Người mà tôi tìm kiếm

       Tôi may mà gặp được nhiều người, biết nhiều chuyện, do công việc lưu động. Vậy mà có người tôi phải tìm kiếm hoài. Chẳng phải tôi tìm kiếm cho tôi, nhưng ngẫm ra cũng là cho tôi. Có nhiều kẻ chẳng hề cất công tìm kiếm.người nào, và cũng có không ít kẻ chẳng đáng công tìm kiếm. Chuyện thì dài, tôi chỉ là người chứng kiến, chỉ xin làm một người dẫn chuyện khi cần thiết. Tôi sẽ để cho những người trong chuyện tự bộc lộ là chính. Mà tự bộc lộ thì không  gì hơn qua các câu nói. Đằng sau câu nói, người tinh ý có thể nhận ra ý nghĩ, tâm tư, tính cách, cả hành động nữa. Nhiều khi che giấu hoặc bộc lộ những sắc thái tâm linh.
    Đây là một câu chuyện tình được khởi đầu khá ngộ, hồi còn chiến tranh chống Mĩ, vào quãng thời gian hiếm hoi mà sự ác liệt tạm lắng.
    Một căn cứ mật khu miền Nam trong một khu rừng hoang sơ. Một căn hầm nửa nổi, nửa chìm, vừa là nơi trú vừa là nơi làm việc. Trăng rải lung linh trên rừng cây. Trong hầm, một cô gái đang ngồi trước trang sách học mở rộng, nhưng tay cầm một tờ thư, mải nghĩ tận đâu đâu. Bên ngoài, hai chàng trai đang thập thò sau một gốc cây trao đổi khẽ với nhau. Cả hai mặc quần áo giống nhau : áo cánh, quần ta tối màu. Một người có vành tai phải hơi quắp lại vì một vết sẹo. Một người có đôi mày rậm nhưng hơi ngắn. Người mày rậm ngửng nhìn trăng một thoáng rồi bảo người tai quắp :
    - Thôi đừng vào nữa Vinh ạ
    Vinh phật ý hơn là ngạc nhiên:
    - Đến đây cậu lại bàn chùn?
    - Bỗng dưng tớ đâm ra e ngại...
    - Đừng e ngại cho mình
    - Tớ e ngại cho Thu. Tớ cảm thấy chốn “Rờ” này chẳng có gì để cho cậu vương vấn cả. Cậu ở đơn vị chiến đấu chưa được bao ngày đã chuyển qua tuyên huấn. Bây giờ lại được rút ra Bắc. Cái tướng và cái số cậu nó vậy. Tớ hỏi thật nhé : có đúng là cậu “cảm” nặng đến không dứt ra mà đi được không?
    - Cậu lại hỏi dớ dẩn thế ?
    - Tớ vẫn nghĩ nàng là một đoá hoa rừng. Nếu cậu còn phải trụ ở chốn rừng xanh này thì đi một nhẽ. Đừng “hoa lá” tranh thủ rồi làm khổ người ta chờ đợi. Ra tới hậu phương, cậu như hổ được thả về rừng rồi còn gì.
       - Cậu chẳng hiểu gì cả.
    - Mình không hiểu thật đấy! Gần một năm nay cậu đeo đuổi nàng, mình hiểu được. Nhưng nay thì...
    Vinh nóng nảy ngắt lời bạn :
    - Cứ cho là hoa rừng đi thì hương rừng này cũng hơn đứt hương đồng nội, càng vượt xa các loại hương vườn. Thú thật là chính mình cũng không ngờ mình lại... Nhưng cậu thắc mắc làm gì? “Tôi yêu là bởi tôi yêu”. Mình không muốn mất nàng. Có vậy thôi.
    - Một đứa bé thấy một quả chín. Nó không thèm lắm. Nhưng khi thử hái mà không được thì tự nhiên nước bọt ứa ra đầy mồm, và ... Ấy! đừng vội cáu! Cậu hãy phân tích lòng mình kĩ đi. Cũng có thể đó là một sự phục hận không tự giác.- Ngừng một tí Tân nhìn thẳng vào bạn- Sao ? Đúng tim đen chứ?
    Vinh trở nên trầm ngâm:
    - Không phải vậy đâu, Tân ạ, - Đưa tay mân mê cái sẹo ở vành tai - Cậu đã biết chuyện một tên thám báo đâm sượt tai mình. Hôm ấy may Thu đến kịp. Có lẽ mình bắt đầu yêu Thu từ buổi ấy. Không ! không phải chỉ vì thế. Càng ngày mình càng tìm thấy ở Thu những nét đẹp riêng. Sống với những người như thế có thể chịu đựng lâu dài nơi mật khu này. Mình cảm thấy câu “cùng chung lí tưởng” chẳng phải là một cách nói hoa mĩ.
    - Để không là hoa mĩ, cậu xung phong ở lại quách.
    Vinh bỗng nổi nóng :
    - Chả phải thách. Cậu lôi thôi lắm. Cậu có ủng hộ mình không ?
    - Thôi được! Cậu cứ vào đi. Mình đứng ngoài này chuẩn bị bông băng bó mũi cho cậu.
    - Cút mẹ anh đi !
    Vinh quay ngoắt mình định đi thì Tân nắm lấy tay áo :
       - Khoan đã! Định mang bộ mặt hãm tài này dâng nàng à? Nghe tớ nói nghiêm chỉnh đây. Cậu cứ mạnh dạn lên. - Tân nén cười - Mình ở ngoài này sẽ liệu vào tiếp cứu, à quên, vào yểm trợ cho cậu rút lui trong danh dự, à quên, vào gỡ bí. Nhưng nình dặn nhé : Hoặc lòng nàng chỉ là tro nguội đối với cậu, thế thì “đằng sau quay” cho mau. Hoặc trong lòng nàng đã âm ỉ một tí than hồng thì sự chia li sẽ là ngọn gió thuận thổi bùng lên ngọn lửa. Cậu phải tận dụng thời cơ. Cậu có thừa tài ứng biến. Vào đi! À mà thong thả đã! – Xoay người Vinh lại ngắm nghía - Sửa lại quần áo đi ! - Vinh làm theo - Vuốt lại tóc! – Vinh làm theo - Xoa hai má cho hồng lên ! -Vinh làm theo - Nhe răng xem nào ! - Vinh hơi chột dạ, nhưng cũng làm theo - Cười thử xem có thộn quá không nào! - Vinh thụi bạn một quả, Tân đã đề phòng, né tránh được, cố không cười thành tiếng - Đẹp trai lắm ! vào chầu được rồi.
    Vinh không chờ Tân lui khuất hăm hở tiến lại cửa hầm. Nhưng đến đây đứng do dự một lát mới giơ tay gõ liếp cửa hai cái rồi đẩy ra bước vào.
    - Trăng đẹp thế này mà đồng chí bí thư đoàn mải mê học ư?
    Cô gái đang ngồi tư lự giật mình, giấu vội lá thư đang cầm trên tay, nhưng Vinh đã kịp nhận ra tờ giấy mà mình đã lén bỏ vào hầm này hồi chiều trong lúc mọi người đang đi lấy cơm.
    - Chết ! Anh Vinh. - Thu cười ngượng nghịu trỏ cuốn vở - Học phổ thông dở lớp cuối, bây giờ học bổ túc khó vào quá.
    - Hay là Thu xin ra ngoài kia học trường chính qui. Chuyến ra Bắc lần này, họ tranh thủ điều động nhiều người lắm.
    - Mới vào chưa bao lâu đã đòi đi hở anh ?
    - Mình cống hiến còn về lâu về dài. Phải tranh thủ thời cơ, Thu ạ.
    Thu bật cười :
    - Anh Vinh thích từ “ tranh thủ “ nhỉ. Anh ngồi tạm xuống đây.
    - Tôi muốn mời Thu đi dạo trăng một lát.
       - Anh để cho dịp khác. Thu còn phải chuẩn bị để thi kiểm tra.
    - Thu biết đấy, tôi chẳng còn dịp nào nữa, sắp phải lên đường rồi. Thế là không còn được tắm trong ánh trăng rừng này. Không cả những đêm chúi vào một góc lều tránh mưa ngàn. Không cả những buổi ngồi hát cho quên đói. – Nén xúc động – Tôi sẽ mãi mãi mang theo hình ảnh căn hầm xinh gọn của Thu. Tiếc rằng tôi chẳng có tài hội hoạ để mà ghi lại. -Ngừng, đăm chiêu  - Nhưng mà ghi trên giấy thì có thể bị ố vàng hoặc mờ phai, còn ghi trong lòng thì càng mang đi xa càng đậm. – Vinh ho khan một cái, hắng giọng, nói khẽ - Thu trả lời đề nghị của tôi được chưa ?
    Thu mân mê đuôi tóc:
    - Anh đã hiểu Thu bao nhiêu đâu.
    - Những tình cảm nồng thắm có cần gì nhiều thời gian. Lắm khi hai đám mây lại gần nhau đủ tạo nên tia sét.
    - Mà cũng có thể là không. – Vinh phác một cử chỉ thất vọng – Chúng ta còn liên hệ với nhau được bằng các loại đường dây kia mà, phải không anh?
    - Thu muốn tôi ra đi mà lòng trĩu nặng sao?
    - Ra ngoài đó anh sẽ nhẹ nhõm. Người ta chỉ chịu mang nặng trên đường Trường Sơn thôi, phải không anh?
    - Không, Thu ạ, ở Trường Sơn này mang không nặng đâu vì có biết bao người đã ngã xuống đỡ cho. Còn kẻ ra đi thui thủi  sẽ nặng trĩu bóng hình người ở lại, nếu người ở lại chẳng muốn là một tâm hồn đồng cảm nâng bước người đi xa.
    - Nhưng với khoảng cách không gian và thời gian, liệu hình bóng ấy sẽ có còn được là một chấm mờ nữa không anh?
       - Đừng ! Thu đừng nói thế, Thu có hiểu thế nào là lần đầu gửi trao không ? Một ngạn ngữ nước ngoài  có nói : Tình yêu là lửa, sự xa cách là gió. Với những ngọn lửa mạnh liệt, gió không thể dập tắt mà chỉ càng thổi bùng lên.
    - Anh Vinh ạ, có thể anh sẽ được ra nước ngoài học. Thế thì đa mang làm gì thêm bận hả anh?
    - Không ngờ cô lại tàn nhẫn thế. Chẳng lẽ cô không biết rằng với những người đi xa, tình yêu nơi quê nhà chắp cánh cho họ sao? Thôi, xin chào! Bốn giờ sáng mai tôi lên đường đến trạm giao liên. Chúc hạnh phúc. Vĩnh biệt !
    Vinh cúi đầu vội vã đi ra. Thu lặng người nhìn theo, chợt bật dậy kêu lên :
    - Anh Vinh ! Chờ Thu đã !
    Cô bước nhanh ra tạo gió làm tắt ngọn đèn, nhưng cô không để ý. Ánh trăng rọi chếch một vệt trong căn hầm trống.

       * * *
       Họ đã đến với nhau như vậy đó. Cô gái đã tin và đã yêu. Và bây giờ cô đang hi vọng. Trong cuộc cách mạng này, có biết bao nhiêu những con người như thế! Cuộc chiến chấm dứt đã gần một năm rồi. Biết tôi đi nhiều nơi, những người có thiện chí ở cơ quan Thu ngỏ ý nhờ tôi mang hộ lá thư của Thu đây. Cái này về phương diện đo lường vật lí thì chỉ vài gam thôi, nhưng mà nặng lắm đây - bằng những năm tháng đợi chờ kia mà ! Minh chứng hoặc đối chứng tình yêu và lẽ sống...  Có thể sự tình cờ sẽ giúp tôi chộp đúng cậu Vinh của cô ta. Nhưng ... chỗ này xin nói nhỏ một tí : ông thủ trưởng của Thu từng biết Vinh có nói riêng với tôi: “Thằng cha này dễ coi, lanh lợi, tháo vát, nhiều tài lẻ. Của ấy cũng dễ hay ăn vặt lắm. Hắn ta đến với Thu mới công phu chứ. Nhưng chuyện phản trắc thì chẳng cần lắm công phu đâu. Nếu may mà đồng chí tìm đến đúng chàng Lục Vân Tiên của cô Kiều Nguyệt Nga của chúng tôi và nếu mọi chuyện tốt đẹp thì chẳng nói làm gì. Còn nếu anh ta đã ăn phải thuốc lú mà vẫn còn phòng không thì đồng chí đưa hộ thư này của tôi cho cấp lãnh đạo của anh ta. Tôi cũng chỉ gợi ý nhẹ nhàng thôi”. Hừm ! Hai phong thư cùng về một chuyện mà chẳng nên là bạn đồng hành. Cầm phong thư của Thu tôi như cảm thấy nó đang cựa quậy. Dường như linh tính mách tôi sắp gặp người phải trao rồi chăng?
                             
*   *   *

                                         -2-
      Vinh bỗng nhấn mạnh một nốt nhạc vào cây đàn gió rồi dừng. Cây đàn sả một bên cánh lủng lẳng trước người Vinh. Tiếng hát tắt. Tốp ca của câu lạc bộ thanh niên viện X đang hát một bài hát thanh niên “hiện đại” hơi ồn ào. Họ tập một phong cách biểu diễn “thoải mái”: vừa hát vừa đi lại nhộn nhạo, có lúc như quay cuồng, lúc tụ lúc tán. Lúc này cả bọn đang dồn mắt vào Vinh, ngơ ngác. Vinh cài khuy đàn, nói không nhìn ai:
  - Thôi ! không tập nữa.
  - Sao vậy ? - Tiếng lao nhao, không ra chất vấn, không ra phản đối.
  - Tôi khó ở. Giải tán thôi.
  Mọi người chưng hửng một lúc rồi tản mát ra khỏi nơi tập, một sân chơi trong khu vực cơ quan. Hồng, một cô gái chưa đến hai mươi, xinh tươi, hồn nhiên, còn nán lại. Cô đến bên Vinh, giọng lo lắng:
  - Anh Vinh làm sao thế ?
  Vinh cởi dây đàn ra khỏi vai, không trả lời. Hồng băn khoăn:
  - Anh bị cảm à? Em đi hỏi thuốc cho anh nhé.
  - Không cần. Từ nay không tập tành gì nữa.
  - Sao vậy anh ? - Hồng thực sự ngạc nhiên.
  - Các người tập không nghiêm chỉnh.
  - Ai cũng chăm chú cả đấy thôi.
  - Cô phụ trách văn nghệ chi đoàn mà cũng không nghiêm túc. Cứ như là đi nhởn.
  - Anh bảo bài hát này phải biểu diễn thật tươi vui, phóng khoáng.
  - Phóng khoáng chứ không phải nhí nhoáy, đủ đởn.
  - Sao anh nặng lời vậy? Em có làm gì đâu nào?
  - Không làm gì à? Bài hát đang ở giai đoạn cảm xúc dồn nén thì cô lại hết liếc mắt đến cười duyên. Không chờ được tới lúc tập xong à?
  - Chết thôi ! Em vô ý quá. Chẳng là vừa nãy lúc anh ra ngoài, cậu Hạnh, cái cậu “lính mới” ấy mà, kể chuyện ngày xưa mẹ cậu ấy lấy bố cậu ấy mà đến ngày cưới vẫn chưa được biết mặt chồng, nên cứ ngượng mãi. Một hôm, bố chồng sai ra ruộng gọi chồng về, mẹ cậu ta mới ra đứng đầu bờ nói to : “ Có người về thầy bảo !” rồi ù té chạy. Vừa rồi nhìn mặt cậu ta, tự nhiên em không nhịn được buồn cười. Ngày xưa lấy nhau hay thật anh nhỉ.
  - Thế mà cũng đòi  “quyết tâm giành huy chương hội diễn”
  - Anh luyện lại cho em đoạn ấy nhá. Đi anh ! Hay là để em chạy đi mua mấy que kem ăn rồi ta tập thêm một lát nha anh.
  Vinh lại khoác đàn, giọng còn có vẻ sẵng:
  - Lúc sắp hát không được ăn kem! – Anh ta ấn thử mấy nốt nhạc – Cô chuẩn bị bắt giọng. Chỗ luyến khi nãy, cô hay vấp đấy.
  Họ tập với nhau một lúc. Lại vui vẻ như không có chuyện gì xẩy ra. Vinh xếp đàn vào một góc ghế đá, đến ngồi cạnh Hồng:
  - Tạm được rồi, từ rày không được phân tán tư tưởng đâu nhé.
  - Tiếng hát em còn non quá anh nhỉ ?
  - Anh lại ngán tiếng hát già. Chịu khổ luyện thì Hồng có thể ăn đứt các nghệ sĩ chuyên nghiệp.
  - Úi ! em thì có mà nghệ sĩ chuyên ăn.
  - Thanh niên phải dám có mơ ước lớn. Anh có kì vọng đệm đàn cho em hát không chỉ trong nước mà thôi. Anh muốn tiếng đàn của anh sẽ nâng cánh cho tiếng hát của Hồng vút lên trên bầu trời Mátscơva chẳng hạn, và biết đâu chẳng bay lượn trên Pari, trên Roma. Lúc bấy giờ, chúng ta sẽ chung giữ biết bao kỉ niệm của một thời thanh niên tươi đẹp.
  - Trời ! Anh nói em phát ngợp lên được. Em chui xuống đất bây giờ đây này.
  - Đừng làm anh mất hứng. Có giọng hát em, tiếng đàn anh mới có hồn.
  - Thôi anh đừng làm em sợ. Nói chuyện khác anh nhé. Em nghĩ đối với anh thì chẳng kỉ niệm nào đẹp đẽ bằng những tháng ngày anh ở chiến khu trong Nam, phải không anh? Kì sinh hoạt câu lạc bộ thanh niên tới anh  kể cho chúng em nghe nhé.
  Nét mặt Vinh có một thoáng sa sầm hơi khó nhận thấy. Anh nói khàn khàn:
  - Anh quên rồi. Anh không thích nhớ lại. Dĩ vãng là cái gì đã chết.
  - Ô ! thế mà người ta nói muốn làm nên hiện tại và tương lai thì chớ quên quá khứ.
  Vinh lấy lại tư thế đàn anh :
  - Với anh, quá khứ xong vai trò rồi. Anh thích sống với hiện tại. Hiện tại là của tuổi trẻ. Chỉ những ai hết thời mới thích ngồi nhấm nháp những ngày qua và muốn nhốt lớp sau vào cái khuôn cũ rích. Bây giờ có hoạ là điên mới xui Hồng mang võng vào Trường Sơn nằm cho muỗi đốt. Phải tách cái hôm qua để tiếp nối cái hôm qua.
  - Anh khó hiểu nhỉ.
  - Chết ! Anh rất cần người hiểu anh. Một người duy nhất thôi thế đã là đủ lắm. - Giọng Vinh trầm xuống - Hồng đâu biết thật ra thì anh rất cô đơn.
       Hồng rứt một cộng cỏ bên ghế ngồi đưa lên miệng nhấm, ngửng nhìn trời nói bâng quơ :
  - Trời sắp chuyển sang thu rồi.
  Bất giác, Vinh cũng nhìn trời; nhưng bầu trời lúc này chẳng gợi trong anh chút cảm nghĩ nào. Anh nín lặng giây lát rồi tiếp tục dòng tâm tình:
  - Ngày anh còn học bên nước bạn ...
  Chợt một tiếng con trai cất lên phía vườn cây kề lối đi chính trong cơ quan khiến Vinh cau mày :
      Tròng trành như nón không quai
      Như thuyền không lái, như ai không chồng
      Gái có chồng như gông đeo cổ
      Gái không chồng như phản gỗ long đanh
      Phản long đanh anh còn chữa được
      Gái không chồng chẳng dám nhìn ngược, ngó xuôi.
       Có tiếng một người khác quát khẽ : “Thôi ! Xin ông tướng im đi cho!”.
   Vinh phì cười : -Ông tướng nào lại xuyên tạc câu ca...- Nét cười và câu nói không trọn. Mắt Vinh bị hút theo một cô gái vừa đi qua không xa, một cô trạc hai mươi lăm, có cái đẹp hấp dẫn nhưng đoan trang khiến người ta phải nể vì. Miệng Vinh chưa kịp khép lại lời trước, đã bật lên thảng thốt : - Có người lạ nào đi vào khu vực cơ quan ta thế?
  Hồng vội quay nhìn :
  - Đâu ? Ơ ! anh không biết à ? Chị Thao ở bộ phận tài chính đấy mà. Chị ấy về làm ở đây đã gần một tháng mà như là cấm cung ấy. Anh không biết cũng phải.
  - Nom có dáng suy tư.
  - Chị ấy đang dò tin người yêu. Anh ấy trước đây là bộ đội, đi công tác B, còn chị ấy ở thanh niên xung phong. Chị ấy gan lắm, chẳng hé ra đâu. Vẫn làm việc chăm chỉ, chu đáo, hoà nhã với mọi người. Thân với em lắm nhá. Ơ ! anh làm sao thế ?
  Vinh đưa tay mân mê cái sẹo nơi vành tai, mặt trở nên đăm chiêu, mắt nhắm lại, lắc lắc đầu:
  - Anh tự nhiên hơi choáng váng.
  - Anh về nghỉ đi.
  - Không sao.-Lẩm bẩm– Món nợ của năm tháng ...
  Hồng nghĩ là Vinh đang nói về trường hợp của Thao, chép miệng:
  -Chịu đựng nhiều vẫn là những người chung thuỷ.
  Vinh lững lờ :
  - Ai cũng có cái phải chịu đựng cả.
  - Những kẻ phản bội thì chịu đựng nỗi gì, anh ?
  - Chẳng nên qui kết là phản bội, chẳng nên coi một lời hứa là một dây trói.
  Hồng nhìn Vinh, vẻ như lạ lùng :
  - Người ta hứa dễ thế sao anh? Cởi bỏ những gì mình đã tin yêu...
  - Cởi bỏ thì đau khổ, mà ràng buộc thì khốn khổ. Nuôi tình yêu bằng bổn phận như bố mẹ cậu Hạnh ấy kể cũng buồn cười.
  - Lẽ nào trong tình yêu lại không có bổn phận, hả anh ?
  Hồng nói một cách hăng hái khiến Vinh như bị bất ngờ. Anh không chịu thua :
  - Lẽ nào bổn phận lại là tình yêu, hở em ?
  Vinh chợt ngửng lên, thấy một người đang thập thò phía ngoài. Anh nhận ra ngay :
  - Kìa Tân ! Lại đây !
  Tân đi thẳng vào, môi giấu một nụ cười mơ hồ. Vinh ngoảnh sang Hồng:
  - Đây là Tân, bạn tôi, làm ở một trạm nghiên cứu không xa đây mấy. Gọi là trạm gì ấy nhỉ ?
  Tân nhíu mày :
  - Trạm “cầm giữ những cánh chim giang hồ”. Mà ông bạn đừng lẩm cẩm nữa. Ông đã giới thiệu một lần rồi. Chào cô Hồng
  Vinh nhếch mép khó hiểu :
  - Giới thiệu lại thì càng kĩ chứ sao. Hôm nay khác hôm qua. À, xin giới thiệu thêm với Hồng - trỏ Tân – đây là một thính giả ca nhạc nhẹ rất nhạy cảm. Danh ca Hồng biểu diễn ở đâu mà có hắn đóng vai vỗ tay thuê thì chỉ có nhất. Hắn ta lại là một tay chơi ảnh nghiệp dư có hạng. Tha hồ mà chụp ảnh lưu niệm nhé.
  Tân lộ rõ vẻ ngạc nhiên nhìn Vinh:
  - Xem ra ông lại ca giọng khác lần giới thiệu trước rồi đấy.
  Kí ức Tân chưa phai cái điệu kém mặn mà ẩn đằng sau cái dáng nhã nhặn xã giao của bạn anh lần giới thiệu ấy. Dẫu rằng hai người vốn là bạn chí cốt và dường như đã ngầm kí kết một thoả ước “ không ngáng chân nhau”  trong các mối quan hệ với phái đẹp. Vinh tỉnh bơ :
  - Thế cậu thích giọng nào?
  - Cái ấy thì còn phải xét. Thế nào ? Có dứt ra mà đi được không?
  - Đi cũng được. Mình vào sửa soạn một tí. Cậu tiếp chuyện cô bạn đây hộ mình.
  Tân rập gót giầy :
  - Rõ ! Nhưng chuyện gì bây giờ?
  - Chậc ! Trai tài, gái sắc ngồi với nhau thì thiếu gì chuyện.
  Vinh lững thững đi vào. Hồng mời :
  - Anh Tân ngồi xuống đi. Các anh làm công việc nghiên cứu có vẻ ung dung nhỉ.
  Tân ngồi vào chỗ Vinh vừa nãy
  - Cũng chẳng ung dung đâu. Mà ung dung hay không là do ở mình cả. Hồng làm ở đây có thích không ?
  - Cũng vừa vừa thôi anh ạ. Anh là bạn thân của anh Vinh chứ ?
  - Có chuyện gì vậy?
  Hồng đắn đo một chút :
  - Hôm nay anh Vinh hơi thất thường. Mọi ngày không thế. Lại đâm ra sính triết lí nữa.
  - Tự nhiên à ?
  - Có một chị chợt đi qua đây, em mới nói cho anh ấy biết chuyện đợi chờ âm thầm của chị ấy.
  Hai người cùng im lặng. Hồng thì vì chưa biết nói gì thêm. Còn Tân thì vì đang mải nghĩ ngợi.
  - Chị ấy có đẹp không ? – Tân chợt hỏi.
  - Ai cơ ? Chị Thao ấy à ? Chị ấy thì ngay bọn con gái chúng em cũng phải mê. Nghe nói chị ấy ở cơ quan cũ bị nhiều người, kể cả các ông cấp trên đã mấy vợ con đàng hoàng và không đàng hoàng, quấy rầy. Vị thủ trưởng trực tiếp của chị ấy cứ ép chị ấy làm thư kí riêng. Một lần, chị ấy vào trình giấy tờ gì đó. Người ta nghe trong phòng “sếp” có tiếng đổ đánh “rầm” và thấy chị ấy xô cửa chạy ra. Mọi người chẳng hiểu có chuyện gì, ngỡ là phải đến tiếp cứu thủ trưởng. Nhưng vừa đến cửa phòng đã phải nháy nhau rút lui êm re. Trong phòng, “sếp” đang lồm cồm bò dậy, mặt nhăn nhó; cạnh đó, chiếc ghế mà “sếp” vẫn bảnh choẹ ngồi tiếp khách hoặc tiếp cấp dưới đổ lăn chiêng. Vất vả lắm chị Thao mới thoát được về đây đấy. Anh lại hỏi có đẹp không !
  Tân “à” lên một tiếng. Hồng không hiểu :
  - Sao cơ ?
  - Không có gì. Vinh có bộc lộ tâm sự không ?
  - Anh ấy bảo anh ấy rất cô đơn.
  Tân gật gù :
   - Đúng ra thì cậu ấy là người bất hạnh.
  Hồng ngơ ngác :
  - Em không hiểu
  - Vinh chẳng khó hiểu đâu. Có những uẩn khúc mà dần dà sẽ hiểu thôi. Cậu ấy rất cần được thông cảm. Mà quái ! Sao cậu ấy lề mề thế nhỉ? Xin lỗi Hồng, tôi đến chỗ hắn xem sao.
  Tân đi rồi, Hồng giở vở nhạc định nhẩm lại bài hát đang tập, nhưng cô cảm thấy đã mất hứng nên gập vở lại đứng dậy định đi thì lại nhác thấy Thao. Cô gọi :
  - Chị Thao ! – Thao đến với Hồng – Em thấy chị phá bỏ lệ thường của chị.
  - Ừ, -Thao mỉm cười buồn - bỗng dưng chị cảm thấy thảng thốt không yên thế nào ấy. Cứ ngỡ như có người hoặc có thư chờ ở chỗ thường trực vậy.
  Hồng kéo Thao đến ngồi với mình:
  - Chị ! Em thương chị quá. Chị đã tìm về quê anh ấy chưa?
  - Quê anh ấy ở Hà Tĩnh. Anh ấy đã ghi địa chỉ cho mình. Nhưng ba lô mình bị lửa bom thiêu mất. Anh ấy có ông chú ruột ở phố Khâm Thiên, Hà Nội. Anh ấy đã hẹn mình nếu việc liên lạc với nhau có trắc trở thì tìm đến đó. Nhưng năm 1972, bom của Ních – xơn đã đến đó trước rồi.
  Cả hai ngồi lặng đi. Một lát, Thao rủ rỉ:
  - Mình nhận được hai lá thư, một cái mất hai tháng sáu ngày, một cái thì chậm đúng bốn tháng mười một ngày. Năm 1974, mình được tin anh ấy ra Bắc đang dò tìm mình.
  - Chắc anh ấy tốt lắm chị nhỉ.
  - Ừ! -Ánh mắt Thao thu vào bên trong. Chị như đang lắng tìm kỉ niệm – Mình và anh ấy gặp nhau buồn cười lắm kia. Anh ấy ở đơn vị bộ đội đóng gần đơn vị thanh niên xung phong của mình. Anh ấy vụng ghê cơ. Lần đầu rủ mình đi chơi, anh ấy cứ ngồi như bụt mọc, rồi bỗng nói “Ta sẽ cưới nhau thật đơn giản Thao nhỉ”. Mình phật ý định bỏ về, anh ấy cứ thần mặt ra nom đến tội.
  - Tại anh ấy quá yêu đấy mà. - Hồng cười vui thích.
  - Không phải.- Thao cười nhẹ - Anh ấy tính bộc trực nhưng nhát gái.
  - Thế mà mới gặp là chị mê ngay đấy nhỉ. - Hồng cười trêu.
  Thao bỗng trở lại như một thiếu nữ mười tám phát Hồng một cái, nguẩy người:
  - Đừng hòng! Còn là mệt. Anh chàng còn không biết làm duyên với con gái nữa kia. – Thao ngừng ngắn, rồi giọng xa xăm – Ngày ấy, chúng mình sống giữa biết bao nhiêu người tốt bụng, trung thực, biết quên mình vì người khác.
  Hồng vẻ cao đạo không hợp với cô chút nào :
  - Trong chiến tranh khói lửa mịt mù, người ta vẫn luôn luôn thấy đồng đội. Còn trong hoà bình, trời quang mây tạnh, người ta lại chỉ nhìn thấy có mình. Người ta sống theo nguyên tắc “bốn đờ(Đ)”.
  - “Bốn đờ” là cái gì? – Thao hơi ngớ người.
  - Đội trên, đạp dưới, đá ngang và đi bậy.
  - Khiếp ! -Thao nhăn mặt – Cô phán cứ như bà cụ non ấy. Đừng hót theo giọng người khác, em ạ. Phải tin ở điều tốt.
  - Nhưng cũng phải tỉnh táo, kẻo lại nhắm mắt mà tin thì cũng gay go chị ạ. Như ông phụ trách của em thì ...
  Tân và Vinh hiện ra trên một lối đi phía trong. Từ xa, họ đã nhìn thấy hai cô gái. Tân đặt tay lên ngực trái : “Ôi ! mình đến mất linh hồn mất thôi.”  Vinh cau mặt, quát khẽ : “Thôi đi!” . Hồng thoáng thấy hai người kia, bảo Thao:
  - Anh Vinh kìa. Anh ấy vừa hỏi về chị đấy.
  Thao giật mình, thảng thốt:
  - Vinh à? Ở đâu ?
  - Kia - Hồng gọi to – Anh Vinh ơi !
       Hai chàng trai thong dong đi đến, Vinh trước Tân sau. Vinh nghiêng người trước Hồng :
  - Hồng vừa gọi anh đấy à? -Anh quay lại Thao – Chào chị.
  Thao thở nhẹ ra, kìm nén một hơi thở dài:
  - Không dám. Chào hai anh.
  Hồng ngó hai người tinh nghịch :
  - Anh Vinh cứ ngỡ chị Thao là “kẻ đột nhập” kia đấy.
  Vinh nghiêm trang :
  - Anh bận việc quá, ít có dịp đến các bộ phận khác.-với Thao- Hình như tôi đã gặp chị ở đâu rồi.
  Thao nhẹ nhàng:
  - Không ạ.
  Vinh đưa tay về phía Tân:
  - Đây là anh Tân, kĩ sư, cán bộ nghiên cứu, bạn tôi. Còn đây là ... - ngoảnh sang Hồng – Em giới thiệu đi Hồng !
  Hồng giả vờ trịnh trọng:
  - Chị Thao, kĩ sư kinh tế, một người có giọng hát rất chi là mê li. - Trở lại hồn nhiên – Em biết hết, chị chẳng dấu được đâu. Em vẫn nghe chị hát một mình mà. Anh Vinh sành văn nghệ lắm chị Thao ạ.
  Vinh : - Anh cũng chơi nhì nhằng thôi. Để hạn chế bớt thời gian mình đối mặt với mình.
  Hồng : - Thế thì em phải kéo chị Thao vào nhóm văn nghệ mới được.
  Thao : - Mình thì làm gì được. Mình như người ta nói, không hay hát mà hát cũng không hay.
  - Ư ! giọng chị có chất thanh nhạc bẩm sinh rồi. Chị tham gia đi chị ! Một ! Hai ! Ba ! Chị đồng ý rồi nhá. Ca nhạc khích lệ và giải sầu mà chị.
  - Chị có sầu gì đâu mà giải.
  Tân nãy giờ chỉ “dự thính”, chợt lên tiếng, như nói bâng quơ:
  - Nỗi buồn gặp đồng điệu thì chuyển gam. Nỗi vui gặp đồng điệu thì cộng hưởng.
  Hồng : - Anh Vinh hướng dẫn sinh hoạt văn nghệ rất “nghề” chị Thao ạ, vui lắm.
  Vinh : - Nói như cụ Nguyễn Du : “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Lắm khi mình phải thoát ra ngoài mình.
  Tân : -Nói kiểu Gớt: “ Khởi thuỷ là văn nghệ”.
  Vinh : - Nói bậy ! Khởi thuỷ là  tấm lòng.
  Thao đứng lên:
  - Hồng ạ ! Chị phải vào đây. Xin phép hai anh.
                                   *   *   *

-3-
       Có thể là các bạn không tin vào những sự tình cờ, -và nếu vây, các bạn sẽ có nhiều dịp nữa để hoài nghi-, tôi đến nơi ấy đúng lúc đó, lúc Thao vừa đi ra. Nhờ công phu mà cũng do tình cờ mà tôi đã biết được ở đấy có Nguyễn Vinh.
       Tôi đi đến, vừa tự tin, vừa rụt rè, chưa dám tin ngay là có “đối tượng” của mình trong hai “đấng mày râu” đang đứng đó.
       -Xin phép hỏi: có đồng chí Vinh ở đây không ạ? -Tôi lễ phép.
       Một người dịch ra:
       -Anh hỏi tôi?
       Tôi thở phào nhẹ nhõm, vừa mở cặp, vừa nói:
       - May quá! Có một người đã nhiều năm chờ đợi…
       Vì đã sắp xếp sẵn, tôi nhanh chóng sờ đúng phong thư cần thiết. Tôi kịp nhìn thấy máu dồn lên mặt Vinh. (Tôi trân trọng phút giây xúc động ấy). Vinh nói vội:
       - Ấy, để mời đồng chí về chỗ tôi …
       Nhưng tôi đã rút lá thư ra rồi, nên tôi cứ chìa cho anh và tiếp câu nói dở :
       - ...  nhờ chuyển đến anh lá thư này.
       Mặt Vinh từ đỏ chuyển sang tái. Anh hơi lùi lại: - Sao? - Nhưng rồi anh kịp trấn tĩnh, nhích đến đón phong thư, nhìn bì nhưng ánh mắt không tập trung vào đấy, trán nhíu lại : - Ai nhỉ ?
       Tân nãy giờ nín thở theo dõi bạn, lúc này bước tới cầm phong bì xem, liếc Vinh:
       - Thì cứ mở ra xem ! Đúng họ tên cậu mà.
Vinh cầm lại cái thư từ tay Tân, rồi đi ra một góc, xoay lưng lại, xé phong bì, đọc rất lâu, mặt lộ rõ vẻ suy nghĩ rất lung. Trong lúc đó, Thao lẳng lặng bỏ đi. Hồng khều Tân ra một chỗ, hỏi nhỏ :
       - Anh Vinh có người chờ đợi à anh ?
       Tân đáp lửng lơ:
       - Chưa biết thế nào.
       - Thế sao … ?
       - Chậc !
       Hồng lại gần tôi:
       - Chị ấy ở đâu anh ?
       - Cũng khá xa
       - Chị ấy biết anh Vinh ở đây ạ?
       - Không. Tôi nhận trao giùm. Cũng là hú hoạ, may cho tôi quá.
       - May cho chị ấy chứ.
       Tôi đành cười:
       - Ừ nhỉ. Nhưng cũng là may cho tôi nữa.
       Vinh đã thôi đọc thư, nhưng mắt vẫn nhìn xuống, tay nắm chặt một phần lá thư như vò; chiếc phong bì rơi xuống đất. Anh cắn nhẹ môi, rồi cả quyết quay lại, đi nhanh tới chỗ tôi, chìa trả lá thư :
       - Họ nhầm anh ạ.
       Tôi đón tờ thư không mấy vui :
       - Thế mà tôi đã mừng cho người ta quá sớm.
       Tôi lật tờ giấy trong tay, không thấy phong bì. Vinh nhận ra:
       - Chết ! Xin lỗi. – Anh ta tìm nhặt rồi đưa lại cho tôi. – Xin lỗi, tôi trót xé mất rồi.
       Tôi vuốt phẳng lá thư cho lại vào chiếc phong bì rách:
       - Không sao! Cái bì bị xé chưa phải là chuyện quan trọng nhất. Tôi sẽ kiếm phong bì khác.
       Tôi chào mọi người rồi xách cặp lủi thủi đi ra, để lại sau lưng một sự im lặng bao trùm.

* * *

-4-
       Khi người sứ giả của tình yêu, bất đắc dĩ và bất như ý, đã khuất dạng được một lúc, Tân đến bên Vinh sẽ sàng :
       - Ta đi thôi chứ ?
       Vinh đang mân mê cái sẹo nơi vành tai, nhìn Tân mấy giây, rồi quay mặt đi tránh ánh mắt của bạn, cúi đầu đi như đếm bước về phòng mình.
       Tân quay lại Hồng, nhưng chẳng thấy đâu. Cô đang nhớn nhác tìm Thao. Tân chần chừ một chút rồi ra về với một tâm trạng mà anh chưa từng cảm thấy trong tuổi thanh xuân của anh, trong cái “giai đoạn sấn sổ mà nhởn nhơ của cuộc đời” như anh hay nói.
       Còn Thao, cô đang ở đâu ? Cô đang đứng lặng nơi một góc vườn cây khuất nẻo, mắt thẫn thờ nhìn vào một tấm ảnh trên tay. Lá thư đang đi tìm địa chỉ của người đồng cảnh không quen biết kia chợt đến làm xao động nỗi âm thầm chịu đựng của cô. Cô đứng đây nhưng hồn cô, lòng cô đang sống với một kỉ niệm xưa….
       Bệnh xá tiền phương của tuyến đường đặt trong một hang đá.
       Nơi đây sơ cứu những người bị thương - thuộc bộ đội và thanh niên xung phong đang trấn giữ con đường – là chủ yếu. Trong một ngách hang kín đáo Thao đang nằm, đắp một chiếc chăn mỏng đến ngang ngực. Cơn đau vừa dịu đi chút ít, cô thiu thiu, một ngọn đèn dầu hoả tù mù soi lờ mờ một bên khuôn mặt đã gầy đi của cô. Một chàng trai mang trang phục quân giải phóng miền Nam, lưng đeo balô, rón rén đi vào. Đó là người yêu của Thao cũng tên là Vinh. - Để tránh nhầm lẫn và nhập nhằng, ta hãy tạm gọi là Vinh B. Bây giờ mạn phép cặp trai gái này, chúng ta hãy theo dõi câu chuyện của họ.
       Vinh B dừng lại cách tấm ván nằm của cô gái mấy bước, ngắm nhìn nét mặt cô một lúc rồi khẽ gọi : - Thao !
       Thao mở mắt, quay mặt lại, không nén được mừng rỡ, buột miệng: - Anh ! -Cô đâm ra tự giận mình : đáng lẽ làm ra vẻ lạnh lùng, xa cách, thì mình lại … Mình đang nghĩ là sau khi được chuyển ra trạm phẫu tuyến ngoài sẽ tìm cách báo cho anh rằng mình đã chết rồi thì không ngờ anh đã tìm được tới đây.
       Vinh B vẫn đeo ba lô đi đến sát giường:
       - Chỗ anh chỉ cách đơn vị thanh niên xung phong của em độ ba ki-lô-mét đường chim bay mà em chẳng báo tin cho anh làm anh lần mò tìm kiếm mãi. – Anh trách nhưng giọng âu yếm.
       - Anh vặn to ngọn đèn lên cho em nhìn anh một chút, - Thao nói khẽ.
       Vinh B làm theo lời yêu cầu rồi đến ngồi ghé mép ván Thao nằm. Thao chăm chú nhìn mặt người yêu, ánh mắt ôm ấp, trìu mến.
       - Không biết có phải nhờ ánh đèn không mà anh có vẻ đỡ xanh hơn trước.
       - Dạo này anh dứt sốt rét rồi. Vết thương của em ra sao? – Vinh B định vén vạt chăn đang phủ lên chân Thao.
       - Ấy! Đừng anh ! – Thao vội ngăn - Đỡ nhiều rồi - Gần khỏi là người ta cho ra ngoài kia điều dưỡng. Anh đi đâu mà trang bị kĩ thế?
       - Anh được lệnh chuyển gấp lên bộ tư lệnh sư đoàn. Suýt nữa thì chúng mình mất hút tin nhau.
       - Tấm ảnh của em anh giữ đâu rồi ?
       - Em hỏi làm gì ?
       - Đưa trả em
       - Em làm sao thế?
       Thao, sau một lúc trầm ngâm nói nhanh:
       -Anh hãy coi như không có em trên đời này . Em sẽ về hậu phương và em sẽ lấy chồng. Em cống hiến thế đủ rồi.
       Vinh B hơi nhổm dậy, lặng đi. Có tiếng nước giọt tí tách đâu đó từ vách hang phía trong. Sau một lát, anh bình tĩnh hỏi:
        - Em nói thật đấy chứ ?
        - Thật
        - Đã chuẩn bị chưa?
        - Rồi.
        -Ai vậy?
        -Một bạn học cũ. Anh ấy  vừa đi học ở nước ngoài về .
        - Em nói dối.
        - Em nói rất thật
        - Đúng là em nói dối
        - Ai dám đặt để một chuyện tầy đình như vậy.
        - Đừng lừa anh mà tội. – Thao nín lặng – Em định giải thoát cho anh phải không? Cho anh xem vết thương nào ! -Vinh B lật tấm chăn lộ ra chỗ băng quấn to sù nơi đùi phải của Thao. - Chắc chẳng thương tổn lắm đâu. Em đừng bi quan.
        Ngón tay Thao mân mê mép chăn. Mi mắt cô cụp xuống. Cố tránh không nhìn Vinh. Cô nói nhỏ :
        - Ban đầu, em cũng tưởng là thường thôi. Nhưng rồi chân em dưới chỗ băng tím đi và gần như mất cảm giác. Bác sĩ nói phải cưa cụt để tránh hoại thư.
        - Lúc nghe tin, anh cũng đã lường tới khả năng ấy. Nỡ nào em lại nói với anh những câu vừa rồi !
        - Anh là con một. Tương lai anh còn dài. Luẩn quẩn với một người vợ tàn phế, đời anh còn ý nghĩa gì nữa.
        - Anh giận đấy ! Nếu anh bị thì em nghĩ sao ?
        - Em chỉ nghĩ là em sẽ đền bù cho anh. Mà sao anh gở miệng thế?
        - Đấy nhé ! Thôi, em không được nghĩ quẩn nữa. Anh sắp phải đi rồi. Em cứ yên tâm mà điều trị. Đến ngày thắng lợi, nhất định chúng ta sẽ trở về và sẽ sống bên nhau. – Anh nói như hát vui-  “Đợi ta, ta sẽ về. Trông chết cười ngạo nghễ” mà. Thân thể chúng ta có thể sẽ không còn toàn vẹn, nhưng lòng tin nhau thì không thể bị sứt mẻ. Đừng để một ý nghĩ yếu đuối nào len lỏi vào tâm tư, nghe em !
        - Em thương anh quá !. - Nước mắt dâng lên mi, cô tấm tức – Anh đừng giận em. Chẳng phải em nghi ngờ anh hay có ý thử thách anh đâu.
        - Anh hiểu rồi. Kìa ! em có khóc bao giờ đâu – Anh lấy ra một cái gương con giơ cho Thao soi – Xem khóc có xấu đi không nào ! – Anh đặt gương vào tay Thao – Em giữ lấy. Chúng ta sẽ xa nhau lâu đấy. Mỗi khi soi gương, em sẽ thấy như có anh bên cạnh. Thư từ dễ thất lạc lắm. Nếu có trắc trở, chúng ta sẽ hỏi tin nhau ở chỗ chú anh, phố Khâm Thiên, Hà Nội, em nhá. Anh đi đây.
        - Thong thả đã. Chiếc ảnh anh hẹn cho em đâu ?
        - Khỉ quá ! Anh mụ đi hay sao ấy. – Anh lục ba lô lấy tấm ảnh ra – Anh đã đề tặng sẵn để trao cho em mà suýt nữa thì quên.
        Thao đón tấm ảnh, ngắm rồi cười khẽ:
        - Nom anh nghiêm như một ông giáo đang ngồi hỏi thi ấy.
        - Thế thì trả lại anh để anh chụp kiểu khác tươi hơn.
        - Ứ! – Cô ấp tấm ảnh vào ngực trái, nhìn người yêu đắm đuối.
        Vinh B xem đồng hồ tay :
        - Muộn rồi. Anh phải đi em ạ.
        Thao định gượng ngồi lên, nhưng Vinh đã giữ lại. Anh xoay người, cúi xuống, hai bàn tay đỡ mái đầu Thao, anh nhìn sâu vào mắt cô, rồi môi tìm môi. Chẳng nghe tiếng nước rơi. Chẳng có cái hang ẩm lạnh. Chẳng còn chiến tranh.. Ước gì cuộc sống chỉ là những giây phút như thế này ! Nhưng rồi đôi môi phải rời nhau; ánh mắt níu nhau lần cuối. Vinh dò dẫm đi ra, thỉnh thoảng ngoái lại, vấp mấy lần. Thao hơi nhỏm dậy trông theo :
        - Anh ấy đang vội. Lẽ ra thời gian ít ỏi phải dành để nói những lời khác kia. Tại mình cả.

        * * *
        Cảnh đó vừa sống dậy trong Thao tươi nguyên. Cô vẫn đứng lặng, mắt mở to nhìn mông vào tấm ảnh.
Tí nữa thì cô mất chân phải thật. Chỉ tại họ băng chặt quá, máu khó lưu thông. May được cô y sĩ đi kèm đoàn thương, bệnh binh về tuyến sau phát hiện kịp thời. Thao không còn dịp trở vào chiến trường. Lành vết thương, cô được cử đi học đại học – cô vốn là học sinh lớp cuối cấp ba đã tự nguyện vào thanh niên xung phong. Tấm ảnh không rời cô theo trường sơ tán, đã nâng đỡ cô trong những tháng ngày học hành kham khổ và gian lao.
        - Tại em cả. – Cô như thủ thỉ với tấm ảnh, không biết tự qui lỗi mình vì chuyện gì - Tội nghiệp anh ! Chắc vẫn canh cánh thương em bị cưa chân. Bây giờ anh ở đâu ?
        Hồng tìm thấy Thao, nhẹ nhàng đi đến bên, nói sẽ:
        - Chị đi với em một chốc chị nhé. Có đứa bạn em hẹn tìm.
        Thao như đang trong cơn mơ :
        - Hẹn tìm à ? Nhà ông chú ấy bị một quả bom Mĩ khi cả nhà chưa kịp xuống hầm.
        Hồng hốt hoảng :
        - Chị nói gì thế ? Chị làm sao thế ?
        Thao lắc lắc đầu, sực tỉnh, giọng thảng thốt :
        - Hồng đấy ư em ?
        Hồng ôm lấy bạn, xót thương : - Chị Thao ơi ! –   Cô dìu Thao đi ra. Tay Thao buông thõng như tự nhiên mất hết sinh lực. Tấm ảnh rơi xuống đất.
        Vinh về đến trước phòng riêng, chần chừ không mở khoá, lại thả bộ lang thang. Bước chân bất định đưa anh đến góc vườn cây vắng, nơi Thao và Hồng vừa rời đi. Chân lững thững, mặt đăm chiêu, chợt Vinh nhìn thấy tấm ảnh nằm trên cỏ bèn nhặt lên. Anh lơ đãng nhìn qua. Nhưng khi đọc thấy ở mặt sau những dòng : “Một nửa của Thao”, anh giật mình lật lại mặt trước ngắm kĩ : - Thằng cha có diễm phúc đây. Hắn trùng tên với mình à? Không phải chỉ những kẻ lao vào kiếm tiền, kiếm chức mới nặng óc mê tín dị đoan, nhiều người đeo đuổi tình yêu cũng “rứa”. Vinh ta nghĩ bụng : - Có khi đây là cái điềm mình sẽ thay chân hắn ta. Ừ ! cứ cho là sự trùng tên chỉ là một sự tình cờ. Nhưng ai run rủi cho “nàng” xin chuyển về đây ? Rồi mặt hắn ta bị quẳng ra đây nữa. Vinh định vo tấm ảnh ném đi, nhưng nghĩ thế nào lại nhìn quanh rồi thủ vào túi, nhanh chân bỏ đi.
       Anh ta có biết không: chỉ vài phút sau Thao và Hồng đã trở lại chốn đó, vừa đi, vừa dò nhìn mặt đất? Họ đã phải thất vọng ra về. Tất nhiên là vậy.
 
*  *  *

-5-
        Trên đường lưu động tôi đã gặp nhiều anh chàng Vinh, song chưa phải là người mà tôi tìm kiếm. Lần này thì may ra ... Nhưng thôi, cứ để các bạn theo dõi. Tôi cũng muốn kể quách đi cho gọn. Nhưng sự đời đâu có diễn ra theo y ngôn từ người kể, dù là đúng kiểu, dù là đúng điệu, dù chuẩn xác hay hoa mĩ.
    Bây giờ mời các bạn đến với một nhân vật mà các bạn vừa quen: Vinh B. Một căn phòng, một nửa là nơi làm việc, một nửa là nơi ở, chia cách nhau bởi một tấm màn. Trong phòng lúc này có Vinh B, bà mẹ vừa ở quê ra và Lan, một cô gái nông thôn có dáng dấp nữ sinh, khá xinh. Bà mẹ đang ngồi trên giường, hai cánh tay khoanh lại tựa trên đầu gối, nét mặt ủ ê, giọng rầu rầu:
    - Anh đã nhiều tuổi rồi đấy. Chẳng biết tôi có chờ được mà bế cháu hay không. Hồi còn chiến tranh anh ở tít trong Nam, hoặc hồi anh còn đi học thì đi một nhẽ.
    Vinh B đang sắp xếp gì đó cố nói vui :
    - Chỉ sợ đến lúc mẹ lại quá bận thôi.
    - Anh đừng nói lảng. Có người bà nào lại ngại nuôi cháu? – Vinh B lẳng lặng tiếp tục công việc – Anh cứ đi biệt, sao không nghĩ những lúc tôi vò võ một mình. Không có cái Lan bầu bạn thì tôi cũng đến chết héo rồi.- Bà ngừng lời, im lặng nhai trầu, chờ xem phản ứng của Vinh, nhưng Vinh cứ nín thít.- Mẹ muốn đến xem con ăn ở ra sao đã lâu, nhưng cứ nghĩ nỗi đường xa diệu vợi. Từ bé, mẹ đã ra khỏi huyện bao giờ đâu. Cái Lan ái ngại mới xin nghỉ việc ít hôm để đưa mẹ đi. Sao con cứ lì xì thế ?
    Im lặng. Lan sực nhớ ra là có việc, xin phép ra ngoài. Bà mẹ nhìn theo, chép miệng:
        - Con bé tốt nết quá. Chỉ riêng mỗi việc nó đỡ mẹ những khi gánh nặng đường trơn cũng đủ ứa nước mắt quí nó. Tội nghiệp ! Bao nhiêu đám bố mẹ nó muốn ép nó nhận lời mà chẳng được. Mà mẹ mới chỉ ướm với nó một câu xa xa thôi. Ngày anh ở nhà, mẹ thấy nó tuy còn bé nhưng đã tỏ ra quyến luyến anh. Chẳng chủ nhật nào anh ở trường huyện về mà nó không sang, khi thì hỏi bài, khi thì cho quả na, quả ổi. Anh định để nó đợi đến bao giờ?
    -Con có hẹn hò gì đâu ?
    -Ăn nói bất nhân, bất nghĩa thế con! Chẳng lẽ nó lại hẹn con à ? Hay là nó phải sắm giầu cau hỏi anh? Con người ta phải có cái tình, cái nghĩa con ạ. Huống chi đây còn là cái ơn.
    - Con cũng rất khổ tâm không biết nên tạ ơn cô ấy như thế nào.
    - Nếu con muốn thì chẳng khó gì.
    - Tạ ơn mà thành ban ơn đấy mẹ ạ.
    - Anh chẳng thương gì mẹ anh cả.
    Bà mẹ dỗi, xoay người quay mặt vào góc phòng. Lan trở vào. Mới nhìn thoáng qua, cô đã đoán ra phần nào sự tình. Cô đến bên bà mẹ nhỏ nhẹ :
    - Bác ạ, cháu xin phép về trước. Hôm nào bác về, bác điện cho cháu, cháu sẽ đưa xe đạp đón bác ở ga. Còn ở đây ra tàu đã có anh Vinh rồi.
    Bà mẹ đứng lên, nhả miếng trầu trong miệng ra tay :
    - Để bác cùng về với cháu. Cháu cứ ở đây, bác ra xem mấy thứ đã khô chưa.
    Vinh B lính quýnh :
    - Mẹ ! mẹ về ngay sao được ?
    Bà mẹ không trả lời, đi ra. Vinh quay lại Lan :
    - Lan ạ, Lan cũng ở chơi ít bữa nữa đã. Ở quê lúc này cũng không bận gì lắm kia mà.
    - Em còn cuộc họp thường vụ đoàn xã.
    Vinh ngần ngừ rồi ấp úng :
    -Lan… Lan tha lỗi cho tôi.
        -Anh có lỗi gì đâu?
    -Tôi biết Lan rất tốt với tôi, nhưng…- Vinh nuốt khan nước bọt – Lan hiểu cho tôi. Tôi, tôi…- Anh đưa tay nắn cổ, không dám nhìn thẳng vào Lan.
    Lan cúi đầu, cắn môi, rồi ngửng lên, giọng rành rẽ :
    - Anh Vinh ạ, em rất quí bác. Từ hồi em còn bé, bác đã rất thương em. Ngày anh còn ở chiến trường, em năng đến với bác không chỉ vì nhiệm vụ đội viên, đoàn viên đối với gia đình bộ đội neo đơn. Bây giờ em vẫn kính trọng và quí mến bác như trước kia. Còn với anh thì… - giọng cô hơi trầm xuống - trước kia Lan đã mến anh, dẫu rằng…-một hồi ức chợt đến khiến cô bật cười, và do vậy, giọng cô trở nên điềm tĩnh- dẫu rằng anh hay bắt nạt Lan. Nhưng Lan không định làm một Nguyệt Nga chưa biết tình ý Vân Tiên ra sao vẫn cứ ôm bức tượng chờ đợi đâu. Chị Nguyệt Nga thời phong kiến kiên tâm đợi chờ trước hết vì nghĩa sau mới vì tình, và dựa vào một niềm tin có tính chất định mệnh và giáo lí. Dù vậy, chắc hẳn chẳng bao giờ chị ấy chấp nhận một sự hạ cố. Cụ đồ Chiểu đã để cho Vân Tiên tự đến rước Nguyệt Nga về . Lan hiểu anh, anh yên tâm ! Lan chưa… là vì chưa gặp… đấy thôi. Trong những người đến với Lan, có người Lan rất quí, nhưng cũng chỉ mới đến thế. Lan biết ý định của bác và Lan vẫn mến anh. Song, cho phép Lan được như một người em gái của anh. Lan chỉ sợ làm bác buồn. Nhưng có lẽ đã đến lúc… Thôi, để em ra đỡ bác một tay.
    Lan đi ra. Vinh định bước theo, nhưng lại đứng sững đặt một tay lên má:
    - Như bị một cái tát, đáng đời chưa! Lan lớn hơn là mình tưởng. Mà sao Lan có những nét giống Thao thế nhỉ?
        Bà mẹ và Lan vào. Tay Lan khoác mấy chiếc quần áo đã phơi khô. Bà mẹ lấy ra một cái túi du lịch, hai bác cháu hí húi gấp áo quần cho vào đó cùng một số vật dụng tuỳ thân. Vinh đứng như trời trồng, hai bàn tay bện vào nhau trước ngực, giọng khổ sở :
    - Mẹ ạ, mẹ và Lan chưa về được đâu.
    Bà mẹ lầm lũi xếp đồ, lạnh tanh:
    - Anh để bác cháu tôi về. Anh giờ có chức vị rồi. Dây với những người nhà quê nó kém thế đi.
    Bà giành cầm lấy túi du lịch từ tay Lan đi ra cửa. Vinh nhăn nhó:
    - Khổ con lắm, mẹ ơi !- Anh bất lực đi theo mẹ.
    Lan ái ngại:
    - Hay là … bác cứ ở chơi ít bữa nữa đã bác ạ.
    - Thôi ! Ở đây chật lắm cháu ạ. Ta đi thôi. -Bà sực nhớ- Cũng phải đi chào qua các người ở đây một tí.
    Vừa lúc mấy thanh niên gái và trai ùa vào. Họ hơi sửng sốt, tranh nhau nói:
    - Bác và chị lên chơi ít ngày thế ạ?
    - Chúng cháu chưa kịp đến chào bác mà bác đã về ư ?
    - Cháu tưởng……
    Bà mẹ trao chiếc túi cho Lan, chắp tay trước bụng xởi lởi:
    - Chúng tôi xin giã ơn các bác, các anh, các chị. Ở nhà còn con lợn, con gà, mảnh vườn, đám ruộng nó chờ tay người. Rứt ra mà đi như thế này cũng là nóng ruột lắm. Thôi bác cháu tôi xin phép . Chúc các bác, các chị, các anh mọi sự tiến bộ.
    Bà mẹ và Lan đi ra trong tiếng chào, tiếng chúc chen nhau lao nhao: -  Bác về ạ! Chị về nhé! – Chúc đi đường bình an. -…
    Vinh bị lọt thỏm vào giữa tốp người đi tiễn ra khỏi phòng. Rớt lại hai người, một cô, một cậu. Có vẻ như họ cố ý nán lại.
        - Em chàng Vinh hả ?
    -Thế cũng đòi nói! Dáng không tự nhiên thế kia thì chẳng vợ chưa cưới, cũng người yêu. Vinh ta vớ được của ấy thì bằng lên thiên đường rồi. Anh chàng tẩm ngẩm, cấm có hở ra tí gì.
    - Nhưng sao ra về vội thế ?
    - Ừ ! Có vẻ như Vinh muốn giấu chuyện gì ấy.
    - Nghe nói Vinh còn vướng với một cô nào hồi đang chống Mĩ kia.
    Hai người vừa đi ra vừa tiếp tục “phán”. Khi An, bí thư đoàn cơ quan, dẫn tôi đến thì gian buồng trống không, cửa vẫn mở. An bảo tôi:
    - Vinh ở đây. Ơ, cậu này đi đâu nhỉ? Chắc hắn ta chỉ chạy đâu đó thôi. Ta chờ một chốc đồng chí ạ? Sao đồng chí biết đây mà tìm ?
    - Tình cờ thôi, Tôi đến đây công tác, may lại trúng người đang tìm.
    - Mời đồng chí ngồi. Tay Vinh tệ quá, chẳng báo cáo gì với tổ chức cả. Tôi là bí thư đoàn ở đây mà cũng chỉ biết mơ hồ rằng cậu ta trước đây đã từng gắn bó và cô kia đã hi sinh hoặc mất tích. Vừa đây, mẹ cậu ta đến cùng với một cô gái. Có người nghĩ là vợ chưa cưới của cậu ta. Không lẽ có chuyện tung hoả mù.
    Tôi nói lên suy nghĩ của mình:
    - Nhìn qua nơi ở và nơi làm việc thì thấy cũng là người bình dị.
    An nhìn quanh phòng với ánh mắt xét nét:
        - Cũng chưa biết thế nào. Cậu này không thuần tính lắm. Chẳng coi ai ra gì cả. Lúc đầu, các đồng chí phụ trách rất quí cậu ta. Có năng lực, có tinh thần trách nhiệm, hay làm mà ít nói. Nhưng rồi cậu ta cứ thò gai ngạnh ra. Mới đây vừa cho thủ trưởng một cú điếng người. Ai đời cấp trên về kiểm tra, thủ trưởng đọc một bản báo cáo dài, số liệu đầy đủ, luận cứ hùng hồn. Ai nấy đều tán thưởng. Mọi người sắp đứng dậy vào liên hoan – mà liên hoan mặn hẳn hoi cơ, thì hắn ta đứng lên nói : “ Bản báo cáo này nếu đọc để liên hoan thì chẳng nói làm gì. Còn nếu để rút ra những bài học cần thiết thì phải xem xét lại.” Đồng chí bảo thế có ngang không?
    - Chắc anh ta cũng có cái lí của mình.
    - Tất nhiên, quét nhà thì ra rác. Hắn ta chỉ chuyên môn đơn thuần, nhận thức chính trị non, phương pháp tư tưởng có vấn đề.
    - Có thể anh ta có tâm tư riêng chăng?
    - Tôi cũng nghĩ vậy. Thủ trưởng tôi bảo : những anh muộn vợ là một, tự thị là hai, là chúa gàn. Để rồi cột mụ vợ vào, kéo theo đàn con, xem có tỉnh người ra không.
    Vinh vào, vẻ mặt âm thầm, chào qua hai chúng tôi rồi đến ngồi vào bàn làm việc của mình. – Chàng trai khôi ngô này già trước tuổi, - tôi ngầm đánh giá - kiểu người sống nhiều về nội tâm đây. Anh ta cũng chẳng thèm ngạc nhiên sao có người lạ trong phòng mình nữa.
    An cau mày hắng giọng gọi :
    - Vinh này ! có đồng chí đây đến tìm cậu đó.
    Vinh hơi ngửng lên. Tôi lặp lại động tác đã thi thố một lần,- vừa mở cặp, vừa nói : - Có một người đã nhiều năm chờ đợi... – Vinh đứng bật dậy, mặt tái đi rồi đỏ lên. Tôi rút phong thư ra và chìa cho anh. Vinh trân trân nhìn phong thư trên tay tôi giây lâu rồi mới giơ tay cầm lấy. Anh đọc nhanh trên phong bì, nhìn tôi :
    - Không phải nét chữ.
    - Tôi đề hộ đấy mà. – Tôi vội lên tiếng.
    Vinh lí nhí cảm ơn rồi cầm phong thư lẳng lặng đi ra.
    An đứng nhìn nghé qua cửa sổ có ý dõi bóng Vinh. Lát sau, anh ta quay lại tôi:
    - Sao hắn ta lại phải lẩn đi nhỉ ?
    - Hẳn là vì hạnh phúc đến bất chợt. – Tôi nói đưa đẩy, song thực sự vui trong lòng, một cái vui khá là vu vơ. Thường khi người ta mong muốn được vui mà chẳng đòi hỏi chi nhiều.
        Nhưng ...  Ngoài kia, Vinh B đang đi giữa mấy rặng cây vắng vẻ, tay nắm chặt phong thư như sợ tuột mất. Có lúc cười một mình. Có lúc bần thần. Dừng lại dưới một góc cây áp thư vào ngực trái. Ngồi lên cỏ, mân mê thư, lại giơ lên soi. Mãi rồi mới quyết định bóc thư. Bóc một cách thận trọng chứ không xé. Giật mình. Chau mày. Lật giở trang thư nhìn lướt nhanh xuống cuối thư. Buông thõng tay, ngả người dựa lưng vào gốc cây. Mặt lộ vẻ chán chường, buồn nản. Một lúc. Cầm lá thư lên vuốt chỗ bị nhàu, rồi cẩn thận cho vào phong bì. Mệt nhọc đứng dậy. Chậm rãi đi về phòng.
    Vinh trở vào, mặt lạnh, lấy hồ dán lại phong bì rồi đặt lên bàn trước mặt tôi, nói nhanh :
    - Không phải của tôi.
    Anh chẳng nhìn tôi, chẳng nhìn An, với tay lấy cái cặp giấy nơi góc bàn phía trong và lặng lẽ đi ra.
    An bước lại chộp phong thư lật qua lật lại săm soi tuồng như muốn qua đó tra gạn về thái độ lạ lùng của Vinh. Nhưng thật ra chẳng để làm gì cả. Anh ta dằn mạnh phong thư lên mặt bàn buông một câu:
    - Có chuyện đây.
    Anh ta cắn môi day day rồi chợt hỏi tôi :
    - Ở cơ quan cô ấy không có chỉ dẫn gì thêm à ?
    Tôi ngần ngừ có dễ đến mươi giây trước khi rút ra phong thư thứ hai, phong thư mà các bạn đã nghe nói đến một lần rồi. Tôi vắn tắt bảo An :
    - Đây là thư thủ trưởng cô ấy.
    An hăm hở xé bì thư, chăm chú đọc. Anh đọc thành tiếng, cao giọng, có lúc như tự nhủ :
        - “Bộ đội, đi B. Tháng 5 năm 1969 chuyển qua bộ phận tuyên huấn”. Đúng rồi ! “Được ra Bắc đi học tiếp năm 1970”. Đúng rồi ! rất khớp với lí lịch. – An ngừng đọc ngửng nhìn tôi, giọng bất bình – Đúng là có chuyện không bình thường. Hoàn cảnh mới làm tha hoá con người – Anh ta lại cúi đọc – “Nhẹ nhàng, khéo léo tác thành cho họ”. Khó đấy ! khó đấy!  Đây là vấn đề tư tưởng, không chỉ là vấn đề nhân cách.
    Tôi dè dặt góp ý:
    -Có lẽ chưa nên vội kết luận.
    -Nên với chả nên gì nữa. – An hùng hồn và hùng hổ nói như cãi nhau với tôi - Người ta chờ đợi đến mỏi mòn. Ngọt bùi quên lúc đắng cay. Chó má thật ! Đã thế lại ngang như cua, coi thường lãnh đạo. Giờ mà có cô kia ở đây thì xem hắn ta có biết độn thổ không ?
    - Cái ấy thì dễ thôi. Cơ quan bên ấy sẵn sàng cho một xe con đưa cô ta đi. Nhưng phải cân nhắc đã đồng chí ạ.
    - Cân nhắc chứ, anh yên tâm! Không thì mang tiếng cả. – An nói một cách trịnh trọng và với một sắc thái khiến tôi nghe như anh ta bảo: “ Anh không phải dạy tôi!”

* * *

-6-
        Chúng ta hãy trở lại nơi mà cách đây chưa lâu lần đầu tiên chúng ta biết Thao, Hồng và những người khác.
        Hồng đang chầm chậm bước loanh quanh, chú tâm vào bản nhạc cầm trên tay. Cô vẫn hồn nhiên, xinh tươi, nhưng lúc này cái phơi phới tuổi xuân nơi cô toát ra rõ hơn. Cô đang tập hát. Chỗ luyến  tại một nốt rất trầm trong câu : “Xuân thoáng qua mà ánh mắt đọng lâu” làm cái giọng nữ cao của cô khá vất vả. Bây giờ cô đã vượt qua được và cô dượt lại mấy lần để “củng cố thắng lợi”.
        - Trời ơi ! cứ ngỡ là danh ca nào - tiếng kêu vui vang lên ngay sau khi tiếng ngân câu hát của Hồng vừa dứt khiến cô giật nẩy mình ngoái lại. Cô cũng reo to :
        - Chị Thao ! hôm nay nom chị vui hẳn lên.
        Nhận xét đó chẳng ngoa. Thoa đã cất bộ mặt trầm tư; má cô như có ánh phớt hồng. Cô tươi tỉnh nói với bạn :
        - Một đồng đội cũ của mình mới chuyển ngành vừa cho mình biết là sau ngày giải phóng Sài Gòn ít lâu có trông thấy anh Vinh, nhưng vì lúc ấy hai xe đi ngược chiều nhau nên không kịp hỏi chuyện. Vậy là anh ấy còn sống. Ủa! sao Hồng có vẻ ngơ ngác thế ? Anh ấy tên là Vinh, mình nói với Hồng chưa nhỉ?
        Hồng ôm chầm lấy Thao:
        - Hoan hô chị ! Hoan hô anh Vinh của chị ! Anh ấy họ gì hở chị?
        - Họ Nguyễn, Nguyễn Vinh.
        - Thế là trùng tên, trùng họ với anh Vinh đây – ta gọi là Vinh A. Phải rồi ! của chị là Vinh B. “Sáng kiến” chưa chị? Chị phải thưởng em mới xong. (Thú thật, chính là do “sáng kiến” này của cô Hồng mà tôi mới có cái đề nghị “tạm gọi” trên kia). Nhưng mà em phải mừng chị cái gì đã. À, bước đầu em hãy hát mừng chị bài “Ánh mắt”. Bài này hợp với chị. Em đọc lời chị nghe thử nhé. – Không chờ Thao gật, Hồng đọc luôn:
          Em hỏi anh rằng xuân ở đâu ?
          Xuân trong ánh mắt thuở ban đầu.
          Ơ ! xuân bất chợt nơi hò hẹn
          Ai chứng niềm vui với nỗi đau?
          Thuở ban đầu
          Xuân thoáng qua mà ánh mắt đọng lâu
          Ánh mắt đọng lâu và xuân lẩn trong ánh mắt
          Mùa xuân có mưa phùn gió bấc
          Còn không ánh mắt người ơi !
       Hồng đọc một cách say sưa, giọng ngân nga như hát. Thao tủm tỉm:
        - Em đọc vậy thì chẳng cần phổ nhạc nữa. Có đủ mùi nhạc “vàng” rồi.
        Hồng cười chống chế:
        - Lời có hơi mềm hơn ca khúc cách mạng. Nhưng vàng hay không còn tuỳ cách hát nữa chứ. Bài này anh Vinh, anh Vinh A ấy mà, phổ nhạc bài thơ của ai đó để hát riêng, em chộp được, em mới đòi anh ấy tập. Nào ! chị ngồi nghiêm chỉnh vào ! Coi như em biểu diển chính thức lần đầu, ưu tiên dành cho một khán thính giả duy nhất.
        Hồng sửa soạn tư thế biểu diễn y như trên sàn diễn thật. Ban đầu, Thao còn cười cười theo dõi Hồng xăng xái một cách tò mò. Về sau, bị cái nhiệt tình của cô bạn chinh phục, cô ngồi im lặng chờ với cái tâm trạng của người ngồi trong rạp hát chờ lúc mở màn. Hồng đang dọn giọng thì Vinh A đi đến.
        Bài thơ mà Hồng nói vốn là do Tân nhặt được ở đâu đó đem phô với Vinh. Khi đó, Vinh cười khẩy: “Những thứ ướt át kiểu này chẳng đi đến đâu. Hoạ chăng bẫy được mấy ả gà choai ham học đòi và chuộng lạ”. Sau lần tôi chuyển thư hụt cho anh ta, Vinh A khật khừ mất mấy hôm. Một tối, buồn tình táy máy lục ngăn kéo, anh vớ được bài thơ nọ mà anh đã không thèm để ý. Cũng là vì buồn tình anh tần mần đọc chơi. Bỗng mắt anh sáng lên, vội lấy giấy bút ngồi hầu như suốt đêm phổ nhạc bài thơ đó. Rồi anh ta đem “hát riêng” nhưng không hề có ý định giấu giếm. Ý tứ lời ca dễ có cơ tác dụng như con dao hai lưỡi. Nhưng như một phù thuỷ cao tay ấn tin ở các ngón của mình, Vinh tự tin tài “chơi dao”.Vả chăng, đơn thuốc hay chẳng bao giờ chỉ dùng độc một vị.
        Hồng thấy Vinh vào thì vỗ tay :
        - A, anh Vinh ! Em đang sắp biểu diễn bài “Ánh mắt” của anh. - Chợt nhận ra Vinh tay không, niềm hào hứng của cô hơi xẹp bớt – Anh không mang đàn theo, tiếc nhỉ ! Thôi thì anh làm nhạc trưởng dàn ca một người vậy. Ta bắt đầu nhé !
        - Chớ! -Vinh lắc đầu, vẻ phật ý – Bài ấy không biểu diễn được đâu.
        - Sao vậy anh ? - Hồng ngạc nhiên, không hiểu.
        - Không hợp. Hồng đưa bản nhạc cho anh.
        Hồng nhìn Vinh nghi hoặc, nhưng vẫn trao bản nhạc. Vinh cầm tờ giấy gấp lại xé đôi rồi đút túi. Hồng trố mắt; còn Thao thì hơi mím môi, song chỉ một thoáng, cô nói nhẹ nhàng :
        - Sao anh Vinh lại làm thế ?
        Vinh phác một cử chỉ mơ hồ:
        - Thời nay người ta không cần loại bài hát này. Chuyện giữ gìn ánh mắt chỉ là chuyện nhố nhăng, và cả tin là khờ dại.
        - Anh nói gì lạ vậy? - Hồng như bị bất ngờ.
        - Tôi nói thời nay người ta không thích chờ đợi. – Vinh thản nhiên.
        Hồng giận dữ nói nhanh :
        - Anh có biết anh đang phỉ báng bao nhiêu chị ở cả hai miền Nam Bắc đã từng chịu đựng, và có người hiện vẫn còn phải chịu đựng như chị Thao đây không?
        Thao kéo tay Hồng :
        - Hồng ! bình tĩnh, em !
        Mặt Vinh vẫn lạnh, duy mép trái hơi nhếch:
        - Xin lỗi hai cô. Nhưng tôi chỉ nói một sự thật.
        - Một sự thật đẻ ra từ những suy nghĩ không lành mạnh. - Hồng gay gắt nói.
        - Tôi thèm được tin ngây thơ như Hồng.
        - Tôi không muốn nghe anh nữa.- Hồng quay ngoắt người đi.
        Vinh bỗng cởi bộ mặt lạnh lùng, công phẫn tuôn lời:
        - Cô muốn biện hộ cho những ai nào? Cô đã buộc tôi phải nói ra điều mà tôi đã nguyện sống để dạ, chết mang đi. – Anh ho khan hai tiếng trước khi nói tiếp – Đêm hôm trước ngày tôi lên đường đi xa, người ta gục mặt vào ngực tôi khóc như mưa, như gió: “Em làm sao sống được trong nhiều năm đằng đẵng thiếu nụ cười, tiếng nói của anh”. Rồi ngày tôi trở về, người ta cũng lại gục mặt lên ngực tôi :  “Anh hãy đền cho em những tháng năm chờ đợi”. Tôi nao nao cả lòng. Sau mới vỡ lẽ ra rằng trước đó ít lâu người ta vừa huỷ một đám cưới chỉ vì chú rể không chịu chạy vạy để khỏi bị điều lên miền núi. Đấy ! cô có muốn nghe những chuyện như thế không? -Anh thở dốc rồi dịu lời- Xin lỗi. Lẽ ra tôi không nên kể lại. Chẳng để làm gì cả.
        Hồng bối rối. Cô không ngờ sự thể lại có thể như thế. Cô nói nhỏ:
        - Hồng xin lỗi anh. Hồng không ngờ. Hồng không biết.- Cô e dè nhìn Vinh, nhưng anh ta đang chú tâm, có lẽ là hơi quá mức, vào việc châm một điếu thuốc lá.  Hồng đến gần, rụt rè :
        - Chị ấy bây giờ ở đâu anh? Có thể chị ấy có hoàn cảnh riêng.
        - Người ta thì thiếu gì hoàn cảnh, thiếu gì lí do. – Vinh vừa nói vừa nhả khói từ từ. Một vành khói trắng đùn ra chậm lan toả dần, khuôn mặt chàng trai như bị che bởi một làn sương mỏng đậm nhạt không đều. - Dự trữ sẵn cả tập trong túi ấy. Mình chưa kịp định thần; nước mắt trên ngực áo mình chưa kịp khô thì đã nhận được thiếp mời dự cưới, kèm theo một mẩu thư : “Em đã hoài công đợi chờ. Thôi thì em trả lại tự do cho anh”. Ha, ha ! Thành ra mình là người có lỗi.- Tiếng cười khan nghe chờn chợn. Anh bỗng đổi giọng –Thôi ! cho qua ! Ta hát bài gì nào? Bài “Hãy sống cho hết mình” nhé !
        - Thế mà anh Tân chẳng nói gì cả. - Hồng vẫn giọng ân hận.
        - Chúng tôi trân trọng nỗi đau riêng của nhau.- Vinh khụt khịt mũi, rồi bỗng cao giọng – Mà việc quái gì phải đau nhỉ ! Thời đại đổi thay, lòng người đổi thay thì ta cũng phải thay đổi cho ngang tầm thời đại. Can chi mà hối tiếc một lần cả tin. Nào ! hát cho dui nào ! - Chẳng cần biết Hồng và Thao phản ứng ra sao, anh không dọn giọng, hát to – “ Bạn ơi, Thời gian không đợi chờ. Sống sao cho hết mình”. - Hồng và Thao đưa mắt nhìn nhau. Vinh dừng hát, cau mày hỏi – Sao không hát? – Anh chặc lưỡi – Không hát thì nhảy vậy. Hồng lại đây ! Anh dạy một điệu tân kì đang thịnh hành ở các nước bạn. Điệu nhảy hôm trước ở câu lạc bộ chỉ múa tay, đưa chân lề rề, chẳng phải là nhịp điệu thời đại. Thế này ! – Anh ta chìa tay cho Hồng, nhưng Hồng đang thần mặt ra nhìn ngỡ ngàng. Anh ta bèn nhảy với một bạn nhảy tưởng tượng. Điệu nhảy này Thao không biết đã đành, mà Hồng cũng chưa biết, chỉ thấy vặn vẹo, lắc và xoay lạ kiểu. Hai cô lại đưa mắt nhìn nhau. Vinh ngừng, hất hàm – Sao ? Ngại à? Các cô này “quê” hết chịu nổi.- Anh ta ra bộ chán ngán bỏ đi.
        Hồng ngó Thao, nói như người có lỗi :
        - Em bộp chộp quá phải không chị ? Chưa bao giờ anh Vinh bị kích động như vậy cả.
        - Em đừng lo. Anh ấy có vẻ là người có bản lĩnh. – Thao muốn trấn an bạn.
        Hồng vẫn bị ám ảnh :
        - Thảo nào mà có lần anh Tân triết lí: “Ở đời, hoặc là đem lại bất hạnh cho người, hoặc là bị người làm cho bất hạnh.” Anh Tân kể rằng có một anh chàng cũng học ở nước ngoài cùng anh Vinh A. Trước khi ra đi, anh ta thề non hẹn biển với một chị thanh niên xung phong. Đến khi về nước, anh ta lại cưới ngay con gái một ông bự. Bây giờ nghe đâu đang sống vung vinh ở trong Nam.
        - Đừng nói những chuyện ấy nữa, Hồng ạ.
        - Chẳng hiểu chị kia bây giờ sống ra sao.- Hồng đang đà nói. Cô chợt nhận ra Thao không muốn nghe - Chết ! em cứ lải nhải như con điên ấy chị nhỉ. Em hát cho chị nghe nhé. Bài “Ánh mắt” ấy em thuộc rồi.
        Thao đã đứng lên :
        - Đừng hát nữa. Mình phải đi đây.
        Hồng nhìn theo Thao có vẻ lạ lùng.

*  *  *

-7-
        Vinh – Vinh A - hầu như chẳng bao giờ muốn nhớ lại những cảm nghĩ đầu tiên của đời du học sinh. Có cái hãnh diện của người được “chọn đi”; có cái náo nức được đến thành trì của cách mạng thế giới, niềm mơ ước của bao nhiêu người cùng lứa; có cái rụt rè lẫn cái xốn xang mừng vui trước một khung cảnh văn minh, khác lạ. Tuy nhiên, tất cả những cái đó vẫn còn dành chỗ cho nỗi xao xuyến phải giã biệt xứ sở đang trong cơn khói lửa, nhất là nỗi canh cánh về người yêu xa cách. Sung sướng và may mắn cho những ai vẫn giữ được lâu cái ngây thơ trong sáng trên bước đường đời ! Vinh háo hức học và hào hứng xâm nhập cái “thế giới” còn quá mới mẻ đối với mình. Cái duyên trong giao tiếp bẩm sinh đã giúp anh dễ làm quen. Và chỉ sau mấy tháng, anh đã có những cô bạn da trắng “trong tầm tay” như anh vẫn nói sau này mỗi khi vui chuyện tự diễu mình “ngây ngô”. Ngây ngô? Có thể. Nhưng cái chính có lẽ là sợ kỉ luật. Chuyện “ướt át” mà bị lộ ra thì chỉ có xách vali về nước sớm. Phải đâu như sau này khi đã có con cái các vị đầu đàn xé rào mở “đột phá khẩu” giúp tháo khoán cho các lớp sau. Vinh không là cậu con trai quá nề nếp, cũng không là kẻ nhát gái. Vậy mà trong một lần đi dạo ngày nghỉ tại một khu rừng ven Mạc-tư-khoa... Cô gái Ba Lan học cùng lớp, người nhỏ nhắn xinh xẻo, ngồi dựa lưng vào một gốc cây bạch dương cổ thụ phô bộ ngực trần căng đầy trắng trẻo ngước nhìn anh đang đứng chếch trước mặt như gọi, như hỏi, như đợi chờ, như ngạc nhiên. Sau buổi đó, cậu bạn trai người Nga cùng phòng ở bảo Vinh : “Người Việt Nam chúng mày có gan đánh Mĩ mà hoá ra lại là thỏ trước bọn con gái, đến cả sờ cũng không dám”. Nhận xét đó chạm tự ái Vinh ghê gớm. Nhưng chẳng phải đó là lí do đã khiến anh ta dám “vượt cấm” không chỉ một lần – mà may sao anh ta vẫn rất trong sạch dưới con mắt các cán bộ tổ chức, cán bộ đoàn, vẫn rất gương mẫu trong hồ sơ của ban quản lí lưu học sinh. Vinh chẳng hề tự hào về lần “đứng đắn, đúng mực, nghiêm túc” ấy, tất nhiên; nhưng cũng chẳng hề hối tiếc “đã để lỡ dịp”. Chỉ vì đối với anh ta, đời là đi tới hoài, ngoái lại làm gì cho mệt. Nói như Tân, cái số và cái tướng của Vinh là cái số và cái tướng nhàn. Ông bố của Vinh chỉ chịu cho con trai vào bộ đội sau khi đã có những phản ứng trong nhân dân về các “đặc chế” của các cậu ấm cô chiêu, vào cái năm mà việc một lãnh đạo cao cấp của nhà nước cho đứa con trai độc nhất nhập ngũ trở thành một hiện tượng – nêu gương hoặc xoa dịu (?). Song Vinh ở quân ngũ không lâu. Ở đâu Vinh cũng có cái phong thái nhởn nhơ, trừ những khi bốc lên, sống chơi chơi, học chơi chơi, làm cũng chơi chơi, cái mã của anh “nhàn trời phú”. Sống, làm việc với tâm thức phiêu du khi còn dịp. Tân có đôi điểm gặp Vinh. Tuy nhiên, Tân năng nổ trong đời thực hơn, thực dụng hơn. Chính là điểm kết Vinh vào với Tân nhiều hơn cả. Nhưng, ngẫm kĩ ra thì đó có vẻ chỉ là bề ngoài: Vinh chẳng phải là loại người sống trên mây.

*  *  *
        Đôi bạn nào, dù là chí thân, cũng có chỗ xung khắc, cũng có lúc nổi sóng gió. Nhưng giá các bạn được nghe trực tiếp đoạn đối thoại sau đây của cặp Vinh – Tân! Y như một đoạn hài trong kịch Molière hoặc kịch Shakespeare. Có khi còn nhộn hơn, bởi vì các vai không định đóng kịch.
        Hôm ấy, chốn sân chơi chẳng còn xa lạ đối với chúng ta vắng vẻ vì đang là buổi chiều một ngày nghỉ. Hai nhân vật của chúng ta đang ở đó. Tân hơi cau có mà Vinh thì trầm ngâm. Tân trao cho Vinh một cái gói:
        - Đây ! Phần của ông đây. Chỗ giấy ảnh ấy nếu ông chịu khó đưa đi ngay thì được giá hơn nhiều. Đằng này ông lại đùn cho tôi xoay sở để ông rảnh chân mà tán gái. Này ! hôm rồi, ông lắm lời về tôi với cô Hồng làm gì vậy ?
        Vinh đưa tay hờ hững nhận cái gói:
        - Chúng mình vẫn là bạn chí thân đấy chứ?
        - Tớ không hiểu.
        - Lúc này hơn lúc nào hết mình cần đến tấm lòng bè bạn.
        - Nghĩa là ?
        - Hãy thương mình.
        - Mô phật ! Sao không thương ai đó?
        - Cả ai đó nữa.
        - Lạy chúa ! Thương con rắn và thương cả con nhái ư ?
        - Đừng chua chát với mình thế ! Mình đang bị thu mất hồn đây.
        - Mình cũng sắp bị thu mất hồn đây.
        - Đừng giễu cợt ! Chưa bao giờ mình thấy ai có sức quyến rũ như thế.
        - Mình cũng chưa từng gặp ai đáng yêu như thế.
        - Đừng chọc mình ! Mình đã quyết định nàng phải là của mình.
        - Mình cũng đã quyết định mình phải là của nàng.
        - Đừng đùa vô duyên nữa ! Cậu phải giúp mình mới được.
        - Đừng giả bộ ngớ ngẩn nữa ! Cậu phải ủng hộ mình mới xong.
        - Được thôi ! – Vinh buông hai tiếng trầm, liếc xéo đôi mắt một mí – Nhưng không phải là ở đây đấy chứ?
        - Chính là ở đây đấy. – Tân nói thản nhiên.  

-8-
        Câu chuyện của họ được tiếp nối trong phòng riêng của Vinh. Sau này ta sẽ được biết hoặc đoán biết. Còn bây giờ hãy theo dõi hai nhân vật khác. Hồng nghe được một cái tin từ chiều bèn tức tốc đi tìm Thao. Lúc này đi cạnh Thao, cô đang rất bực tức. Cô nói khá to như đang cãi nhau với ai đó.
        - Vô lí ! Hôm nọ ngỏ ý điều chị lên cục. Chị không thích. Bây giờ lại điều chị vào Tây Nguyên. Rất chi là vô lí.
        Thao dè dặt:
        - Cũng mới là dự định thôi.
        - Dự định! -Hồng trề môi,- họ chuẩn bị dư luận đấy. Rồi chị xem!  Cô nhại lời cán bộ tổ chức, hơi kéo dài giọng “theo yêu cầu công tác và xét khả năng của cán bộ”.-Cô không nén được bực tức.- Hết người rồi à? Em biết tỏng ra rồi, họ muốn quyến chị cho tay Lượng nên gây sức ép đấy mà. Ông bộ trưởng làm ra vẻ vô tư, cao đạo, nhưng chính ông ta đạo diễn, chí ít cũng để lỏng cho chánh văn phòng và vụ trưởng tổ chức mặc sức dàn dựng.
        - Hồng ! biết thế nào mà nói vung lên thế em.
        Thao khuyên can bạn, nhưng trong thâm tâm, cô thấy khó mà bác lại. Lượng là con trai đương kim bộ trưởng. Anh ta vừa học xong đại học ở Đông Đức về là được tuyển ngay vào làm đồng nghiệp của cha bấy giờ còn là cán bộ cấp vụ, dẫu rằng ở đó chẳng có chỗ nào sử dụng được vốn tri thức mà anh ta cóp nhặt được từ nước ngoài cả. Công phu đào tạo của bạn giúp ta chỉ có mỗi cái lợi duy nhất -đối với anh ta và những người thân của anh ta, tất nhiên,- là trong lí lịch anh ta có một dòng sáng giá : “được đào tạo tại một nước anh em”. Vốn là người Việt Nam ta "có đến năm gien thông minh"(!) trong khi người Nhật "chỉ có ba gien thông minh"(!) như lời một vị lãnh đạo cỡ bự nọ từng rao giảng tại một cuộc gặp mặt giới trí thức. (Nghe đâu có một ông trí thức cỡ bé tí sau khi được một ông trí thức chính thống nắc nỏm truyền đạt lại những lời vàng ngọc trên đã dại miệng thốt ra: "Vậy thì ông ta phải có đến sáu gien thông minh và những ai tán dương ông ta e có đến bảy gien thông minh!".) Anh chàng Lượng chẳng cần "chuyên môn đơn thuần", hầu như năm nào anh ta cũng đạt danh hiệu "lao động tiên tiến" và không ít năm đạt "chiến sĩ thi đua" ngay cả khi ông bố chưa ngồi lên cái ghế tột đỉnh của ngành dọc. Thế mới biết cán bộ ta nhờ "thông minh vốn sẵn gien nhà", lại nhờ được đảm bảo về lí lịch và chính trị, thật là "đa năng" làm gì cũng được, quẳng ra đâu cũng xoay xở được(!). Vụ Thao xô đổ ghế thủ trưởng được giữ kín nhẹm, nhưng dĩ nhiên ông bộ trưởng phải được biết. Ông đích thân đến tận nơi định bàn với cấp có thẩm quyền cách xử lí kẻ xúc phạm kỉ cương, xúc phạm lãnh đạo, sao cho có vẻ "hợp tình, hợp lí". Nhưng sau khi "gặp" Thao -một cách không trực tiếp- ông thay đổi ý định: ông chợt nhận ra rằng tay thư kí riêng của ông vốn gắn bó với ông từ thuở ông chưa là bộ trưởng quả là chậm chạp ít giúp được ông, nhất là trong giao tiếp và trong những chuyến đi công cán xa; và ông chua chát thừa nhận rằng lứa lãnh đạo hơi trẻ hơn ông, mà ông vẫn coi là bọn hãnh tiến, láu hơn ông -nhiều kẻ đã biết dùng thư kí riêng là nữ. Cũng may, chính vào thời điểm đó Thao đã lọt vào mắt xanh của Lượng, và ông bộ trưởng vẫn được tiếng là người cha khả kính. Thao được gợi ý "điều lên cục", song chẳng phải làm thư kí của bộ trưởng như đáng ra là thế mà để làm cán bộ gần chỗ Lượng. Và Thao đã từ khước, để rồi được chuyển về nơi này. Điều "gợi ý" ấy đã được nhắc lại cách đây chừng nửa tháng, và vẫn chưa có hiệu quả. Còn bây giờ…
        - Vậy chị chịu đi à? - dáng vẻ Hồng như sắp gây gổ đến nơi.
        - Đi cũng được chứ sao. - Thao đáp, không tỏ ra nhẫn nhục.
        - Chị chọn "lên cục" hay "vào Tây Nguyên"?
        - Vào Tây Nguyên.
        - Để được yên thân chứ gì?
        Thao nín lặng một lát rồi nói, giọng xa xăm:
        - Hồi còn ở Trường Sơn, anh Vinh và mình đã từng ao ước có ngày được góp phần khai phá Tây Nguyên.
        - Nhưng lúc này thế là trốn lánh.
        - Mình không trốn lánh những thử thách đâu.
        - Ngộ nhỡ anh Vinh của chị đi tìm chị ngoài này?
        - Khi đã cố tìm thì ở đâu mà chẳng tìm được. - Hồng nghe như Thao nói chẳng mấy tự tin, có thể do cảm nghĩ chủ quan của cô lúc này đang lo lắng cho Thao.
        - Không ổn. -Hồng bặm môi- À! Hay là… anh Vinh A có ông bố làm to lắm, ta nhờ can thiệp. Em bảo anh Vinh A nhé, chị nhé!
        - Đừng! - Thao vội ngăn.
        Lúc ấy, có một người đi qua chìa ra một phong thư: "Của chị Thao đây này!". Thao hơi giật mình, đang định thần thì Hồng đứng gần hơn đã nhanh nhảu chạy đến cầm lấy. Cô đọc liếc trên bì rồi nhìn Thao:
        - Đố chị biết thư ai gửi? Chị chịu nhé! Để em mách thêm cho: "Ở Sài Gòn". Nếu chị đoán đúng thì chắc có tin mừng.
        Thao nhăn trán một tí:
        - Của Thanh Vi phải không?
        - Đúng rồi! - Hồng lộ vẻ mừng trao thư cho Thao - Có khi chị phải khao em đấy.
        Mặt Thao rạng lên. Cô vội bóc thư, cắm cúi đọc. Nhưng rồi mặt cô ỉu dần. Cô đến ngồi vào một chiếc ghế đá, trấn tĩnh, giở thư ra đọc lại. Cô thở dài, tay cầm thư thõng bên mình. Này giờ, Hồng như nín thở theo dõi bạn, vội hỏi:
        - Sao chị?
        Thao im lặng chìa thư cho Hồng. Lá thư không dài lắm. Đoạn sau đây là quan trọng nhất đối với Thao, cũng là đối với Hồng:
       "Chị thân yêu! Em đọc được trong một tờ báo hàng ngày ra tại Sài Gòn dòng nhắn tin như sau: Anh Nguyễn Vinh, bộ đội, đi B lần thứ hai năm 1974, hãy cho vợ là Tô Thị Nguyệt, hiện đã trở về công tác ờ Sài Gòn, nhà số…, đường…, biết tin. Em đã đắn đo mãi khi quyết định báo cho chị chuyện này".
        Hồng phất mạnh tờ giấy trong tay như muốn quẳng đi, mặt bừng bừng:
        - Hừ! Tệ thật! Hứa hẹn với thề bồi như thế đó.
        Thao như tự nói với mình:
        - Lẽ nào lại là anh? Không! Không thể là anh được.
        Hồng vẫn chưa dứt cơn tức bực:
        - Thì ra anh ta cũng chỉ là một thứ của giả. Lòng tin không đủ chứa tình yêu.
        Thao kêu lên:
        - Hồng! Không phải đâu!
        - Anh ta chẳng đáng để cho chị nghĩ đến nữa. - Giọng Hồng vẫn căng.
        - Em đừng nói thế. - Thao dịu dàng bảo bạn - Chị biết rõ anh ấy. Thiếu gì người trùng tên.
        Hồng ngước nhìn Thao:
        - Chị ơi! Em lo cho chị quá.
        Thao bỗng hơi nghiêm giọng:
        - Thôi! Đừng nói nữa, em! - Cô lại dịu lời - Em hát bài "Ánh mắt" cho chị nghe đi.
        - Nhưng mà… - Hồng bối rối.
        - Em hát đi! - Thao nài, không nhìn Hồng.
        Hồng e dè nhìn Thao, nói khẽ: - Vâng. - Cô dọn giọng rồi hát, ban đầu rõ ràng là miễn cưỡng, nhưng rồi lời hát cuốn cô đi.
        Tân từ chỗ Vinh đang đi ra cổng, chợt vẳng nghe tiếng hát, bèn tìm đến. Anh náu mình nghe một chốc rồi đi vào, vừa đi vừa vỗ tay:
        - Hoan hô! Nhưng tôi chỉ hoan hô giọng hát, chứ không vỗ tay khen bài hát đâu nhé.
        Hồng hơi ngỡ ngàng:
        - Sao vậy?
        - Vì bài hát không hợp mốt.
        - Mốt gì?
        - Mốt "ba lợi ích" như trong kế hoạch của các xí nghiệp nhà nước ấy mà thực sự chỉ có một lợi ích duy nhất là đáng kể thôi.  
        Thao không đừng được:
        - Anh Tân nói cứ như đánh đố ấy.
        Tân tặc lưỡi:
        - Thôi được! Để tôi kể một câu chuyện vậy. Có một chàng yêu một nàng say đắm. Chắc hẳn có ánh mắt, có mùa xuân đủ cả, như trong bài hát vừa rồi ấy. Lại có lời thề thốt rất chi là trứ danh: "Anh có phản lí tưởng của Đảng thì anh mới phản em". Đùng một cái, nàng bị tai nạn lao động vào mắt, phải nằm viện mắt chữa mấy tháng chưa khỏi. Lâu không thấy chàng đến thăm, nàng những lo cho chàng có chuyện gì bất trắc. Thì ra cám cảnh nàng, chàng buồn tình bèn "quất ngựa Honda" rẽ lối vào nhà một cô bé có cha lãnh đạo một cơ quan kinh tế và mẹ đi buôn lậu bằng vốn và phương tiện của nhà nước, nghĩa là một con phe cao cấp, một con điếm kinh tế quí phái. Và đến chủ nhật vừa rồi, chàng đã được hân hạnh gọi cô ta là vợ.
        Hồng chau mày:
        - Anh buồn cười thật. Chẳng ăn nhập gì chuyện không hợp mốt với "ba lợi ích" cả.
        - Sao lại không? - Tân nghênh mặt - Nhịp ca nhạc phải theo kịp nhịp sống bon chen chứ! Bởi vì những ai nhẵn mặt ở các tiệm nhậu suốt ngày xập xình tiếng nhạc nào? Những ai sẵn sàng quẳng ra hàng trăm bạc, giá của mấy chục bát phở, để tầm một cặp vé chui một tối ca nhạc nhẹ nào? Những ai xài những máy nghe nhạc tối tân nào? Có khi họ mù nhạc nhưng vẫn là những kẻ cầm trịch đấy.
        Thao cười buồn:
        - Anh nhìn đời hơi u ám đấy.
        Tân cười khẩy:
        - Tôi bị phê là "nhìn u ám", còn thiên hạ thì cứ việc "làm u ám".
        Hồng: - Anh chẳng nên nghe bài hát vừa rồi.
        Tân: - Bọn đàn ông đều không đáng nghe. Rặt một lũ xa mặt là cách lòng liền. Thời "Chinh phụ ngâm" chỉ mới "lời sao mười hẹn, chín thường đơn sai". Còn thời nay ấy à! Mười hẹn thì đơn sai cả mười một. Đáng đem chém tuốt tuồn tuột.
        Hồng nhặt một cái que cầm chặt trong tay như cầm một con dao dứ dứ:
        - Anh chìa cổ ra đây!
        Tân còn chưa hiểu, nghếch mặt như muốn hỏi lại thì Hồng đã quát bằng một giọng thanh thanh:
        - Kìa! Mau lên! Anh vừa đòi chém tuốt.
        Tân khom người vươn cổ ra:
        - Chúa Giê-su còn chịu đóng đinh trên cây thập tự để chuộc tội cho loài người được thì tôi há không chịu bị chém đầu thay cho cánh "đực rựa" đầy tội lỗi được hay sao?
        Hồng ướm cái que vào cổ Tân:
        - Anh có chịu thay mọi kiếp được không? - Cô bỗng quẳng cái que đi, đột ngột trầm giọng nói - Chị Thao sắp bị điều lên cục đấy.
        Tân hỏi lại nhưng không ra vẻ ngạc nhiên lắm:
        - Thật không?
        Thao vội lên tiếng:
        - Hồng! Nói chuyện ấy làm gì!
        Hồng: - Người ta định tạo điều kiện cho chị ấy học trên đại học.
        Tân: - Thế à? Tốt chứ sao!
        - Khốn nhưng con trai ông bộ trưởng đang bám chị ấy.
        - Thằng Lượng phải không? Đám ấy khá đấy. Phó tiến sĩ, bảnh trai, con nhà, chưa lấy vợ chính thức lần nào, đáng mặt công tử hiện đại. Chà! Dịp may hiếm có. Xung quanh người ta sống khôn cả. Tội gì đeo đuổi một cái bóng hạnh phúc nhỉ?
        Thao đứng lên, vừa bước đi vừa nói, không nhìn ai:
        - Hồng ạ, chị về đây.
        Hồng nhìn Tân, giận dữ:
        - Anh tồi lắm.
        Tân cố ý nói to khi Thao còn chưa đi khuất:
        - Hồng nghĩ mà xem: còn đòi gì hơn nữa nào? Lắm kẻ muốn được đi học, muốn leo lên ghế cao, mà có dễ đâu. Nịnh nọt, luồn cúi, đút lót mà không biết cách và không đúng cửa thì có khi bẽ mặt hoặc vỡ mặt. Đằng này họ phải cầu cạnh mình. Để họ "vỡ kế hoạch", họ trù cho thì khốn nạn. Tôi phát ngôn thời đại đấy.
        - Phát ngôn bừa bãi thì có. Thế mà tôi tưởng anh là người khá.
        - Khá chứ. Không khá mà tốt nghiệp đại học này, trèo lên được ghế phó phòng nghiên cứu này, có mô-tô này, có máy ảnh này,…
        - Anh hợm mình vừa chứ! Những thứ ấy chẳng đáng giá một xu. Những người như anh thì "xã hội tiêu cực muôn năm!"
        Tân làm bộ gẩy ghi-ta tưởng tượng và nghêu ngao:
        - Đời đục mà mình ta trong thì ta chỉ như cọng rác trôi lều bều giữa dòng đời. Chi bằng ta cũng đục luôn thì chẳng còn khái niệm đục trong, trong đục.
        - Nghe anh nói mà lợm.
        Hồng định bỏ đi, Tân bỗng cười rũ ra. Hồng trừng mắt:
        - Anh còn cười được à?
        Tân lấy tay vỗ vỗ bụng, thôi cười:
        - Tôi cười tay trưởng đoàn kịch. Một hôm, tôi đến xin đóng thử một tiểu phẩm. Xem xong, anh ta bảo: "Anh tưởng đóng kịch là giả ngô, giả giọng à?" Thế mà tôi vừa đóng đạt một cách thiên tài.
        Hồng bất giác: - Ơ! -Cô chợt hiểu- Nhưng sao anh lại chọc chị Thao?
        Tân chép miệng: - Thao cố chấp quá. Đời vui được lúc nào thì cứ vui chứ. - Anh chợt nhỏ giọng - Nhưng cái chính là một lần thấy Hồng giận nom rất đẹp nên tôi muốn được ngắm lại.
        Hồng mắc cỡ:
        - Anh thật đáng…
        - Đáng giá nửa xu phải không?
        - Chị Thao giận lắm đấy.
        - Hồng xin lỗi hộ.
        Hồng cúi đầu, mân mê vạt áo:
        - Em chịu. Em bị lỡm, có ai xin lỗi đâu.
        Vẻ mặt đang đắc ý của Tân chợt sững lại, thoáng chút bối rối. Anh ngập ngừng:
        - Anh… xin lỗi Hồng.
        Hồng đột nhiên bỏ chạy. Tân thần mặt nhìn theo, khóe miệng dần hiện ra một nét cười mơ hồ. Tân đang tính ra về thì bất đồ Vinh vào. Vinh hất hàm:
        - Vừa vồ hụt à?
        Tân ôm Vinh hôn chụt vào má. Vinh đẩy Tân ra, nheo một bên mắt:
        - Coi chừng! Hươu cái nhưng có sừng đấy. Nhưng cưỡi hươu hay hơn cưỡi hổ. Và cưỡi hươu muốn xuống lúc nào thì xuống không như cưỡi hổ. 
        Nét cười vụt tắt trên gương mặt Tân. Anh nhìn Vinh như lạ lẫm rồi lặng lẽ đi ra.

* *  *

-9-
        Tân đến, thấy chỉ có một mình Hồng đang đọc báo trong phòng "thanh niên" thì mừng thầm, nhưng lại vờ hỏi to: "Có đồng chí Vinh ở đây không nhẩy?" rồi mới chường mặt ra nhìn ghé vào. Hồng ngửng lên vẫy Tân vào rồi làm mặt nghiêm nói phủ đầu không cho anh ta kịp giở bài bản đã công phu chuẩn bị cho một cuộc "tấn công trực diện":
        - Các anh ghê thật! Ăn cánh với nhau. Tưởng giữ kín mãi được à?    
        Tân giật mình, chẳng hiểu mô tê gì cả đâm ra lúng túng thực sự:
        - Sao kia? Hồng nghe ở đâu? Không khéo… Mà... có chuyện gì? Tôi có biết gì đâu.
        - Có biết gì đâu, -Hồng nhại- Thật không? Anh Vinh không tâm sự gì với anh cả à?
        Tân tưởng như đã sờ được đầu mối:
        - À, à… Vinh nó yêu tha thiết, thật lòng yêu…
        - Còn người ta?
        - Chắc là chưa biết.
        - Chưa biết mà gục đầu trên ngực anh Vinh khóc!
        - Thật à? Thế Thao đã…
        - Sao lại kéo chị Thao vào đây? - Hồng gắt - Anh làm sao thế?
        - Tôi… tôi… - Tân hoảng - Hồng vừa nói gì ấy nhỉ? Tôi chưa hiểu.
        Hồng lên giọng cô giáo:
        - Trước đây anh Vinh định gắn bó với ai anh có biết không?
        Tân đánh liều, nghĩ là Hồng đã nắm được chuyện Vinh với Thu:
        - Ờ, chuyện ấy thì… Chậc! Hai bên chỉ mới có cảm tình với nhau, rồi ngỏ lời sơ sơ, rồi đế quốc Mĩ nó ngăn trở, rồi mất liên lạc, rồi… người ta tưởng Vinh đã hi sinh, rồi…
        - Anh huyên thuyên cái gì thế? Hai bên đã hứa hôn, nhưng chị kia không đợi được…
        - Đúng! đúng! Vinh học ở nước ngoài về thì cô kia đã hai con.
        - Làm gì mà đã con! Chồng chưa cưới bị điều lên miền núi, chị ta hủy đám cưới luôn.
        - Thật à? -Tân toát mồ hôi- Ờ, đúng! đúng!
        - Anh Vinh về, chị kia muốn quay lại, nhưng anh Vinh đã biết tỏng ra rồi.
        Chuyện quái quỉ ở đâu ấy. -Tân rủa thầm trong bụng, nhưng lại lên giọng kẻ cả:
        - Thì Vinh nó có là con chó đâu mà hễ cứ người cũ là vẫy đuôi. Mà chịu Hồng thật đấy! Cứ là vanh vách.
        - Thì chính anh Vinh nói ra. Xem bộ anh chẳng biết gì cả.
        - Biết quá đi chứ! Tôi định thử Hồng một chút thôi.
        - Nhưng sao anh có vẻ lúng túng ghê.
        - À, tại… tại Vinh nó… tại Hồng nữa, Hồng kể chuyện có duyên quá.
        - Hứ! Lại sạo! Thế mới biết những người như chị Thao đáng quí thật, anh nhỉ. Có một niềm tin sắt đá. Vậy mà họ nỡ xen vào phá chị ấy.
        Tân chột dạ, muốn tránh né đành trả lời qua quít:
        - Chuyện!
        Hồng đuổi theo một ý nghĩ:
        - Loại người "biết sống", con cưng của xã hội tiêu cực…
        Tân vẫn tưởng là Hồng nói Vinh:
        - Có khi hắn ta chẳng đến nỗi nào. Hắn ta chỉ không biết nhìn nhận cái người khác tin thôi.
        Cả Tân, cả Hồng đều không biết Vinh đi đâu về, nghe ở đây có tiếng nói chuyện, bèn ghé lại đứng ngoài nghe trộm. Nghe câu Tân vừa nói, anh ta bực bội nghĩ: - Thằng khờ này không khéo "lạy bà tôi ở bụi này" mất. Anh ta dặng hắng trước khi bước vào:
        - Hai dị dui dẻ quá nhẩy. Tôi có quấy rầy không đây?
        Hồng đứng dậy:
        - Anh Vinh thiêng thật. Anh Tân đang chờ gặp anh đấy. Hai anh ở đây nhé.
        Tân đợi cho Hồng đi xa hẳn mới bảo Vinh:
        - Hình như Hồng biết những điều chúng mình bàn nhau hay sao ấy.
        Vinh cau mặt:
        - Cậu ngốc lắm. Con bé này thèm nói loanh quanh úp mở à. Có đến một tá thằng đang săn Thao, toàn loại có mẽ người và có máu mặt cả. - Anh ta nghiêm giọng - Cậu giỏi thật! Dám ví bạn với con chó trước mặt người đẹp.
        - Thì ra cậu đã núp nghe lỏm. Cậu sáng tác câu chuyện cô nào gục đầu khóc trên ngực cậu để làm gì?
        - Để cảnh tỉnh. Mà chẳng phải là sáng tác đâu. Chuyện thật đấy. Có điều không phải chuyện mình.
        Tân lắc đầu:
        - Cậu quá lắm. Ghép như là ghép ảnh.
        Vinh thản nhiên:
        - Đã bì kịp những kẻ nói dối có nhãn chưa?
        - Sợ cậu thật! Mình tuy bông lông như cậu nói. Song cũng chỉ với những người lông bông thôi. Còn cậu thì ngày ấy cậu thiết tha Thu đến vậy. - Tân chỉ vào cái sẹo bên tai Vinh - Cậu còn nhớ không? Cái sẹo này… Cậu bảo "đóa hoa rừng" ấy là mối tình đầu của cậu, không kể những vấn vương nhăng nhít thuở học trò. Từ bấy đến nay đã có bao nhiêu mối tình "giữa" đến với cậu rồi? Và bao giờ mới là mối tình "cuối"?
        Vinh đưa tay sờ tai rồi buông ra ngay như rứt bỏ một cái gì:
        - Thu đúng là mối tình đầu của mình, vào lúc tình cảm còn lấn át lí trí. Và ánh hào quang của Thu chỉ tỏa sáng lúc ấy, trong khung cảnh "mật khu" thôi. Còn Thao, mình cảm thấy đây mới là người mà mình tìm kiếm. Giọng điệu kia thì không xứng là bạn của mình. Hoặc là gàn, hoặc là ngu, hoặc là thủ cựu mới thích nhấm mãi một thứ rượu. Những tình cảm bảo thủ làm trì trệ trí tuệ và tâm hồn. Ngày trước, mang ba-lô cuốc bộ và quán nước bên đường cũng có thể luyến bước chân ta. Ta đơn giản hóa mọi thứ và lí tưởng hóa mọi thứ. Đến một lúc nào đó, bừng mắt dậy thấy mình phải trả giá cho sự nhẹ dạ.
        - Cậu hối tiếc những ngày gian khổ ư?
        - Có mà cũng không. Vì ít ra cũng được cái vốn để sống hết mình, không theo "chủ nghĩa tem phiếu". Và không cần ngoái đầu lại.
        - Giá ông "bô" cậu biết triết lí sống của cậu con trai "thừa tự" nhỉ.
        - Ông cụ có cách sống riêng của cụ, nhưng không thoát ra ngoài qui luật của sự biến hóa đâu. Trước kia, cụ chỉ thích đi xe đạp, mặc dù cụ được hưởng tiêu chuẩn một chiếc xe con đưa đón đi làm. Sau năm 1975, cụ lấy danh nghĩa xí nghiệp tậu một chiếc Méc-xê-đét dành riêng cho thủ trưởng và cho cả gia đình nữa. Thời chống Pháp, cụ khoái ngồi trên chõng tre dưới bóng cây râm mát dùng dao tỉ mẩn bóc vỏ củ khoai luộc, bên cạnh là bát nước chè tươi đặc. Bây giờ, cụ lại ham ngồi trong phòng có máy điều hòa khí hậu dùng tay xé thịt gà quay nhắm với rượu vang hảo hạng. Như vậy đấy!
        Cả hai cùng lặng im. Vinh thì đang thầm khoái những lí lẽ của chính mình. Còn Tân thì sự hồ nghi ngăn anh lên tiếng ngay. Ngẫm nghĩ một chút, Tân ôn tồn bảo bạn:
        - Mình e cậu sẽ thất bại. Có những người đến với mối tình đầu như đến với một niềm tin nguyên sơ, trinh bạch.
        Vinh phẩy tay:
        - Minh không tin có "chủ nghĩa con chiên" ở những người đã có một trình độ nhận thức nhất định.
        - Không thể xếp những niềm tin có cơ sở tình cảm và lí trí vào loại chủ nghĩa con chiên được. - Tân phản đối.
        - Người ta không thể chỉ sống bằng không khí thì cũng không thể nuôi niềm tin yêu chỉ bằng đợi chờ và hi vọng, trong khi thực tế lại phũ phàng. Tác động để cho sự vỡ mộng đừng quá muộn là một sự cứu vớt, một sự giải thoát. Thế nào rồi Thao cũng vỡ mộng. Chẳng lẽ để Thao sa vào tay những thằng như thằng Lượng! Cậu có thích để như vậy không? Tạng người như Thao chẳng thể nào chịu nổi loại thằng Lượng. A hà, Lượng con ơi! Cứ lao vào đi! Hà, hà,… Một thứ "giáo viên phản diện".
        - Nghe cậu, tưởng đâu cậu suy tính vì Thao. Tốt nhất là cứu vớt Thao thoát khỏi thằng Lượng và thoát cả những si mê của cậu nữa. Cũng nên nghe tiếng nói lương tri một lần trong đời chứ.
        - Giọng "chính ủy" chưa kìa! Chính ủy khuyên chưa xông trận đã hạ cờ. Nhưng thưa chính ủy, em vẫn được suy tôn là Na-pô-lê-ông của phái đẹp. Mà với  Na-pô-lê-ông thì "ta muốn là ta đến".
        Tân cười phá lên:
        - Ha! ha! Với những lũ gà mái tơ vừa cởi khăn quàng đỏ thích đua đòi hoặc loại nạ dòng phởn chí thì thằng cha nào chịu khó lao với công thức 3L: lì, liều, láu đều có thể là Na-pô-lê-ông được tất. Nhưng Na-pô-lê-ông muốn nhiều quá nên rút cục đến chỗ đi đày mà chết rục ở đấy.
        - Này! hoặc là bạn của mình, hoặc là…
        - Đừng có nóng! - Tân ngắt lời Vinh - Mình ớn những cuộc phiêu lưu loại này rồi.
        - Thế đấy! Đi mà "cưa" cái Hồng đi!
        Tân nhăn mặt:
        - Thôi! thôi! Cậu hãy để cho cô Hồng yên.
        Vinh quay ngoắt người bỏ đi. Tân lẩm bẩm: - Thằng cha đã muốn là húc cho bằng được. Chà! Bạn với bè, lắm khi cũng mệt. Thôi cũng đành! Không thể mặc hắn. - Anh chạy theo giữ Vinh lại:
        - Cậu thật là… Chẳng hiểu mình làm hư cậu hay cậu làm hư mình đây.
        Vinh vẫn còn xịu mặt:
        - Lúc này, người ta cần một người bạn hành động, chứ không cần một người bạn thuyết lí làm cha rửa tội.
        - Cậu cần gì mình nào?
        - Cậu cứ cưa đổ Hồng đi. Mình sẽ góp một tay.
        - Mình đoán ra rồi. Ai nỡ… Hồng trong trắng quá.
        - Cậu theo chủ nghĩa từ bi từ bao giờ thế? Có những kẻ dùng quyền uy, địa vị; có những kẻ dùng tiền tài. Còn chúng mình, chúng mình chủ yếu là dùng các ngón đòn yêu, há chẳng sòng phẳng bằng vạn hay sao?
        - Khốn nhưng trong các trường hợp cậu nói, người ta lại tự nguyện cung hiến tình yêu để tiến thân hay cầu lợi.
        - Hô! Hô! Làm gì có tình yêu ở đấy. Chẳng qua chỉ là một thứ hối lộ hoặc mua bán, đổi chác mà thôi. Do thế, họ chẳng bao giờ được hưởng vị dịu ngọt và đắm say của tình yêu như với chúng ta.
        - Cái ấy thì hãy còn đáng ngờ lắm. Nhưng thôi được. Rồi sao nữa?
        - Những chuyện tiêu cực trong xã hội hiện nay tự chúng phát huy tác dụng. Cậu hiểu chứ? Những người thông minh mà cả nghĩ càng dễ bị lung lạc. Nhưng mà phải biết gieo. Gieo! Gieo! Gieo!
        Tân ngẫm nghĩ:
        - Thao rất khó bị lung lạc. Mình đã thử tung hỏa mù để thăm dò… Cậu là tay sành sỏi mà có tiếp cận được tình cảm của cô ta đâu. Cả thằng Lượng hơn đứt cậu về điều kiện… Nếu là cô gái khác thì có khi đã ngã vào vòng tay nó lâu rồi.
        Vinh trở nên tư lự. Bỗng nhiên, anh ta hất mạnh đầu:
        - Này! Thằng cha nom hãm tài mà hóa ra "mèo mù vớ cá rán" nhỉ.
        Tân ngạc nhiên:
        - Cậu nói ai?
        - Cái thằng đang thu hồn Thao ấy.
        - Cậu biết hắn ta à?
        Vinh moi ví đưa cho Tân một tấm ảnh. Đó là tấm ảnh mà Thao đã để rơi.
        - Cậu kiếm ở đâu ra thế? - Tân ngắm kĩ - Khôi ngô đấy chứ!
        - Nom lì xì bỏ mẹ. Khôi với ngô cái cóc khô.
        - Đừng vì đố kị mà bất công, anh bạn ơi! Cậu giữ của này làm gì?
        - Do cậu, mình chợt nảy ra sáng kiến cho một phương án dự phòng. - Nói xong, Vinh đưa mắt dò thái độ Tân và lượng tình thế qua vẻ mặt bạn, rồi ghé tai Tân nói nhỏ câu gì đó.
        Tân giật mình lùi lại: - Tớ chịu.
        - Tùy cậu thôi. - Vinh lạnh lùng - Chúng mình còn làm ăn với nhau lâu dài - Tiếng "dài" kéo thượt ra.
        - Nhưng mà… -Tân chưa định thần được.
        -Chẳng "nhưng" gì cả. - Vinh gạt đi, nhưng rồi lại dịu giọng - Đằng nào chẳng phải cứu vớt Thao khỏi tình trạng vô vọng. Khi cần thiết thì thà dùng dao sắc đưa một nhát, còn hơn dùng cưa cùn kéo lây nhây. Tớ rất tin ở biệt tài của cậu. Đồng ý rồi chứ? Tớ vẫn biết cậu bao giờ cũng tận tình với bạn mà.
        Một khi Vinh đã sử dụng đến các chiến thuật "cương - nhu" và "vừa thả, vừa dồn" thì "đối phương" nếu không qui hàng ngay cũng chỉ có thể chống đỡ kiểu rẫy rụa thôi hoặc dọn đường cho một sự thỏa hiệp. Tân nèo câu cuối cùng:
        - Nhưng cậu có định lấy người ta không?
        - Hẳn rồi. - Vinh gật gật đầu - Nhưng ông bạn ơi, bây giờ cái gì cũng có cái giá của nó cả. Tớ mà phải hi sinh, nghĩa là phải chính thức làm chồng ai đó thì cái giá không chỉ là nhan sắc và đức hạnh mà thôi. Chuyện đó không thể nói trước. Đến kế hoạch nhà nước còn phải điều chỉnh đi điều chỉnh lại nữa là. Kinh nghiệm đã cho thấy là cứ hứa hẹn nhưng chớ có quá tin các lời hứa hẹn. Thôi nhé! Hẳn cậu chẳng để cho chúng mình bị hố đâu nhỉ.

*  *   *

-10-
         Đối với Thao, những ngày này, một phần cuộc sống gắn với nỗi thắc thỏm ngóng những tờ thư. Đã có lúc tưởng là vô vọng. Đã có lần mừng hụt. Dẫu sao, nỗi khắc khoải chờ mong chưa dứt thì có nghĩa là con người còn sống, còn tin và còn yêu.
        Trên một chiếc ghế xi-măng sứt lưng dưới tàn cây nơi góc sân vắng, Thao đang ngồi tư lự, trong tay là lá thư cô mới nhận được hồi sáng. Thư của một đồng đội cũ gửi đến cơ quan trước đây của cô. Nếu không được một đồng nghiệp cũ bên ấy nhận rồi phong lại gửi sang cho thì chẳng biết số phận hẩm hiu nào sẽ dành cho tờ giấy mang nặng nghĩa tình mà Thao đang giữ trong tay kia. Cô đã đọc lại tờ thư nhiều lần, và đoạn sau đây cô gần như thuộc lòng:
        "Thao mến! Sáng nay tình cờ mình được nghe chuyện về một cán bộ quân đội tên là Vinh, người ngoài ta, yêu một cô thanh niên xung phong đã năm, sáu năm nay và hiện vẫn chưa biết cô ta ở đâu. Anh ta đã được nghỉ phép về Bắc tìm vợ chưa cưới, nhưng khi sắp lên đường thì lại có công tác đột xuất. Mình hi vọng đây là một tin vui đối với Thao. Rất tiếc là mình chưa hỏi cho rõ hơn được."
        - Anh sẽ về Bắc, mà người ta thì dọa đưa mình vào Tây Nguyên. Oái oăm thật! Hay là mình cứ đồng ý lên cục? Không! Lên đấy thì họ cũng phải kiếm cớ đẩy mình đi thôi. Vả chăng, đó là một dấu hiệu lùi bước, càng khó được yên thân. - Cô ngó tờ thư nhưng tâm trí vẫn theo đà suy tưởng - Đã chắc gì là anh? Chắc chắn là anh! Có thể trùng tên lắm chứ! Sao nhiều người thích đặt tên là Vinh thế không biết? Nếu người ấy không phải là anh thì nhất định vẫn còn anh ở một nơi nào đó đang tìm em. Em tin anh như tin chính bản thân mình.
        Trong tâm tưởng Thao chợt vang vọng những lời…
        /của Hồng, vô tư và chân tình: "Nhưng phải tỉnh táo, kẻo lại nhắm mắt mà tin thì cũng gay go, chị ạ."
        /của Tân, đùa cợt mà có hàm ý: "Mười hẹn thì đơn sai cả mười một. Xung quanh người ta sống khôn cả, tội gì đeo đuổi một cái bóng hạnh phúc nhỉ?".
        /của Vinh, dằn dỗi nhưng lạnh lùng: "Cả tin là khờ dại. Tôi nói thời nay người ta không thích chờ đợi."
        Thao bồn chồn: Không! Các người chẳng hiểu gì cả. Các người không biết yêu! Các người không biết tin! Cô giở gương ra soi, chiếc gương được trao trong một hang đá của núi rừng Trường Sơn. Cô lấy tay xoa xoa má và vuốt vuốt đuôi mắt. Từ trong kí ức cô, Vinh B hiện ra cùng câu nói ngày nào: "Soi gương này, em sẽ thấy như có anh bên cạnh."
        Có tiếng cười vui vẻ của Hồng và Tân phía cổng ra vào. Thao cất gương, thở dài: Cô cậu ấy bén nhau rồi đấy. Họ chẳng phải khắc khoải mong chờ. - Cô bứt rứt - Anh đang ở đâu? Lúc này em trơ trọi quá. Em như bị bủa vây tứ phía. Cuộc sống quanh em đầy phức tạp. Cả những người tốt cũng có khi a tòng cái xấu, vô tình hoặc vô ý. Những ngày ở Trường Sơn, anh và em đều nghĩ đất nước sau ngày toàn thắng khác kia. Có những cách sống thật kì quái. Có phải đó là đòi hỏi của cái mới, hay cuộc sống khó khăn làm cho méo mó? hay là tham vọng được sổ lồng? Gớm! Sao họ hay kể những chuyện phản bội thế không biết! Hay là anh đã quên em rồi? Em có thể bị què cụt. Em già đi. - Cô hốt hoảng - Trời! Tôi vừa nghĩ gì vậy? Thật kinh khủng. Không! Không! Không! Em tin anh! Em tin! Em tin! Em tin! - Cô nhắm mắt lại, nghe từ trong sâu thẳm lòng mình tiếng nói của người yêu: "Thân thể của chúng ta có thể không toàn vẹn, nhưng lòng tin nhau thì không thể bị sứt mẻ. Đừng để một ý nghĩ mềm yếu nào len lỏi vào nghe em!" - Cô thì thầm: "Anh tha lỗi cho em. Vâng, em tin anh."
        Có tiếng Hồng gọi to phía ngoài: "Chị Thao ơi!" Thao giật mình như bừng tỉnh. Cô lật đật đứng dậy lặng lẽ đi vào phía trong. Một lát, Hồng từ ngoài đi đến nhìn nhớn nhác:
        - Quái! Có người thấy chị ấy ra đây kia mà.
        Tân đi thủng thẳng phía sau nói khích:
        - Cô cán bộ đoàn làm công tác thanh vận xoàng quá, không kéo được Thao đến tập nhảy tại câu lạc bộ thanh niên.
        Hồng trề môi:
        - Các anh nữ vận kém thì có. - Cô đến núp sau một gốc cây - Đố anh bắt được em đấy.
        - Bắt được thì thưởng gì cho anh nào?
        - Một cái kẹo.
        -Chẳng thèm! Đây là chiến lợi phẩm, phải do anh quyết định. Sẽ công bố sau chiến thắng. Nào, bắt đầu!
        Họ đuổi bắt nhau như chơi trò mèo săn chuột. Hồng luồn rất nhẹn giữa các hàng cây. Có một lần cô dử Tân xáp lại rồi quay né người quay ngoắt lại khiến Tân suýt húc đầu vào gốc cây. Nhưng cuối cùng Tân cũng túm được áo Hồng. Hồng kêu toáng lên:
        - Ối! Rách áo em mất.
        - Rách, anh đền. - Anh chộp tay Hồng kéo Hồng lại định hôn.
        Hồng đẩy nhẹ Tân ra:
        - Đừng, anh!
        - Ơ kìa! Đã thỏa thuận rồi mà.
        - Chả chơi kiểu chiến lợi phẩm thế. Người ta cười cho.
        - Có ai đâu nào?
        - Anh cứ thích bầy ra giữa ban ngày ban mặt.
        - Ban đêm lại nhầm vào mũi thì khốn.
        - Ghét anh quá.
        - Ghét anh thì anh đi thắt cổ.
        - Thắt bằng gì?
        - Bằng vòng tay em.
        - Dơ! Em mệt rồi. Lại đằng kia ngồi đi anh!
        - Khoan đã! Chìa cổ tay phải cho anh xem nào.
        Hồng cảnh giác giấu tay ra sau lưng:
        - Anh lại bẫy em chứ gì.
        Tân rút từ túi ngực ra một cái vòng tay màu huyền:
        - Kỉ niệm chuyến đi Nha Trang của anh mới đây.
        Hồng reo lên:
        - Ôi! Đẹp quá!
        Cô chìa tay ra. Tân lồng chiếc vòng vào cổ tay tròn trịa và thanh tú của cô gái, rồi bảo:
        - Em chìa nốt tay trái ra đi!
        - Anh lại còn bày trò gì nữa thế? - Nói vậy nhưng Hồng vẫn chìa tay ra.
        Lần này, Tân lôi ra một chiếc đồng hồ đeo tay:
        - Cổ tay em thì phải thêm cái này nữa mới xứng. Đồng hồ Nhựt bổn loại số dách đấy.
        Hồng rụt tay lại:
        - Úi! Em đoảng lắm, em làm hỏng mất.
        -Kìa Hồng! - Tân nài nỉ bằng một kiểu cách có thể làm mềm lòng cả Chúa Trời - Chẳng phải hai ta là một sao? Thôi được! Em đeo hộ anh vậy. Thằng bạn thân đi Nhật mới về cho anh với lời giao hẹn là để tặng người thân nhất. Anh biết làm gì với của này bây giờ? Chẳng lẽ anh đeo hai tay hai chiếc. Em không nhận, anh chẳng cho ai nữa cả. Bán thì vô duyên quá. Nào! Đưa tay cho anh nào!
        -Không! Ta đến kia đi anh.
        Hồng đến ngồi trên một khúc rễ cây trồi lên mặt đất. Tân bị hẫng, anh lấy lại vẻ tự nhiên rất nhanh, huýt sáo miệng, đến ngồi cạnh Hồng, ngó trời, nhìn đất, thốt lên khoái chí chẳng biết vì lẽ gì:
        - Thích thật! - Anh rung đùi, hát: - Thế gian này chỉ có hai ta. Chẳng bao giờ lìa xa…
        Hồng hỏi, nửa nũng nịu, nửa nghiêm nghị:
        - Nếu xa nhau, anh có để người yêu thui thủi như chị Thao bây giờ không?
        - Không đời nào. -Tân nghiêm trang đáp, rồi chợt như buột miệng- Thằng cha Vinh thật là đồ ngu. Một của báu như vậy…
        - Sao anh lại nói anh Vinh thế? - Hồng có vẻ phật ý.
        - Anh nói Vinh kia, Vinh của Thao cơ.
        - Anh biết chuyện gì à?
        - À không. Đoán vậy thôi. - Tân ngừng một chút rồi mới bâng quơ - Có những kẻ chẳng biết là nhẫn tâm hay khờ dại.
        Hồng quay hẳn lại đối mặt với Tân:
        - Đúng là anh có biết chuyện gì rồi.
        - Đã bảo là không mà. - Tân chối nhưng lại vẫn bâng quơ - Suy cho cùng thì nhẫn tâm lắm cũng có lúc bị cuộc đời bịt mắt.
        Hồng giận dỗi đứng lên:
        - Em về đây. - Cô nói không nhìn Tân, bỏ đi luôn.
        Tân chạy theo giữ lại:
        - Hồng! Hồng sao lại giận anh?
        Hồng dừng bước song vẫn quay mặt đi:
        - Anh có coi em ra gì đâu.
        Tân năn nỉ:
        - Em phải hứa là tuyệt đối không hở ra với ai.
        Hồng tròn mắt ngó Tân:
        - Ghê thế anh? Em hứa.
        - Thằng cha Vinh ấy lấy vợ rồi. - Tân nói khó khăn như vướng một cục xương trong họng.
        - Anh nói sao? - Hồng thảng thốt hỏi.
        Tân ngắt một chiếc lá đưa lên miệng, ra dáng trù trừ trước khi nói tuột ra:
        - Trước, anh còn ngờ ngợ. Đến hôm em tìm lại được tấm ảnh Thao đánh rơi đưa khoe với anh, anh nhận ra ngay. – (Nghe Tân nói, Hồng nhớ lại hôm cô đi đâu về chợt thấy tấm ảnh Vinh B, Thao đánh rơi hôm nào, nằm trên cỏ bên lề con đường trong khuôn viên cơ quan mà cô và Thao vẫn hay qua lại mỗi khi đi dạo với nhau. Lẽ ra hai người phải lấy làm lạ là sao mãi đến hôm ấy họ mới nhìn thấy. Hôm ấy, nhân Tân sang chơi, cô đang lúc mừng cho Thao nên đem kể với Tân.) - Anh thấy không nên nói thẳng với Thao, nhưng cũng đã mấy lần nói xa xôi, lấp lửng để Thao tự suy ra khỏi uổng công chờ đợi. Khốn nỗi Thao quá lí tưởng hóa cái mình đã tin.
        - Anh không nhầm chứ? - Hồng vẫn còn hồ nghi.
        - Thì anh chụp ảnh cho họ sau khi họ cưới nhau mà. Anh còn giữ… Mà thôi. Biết thế.
        - Em không tin. - Hồng khăng khăng - Phải có bằng cớ em mới tin.
        - Thế lại hay. - Tân lấy thuốc lá ra hút - Có khi anh nhầm thật.
        - Anh còn giữ cái gì?
        - Anh còn giữ cái gì đâu. - Tân thở khói ra thành những vòng tròn trắng uốn éo, méo mó dần rồi tan loãng trong không khí.
        - Anh vừa nói đấy thôi. - Hồng đặt tay lên vai Tân- Không được giấu người yêu điều gì đâu nhé!
        - Anh nhầm. Em nói rất đúng.
        Hồng đưa tay trái nắm cái vòng màu huyền ở cổ tay phải, vừa tháo ra vừa nói:
        - Anh Tân! Em trả anh đây.
        Tân vội vàng giữ tay Hồng lại:
        - Anh xin! Anh xin! - Anh ra bộ khó nghĩ, ngần ngừ - Em có giữ lời hứa không đây?
         Hồng gật. Tân lấy ra một tấm ảnh trao cho Hồng. Hồng nhìn kĩ, môi dần dần mím lại. Ảnh chụp nửa người một cặp nam nữ. Cô gái, trang điểm và diện như một cô dâu, nép sát vào một chàng trai mang mũ áo bộ đội giống hệt Vinh B trong chiếc ảnh Thao giữ. Tân nhìn Hồng thăm dò:
        - Đẹp đôi không?
        Hồng hơi nhíu trán:
        - Cưới mà vợ thì diện ngất trời còn chồng lại quá là xoàng xĩnh?
        Tân xởi lởi:
        - Không, họ chụp giã biệt trước khi người chồng trở lại đơn vị đấy chứ.
        Hồng lẳng lặng nhét tấm ảnh vào túi. Tân kêu lên:
        - Ơ! Em làm gì thế? Đưa trả anh!
        Hồng vụt trở nên cứng cỏi:
        - Em thất hứa, em xin chịu sa hỏa ngục, chứ không thể để cho chị ấy chờ mãi một kẻ coi như đã chết rồi.
        - Chớ! - Tân phác một cử chỉ tuyệt vọng - Thao vỡ tim ra thì sao?
        - Chị ấy sẽ rất đau đớn, nhưng chị ấy là người có nghị lực.
        Tân nói như cầu kinh:
        - Vinh của chúng ta bị tình phụ, Thao bị phụ tình. Thế gian rộng lớn sao lại tập trung nơi đây hai con người đau khổ cùng một kiểu?

*  *  *

-11-

        Thao thêu rất có hoa tay, nhưng ít khi cô có dịp trổ tài. Ngày còn ở Trường Sơn cô đã từng thêu tặng đồng đội khá nhiều nhưng chỉ là thêu trên những chiếc khăn tay bé tí. Nhiều cô đã nửa đùa, nửa thật "đặt cọc" trước: đến ngày cưới họ, Thao sẽ phải thêu tặng trên gối cưới, chăn cưới, áo cưới của họ. Cho đến nay, Thao chưa một lần được thực hiện lời ước ấy. Chưa lần nào cô được dự đám cưới của một đồng đội cũ. Chưa nói có đến quá nửa số những cô gái ngày ấy sẽ chẳng bao giờ có ngày cưới cả. Trở về hậu phương không ngờ cô lại ít có dịp cầm mũi kim thêu: khi thì bận học, khi thì công việc bù đầu. Tuy thế, cô vẫn dành cho tài thêu của mình một chỗ "dụng võ": đôi áo gối. Công việc này cô bắt đầu từ sau ngày thắng lợi của công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Lúc nào rỗi, cô dành cho nó mấy mũi thêu. Chẳng phải như người đàn bà trong chuyện xưa ngày dệt, đêm tháo sợi ra để kéo dài thời gian - một cách hoãn binh để từ hôn,- cũng chẳng phải là tìm cớ giải khuây, đây là một sự gửi gắm, đây là một lời đoan chắc, đây là… Nhưng ta hãy đến chỗ Thao nơi ghế vắng này. Cô đưa tay vuốt nhẹ mặt áo gối, trên đó đã kẻ chì những đường thêu; đôi chỗ thêu dở. Thao cầm kim thêu đưa ra trước mặt ngắm miệng lẩm nhẩm như khấn: "Nếu số mũi thêu chỗ này mà chẵn thì nhất định sẽ gặp anh trong tháng". Cô cúi xuống đưa mũi kim, miệng đếm khẽ: "một, hai, ba,…". Mảnh vải bỗng bị che sấp ánh mặt trời chiều yếu ớt cuối thu. Thao ngửng lên rồi cúi xuống ngay, hình như hơi bối rối. Vinh đi đến, chưa trông thấy Thao. Anh có vẻ tươi tỉnh, thoải mái, chợt trông thấy Thao bèn đổi dáng mặt ra trầm tư. Thao thôi đếm nhưng vẫn không nhìn lên. Vinh đứng ngắm Thao, chờ. Mãi vẫn thấy Thao cứ cắm cúi thêu, anh đến ngồi bên cạnh. Bất giác, Thao hơi né người dịch ra. Vinh lên tiếng:
        - Thao không rỗi lúc nào cả nhỉ. Hết việc công, đến việc riêng.
        Thao chỉ hơi ngước lên:
        - À anh Vinh. Tôi tranh thủ thêu cho đứa bạn. - Cô lại cúi xuống miếng vải thêu, trong bụng ngầm tự rủa mình sao lại phải nói dối. Vinh ghé nhìn mảnh vải thêu:
        - Chà! Đường thêu tuyệt vời, lung linh như mang cả tâm hồn người thêu trong đó. Như là thêu cho chính mình vậy.
        Thao im lặng, cố ý che không cho nhìn rõ chỗ thêu. Sự thực thì Vinh chỉ thấy loáng thoáng, vả hình thêu cũng chưa hiện rõ. Song khen tán thì chàng trai nào chẳng làm được, ngoại trừ những anh quá hiền hoặc quá đụt. Một lát, Vinh xoay câu chuyện:
        - Sao dạo này Thao không đến câu lạc bộ thanh niên nữa?
        - Tôi bận học thêm ngoại ngữ.
        - Vắng Thao, câu lạc bộ tẻ hẳn đi.
        Thao không tỏ ra có nghe câu Vinh vừa nói; cô nhẩm kiểm lại mũi thêu. Vinh lại lèo lái câu chuyện:
        - Ở đó, họ khiêu vũ khá thuần thục rồi. Ở các nước văn minh, khiêu vũ cũng là một nhu cầu văn nghệ, nhất là với thanh niên.
        Thao vẫn im lặng. Cô chăm chú dùng mũi kim gỡ gì đó ở mặt sau mảnh thêu. Vinh chuyển giọng tâm sự:
        - Hồi tôi mới sang nước bạn, tôi tưởng đâu mình đã đánh rơi mất tuổi trẻ trong rừng Trường Sơn. Rồi cuộc sống mới lạ và những kỉ niệm nơi quê nhà… Nỗi nhớ dìu dịu thấp thoáng sau những niềm vui bồng bột. Bây giờ gần ba mươi tuổi đời, sau những mất mát, ước mơ vẫn nguyên vẹn, và con thuyền tình cảm vẫn bồng bềnh. Có lẽ tôi mới nhìn thấy bến đậu; không! nhìn thấy con thuyền đồng hành, nhưng tôi không có sức, không có gan để ghé sát. Có lẽ là không còn duyên nợ chăng?
        Thao lẳng lặng thu xếp để bỏ đi. Vinh lại đổi giọng:
        - Tôi đã nói với ông cụ tôi can thiệp để Thao yên. Gớm! Họ thật tài quay quắt.
        Vẻ bất bình hiện rõ trên mặt Thao:
        - Cái Hồng thế thì thôi! Đã bảo rồi.
        - Không, cô Hồng chẳng dính gì vào đây cả. Tự tôi thấy phải làm gì.
        Thao hơi nặng giọng:
        - Chẳng cần đâu! Tôi đi Tây Nguyên được. - Giọng cô dịu lại - Đổi không khí cũng có cái hay.
        Vinh kìm một cái nhếch mép:
        - Việc gì phải thế! Tây Nguyên chẳng phải là một ngôi chùa thâm nghiêm cho kẻ tu hành muốn trốn đời đâu. Mà chùa nào thì cũng chẳng dung được Thao.
        Thao bất ngờ gay gắt:
        - Tại sao tôi phải đi tu nhỉ? Đàn ông các anh nghĩ đàn bà chúng tôi chỉ biết cam chịu thôi sao?
        Vinh lúng túng:
        - Xin lỗi Thao. Tôi nói vui thôi.
        Có tiếng Hồng phía ngoài. Thao như người một mình đi trong đêm tối bưng vớ được bạn đường vội gọi to:
        - Hồng! Hồng ơi!
        Hồng ào vào, đầy nhựa sống. Cô nói như reo:
        - A! Chị Thao ở đây. Em đang định đi tìm. May quá, lại có cả anh Vinh nữa. Chùng mình tập song ca nhá, chị nhá. Hơi lâu lâu rồi chị không hát với em. Anh Vinh vừa làm thính giả và khán giả, vừa uốn nắn và đánh nhịp.
        Vinh tủm tỉm:
        - Uốn-nắn-giả và đánh-nhịp-giả chứ. Cho đủ bốn "giả".
        Thao:
        - Mình hôm nay bị rát họng, Hồng ạ.
        Hồng:
        - Tiếc nhỉ! - Cô quay sang Vinh - Tối nay thứ bảy, anh Vinh đi xoay vé xem phim cho cả chị Thao và em, đi anh!
        Vinh làm ra bộ lừng khừng mà mắt thì ánh lên dù chỉ trong một thoáng:
        - Chẳng biết có phim nào đáng xem không?
        Hồng nhìn Vinh ra ý trách móc, định nói thì Thao đã lên tiếng:
        - Tối nay mình còn lên cho xong cái sơ đồ.
        Hồng kêu lên:
        - Chị làm việc thế thì già người… - Biết lỡ lời, cô giơ tay đập nhẹ vào miệng mình - em bậy quá! mụ người đi đấy chị ạ. Để rồi em làm phụ với. Em vẽ kĩ thuật thì "cực". À, hay là thế này: sáng mai, chúng mình dậy thật sớm, ba người cùng đạp xe sang chỗ anh Tân, bắt anh ấy nghĩ ra một cuộc đi chơi, một cuộc du lịch nhỏ.
        Thao cười nhẹ:
        - Hôm nay em tôi bột phát ra lắm sáng kiến thế? Đi như vậy thì cô và anh chàng của cô mất vui còn gì.
        Hồng nhiu mũi:
        - Ư, chị!
        Vinh phán:
        - Người ta bảo hạnh phúc vốn ích kỉ mà.
        Hồng lắc đầu:
        - Không phải thế. Khi nào em vui, em muốn thấy mọi người cũng vui.
        Vinh cười nụ:
        - Còn khi người ta buồn thì sao?
        Thao:
        - Hồng ạ, mai mình đến hẹn phải trả sách cho thư viện.
        Vinh như sực nhớ:
        - Thao nói tôi mới nhớ ra. Tôi phải đến cậu bạn mượn tập tài liệu rất cần cho công tác sắp tới, kẻo mai cậu ấy đi nghỉ phép sớm.
        Vinh vội vã đi ra. Hồng bảo Thao:
        - Chị làm em cụt mất cả hứng. - Cô hạ giọng - Chị không thích đi với anh Vinh hả chị?
        Thao tránh tia mắt của Hồng:
        - Mình bận thật mà.
        - Anh ấy thật là một con người cương nghị. Có chuyện như thế mà vẫn giữ được bình thản.
        - Bình thản với thản nhiên khó mà phân biệt.
        - Sau lần bị kích động duy nhất đó, anh ấy lấy lại thăng bằng ngay chị nhỉ.
        - Ừ.
        - Đôi lúc em cũng cảm thấy anh ấy khó hiểu. Chắc là phải đấu tranh nội tâm nhiều lắm.
        - Có thể.
        - Người như anh Vinh đáng được hưởng hạnh phúc mới phải.
        Thao im lặng lục túi xách, đột nhiên bực bội:
        - Thôi! Đừng nói đến anh ta nữa. Anh ta thì can gì đến tôi cơ chứ!
        Hồng tròn mắt ngó Thao. Thao loay hoay lần giở mảnh thêu xoay ngược rồi lại xoay xuôi. Hồng đi loanh quanh. Im lặng lâu. Hồng đi tới cạnh Thao, do dự một lát:
        - Chị này!
        - Gì cơ? - Thao vẫn không rời mắt khỏi mảnh vải.
        - Nếu anh Tân quên em mà đi lấy vợ thì chị bảo em nên làm thế nào?
        Thao nghếch nhìn Hồng, sửng sốt:
        - Sao tự nhiên lại đề ra tình huống cắc cớ vậy?
        Hồng nhìn lảng nơi khác:
        - Ngộ nhỡ mình nhầm người. À, không, không phải thế. Ngộ nhỡ có hoàn cảnh?
        - Đừng quá nghĩ về hoàn cảnh, kẻo hoàn cảnh nó bắt nạt đấy.
        - Thế chị không nghỉ tới những hoàn cảnh có thể xảy tới cho… cho anh Vinh của chị?
        Thao hơi biến sắc nhưng trấn tỉnh lại:
        - Chẳng thể như thế được. - Ngừng một chút, cô chuyển giọng tâm sự - Dạo này mình hay nóng ruột, đêm khó ngủ, thường hay mơ thấy điềm gở. Đêm vừa rồi mình nằm mê, sợ quá.
        Giấc mơ ấy, Thao khó có thể kể lại với bạn. Tấm áo gối trải ra trên một hòn đá phẳng mặt bên bờ suối. Vinh B đang hí húi vẽ. Thao chăm chú theo dõi. Bỗng cô phì cười: - "Anh vẽ đôi bồ câu hay đôi vịt bầu thế?" Vinh B cười bẽn lẽn, chống chế: - "Anh vẽ đôi chim uyên ương đấy". - "Hứ! - Thao dẩu môi - Ai lại thêu uyên ương như người Tàu!".  Chợt Vinh A từ đâu hiện đến đứng xen vào giữa hai người giằng tấm áo gối. Thao cố giữ lại, đưa mắt tìm vinh B cầu cứu, nhưng Vinh B đã biến đi đâu mất. Thao giật mạnh và thét lên: - "Buông ra!". Tấm áo gối đứt ngang, Thao ngã ngồi bệt xuống. Giật mình tỉnh dậy, cô vừa mừng vừa lo. Mừng vì là mơ chứ không phải thật. Lo vì một thứ linh cảm mơ hồ.
        Thao nhắm mắt, lắc đầu như để xua đi một thứ ám ảnh, và bất giác thốt lên:
        - Chà!
        - Chị mơ thấy gì? - Hồng quan tâm hỏi.
        - Vớ vẩn ấy mà. - Thao lảng - Trên áo gối có lẽ chỉ nên thêu chữ cái đầu tên hai người lồng hoa thôi, Hồng nhỉ. - Cô giở cho bạn xem chỗ đang thêu dở - Chữ V và chữ T như thế này được không? Mẫu chữ anh Vinh truyền cho mình hồi còn ở Trường Sơn đấy.
        Thao giãi bày mà giọng như tự trấn an. Cô chợt ngoảnh sang thấy Hồng đang bậm môi cố ghìm tiếng khóc. Cô lo lắng hỏi:
        - Em làm sao thế?
        Ôi! Giá như Hồng không phải chứng kiến cảnh Thao chi chút cái hạnh phúc đang ngóng chờ! Cô gục đầu vào vai bạn, bật khóc. Thao một tay quàng lưng Hồng, một tay vuốt tóc bạn:
        - Em và Tân có chuyện gì thật à?
        Hồng nói trong tiếng khóc:
        - Không. Em thương chị quá.
        - Thương chị thì sao mà khóc? Chị chẳng thích thế đâu.
        - Chị đã chờ đợi bao năm.
        - Biết đợi chờ mới chờ đợi được chứ em.
        - Họ không xứng đáng đâu.
        - Em nói ai?
        - Anh ta, cái anh Vinh của chị ấy. Không! Hắn ta không xứng là của chị.
        - Hồng! - Thao nghiêm giọng - Chị không tha thứ cho một sự xúc phạm như vậy đâu.
        - Chị đừng giận em. Em phải cho chị biết. - Hồng rút tấm ảnh ra đưa cho Thao. Thao đón lấy, vừa nhìn qua đã giật mình để rơi xuống đất, người như xỉu đi.
        Hồng hốt hoảng:
        - Chị! chị! - Cô nhìn quanh cầu cứu - Làm sao bây giờ?
        Thao đã hồi lại:
        - Chị không sao đâu. Em đừng lo.
        Thao với tay định nhặt tấm ảnh, nhưng Hồng đã nhanh tay nhặt trước:
        - Để em xé quách đi.
        - Đừng! - Thao ngăn Hồng - Đưa chị! - Cô cầm tấm ảnh xem một lúc rồi hững hờ đưa trả Hồng. Cô nhìn sững trước mặt, nói khẽ: - Em về trước đi. - Cô thấy Hồng còn bịn rịn bèn tiếp - Chị muốn ngồi một mình.
        Hồng miễn cưỡng đứng dậy, lấy tay quệt mắt, vừa đi vừa kêu khẽ:
        - Khổ thân chị, chị ơi!
        Thao ngồi trơ trên ghế, người thẳng, mặt trắng bệch, mắt nhắm, nước mắt ứa ra lăn từ từ trên má. Trời chiều âm âm, xuống mây và lên gió. Thao nghe như vẳng tiếng ai: "Kìa! Em có khóc bao giờ đâu. Xem khóc có xấu đi không nào?" Cô choàng mở mắt, lục túi lấy chiếc gương ra soi. "Soi gương này sẽ như có anh bên cạnh". Lời năm xưa, từ những tháng ngày khốc liệt, đã có bao giờ nhòa trong lòng cô? Và bây giờ… Thao vung mạnh tay. Chiếc gương tuột khỏi tay vạch một đường cong trên không bay đến chạm vào bức tường phía trước rơi xuống vỡ làm mấy mảnh. Thao giơ tay chới với bíu lấy cái cây kề bên, đầu gục vào gốc cây. Gió đã mạnh lên. Thân cây lung lay, nghiêng ngả. Tấm áo gối bị thổi tung lên, cuốn ra xa, quăng quật, vật vờ. Trời chẳng nổi dông.

*   *    *

-12-

        Tôi lại đến cơ quan của vinh B. Lần này đã nghĩ là sẽ chẳng có sự tình cờ nào dính đến chuyện "Người mà tôi tìm kiếm". Vậy mà… Tôi vừa đến thì đã được chứng kiến một cuộc tranh luận - không! một cuộc "ngồi lê đôi mách" thì đúng hơn, một căn bệnh nếu không là "thời đại" thì cũng là "dân tộc" trên xứ ta những lúc này - mà tôi ghi lại chỉ vì nó hàm chứa ít nhiều lượng thông tin, - ghi lại theo lối ghi biên bản đàm thoại và "miễn bình luận".
        Thanh niên 1: Tin mới toe nhá. Cơ quan ta có hai người đạt kết quả thi nghiên cứu sinh nước ngoài, mà chỉ tiêu chỉ lấy một thôi. Vinh cao điểm hơn, chắc chắn một trăm linh một phần trăm là cậu ta được đi rồi.
        Thanh niên 2: Thảo nào! Mới đây bà mẹ đưa cô vợ chưa cưới  của cậu "phó nghè" tương lai ra…
        Thanh niên 3: Trật khấc rồi! Tin sốt sột đây! Vinh ta đeo đuổi đám khác kia; ngày nọ chẳng đã nhận công hàm của nàng do một đặc sứ lưu động đích thân mang đến đấy thôi. Bởi thế, anh chàng mới mời khéo bà cụ và "cô em" lại nhà sớm. Thằng Tòng chẳng đã gặp hai người trên đường ra ga mặt buồn như người bị mất cắp là gì? Thằng cha còn cả quyết là mắt bà cụ đỏ hoe nữa kia.
        Thanh niên 2:  Nói bậy! Nguồn tin đáng tin cậy phát ra từ quán nước bà Kéo đã khẳng định là Vinh ta đã xé tan bức thư ấy rồi.
        Thanh niên 3: Cậu bậy thì có. Tại sao cô kia phải bỏ về nào?
        Thanh niên 2: Cậu bậy ấy. Bỗng dưng mà cô kia đến đây? Người như cô ta thì khối thằng ở đây muốn "xô". Đời nào Vinh nó dại.
        Thanh niên 4: Thôi! thôi! Hai bạn tạnh ngay cho tôi nhờ. Đây này! Theo một nhận định "đã được trên duyệt" thì chàng Vinh rũ cả hai. Mọi người bị hố tất tần tật. Hắn ta chỉ "hoa lá cành" thôi. Nay sắp lên bục thì lo nhẹ nợ để mà bay chứ. Mấy năm nữa trở về với cái học vị trong tay cùng hàng họ bảo đảm vào nữa thời gạt đi không hết ấy.
        Thanh niên 3: Trong số đó có cả bạn chăng?
        Thanh niên 4:  Xì! Bạn không biết tôi sắp à?
        Thanh niên 3: Hay quá! Bạn hết ngúng nguẩy với tôi rồi chứ? Xong ngay! Nhân tiện có đông đủ các bạn đây, chúng mình ra tuyên bố chung quách. Để anh còn tiện giúp đỡ.
        Thanh niên 4: Này! Này! "Giúp thì chị sẽ trả công, mặt em chẳng đáng làm chồng chị đâu!" Chóng ngoan thì ít nữa chị dành cho một chân rót nước mời khách."
        Thanh niên 3: Nếu đây tiền rủng rỉnh túi thì câu ca dao kia phải đổi là: "Giúp thì em sẽ bám ngay; Duyên ai đã bén từ ngày anh bộn xu" chứ!
        Thanh niên 1: Gớm! Hai bạn này hễ đụng nhau là nổ. Chẳng ra làm sao cả. - Anh ta lộ vẻ băn khoăn - Không lẽ Vinh là người lôi thôi như vậy sao?
       
        Vinh chợt đi qua, vẻ u ám phảng phất trên gương mặt. Anh lụi cụi đi, chẳng để ý đến ai. Mọi người im lặng tránh ra. Vài người tỏ dấu không thân thiện sau lưng anh. Vinh ra khuất, cuộc bàn phiếm tiếp tục như bao giờ.
       
        Thanh niên 3: Chẳng biết đâu tổ con chuồn chuồn. Có điều như thế là cậu ta tự hại mình rồi. Thủ trưởng đang không thích cậu ta. Nếu vướng tai tiếng thì có mà đi Tây!
        Thanh niên 2: Tai tiếng gì! Yêu nhau, thậm chí lấy nhau rồi mà không hợp nhau thì chia tay đã sao? Sao mà phong kiến thế.
        Thanh niên 1: Nói vậy chỉ là nói lí mà quên vấn đề đạo lí. Với tình yêu nảy sinh trong hoàn cảnh bình thường cũng không nên phụ phàng một cách dễ dãi, huống chi tình yêu nảy sinh trong những ngày gian khổ, tôi luyện qua những hi sinh mất mát, nó gắn bó với những gì đẹp nhất của tuổi thanh xuân, với ước mơ bình dị hoặc da diết cùng đi tới trong cuộc đời. Rồi lại những tháng năm chờ đợi… Biết bao người mất tuổi xuân trong chiến tranh mà chưa hề biết qua vị tình yêu đôi lứa!
        Thanh niên 4: Kém thủy chung trong tình yêu thì khó thủy chung trong cuộc đời
        Thanh niên 3: Thủy với chung gì! Thời đại tên lửa thì phải hạ tại chỗ, nếu không thì cứ "vù".
        Thanh niên 4: Chợ giời không bằng. Đúng là Vinh phẩy.
        Thanh niên 1: Chuyện với trò! Cứ phán tùm lum. Thật ra thì các người chẳng quan tâm đến ai hết, chỉ mong có dịp để xài vợi những khoảng trống trong tâm hồn mình. - Anh ta bỏ đi.
        Thanh niên 2: Cậu ta nói phải. Cứ như là chúng mình cần có những chuyện bất hạnh của ai đó để mà kháo nhau ấy.


        Họ tản đi. Trong khi ấy thì Vinh B đang phải đối diện với bí thư đoàn An. Anh này cố lấy giọng thân mật:
        - Đồng chí Vinh ạ, thủ trưởng lệnh cho tôi phải tìm hiểu rõ vấn đề của đồng chí trước khi thủ trưởng quyết định có để đồng chí đi nghiên cứu sinh hay không.
        Vinh hơi chau mày:
        - Có gì mà chưa rõ?
        - Đồng chí không biết hiện nay có rất nhiều dư luận sao?
        - Tôi làm thế nào được?
        - Tại sao lần ấy đồng chí không nhận thư? - Giọng An đã chuyển sắc thái - Có phải vì đồng chí đã có đám khác rồi không? Đồng chí không nghĩ là đồng chí lừa dối cả cô Lan à?
        Vinh bật dậy:
        - Đồng chí không được xúc phạm tôi.
        Vinh định đi ra, nhưng An ngăn lại:
       -Khoan đã! Đừng nóng. Trong chuyện này người đáng nóng không phải là đồng chí đâu. Thôi được! Đồng chí không muốn nói với tôi thì trình bày trực tiếp với thủ trưởng. Tốt hơn hết là kể rõ ra giấy. Mong đồng chí hãy suy nghĩ thật kĩ. Chẳng qua chúng tôi cũng vì tương lai của đồng chí thôi.
        Tôi xong việc của mình đang định "chuồn" thì bị An lôi vào cuộc. "Hay quá! Đồng chí lại có mặt đúng lúc". Anh ta sốt sắng cho tôi biết những "quan tâm của thủ trưởng và đoàn đối với vấn đề của đồng chí Vinh" và những biện pháp đang tiến hành. Tôi vốn quá ngán những kiểm điểm với kiểm thảo rồi - có lẽ vì non nớt về chính trị - nên lựa lời:
        - Có cần thiết phải làm căng thế không?
        - Không thế không được. Thủ trưởng tôi bảo: Cho những người hay lăng nhăng đi nước ngoài thì có khác gì thả chuột vào chĩnh gạo.
       Tôi vẫn dè dặt:
       - Cũng chưa thể kết luận được. E còn có gì uẩn khúc.
       - Bởi thế mới phải tìm hiểu. Tôi đã điện cho bên kia mời cô ta đến đây.
       - Có vội quá không?
       - Phải dứt điểm. - An chém mạnh tay - Hơn nữa còn phải ăn nói với thủ trưởng bên kia sao cho ổn. Té ra hai thủ trưởng lại là bạn của nhau cơ đấy.
       Tôi nghĩ thầm: Sự quan tâm cũng thật lắm cớ, lắm vẻ. Nhiều khi được quan tâm quá lại hóa ra tội nợ.

*  *  *

-13-

        Thao bước chậm, mặt đăm chiêu, tay giơ trước ngực như muốn  đẩy một cái gì vô hình. Ít lâu nay, Thao hay tha thẩn một mình nơi vắng vẻ. Vừa thoáng thấy có người đi đến, cô đã tránh đi. Hồng nhìn theo bóng Thao vừa khuất, bảo Tân:
        - Chị Thao thay đổi nhiều quá. Trước đây, chị ấy tuy kín đáo, nhưng chan hòa, yêu đời, và rất tin cậy em. Nay thì em cảm thấy chị ấy có vẻ xa cách chúng mình. Không hiểu đã có chuyện gì xảy ra với chị ấy?
        - Đến em cũng còn không biết nữa là anh.
        - Giục anh Vinh cưới đi thôi.
        -Chuyện ấy là việc riêng của họ. Không có chúng mình cũng xong.
        - Anh nói hay nhỉ! Không có chúng mình vun vào thì dễ gì anh Vinh cảm được chị Thao. Bây giờ chúng mình phải có trách nhiệm chứ.
        Tân giở giọng đùa đùa:
        - Thế là can thiệp vào công việc nội bộ của "nước" khác đấy, cô mình ạ.
        Hồng nhìn thẳng vào Tân:
        - Em cảm thấy anh đang lảng. Em bàn chuyện nghiêm túc đấy. À anh Vinh kia. Em phải hỏi thẳng mới được.
        - Hồng! Từ từ đã em!
        Không nghe Tân, Hồng đi đến đón đầu Vinh đang đi tới. Anh chàng người quen cũ của chúng ta cũng có những cái khác trước. Chẳng phải chỉ vì vành tai phải không còn cái sẹo -nom ra dáng, còn ưa nhìn hơn cả vành tai trái, sau khi đã chi khá tiền cho một mĩ viện ở Sài Gòn-. Vẻ mặt anh ta trước đây thường hay lấy vẻ suy tư buồn buồn thì nay lại mang vẻ bất cần đời. Lại thêm cái ria mép. Anh ta nháy một bên mắt cười thân tình với Hồng, nhưng cô nghiêm trang hỏi:
        - Anh Vinh bao giờ cho bạn bè ăn kẹo đấy?
        - Tối nay mời em đến chỗ anh. Tha hồ. Kẹo Hải Hà chánh hiệu. Muốn kẹo Sài Gòn cũng có. Chỉ đãi riêng em thôi, còn tên vệ sĩ của em kia thì chỉ được ngồi nhìn và ngửi thôi.
        - Bao giờ anh và chị Thao cưới nhau?
        - Hà! Hà! Hà!...
        - Em hỏi nghiêm chỉnh đấy.
        - Thì em cứ lo việc của em đã. Không phải xếp "lốt" trước sau theo tuổi đâu.
        - Việc của em thì liệu cả rồi. Em hỏi việc chị Thao kia.
        - Thao bảo cô à?
        - Đời nào! Nhưng em và anh Tân đều phải có trách nhiệm. Anh nhớ chứ?
        Vinh ỉu mặt ra bộ buồn rầu:
        - Nếu Thao chẳng thích thì biết làm thế nào?
        - Được rồi! - Chưa dứt câu nói, Hồng đã vội đi tìm Thao.
        Tân nhìn Vinh, hỏi không mấy xởi lởi:
        - Thao không thích hay cậu không thích?
        Vinh tặc lưỡi:
        - Cậu cưới ngay Hồng đi! Cô ấy nhiều nhựa sống quá đấy. Cứ như con hổ cái ấy.
        Tân nói như tự nhủ:
        - Thao đã là một người bất hạnh…
        Vinh chau mày:
        - Cậu vẫn là bạn chí thân của mình đấy chứ?
        - Câu hỏi này mình đã được nghe mãi rồi.
        - Mình thì chẳng bao giờ đặt người yêu lên trên bạn thiết cả.
        Cả Tân, cả Vinh không trông thấy Thao và Hồng đang đi tới từ phía rặng cây. Hồng phải bịa ra một cái cớ và nói khéo để kéo Thao đến đây, định bụng bắt Vinh phải "ba mặt một lời".
        Tân cảm thấy chẳng phải Vinh định viện tình bạn ra để ràng buộc mà có lẽ là trái lại. Dẫu sao, anh vẫn tin ở tình bạn:
        - Cậu chẳng thể nào tìm được người bạn đời hơn Thao đâu. Nhưng mình e rằng sớm muộn cậu sẽ làm cho Thao chán cậu.
        Vinh nhếch mép cười mũi:
        - Cô ta chán mình bây giờ càng tốt. Tưởng gì chứ cô ta cũng chỉ là một người đàn bà như mọi người đàn bà đã đến với mình.
        Tân giương to mắt:
        - Thế ra cậu…?
        - Ha, ha, ha,… May ra mình là người bóc tem.
        Bất đồ, Thao xông lại cho Vinh một cái tát nảy lửa rồi quay mình bỏ đi.     Vinh một tay ôm má, thét lên:
        - Đồ lăng loàn!
        Anh ta toan đuổi theo Thao, nhưng Tân đã đứng chặn:
        - Dừng lại! Cậu thì quá lắm.
        Hồng mắt long lên chĩa vào Vinh:
        - Ai cho phép anh lăng nhục chị Thao như vậy?
        Vinh nhìn xéo Hồng:
        - Cả cô nữa! Bọn con gái các cô đều cùng một duộc hết.
        Hồng hét lên:
        - Đồ đê tiện!
        Cô nhổ vào Vinh. Vinh hầm hầm xông tới cô gái, nhưng bị Tân đẩy ra:
        - Cậu đi đi! Mình cũng không thể chịu nổi cậu nữa.
        Vinh bị "cưỡng bức rút lui", nhưng có lẽ trong thâm tâm anh ta phải hàm hơn bạn. Tân trở lại với Hồng:
        - Em nóng quá. Chỉ thêm hỏng việc.
        - Anh cũng đi đi! - Hồng bật khóc - Tôi tởm các người lắm rồi.
        - Kìa em! -Tân sựng người - Anh có lỗi gì đâu nào?
        Hồng quay lưng lại:
        - Thế mà đi đánh bạn với một kẻ như thế được.
        Tân nhăn nhó:
        - Khổ! Anh đã góp ý với hắn bao nhiêu lần rồi. Trước kia hắn ta chưa đến nỗi nào. Mà chính em cũng… - Anh ta kịp dừng lại, còn Hồng thì chưa kịp lưu ý.
        - Làm thế nào bây giờ? - Hồng lẩm bẩm - Hại một đời chị Thao.
        - Phải thuyết phục Vinh cưới thôi. - Tân sốt sắng nói.
        Hồng ngửng phắt đầu lên giận dữ nhìn Tân:
        - Sau những chuyện như thế mà anh vẫn nghĩ là chị Thao chịu làm vợ hắn sao?
        - Còn nước còn tát, em ạ. Tình cảm giữa họ chưa nguội đâu.
        - Tình yêu chân chính không chấp nhận một sự vớt vát như thế, nhất là với chị Thao.
        - Em hãy khuyên bảo chị ấy.
        - Không đời nào! Còn tên Sở Khanh kia thì đoàn thanh niên, hội phụ nữ và công đoàn phải có trách nhiệm nói chuyện với hắn. Phải lột mặt nạ; phải trị cho tiệt nọc; phải bảo vệ những người ngay! Đến những việc như việc này mà cũng không làm được thì các đoàn thể ấy chẳng còn lí do tồn tại. Không lẽ vào đoàn chỉ để được đóng đoàn phí, để được họp hành và để “xung phong” thôi sao? Ai cần mãi những sự thuyết giáo?
        Tân hoảng quá, dớn dác nhìn quanh xem có ai không rồi hạ thấp giọng bảo Hồng:
        - Anh xin em! Đừng vì giận cá chém thớt mà nói năng lung tung thế. Anh sẽ nói chuyện với Vinh. Thằng ấy chỉ ba hoa, phóng đãng mồm thôi, chứ bụng dạ chẳng có gì đâu. Em đừng làm ầm ĩ lên. Bây giờ chỉ mới bốn chúng ta biết thôi. Em phải nghĩ đến chuyện tai tiếng cho Thao chứ.
        Nghe gợi đến danh dự của Thao, tim Hồng thắt lại, cô rùng mình nghĩ tới miệng lưỡi "thiên hạ" trong cơ quan và ngoài xã hội, cùng những trái tim sắt thường trấn ngự bộ phận tổ chức của cơ quan, của đoàn thể. Cô dịu lời:
        - Anh nói cứ như anh Vinh là người "phổi bò" ấy. Em chẳng tin. Cũng rất mong là em nghĩ sai.
        - Bố Vinh đang chạy cho nó một chuyến công tác nước ngoài, lại là sang một nước tư bản; nó hẳn chẳng muốn có chuyện lôi thôi lúc này, ông cụ càng không muốn như vậy. Ông ta có nhiều thế lực thật, nhưng muốn xoay xở cho ông con "quí tử" trước mắt và lâu dài thì phải kín cạnh. Một món bở là có bao nhiêu kẻ nhòm ngó, tất nhiên toàn những kẻ có thế hoặc có lực. Họ dựa dẫm nhau mà cũng sẵn sàng lật nhau.
        - Một sự bắt bí chẳng thể nào tạo nên hạnh phúc.
        - Không phải là bắt bí mà tận dụng tình thế và điều kiện để bắt Vinh biết nghĩ.
        - Anh ta có biết nghĩ hay không thì với chị Thao vết thương vẫn  khó mà hàn gắn được.
        - Anh đã nghĩ ra cách để cho Thao bớt giận.

*    *   *

-14-

        Không chỉ do Hồng, tự mình Tân cũng thấy phải có trách nhiệm. Việc buộc Vinh không được "quất ngựa truy phong" bỏ rơi Thao không khó. Chính Vinh cũng sợ to chuyện, ảnh hưởng đến tiền đồ của mình. Chẳng phải do Thao, -điều này thì có thể tin chắc được- mà chắc chắn là Hồng sẽ không để yên; cả những bạn bè khác của Thao cũng vậy, một khi họ biết chuyện. Cứ làm đám cưới nếu cần - Vinh đã rắp tâm - rồi sẽ tính sau; cuộc đời còn dài mà! Cái khó lại ở phía khác.
        - Cậu làm mình, làm mẩy với mình thế là đủ rồi. - Tân bảo Vinh - Cậu chấp nhận cưới chưa đủ đâu. Cậu phải làm sao cho Thao tha thứ…
        - Người tha thứ là tớ chứ không phải cô ta. - Vinh ngắt lời Tân - Ai bạt tai ai trước mặt người khác?
        - Thôi! Xin ông hãy dẹp cái món sĩ diện lại. Ông dư biết ai đã xúc phạm ai. Ông còn muốn chúng ta bàn tiếp hay thôi?
        Vinh cúi đầu ngẫm nghĩ giây lâu, rồi ngửng lên nói ra chiều nhũn nhặn:
        - Từ hôm ấy đến nay cô ta có thèm nhìn mặt mình đâu.
        -Cậu là người quen được số phận cưng chiều, quen với những mối tình dễ dãi nên đã quên mất tính cách của những người như Thao, cái tính cách từng khiến cậu vì nể và có lúc tự ti. Cậu cứ ngỡ là Thao sẽ phải hối hận và lo "mất anh" vì cậu nắm đằng chuôi mà. Chúng mình dạn dày với thứ "chợ giời tình cảm" trong đó gặp cô gái nào cũng có thể gọi "em" xưng "anh" và tán tỉnh lối "xong ngay", nên khó biết đến những giá trị đích thực.
        Vinh nhăn nhó:
        - Cậu giở giọng lên lớp ra với mình làm gì?
        - Thế cậu đã nghĩ cách làm lành với Thao chưa? Nói trắng ra là phải xin lỗi.
        - Mình không làm được…
        - Vậy thì chẳng còn gì để nói nữa. Tùy cậu thôi.
        - Cậu nghĩ là làm việc đó dễ lắm à? Thao là người rất cố chấp.
        - Là người tự trọng! Con người ấy sẽ không chấp nhận một sự hạ cố nào. Bây giờ mà đòi hỏi cậu đến với Thao bằng tấm lòng như những ngày cậu đang đeo đuổi thì thật là một sự hoang tưởng, nhưng cậu phải đến với sự thành thật. Ít ra cũng phải làm cho Thao tin là cậu thành thật. Cậu có thể nói đổ cho cái tính hay bốc phét của cậu, cái tính huyênh hoang coi người bằng nửa…
        Nãy giờ Vinh cố ẩn nhẫn -một sự hiếm, một sự lạ đối với những người đã từng biết anh ta- đến đây anh ta "bật lò xo":
        - Cậu lợi dụng lúc này để mạt sát mình đấy à?
        Thiếu chút nữa thì mắt anh ta long lên. Tân không nao núng:
        - Cậu muốn mình tán dương hành động của cậu hả? Đổ cho sự ba hoa, và cả phịa ra là hôm ấy cậu say rượu nữa cũng chỉ là để giảm nhẹ, để khỏi nói ra sự thật trần trụi. Mình vừa nói đến sự thành thật là muốn nói đến sự thành thật muốn hàn gắn. Còn… cậu hiểu mình chứ? Mình sẽ hỗ trợ cậu như đã từng hỗ trợ, chắc là cả Hồng nữa. Chẳng biết là rồi đây mình và Hồng có phải hối một lần nữa không đây.

*  *  *

-15-

        "Ngày ...... tháng ……năm 1976
        Đêm qua anh mơ thấy em chờ anh bên gốc săng lẻ chúng ta từng ngồi. Em vẫy anh, nhưng khi anh đi đến thì em lại như xa, như gần. Em như bị lấp sau một màn bụi mù dày đặc. Anh chỉ còn thấy đôi mắt em vẫn long lanh và sâu thẳm như lần đầu em nhìn anh. Nhưng sao đôi mắt ấy có ngấn nước và ánh lên những tia trách móc? Có phải lỗi tự anh đâu! Lỗi tại thời gian và khoảng cách. Nói thế đơn giản quá. Lỗi tại kẻ thù quấy rối sự yên vui của đất nước này. Nói thế đúng sách quá. Những ước mơ và khát vọng của ngày xưa vô tư lự. Có những cái qua đi; có những cái đắt giá hơn. Anh chẳng có gì phải ân hận. Nhưng nếu cứ phải trăn trở và chịu đựng! Những người tốt bụng muốn cử anh đi học thêm. Nhưng ra đi lúc này anh yên tâm sao được? Giá như anh tìm được em rồi thì chúng ta có thể chịu đựng thêm sự xa cách ít lâu nữa cũng được phải không em? Có lẽ anh sẽ xin khất, nhưng biết nói với họ thế nào đây? Cũng có người thật ra chẳng thích cho anh đi chút nào và đang tìm cách cản trở, song nếu anh tỏ ra muốn ở lại thì có chuyện ngay. Mà bây giờ đang có chuyện đây. Ôi! Họ hành anh quá. Anh lại là cái bung xung cho họ đàm tiếu. Họ chẳng hiểu gì cả; chẳng muốn hiểu gì cả. Mà một khi đã không hiểu thì dù có thiện chí cũng có thể gây nên tội ác. Họ bắt anh phải "suy nghĩ kĩ". Hà! Suy nghĩ kĩ cái gì đây nhỉ? Mẹ ơi! Con xin nghe lời mẹ đây. Mai con xin về phép, mẹ cưới Lan cho con nhé. Rồi con thanh thản đi du học. Thế là vui vẻ cả. Ha! Thôi! anh ơi! Đừng ra bộ suy nghĩ như một kẻ tuyệt vọng. Giờ đây anh lại cần đến sự thương xót của Lan phải không? Anh định diễu cợt ai đấy? Khốn khổ cho cái lá thư kia!".
        Cuốn nhật kí vẫn còn để mở. Vinh B ngồi đăm chiêu trước trang giấy chìm đắm vào một cuộc đối thoại tưởng tượng với Thao:
        - Ấy! Nhưng lá thư đó hình như báo cho linh tính anh chuyện không hay. Em có sao không?
        - Em vẫn làm việc và đang chờ anh. Sao anh xa vời thế? Cứ như một cái bóng chập chờn…
        - Anh bị động với chính mình, em ạ. Hoàn cảnh cứ cuốn anh đi. Nhưng sớm muộn chúng ta sẽ gặp nhau. Hạnh phúc đã trong tầm tay. Đừng đau buồn và ngã lòng nghe em!
        - Nếu em bị tàn phế thì sao anh?
        - Nếu hi sinh, mất mát là điều khó tránh thì chịu đựng là sự tất nhiên. Buồn cười, người ta hay nói làm việc để quên đi, anh lại thấy làm việc để nhớ. Không gì nâng đỡ ta hơn là canh cánh bên lòng một niềm yêu thương và tin cậy. Đúng vậy chứ em?
        - Nhưng người ta không để em yên. Mà yên mãi sao được hở anh? Canh cánh chứ đừng bị hẫng.
        - Bây giờ nhiều người sống thực dụng quá. Có những điều thiêng liêng khi sướng quá người ta lại quên đi, mà khổ quá người ta cũng quên đi. Hiểu người thật khó, mà làm cho người ta hiểu mình cũng thật không dễ.
        - Để vững lòng cũng gian nan anh nhỉ.
        - Sự hủy hoại niềm tin có thể bắt đầu từ việc tưởng chừng như nhỏ nhặt. Nhưng một cái cây chẳng thể nào bị tàn úa chỉ vì những con sâu gậm tỉa từ bên ngoài. Cái chính là tự trong thân nó.
                                    
                                                       *    *    *
        Khi tôi đến tìm Vinh B thì thấy anh đang gục đầu vào hai cánh tay khoanh trên bàn. Tôi đi đến chỗ An tính tìm cách cáo lui. An đang tiếp một cô gái khoảng hai mươi lăm tuổi. Cô đẹp một cách kín đáo, nhưng có vẻ già trước tuổi. Đó là Thu. An giới thiệu hai chúng tôi với nhau xong bảo Thu, theo đà câu chuyện giữa họ từ trước khi tôi đến:
        - Mấy hôm nay, anh Vinh không được bình thường. Có lẽ cần phải để chúng tôi chuẩn bị tư tưởng đã. Cậu ấy giở…
        Đồ chừng anh ta sẽ nói “giở chứng”, tôi vội cướp lời:
        - Cậu ta giở giời.
        An khịt mũi một cái:
        - Vâng, cậu ta hơi mất thăng bằng, e bị xúc động đột ngột chăng. Chị đi đường xa chắc mệt, có lẽ nên nghỉ một chút.
        Tôi vừa muốn cười, vừa muốn cáu, nghĩ: "Cha này chẳng tâm lí gì cả".  Thu nhỏ nhẹ:
        - Cảm ơn anh. Tôi không mệt đâu.
        An đưa mắt trao đổi với tôi rồi nói:
        - Vâng, thế thì mời chị đi lối này. Anh Vinh đang ngồi một mình trong cái phòng có cửa đang mở trông ra cây phi lao. Xin chị cứ tự nhiên.
        Thu nén hồi hộp và ghìm mình mà chân vẫn bước nhanh; nhưng càng đến gần thì càng bước chậm lại, hơi ngập ngừng. Cô đứng lại, và sau khi liếc nhìn quanh không thấy có ai, lấy ra một chiếc gương nhỏ soi vội. "Chẳng biết anh còn nhận ra mình nữa không. Mình khác trước nhiều thế này." - Cô sờ hai bên má tự nhủ. Cô cất gương, nín thở một giây, rồi nhẹ bước vào phòng. Vinh vẫn đang ngồi gục đầu bên bàn. Thu chờ, không thấy Vinh nhúc nhích, đành lên tiếng, giọng nén xúc động:
        - Anh Vinh!
        Vinh ngẩng lên, ngỡ ngàng:
        - Chị hỏi tôi ạ?
        Thu để rơi cái túi xách đang cầm, mặt đỏ bừng, sững sờ mấy giây. Cô khẽ nói, như hụt hơi:
        - Xin lỗi.
        Cô cố trấn tĩnh, cúi nhặt cái túi, bước như chạy ra khỏi phòng. Lúc đã hơi xa, cô ngồi phịch xuống đất, mặt tái xanh hốc hác hẳn đi, mắt khô. An vội vàng kéo tôi cùng bước tới.
        - Có chuyện gì vậy? - An hỏi. Thu bật khóc - Vinh nó làm gì chị?
        Thu chỉ lắc đầu. An chạy vào phòng chỉ mặt Vinh:
        - Đồ tồi!
        Vinh nắm chặt tay:
         - Anh nhắc lại xem nào!
         - Ra đây mà xem. - An kéo Vinh ra khỏi phòng, chỉ Thu - Nỡ đối xử như vậy à?
         Vinh ngơ ngác:
        - Ơ! Tôi làm gì?
        Thu đã trấn tĩnh được ngửng lên:
        - Tôi… xin lỗi… Anh ấy không có lỗi gì cả.
        An cố giữ mềm giọng:
        - Chị chẳng việc gì phải bao che. Chúng tôi có trách nhiệm với chị và với cả anh Vinh nữa.
        Thu lắc đầu:
        - Không phải!
        Vinh hết nhìn Thu lại nhìn An:
        - Tôi chẳng hiểu gì cả.
        Thu đứng lên:
        - Xin phép các anh. May ra xe còn kịp quay về.
        An dậm chân:
        - Trời ơi! Lòng cao thượng đặt không đúng chỗ thì cũng tai hại như đặt vũ khí vào tay kẻ gian. - Anh ta khẩn khoản - Chị hãy tin ở thiện chí của chúng tôi, nán lại để giải quyết cho trọn vẹn.
        - Xin cảm ơn nhiệt tình của các anh. Nhưng tôi chẳng có việc gì ở đây nữa.
        Thu định đi. Vinh chợt hiểu "Thật là kì! Họ chẳng chịu tin gì cả". Anh nói với Thu:
        - Chị hãy làm ơn nói cho họ hiểu ra.
        Thu ngần ngừ, nhưng rồi đưa ra một tấm ảnh:
        - Đây là ảnh chi đoàn chúng tôi ngày trước. Anh ấy ngồi hàng đầu bên phải ngoài cùng.
        An gần như giật lấy tấm ảnh, chăm chú xem rồi ngớ người ra, nhìn Vinh và tôi, bối rối lẫn ngượng ngùng. Anh ta chuyển chiếc ảnh cho tôi với cái điệu khiến tôi chợt nghĩ tới hình ảnh tượng trưng của một sự san sẻ trách nhiệm. Tôi ngắm kĩ rồi… nếu có ai quan sát tôi lúc đó chắc thấy mặt tôi thuỗn ra khó coi lắm. Tôi biết con người này. Té ra là hắn! Hừ! "Họ nhầm anh ạ" - tôi còn nhớ như in câu nói ấy của hắn, câu nói đã chặt ngang niềm vui của tôi lúc đó. Đúng là nhầm! Thu nhầm. Nhiều người nhầm. Cả tôi nữa, dĩ nhiên rồi. Hắn chẳng phải là người mà ta tìm kiếm. Tôi bước tới trả Thu tấm ảnh, hững hờ nói:
        - Anh Vinh này chẳng còn nữa đâu.
        Thu như bị một tiếng sét gần:
        - Anh nói sao?
        Tôi nghĩ nhanh: Thà cứ để Thu để tang một mối tình đẹp mà làm lại cuộc đời, còn hơn để cô ấy nhìn thấy bộ mặt thật của một kẻ thực ra đã chết từ lâu. Tôi bấm bụng "đã trót đâm lao thì phải theo lao":
        - Anh ta chết rồi.
        Thu nhìn tôi trân trối rồi quay mình chạy ra. Tôi bỗng đâm ra lo sợ. Tôi đã toan chạy đi tìm Thu song chẳng biết sao tôi lại đến gần Vinh hỏi:
        - Hình như Vinh cũng đang chờ đợi? Xin lỗi, tôi không tò mò chứ?
        Vình nhìn sâu vào mắt tôi rồi lẳng lặng móc túi đưa cho tôi một tấm ảnh.   Vừa nhìn qua, tôi đã sửng sốt:
        - Thao à?
        Vinh giật mình:
        - Anh cũng biết Thao?
        Mình biết tay Vinh kia mấy lâu nay đang theo đuổi Thao - tôi nghĩ thầm - không biết hắn ta đã đi đến đâu? Phải nhanh lên mới được. Cần đưa Thu đi nữa. Nếu kịp thì may ra cứu vãn được mà cũng vớt vát được. Vết thương chưa đến mức phải cắt bỏ thì nên hàn gắn. Nhưng nói lại với Thu thế nào bây giờ? Được rồi! Chân tình thì chẳng lo. Tôi quay lại bảo An đang lúng túng trước tình huống bất ngờ vừa xẩy đến:
        - Phiền cơ quan đây chuẩn bị cho một chiếc xe con.
        An định hỏi nhưng nhìn vẻ mặt tôi lại thôi, đi ra. Tôi nghe nhoi nhói trong người: Mình định làm gì thế này? Người ta bây giờ thích bỏ qua nhiều chuyện, kể cả những kẻ mà chức trách họ đang cố bám giữ đòi hỏi họ phải ra tay, thì vạ gì đến mình! Không! Làm ngơ là khuyến khích những kẻ manh tâm. Tôi xem đồng hồ, nói với Vinh:
        - Vinh chuẩn bị đi cùng tôi.
        - Đi đâu? - Vinh ngạc nhiên hỏi.
        - Ra gặp anh An và chị Thu tôi nói luôn thể.

*    *   *

-16-

        Gian phòng con của Thao chật những cô phù dâu. Từ đó ra tới phòng cưới -vốn là phòng họp của cơ quan- chẳng xa mấy. Cô dâu đã trang điểm xong. Rộ lên những tiếng trầm trồ: "Tuyệt!", "Hết ý", "Ăn đứt hoa hậu thế giới",…Một cô vờ kêu lên:
        - Trời ơi! Thế này thì ai còn nhòm đến đám phù dâu chúng em nữa, hở chị Thao?
        Cô đứng cạnh "kê" luôn:
        - Chạy vạy hàng tháng trời mới kiếm được tấm áo "mốt" nhất đám, thế là lỗ to Phượng nhá.
        Phượng "xì" một tiếng:
        - Còn mình bỏ cả cơm tối chực năm giờ đồng hồ để uốn lại tóc thì chắc lãi!
        Hồng sốt ruột:
        - Này! Đến lúc cưới tớ thì tha hồ các "cậu" nổi. Còn bây giờ thì hãy lo hộ tống chị Thao ra hội trường đã.
        Dưới lớp phấn thoa nhẹ, mặt Thao có nét buồn buồn. Cô bảo các bạn:
        - Để cho mình mấy phút yên tĩnh.
        Các cô phù dâu lặng lẽ đi ra khép cửa phòng lại. Thao ngồi xuống mép giường, hai tay thu vào lòng, mắt nhắm. Một lúc cô mở mắt nhìn chăm chăm vào một cái hộp nhôm cỡ hộp trang sức đặt trên giá sách. Cái hộp đã cũ, có lẽ ít được sờ đến. Thao đứng lên, lấy xuống, thận trọng mở nắp ra. Bên trong là những vật lưu niệm, trong đó có mảnh bom được gắp ra từ vết thương nơi chân cô. Nhiều nhất là ảnh. Cô nhặt tấm ảnh trên cùng rồi đóng nắp hộp. Cô cố tránh không để mắt tới chiếc ảnh, nhưng rồi vẫn cứ nhìn. Đó là tấm ảnh Vinh B tặng trong hang đá Trường Sơn, tấm ảnh từng đã bị phiêu bạt, nếu không muốn nói là gian truân. Sau khi đã tìm lại được, Thao không dám mang theo người nữa mà lồng vào góc chiếc gương soi. Chỉ mới đây thôi, cô lấy ra cho vào cái gọi là "bảo tàng kỉ vật" cũng được, mà gọi là "mồ kỉ niệm" cũng được. "Nom anh nghiêm như ông giáo đang truy bài học sinh ấy". Xưa - đã là xưa rồi ư? - cô đã từng nói vậy với anh, nhưng xiết bao âu yếm trong giọng nói và trong ánh mắt. Ừ, khuôn mặt trang nghiêm kia có tí dấu hiệu nào của sự tráo trở đâu. Thôi! Mình bây giờ có quyền chi trách cứ ai; chỉ thêm bẽ bàng. Thao đã cầm tấm ảnh xé, nhưng rồi ngừng lại tìm diêm. Cô không thể cưỡng lại luồng mắt mình cứ dán vào ngọn lửa đang ngốn dần khuôn mặt xưa kia từng nâng giấc ngủ của cô vào cõi lâng lâng sau những giờ làm việc căng thẳng, nhọc nhằn. Hai giọt lệ bò chậm trên má cô. Ngọn lửa liếm tới hai đầu ngón tay, cô mới thả ra. Mẩu mảnh cuối cùng cháy hết trước khi rơi tới sàn nhà. Có tiếng đập đập vào cánh cửa như nhắc nhở. Thao ngửng lên lau vội má. Cô đang tìm cách xóa những vết hoen thì Vinh A đẩy cửa bước vào.
        - Đến giờ rồi đấy.
        Anh ta lên tiếng từ ngưỡng cửa. Chợt nhìn thấy mẩu tàn giấy anh ta nhìn Thao dò hỏi.

*  *  *

-17-

        Trên đường đi, một nỗi căm giận cứ dâng dần lên trong lòng tôi. Căm giận cái gì thì chính tôi cũng khó nói rõ ra. Căm giận sự phỉnh phờ và dối trá, sự lạm dụng và lợi dụng? Là thế và chưa phải thế. Phần tuổi trẻ tươi đẹp nhất của những Thao, những Thu, những Vinh B đã dâng hiến rồi. Và nay còn sự tước đoạt! Sự căm giận khiến tôi không suy xét, cân nhắc lề dề vốn là cái tật của tôi. Đến nơi, vừa nghe tin đám cưới Thao-Vinh A sắp bắt đầu, tôi tự nhủ: bằng mọi giá, phải đình đám cưới này lại. Tôi không kịp nghĩ tới những hậu quả nữa. Tôi xăm xăm đi đến phòng Thao, để Thu và Vinh B theo sau. Đến trước cửa, nhìn vào thấy Vinh A đang đứng nhìn Thao đăm đăm như đang chờ một câu trả lời, còn Thao thì đang nhìn vào mẩu tàn giấy trên nền nhà, tôi gõ ba tiếng vào cánh cửa đã mở và lên tiếng:
        - Anh Vinh! Anh biết chị Thu chứ?
        Vinh A giật mình, và do vậy mà không phản ứng trước sự xuất hiện đột ngột và bất lịch sự của tôi. Anh ta cố trấn tĩnh cau mặt lại nói:
        - Làm gì có Thu nào ở đây.
        Thu ở phía sau tôi tiến đến ngay cửa bình tĩnh nói:
        - Có đấy.
        Tôi đế luôn:
        - Anh biết người này chứ?
        Vinh há mồm:
        - Ơ!
        Thao ngơ ngác nhìn Thu:
        - Chị là…?
        - Tôi là người đã chết trong lòng anh ấy. -Dù Thu đã tự kiềm chế, giọng cô vẫn ngân lên âm hưởng xót xa.
        Đối với Vinh A, đám cưới này vốn không hoàn toàn thoải mái. Sự xuất hiện bất ngờ của Thu làm anh ta choáng váng. Chẳng phải nó gợi lên nỗi ân hận, mà có cơ sẽ lắm sự phiền. Dù sao, nếu đám cưới gặp trắc trở sẽ rất là không hay. Hóa ra là chính anh ta thất bại. Rồi sẽ kéo theo những gì có trời mà lường được. Anh ta khẽ khàng nói với Thao:
        - Chỉ là một sự hiểu lầm thôi em ạ.
        Thao ngã ngồi xuống giường như kiệt sức. Vinh A bước ra cửa đến trước Thu, mặt khoác sắc buồn:
        - Có mọi người biết trước đây không ngày nào tôi không nhớ Thu, không nghĩ đến Thu.
        Thu lạnh lùng:
        - Có thể là anh vẫn nhớ, nhưng anh chẳng nghĩ đâu.
        - Tôi vẫn không quên những tháng ngày chúng ta chia sẻ gian khổ cùng nhau, lẽ nào tôi lại không nghĩ?
        - Phải, có thể là anh có nghĩ, như nghĩ đến đôi dép cũ, như nghĩ đến vật chướng ngại vướng chân anh.
        - Thu có lí do để chua chát. Nhưng Thu hãy hiểu cho tôi. Những éo le của cuộc đời…
        - Éo le của cuộc đời hay éo le trong lòng người?
        - Có những hoàn cảnh…
        - Nói láo! Chỉ loại người nào đó mới được đặc quyền viện dẫn hoàn cảnh phải không? Tởm quá! Trời ơi! Trời ơi!
        Như chỉ cố gượng được đến thế, Thu loạng choạng muốn khuỵu xuống. Vinh A bối rối lùi lại. Thao vội đưa đến cho Thu một cái ghế tựa, cùng lúc Vinh B bước tới định dìu Thu. Thao để  rơi chiếc ghế, bàng hoàng nhìn Vinh B, mắt thất thần. Vinh B vốn định chưa ra mặt. Anh muốn xem hiện trạng của Thao ra sao đã. Nếu thấy Thao thực sự đã tìm được hạnh phúc thì anh sẽ náu mình dự đám cưới rồi sẽ lặng lẽ biến khỏi cuộc đời Thao. Tình huống không dự kiến này khiến anh khó xử. Cảm thấy Thao đang choáng váng, anh đã toan đến với cô. Nhưng chợt nhìn vào trang phục cô dâu, anh đứng khựng lại. Thao thều thào:
        - Anh còn đến đây ư?
        Vinh B tái mặt quay gót đi ra. Tiếng Hồng nói từ ngoài:
        - Sao cô dâu, chú rể cứ trùng trình…
        Cô đang vừa đi vào vừa nói, chợt ngừng bặt nhìn vinh B chằm chằm. Cô như nhận ra một gương mặt quen.
        - Xin lỗi. Anh là ai? - Cô hỏi với giọng nghi ngại.
        - Tôi là người thừa ở đây.
        Vinh B đáp xong chưa kịp quay đi thì Vinh A "chết trân" từ lúc thấy anh vào, lúc này định thần lại, rảo bước đến bên anh nói nhỏ:
        - Nếu anh thấy tiện thì mời anh ra phòng cưới chia vui với chúng tôi.
        Vinh B im lặng nhìn Vinh A mấy giây. Anh chẳng thể ngờ rằng hình ảnh mình đã từng là cái ám ảnh, cái đích thù hận của anh ta trong những ngày tháng dài. Anh nghiêng đầu như cảm ơn, như từ biệt rồi né mình đi ra. Hồng nhìn theo băn khoăn. Tôi đến bên cô:
        - Cô Hồng biết anh Vinh kia?
        - Tôi có được xem bức ảnh một đôi vợ chồng mà người chồng giống hệt anh ta.
        - Vợ chồng chụp chung? Cô thấy ở đâu, tấm ảnh ấy?
        - Anh Tân đưa.
        Vừa lúc Tân ló đầu vào:
        - Rượu tân hôn chưa uống đã say hay sao, cô dâu, chú rể ơi!
        Tôi đón Tân ở cửa:
        - Anh có tấm ảnh anh Vinh chụp chung với vợ à?
        Tân ngó tôi như ngó một thằng lẩm cẩm:
        - Lát nữa mới chụp chứ.
        - Anh Vinh người yêu cũ của chị Thao kia mà.
        -Tôi có biết gì đâu. -Anh ta giật mình nhưng làm mặt lạnh, chợt nhìn thấy Hồng- À, chuyện đó để sau. -Anh ta nói to- Mời các vị ra ngay cho.
        Vinh A định đến dìu Thao đi:
        - Đừng để người ta chờ, em ạ.
        Thời gian gần đây, chưa bao giờ anh ta có được cái dáng âu yếm đến vậy. Thao như sực tỉnh, nhích ra không trả lời, lẳng lặng gỡ bỏ trang phục cô dâu. Vinh A muốn ngăn:
        - Ô hay! Em làm gì vậy?
        Thao cứ tiếp tục tháo gỡ. Vinh A xuống giọng năn nỉ:
        - Em ơi, đừng để ngay từ ngày mai chúng ta trở thành cái bia của miệng lưỡi thiên hạ. Các anh, các chị khuyên hộ một câu đi. -Anh ta nhìn quanh cầu cứu- Kìa Hồng! Kìa anh! Thu ơi! -Anh ta quay sang nói với Thu, giọng khổ sở- anh rất không phải. Nhưng em vốn giàu đức vị tha, không yêu nhau được nữa thì cũng chẳng nên giữ lòng thù hận. Trong tình thế này, em hãy có một lời xây dựng, đi em.
        Bấy giờ Hồng mới để ý thấy Thu. Cô hỏi tôi:
        - Chị này là…?
        - Chị ấy đến dự lễ cưới của người yêu.
        - Ra thế! Khổ thân chị Thao. -Hồng nói rồi cắn môi suy nghĩ. Như chợt nhớ ra, cô hỏi nữa- Thế còn người kia?
        Nãy giờ, đầu óc tôi cứ lấn cấn với câu Tân trả lời tôi. Có cái gì đó quanh quéo. Song lúc ấy tôi bị "u mê hóa" sao đó nên chưa kịp xử trí. Câu hỏi sau của Hồng vô tình là một sự gợi ý. Tôi trả lời thẳng:
        - Anh Nguyễn Vinh đến tìm vợ chưa cưới.
        Chưa dứt câu tôi đã thấy mình thiếu thận trọng nên lo ngại nhìn trộm Thao. Có vẻ như Thao chẳng nghe thấy gì cả, nhưng hai tay cô đang gỡ những vòng xoắn trang điểm trên đầu cứ bấn lên, và má cô như tóp lại. Bằng sự nhậy cảm của một người yêu chân thành, khi Vinh B bất ngờ xuất hiện, không phải từ một giấc mơ, mà từ một sự thật tàn nhẫn, Thao đã hầu như hiểu ra tất cả. Chẳng cần phải tìm biết rõ làm gì nữa. Cô đã đánh mất hết rồi. Cô thấy phải quyết định làm gì ngay, nhưng không còn sức để nghĩ tiếp.
        Hồng rùng mình; cô vừa sực nghĩ tới một điều. Cô quay sang Tân đang rất mong thoát ra ngoài tầm chú ý của cô:
        - Thế là thế nào, anh Tân?
        Tân lo sợ, liếc nhanh vinh A, rồi ấp úng:
        - Anh cũng không hiểu.
        Hồng nhìn Tân chằm chằm:
        - Thế còn tấm ảnh ấy?
        Tân cúi mặt nín lặng. Hồng nâng mặt anh ta lên:
        - Kìa! Anh nhìn thẳng vào mắt em xem nào!
        Tân ngửng lên nhìn nhanh Hồng  rồi lại cúi ngay mặt xuống:
        - Anh … anh sáng tác ra.
        - Như thế nào?
        - Hồng cũng biết là anh thạo nghề ảnh.
        Hồng bỏ Tân ra, lùi lại:
        - Anh đã ghép ảnh?
        Tân im lặng xác nhận. Hồng đưa tay đấm vào đầu mình:
        - Trời ơi! Sao mà tôi xốc nổi và ngu ngốc làm vậy? Toàn là chuyện giả trá.
        Tân van lơn:
        - Hồng ơi! Tình yêu anh dành cho Hồng thì không hề giả trá.
        -Anh im đi! Những người như các anh mà cũng có tình yêu cơ à?
        - Anh đã hành động theo yêu cầu của bạn. Anh không hiểu rằng đằng sau câu chuyện tình yêu của những người như Thao còn có một cái gì lớn hơn nhiều. Nhưng quả thật anh yêu em.
        - Thôi đi! Thật là bỉ ổi. Anh lại sắp đóng kịch một cách thiên tài đấy. -Cô ngoảnh đi- Khốn khổ cho chị Thao. Làm sao bây giờ? Tôi là đứa giết người.
        Tôi không muốn an ủi cô:
        - Bây giờ cô tự dằn vặt cũng vô ích thôi…
        Vinh A từ nãy đã bỏ đi đâu đó nay trở lại xồng xộc bước vào gạt mọi người ra đến bên Thao:
        -Thao! Cô nghe đây! Chúng ta đã đăng kí kết hôn rồi…
        Thao ngắt lời anh ta, nói sẵng:
        - Anh tránh ra! -Cô đến bên Thu: - Chị tha lỗi cho tôi.
        Thu nhìn "đối thủ" của mình buồn rầu lắc đầu:
        -Chúng ta đều là những món hàng bị đánh tráo trong vụ "phe phẩy" cả thôi. Chị cũng như tôi cần phải có gan làm lại.
        Vinh A hung dữ ngó Thu, thô lỗ:
        - Giờ thì cô không còn có việc gì ở đây nữa.
        - Bây giờ tôi là khán giả. -Thu bình thản nói- Tôi tưởng anh là diễn viên cao tay nghề hơn kia đấy.
        Hồng chép miệng nói đổng:
        - Bây giờ mới rõ ra: sao có người vô sỉ thế không biết!
        Vinh A giơ tay nói to:
        -Xin mọi người ra ngoài cho. Vợ chồng chúng tôi cần trang điểm lại. Mất thì giờ quá rồi.
        Hồng lại chỗ Thao:
        - Chị ơi! Em có tội với chị và anh Vinh của chị. Chị hãy giúp em chuộc tội. Để em đi tìm anh Vinh.
        Cô định kéo Thao đi, nhưng Vinh A đã sỗ sàng tách hai người ra:
        - Khoan! -Anh ta đanh giọng- Các cô hơi vội đấy. Mọi người nghe tôi nói đây:  Trước pháp luật, cô Thao đã là vợ tôi.
        Thu cười nhạt:
        - Anh tin rằng pháp luật chỉ có mỗi tác dụng là làm tấm bình phong cho tội ác thôi sao? May mà tôi đã đến đây. Từ nay, tôi sống dễ rồi. -Dứt lời, cô quay lưng lại bằng một động tác dứt khoát và ra khỏi phòng.
        Vinh A không thèm để ý, cao giọng:
        - Nếu các người có thiện chí thì mời ra ngoài kia dự lễ cưới.
        Có tiếng ai đó:
        - Ngoài kia chẳng còn lễ nào nữa đâu.
        Vinh A cau mày hỏi gắt: "Cái gì?" Anh ta lặng người, lắng tai. Quả thật, chẳng còn nghe tiếng nhạc lẫn tiếng ồn vọng đến nữa. Lúc nãy, có một đám người túm tụm trước nhà. Có lẽ họ nghe tin có "sự cố" nên kéo đến dò xem. Bây giờ họ đã tản đi. Sau này mới rõ chỉ một số ít người đến dự bỏ về; số còn lại tản mát đó đây ngoài sân, ngoài vườn, cả ngoài đường xúm lại từng nhóm rì rầm "bình luận". Vinh A sầm mặt lại, chạy ra.
        Hồng có phần lo lắng bảo Thao:
        -Tiếc rằng hắn ta nói có chỗ đúng sự thật. Nhưng đừng hòng!
        Thao lẳng lặng bỏ đi. Hồng đi theo. Tân đuổi theo:
        - Hồng! Hồng!
        Hồng dừng chân nơi cửa, ngoái lại:
        - Anh đừng bám theo tôi nữa.
        Tân nhăn nhó:
        - Em nỡ nào xóa đi những gì đẹp đẽ giữa chúng ta?
        Hồng quay hẳn lại:
        - Tôi không tin anh nữa. Mà không còn lòng tin thì chẳng còn gì nữa hết.
        Cô đã định đi tiếp, chợt nhớ ra, tháo vòng tay quẳng trả Tân. Tân ngẩn ngơ nhìn chiếc vòng, ngồi phịch xuống, mặt lộ dần vẻ đau đớn, lẩm bẩm:
        - Chẳng lẽ mình lại cảm thấy đau khổ thế này ư? -Anh ta ngó quanh như muốn tìm một sự đồng cảm để bấu víu. Trong phòng chỉ còn có tôi là người thứ hai. Anh ta nói với tôi mà có lẽ là nói với chính mình- Vì sao đời tôi lại khổ thế này?
        Nhìn Tân ủ rũ, tôi muốn bảo anh ta:
        - Này! Có bao giờ anh tự hỏi hoặc hỏi người rằng: "Vì sao đời tôi lại sướng thế này?" không?
        Nhưng mắt tôi bỗng nhiên tối sầm, và tôi mơ thấy -mơ đứng- những cảnh huống kịch diễu nhanh qua óc. Chẳng phải là những cảnh huống tôi mong đợi quá hóa chiêm bao.

                                                           * * *
        Thao đi như người mộng du, lẩm bẩm: - Người ta đã làm em mất anh rồi.
        Tôi đi tới: - Nếu mất thì chẳng ai có thể làm mất được, ngoài chị.
        Thao nhìn tôi chưa nhận ra ngay: - À phải… Quá tin và quá yêu phải chăng là sai lầm hoặc tội lỗi?... Niềm tin thì bị gậm mòn và tình yêu thì bị tước đoạt…
        Tôi: - Tất nhiên nếu quanh ta mọi chuyện đều tốt đẹp thì đời còn chuyện gì để nói. Có niềm tin yêu nào dễ dàng đâu!
        Thao, sau một lát: - Tôi có nên đi khỏi đây không?
        Tôi: - Đương đầu mới khó. Chạy trốn chẳng phải là cách giải quyết. Đừng để mất niềm tin vào cuộc đời và vào chính mình.
        Thao quay đi, trở lại trạng thái "với riêng mình": - Muộn mất rồi.
        Tôi: - Khi đã biết là muộn thì chẳng bao giờ để quá muộn cả.
        Thao quay lại đọc nét mặt tôi, mặt thoáng hửng lên chốc lát, rồi lặng lẽ đi ra.
        Hồng chạy ngang qua, gọi tìm: - Chị Thao ơi! Anh Vinh B và em chờ chị phát ốm lên đây này.

*   *   *
        Vinh B, cái nhìn khắc khoải, thấy tôi: - Chẳng lẽ lòng tin chẳng để làm gì?
        Tôi: - Sao lại không? kể cả với những kẻ tưởng rằng mình chẳng tin gì cả, vì ít ra họ cũng tin ở ý nghĩ ấy để làm cớ cho đời họ. Yêu mà không tin thì chỉ là chuyện "chơi bời".
        Vinh B theo đuổi ý nghĩ riêng: - Lời hẹn ước… Những bất trắc của cuộc đời… Sức chịu đựng… Ai đó ví niềm tin nguyên sơ với mối tình đầu… (Với tôi) Ai có lỗi nếu tình bẽ bàng, niềm tin đổ sụp?
        Tôi im lặng quay đi.
        Vinh B: - Anh có thể quay lưng lại ư?
        Tôi (quay lại): - Xin lỗi. Tôi muốn tin những người như Vinh, như Thao.
        Vinh B dịu dàng nhìn tôi: - Cảm ơn.
        Vinh B đi ra. Vinh A đi vào. Vinh B lướt qua không nhìn Vinh A. Anh chàng này ngoẹo đầu nhìn theo người đang bước ra gật gù, rồi quay lại tôi: - A! Chào ông bạn cố tri. Ông vẫn vui và khỏe chứ?
        Anh ta tiến lại chìa tay ra. Tôi đứng yên đăm đăm nhìn vào tai phải anh ta.
        Vinh: - Ông bạn nhìn gì dữ vậy? (đưa tay sờ vành tai) À, ông bạn quan tâm đến cái vành tai khốn khổ của tôi. Cảm ơn. Tôi thanh toán nó rồi. Bọn mĩ viện Sài Gòn làm ăn được lắm.
        Tôi: - Xem ra phủi được cái sẹo, anh phởn phơ lắm nhỉ. Anh sẽ buông tha cô Thao chứ?
        Vinh: - Tình huống bất ngờ buộc tôi cần giữ Thao lúc này.
        Tôi: - Còn lúc khác?
        Vinh A (trơ tráo): - Ông bạn biết nguyên tắc "hai bên cùng có lợi" chứ? Tay chính trị gia nào đề ra nguyên tắc ấy chúa thật. Khi một bên thấy không có lợi thì phải hạ màn thôi. Ngẫm ra thì đến đây tôi và Thao đều hòa vốn. Mỗi bên đều có mất, có được, chẳng ai nợ gì ai cả.
        Tôi: - Con người anh còn có gì đáng giá nữa mà mất. Còn Thao thì… tôi tin tưởng rằng…
        Vinh A: - Này! Ông bạn "lắng tắng viên"! Việc gì đến ông mà ông lôi thôi nào? Cái "tin tưởng" của ông ngang giá một cốc bia không?
        Tôi: - Sẽ đến lúc những kẻ cố ôm vận đỏ bất chấp mọi thứ qui tắc và đạo lí chẳng thể trông mong vào sự thờ ơ của người đời nữa đâu. Một xã hội “vô cảm” mãi sẽ đi đến tự diệt. Thôi! Nói gì với anh lúc này có lẽ đã là muộn. Xin mượn một ý của người xưa mà nhắc các người rằng: Tình yêu có thể giả, nhưng lòng khinh ghét và lòng căm giận thì bao giờ cũng thật, rất thật. Cuối cùng thì lẽ đời…
        Vinh A (quát lên): - Này! Đừng có mà lảm nhảm nữa!
        Anh ta xông tới tôi, nhưng Tân ở đâu xông ra chặn lại.
    
        Tôi giật mình mở choàng mắt ra. Sẽ là hạnh phúc vô ngần, nếu lúc đó tôi thấy mình đang ở trong phòng cưới của Thao và Vinh B. Song le…
        Câu chuyện nên tạm dừng ở đây thôi. "Khuya" lắm rồi thì phải. Các bạn đừng đợi để vỗ tay.
        Còn kể tiếp thì xin dành cho các bạn.

                                                        H Ế T

Truyện đã đem vào thư viện

Chúc Khải Nguyên luôn vui