Phải biết ơn, nhưng đúng chỗ!
PHẢI BIẾT ƠN , NHƯNG ĐÚNG CHỖ ! Đọc bài “Ngày hội của lòng biêt ơn” của ông Dương Trung Quôc trên Lao Đông cuốí tuần số 44 / 2008, tôi có một chút băn khoăn. Tôi rất thích đọc bài của ông D.T.Quốc trong mục “Nghĩ ngợi cuối tuần” trên LĐCT. Ông có những “nghĩ ngợi” bình dị mà sâu sắc. Riêng trong bài nói trên, ông kể đến việc “ghi ơn ông thầy tu Alexandre de Rhodes, ngưòi góp phần định chế ra thứ chữ latin mà dân ta tôn là ‘quốc ngữ’ ”, một trong những ví dụ ông đưa ra về sự biết ơn trong ứng xử truyền thống của dân tộc ta. Ông thầy tu này, thời Pháp đang đô hộ nước ta, chính quyền thực dân rất đề cao, một trong những lí do là vì ông ta là người Pháp. Trước đây, hơn một lần tôi được đọc bài giới thiệu công trình của nhà ngôn ngữ học (cũng chính là) người Pháp Roland Jacques. Sau khi đã để chục năm nghiên cứu, ông này đã kết luận : công đầu về la-tinh hoá chữ Việt thuộc về giáo sĩ người Bồ-đào-nha Francisco de Pina và những cộng sự người Việt của ông cùng những người cố vấn người Việt khác như các thầy đồ chẳng hạn. Mới đây, tôi lại được đọc trên tạp chí Hồn Việt số 17 / 2008 bài “A.de Rhodes : công và tội?” của nhà nghiên cứu lịch sử Bùi Kha ở California-Mĩ. Tác giả trích dẫn Lời nói đầu của A.de Rhodes trong cuốn từ điển Việt-Bồ-La do ông này soạn thừa nhận rằng mình đã học và sử dụng công trình của F.de Pina (người mà chính Rhodes cho biết là người đầu tiên giảng đạo trực tiếp bằng tiếng Việt) và các cha đạo khác trong đó ông ta nêu rõ tên hai người nữa. Và, qua các đoạn trích tác phẩm của Rhodes (hồi kí, sách giảng,...), ông Bùi Kha nhận định rằng ông thầy tu này “có cái tội là cung cấp thông tin cho và vận động với nước Pháp để xâm chiếm và đô hộ nước ta”. Tác giả kết luận: “nên ghi công của linh mục A. de Rhodes đã có phần cải tiến chữ Quốc ngữ (chứ không phải ngưòi sáng nghĩ ra) và nên kết tội ông ta là kẻ gián điệp sớm nhất trong lịch sử xâm lược của Tây phương vào nước ta”. Như vậy thì có nên dựng bia về A.de Rhodes và lấy tên ông ta đặt (lại) tên đường không? Rất mong ông D.T.Quốc và các nhà sử học khác nghiên cứu làm rõ. Nếu vẫn cho rằng “nên” thì xin hãy có bài phân tích kĩ càng đáp lại những bài đã phủ nhận công đầu của Rhodes trong việc tạo ra chữ Việt la-tinh hoá cũng như đã nêu các tội của ông linh mục này, người đã từng mong muốn nước Pháp “cấp cho nhiều lính (để ông ta) đi chinh phục toàn cõi Đông phương” -do chính ông ta kể lại. Đừng nên để có tình trạng “lỡ rồi, ngại sửa” như trường hợp đường Lê Quýnh ở thành phố Hải Phòng chẳng hạn. Sự biết ơn phải nhắm đúng đối tượng, nếu không sẽ rất tai hại về mặt đạo lí, cả về các mặt xã hội, lịch sử,... cho hiện tại và cho mai sau. Nhân đây, xin nêu thắc mắc : Sĩ Nhiếp có công du nhập chữ Hán vào Việt Nam, như trong bài của ông D.T.Quốc đã đề cập, song có góp phần làm thui chột chữ viết bản địa đang manh nha (hoặc đã bước đầu hình thành)? Hải Phòng, 22 – 11 - 2008
<bài viết được chỉnh sửa lúc 20.05.2009 11:50:50 bởi Khải Nguyên HT >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
Kiểu: