Đoạn_Trường
-
Số bài
:
1587
- Điểm: 2
-
Điểm thưởng
:
0
- Từ: 24.05.2009
- Nơi: Trăng Lạnh Viền Môi
|
Re:Thôn Nghèo... Đoạn Trường
-
03.06.2014 13:53:36
Tháo Bỏ Mặt Nạ Câm Lặng
Ngủ suốt mùa Đông
những viên đạn câm lặng và rỉ sét
ách vô minh sợ hãi giam hãm nơi quảng trường Ba Đình
thức dậy. Nói với tôi và đồng bào tôi rằng
viên đạn còn biết nói
viên đạn còn sức thép
sự an ninh hòa bình đang bị đau xoắn
quyền công dân mù quáng quyền lý trí
rác rưởi trí tuệ phủ bóng tối
những viên đạn cố tìm chiến công trên lợi nhuận
thức dậy. Nắm tay quân, dân Việt Nam
dắt họ ra Biển Đông đến con đường quốc tế hóa
dòng máu mẹ Việt Nam đang chảy
tiếng đau vọng từ Nam ra Bắc
hãy lắng nghe
tiếng thì thào của Cao Nguyên, Tiên Lãng đã loang đỏ
vết cắt lịch sử còn tươi rói
vết sẹo, rồi cũng lành, khi chúng ta sống ý thức
để lịch sử thay đổi và cứu chúng ta
tôn vinh lịch sử không sống cũ lần nữa, bạn tôi
từng sải đất, ngọn sóng, đêm trăng thấm máu Vua Hùng
đường đạn tiến đến mặt trời tương lai
con đường chính nghĩa và can đảm
hiện hữu bóng đêm trang bị sự tiến hóa thế hệ ban mai
sống lưu thủy
lũ đĩa Trung Quốc ngậm vú Việt Nam mấy ngàn năm cũ rích
đến bờ biển, dấu tích dũng mãnh Bạch Đằng rạng sáng
bạn có nghe tiếng trống Mê Linh đập vào bờ
sĩ khí Hai Bà Trưng đang dàn trận
Trung Tá Ngụy Văn Thà trả xong
người Nam ở nước Việt
những viên đạn khòm lưng quá lâu
quỳ chai gối với kẻ thù
lợi ích riêng phá hủy đáp ứng chủ quyền
sự ích kỷ thải ô nhiễm nghĩa địa tôi
bạn Tày, Nùng, Thái, Mường, Khmer
bạn Ơ Đu, Brâu, Rơ Măm
bạn Kinh cùng ngước mắt lên
Lê Lợi đang dẫn binh về hồ Hoàn Kiếm
những cuộc chiến khốc liệt thâu đêm
nến hỏa châu viết những lá thư gửi mẹ, gửi vợ, gửi em
tiếng bom nhọn sắc đọc nét chữ chập chững từ em gái hậu phương
giọt lệ khô vành môi nét chữ
đánh dấu ánh lập lòe của hoàng hôn
trước chúng ta chào đón ánh ban mai hé rạng
mỗi chúng ta, một màu sắc rực rỡ, sánh vai cầu vòng chủng tộc
tiếng xe ô tô hối hả thương mại, tiếng lưỡi cày ì ạch mở cuộc sống
từng nhịp điệu đập theo nhu cầu riêng tư kết nối lòng tự trọng
những con cá, những con tôm, những cục gạch, những cọng thép
văn phòng du lịch, tổ hợp cơ khí, ngân hàng quốc doanh, công ty chứng khoán
chia sẻ mồ hôi và máu của Lạc Hồng, đưa chúng ta đến câu thơ độc lập
chúng ta mỗi tế bào của một thân thể, hơi thở, nỗi đau, giấc mơ đẹp
trong tầm với của trí tưởng tượng
hiện thực bắt đầu hình thành theo sự sắp xếp chúng ta cố gắng
hòa bình đã trả xong, nắm chặt nó
tiếng trẻ em nô đùa trên bãi biển, tiếng trầm trồ vẽ đẹp từ người ngoại quốc
phục hưng nhiệt huyết yêu nước
con đường bạn chọn quan trọng với bước chân tôi, kết quả không thể đổi cách sống
bàn tay dơ bẩn, bàn tay vẽ những bức tranh cuộc sống tuyệt mỹ
người Việt Nam
đô thị hóa, cuộc sống hóa, công nghiệp hóa, miếng cá mãi mãi chấm với nước mắm
cái lưỡi gắn liền vị mặn
những sản phẩm Trung Quốc, những chấc độc trá hình, những xảo quyệt đang lẫn lộn đạo đức chúng ta
chúng hủy diệt tâm hồn tươi đẹp, biến đầu gối chai lì, lưng còng
đồng tiền luôn hớn hở trong ví
ví đầy mua bao nhiêu giấc ngủ ngon?
giấc ngủ ngon chứa bao nhiêu sợ hãi?
mùa Đông đã qua
thức dậy, bạn tiếng Pháp, tiếng Mỹ, tiếng Đức, tiếng Nga, tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha
tiếng Hàn Quốc, tiếng Nhật, đều nói
chúng tôi tháo bỏ mặt nạ câm lặng
những viên đạn thay đổi mới
mặt trời đã mọc theo hướng chúng tôi
mái tóc bay bay, hương cỏ rừng đâu đây
chúng ta với tới chùm sao mới, an bình và độc lập
trẻ thơ ngân nga câu đồng dao
khẩu súng anh chiến sĩ mỉm cười
niềm hy vọng
chúng ta đang thực hiện
Đoạn Trường
Nhà thơ Maya Angelou đã yên nghỉ ngày 28 tháng 5 năm 2014 ở thành phố Winston-Salem, bang North Carolina. Bà sinh ra trong một gia đình tầm thường và nghèo khó ngày 4 tháng 4 năm 1928 ở thành phố Saint Louis, bang Misouri. Tuổi thơ của bà chứa nhiều bi đác. Khi cha mẹ bà ly dị, bà đã được gởi đến sống với ông bà nội ở thành phố Stamps, bang Arkansas lúc bà bốn tuổi. Vài năm sau, bà đã được đưa về sống với người mẹ ở thành phố St. Louis. Bà đã bị người tình của mẹ bà hãm hiếp lúc bà vừa tròn bảy tuổi. Từ đó bà đã trở nên câm cho đến tuổi mười hai. Nhờ cô giáo Bertha Flowers đã tận tình giúp đỡ, bà biết nói trở lại. Khi học sắp xong trung học, bà đã mang thai và sanh một cậu con trai tên Clyde (sau đổi thành Guy) ở tuổi mười bảy. Cuộc đời bà mang nhiều nổi đau và bất hạnh. Bà đã từng làm rất nhiều nghề, kể cả làm vũ nữ khỏa thân, làm đĩ và quản lý nhà chứa. Bà cũng từng là một danh ca nổi tiếng ở phòng trà nổi tiếng the Purple Onion ở thành phố San Francisco. Bà đã tham gia phong trào đòi qyền công dân cùa người Mỹ gốc Phi Châu, đặc biệt là với phong trào của Malcom X và của Martin Luther King, Jr. Tuy nhiên, bà chưa hề nhìn cuộc đời bà theo phương diện tiêu cực. Bà đã có những giấc mơ đẹp, những niềm tin thép, và tràn đầy hy vọng tươi mới. Bà đã thoát khỏi ách khốn khổ và vươn lên. Vào năm 1969, bà đã xuất bản tập tùy bút/tự truyện đầu tiên với tựa đề "I Know Why the Caged Bird Sings." Từ đó, tên tuổi của bà đã vang lừng khắp thế giới. Nhiều nhà tri thức và các sử gia văn học trên thế giới đã đánh giá cao tập tùy bút/tự truyện nầy. Sau đó, bà đã viết thêm sáu tập tùy bút/tự truyện nữa: "Gather Together in My Name" (1974), "Singin' and Swingin' and Gettin' Merry Like Christmas" (1976), "The Heart of a Woman" (1981), "All God's Children Need Traveling Shoes" (1986), "A Song Flung Up to Heaven" (2002), và "Mom & Me & Mom" (2013). Tất cả đều được thành công mỹ mãn. Ngoài ra, nhiều người biết đến bà là một nhà thơ nỗi tiếng của Hoa Kỳ. Một trong những bài thơ đầu tay đó là bài "Phenomenal Woman" lần đầu đăng trong tạp chí Cosmopolitan của Hoa Kỳ. Đó cũng là bài thơ hay nhất và đánh giá cao nhất của bà. Mời các bạn và quí độc giả theo giỏi. Vì công việc và vì cơm áo gạo tiền, Đoạn Trường chưa có thời gian dịch bài nầy. Văn phong của bài thơ nầy là bài thơ vần, như thơ Tự Do của Việt Nam.
first published in Cosmopolitan magazine in 1978.
Phenomenal Woman
Pretty women wonder where my secret lies.
I'm not cute or built to suit a fashion model's size
But when I start to tell them,
They think I'm telling lies.
I say,
It's in the reach of my arms
The span of my hips,
The stride of my step,
The curl of my lips.
I'm a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That's me.
I walk into a room
Just as cool as you please,
And to a man,
The fellows stand or
Fall down on their knees.
Then they swarm around me,
A hive of honey bees.
I say,
It's the fire in my eyes,
And the flash of my teeth,
The swing in my waist,
And the joy in my feet.
I'm a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That's me.
Men themselves have wondered
What they see in me.
They try so much
But they can't touch
My inner mystery.
When I try to show them
They say they still can't see.
I say,
It's in the arch of my back,
The sun of my smile,
The ride of my breasts,
The grace of my style.
I'm a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That's me.
Now you understand
Just why my head's not bowed.
I don't shout or jump about
Or have to talk real loud.
When you see me passing
It ought to make you proud.
I say,
It's in the click of my heels,
The bend of my hair,
the palm of my hand,
The need of my care,
'Cause I'm a woman
Phenomenally.
Phenomenal woman,
That's me.
Maya Angelou
Vào tháng Giêng năm 1993, lễ nhiệm chức đầu tiên của tổng thống William Jefferson Clinton, tổng thống đã mời bà Angelou đọc thơ. Bà đã viết bài thơ với tựa đề "On the Pulse of Morning." Đoạn Trường chọn dịch bài thơ nầy vì nó mang rất nhiều ý nghĩa, đặc biệt trong tình hình Biển Đông hiện nay. Các bạn và quí độc giả thân mến, bài thơ nầy rất dài và sâu sắc. Sự lắng động của nó và sự kêu gọi đoàn kết đã liên kết chặc chẽ trong từng câu thơ, trong những hình ảnh, trong các mỹ từ. Bài thơ "Phenomenal Woman" làm vào năm 1979 vần như thế nào, thì bài thơ "On the Pulse of Morning" lại phá vỡ vần thế đó. Văn phong của bà đã đổi mới theo nhịp sống của thời gian và hiện đại hóa. Mong rằng thơ Việt cũng nhận thức được rằng đời sống và nghệ thuật văn hóa đã thay đổi và hiện đại hóa thế nào, thì thơ Việt cũng được sống và thay đổi thế ấy.
President Clinton's Inaugural in 1993.
On the Pulse of Morning
A Rock, A River, A Tree
Hosts to species long since departed,
Marked the mastodon.
The dinosaur, who left dry tokens
Of their sojourn here
On our planet floor,
Any broad alarm of their hastening doom
Is lost in the gloom of dust and ages.
But today, the Rock cries out to us, clearly, forcefully,
Come, you may stand upon my
Back and face your distant destiny,
But seek no haven in my shadow.
I will give you no more hiding place down here.
You, created only a little lower than
The angels, have crouched too long in
The bruising darkness,
Have lain too long
Face down in ignorance.
Your mouths spilling words
Armed for slaughter.
The Rock cries out today, you may stand on me,
But do not hide your face.
Across the wall of the world,
A River sings a beautiful song,
Come rest here by my side.
Each of you a bordered country,
Delicate and strangely made proud,
Yet thrusting perpetually under siege.
Your armed struggles for profit
Have left collars of waste upon
My shore, currents of debris upon my breast.
Yet, today I call you to my riverside,
If you will study war no more. Come,
Clad in peace and I will sing the songs
The Creator gave to me when I and the
Tree and the stone were one.
Before cynicism was a bloody sear across your
Brow and when you yet knew you still
Knew nothing.
The River sings and sings on.
There is a true yearning to respond to
The singing River and the wise Rock.
So say the Asian, the Hispanic, the Jew
The African and Native American, the Sioux,
The Catholic, the Muslim, the French, the Greek
The Irish, the Rabbi, the Priest, the Sheikh,
The Gay, the Straight, the Preacher,
The privileged, the homeless, the Teacher.
They hear. They all hear
The speaking of the Tree.
Today, the first and last of every Tree
Speaks to humankind. Come to me, here beside the River.
Plant yourself beside me, here beside the River.
Each of you, descendant of some passed
On traveller, has been paid for.
You, who gave me my first name, you
Pawnee, Apache and Seneca, you
Cherokee Nation, who rested with me, then
Forced on bloody feet, left me to the employment of
Other seekers- desperate for gain,
Starving for gold.
You, the Turk, the Swede, the German, the Scot...
You the Ashanti, the Yoruba, the Kru, bought
Sold, stolen, arriving on a nightmare
Praying for a dream.
Here, root yourselves beside me.
I am the Tree planted by the River,
Which will not be moved.
I, the Rock, I the River, I the Tree
I am yours- your Passages have been paid.
Lift up your faces, you have a piercing need
For this bright morning dawning for you.
History, despite its wrenching pain,
Cannot be unlived, and if faced
With courage, need not be lived again.
Lift up your eyes upon
The day breaking for you.
Give birth again
To the dream.
Women, children, men,
Take it into the palms of your hands.
Mold it into the shape of your most
Private need. Sculpt it into
The image of your most public self.
Lift up your hearts
Each new hour holds new chances
For new beginnings.
Do not be wedded forever
To fear, yoked eternally
To brutishness.
The horizon leans forward,
Offering you space to place new steps of change.
Here, on the pulse of this fine day
You may have the courage
To look up and out upon me, the
Rock, the River, the Tree, your country.
No less to Midas than the mendicant.
No less to you now than the mastodon then.
Here on the pulse of this new day
You may have the grace to look up and out
And into your sister's eyes, into
Your brother's face, your country
And say simply
Very simply
With hope
Good morning.
Maya Angelou
Trên Nhịp Đập Của Buổi Sáng
Maya Angelou
Dịch bởi Đoạn Trường
Một tảng Đá, một dòng Sông, một bụi Cây
Vật chủ của các loài từ lâu diệt chúng
Đánh dấu thời voi răng mấu
Loài khủng long, chúng để lại những dấu hiệu khô
Của sự tồn tại chúng nơi đây
Trên sàn địa cầu chúng ta
Bất kỳ báo động đại cương nào của sự hỷ diệt gấp rút của chúng
Đã thất lạc trong ảm đạm của cát bụi và thời gian
Nhưng ngày hôm nay, tảng Đá thét lên với chúng ta, rõ ràng, mạnh mẽ
Đến, bạn có thể đứng trên
Lưng của tôi và đối mặt với số phận xa xôi của bạn,
Nhưng chớ tìm kiếm nơi trú ẩn trong bóng tôi
Tôi sẽ không cho bạn nơi ẩn trốn dưới nầy
Bạn, được dựng nên một chút thấp hơn so với
Các thiên thần, đã cúi mình quá lâu trong
Bóng tối bầm tím,
Đã nằm quá lâu
Úp mặt xuống trong sự vô minh.
Miệng bạn trào ra những ngôn từ
Trang bị để giết chóc
Tảng Đá thét lên ngày hôm nay, bạn có thể đứng trên tôi,
Nhưng đừng che giấu mặt bạn
Từ bức tường của thế giới,
Dòng Sông hát bài ca diễm tuyệt,
Đến an nghỉ nơi đây bên cạnh tôi.
Mỗi bạn là một quốc gia giáp ranh giới nhau,
Thanh tú và lạ lùng theo phong cách tự hào.
Tuy nhiên dồn ép không ngừng dưới sự kìm kẹp.
Cuộc đấu tranh vũ khí của bạn vì lợi nhuận
Đã để lại những vòng đai chất thải trên
Bờ biển tôi, những dòng rác rưởi trên vú tôi.
Dầu vậy, ngày hôm nay tôi kêu gọi các bạn đến ven sông tôi,
nếu bạn sẽ khai thác chiến tranh không còn nữa. Hãy đến,
Che phủ trong hòa bình và tôi sẽ hát những bài ca
Đấng Tạo Hóa đã ban cho tôi khi tôi và cái
Cây và viên sỏi trở nên hiệp một.
Trước sự hiềm nghi là một vết chai đẫm máu trên
Chân mày bạn và khi bạn chưa biết bạn vẫn
Không hiểu gì.
Dòng Sông hát và hát mãi.
Có một sự khao khát thật sự để đáp ứng
Dòng Sông đang hát và tảng Đá khôn ngoan.
Vậy, nói rằng người Á Châu, người nói tiếng Tây Ban Nha, người Do Thái
Người Châu Phi và người thổ dân Châu Mỹ, người bộ lạc Sioux,
Người Công giáo, người Hồi giáo, người Pháp, người Hy Lạp
Người Ái Nhĩ Lan, thầy tế lễ Do Thái, linh mục, tộc trưởng Ấn Độ giáo,
Người đồng tính luyến ái, người không đồng tính, mục sư,
Người giàu sang, người vô gia cư, giáo viên.
Họ nghe. Tất cả họ đều nghe
Tiếng nói của bụi Cây
Hôm nay, lần đầu và cũng là lần cuối của mỗi loài Cây
Trò chuyện với nhân loại. Đến bên tôi, nơi đây bên
Dòng Sông.
Trồng bạn xuống bên cạnh tôi, nơi đây bên dòng Sông.
Mỗi bạn, hậu duệ của những người đã trải qua
Du mục, đã trả xong rồi.
Bạn, những người đã đặt tên tôi, bạn
Pawnee, Apache và Seneca, bạn
Bộ lạc Cherokee, những người an nghỉ cùng tôi, rồi
Bị ép tiếp diễn những bước chân đẫm máu, bỏ rơi tôi cho việc làm của
Những kẻ tìm kiếm khác, tuyệt vọng vì lợi ích,
Đói vì vàng.
Bạn, người Thổ Nhĩ Kỳ, người Thụy Điển, người Đức, người Xcốt-len
Bạn bộ tộc Ashanti, bộ tộc Yoruba, bộ tộc Kru, bị mua
Bị bán, bị đánh cắp, đến với một cơn ác mộng
Cầu nguyện cho một giấc mơ.
Nơi đây, bám rễ bạn bên cạnh tôi.
Tôi là bụi Cây được trồng nơi dòng Sông
Sẽ không di chuyển
Tôi, tảng Đá, tôi dòng Sông, tôi bụi Cây
Tôi là của bạn - Chuyến Đi của bạn đã được trả xong.
Ngước mặt bạn lên, bạn có nhu cầu sâu sắc
Trong buổi ban mai rực rỡ lóe ra trong trí bạn
Lịch sử, bất chấp sự đau xoắn của nó,
Không thể nào đổi cách sống, và nếu đã đối diện
Với lòng dũng cảm, không cần sống thêm lần nữa.
Ngước mắt bạn lên trên
Ngày đang mở ra cho bạn
Sanh thêm lần nữa
Với giấc mơ.
Phụ nữ, trẻ em, nam giới,
Đặt nó vào lòng bàn tay của bạn.
Uốn nó thành những mô hình của những
Nhu cầu riêng tư của bạn. Tạc nó thành những
Hình dạng công khai nhất của bạn.
Mở rộng tâm hồn
Mỗi giây phút mới chứa những cơ hội mới
Cho sự khởi đầu mới.
Chớ gắn bó mãi mãi
Sợ hãi, mang ách đời đời
Cho sự đần độn
Chân trời nghiêng về phía trước,
Dâng lên bạn những khoảng cách để đặt những bước chân mới của sự thay đổi.
Nơi đây, trên nhịp đập của ngày tốt lành hôm nay
Bạn có thể có dũng cảm
Để nhìn lên và chú ý tôi, tảng
Dá, dòng Sông, bụi Cây, quốc gia của bạn.
Không kém thần Midas hơn là kẻ hành khất.
Không kém bạn bây giờ hơn so với loài voi răng mấu ngày xưa.
Nơi đây trên nhịp đập của ngày mới nầy
Bạn có thề có ân điển để nhìn lên và chú ý
Và trong đôi mắt em gái của bạn, trong
Khuôn mặt của anh trai bạn, quốc gia bạn
Và nói đơn giản rằng
Rất đơn giản
Với hy vọng
Chào buổi sáng. Maya Angelou
Khi đọc xong bài nầy, các bạn và quí độc giả có cảm nghĩ gì? Bà Angelou đã chọn bắt đầu bài thơ bằng tảng đá "the Rock" viết hoa. Tổng thống Bill Clinton đến từ thành phố Little Rock, bang Arkansas. Muốn hiểu nghĩa "Passages" trọn ý, quí độc giả nên nghiên cứu sơ về kinh thánh Cựu Ước. Giô Sép bị bán qua xứ Ai Cập, và sau nầy dân Do Thái sanh sôi nảy nở và trở thành dân nô lệ. Môi Se đã dẫn dân sự Do Thái ra khỏi Ai Cập và đi vào đồng vắng. Tên của các bộ tộc có liên quan đến người Châu Phi, và thổ dân Mỹ. Midas là vua trong truyền thuyết Hy Lạp; người sờ tới vật gì, vật đó biến thành vàng. Có những câu thơ bà vắt dòng rất tuyệt. Thank you các bạn và quí độc giả đã ủng hộ. Chúc tất cả một ngày mới tươi đẹp. Có dịp, Đoạn Trường sẽ dịch bài "Phenomenal Woman" và bài thơ của một cô bé 15 tuổi gốc Việt đoạt giải nhất nước Mỹ.
|