VỀ VỚI TÂY SƠN TAM KIỆT
* Lương chưa xong Văn Khôi nổi loạn (15) Thành Gia Định cầm gọn trong tay Vua Thánh Tổ bảo sai lùng bắt Dắt họ hàng về Kinh luận tội…
* Nông Văn Vân cũng vội nổi lên (16) Đánh phá bên Tuyên Quang, Thái Nguyên Tuyên thệ lấy Cao Bằng, Lạng Sơn… Không gì hơn nằm yên cũng chết Bởi anh vợ lết thếch cùng thuyền… Hai năm trời khuấy nước chọc trời. Quan quân triều chẳng dời nổi chúng. Năm ất mùi Văn Điển biết tin (17) Đem quan binh đánh đuổi diệt trừ Vân vào rừng bị nhừ thân thể- Điển bao vây bất kể thế nào Phóng lửa thiêu lấy đầu báo tiệp.
*Giặc Nam kỳ thừa dịp trỗi lên: Lê Văn Khôi- tôi tớ Văn Duyệt Bởi vì đâu lấn sâu tội lỗi? Trỗi ba đào gió gào sóng dội Nội tháng trời di dời sáu tỉnh… Lĩnh hồi hương mở đường trút giận Hận Xuân Nguyên đâm xuyên thọc dọc (18) Bọc quân tử tồn trử tiểu nhân Tâng bốc nịnh muốn vịnh vây rồng Hòng bươi móc để ngóc lên cao… Dao búa bổ nhầm chỗ Văn Khôi Ong uất ức kéo lôi phe đảng Cùng tội đồ chán nản vương triều. Năm quí tỵ quyết liều một phen (19) Men vào dinh tìm giết cả nhà. Nguyễn Văn Quế ba hoa cứu ứng… Bứng theo luôn chung xuồng hội ngộ. Xưng nguyên súy tùy ý phong quan Đóng Phiên An vùng vẫy phương trời…! Non ba năm mới dời gốc rễ Giết hơn ngàn há dễ nào quên. Cho đóng cũi sáu tên thủ phạm (?) Tội lăng trì để tạm nguôi ngoai(!) Ai- không ngoài bìa đen định sẳn? Đứa con Khôi côi cút- non mười Người linh mục- khách ruỗi trong thành Giết tấc cả chẳng dành sự sống. Phá Phiên An dời sang chỗ khác… Chát chua hơn truy tội Duyệt, Chất (20) Hất tước lộc,vợ con trị tội(!) Mãi về sau đến đời Tự Đức Võ Xuân Cẩn bức xúc- sớ dâng Xin gia ân con cháu đại thần: Nguyễn Văn Thành, Văn Duyệt, Lê Chất… Ngài động lòng ban cấp phẩm hàm…
* Giặc Tiêm La thường làm việc quấy: Văn Khôi loạn chọn giặc- mẹ cha Cầu viện qua, sa lầy chiến trận Tự thuở xưa mưa móc ai ban? Giờ nghêng ngang mang quân xâm lược Chia năm đạo đuổi rượt Chân Lạp Đạp bờ cõi chiếm giữ Hà Tiên, Cướp Châu Đốc sang miền An Giang, Đánh Cam lộ- binh tan tướng mất Đất Cam Cát chà nát quân Tiêm Thêm Trấn Ninh- hoảng kinh lũ cướp. Chỉ một tháng bóng dáng biệt tăm Rút về nước mộng ước tiêu tan Chúng hoang mang ngóc đầu chẳng nổi.
* Nước Ai Lao lao đao giặc giã Bị quân Tiêm hay dìm khống chế Nên Xứ Lào nhập vào nước ta Năm đinh hợi, thuận lợi Việt Nam (21) Bởi Nam Chưởng- tù trưởng Chiêu Nội (22) Đem Trấn Ninh tận tình xác nhập Lập bảy huyện cho tiện cai quản. Mảng Tam Động cùng mảng Lạc Phàm (23) Xin nội thuộc- mở mang bờ cõi Nên hai tỉnh Trấn Tĩnh, Lạc Biên. Liên tục Lào kéo vào nội thuộc... Vua Thánh Tổ định chỗ chia ranh Đặt ba trấn Biên, Định, Man. Nơi Cam Lộ thuộc miền Quảng Trị Các xứ mường cũng bị cuốn theo Về dưới trướng- định hướng chín châu Khắp ngõ hầu luôn chầu vua Nam.
Nước Chân Lạp đành cam số phận Để triều Nguyễn đảm nhận bảo hộ Đồn An nam nở rộ Nam Vang Tướng Giảng, Cương bền gan sóng gió (24) Năm giáp ngọ gian khó dập dồn (25) Dân Chân Lạp bồn chồn lo lắng Bởi vua mất, thiếu vắng tự quân Quyền cai trị bổng dưng rơi rãi Phải phiêu liêu- Trà Long, La Kiên Những bọn này thuộc quan chức Việt. Năm ất tỵ muốn triệt quyền năng (26) Trương Minh Giảng xin vua Thánh Tổ Phong Ngọc Vân- Ông Chân- Quận Chúa (27) Đổi Chân Lạp nên trấn Tây Thành . Năm canh tý chỉnh lý mọi bề (28) Về các thuế phân đo ruộng đất… Hất Quận Chúa sang miền Gia Định Lịnh Trà, Kiên đọa đày phía bắc Khiến dân tình co thắc tim gan Khuấy bình an- sóng vồ gió cuốn Khắp nơi nơi tình huống đổi thay Nên giặc giã hỏi ai tạo nghiệp? Nặc Ông Đôn nhân dịp trỗi lên (29) Thêm Tiêm La kề bên giúp đỡ… Quan quân triều trăm điều rắc rối Dẹp không xong một mối bất hòa Mãi về sau vua ra thiên cổ Bỏ Tây Thành dời chỗ An Giang.
Đối ngoại dương giao bang trắc trở Tạo bất hòa tầm cỡ quốc gia Bởi vì đâu sinh ra cổ hũ? Vì hai lẽ bảo thủ khắc khe: Cấm Thiên Chúa chắn che, mê hoặc; Tự cho mình muôn mặt hiểu biết… Năm nhâm ngọ có chiếc tàu Pháp (30) Đáp Đà Nẳng yết kiến nhà vua Ngài chẳng cho, buồn thua về nước. Ước tháng bảy, tàu Anh Cát Lợi Xin thông thương- chẳng nương chối bỏ. Năm ất dậu, hai tàu chiến Pháp (31) Mang quốc thư và đồ phẩm vật Xin yết kiến một bậc vua hiền Nhưng Thánh Tổ vẫn liền né tránh Mánh các quan mang đồ ban thưởng Viện trong triều không ai biết tiếng Xin lui cho tiếp kiến dư thừa. Năm bính tuất, Pháp sai quan đến (32) Làm lãnh sự thông giao hai nước Vua không cho… nhấc bước trở về Suốt mười niên chẳng hề xuất hiện Trừ giáo sĩ tự tiện đổi trao Nơi thôn dã ít vào thành thị Người ngoại dương úy kị tới lui Cả vui tôi mừng vui thắng lợi.
Sự cấm đạo luôn tạo bất hòa Lúc lên ngôi đã là có ý(...) Năm ất dậu tàu đậu cửa bể (33) Biết giáo sĩ chẳng nể nước nhà Giảng khắp nơi khó mà chấp nhận Vua Thánh Tổ tường tận lệnh truyền Khám tàu thuyền ra vào cửa khẩu Cấm giảng rao mê hoặc lòng người Gom giáo sĩ cho nghỉ Kinh thành Dịch sách Tây rành rành chữ Việt. Vua, tôi Nguyễn muốn triệt ngọn ngành Thêm lần dụ- đọan đành Thiên Chúa Bắt dân giáo tháo bỏ lỡ lầm Nộp giáo sĩ- ắt cầm phần thưởng(!) Trong năm ấy ảnh hưởng tình hình Bởi xử giảo một mình giáo sĩ Khắp nơi nơi chẳng ngơi rối lọan Bắt giết đạo cả bọn cực hình. Từ bắc nam rùng mình sởn gáy Giặc nổi lên gặt hái mọi miền Vua ngờ rằng dân đạo núp sau Càng cấm ngặt ngăn rào mọi lẻ. Năm giáp ngọ đến năm mậu tuất (34) Bức hại nhiều giáo sĩ, đạo đồ.. Lùng sục giết, ráo riết vì ai? Trước tình hình khó lay chuyển đạo Vua Thánh Tổ cải tạo tình hình Chịu nhúng mình điều đình nước Pháp Nhưng thất bại trở lại Kinh đô Chưa đến nơi Thánh Tổ băng hà. Năm canh tí âu là quốc tang (35) Tuổi năm mươi trí đang sung mãn Ngài ra đi khó cản mệnh trời Trong cuộc đời Thánh Tổ làm vua Được nhiều việc chẳng thua chẳng kém Nhưng quá nghiêm nên thêm sai lầm: Tuyệt giao hảo chắn tầm tri thức, Bức lê dân tôn sùng Thiên Chúa, Giết giáo sĩ cạn nghĩ xét suy Tự tách biệt duy trì phong tục… Ngài thông minh chẳng nhụt bản triều Lòng quả cãm bao điều cặn kẽ Chăm đất nước hợp lẽ đất trời Yêu nhân dân muôn đời ghi tạc…!!! ………………………………………………………..
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.05.2009 11:58:25 bởi SĨ ĐOAN >
3. HIẾN TỔ ( 1841- 1847) Niên hiệu" Thiệu Trị Đạt ngôi vua- Thái Tử Miên Tông Tánh thuần hòa thường không bày vẽ Mọi kỉ cương theo lẽ vua cha Bọn bề tôi tỏ ra giúp rập… Đất Nam Kì khó lập yên dân Người Chân Lạp hung hăng nổi loạn Quân Tiêm La đợi chọn thời cơ Sang đánh phá vét vơ của cải. Năm canh sửu, nghe phải Quang Cự (1) Tự rút quân về giữ An Giang Bỏ Tây Thành- gian nan tạo dựng. Buồn bã thay! Minh Giảng qua đời. Việc Tiêm La sinh ra lắm chuyện Tràn quân sang tự tiện bừa càn… Vua chẳng màng thế giặc ra sao: Cử Văn Đức mau mau trừ giặc (2) Sai Phương, Lâm giữ mặt Tiền Giang (3) Sai Trứ, Nhân vỗ an Vĩnh Tế (4) Điển, Văn Nhân dựa thế Hậu Giang (5) Cả ba mặt phá tan quân thù Chúng rút chạy thủ tại Trấn Tây. Đuổi quân Tiêm ra ngay bờ cõi Phòng các nơi để khỏi lụy phiền.
.....................................................................................
<bài viết được chỉnh sửa lúc 15.06.2009 13:32:27 bởi Lạc Loài >
Nặc Ông Đôn mượn Tiêm cứu viện
Giành được nước tự tiện ở lì
Gây bạo tàn thương bi tột độ
Người Chân Lạp phẩn nộ xung thiên
Nhưng sức yếu chạy liền sang Nam
Xin cầu viện phá lam chướng khí.
Vua sai ,Giải- Kinh lý Chân Lạp(6)
Giữa ất tỵ Giải vào Gia Định
Cùng Tri Phương, Doãn, Dĩnh, Thất Nghị (7)
Thu Nam Vang phục hàng bản xứ
Vây Ông Đôn và tướng Chất Tri
Tại Ô Đông khó hòng thoát nạn
Mạng số này tự tay gây họa.
Nên tháng chín tính chuyện cầu hòa
Qua tháng mười đôi bên kí ước:
Giải giáp binh, hai nước lui về.
Thành Trấn Tây tư bề thuận lợi
Nguyễn Tri Phương chốt đợi thi hành.
Cuối bính ngọ rành rành sự thật (8)
Nặc Ông Đôn lật đật biểu dâng
Xin tạ tội muôn phần sám hối
Mang phẩm vật theo lối cống triều.
Đầu niên sau đặng nhiều ưu thế
Vua phong Đôn ngồi ghế Quốc Vương,
Thương Mỹ Lâm cho lên Quận Chúa.
Xuống chiếu truyền rút liền về Nam
Để Trấn Tây cho vây cánh Đôn
Đóng An Giang bình an xã tắc.
Nhắc sự việc giao thiệp nước Pháp
Kể từ khi Hiến Tổ trị vì
Căm ghét đạo bớt bạo thuở trước
Nhưng triều đình cố tình chán ghét
Còn giam giữ kẻ hét rao truyền.
Năm ất tỵ về miền cực lạc (9)
Một giám mục muốn đạt ý mình
(Đình thần giết rung rinh ngoại quốc).
Thiếu tướng Pháp đáp tàu Đà Nẳng
Lĩnh chúng ra lẳng lặng lui về.
Năm đinh mùi não nề thương nghị (10)
Hai chiến tàu đáp vào cửa bể
Để xin bãi cấm dụ vua ban
Đang bàn sự bổng gây cớ sự
Chúng bắn vào thuyền bụ của ta
Rồi nhổ neo băng ra cửa bể...
Vua Hiến Tổ- bất kể người nào
Trị tất cả ra vào giảng đạo.
..............................................
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.08.2009 15:15:23 bởi SĨ ĐOAN >
......................................................
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.08.2009 18:56:10 bởi Lạc Loài >
4. DỰC TÔNG ( 1847-1883)
Niên hiệu: Tự Đức.
Dẫu mười tám- học hành thông thái...
Mọi quân tình gặt hái tinh hoa...
Tôn thờ mẹ diết da hiếu thảo
Trọn cuộc đời chẳng dời thay đổi.
Ngài siêng năng thường răn dạy chúng
Làm sách Nôm gói ôm dễ hiểu
Như Thập Điều, Tự Học diễn ca
Hay Luận Ngữ diễn ca...vân...vân...(1)
Ngài thông minh, ân cần chăm chỉ
Nghỉ thật khuya, ngự triều sáng sớm,
Phê phiến sớ- văn hay chữ tốt,
Chẳng cầu kì- mấu chốt lo dân.
Thân mình rồng chớ không ra vẻ
Dạ nhân từ, mọi lẻ sát xao!!!
Đối đình thần trước sau yêu mến
Thường hỏi đến- phú quốc, binh cường...
Nhưng đại thần thủ đường cổ hủ
Lo bút nghiêng cổ vũ dân tình
Lấy gương xưa soi mình học hỏi(!)
Tự cho rằng tài giỏi thế gian(!)
Tuy lắm người đã đang du học
Thấy thiên hạ tài lạ, ý hay
Về thuật lại ai , ai cũng bác.
Năm bính dần có các thần dân (2)
Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Điều, Đức Hậu
Quê Nghệ An xuất sang phương tây
Học điều hay tâu bày cải cách(...)
Vua sai quan phân tách ngọn ngành
Bị chối bỏ hóa thành hỏng sự.
Năm bính thìn tự Đinh Văn Điền (3)
Liền dâng sớ tâu rõ sự tình
Mong triều đình nhận nhìn sáng suốt:
" Đặt doanh điền gắn liền lợi ích,
Khai mỏ vàng lên hàng quốc sách,
Làm tàu hỏa cho hả muôn dân,
Để phương Tây vào đây buông bán,
Luyện sĩ tốt chặn chốt quân thù,
Thêm lương thực bênh vực quan binh,
Bớt sưu dịch- tĩnh mịch lê dân,
Thưởng có công tạo lòng khích lệ,
Nuôi người già không nhà nương tựa,
Hay chiến sĩ bền bỉ kiên trung
Bị thương tật cho thật cho toàn..."
Bao sự việc tỏ thiệt lòng vàng
Giúp đất nước từng bước khai hoa
Nhưng đình thần tỏ ra bảo thủ(!)
Thật tiếc thay nào ai thấu tỏ???
<bài viết được chỉnh sửa lúc 22.08.2009 10:57:02 bởi SĨ ĐOAN >
Quan đi sứ- chứ phải quan hèn
Tâu mọi sự chẳng dự vào đâu
Bởi vua cầu- bắt đầu ngăn cản
Không hợp thời- nặng lời phê phán...
Năm kỷ mão, ảo não Nguyễn Hiệp (4)
Đi sứ Tiêm hiểu thêm sự thể:
“ Anh Cát Lợi mở gợi thân thương-
Nước Tiêm La lập ra điều ước...
Nên người Anh không sanh lấy đất;
Hay Pháp, Thổ ban chỗ bán buôn;
Hoặc ý, Mỹ dạng dỉ ra vào
Đặt lãnh sự để tự trông coi.
Được như thế cái kế phú, cường
Lợi lộc nhiều nuông chìu cùng sống”.
Năm tân tỵ có vị Lê Đĩnh (5)
Từ Hương Cảng thuộc mảng đi sứ
Về tâu rằng- san bằng lao khổ:
Nước Thái Tây cho hay phú, cường
Cốt việc binh và sinh buôn bán
Nuôi nấn nhau trước sau thắc chặc...
Rối Nhật Bản cùng đảng Thái Tây
Đi khắp nơi chẳng lơi buôn bán.
Rồi nước Tàu cũng lào thông hiểu
Cho ngoại quốc dụng đất bán buôn...
Còn nước ta sinh ra khoáng sản
Người khôn ngoan đảm đang, trung dũng
Lắm anh tài chẳng nài lớn nhỏ
Nên học theo xóa nghèo gang tấc
Giữ non sông đứng trông trời đất
Trụ thái bình kết tinh dân tộc.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.08.2009 18:27:40 bởi SĨ ĐOAN >
Cũng năm ấy có dấy một người
Quan Phan Liêm hết kềm trong dạ
Làm sứ mật xin bậc Quân Vương:
“ Mở thông thương... thuận đường tiến hóa;
Lập chung vốn đỉnh đốn hiệp hội;
Cho học nghề trở về khai mỏ...”
Vua sáng tỏ chẳng bỏ ngoài tai
Giao đình thần phải cần xét kỹ
Nghĩ tận tường tìm đường tiến bộ
Nếu không đoái tức thoái còn gì?
Quan đẫy đưa cho vừa dạ chúa
Tận tâm khảm chẳng cảm yêu vì.
Khi nước Pháp đã đáp Nam Kỳ
Nuốt chuẩn đất sắp hất Bắc Kỳ
Vẫn khư khư dường như câm điếc
Hỡi non sông cậy trông ai đặng?
Vua hay quan vẫn mang trọng trách
Đối nước nhà quả là có lỗi
Bọn đình thần dự phần chẳng nhỏ
Thương giang san khói lan, lửa phủ...
Việc ngoại giao bất trao ngoại quốc
Năm canh tuất – Tự Đức thứ ba-
Mỹ Lợi kiên... kém duyên, kém phận
Đưa chiến tàu đáp vào Đà Nẳng
Mang thư sang thắm tràn nhân ái
Xin thông thương- phú, cường đôi nước...
Đáp lời cầu vẫn bầu mây trắng.
Năm đinh sửu chưa đủ sức lay
Anh Cát Lợi muốn gợi buôn bán,
Pháp Lan Tây quanh vây xin xỏ
I Pha Nho âu lo cũng thế!
Vua Dực Tông thật lòng Bác bỏ
Bao lời ngỏ ai rõ thế nào(!)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.08.2009 18:31:37 bởi SĨ ĐOAN >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
Kiểu: