".

              Vua Nhân Tông mạnh dạn chọn người-
              Trần Di Ái, thuộc hàng thân tộc,
              Lê Tuân, Lê Mục dốc sức mình.
              Nhưng Nguyên chủ hướng nhìn thiển cận
              Túi tham tàn đáy tận đâu đâu(!)
              Muốn tóm thâu đoạt quyền thống trị
              Hạ chiếu chỉ- lập Tuyên phu ti
              Đặt quan sai để đi giám trị
              Vừa đến nơi bỗng bị đuổi xua...
              Nguyên chủ giận quyết đưa Di Ái
              Phong vua Nam, biệt phái trở về...(3)
               
              Trần Di Ái đôi bề tính toán:
              " Thuận nên vua, thua đổ cho Nguyên..."
              Đến Vân Nam, tưởng yên mọi sự
              Có ngờ đâu tự rước tội đồ.
              Giặc Sài Thung bị vồ chột mắt,
              Lũ nghịch thần bị bắt hết van.

              Nguyên chủ sai Thoát Hoan xâm lược
              Bọn Toa Đô cùng Ô Mã Nhi
              Thống lĩnh binh giả đi bình Chiêm
              Mượn An Nam để tìm đường tắt(!)

              Vua Nhân Tông, tin bắt kịp thời
              Nghị Bình Than cho vời bách quan (4)
              Bàn kế sách, giữ vững giang sơn...
              Tính thiệt hơn- Quốc Tuấn, Khánh Dư
              Xin đem quân dự phòng cứu ứng.

              Năm quí mùi, Quốc Tuấn được phong (5)
              Chức Tiết chế- giữ trông binh quyền.
              Năm giáp thân truyền hịch vương hầu (6)
              Đông Bộ Đầu chọn nơi kiểm duyệt-
              Quân thủy, bộ- tuyệt! Hai mươi vạn.
              Truyền tướng sĩ chống nạn ngoại bang:
              " Giữ phép nước vỗ an bá tánh...
              Tạo tinh thần đánh giặc hăng sai;
              Chớ thấy thua buông tay chạy trốn;
              Chớ thấy đặng -hư đốn tự kiêu;
              Quân bất vị thân- nêu nhớ kỉ..."
              Duyệt binh xong tỉ mỉ phân công:
              " Tướng Bình Trọng đóng sông Bình Than,
              Trần Khánh Dư giữ ngang Vân Đồn; (7)
              Còn các tướng dồn ra yếu hiểm
              Riêng Quốc Tuấn điểm lấy đại binh
              Đóng Vạn Kiếp tiếp ứng nơi nơi (8)".               

              Quân nhà Nguyên sắp rời Hồ Quảng (9)
              Vua Nhân Tông muốn hoản việc binh
              Mang đồ lễ xin đình thương nghị(...)
              Nguyên chẳng vị, truyền lịnh tiến sang...
              Vua Nhân Tông đành ban nhân gian:
              Hội bô lão- an điện Diên Hồng(...)
              Tất cả đồng lòng đánh giặc Nguyên!
              Vua bình yên bởi tình thống nhất.

              Chiến trường sôi một mất một còn
              Nơi biên cương xoáy mòn cây cỏ...
              Nguyên trao thư tỏ rõ mượn đường...
              Vua anh minh định lường ý giặc:
              " Đánh Chiêm Thành tự vạch mà đi!"
              Lòng nham hiểm khắc ghi uất hận
              Tiến quân sang qua mạn Lạng Sơn...
              Sai A Lý chiêu dụ Tuấn rằng:
              " Bản súy nhờ đường sang đánh Chiêm
              Giúp lương thảo sau tìm cách trả
              Nhược bằng kẻ cả- chẳng dung tình,
              Phá bờ cõi trói mình chẳng kịp!"

              Lòng yêu nước được dịp trỗi lên
              Đuổi A Lý- lệnh truyền giữ ải (10)
              Đem đại binh đóng dãy Kỳ Cấp
              Đưa chiến thuyền ẩn nấp Bái Tân (11)
              Giữ mặt bể bất thần xuất phát!
              Quân Thoát Hoan áp sát quân Trần
              Cả hai ải lần lần thất thủ
              Phải rút về đóng ải Chi Lăng.
              Giặc rượt đuổi hung hăng dữ tợn...
              Ra Bái Tân lánh về Vạn Kiếp
              Các tàn quân liên tiếp tụ về.
              Vua Nam não nề ra Long Hải (12)
              Vời Quốc Tuấn:" Ắt phải phục hàng
              Tránh lụi tàn, khổ cực muôn dân..."
              Lòng bệ hạ- đức nhân hiếm có
              Tôn miếu đó, xã tắc thì sao?
              Nếu muốn hàng- mau mau truyền chém,
              Tự trói mình chẳng kém thời gian.
              Lời trung nghĩa ngàn vàng chẳng sánh
              Vua Nhân Tông quyết đánh đến cùng!!!

              Hưng Đạo Vương quyết dùng Binh Thư (13)
              Truyền hịch ru vương hầu, tướng sĩ.
              Được khích lệ- bền bỉ hăng say
              Thích vào tay hai chữ " Sát Đát".

              Quân Thoát Hoan kiểm soát Lạng Sơn
              Áp Vạn Kiếp hơn lũ tràn bờ
              Quân An Nam bỏ cờ trống chạy
              Bao chiến thuyền rớt lại bờ sông.
               
              Quân Mông Cổ vừa trông " Sát Đát"
              Giết sạch sanh giẫm nát sơn hà-
              Võ Ninh, Gia Lâm và Đông Ngạn
              Rồi kéo nhau đóng mạn Bộ Đầu (14)
              Dùng đại bác bắn nát các trại...
              Quân An Nam bỏ chạy hết trơn.
              Trên đà thắng- bắc cầu sang sông(15)
              dưới chân thành Thăng Long hạ trại.

              Vua Trần chẳng dại ở đây lâu
              Cùng Thượng Hoàng xuống sâu phía nam
              Có Quốc Tuấn đứng kèm bên cạnh
              Bảo vệ vua khỏi lạnh gió mùa!
              Đến Thiên Trường giặc ùa dữ dội
              Hưng Đạo Vương xin vội vua Trần-
              Sai Quang Khải đóng gần Nghệ An
              Chặn đường hiểm đánh tan Toa Đô.
              Sai Bình Trọng trấn thủ Thiên Trường...
              Rước xa giá lên đường ra Hải Dương.
               
              Đến Nghệ An, giặc đương thế mạnh
              Thêm Mã Nhi mặt bể đánh vào
              Quân Quang Khải đành chào lui ra.
              Đang thất thế vậy mà Trần Kiện (16)
              Đem cả nhà trình diện Toa Đô
              Được bọn giặc cho vô Yên Kinh.

              Nhận được tin ngăn chặn tức thì
              Hưng Đạo Vương sai tùy tướng bắt,
              Tìm đường tắt mải miết đuổi theo
              Đến Lạng Sơn Trần Kiện bị vây
              Thêm quan quân đến đây kịp lúc...
              Bọn giặc Nguyên mất hút ngã đường,
              Trần Kiện chết bởi vương tội lỗi
              Được Lê Tắc ôm vội thây đi (17).

              Ở Thiên Trường, Trọng di chuyển quân
              Trấn yếu hiểm gian truân chẳng ít!!!
              Bãi Đà Mạc bị xích chân tay (18).
              Quân giặc dụ tướng tài Nam Việt:
              Chức tước Vương- chẳng thiệt anh hùng(!)
              Dùng yến tiệc dỗ dành thân ái:
              Phái những ai trấn thủ phương nào?...
              Khí tiết anh hào há dễ phai! (19)
              Lòng rứt rai buổi đầu vây hảm
              Chưa hết tài lược đảm non sông...
              Thà mạng vong chớ mong khuất phục!!!
              Vỗ không kham giặc giụcquân chém
              Vừa hèn hạ vừa kém nhân tình (!).

              Nhận được tin, triều đình thương tiếc
              Cãm anh hùng tử tiết hiên ngang
              Dồn sức mạnh phá tan giặc dữ
              Giữ thanh bình ôm mãi hồn thiêng!

              Tình thế bách, Quãng Yên xa giá (20)
              Hưng Đạo Vương cho trá thuyền rồng
              Cửa Ngọc Sơn giặc trông tưởng thật
              Thúc giục quân lật đật đuổi theo...
              Đến Tam Chỉ vượt đèo lên bộ
              Độ xa xa xuống thuyền ra sông
              Nước mênh mông lòng trông đau xót!
              Vững tinh thần phút chót ung dung!!!
              Tìm kế sách đánh cùng diệt tận
              Thu giang san trút hận giặc thù!.

              Khắp nơi nơi mây mù bít lối
              Bắc Ninh, Thăng Long nối Thiên Trường
              Mọi nẻo đường đầy bóng ngoại bang.
              Vùng Nghệ An giặc dữ đánh vào (21)
              Bọn hoàng tộc kẻ nào bội phản?
              Chuộng hòa bình hay nản chiến tranh?
              Yêu thân mình hay manh phản động?
              Đấy là Ích Tắc, Công Tôn Viên (22)
              Lũ bất tài nghiêng mình luồn cúi
              Để muôn đời tiếng thúi không tan(!)

              Nơi Nghệ An lương thực cạn dần
              Toa Đô, Ô Mã lần ra bể
              Hợp Thoát Hoan tiện để thư hùng.
              Hưng Đạo Vương quyết dùng kế sách:
              Mách hai tướng đón đường Toa Đô (23).
              Năm vạn quân tiến vô Hải Dương.
              Trần Nhật Duật chọn tướng Triệu Trung (24)
              Mặc áo đen, kiếm cung như Tống
              Giáp trận tiền- giặc trông hoảng sợ
              Ngỡ nhà Tống dựng lại cơ đồ
              Cho quân sang giải nan An quốc
              Chạy thục mạng chẳng dám ngất đầu(!)
              Thừa dịp thắng tiến sâu đuổi giết
              Toa Đô lùi, ở miết Thiên Trường
              Không dám lên đường ra Thăng Long.

              Trận Hàm Tử vỡ mộng quân thù!
              Tin loan nhanh bay vù Thanh Hóa
              Hưng Đạo Vương xin phá giặc Nguyên...
              Thu Kinh Thành vỗ yên bá tánh.
              Vua thuận ưng, sửa sọan tấn binh
              Vừa lúc ấy có tin Thượng tướng (25)
              Từ Nghệ An nhắm hướng trở ra
              Xin xông pha giáp chiến Thoát Hoan.
              Vua truyền hịch chặn ngang Toa Đô
              Trần Nhật Duật phải cô lập chúng.
              Từ Thanh Hóa vòng đúng Chương Dương (26)
              Đánh thuyền giặc hết đường chống trả
              Quan binh hối hả tiến Kinh Thành
              Gặp Thoát Hoan mang binh hổn chiến
              Bị phục binh Quang Khải úp vào
              Nguyên bôn đào sang giữ Bắc Ninh.

              Trận Chương Dương hoảng kinh Thoát Hoan
              Mở tiệc rượu khao ban tướng sĩ
              Ngâm thơ ca ngợi chí kiên cường
              Động viên khích lệ tường chân lý
              Lưu mãi thiên thu chí anh hùng!
              Quang Khải báo tin mừng thắng trận (28)
              Quân reo hò muốn tận hiếu, trung!
              Vua Nhân Tông cung thỉnh Thượng Hoàng
              Cất binh mã- Tràng An trấn giữ (29)

              Từ Thiên Trường- Đô sang Thiên mạc (30)
              Hợp Thoát Hoan để đạt ỷ gốc
              Nhưng vua Trần thúc đốc cản ngăn...
              Buộc giặc hung hăng đóng Tây Kết(31)

              Hưng Đạo Vương cho giăng hết ngả
              cắt thông tin Ô Mã- Thoát Hoan
              Mang quân phá trại tại Tây Kết
              Đặt phục binh chặn hết đường về.

              Thắng hai trận khí thế tăng nhanh
              Công quân Nguyên chiếm thành đọat lũy...
              Bọn giặc kia thí ra mặt biển
              Tướng Toa Đô gặp tiễn vong thân.
              Ô Mã Nhi tay chân rời rã
              Về Thanh Hóa bởi đời binh nghiệp
              Trốn về tàu chẳng kịp mang quân
              Vừa tủi nhụt vừa phục An Nam!
               
              Trận Tây Kết đuổi Nhi thục mạng
              Bắt Toa Đô- thể trạng cắt đầu.
              Vua Nhân Tông chợt sầu thương tiếc (32)
              Lấy ngự bào đắp miết Toa Đô
              Sai tống táng tỏ độ hải hà
              Theo lễ nghĩa thật là tử tế.

              Trận Tây Kết thu về chiến phẩm (33)
              Số lượng người- tính nhẩm- ba vạn.
              Hưng Đạo Vương ban tiệc khao quân...
              Lên mặt Bắc tiễu trừ Thoát Hoan.
               
              Tin Toa Đô bỏ mạng sa trường
              Ô Mã Nhi tìm đường về nước
              Sụp tin thần mộng ước rã tan
              Thêm mùa hè khí lan nóng nực
              Bệnh dịch mùa hừng hực phát ra...
              Binh kêu ca quyết đòi rút chạy.

              Nắm quân cơ, Vương sai phục sẳn (34)
              Chẳng ba vạn- nấp kín đôi bờ
              Bên rừng sậy đợi chờ giặc rút...
              Sai hai con ra mút Quãng yên (35)
              Chặn giặc Nguyên đường về Tư Minh
              Còn đại binh dắt đi tìm giặc...!!!

              Nơi Bắc Giang xiết chặc Mông Nguyên
              Thoát Hoan chạy ra miền Vạn Kiếp
              Gặp Nguyễn Khoái dập tiếp- kinh hồn.
              Chúng hao tổn chỉ tồn một nửa
              Tướng Lý Hằng lần lửa ra đi.
              Bọn xâm lược gan lì biến mất
              Chạy hụt hơi, xấc bất ngày đêm
              Chui ống đồng, nằm dài thở dốc (36)
              Đến Tư Minh, hiểm hóc quanh co
              Đụng phục minh hắc ho ra máu
              Thương Lý Quán hết đáo sa trường(!)
              Bọn Thoát Hoan tìm đường lẩn tránh.
               
              Trận Vạn Kiếp, khiếp đảm kinh hồn!
              Về đến Tàu hoang mang cực độ
              Lúc ra đi rầm rộ trống kèn
              Lúc trở về lẩn chen ,trốn nhủi!!!

              Nhờ thiên thời, địa lợi, nhân hòa
              Chỉ sáu tháng quân ta khôi phục
              Khiến kẻ thù tủi nhục rút lui.
              Năm mươi vạn xa rời bờ cõi
              Thu giang san-mòm mỏi đợi chờ!!!
              Ấy đặng nhờ đức tài Hưng Đạo
              Vị đại tướng cầm binh vững chải,
              Chí bền gan dãi nắng dầm sương,
              Khéo lời lẻ yêu thương tướng sĩ...
              Khiến muôn người bền bỉ trung kiên!
              Trỗi sức mạnh vỗ yên xã tắc
              Thu giang san từ bắc chí nam.

              Phá được Nguyên kéo về Tràng An
              Rước xa giá tọa ngự Kinh Thành
              Vỗ dân lành, dựng xây đất nước
              Chỉnh đốn quân từng bước lớn dần.               

              Nguyên chủ đau,rất cần lực lượng
              Truyền đóng thuyền thêm ba trăm chiếc
              Hịch ba tỉnh, mải miết tuyển binh (37)
              Hạn tám tháng quyết bình Nam Việt.
              Quan Tuyến Kha kịch liệt tâu rằng:
              " Quân ta bại, chịt chằn thương tích
              Gầy, ốm đau bởi hít chướng lam...
              Xin dưỡng sức mới kham ra trận.
              ... Đợi thời cơ trả hận nước nhà (!)
              Nguyên chủ thuận tạm tha vài tháng
              Đưa Ích Tắc ra nán Ngạc Châu.
               
              Vua đượm sầu bèn vời Hưng Đạo:
              Dùng kế chi ủy lạo binh, dân?
              Ngài Thánh nhân, ân cần phân giải...
              Vua mừng vui chẳng phải bận lòng
              Truyền vương hầu canh phòng cẩn mật
              Mộ thêm binh- đánh bật ngọai xâm!
               
              Năm đinh tỵ quả là giặc tới (38)
              Ba mươi vạn cày xới sơn hà
              Mượn danh nghĩa- Ích Tắc về nhà (39)
              Sai văn Hổ tải qua lương thực (40)
              Bằng đường bể cho dễ lưu thông
              Tránh dòm ngó- ước mong phục hận(!)
              Vài thánh sau Thoát Hoan xuất trận (41)
              Từ Khâm Liêm đến tận Tư Minh (42)
              Sai hai tướng dẫn quân đường bộ (43)
              Lộ mặt biển- Phàn Tiếp, Mã Nhi
              Tướng Trương Ngọc chuyên đi vận chuyển
              Chuyền khí giới, lương thực theo sau
              Cùng tiến mau chà đạp Nam triều(!)
               
              Hưng Đạo Vương trấn nhiều yếu hiểm
              Sai hai tướng lên điểm Lạng Sơn (44)
              Mặt Nghệ An- Quốc Tỏan, Phụ Tần
              Tự thân mình thống lãnh đại quân
              Giữ Quảng Yên- nhất tuân phép nước.
              Cử tiền quân áng trước Tư Minh
              Lập ba đồn- chồn bước giặc Nguyên (45)
              Cho hậu quân phục yên Đại Than
              Dàn thế trận trùng trùng điệp điệp...
              Nhưng kẻ thù vẫn kịp tiến lên...
              Trước tình thế, lùi bên Vạn Kiếp
              Bị giặc Nguyên liên tiếp tấn công...
              Thành Thăng Long -lùi nhanh trấn giữ
              Cử tướng tài cứu giá nhà vua. 

              Bị rượt đuổi- chát chua ra bể
              Xuôi Thanh Hóa- dễ bề tẩu thoát
              Ô Mã Nhi đuổi toát mồ hôi
              Đành buông trôi,tụ tập Long Hưng (46)
              Phá Lăng tổ lấy làm ưng ý.
              Bọn Thoát Hoan đắc chí công thành
              Quân, tướng tổn phải đành lùi mãi
              Giữ Vạn Kiếp, Phả Lại, Chí Linh.
              Hưng Đạo Vương hưng binh tấn tới...
              Vua Nhân Tông bàn với Thượng Hoàng
              Lên xa giá thẳng đàng ra Bắc.(47)
               
              Chủ tướng Nguyên bất yên Vạn Kiếp
              Lòng kinh khiếp bởi lương thực cạn dần
              Giục Mã Nhi tiến lần ra bể
              Tìm thuyền lương- sự thể kịp thời!
              Đến Vân Đồn, ai đời cho đi! (48)
              Trần Khánh Dư- dự bị lâu rồi
              Đánh một trận- tơi bời hoa lá...
              Bị Mã Nhi thúc quá nên thua.
              Thượng Hoàng hay sai sứ xiềng về.
              Đang thất thế, định bề phục hận
              Bổng sứ ra - hiểu tận nguồn cơn
              Xin khất lại vài hôm - chuộc tội.
              Như dự đoán, nhặt vội thuyền bè
              Chờ đợi sẳn, è nhau áp đảo...
               
              Ô Mã Nhi tự phụ dẫn đường
              Lướt qua trước chẳng lường thế sự!
              Trần Khánh Dư đánh úp thuyền lương
              Trương Văn Hổ tìm đường trốn thoát.
               
              Ngài báo tiệp, Thượng Hoàng xóa tội
              Bảo Quốc Tuấn tha vội tù binh:
              Chúng báo tin- ngã lòng chiến đấu.
              Hưng Đạo Vương hiểu thấu- tiến hành.
              Sự rành rành bọn giặc xôn xao
              Muốn về Tàu mau mau kẻo đói!!!
               
              Ô Mã Nhi tử khi trở về
              Nhìn tư bề chẳng thấy thuyền lương
              Đành đưa quân phá trại An Hưng
              Về Vạn Kiếp hội chung Thoát Hoan.
               
              Trận Vân Đồn, Giặc hết nghênh ngang
              Từ khí giới lương mang hết sạch
              Đòn quyết định - vạch kế diệt thù
              Đưa dân tộc vẹt mây mù chắn lối.

              Thoát Hoan tức tối cần viện binh
              Lấy lương thực quyết bình thiên hạ.

              Hưng Đạo Vương nhìn ra ý giặc
              Sai tướng tài giữ mặt Lạng Sơn;
              Cấm nhân gian lơn tơn qua lại;
              Sẳn sàng nhẩn nại phục quân Nguyên!
               
              Giặc bất yên , hội bàn chủ soái:
              Ta ở đây- ai đoái xót thương?
              Thiếu thành trì, thêm lương sắp hết,
              Xuân sang hạ tiết trời oi bức
              Chi bằng hãy rút, liệu kế sau!
              Thoát Hoan ưng, bèn trao mật kế:
              Sai thủy quân dựa thế Bạch Đằng,
              Sai bộ binh khởi đàng tập hậu.
               
              Hưng Đạo Vương tính đâu vào đấy!
              Truyền Nguyễn Khoái- cọc cấy giữa dòng,
              Phạm Ngũ Lão phục trong Nội Bàng
              Chờ giặc Nguyên chạy càn đánh đuổi.
               
              Tin Mã Nhi dong ruổi Bạch Đằng
              Hưng Đạo Vương nhất quyết thề rằng:(49)
              Phá không xong, không về đây nữa!
              Tạo tinh thần khích lệ tướng, binh...
              Tình thân ái kết tinh dân tộc.
              Trên dòng sông trãi dọc đôi bờ
              Tướng Nguyễn Khoái đợi chờ xông trận!

              Ô Mã Nhi tức giận thúc binh
              Qua khỏi cọc vô tình đuổi miết.
              Tướng triều Trần đoán biết thời gian
              Xoay đội hình, hiên ngang giáp chiến...
              Hưng Đạo Vương đang tiến binh vào
              Bọn giặc Nguyên vội nhào trở ra.
              Thủy triều xuống băng qua cọc nhọn
              Lớp thuyền lủng, lớp chọn bơi sông,
              Lớp hỏa công hâm nóng giữa dòng,
              Lớp tên độc- máu hồng nhuộm đỏ...
              Chư tướng Nguyên bị xỏ thành xâu.(50)

              Trận Bạch Đằng- giặc đâu lường hết
              Rút quân về- in vết thương đau!
              Bọn giặc Nguyên không sao hiểu được
              Binh An Nam lần lượt yêng hùng!!!
               
              Thoát Hoan hay tin vùng bỏ chạy
              Đến Nội Bàng gặp lại quân ta
              Chúng hoảng sợ mong qua cửa ải
              Trương Quân kinh hãi vội mở đường (51)
              Bị Ngũ Lão vung thương giết chết
              Ba ngàn người mất hết hai ngàn
              Muôn dặm đàng đều có binh Nam.
              Giặc thua chạy khiếp đảm kinh hồn
              Trương Ngọc, Bát Xích dồn lên trước
              Gặp mưa tên tước mạng hai người,
              Áo Xích Lỗ nói cười chẳng ra
              Nhặt tàn quân thán ca số phận
              Theo Thoát Hoan về tận Yên Kinh.
               
              Hưng Đạo Vương hội binh chư tướng
              Rước xa giá về hướng Kinh Thành
              Đến Long Hưng rành rành sự thật:
              Chốn Thiên Lăng cái bật cái nghiêng...
              Nhìn Tổ tiên, Nhân Tông ứa lệ
              Đem bại tướng làm lễ hiến phù.
               
              Nay đất nước mây mù tan biến
              Lòng lâng lâng xúc cảm dạt dào
              Yêu binh, tướng anh hào tử tiết
              Viết vần thơ dâng tặng muôn đời:
              " Xã tắc hai phen bon ngựa đá
              Non sông thiên cổ vững âu vàng!"
              Về Thăng Long vua ban yến tiệc
              Khao ba quân tuấn kiệt anh hùng
              Cùng toàn dân nâng khúc khải hoàn
              Gọi thân thương" Thái Bình diên yến".

              Năm mậu tí, xin tiến cống triều
              Năm kỷ sửu nhân nhiều bác ái-
              Trả bại tướng Tích Lệ, Ngọc Cơ
              Còn Phàn Tiếp khiếp sợ mà chết,
              Ô Mã Nhi- rắn rết bất dung
              Dụng cách nào thuận đường hòa hiếu?
              Bèn dùng mưu kết liễu bể khơi
              Mượn đắm thuyền cho vơi nỗi uất
              Mà nhà Nguyên chẳng bức vua Nam (52)
               
              Chiến tranh qua nay tạm thái bình
              Định công tội rõ hình trắng đen (53):
              Các vương hầu thường men đánh giặc
              Được thăng trật bình yên suôn sẻ
              Kẻ công to cho mang quốc tính
              Như Nguyễn Khoái đặng đính tước hầu;
              Phạm Ngũ Lão- Quản Thánh Dực Quân;
              Các chúa Mường nhất tuân cự giặc
              Phong công hầu cấp bậc như nhau.
              Ghi công trạng chép xao thành quyển
              Tuyển thợ vẽ chân dung chư tướng
              Treo góc công thần- hướng noi gương.

              Định công xong, xét vương tội trạng:
              Trần Kiện, Văn Lộng mạng tuy vong
              Tước cháu con không mang họ tộc
              Đổi họ Mai, cắt lộc thuở nào;
              Trẩn Ích Tắc- dẫu sao- em ruột
              Vua nghĩ tình bó buộc bấy lâu
              Chẳng đào sâu, gọi ra Ả Trần;
              Những quân dân khỏi cần bắt tội
              Duy hai làng trước vội theo Nguyên (54)
              Đày làm lính truất quyền ưu tiên;
              Những triều thần sinh liền hai mặt
              Lúc quân Nguyên mới đặt chân vào
              Vua xóa tội lẻ nào hẹp lượng.

              R





              <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 19:18:21 bởi Viet duong nhan >
              #7
                SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:35:48 (permalink)
                0
                Phủ Thiên Trường- Thượng Hoàng ngự ngay
                Nửa năm dần, chẳng may khuất bóng.
                Vua Nhân Tông cho tống sứ sang
                Trước cáo tang, sau xin thụ phong...
                Tuy Nguyên chủ thuận lòng hòa hiếu
                Mộng phục thù canh cánh khôn nguôi
                Muốn xuất binh ngược xuôi chinh phạt(!)
                Đình thần can- truyền đạt sang chầu
                Nếu bất tuân liệu sau chẳng muộn...
                Vua Nhân Tông chẳng chuộng yêu vì
                Viện việc tang sầu bi tột độ!
                Sai Đại Pháp nói hộ thay mình
                Hẹn niên sau tình hình ổn định.
                 
                Thời gian trôi mà lịnh bất thành
                Nguyên chủ đành đặc phái sứ sang (55)

                Đào Tử Kỳ vội mang đồ cống...
                Vua Nhân Tông luôn chống lệnh chầu.

                Nguyên triều giận bắt đầu giam sứ
                Hội chư tướng, sửa sọan binh lương
                Định ngày xuất mang vương Ích Tắc...
                Nhưng mệnh trời bắt phải dừng ngay-
                Hốt Tất Liệt xuôi tay nhắm mắt
                Nguyên Thành Trung nắm bắt ngay vua
                Bãi việc binh cho xua sứ về
                Bỏ chiến chinh đôi bề hòa hiếu.
                --------------------------- 


                LỜI BÌNH

                Trận Hàm Tử phá tan Toa Đô
                Dồn Thiên Trường cấm vô Thăng Long.
                Trận Chương Dương vở mộng Nguyên triều
                Đuổi Thóat Hoan thiếu điều trối chết.
                Trận Tây Kết Toa Đô đền tội
                Gởi thân xa đầu đội ngự bào.
                Trận Vạn Kiếp anh hào trổi sóng
                Thu giang san sạch bóng quân thù.
                Trận Vân Đồn Khánh Dư phí phách
                Cướp thuyền lương sát nát Mã Nhi.
                Trận Bạch Đằng bắt đi Ô Mã
                Vây giặc Nguyên mọi ngã đường về...
                Từ Bắc Nam tứ bề hoa nở
                Thắm tim son rực rỡ đất trời !!!
                                             SĨ ĐOAN

                R


                IV TRẦN ANH TÔNG ( 1293-1314)



                Thái tử Thuyên được tuyên ngôi báu
                Thuở thiếu thời say máu ăn chơi
                Đêm hằng đêm ít chịu nghỉ ngơi
                Thường rong chơi, uống rượu say mèm.
                Rồi một hôm Thượng Hoàng ngự giá (1)
                Các thân vương tụ cả đón chào
                Chỉ mình vua thì thào giấc điệp.
                Thượng Hoàng giận quay kíp trở về
                Truyền bách quan tư bề hội nghị.
                Vua giật mình mộng mị biến tan
                Lòng kinh hãi hoang mang cực độ
                Chạy ra lộ gặp được Nhữ Hài-
                Thảo biểu bài dâng lên tạ tội,
                Kéo xuống thuyền vội vả đi ngay.

                Thượng Hoàng xem, thật khá khen thay!
                Tha lỗi vua, chỉ vài câu mắng.
                Về đến Kinh, vua thắng rượu nài
                Phong Nhữ Hài- Ngự Sử Trung Lang (2)
                 
                Vua An Nam có tục vẽ Rồng
                Mà Anh Tông thuộc dòng con cháu
                Nên Thượng Hoàng bắt đáo gốc xưa.
                Nhưng Anh Tông chẳng ưa gì mấy
                Thấy Thượng Hoàng bận việc- lẩn đi
                Rồi tục xưa chìm trong quên lãng.

                Trong triều đình lắm mảng anh tài-
                Yêu việc nước, miệt mài việc văn:
                Phạm Ngũ Lão tài năng lỗi lạc
                Vang lâng bang- in tạc quân dân (3)
                Thơ bất hũ thương thân truyền tụng
                Lưu ngàn năm hữu dụng muôn đời:
                " Ngọn giáo non sông trãi mấy thâu
                Ba quân hùng hổ chí khôn ngưu
                Công danh nếu để còn vương nợ
                Luống thẹn tai nghe truyện Vũ Hầu."
                Trương Hán Siêu cũng đều tài trí,
                Vua giỏi , hiền xử lý phân minh,
                Tôi trung, binh tốt vững cơ đồ,
                Dân an, quốc thịnh lộ hào quang...
                Lịch Sử sang trang sáng muôn đời!
                Đấy cũng thời Đỉnh Chi, Trung Ngạn
                Kinh bang tế thế rạng non sông.
                 
                Năm tháng qua, ngoảnh trông nuốc tiếc!
                Trận Chương Dương đuổi giết giặc thù...
                Hồn Quang Khải bay vù biến mất
                Giang san thiêng bất biến trường tồn!!! (4)
                 
                Năm canh tý bồn chồn cúi tạ !(5)
                Hưng Đạo Vương nhất dạ trung kiên
                Bảo vệ vua- giữ yên xã tắc
                Diệt quân Nguyên- Nam Bắc vững bền
                Tài đức giỏi trọn nền nhân nghĩa
                Gieo mầm xanh, xén tỉa dâng đời!

                Thời Anh Tông, Ai Lao khuấy nhiễu
                Phạm Ngũ Lão trừ tiễu mấy phen
                Kèn trống dội chúng men trốn chạy
                Sợ uy danh- thất bại chất chồng.

                Nước Chiêm Thành dạ không dám ngó
                Thượng Hoàng du sơn có hứa qua (6):
                Gả Huyền Trân cho vua Chế Mân.
                Được ít lâu xin dâng lễ cưới
                Lắm đình thần chẳng tưới, bón phân...
                Vua Chế Mân bất luận thế nào
                Dâng hai ải đón chào Công chúa (7).

                Năm bính ngọ rũ úa mày châu (8)
                " Về làm dâu xứ lạ quê người"...
                Sang niên sau nụ cười héo hắt (9)
                Vua băng hà- tục bắt hỏa thiêu.
                Trần Khắc Chung đánh liều tới cứu
                Đưa Huyền Trân mỹ tú hồi triều.

                Vua Chế Chi lắm điều bội ước
                Năm tân hợi- rẽ bước cuộc đời (10):
                Vua Anh Tông đổi dời sự nghiệp
                Về An Nam hết dịp tranh giành-
                Phong tước vương rành rành sự thật
                Chẳng bao lâu theo bậc sanh thành.
                Từ đấy vua Chiêm sinh thù oán
                Nuôi căm hờn ám toán lẫn nhau.

                Năm mậu thìn, niềm đau khôn tả (11)
                Thái Thượng Hoàng từ giã dương gian.
                Năm giáp dần muốn an dưỡng sức (12)
                Truyền ngôi Mạnh tức vua Minh Tông.
                Năm canh thân, cõi lòng rúng động (13)
                Thái Thượng Hoàng yên mộng nghìn thu.
                -----------------------------------



                V/ TRẦN MINH TÔNG (1314-1329)                 
                 

                Non sông gấm vóc tụ hồn thiêng
                Quốc thịnh, dân yên hưởng thái bình!
                Tuy đôi lúc tình hình bất ổn
                Bởi Chiêm Thành muốn tổn hao binh...
                Hay quấy phá dân tình phíc nam
                Cướp sản vật- việc làm thường năm
                Vua Minh Tông quyết hâm khí tiết
                Dùng can qua đánh giết quân Chiêm(1)
                Rồi từ đó sóng êm, bể lặng.

                Năm ất mão ngăn chặn kịp thời
                Người trong họ cấm lời thưa kiện(2).
                Năm bính thìn, duyệt định võ văn (3).
                Năm quí hợi, năng mở khoa thi (4)
                Cấm quân sĩ vẽ mình thuở trước...

                Vua Minh Tông công bình mà nói
                Lòng nhân từ biết đoái thương dân,
                Bởi gian thần- giết lầm trung lương
                Hồn oan uất tựa nương ai mở??? (5)

                Đấng cao xanh chẳng nở phụ Ngài
                Khiến Trần Ngạc tỏ khai sự thật...
                Rữa oan khiên một bậc trung thần
                Phận làm vua cũng phần trách nhiệm.
                ---------------------------------

                V/ TRẦN HIẾN TÔNG (1329-1341)


                Năm ất tỵ, Vượng nối ngai vàng (1)
                Ngồi ngôi báu- đẫm máu trung lương(!)
                Chính quyền trung ương- Minh Tông giữ.
                Vượng làm vua chứ chẳng được gì.
                 
                Giặc Ngưu Hống khinh khi khuấy phá (2)
                Thái Thượng Hoàng ngự giá thân chinh.
                Giặc Ai Lao hưng binh đáng phá (3)
                Cũng Thượng Hoàng chớ há chi ai!
                Giặc hoảng sợ lùi ngay bỏ chạy
                Trả núi rừng nên dãy xanh tươi...
                Thái Thượng Hoàng mĩm cười căn dặn(4):
                Khắc vào bia để tặng muôn đời...!
                Sang niên sau đổi dời thế sự
                Quân Ai Lao dự bị chu toàn
                Thái Thượng Hoàng chỉ còn xuất trận
                Cho Nhữ Hài tiếp cận Ai Lao
                Tội khinh khi- binh hao, tướng tổn
                Chẳng làm tròn bổn phận tướng quân
                Bị dòng nước phiên luân đưa tiễn
                Xuống thủy cung vĩnh viễn dương trần.

                Vua Hiến Tông châu thân ngà ngọc
                Trong cuộc đời ngang dọc gì đâu?
                Bởi thế sự- u sầu ủ dột
                Tuổi thanh xuân đột ngột băng hà (5)
                -----------------------------------

                VII/ TRẦN DỤ TÔNG (1341-1369)
                 
                Vua Hiến Tông tiếc là không con
                Chiếc ngai vàng vẫn còn để trống
                Thái Thượng Hoàng chọn đấng nào đây?
                Hạo- em Vượng- thăng mây chín tầng!
                Như Hiến Tông chẳng phần trách nhiệm
                Mọi quyền hành, kinh nghiệm đều không.
                Có Thượng Hoàng ngòai trong lo liệu...
                Dẫu thiên tai... cam chịu đứng nhìn.

                Năm tháng qua, khó đảm quân cơ
                Để trẻ thơ nắm giữ sơn hà
                Về chín suối, âu là đương nhiên!
                Nhiều trung thần chẳng riêng Thái Thượng (1).

                Bọn gian thần muốn mượn thời cơ
                Xui Dụ Tông thờ ơ việc nước
                yêu ăn chơi từng bước sa lầy (2)
                Giặc nổi lên như bầy ong dấy (3)
                Khiến dân tình ai nấy lầm than!
                Chu Văn An- nho sĩ đương thời
                Xin dâng sớ chém đời gian nịnh (4).
                Vua âm u chẳng định được gì
                Ông từ quan bỏ đi ở ẩn (5).
                 
                Việc giao bang các nước láng giềng
                Chẳng tốt đẹp chuyên quyền lẩn nhau
                Đối Chiêm Thành, lao đao sóng gió (6)
                Đối nhà Minh, dám có hắt hơi.
                 
                Năm kỉ dậu về nơi an nghỉ (7)
                Hoàng Thái Hậu truyền chỉ ngôi vua
                Lập Nhật Lễ để rồi ôm hận (8)
                Bách thiên thu hồn vẫn dật dờ!.

                Cung Tĩnh Vương, thờ ơ chức vị
                Lên Đà Giang tránh bị nắng mưa(!)
                Tôn thất Trần chẳng ưa Nhật Lễ
                Hội binh về,lật đỗ giết đi.

                Mẹ Nhật Lễ ôm ghì chân giặc
                Cầu van Chiêm đặc cách một lần:
                Mang quân sang bất cần tất cả
                Miển làm sao trả được hận lòng...(!)
                Quân Chiêm Thành chiếm lĩnh Thăng Long
                Bắt con gái bất kể có chồng
                Vét châu báu lấp đấy lòng tham
                Đốt cung điện An Nam sạch sẽ...
                -------------------------- 


                                LỜI BÌNH
                ( Thái Thượng Hoàng Minh Tông và Hoàng Hậu)

                Vua Minh Tông, lầm giết trung lương
                Vừa là chú thân thương huyết thống
                Vừa là cha- hạt giống xanh mầm.
                Bởi lỗi lầm- rai rức lương tâm?
                Hai đời vua quyết cầm chính sự?
                Chuộc phần một bởi tự gây ra???
                 
                Vết thương xưa vẫn chưa thấm thía?
                Mãi cuối đời nhúng lời trớ trêu(!)
                Vận nước nghiêng, tình riêng uất hận!
                Ở cửu tuyền bà Nhận ra chưa???
                Dẫu biết rằng bà thừa đức tính
                Nhưng vì sao chính sự xen vào?
                Chẳng lẻ nào sự thật không hay(?)
                Đẩy ngai vàng vào tay Nhật lễ.
                ----------------------------



                VIII/ TRẦN NGHỆ TÔNG (1370-1372) 
                 

                Lập lại vua chính thống họ Trần (1)
                Ai thấu chăng dần dần mất nước?
                Bởi vì đâu, ai tước đọat quyền???
                Bởi vì vua, tính hiền nhút nhác
                Việc sơn hà chẳng vác lên vai
                Giao chính sự vào tay họ ngọai(...)
                Năm nhâm tý truyền lại cho em
                Về Thiên Trường rình xem thế sự (!) (2)
                -------------------------------------


                IX/ TRẦN DUỆ TÔNG (1372-1377)

                Thái Tử Kính được ngự ngai vua (1)
                Tính quyết đoán tiếc chưa thực quyền (2)
                Giặc Chiêm Thành thường xuyên quấy nhiễu...
                Hiểu dân tình- thấu cả Nghệ Tông...
                Bậc quân vương nhất không hổ thẹn
                Củng cố cơ đồ vẹn thủy chung!
                Vua hạ chiếu : Luyệp tập binh nhung,
                Đóng chiến thuyền cùng tích lương thảo
                Tảo trừ Chiêm bỏ thói ngông cuồng.
                Tuy đất nước ví luồng sóng động
                Vẫn rộn ràng áo mão vinh qui (3).
                Năm bính thìn khắc ghi ký ức (4)
                Quân Chiêm Thành bức hại Hóa Châu
                Vua Duệ Tông bấy lâu nén đọng-
                Trỗi ba đào nhấn mộng xâm lăng!
                Đình thần ngăn- không lay ý chí!
                Huyết giống nòi tài trí hiến dâng.
                Lệnh quân dân vận chuyển Thạch lương
                Mời Thượng Hoàng duyệt quân- Bạch Hạc.

                Vua Chiêm Thành rời rạc chân tay
                Vội tiến cống ân cần vui vẻ:
                Mười lăm mâm vàng chớ tẻ đâu!
                Đổ Tử Bình- tham sâu không đáy (5)
                Lấy đi rồi nói dối đối phương
                Xin quốc vương cử binh chinh phạt.
                Vua Duệ Tông bị gạt nào hay
                Tự thống lĩnh mười hai vạn quân
                Cả thủy bộ nhất tuân cùng tiến (6)...
                Năm đinh tỵ, chiếm lấy hai đồn (7)
                Vây Đồ Bàn quyết dồn huyệt tử.
                Chế Bồng Nga trấn giữ ngoài thành (8)
                Sai trá hàng- Thành không nhà trống.
                ...Xui Duệ Tông mau chóng tiến vào.
                Đại tướng can: Ắt rào phục binh.
                Vua không tin, nhất định đánh vào
                Quả nhiên anh hào sa chiến trận
                Thây chất chồng ôm hận ra đi.
                Đổ Tử Bình và Lê Quí Ly
                Bỏ chạy về nào chi có tội (!)
                ---------------------------


                X/ TRẦN PHẾ ĐẾ (1377-1388)


                Thái Thượng Hoàng đầu đội Quí Ly(!)
                Giáng Tử Bình xuống đi làm lính,
                Tính ngai vua cho Hiễn lên ngôi (1).
                Vua tuổi trẻ, bề tôi bất lực
                Thêm Quí Ly muốn giựt ngôi vua.
                Sáu tháng sau , lúc vừa thắng trận
                Quân Chiêm Thành đến tận Thăng Long
                Cứ cướp phá ai trông mà sợ(!).
                Năm mậu ngọ, thêm nợ chiến chinh
                Binh Chiêm Thành ung dung thăm viếng (!)...
                Năm nhâm tuất lại tiến binh sang (2)...
                Tuy đuổi được nhưng mang tủi nhục
                Nhục tổ tiên nhục cả ngàn sau!!!

                Đất nước binh đao- dân tình khổ!
                Ai đủ tài xoay trở càng khôn???
                Vua sợ giặc lo chôn của quí (3)
                Đánh thuế cao, viện lý nước nhà(!)
                Bọn đình thần xem ra xu nịnh
                Vận nước suy chẳng định được gì.
                Trần Nguyên Đán, hiểu Ly đọat vị (4)
                Còn khuyên vua đầu lụy Minh triều,
                Xem Chiêm Thành- con yêu con quí...
                Thật phi lý hổ thẹn họ Trần(!)

                Thần trí Nghệ Tông luôn lẩn thẩn
                Ai vẩn đục, ai thực tôi trung
                Không phân biệt, tin dùng Quí Ly
                Trao gươm, cờ- khắc ghi trung liệt (5).
                Việc chính sự kí thác họ Hồ (6)
                Tạo thuận lợi- cơ đồ lung lay.

                Vua biết thế bàn ngay mưu diệt
                Thương cho vua, thua thiệt về mình!
                 
                Quí Ly hay tin- tâm tình thỏ thẻ(!) (7)
                Thái Thượng Hoàng trách tính trẻ con:
                Hại công thần, nguy cả nước non
                Bèn giáng xuống, lập con nối nghiệp (8).

                Vài tướng quân chưa kịp xuất binh
                Vua hiểu rõ, chân tình lưu giữ,
                Viết đôi chữ " Giải giáp"- ưng theo.
                Sau bị ép phải treo cổ chết
                Ngươi đồng mưu đu theo hầu hạ...
                Bao chuyện lạ Nghệ Tông nào biết???
                -----------------------------------


                XI/ TRẦN THUẬN TÔNG ( 1388-1398)

                Nhân dân rên xiết bởi chuyên quyền
                Giặc giã nổi lên khắp mọi miền:
                Từ Lương Giang, Nông Cống, Quốc Oai (1)
                Chẳng coi nước có vị vua Trần.
                Phạm Sư Ôn, một lần đánh chiếm (2)
                Cả triều đình phải kiếm đường chui (!) (3)...
                Hoàng Phụng Thế đánh lui phản loạn (4)
                Bắt Sư Ôn, cả bọn qui hàng.

                Năm kỉ tỵ, Bồng Nga đánh tràn (5)
                Lê Quý ly tìm đàng chạy trốn (6)
                Bỏ hai tướng ở chốn sa trường...
                Thấy quân sĩ yếu đường chống giữ
                Dùng nghi binh để nhử giặc thù-
                Sương đêm xuống mịt mù- rút chạy.
                Thời hian sau Chiêm lại công thành
                Trần Khắc Chân- buộc đành ra trận (7)
                Trử trong lòng mối bận âu lo...
                Năm canh ngọ hẳn là cơ duyên (8)
                Giết Bồng Nga- bình yên xã tắc.

                Lê Quý Ly ắt đi vạn dặm (9)
                Chém chặt cành nếu chậm lối qua
                Nói chi xa: Hoàng tử, thân vương
                Không phục tùng đều nương địa phủ.
                Nhưng Thượng Hoàng mê ngủ từ lâu(!) (10)
                Nào hay biết vực sâu kề sẳn
                Đẳn nghiệp Trần thay thế nghiệp Lê(!)
                Cơn ngủ mê có ngày chợt tỉnh
                Loé lên rồi bất tỉnh ra mê (!)
                Năm giáp tuất, chán chê chẳng thức (11)
                Về bên kia, ấm ức hay không???

                Vua Thuận Tông như thuyền giữa bể
                Lê Quý Ly như thể sóng thần.
                Cánh bườm căng dần dần rách nát
                Đợt ba đào át cả đường đi.
                Trong đất nước vua Trần còn đó
                Nhưng thực quyền chẳng có trong tay.
                Mọi chính sự đổi thay tùy ý:
                Từ tài chính chẳng tính đến vua (12)
                Từ học hành cũng xua cách thức (13)
                Từ cai trị cũng vứt tên xưa (14)...
                Đổi tất cả để đưa người mới
                Dọn sẳn đường tính tới ngôi cao.

                Năm bính tý, ai sau ai trước? (15)
                Lê Quý Ly từng bước nhích dần:
                Xây Tây Đô bất cần hội ý (16),
                Bắt Thuận Tông di lý ra ngoài
                Mưu đạo sĩ xui nài tu tiên
                Nhường ngôi vua cho yên thần trí...
                Vua đồng ý bởi kẻ chuyên quyền
                Bởi thế yếu đành chuyền sang con (17).
                -------------------------------------- 
                          LỜI BÌNH
                ( THÁI THƯỢNG HOÀNG NGHỆ TÔNG)

                Bởi nhu nhược tin dùng Quí Ly;
                Đỗ Tử Bình cướp đi báu vật
                Không đưa binh cứu bậc vương hiền
                Bao tội lỗi... Ông truyền giáng lính(!)
                Ôi, Thượng Hoàng! ông tính thế sao???
                Một Quân vương và bao sinh mạng...
                Bởi vì ai- tử nạn sa trường???
                Ông tầm thường ít ra hiểu biết:
                Ai chuyên quyền, ai giết hai vua!!!
                Ông nắm quyền mà thua kẻ khác
                Mượn tay ông hạ sát trung thần.
                Ông có cần sống lại hay không???
                Nghiệp nhà Trần hưng vong sắp mất.
                Bởi vì ai bất lực yếu hèn???
                Bởi vì ai- tai bay vạ gởi???
                Thượng Hoàng ơi! Hởi Thượng Hoàng ơi!!!
                ...................................................... 

                                       VXII/ TRẦN THIẾU ĐẾ (1398-1400)
                 
                Vừa ba tuổi, còn bâu áo mẹ!
                Đưa lên ngôi cho nhẹ dọn đường(!)
                Giết Thuận Tông- dễ lường thế sự (1)
                Đổi giang san- dự liệu lâu rồi (!)
                Cơ nghiệp Trần! Ôi thôi đổ nát
                Hai tướng Trần muốn vác lên vai (2)
                Tiếc thương thay cả nhà bị hại.
                Dưới cửu tuyền- ai dại, ai khôn???
                Năm canh thìn, ai chôn Thiếu đế???
                Xóa nghiệp Trần, ai thế ngai vua???
                Mạo muội thưa, hẳn là Quý Ly
                Tự xưng vua, đi tiếp chặn đường!
                ------------------------------

                          LỜI BÌNH
                ( CƠ NGHIỆP TRẦN XIÊU ĐỔ)

                Cơ nghiệp Trần xiêu đổ từ đâu???
                Từ Minh Tông kém sâu tường tận,
                Nắm chính quyền, ép nhận hai vua...
                Từ Nghệ Tông, thua kẻ tiếm quyền
                Tự chặc cánh cho thuyền nghiêng ngữa...
                Muôn ngàn năm gội rữa chưa phai
                Ôi, tiếc thay con cháu họ Trần!!!
                ...........................................



                CHƯƠNG VI                 :NHÀ HỒ (1400-1407) 
                 

                Mưu sự nghiệp, dần dần xoáy ngôi
                Vua ấu thơ, bề tôi bất lực...
                Cơ hội vàng chẳng giựt chờ chi(!)
                Hồ Quý Ly thoán đoạt xưng vua (1)
                Vì cháu ngọai chào thua một bước (!)
                Tước xuống làm Ninh Bảo đại vương;
                Đổi quốc hiệu thân thương- Đại Ngu (2)
                Vừa tiếm ngôi chẳng tu sữa bổ
                Mang quân triều vào chỗ hiểm nguy (3)
                Đánh Chiêm Thành chẳng ghi tích sự.
                Non niên sau dự ghế Thượng Hoàng
                Trao ngai vàng cho Hồ Hán Thương.
                Quyền bính nắm-định đường vạch ngõ...
                Vua bù nhìn- sáng tỏ gì đâu!

                Việc võ bị- tìm sâu gốc rễ (4):
                Trăm vạn quân để đánh giặc Minh,
                Làm sổ tịch- rõ tình dân số,
                Đóng thuyền to chia ngăn hai đáy
                Thuận chiến đấu, thuận láy chóng chèo.
                Rèn khí giới, phân kho chứa đựng;
                Dựng bãi cọc cửa bể ra vào;
                Rào chắn đặc những nơi hiểm yếu.
                Việc quan chế phân chia nhiều vệ (5)...
                Bổ tướng lĩnh thuộc hệ họ Hồ,
                Giữ cơ đồ tiếp bước tiền nhân(!).
                Việc sưu thuế định phân nhiều hạng (6).
                Việc học hành mạnh dạn đổi thay (7)
                Kể từ nay đều thi toán pháp.
                Sửa luật hình áp đặt nhân gian,
                Đặt y tỳ trông coi thuốc thang,
                Cùng giao bang các nước láng giềng:
                Đối Chiêm Thành thường xuyên thảo phạt.
                Năm nhâm ngọ, thỏa đạt ước mơ
                Được tứ châu: Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa (8).
                Dân Chiêm Thành lần lửa bỏ đi...
                Đưa dân Nam thóat ly khai khẩn.
                Năm quí mùi cẩn thận chu toàn
                Xua lực lượng quyết còn sống mái:
                Vây Đồn Bàn - gặt hái gió sương!
                Hơn tháng trời - lương khô hết sạch,
                Binh , tướng tổn- vạch kế rút về
                Tâm trạng não nề- phải vậy thôi (!)
                 
                Đối nhà Minh- khua môi, múa lưỡi:
                Dòng dõi Trần đã cưỡi lên mây
                Cháu ngọai đây tiếp nối ngôi trời (9)
                Chẳng dối lời xin được phong Vương (10)

                Vua Thành Tổ chìu nương theo ý
                (Dò thực hư xem lý như lời?
                Vời Vương Bột trở sang An Quốc...
                Nhưng Quý Lý khỏa lấp tầm nhìn (11)
                Làm sao thấy sự tình ẩn khuất(?)...)
                Đành thụ phong- Hán Thương- Vương Quốc.

                Năm giáp thân hết đường chối cải (12)
                Năm ất dậu, phải cắt đất nhường (13)
                Hồ Quý Ly vẫn tường ý giặc-
                Mượn tiếm ngôi để đạt- lấn giành.
                Nên xây đắp vững thành Đa Bang (14),
                Đóng cọc nhọn mạn sông Bạch Hạc,
                Chia vệ quân trấn dạt yếu hiểm,
                Điểm bách quan luận bàn kế sách-
                Người mách đánh,bao kẻ mách hòa
                Đại cả nhà chưa ra lý lẻ.
                Hồ Quý Ly thuộc kẻ đa mưu
                Quyết so tài có đâu trốn tránh.

                Năm bính tuất quyết đánh quân Minh (15)
                Tại Chi Lăng, Thiên Bình bị bắt (16)
                Đưa về triều cho bặt tin luôn.
                Rồi sai sứ xổ tuôn sự thực (!) (17)
                Xin vua Minh- một mực cống triều.
                Cũng đồng thời ban điều lệ mới:
                Cho Công hầu tính tới mộ binh
                Chiêu đào vong tập thông tinh nghệ,
                Lập Thiên, Bách bảo vệ sơn hà
                Và cửa sông đóng cừ chặn giặc (18),
                Sai bảo dân sắp đặt sản nhà
                Kẻ thù đến bỏ ra mà ở (19).

                Vua Minh viện cớ giết Thiên Bình
                Chia quan binh đôi đường xâm lấn
                Hội Bạch Hạc, chờ tấn công ta
                Viết tờ hịch kể ra tội Hồ (20):
                Quân Minh sang muốn giật cơ đồ
                Trao họ Trần cứu độ chúng sinh...

                Binh An Nam chưa đánh rã hàng...
                Thành Đa Bang chia đàng cố thủ,
                Từ sông Thao, sông Cái cọc dày
                Bày trận liên hoàn khó vượt qua.

                Bọn giặc ranh ma, mưu kế độc
                Bỏ đường sông lắm cọc ngụp trồi
                Sang đường bộ chiếm bồi bãi cát,
                Dùng thang dây áp sát thành trì...
                Chẳng thể bì sức công mạnh mẽ.
                Đánh lẻ tẻ rút vào cố thủ
                Rạng hôm sau đào thành xung trận
                Cho voi ra tiếp cận giặc Minh...
                Nhưng bọn chúng cho in sư tử
                Trùm lên ngựa dữ dội công thành
                Thêm bắn súng voi đành hoảng kinh.
                Tiếp theo voi quân Minh xông tới
                Chiếm Đa Bang - cày xới non sông (21)
                Lấy Đông Đô bắt người cướp của
                Bủa nơi nơi định kế lâu dài
                Đặt quan sai trổ tài đô hộ...
                 
                Đa Bang thất thủ, Hồ rút chạy
                Đóng Hoàng Giang, nhẩn nại chờ thời.
                Quân giặc Minh chuyên đời chinh chiến
                Nắm sự tình khi tiến khi lui
                Đây, thời cơ đánh vùi một trận
                Đem quan binh tiếp cận Hoàng Giang (22)

                Hồ Nguyên Trừng hiên ngang chặn giặc (23)
                Bị gọng kiềm xiết chặc vòng vây...
                Ra Muộn Hải bày binh, lựa thế... (24)
                Hai tướng Trần tìm kế men theo (25)
                Bị xua đuổi như bèo xuôi nước...(26)
                Cửa Đại An, dừng bước bôn đào
                Củng cố lực tiến vào Hàm Tử
                Dốc toàn quân quyết giữ sơn hà!
                Dù binh sĩ chỉ lả bảy vạn
                Giả tăng ba, mạnh dạn phản công
                Men bờ sông kèm chặc thủy quân
                Nhắm Hàm Tử, nhất tuân cùng tiến.
                Vừa giáp trận binh biến bất kỳ:
                Lớp gan lì, lớp trốn trôi sông,
                Lớp hàng giặc nhất không chiến đấu.
                Bọn thủy quân cắm đầu bỏ chạy
                Bao thuyền lương rớt lại sông sâu.                 

                Quan quân Hồ, tìm đâu đất sống?
                kế nào hay- chèo chống phong ba?
                Đưa liêu thuộc chạy ra cửa bể
                Xuôi Thanh Hóa về tận Lỗi Giang
                Gặp giặc Minh- rã tan hàng ngũ
                Thương Ngụy Thế khuyên nhủ Quý Ly (27)
                Một nhát gươm- có đi, không về.
                Thật não nề, vận nước ngữa nghiêng
                Vẫn hiên ngang chém tướng giữa đàng
                Thử hỏi ai màng xả thân đây???
                 
                Hồ Quý Ly bèn bay Nghệ An
                Cửa Kỳ La, đành sa tay giặc (28)
                Núi Cao Vọng- Vỡ mộng Hán Thương (29)
                Bọn chư tướng- kẻ nương theo giặc,
                Kẻ đặt thanh danh tợ núi non
                Giang san chìm quyết toan tự tử
                Thương anh hào vẹn giữ tiết trung!!!
                --------------------------------
                 
                            LỜI BÌNH
                 
                Tham danh vọng, bắt chước người xưa...
                Giết tướng tài, tự chôn quyến thuộc,
                Kém đức nhân để vuột lòng người.
                Nơi chín suối nên cười, nên khóc?
                Khóc đời mình hay khóc non sông?
                Dẫu biết rằng, ông giỏi ông hay
                Tài trí ấy chẳng lay chuyển nổi!
                Luồng sóng ngầm đang trỗi muôn dân!!!
                ...................................................

                R


                <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 19:23:37 bởi Viet duong nhan >
                #8
                  SĨ ĐOAN 09.04.2009 22:52:35 (permalink)
                  0
                  CHƯƠNG VII :NHÀ HẬU TRẦN (1407-1413)
                   
                  Họ Hồ đổ, lòng người ly tán
                  Khắp non sông đầy dáng quân thù.
                  Khí anh hùng bùng sôi sùng sục...
                  Con Nghệ Tông bổng vực sơn hà (1)
                  Nơi Mô Độ đơm hoa kết trái
                  Đánh giặc Nguyên gặt hái vụ mùa (2).
                  Trần Nguyệt Hồ cũng vừa khởi binh
                  Nhưng chẳng may, sự tình bế tắc
                  Bị giặc bắt ở giữa trận tiền
                  Bọn nghĩa sĩ theo liền Giản Định.
                  Từ Nghệ An tuân lịnh Hậu Trần (3).
                   
                  Năm mậu tý, bất thần hội binh
                  Các quan thuộc dốc mình vì nước
                  Kẻ anh hào tiếp bước tiền nhân!
                  Đầu dưới trướng xả thân dựng nghiệp...
                  Thu giang san diệt đàn xâm lược-
                  Bến Bồ Cô đuổi rượt giặc Minh
                  Chém Lữ Nghị binh tan, tướng trốn (5).
                  Trên đà thắng muốn đốn Đông Quan
                  Nhưng Đặng Tất, ngăn can chớ vội
                  Đợi hội binh các lộ tụ về
                  Ba mặt, tư bề diệt giặc Minh.

                  Kể từ ấy nhạt tình Chúa, tôi
                  Nghe gièm pha vua vội chém đầu
                  Cùng cảnh ngộ- Tham mưu Cảnh Chân.
                  Tự chặc vây chôn thân mình rồng
                  Tước lòng tin- ai trồng, ai vun???

                  Con hai ông tìm vùng Thanh Hóa (6)
                  Rước Quí Khoách vào huyện Chi La (7)
                  Tôn lên vua hiệu là Trùng Quang.
                  Vua Giản Định đang ở Ngự Thiên (8)
                  Chống quân Minh chưa nghiêng ngã ngũ
                  Vua Quí Khoách xuất thủ bất ngờ
                  Bắt Giản Định- tôn thờ Thái Thượng.
                  Cùng nhân nhượng khôi phục giang san!

                  Quan quân Trần chưa lường thế sự
                  Tự phân chia đánh mạn Hải Dương:
                  Nơi Bình Than- đương kim Thánh Thượng,
                  Nơi Hạ Hồng- Giản Định đồn binh (9).

                  Vua nhà Minh sai đi cứu viện
                  Hiện Trương Phụ thống lĩnh binh nhung
                  Cùng Vương Hữu vẫy vùng sang Nam...
                  Quân Giản Định chẳng kham sức phá
                  Lùi Mỹ Lương hết đường chống trả(10)
                  Bị Vương Phụ bắt cả về Tàu.
                   
                  Tin bay vào Bình Than nhanh chóng
                  Sai Đặng dung đóng chặc Tử Quan (11)
                  Vua Quí Khoách bỏ lại Bình Than
                  Về Nghệ An tích thêm lương thảo.

                  Năm quí tỵ, Trương Phụ đánh vào (12)
                  Quan quân Trần tiêu hao quá nửa
                  Tình thế yếu, nghiêng ngửa nay mai
                  Về Thanh Hóa, ra tay cố thủ...
                  Sai Nguyễn Biểu sang sứ cầu phong (13)
                  Bị Phụ bắt không mong trở về
                  Ông mắng thẳng chẳng hề run sợ (14)
                  Vì non sông - chết tợ lông hồng!
                  Bọn giặc tức, dứt dòng hơi thở (15).
                  Mở chiến dịch đánh vào Hóa Châu
                  Có Phan Liêu đeo bâu gót giặc
                  Chỉ ngọn ngành cách đặc quân cơ
                  Đường hóc hiểm, sạch dơ chỉ rõ...
                  Bọn giặc tỏ, tiến vào Thanh Hóa.

                  Hai tướng Trần đánh phá giặc Trương (16)
                  Lẻn xuống thuyền khi đương tìm kiếm
                  Định cắt đầu bổng đâu biến mất.
                  Trương đem quân đánh hất binh Trần
                  Hai tướng lui dần về Hóa Châu
                  Cùng Quí Khoách lẩn sâu rừng núi
                  Bởi thế lực yếu đuối quá rồi
                  Chẳng bao lâu bị nhồi một lúc
                  Dẫn về Tàu- mất hút nghiệp binh.
                  Việc khôi phục đành xin hẹn lại
                  Giữa bể khơi chẳng ngại gieo mình
                  Bọn Đặng Dung đồng tình theo giữ
                  Nước nhà tan tự tử theo vua.
                  Trung liệt thay, ai mua nghĩa khí
                  Chí anh hùng họ Đặng còn vang
                  Nơi Can Lộc có mộc đền thờ
                  Tưởng niệm đời một đấng tôi trung.
                  Tự tâm khảm Đặng Dung sống mãi
                  Bởi lời thơ tuôn chảy từ tim:
                  " Việc đời bối rối tuổi già nay
                  Trời đất vô cùng một cuộc say
                  Bần tiện gặp thời lên cũng dễ
                  Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay
                  Vai khiêng trái đất mong phò Chúa
                  Giáp gột sông trời khó vạch mây
                  Trả thù chưa xong đầu đã bạc
                  Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày!"
                  -----------------------------------
                   
                  LỜI BÌNH
                   
                  Thế lực yếu- chia bè kết cánh
                  Giết tôi trung nặng gánh sơn hà.
                  Lòng ly tán quả là tai hại
                  Mất giang san hỏi tại vì ai???
                  Thương anh tài trải gai nếm mật
                  sáng thiên thu một bậc tôi hiền!
                  .........................................                   
                   
                  CHƯƠNG III 
                  THUỘC NHÀ MINH (1414-1427)  
                   
                  Nước mây ngàn trong làn lửa loạn
                  Bọn giặc Minh muốn bình Nam Việt
                  Diệt nhà Trần bất cần luân lý
                  Chí xâm lăng hung hăng càn quét
                  Hét dân Nam bắt làm nô lệ
                  Tệ hơn thú chui rú trong rừng
                  Từng ấy năm muốn hâm cho rục
                  Nhụt ý chí hết lý giang san.
                  Mang đô hộ phủ lộ nước non
                  Toan cải biến theo kiến Minh triều:
                  Điều quan sai bảo khai dân số (1)
                  Cố đổi thay từ ngay học hành(2)
                  Dành mở mang đánh tan mù chữ
                  Giữ người tài chẳng nài lớn nhỏ(3)
                  Rõ nghề nào đổi trao nghề ấy.
                  Lấy ngũ kinh... tận tình chỉ dạy(!) (4)
                  Sai thầy tăng... siêng năng truyền đạo(!)(5)
                  Tạo cốt lõi theo cõi nhà Minh.
                  Tinh ranh hơn lấy trơn sách vở (6)
                  Ở triều Trần đến dần về trước.
                  Nước Minh triều ra nhiều luật lệ:
                  Hễ gái, trai cho hay để tóc
                  Vóc nhỏ, to- khỏi lo tiền hớt
                  Bớt đồng nào đở hao đồng đó (!)
                  Có đàn bà phải là quần ống...
                  Giống người Tàu từ thao tác một.
                  Cột dân Nam phải cam số phận
                  Tận châu, huyện tính chuyện văn miếu (7)
                  Chiếu từ quan sửa sang xây cất
                  Nhất thờ thần, phong vân... xã tắc.
                  Bắt trạm dịch chuyển dịch công văn (8)
                  Tăng giảm lính thường tính sổ bộ (9)
                  Hộ gia đình xuất trình tên tuổi...
                  Buổi giao thời lắm lời vô ích
                  Nhích một ly bắt đi làm lính
                  Tính thuế cao lao đao khổ cực (11)
                  Giựt nơi này đoạ đày nơi khác
                  Ác hơn ai- tay sai hàng giặc (12)
                  Đặt dân đen xuống men vực thẳm
                  Tẩm trong đầu một bầu huyết nịnh(!)
                  Tịnh hay động đều vọng cao xanh
                  Manh mầm loạn bởi bọn a dua
                  Xua dân mình xuống sình đen đúa...
                   
                  Múa thương trường tìm đường tự chủ
                  Lũ xâm lăng hung hăng cuốn gói
                  Trói tham tàn chẳng màng kêu ca
                  Ta giống Rồng vun trồng giang san!!!
                  --------------------------------

                  CHƯƠNG IX
                  MƯỜI NĂM ĐÁNH QUÂN MINH ( 1418-1427)


                  Giang sơn gấm vóc vùi gót giặc
                  Con cháu Rồng Tiên mặc manh tơi!
                  Cuộc sống thảnh thơi đâu còn nữa
                  Đọng tâm hồn- than, lửa râm ran...
                   
                  Nơi Lam Sơn có chàng Lê Lợi (1)
                  Mộ anh hào quyết đợi thời cơ.
                  Năm mậu tuất, dựng cờ khởi nghĩa (2)-
                  Bình Định Vương- nhân nghĩa tuyệt vời! (3)
                  Truyền hịch đi vạch đời nô lệ...
                  Đuổi quân thù chẳng nệ gian nan...
                   
                  Bọn Mã Kỳ mang quân ra đánh
                  Vương lánh sang Lạc Thủy chặn đường (4)
                  Xông chiến trận như dường sức yếu
                  Phải lui về đóng núi Chí Linh (5).
                   
                  Năm kỷ hợi, hưng binh ra trận (6)
                  Giặc Nguyễn Sao hết bận tiêu đi (7)
                  Đồn Nga Lạc- tạc ghi kí ức (8)
                  Nhưng lực yếu  đốc thúc  lui binh
                  Về Chí Linh mộ thêm sĩ tốt.
                   
                  Quân nhà Minh quyết chốt nơi này
                  Tiêu mầm loạn đỡ hoài nhọc công(!).
                   
                  Bị vây khốn hết mong sống sót
                  Vương hỏi rằng:" Ai lót đường đi?
                  Như Kỷ Tín- sách ghi muôn thuở (9)
                  Cứu Cao Tổ thoát khỏi hiểm nguy (10)".
                  Tướng Lê Lai xin đi vì nước (11)
                  Mặc Ngự bào xông trước tráng đinh (12)
                  Mở đường máu- quân Minh ngở thật
                  Điều ba quân đánh bật Lê Lai.
                  Bắt được Ngài giết ngay tại trận
                  Rút binh về đóng tận Tây Đô.

                  Vương thoát hiểm rút vô Lư sơn (13)
                  Sang Ai Lao- chơn tình cầu cứu.
                   
                  Binh biến đau thương vương sông núi
                  Thần dân đất Việt- triệt khoanh tay
                  Bấy lâu nay thấm thía sự đời
                  Phản Minh triều- đổi dời luân lý
                  Tung mây ngàn thỏa chí bình sinh!!!
                  Bọn giặc Minh thay nhau dẹp loạn.
                   
                  Năm canh tí, Vương chọn làng Thôi (14)
                  Đánh Tây Đô làm nơi thắng cược (15)
                  Giặc Lý Bân tỏ ra hiểu được
                  Điều binh lên bị rượt cong đuôi
                  Giặc trốn chui khiếp vía kinh hoàng...
                  Vương lên đàng trấn giữ đôi nơi (16)
                  Chí anh hùng chẳng lơi tìm đến
                  Có Nguyễn Trãi chuộng mến đức tài (17)
                  Dâng Bình Ngô, vạch bày kế sách...
                  Vương yêu vì, đặc cách - Tham mưu.
                   
                  Năm canh sửu, lưu trang kí ức (18):
                  Tướng nhà Minh tức tốc bao vây
                  Ước quân Lào hai bên đánh úp.
                  Vương hội binh ẩn núp màng đêm
                  Cướp trại giặc nhận chìm uất hận !(19).
                  Giặc Trần Trí trút giận nguồn cơn
                  Tổng toàn lực quyết toan phục hận
                  Bị quân Nam huyết trận thư hùng
                  Phải lạnh lùng ban lệnh rút lui...

                  Đang mừng vui quân Lào bỗng tới
                  Giả xưng sang - cày xới giặc thù.
                  Nửa đêm khuya mịt mù khói lửa...
                  Giết Lê Thạch ở giữa trận tiền (20).
                  Đấng Vương hiền truyền giữ thành trì
                  Bọn vô nghì lui binh về trước.
                   
                  Năm nhâm dần, đất nước binh đao(21)
                  Giặc Ai Lao sát cánh Minh triều
                  Dìm giang sơn gây nhiều tội lỗi.
                  Bình Định Vương quyết nổi phong ba
                  Đánh Quan Gia...bị vây hai mặt
                  Về Khôi Sách đặt binh chống giữ
                  Trử trong lòng bao mối hờn căm!
                  Bọn giặc kia hơn tằm ăn dâu
                  Quyết dấn sâu bốn mặt vây đồn
                  Dồn binh Vương vào đường huyệt tử.
                  Vương ướp thử: mở con đường máu
                  Còn ẩn náo chết ráo cả đàn...
                  ...Quân đánh tràn giặc hoảng lùi xa
                  Vương bôn ba về núi Chí Linh.
                  Binh mệt mỏi, thêm lương cạn kiệt
                  Bao ngựa, voi đành diệt nuôi quân
                  Rơi bế tắc đành tuân số mệnh
                  Lệnh Lê Trăn sang giặc cầu hòa.
                  Tướng nhà Minh tỏ ra ưng thuận
                  Bởi đánh hoài chẳng luận thắng thua.                   
                    
                  Đang mừng vui quân Lào bỗng tới
                  Giả xưng sang - cày xới giặc thù.
                  Nửa đêm khuya mịt mù khói lửa...
                  Giết Lê Thạch ở giữa trận tiền (20).
                  Đấng Vương hiền truyền giữ thành trì
                  Bọn vô nghì lui binh về trước.
                   
                  Năm nhâm dần, đất nước binh đao(21)
                  Giặc Ai Lao sát cánh Minh triều
                  Dìm giang sơn gây nhiều tội lỗi.
                  Bình Định Vương quyết nổi phong ba
                  Đánh Quan Gia...bị vây hai mặt
                  Về Khôi Sách đặt binh chống giữ
                  Trử trong lòng bao mối hờn căm!
                  Bọn giặc kia hơn tằm ăn dâu
                  Quyết dấn sâu bốn mặt vây đồn
                  Dồn binh Vương vào đường huyệt tử.
                  Vương ướp thử: mở con đường máu
                  Còn ẩn náo chết ráo cả đàn...
                  ...Quân đánh tràn giặc hoảng lùi xa
                  Vương bôn ba về núi Chí Linh.
                  Binh mệt mỏi, thêm lương cạn kiệt
                  Bao ngựa, voi đành diệt nuôi quân
                  Rơi bế tắc đành tuân số mệnh
                  Lệnh Lê Trăn sang giặc cầu hòa.
                  Tướng nhà Minh tỏ ra ưng thuận
                  Bởi đánh hoài chẳng luận thắng thua.                   
                    
                   Năm quý mão, cay chua còn đó
                  Về Lam Sơn, Vương có giao hòa...
                  Bọn Trần Trí cho qua trâu, ngựa...
                  Bình Định Vương chọn lựa bạc vàng...
                  Sai Lê Trăng mang sang đáp lễ.
                  Thời gian sau để dạ nghi ngờ
                  Bắt tướng Vương bít đường trở lại.
                  Vương tuyệt giao đồn trại Lư Sơn.
                   
                  Năm giáp thìn, hội bàn chư tướng (23)
                  Nướng Đa Căng- đọat lấy thành trì (24)
                  Vây Trà Long- tri phủ qui hàng (25)
                  Thanh thế vang rộn ràng nhịp bước.
                   
                  Trước tình thế, Trần Hiệp bẫm triều (26)
                  Vua Minh giận ra điều trách cứ
                  Buộc dẹp ngay bất cứ giá nào.
                  Bọn Trần Trí bổ nhào xúc tiến
                  Đem thủy, bộ thẳng lộ đánh vào.
                  Vương được tin, đổi trao chư tướng:
                  Sai Đinh Liệt ra hướng Đỗ Gia (27)
                  Mang ngàn quân phân ra chống giữ.
                  Còn đại binh phục Minh đất Khả (28).
                  Khi giặc đến hối hả trống chiêng
                  Riêng về đêm đốt lửa nghi binh
                  Cho phục binh nấp sẳn bên bờ
                  Chờ giặc tới tứ bề xông trận.
                  Bắt Chu Kiệt trút hận Hoàng Thành (29)
                  Công tơi tả giặc đành lui binh
                  Giữ Nghệ An cố tình trấn thủ. 

                  Dân reo hò tự chủ từ đây
                  Từ khắp nơi hây hây đôi má
                  Đón quân Vương tay rá, tay bưng...
                  Trao thịt rượu chúc mừng đại thắng.
                   
                  Khắp châu, huyện quăng giáo qui hàng
                  Xin lên đàng đánh giặc lập công
                  Vây Nghệ An, giặc không ứng chiến
                  Tướng Lý An tiến đến giải vây (30)
                  Quân Trần Trí được hay cứu viện
                  Đổ ra thành nhân tiện tranh công.
                  Vương nhử giặc đến sông Đổ Gia
                  Dùng phục binh phân ra trăm đoạn.
                  Trần Trí bấm loạn giữ Đông Quan
                  Còn Lý An thu binh giữ thành.
                   
                  Đến tháng năm, Vương sai Đinh Lễ
                  Không chậm trễ tiến lấy Diễn Châu...
                  Thâu thuyền lương nhiều vô số kể (31)
                  Đuổi Trương Hùng về tận Tây Đô.
                  Vương cử vô hai tướng vây thành (32)
                  Sang tháng bảy đơm nhành hoa nở.
                  Trở bàn tay chiếm thành đọat lũy (33)
                  Bao chí sĩ nờm nợp qui về
                  Khắp tư bề trỗi dậy hùng anh
                  Lưu Sử xanh" Đại Thiên Hành Hóa" (34) 

                  Năm bính ngọ, biến đá nên bùn
                  Sai chư tướng đánh vùng Tuyên Quang (35)
                  Chặn quân Minh tràn sang cứu viện
                  Sai hai tướng đánh lấy Thiên Trường (36)
                  Chặn viện binh thuộc miền Lưỡng Quãng
                  Sai Xí,Lễ- Đông Quan trực chiến (37)
                  Biến trại đồn thành bãi đất hoang
                  Trãi nhân đức khắp chốn dân gian
                  Tụ anh tài phá tan giặc cướp.
                  Trần Trí thua- te tua xơ mướp
                  Ra Ninh Kiều lóp ngóp Ninh Giang (38)
                  Chạy thục mạng sang làng Nhân Mục
                  Mất Vi Lang và ngàn binh sĩ...(39)
                   
                  Vương bền bỉ chọn tướng chia binh
                  Đánh trực diện tan hình nát bóng
                  Giặc Vân Nam lóng ngóng thua to
                  Lo giữ phận bế thành Tam Giang.
                  Nơi Đông Quan tình hình bi thảm
                  Cảm bất yên, Trần Trí biên thư:
                  Gọi Phương Chính đưa quân tiếp cứu.
                  Thành Nghệ An như thú trong chuồng
                  Bọn Thái Phúc chẳng buồn chinh chiến.
                  Rồi Phương Chính thẳng tiến Đông Quan...
                  Tình thế bất an, Minh đế hay
                  Sai Chinh Di,Vương Thông,Mã Anh
                  Đưa quân nhanh lật ngược thế cờ (40)
                  Đánh bất ngờ tiêu diệt An Nam (!)
                  Đến Đông Quan- hội quân mười vạn
                  Chia ba đạo tìm Vương huyết chiến... 

                  Bến Cổ Sở- Vương Thông đồn trú (41)
                  Nơi Sa Thôi- Phương Chính dồn binh (42)
                  Mạn Thanh Oai- Mã Kỳ chắn giữ (43)
                  Lập trại dài suốt mấy mươi dặm.
                   
                  Tại Cổ Lãm- Mã Kỳ trối chết:
                  (Giết ngàn người, bắt hết năm trăm).
                  Say men thắng băm dằm Phương Chính
                  Chúng kinh hoàng về với Vương Thông
                  Bày thế trận- hầm chông phục kích...
                  Quân Lý Triệt từng nhích bao vây
                  Xéo phải chông thêm bầy mưa giáo
                  Tháo chạy về giữ miền Cao Bộ
                  Gọi xí, Lễ cứu hộ đồng minh.
                   
                  Năm bính ngọ, Vân Nam tiếp ứng (44)...
                  Nơi Tụy Động điêu đứng quân Minh (45)
                  Năm vạn tên vùi mình sông nước,
                  Một ngàn người bị tước tự do,
                  Đồ khí giới chẳng cho mà được...
                  Rượt giặc Minh nấp thành Đông Quan (46).
                   
                  Đông Bộ Đầu- Nguyên Hãn trấn thủ
                  Tây Dương Kiều- Bùi Bị chắn ngang,
                  Ngoài Đông Quan- Vương lĩnh đại binh...
                  Bao chiến thuyền giặc Minh mất trắng.
                   
                  Trận Tụy Động đại thắng vẻ vang
                  Chém Trần Hiệp, Nội quan Lý Lượng (47).
                  Bao hiện tượng tưởng chừng giấc mộng
                  Kèn trống vọng núi sông vẫy gọi!!! 

                  Bọn Vương Thông mệt mỏi chiến chinh
                  Dùng chiếu vua Minh tìm họ Trần
                  Trao Lê Lợi, ân cần bãi binh.
                  Vương mơ ước dân tình yên ổn
                  Đánh nhau hoài hao tổn đôi bên
                  Bèn thuận ưng, lập nên vua Trần (48).
                  Cần bàn bạc định ngày rút quân
                  Hội Đông Đô tuân thủ về Tàu.
                  Nhưng ngăn rào bởi bọn tai sai
                  Dẫn chuyện chẳng hay- Ô Mã Nhi...
                  Can Vương Thông chớ đi về nước.
                  Giặc tin theo trở ngược thế cờ
                  Xây đắp lũy đợi chờ viện binh... (49)
                   
                  Vương thấu rõ tuyệt tình hòa hiếu
                  Sai Quốc Hưng đánh thành Điêu Diêu (50)
                  Sai Trịnh Khả triệt tiêu Tam Giang (51)
                  Lê Sát, Thụ phá tan Xương Giang (52)
                  Trần Lựu, Bôi lấp san Ôn Kỳ.
                   
                  Năm đinh tỵ, Vương đóng Bồ Đề (53)
                  Điều binh tướng hướng về các cửa
                  Công đồng lọat nghiêng ngữa thành trì
                  Thêm kế sách khuyên hàng tướng sĩ... (54)
                  Vừa bền bỉ đong đầy nghĩa khí
                  Vừa chí lý thấm tình nhân lọai
                  Toại lòng người trãi rộng ước mơ!!!
                   
                  Tướng Thái Phúc thờ ơ tác chiến (55)
                  Cùng Tiết Trụ dâng hiến thành trì.
                  Vì khinh suất mất đi hai tướng
                  Tổn thất này thật đáng tiếc thay!
                  Đất nước nay sắp sạch quân thù
                  Chỉ Đông Quan mây mù còn chắn.
                  Bình Định Vương quyết thắng ván cờ-
                  Vừa chăm lo dân tình yên ổn
                  Vừa đặt lệ chỉnh đốn quân dân (56)...
                  Vây Đông Quan mất ăn mất ngủ
                  Diệt viện binh cả lủ kinh hồn;
                  Trận Chi Lăng dồn Thăng huyệt tử;
                  Giết Lương Minh ở tự sa trường(57);
                  Tướng Khánh Lý chọn đường tự vẫn (58);
                  Chỉ Hoàng Thúc minh mẫn thức thời (59)
                  Lúc bị bắt có lời hàng phục;
                  Chí Khí hơn Thôi Tụ quyên sinh (60).
                  Nhận được tin Liễu Thăng bại trận
                  Hồn tiêu tan, Mộc Thạnh lui binh (61)
                  Quân Trịnh Khả truy theo chém giết (62)...
                  Bình Định Vương chẳng tiếc phao tin(63)
                  Tới Đông Quan tình hình chiến sự...
                  Cho Vương Thông dự liệu chu toàn.
                  Quá sợ hãi chẳng còn thiệt hơn
                  Xin giảng hòa cho trơn mọi việc
                  Lập đàn thề triệt quân về nước. (64) 

                  Bình Định Vương mơ ước thanh bình
                  Sai các tướng tận tình dâng biểu (65)
                  Mang cống phẩm thông hiếu Minh triều (66)
                  Trả báu vật tỏ điều tín nghĩa (67)
                  Trả nhân mã, tù binh thuở trước
                  Lượng hải hà cho nước trường sinh.
                   
                  Vua nhà Minh xem biểu cầu hòa (68)
                  Biết giả dối- suy ra được lợi
                  Bèn thuận ưng... nghỉ ngợi đôi điều:
                  Sai Lý Kỳ đưa chiếu sang phong (69)
                  Cho Trần Cao- An Nam quốc vương,
                  Bỏ Bố Chính rút quân về Tàu.
                   
                  Năm đinh tỵ vẫy chào tạm biệt
                  Tướng Vương Thông cắt việc lui binh
                  Sông Nhị Hà uốn mình náo nhiệt
                  Tiễn quân Minh nhộn nhịp xuôi dòng
                  Bình Định Vương trãi lòng thua thiệt
                  Cấp thuyền lương, hướng việc chu toàn (70)
                  Mở thái bình non nước nghìn thu
                  Ghi Sử sách xóa thù dân tộc-
                  Giang san từ nay độc lập rồi
                  Dạ bồi hồi- Bình Ngô Đại Cáo (71).
                   
                  Trần Cao hiểu ba đào trỗi sóng
                  Mình con cờ chèo chống phong ba
                  Bão tố qua tất ra thiên cổ!
                  Giữa đêm khuya nhắm chỗ bôn đào...
                  Châu Ngọc Ma -sa vào bẫy rập
                  Về đế Kinh- độc nhập- xuất hồn.
                  ............................................ 

                  CHƯƠNG X : NHÀ LÊ ( 1427-1788)
                   
                  1 LÊ THÁI TỔ ( 1427-1433)
                        Niên hiệu Thuận Thiên
                   
                  Bình Định Vương muốn dồn sức mạnh
                  Lên ngôi vua - lòng lạnh như băng (1)
                  Đổi Quốc hiệu sang thành Đại Việt
                  Sai sứ sang tỏ việc cầu phong.
                   
                  Minh chẳng chịu, ngóng trông tìm kiếm...
                  Bới đâu ra - khan hiếm họ Trần (!) (2)
                  Thêm bách quan thúc lần phong vương
                  Vua nhà Minh đành nương theo ý
                  Và từ đất hết dấy can qua
                  Chiếu thông thường- ba năm lệ cống.
                   
                  Việc giao bang- hạt giống nhân hòa,
                  Việc phong thưởng phân ra văn võ:
                  Tỏ hiền tài không ai Nguyễn Trãi-
                  Khai non sông mãi mãi trường tồn!
                  Tin dập dồn chiến công- Lê vấn;
                  Phong quốc tính bao đấng anh hùng
                  Cùng góp sức giữ nền tự chủ.
                  Việc học hành xây đủ phòng ban;
                  Truyền nhân tài mở mang đô thị...
                  Đặt luật lệ sửa trị lê dân...
                  Phép quân điền ân cần phủ lộ...
                  Việc binh nhung đãi ngộ sĩ tốt...
                  Tạo lòng tin cốt lõi muôn dân
                  Vì sự nghiệp xả thân đất nước...
                   
                  Vua Thái Tổ mơ ước tựu thành
                  Sự rành rành- anh tài trí dũng!!! 

                  Ngồi ngôi cao -củng cố lợi quyền
                  Dạ nghi ngờ- ban kiền chém giết(!)
                  Đại công thần thân thiết cùng vua-
                  Trần Nguyên Hãn chào thua số mạng,
                  Phạm Văn Xảo cùng nạn vong thân...
                   
                  Vua trị vì lê dân bá tánh
                  Sáu năm sau tự lánh dương trần.
                   
                  ***********************
                   
                  LỜI BÌNH
                   
                  Lúc gian nan- kề vai sát cánh...
                  Lúc vinh quang- lộ tánh đa nghi(!)
                  Đại công thần ra đi uất hận!!!
                  Bởi vì đâu, ông nhận ra chưa???
                  Ôi, khiếp thay! Bởi ưa danh lợi...
                  Lời gièm pha chẳng đợi tỏ tường (!)
                  Đáng mắng thay thói thường đen bạc
                  Mắng tiểu nhân muốn đạt ý mình
                  Gieo bất bình, mắng luôn Thái Tổ-
                  Một vị vua khuyết chỗ anh minh!

                  _____________________________

                  2. LÊ THÁI TÔNG ( 1434-1442)
                  Niên hiệu:
                  -Thiệu Bình (1434-1439).
                  - Đại Bảo ( 1439-1442).
                   

                  Vua Thái Tông lên ngồi ngôi cao
                  Mọi quyền hành đành trao Lê Sát (1)-
                  Kẻ ít học- bọc mác công to
                  Hay cậy quyền chẳng lo bá tánh
                  Giết triều thần, chặt cánh bất tuân...
                  Vua Thái Tông khó ưng lấy bụng
                  Vài năm sau biết dụng trí tài
                  Thâu quyền bính lọai ngay Lê Sát.
                  Nhưng ít tuổi buổi đầu sự nghiệp
                  Thiếu phò tá- há dễ nào hay (!)
                  Nên đắm say tửu sắc đêm ngày
                  Gây lắm điều tiếng tai dai dẳn.
                   
                  Thời Thái Tông, hạn hán mấy năm;
                  Cơn lũ lụt cuốn băm mùa màng
                  Dân đói khổ giặc càn  nổi loạn...
                  Vua thân chinh, tuyển chọn hiền tài
                  Vỗ dân yên vững chải sơn hà.
                  Mối giao bang quả là thuận lợi
                  Từ Tiêm La, Chân Thành,Ai Lao
                  Luôn tiến cống chẳng xao quên lãng.
                  Việc học hành mở rộng nhân gian
                  Năm nhâm tuất, lệ ban khoa cử (2)
                  Lấy người tài khắc chữ ghi danh
                  Nơi Văn miếu Sử xanh bất diệt...
                  Cùng năm ấy, duyệt binh Chí Linh (3)
                  Thăm Nguyễn Trãi- bậc đại công thần
                  Ẩn Côn Sơn lánh trần ô uế.
                  Thấy người hầu tuyệt thế giai nhân(4)
                  Bắt theo mình chẳng cân hơn thiệt
                  Đến Gia Định sự việc bất thường (5)
                  Vua băng hà chẳng tường chân tướng
                  Bọn gian thần định hướng đồng mưu...
                  Bắt Nguyễn Trãi tru di ba họ.

                  ****************** 

                  LỜI BÌNH

                  Nơi Kinh thành thiếu người hầu hạ???
                  Nơi thâm sơn gái lạ bắt đi???
                  Luận tuổi tác cũng dì ngang mẹ
                  Sao biến mình thành kẻ thất phu???
                  Chết bất tử- tru di ba họ
                  Rõ căn nguyên -Thị Lộ hay chăng???
                  Lòng đố kị nói năng hàm hồ(!)
                  Lũ xu nịnh- đáy mồ hối chưa???
                  Mãi thiên thu chẳng ưa- nguyền rủa...

                  Thương anh tài suốt thủa nằm gai
                  Cùng Thái Tổ sáng khai sơn hà
                  Thác oan uổng quả là nuối tiếc!!!
                  Nguyễn Trãi ơi ! Ông biết cho chăng?
                  Khi đọc đến lệ lăn đôi má
                  Khóc thói đời thật quá khắc khe(!)
                  Hại công thần bởi nghe xu nịnh.
                  Nơi thanh tịnh đuổi cùng diệt tận...
                  Thương Thị Lộ nuốt hận ra đi.
                  Ông yên nghỉ- Sử ghi muôn thuở
                  Tài đức Ông nẩy nở thanh bình.
                  Thế hệ sau giữ tình thắm thiết
                  Thắp nén hương da diết cõi lòng!!!
                                               SĨ ĐOAN 


                  3.LÊ NHÂN TÔNG ( 1443-1459)
                  Niên hiệu:
                  - Đại hòa (1443-1453)
                  - Dien Ninh (1454-1459)

                   
                  Bước ngai vàng- Thái Tử Băng Cơ(1)
                  Hoàng Thái Hậu tậu quyền nhiếp chính
                  Trong- đổi thay bộ luật tư điền(2)
                  Đào nên sông tiện đường vận tải(3).
                  Ngoài- kinh hải vua tôi Chiêm Thành (4).
                   
                  Năm bính ngọ, đoạt giành Đồ Bàn (5)
                  Bắt cả vua, phi tần về nước (6).
                  Năm mậu thìn, Bồn Man gia nhập (7)
                  Cõi sơn hà nới rộng ra thêm
                  Nhưng Thái Hậu thích đệm gièm pha
                  Giết tướng tài gây ra oán hận.
                  Năm mậu thìn, Nhân Tông thân chính (8)
                  Ngài truy phong công thần nghĩa khí (9)
                  Tìm cháu con bất lý thế nào
                  Trao bổng lộc dạt dào bù đắp.
                   
                  Vua ban lệnh chấp Sử nước nhà (10)
                  Từ Thái Tông đời Trần thuở trước
                  Đến thuộc Minh chẳng tước đoạn nào.
                  Thêm tiền tuế bổng quan văn võ...
                  Vua Nhân Tông tỏ rõ đức hiền
                  Nhưng tiếc thay tiền duyên ngắn ngủi
                  Năm kỉ mão, hận tủi ra đi (11)
                  Bởi Nghi Dân đoạt giàng ngôi vị (12)
                  (Giết Nhân Tông cùng Hoàng Thái Hậu )(13)
                  Tự xưng vua- xin Tàu cầu phong.
                   
                  ... Nghe xu nịnh tranh quyền đoạt lợi
                  Giết cựu thần chẳng đợi trắng đen
                  Khiến lòng người một phen trỗi sóng
                  Đóng cửa thành bắt giết Nghi Dân.(14)
                   
                  Sau tám tháng ra thân thiên cổ
                  Mộng đế vương sụp đổ từ đây.

                  ********************* 

                  LỜI BÌNH

                  Hoàng Thái hậu buông rèm nhiếp chính
                  Vững non sông yên thịnh dân lành
                  Bởi bên Bà sẳn dành hiền sĩ
                  Đại công thần bền bỉ kiên trung
                  Phò vua trẻ phục hưng cơ nghiệp
                  Nới giang san đánh dẹp láng giềng...
                  Công đức ấy lẻ nào phủ nhận?
                  Giết trung thần để hận thiên thu!
                  Bài học trước chưa tu chỉnh sửa?
                  Hoàng Hậu ơi! Nghiêng ngửa từ đây
                  Hậu qủa nầy bây giờ Bà gánh
                  Lụy Nhân Tông bị đánh tơi bời
                  Mất sự nghiệp đang thời phơi phới.
                  Nhơ sử xanh cho tới bao giờ???
                                            SĨ ĐOAN
                  .........................................

                  4. LÊ THÁNH TÔNG (1460-1497)
                  Niên hiệu:
                  - Quang Thuận (1460-1469)
                  - Hồng Đức ( 1470-1497)
                   

                  Loại Nghi Dân đón rước Tư Thanh (1)
                  Con Thái Tông lập thành Thánh Tông.
                  Ngài lên ngôi sắc phong quan tước...
                  Giải nỗi oan- Nguyễn Trãi đại thần (2),
                  Lời ân cần tìm, gọi cháu con:
                  Khắp đồng bằng, núi non hiểm trở...
                  Ở phương nao mau chóng quay về
                  Nhận ruộng đất phụng thờ tổ tiên,
                  Cho phục tính giữ nguyên tên họ.(3)
                   
                  Việc cai trị theo lối nhà Trần,
                  Lập quan chế lễ nghi bên Tàu,
                  Chia đất nước ra thành tá đạo (4)
                  Trong mỗi đạo đặt quan Ngự Sử (5)
                  Để trông coi khỏi sự nhiễu nhương.
                  Sau lấy Quảng Nam đất Chiêm Thành
                  Phân cân định đoạt mười ba xứ (6).
                  Nơi yếu hiểm đặt Kinh Lược Sứ
                  Phòng canh giữ vỗ yên bá tánh.
                   
                  Việc thu thuế đúng người đúng tội
                  Lập sổ hộ sáu năm một kỳ.
                  Việc canh nông xem trọng hàng đầu
                  Khuyến cáo dân trồng dâu, cấy lúa...
                  Khai khẩn hoang mở mang đất ruộng
                  Chuộng đồn điền giúp dân no ấm.
                  Lập tế sinh nuôi nấn người đau
                  Sao chế thuốc chữa bệnh dịch mùa...
                  Sửa phong tục cho vừa luật lệ,
                  Giảm tệ nạn hao tiền, tốn sức...
                  Ngài định ra các mức noi theo (7)
                  Điều tốt đẹp gieo trồng tư tưởng
                  Bắt nhân dân hưởng ứng nhiệt thành
                  Tạo cuộc sống yên lành trăm họ.
                  Cho dò xét địa hạt nước nhà
                  Vẽ sơ đồ sót rà hệ thống
                  Trử lâu dài- nền móng nước non.
                  Sai Sĩ Liên biên soạn Sử ký...
                   
                  Việc văn học xử lý phép thi
                  Thi Hương, thi Hội chọn nhân tài,
                  Phép thi Đình Ngài hay làm chủ
                  Ai đủ tài- xướng danh tiến sĩ
                  Cho vinh quy hoan hỉ về làng,
                  Tạo dễ dàng nơi ăn chốn ở
                  Bao học viên muốn trở nên danh.
                  Lập Bí Thư để dành chứa sách: (9)
                  Lập Tao Đàn xướng họa thơ ca (10)...
                  Khắp nước non dân ta kính phục
                  Vị Quân Vược tột bực trí tài.
                  Ngài cho soạn bộ luật Hồng Đức (11)
                  Tự làm ra Thân Chinh Ký Sự.
                  Việc võ bị- dự liệu chu toàn
                  Luyện sĩ tốt, giảng tập trận đồ
                  Cứ ba năm thi võ một lần
                  Tuyển nhân tài hữu dụng non sông

                  Năm canh thìn, vua Chiêm trở chứng (12)
                  Viện nhà Minh muốn bứng Lê triều
                  Phá Hóa Châu- u mê chìm đắm...
                  Vua Thánh Tông nhắm điều hơn thiệt:
                  Sai sang Tàu tỏ việc nguồn cơn...
                  Tự thống lĩnh hơn hai mươi vạn
                  Đến Thuận Hóa gạn lọc khơi trong
                  Dò hư thực để không nuối tiếc
                  Vẽ địa đồ mải miết đất Chiêm
                  Tiến binh lên đánh chiếm Thị Nại (13)
                  Vây Đồ Bàn bắt vua tại trận
                  Tướng Chiêm Thành chạy đến Phang Lung (14)
                  Sai tiến cống, cúi lưng xưng thần.
                   
                  Vua Thánh Tông muốn dần chính sự
                  Tự phân Chiêm thành ba thế lực (15).
                  Em Trà Tòan một mực trốn chui (16)
                  Sai người sang khui việc nhà Minh
                  Xin cầu phong kết tình hòa hiếu.
                  Vua Thánh Tông ban chiếu bắt về (17)
                  Tránh bộn bề thế sự mai sau.
                  Vua nhà Minh bảo trao trả đất (18)
                  Nhưng Lê triều cũng bất tuân theo.
                   
                  Chiến công qua lẫy lừng sông núi
                  Nước láng giềng phải cúi phục tùng
                  Mang cống phẩm ùng ùng dâng hiến.
                  ...

                  Năm kỉ hợi, Bồn Man tạo phản (19)
                  Xui Lão Qua nhập đảng công thành (20)
                  Phá miền tây đọat giành địa giới
                  (Muốn can qua cày xới quê hương...)
                  Quan quân ta lên đường chống giữ
                  Chia năm đạo khởi từ Nghệ An (21)
                  Sang Thanh Hóa đuổi rượt Lão Qua
                  Sông Kim Sa- chứng nhân lịch sử (22)
                  Quân An Nam giữ vững sơn hà.
                  Xứ Bồn Man tưởng là diệu kế (23)
                  Chia quan binh dựa thế núi rừng...
                  Vua Thánh Tông bừng bừng xuất trận
                  Đến Phù Liệt đón nhận tin vui
                  Ngài trở về sai tướng đánh sang (24)
                  Giết Cầm Công- Bồn Man qui thuận
                  Vua Thánh Tông trọng dụng Cầm Đông(25)
                  Trông coi xứ- đặt trị như xưa.
                   
                  Đối với Tàu chẳng ưa gì mấy
                  Giữ biên cương phòng dấy can qua
                  Mỗi tấc đất cũng là công sức
                  Do tài đức Thái Tổ vun nên
                  Thêm thanh thế vang rền bốn bể.
                  Vua nhà Minh vị nể bội phần
                  Nên giao thiệp muôn lần hòa hiếu.
                  Nhờ Thái Tổ cố níu sơn hà
                  Nhờ Thánh Tông đơm hoa sắc thắm
                  Đưa nhân dân thoát đắm nông nô
                  Nở thanh bình điểm tô non sông!
                  Công đức ấy đời đời ghi tạc
                  In tận lòng - tóc bạc răng long...
                  Vua Thánh Tông- ngót bốn mươi năm
                  Trị lê dân như rằm tỏa sáng
                  Bay về trời chẳng nán trần gian!
                  ........................................

                  R






                  <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.04.2009 19:37:25 bởi Viet duong nhan >
                  #9
                    Tứ Trụ 10.04.2009 21:22:19 (permalink)
                    0



                     


                     


                     


                     
                    <bài viết được chỉnh sửa lúc 10.04.2009 22:28:03 bởi Tứ Trụ >
                    #10
                      SĨ ĐOAN 11.04.2009 16:31:58 (permalink)
                      0
                      5. LÊ HIẾN TÔNG
                      Niên hiệu : Cảnh Thịnh ( 1497-1504)
                       

                      Con- Lê Tăng đăng cơ nghiệp đế (1)
                      Quốc sơn hà chẳng thế đổi thay
                      Ngài thẳng ngay mộ tài mến đức
                      tánh thông minh nhất mực ôn hòa
                      Tiếp tiền nhân đơm hoa kết quả
                      chăn dắt dân trĩu cả bờ vai.
                       
                      trớ trêu thay bảy niên trị vì
                      Ngài thác đi người người nuối tiếc.
                      -------------------------------
                       

                      6. LÊ TÚC TÔNG ( 1504)
                      Niên hiệu: Thái Trinh.
                       
                      LÊ UY MỤC ( 1504- 1509)
                      Niên hiệu: Đoan khánh.
                       

                      Thái tử Thuần da diết nhớ thương (1)
                      Lên ngôi vua như dường sức yếu
                      Sáu tháng sau đành kiếu dương trần.
                      Lập người anh tức là Uy Mục (2)
                      Vừa lên ngôi bổng vụt bạo tàn
                      Giết Tổ Mẫu chẳng màng nhân nghĩa (3)
                      Giết triều thần tự tỉa cánh vây (4)
                      Say tửu sắc, cậy quyền sinh sát
                      Gieo kinh hoàng lấn át lòng dân.
                      Yêu ngọai đạo ân cần tuyển chọn (5)
                      Phong túc vệ- tự dọn mồ chôn,
                      Hà hiếp dân, công thần đánh đuổi...
                      Quan bôn đào thời buổi nhiễu nhương.
                      Năm kỷ tị, tan sương nhã nắng(6)
                      Giản Công Tu đại thắng thay ngôi (7)
                      Bắt Hòang hậu định tội cùng vua.
                      -----------------------------------
                       
                       
                      LỜI BÌNH
                       
                      Tự biết mình bất tài kém đức
                      Thua người em- sinh uất thù dai.
                      Được lên ngôi bức hại công thần
                      thỏa ích kỉ bất cần luân lý...
                      Bậc đế vương tỏ ý khinh nhờn
                      Khiến dân tộc oán hờn muôn thuở
                      Khiến mình rồng hết chỗ dung thân
                      Thà thác sớm cho dân bớt khổ.
                      ------------------------------
                       
                        R
                      <bài viết được chỉnh sửa lúc 13.04.2009 02:17:43 bởi Viet duong nhan >
                      #11
                        SĨ ĐOAN 11.04.2009 20:15:00 (permalink)
                        0
                        7.LÊ TƯƠNG DỰC ( 1510-1516)
                         
                        Niên hiệu: Hồng Thuận
                         
                         
                        Giản Công Tu thay thế ngôi trời
                        Tiêu xa sỉ để đời óan hận
                        Cửu Trùng Đài ví trận bão giông
                        Cuốn của tiền rơi trong bể cả
                        hại sức dân cho hả cuồng si
                        Đóng chiến thuyền bắt đi nữ giới
                        Chèo rong chơi thỏa chí đam mê(!)
                        Chẳng khen chê cung nữ tiền triều
                        Hay thông dâm thỏa điều yêu thích
                        Xây cung điện tận tít mây xanh
                        Đủ trăm nóc loang quang tiêu khiển...
                        Sành ăn chơi chẳng tuyển hiền tài.
                        Sứ nhà Minh cho hay sắp loạn
                        Bảo rằng Ngài tướng lợn không sai.
                         
                        Khắp nhân gian ai ai cũng chán
                        Tự đứng lên mẫm cán nước nhà (1)
                        Nơi Hải Dương quả là đáng nói
                        Bọn Trần Cao xưng vua Đế Thích (2)
                        Đóng Bồ Đề công kích Kinh Đô (3).
                         
                        Sau quân triều mới vô hiệu hóa
                        Nhưng Trần Cao nào há buông xuôi
                        Lui châu Sơn vùng vẫy phương trời (4)
                        Tình thế ấy chẳng dời tư tưởng
                        Say tửu sắc tận hưởng đêm ngày...
                        Trịnh Duy sản nghĩ ngay phục hận (5)
                        Mưu hai tướng trút trận lôi đình (6)
                        Đêm tập kích dứt tình Tương Dực.
                        --------------------------------

                        LỜI BÌNH
                         
                        Bài học trước Ngài chưa sáng tỏ?
                        Lên ngai vua vạch ngõ nào đi?
                        Bởi Uy Mục bất nghĩa vô nghì
                        Tội lỗi ấy lấy gì gội rửa?
                        Vết còn đó sao Ngài chẳng chữa?
                        Giẫm lên nữa thử hỏi tồn chăng?
                        dẫu hối tiếc ăn năn đã trễ
                        Mãi thiên thu ai dễ nào nguôi!!!
                        ------------------------------
                         
                        R 
                        <bài viết được chỉnh sửa lúc 13.04.2009 02:22:17 bởi Viet duong nhan >
                        #12
                          SĨ ĐOAN 12.04.2009 09:14:48 (permalink)
                          0
                          8. LÊ CHIÊU TÔNG ( 1516-1526)
                          Niên hiệu: Quang Thuận
                           
                          LÊ CUNG HOÀNG ( 1522- 1527)
                          Niên hiệu: Thống Nguyên
                           
                          Hội đình thần lập vua - Quang Trị (1)
                          Võ Tá Hầu đề nghị nên- Ỷ (2)
                          Trịnh Suy Sản phật ý chém ngay
                          Cả đình thần không ai bênh vực
                          ... Đưa Quang Trị giành giực ngai vua
                          Ba hôm sau bị vùa Tây Kinh.
                          Ai liều lĩnh khinh khi quốc pháp?
                          Ai ra tay  nuốt táp con cờ?
                          Trinh duy Sản đâu ngờ Duy Đại.
                          Vài ngày sau tai hại phủ đầu
                          Vua Quang Trị ngậm sầu chín suối.
                           
                          Triều đình Lê vào buổi rối ren
                          Nguyễn Hoàng Dụ một phen trút hận
                          Dồn Kinh thành vào trận hỏa thiêu
                          Bắt thủ tiêu quan Vũ Như Tô
                          Người thúc vô xây Cửu Trùng Đài
                          Chuyên hằng ngày áp bức lê dân...
                           
                          Bọn Duy Sản ân cần đón rước
                          Ỷ- lên ngôi tức là Chiêu Tông
                          Nhưng Kinh thành đã không còn nữa
                          Vào Tây Kinh tu sửa thành trì...
                           
                          Giặc Trần Cao gan lì quậy phá
                          Chiếm Kinh đô tranh bá đồ vương.
                           
                          Về Tây Kinh Chiêu Tông truyền hịch
                          Hội quan binh đánh địch Trần Cao
                          Phân mọi ngả vây bao nghịch tặc (3)
                          Chúng bỏ thành chạy tạt Lạng Nguyên.
                           
                          Triều đình tuyên về lại Đông Kinh
                          Sai Duy Sản mang binh đuổi đánh...
                          Tánh khinh khi mất đi mạng sống.
                          Giặc trở về trú đóng Bồ Đề.
                           
                          R
                          <bài viết được chỉnh sửa lúc 13.04.2009 02:24:53 bởi Viet duong nhan >
                          #13
                            SĨ ĐOAN 12.04.2009 16:04:15 (permalink)
                            0
                            Vua Chiêu Tông cận kề chiến sự
                            Sai Trần Chân dự bị đủ đầy
                            Đánh tập hậu tan bầy giặc cỏ.
                            Trần Cao bỏ lui về Lạng Nguyên
                            Truyền ngôi con xuống tóc đi tu.
                             
                            Giặc tan rã các quan đối nghịch
                            Nguyễn Hoằng Dụ thù địch Trịnh Tuy
                            Chia hai phe tùy nghi chém giết...
                            Vua can ngăn chẳng thiết ngó ngàn.
                            Trịnh Duy Đại mưu càn phản loạn (4)
                            Lật ngai vua- cả bọn rơi đầu.
                             
                            Bọn Dụ- Tuy bắc cầu chiến sự
                            Nhơ sử xanh bởi tự chính mình!
                            Tướng Trần Chân hữu tình Trịnh Tuy
                            Đánh Hoằng Dụ binh suy tướng trốn
                            Chạy Thanh Hóa chỉnh đốn quân binh.
                             
                            Mạc Đăng Dung nhận lịnh lên đường
                            Đánh Hoằng Dụ rõ tường chân lý
                            Vừa đến nơi tự ý quay về
                            Bởi nhận thư- đôi bề mưu loạn
                            Nương tựa nhau đợi chọn thời cơ...
                             
                            Tướng Trần Chân ngọn cờ bách thắng
                            Trụ non sông nhã nắng muôn dân
                            Giật chướng ngại tay chân nghịch tặc
                            Nên gian thần sắp đặt mưu sâu...
                             
                            Vua biết đâu sóng ngầm sôi động
                            Thay đổi triều thỏa mộng bấy lâu.
                            Giết Trần Chân - lo âu giải tỏa (5)
                            Tự chôn mình chẳng rõ trắng đen
                            Chuốc ố hoen thiên thu bất sạch
                            vạch sẳn đường nghịch tặc ngoi lên.
                             
                            Tin Trần Chân về miền cực lạc
                            Bộ tướng ngài ồ ạt tấn công (6)
                            Phá Kinh Thành- Chiêu Tông lẩn tránh
                            Lánh Gia Lâm tính mạng khó tồn
                            Vời Hoằng Dụ binh dồn đánh giặc.
                            Ông không ra bỏ mặc đứng nhìn.
                             
                            R
                            <bài viết được chỉnh sửa lúc 13.04.2009 02:28:55 bởi Viet duong nhan >
                            #14
                              SĨ ĐOAN 12.04.2009 16:40:13 (permalink)
                              0
                              ...Đứt cội rễ tình hình bất lợi
                              Cho người sang mời Mạc Đăng Dung.
                              Mọi quyền hành bổng chun tay Mạc
                              Ông rước vua đóng hạt Bồ Đề
                              Dụ- Nhạc- Kính trở về dưới trướng
                              Nhưng bọn chúng đòi nướng nịnh thần (7)
                              Bởi tiểu nhân Trần Chân mới chết.
                              Vua ưng theo giết hết chẳng chừa
                              Nhưng Kính- Nhạc vẫn chưa giãi giáp.
                              Mạc Đăng Dung đành đáp Bảo Châu (8)
                              Tình thế ngặt tìm đâu binh tướng
                              Thêm Tuy- Sư bành trướng mưu đồ
                              Thông Nhạc- Kính bày trò đổi chủ
                              Lập Lê Do trấn thủ Từ Liêm.
                               
                              Vua gọi Dụ xóa hiềm khích cũ
                              Đưa quân về giết lũ loạn thần
                              Dụ xuôi theo xuất trận tiên phong
                              Bị đại bại đành vong Thanh Hóa.
                               
                              Mạc Đăng Dung đâu há buông tay
                              Luyện sĩ tốt trừ ngay Lê Do
                              Dẹp Tuy, Sư- công to vang dội
                              Hàng phục Kính cùng đội đất trời...
                              Kể từ đó đổi dời thế sự
                              Mọi quyền hành ngày tự lớn thêm
                              Ra vào cung tiếm nghi thiên tử
                              Ai chống đối hành xử tạo tàn
                              Giết tất cả chẳng màng luân lý
                              Dọn sạch đường tỏ ý soán ngôi...
                              Quan yếu vía, bề tôi bất lực
                              Thấy Dung mạnh nhất mực nương theo.
                               
                              Vua Chiêu Tông như leo phải cọp
                              Rời khỏi lưng ắt đợp nát thây.
                              Biết sự thể vẫn bày mưu kế
                              Ngầm nội thần khống chế Đặng Dung (9)
                              Tung thuộc hạ vào tận Tây Kinh
                              Vời Trịnh Tuy mang binh ngoại ứng.
                              Đúng canh hai vua bay Sơn Tây
                              Sắp quân mã ra tay dẹp Mạc.
                              Sáng hôm sau Duy Nhạc đuổi theo
                              Đến Thạch Thất gãy chèo nát mái (10)
                              Bởi vì đâu gặt hái đau thương
                              Về chín suối tỏ tường thế sự.
                               
                              Mạc Đăng Dung chẳng để thiếu vua
                              Cùng quan triều a dua kiến lập
                              Em Chiêu Tông thành vua Cung Hoàng
                              Cải niên hiệu dễ dàng -Thống Nguyên
                              Rời khỏi Kinh về miền Gia Phúc.(11)
                               
                              R
                              <bài viết được chỉnh sửa lúc 13.04.2009 02:29:45 bởi Viet duong nhan >
                              #15
                                Thay đổi trang: 123 > >> | Trang 1 của 33 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 481 bài trong đề mục
                                Chuyển nhanh đến:

                                Thống kê hiện tại

                                Hiện đang có 0 thành viên và 2 bạn đọc.
                                Kiểu:
                                2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9