Các Bệnh Phong Thấp, Ô Nhiễm Arsenic
Bác Sĩ Trần Mạnh Ngô

Dùng Thuốc Giảm Đau NSAIDs Lâu Năm Chưa Chắc Đã Có Lợi Cho Bệnh Phong Thấp Osteoarthritis.

Bs Jan Magnus Bjordal cùng các cộng sự viên nghiên cưú 10, 845 bệnh nhân trong 23 chương trình khác nhau trong đó 7,897 bệnh nhân uống thuốc giảm đau NSAIDs ( Ibuprofen, Naproxen) đúng cách và 3,038 bệnh nhân phong thấp uống thuốc giả. Tuổi trung bình 62.5 và triệu chứng bệnh kéo dài trung bình 8.2 năm.
Kết quả cho thấy uống thuốc NSAIDs có giảm đau bệnh phong thấp trong một thời gian ngắn. Nhưng kết quả cũng cho thấy dường như thuốc giảm đau NSAIDs không hữu hiệu trị phong thấp osteoarthritis lâu dài. Theo các tác giả thì chưa kể khi dùng NSAIDs cho một số bệnh nhân có thể gây những công phạt trầm trọng.

British Journal of Medicine, November 2004.

Bàn thêm: Trong một nghiên cứu khác đăng trong báo Annals of Rheumatologic Disease, December 2003, một số tác giả khuyên cáo nên dùng thuốc Tylenol (acetaminophen) trị bệnh phong thấp osteoarthritis lúc ban đầu vì kết quả tương đối an toàn. Ngược lại nếu không thuyên giảm, tức là nếu bệnh nhân vẫn còn kêu đau mơí dùng thuốc giảm đau NSAIDs. Một số tác giả khác có khuyến cáo glucosamine và chondroitin, mặc dầu một nghiên cứu mơí nhất gần đây lại cho rằng 2 thứ dược thảo kể trên không giúp ích gì cho bệnh phong thấp loại osteoarthritis đầu gối. Tổng kết quả kể trên cho thấy: 1) Nên dùng Acetaminophen như thuốc giảm đau đầu tiên trị phong thấp osteoarthritis, và 2) Thuốc giảm đau NSAIDs chỉ giúp trị phong thấp đầu gối giảm đau trong một thời gian ngắn và không công hiệu nữa thì mới dùng NSAIDs trị phong thấp Osteoarthritis lâu dài.

Tưởng cũng nên nhắc lại: ngoài những thuốc giảm đau kể trên , vài phương pháp căn bản khác thường dùng để trị phong thấp như giảm mập, vì mập tăng nguy cơ phong thấp osteoarthritis, đặc biệt nguy cơ phong thấp đầu gối. Cần tập thể dục vì thể dục sẽ giảm đau các khớp xương, tăng sức mạnh cho bắp thịt xung quanh khớp xương và bảo vệ khớp xương. Ðắp khăn nóng và lạnh vào chỗ phong thấp để giảm đau, làm mềm bắp thịt xung quanh khớp xương và giúp khớp xương cử động dễ dàng hơn. Có người phải giải phẫu cho phong thấp nhưng nói chung giải phẫu không phải là cách đầu tiên duy nhât điều trị phong thấp osteoarthritis. Thực vậy, phải cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ dành phương pháp giải phẫu trong những trường hợp cuối cùng, bất khả kháng, khi không còn cách nào khác điều trị phong thấp osteoarthritis.

Phong thấp osteoarthritis do thoái hóa sụn nằm trong khớp xương. Ðây là loại phong thấp thông thường nhất ở người già. Phong thấp có thể xuất hiện ở ngón tay, xương háng, đầu gối và sống lưng. Bệnh nhân than phiền đau đớn khi cử động khớp xương. Khi càng ngày càng nặng thì bệnh nhân cảm thấy đau đớn ngay cả lúc nghỉ ngơi.
Nếu bệnh nhân phong thấp không cử động thường xuyên (lâu 30 phút) hay buổi sáng thức giấc thấy khớp xương cứng ngắc. Khớp xương phong thấp không co ruỗi được dễ dàng. Khớp xương có thể bị sưng lên, có nước trong khớp xương, và bị viêm bao quanh khớp xương. Khớp xương có thể bị xưng lên, nổi cục, và có tiếng kêu răng rắc khi cử động ).
Ảnh hưởng của Arsenic lên con người (Trích Trong Bài Nghiên Cứu Ô NHIỄM ARSENIC của Ts Mai Thanh Truyết)

Đây là một ảnh hưởng dài hạn. Trường hợp xảy ra ở Bangladesh cho chúng ta rõ nét về di hại do sự hiện diện của arsenic trong nguồn nước. Tùy theo mức độ xâm nhập vào cơ thể con người, những hội chứng do sự nhiễm độc arsenic thay đổi theo thời gian. Từ việc da ở lòng bàn tay, bàn chân cho đến vùng da ở trước ngực trở thành đen xậm do việc arsenic tích tụ trong cơ thể từ 5 đến 10 năm. Đó là một trong những chứng bịnh có tên là arsenicosis. Sau hơn 15 năm bị nhiễm độc, các bộ phận trong cơ thể như gan, thận, lá lách bị sưng to, hệ thống thần kinh, đường hô hấp bị suy thoái. Sau hơn 20 năm trở đi, các chứng ung thư gan, lá lách, bàng quan, thận bắt đầu xuất hiện.

Hàng năm số tử vong ở Bangladesh vì arsenic lên đến hàng trăm ngàn người. Như vậy, phải cần một thời gian dài mới cảm nhận được mức nhiễm độc của arsenic; và việc giải thích cho người dân hiểu được nguy cơ ô nhiễm trên quả thật rất khó khăn. (Bàn thêm: Arsenic là một độc chất. Trong thế kỷ thứ 16-17 ở Ý Ðại Lợi, Arsenic được dùng như một độc dược để ám sát những nhà chính trị. Ngay cả trong một huyền thoại cho rằng Napoleon đã bị trúng độc ám hại khi uống rượu vang có chất arsenic.
Arsenic có 3 thể loại thiên nhiên: alpha, màu vàng, beta màu đen và gamma màu xám và nhiều thể loại ions. Arsenic cũng được dùng làm thuốc, pha chế mầu, làm thuốc trừ sâu bọ. Lúc đầu thì Arsenic được dùng làm kiếng, chất dẫn điện (semiconductor). Arsenic cũng thấy trong nước uống và đồ ăn biển. Ngày nay Arsenic còn thấy trong rượu vang và trong vài dược thảo.

Arsenic ở thể vô cơ độc hơn thể hữu cơ. Arsenic bám vào nhóm Sulfhydryls nên giảm chức năng phân hóa tố pyruvate dehydrogenase, tác dụng vào nhiều phân hóa tố trong cơ thể như Acetyl Coenzyme A, glutathione, hay những phân hóa tố có nhóm Sulfhydryls, TCA, ATP, biến dưỡng chất đường trong tế bào, giảm oxýt hóa chất mỡ, v...v... Arsenic cũng có thể gây nguy cơ ung thư phổi và ung thư da.

Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.
Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa/

Số: 3694
Ra Ngày: 14/5/2005
http://www.vietbao.com/

Thứ sáu, 8/7/2005, 08:28 GMT+7

Chữa đau dây thần kinh tọa


Bấm huyệt giúp cải thiện chứng đau thần kinh tọa.

Căn bệnh này hay gặp ở lứa tuổi 30-60, nhất là những người lao động chân tay nặng nhọc. Các nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó như công nhân bốc vác, nghệ sĩ xiếc, ba-lê, cử tạ... làm tăng nguy cơ xuất hiện và tái chứng đau thần kinh tọa.

Dây thần kinh tọa là một dây thần kinh dài nhất cơ thể, trải dài từ phần dưới thắt lưng đến tận ngón chân. Dây thần kinh tọa chi phối các động tác của chân, góp phần làm nên các động tác đi lại, đứng ngồi của hai chân.

Đau dây thần kinh tọa biểu hiện đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng 5 (L5) và rễ thần kinh sống 1 (S1). Nếu rễ thần kinh L5 bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh S1 bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân. Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân.

Trong trường hợp đau nhẹ, người bệnh vẫn đi lại, làm việc bình thường. Nếu đi lại nhiều, đứng nhiều, ngồi nhiều trong một ngày, đau có thể tái phát. Nếu đau nhiều thì khi chân giẫm mạnh xuống đất, ho mạnh, hắt hơi, đi đại tiện rặn cũng đau. Đau nặng ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động.

Đau dây thần kinh tọa có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhiều nhất là lứa tuổi 30-60, nam mắc nhiều hơn nữ. Mang vác và lao động nặng ở tư thế sai, gò bó, rung xóc, chấn thương, các động tác thay đổi tư thế đột ngột... là yếu tố thường xuyên nhất làm khởi phát bệnh. Ngoài ra, yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò nhất định thúc đẩy xuất hiện và tái phát bệnh thần kinh tọa.

Các nguyên nhân gây đau thần kinh tọa gồm: tổn thương ở cột sống thắt lưng gây chèn ép rễ thần kinh, thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng, các tổn thương thực thể khác ở vùng thắt lưng (dị dạng bẩm sinh, chấn thương, thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, viêm đốt sống do nhiễm khuẩn).

Phần lớn trường hợp chỉ đau thần kinh tọa một bên. Người bệnh có tư thế ngay lưng hay vẹo về một bên để chống đau. Tùy theo tổn thương, họ có thể không nhắc được gót hay mũi chân, dần dần xuất hiện teo cơ đùi, mông, cẳng chân bên tổn thương. Khi bệnh nặng, chân tê bì mất cảm giác, có thể đái dầm, ỉa đùn.

Việc điều trị đau thần kinh tọa phải kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng. Trong thời gian đang đau cấp, hoặc đợt cấp của đau thần kinh tọa mãn, người bệnh cần nghỉ ngơi tuyệt đối trên giường và bất động, tránh mọi di chuyển hoặc thay đổi tư thế làm căng dây thần kinh. Người bệnh cần nằm trên giường phẳng và cứng, nằm ngửa, hông và gối hơi gấp, nếu đau nhiều có thể nằm co chân.

Cần dùng các thuốc chống viêm không steroid và thuốc chống hư khớp. Nếu có đau dạ dày - tá tràng thì phải dùng kèm các thuốc băng niêm mạc dạ dày hay tức chế bài tiết dịch vị. Tất cả đều phải theo đúng chỉ định của bác sĩ. Về vật lý trị liệu, có thể chườm nóng, chiếu tia hồng ngoại laser, sóng ngắn, từ trường, điện châm, tắm bùn, đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng, kéo giãn cột sống bằng dụng cụ cho trường hợp lồi hoặc thoát vị đĩa đệm. Nên kết hợp xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt, thủy châm.

Phẫu thuật được chỉ định khi: điều trị nội khoa không đỡ sau 6 tháng; hoặc có biến chứng liệt, teo cơ, rối loạn cơ tròn; bệnh nhân đau dữ dội, đau tái phát nhiều lần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và lao động.


Cần tập thể dục vừa sức thường xuyên để nâng cao thể lực, áp dụng các bài tập tăng cường sự dẻo dai, khỏe mạnh của các khối cơ lưng cạnh cột sống, cơ bụng và tăng sự mềm mại của cột sống. Tránh mọi chấn thương cho cột sống, tránh ngã dồn mông xuống đất. Điều trị kịp thời các bệnh thoái hóa cột sống. Người bị đau thắt lưng tránh tuyệt đối các động tác thể thao hoặc vận động quá mức như golf, bóng chuyền, tennis, vác balô nặng. Không nên nằm đệm quá dày và mềm, giường lò xo.

Các động tác sinh hoạt, lao động hằng ngày phải thích nghi với tình trạng đau cột sống thắt lưng. Bảo đảm tư thế đúng khi đứng, ngồi, mang vác... hay nhấc vật nặng. Cần đứng trên tư thế thẳng, không rũ vai, gù lưng. Để tránh khom lưng, khi đọc và viết lâu, nên ngồi gần bàn viết, ghế không quá cao hoặc bàn viết không quá thấp. Nếu phải ngồi lâu, nên thường xuyên đứng lên và làm các động tác thể dục giữa giờ.

Trong lao động chân tay, cần chú ý tránh khiêng vác vật nặng, nhất là bê vật nặng ở tư thế cúi lom khom. Để tránh tải trọng quá mức lên cột sống, bệnh nhân có thể đeo đai lưng khi mang vác vật nặng; hãy để cho trọng lượng của vật chia đều cả hai bên cơ thể, không bao giờ mang vật nặng ở một bên người hay trong thời gian dài. Khi muốn nhấc một vật nặng lên, nên co đùi gấp gối đôi chân gập lại vừa phải nhưng vẫn giữ lưng thẳng. Không nên giữ thẳng hai chân và cúi cong người xuống khi nhấc.

BS. Đinh Thị Thanh, Sức Khỏe & Đời Sống

http://www.vnexpress.net/Vietnam/Suc-khoe/2005/07/3B9DFE8E/