17 tháng 6 năm 1930
Kỷ Niệm Nguyễn Thái Học
(1901-1930)
và 12 Liệt Sĩ Việt Nam Quốc Dân Đảng

Vài hàng Tiểu sử: Nguyễn Thái Học sinh năm 1901, người làng Phổ Tang, tỉnh Vĩnh Yên (Vĩnh Phú). Khi còn trẻ, theo học trường Cao Đẳng Sư Phạm và Cao Đẳng Thương Mại Đông Dương ở Hà Nội, ông đã có tinh thần cách mạng, gửi thư cho nhà cầm quyền Pháp ở Đông Dương đòi cải cách về Xã hội và chính trị. Năm 1927 ông thành lập Đảng Quốc Dân Việt Nam (Việt Nam Quốc Dân Đảng). Ngày 10 tháng 2 năm 1930, ông tổ chức Tổng Khởi Nghĩa, tấn công Pháp ở Yên Bái, Hưng Hóa, Lâm Thao, Hải Dương, Kiến An...Cuộc tổng nổi dậy thất bại, ông và một số chiến hữu bị bắt tại Cổ Vịt (Đông Triều, Hải Dương) ngày 20 tháng 2 năm 1930.

Ngày 17 tháng 6 năm 1930, Đảng Trưởng Nguyễn Thái Học và 12 Đảng Viên quan trọng Việt Nam Quốc Dân Đảng đã hiên ngang bước lên máy chém của Thực dân Pháp tại Yên Bái, hy sinh đền nợ nước (theoTừ Điển Nhân Vật Lich Sử VN-Nguyễn Q.Thắng & Nguyễn Bá Thế).

Cái chết oai hùng của mười ba nhà Cách Mạng Yên Bái được ghi vào Sử xanh, đã nói lên tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam, và đã trở thành ngọn đuốc luôn luôn soi sáng chúng ta trên con đường đấu tranh dành Tự do và Dân chủ cho toàn dân Việt Nam.

Nhân ngày Kỷ niệm Nguyễn Thái Học và 12 Liệt Sĩ VNQDĐ lên đoạn đầu đài ở Yên Bái, Câu Lạc Bộ Hùng Sử Việt trân trọng giới thiệu bài biên khảo dưới đây của nhà văn Nguyễn Quý Đại Munich:

Kỷ niệm 13 LIỆT SĨ VNQDÐ lên đoạn đầu đài ngày 17/6/1930

Nguyễn Quý Ðại Munich



Cuối thế kỷ thứ 19 thực dân Pháp đô hộ Việt Nam từ năm (1884). Quân dân, sĩ phu Việt Nam liên tiếp nổi lên nhiều phong trào chống lại dành chủ quyền. Các cuộc khởi nghĩa Văn Thân, Cần Vương đều thất bại nhưng không dập tắc được lòng yêu nước của người Việt Nam. Ðầu thế kỷ 20, các phong trào Cách mạng rút được kinh nghiệm thất bại của hai phong trào trên nên thay đổi chiến thuật.

Phong trào Ðông Du (1905-1908) của Phan Bội Châu (1867-1940) được Tăng Bạt Hổ (1858-1906) giúp đưa du học sinh sang Nhật Bản, nhằm đào tạo giới trẻ khi tốt nghiệp về canh tân đất nước, Phan Bội Châu chủ trương theo chế độ quân chủ, đồng thời nhờ Nhật giúp để đánh Tây...

Phong trào Duy Tân (1905-1908) Phan Chu Trinh chủ trương khai trí dân tộc, tân văn hóa đề cao thuyết Dân Quyền, khuyến khích phát triển nông, thương nghiệp cổ động học chữ quốc ngữ. Phong trào được phát động mạnh tại Quảng Nam và được lan rộng trên toàn quốc.Tại Hà Nội trường Ðông Kinh Nghĩa Thục được thành lập từ (1907-1908) Các Phong trào hoạt động chủ trương bất bạo động hoặc bạo động đều với mục đích cứu nước. Nhưng bị thực dân Pháp theo dỏi và đàn áp, bắt các nhà cách mạng đày ra Côn đảo hay kết án tử hình.

Mặc dù thực dân Pháp đặt ách thống trị tàn bạo tại Việt Nam, nhưng không thể tiêu diệt được lòng yêu nước của toàn dân Việt Nam đã tiếp tục chống lại thực dân Pháp thoát vòng nô lệ, bảo vệ đất nước mà tiền nhân bỏ xương máu gây dựng và dành lại Ðộc lập suốt thời gian gần một ngàn năm bị Bắc Thuộc.

Cuộc khởi nghĩa ở Huế năm 1916 của Việt Nam Quang Phục Hội chủ trương của Trần Cao Vân (1866-1916) và Thái Phiên (1882-1916) dưới đời vua Duy Tân (1907-1916). Cuộc nổi dậy của Phan Xích Long ở Sài Gòn năm 1913, ở Thái Nguyên do Trịnh Văn Cấn (?-1918) và Lương Ngọc Quyến (1890-1917) mong dành lại độc lập cho toàn dân.

Nam Ðồng Thư Xã

Năm 1926 Phạm Tuấn Lâm (Dật Công), Phạm Tuấn Tài (Mộng Tiên) và Hoàng Phạm Trân (Nhượng Tống) cùng nhau thành lập Nam Ðồng Thi Xã (NÐTX), lúc đầu chủ trương in sách viết về các nhà cánh mạng như Tôn Dật Tiên, Gandhi một thời gian bị cấm sách bị tịch thu, nhưng các nhân vật trong NÐTX tiếp tục hoạt động và vận động lập một đảng cách mạng. Cuối năm 1927 Hồ Văn Mịch (?-1932) Nguyễn Thái Học(1901-1930) gia nhập vào NÐTX chi bộ đầu tiên được thành lập. Nguyễn Thái Học lúc còn trẻ sinh viên theo Cao đẳng Sư phạm và Cao đẳng thương mại Đông Dương ở Hà Nội từng viết thư gởi cho nhà cầm quyền Pháp đòi một số yêu sách cải cách xã hội, chính trị. Năm 1926 ông đề nghị Pháp cải tổ hành chánh nền thuộc điạ, và tôn trọng tự do ngôn luận .Nhưng các đề nghị của Nguyễn Thái Học bị bọn thực dân Pháp không nghe...

Nguyễn Thái Học thành lập đảng chính trị chống thực dân Pháp, được bầu làm chi bộ trưởng lấy tên là chi bộ Nam Ðồng Thư Xã. Hoạt động khắp nơi được nhiều người tham gia, Số người gia nhập nhiều, cần mở rộng tổ chức. Nhân dịp lễ Giáng sinh thành phố Hà Nội náo nhiệt người vui chơi Pháp khó kiểm soát.

Ðại hội được triệu tập vào lúc 8 giờ tối ngày 25-12-1927 tại nhà ông Lê Thành Vị, làng Thể Giao, Hà Nội. Nhưng giửa buổi họp bị báo động có mật thám theo dõi, đại hội tạm thời giải tán và bí mật di chuyển đến chỗ khác và tái hội lại lúc 2 giờ 30 sáng ngày 26-12 ngay tại trụ sở Nam Ðồng Thư Xã. Ðại hội quyết định thành lập một Ðảng cách mạng lấy tên là Đảng Quốc Dân Việt Nam gọi tắt Quốc Dân Ðảng

“Mục đích và tôn chỉ của đảng là làm cuộc cách mạng quốc gia, dùng võ lực đánh đổ chế độ thực dân phong kiến, để lập nên một nước Việt Nam Ðộc Lập Cộng Hòa, đồng thời giúp đỡ các dân tộc bị áp bức trong công cuộc đấu tranh giành độc lập của họ đặc biệt các lân quốc Lào và Cao Miên” (Hoàng Ðào sđd tr.33)


Hoạt động của Việt Nam Quốc Dân Ðảng giống như cách thức của Trung Hoa Quốc Dân Ðảng mỗi chi bộ 19 người, đại biểu chi bộ họp thành tỉnh bộ, đại biểu tỉnh bộ họp thành Kỳ bộ .(sau nầy Việt Nam Quốc Dân Ðảng tổ chức có Thành bộ, tỉnh Ðảng bộ..Cơ quan ngôn luận các tờ báo Hồn nước, Sao Trắng.. Nhưng sinh hoạt của VNQDÐ không đoàn kết, chia quá nhiều hệ phái. Nguyễn Thái Học và cờ VNQDÐ chỉ còn ý nghĩa trong những ngày Khởi nghĩa và Hy sinh...)

Tờ báo Hồn Cách Mạng phát hành hạn chế và bí mật đến năm 1929 ngưng hẳn. VNQDÐ tổ chức đại hội bầu ban chấp hành tổng bộ nhiệm kỳ 2 ngày 1-7-1928 tại nhà Nguyễn Ngọc Sơn ở Gia Lâm Hà nội vì theo điều lệ sáu tháng bầu một lần. (Phạm Văn Sơn sđd tr.149)

Nguyễn Thái Học tái đắc cử Nguyễn Thế Nghiệp và Ðặng Ðình Ðiển không giử chức vụ trong ban chấp hành lo nhiệm vụ khác (Nguyễn Thế Nghiệp vào Sàigon xuất bản tạp chí Revue Economique hoạt động liên lạc và phát triển Việt Nam QDÐ. Ðặng Ðình Ðiển vào Huế tháng 10-1928 liên lạc với Phan Bội Châu thời gian nầy được an trí tại Huế. Mời Phan Bội Châu giữ chức “Chủ tịch Danh dự VNQDД.

Phan Bội Châu nhận lời hổ trợ tinh thần nầy chứng tỏ Ông đồng ý với đường lối hoạt động của VNQDÐ chủ trương giải phóng dân tộc ra khỏi nô lệ. Trong vòng vài năm VNQDÐ phát triển mạnh mẽ khắp Bắc-Nam-Trung. Theo tài liệu của sở mật thám Pháp viết VNQDÐ thành lập được 120 chi bộ và hơn 1500 Ðảng viên (có thể do sự phát triển nhiều đảng viên, không kiểm soát được hoạt động các đảng viên, thiếu huấn luyện học tập, nên một số ít người phản đảng làm tay sai cho thực dân).

Trong cuộc Đại hội toàn quốc lần thứ 3 ngày 09-12-1928 lần nầy bầu ra ba cơ quan độc lập: lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nguyễn Khắc Nhu đắc cử chức chủ tịch và phó chủ tịch lập pháp. Nguyễn Thế Nghiệp và Lê Xuân Hy đắc cử chủ tịch và phó chủ tịch hành pháp. Ban tư pháp chưa được bầu. Sau khi đại hội kết thúc quyết định mở rộng hoạt động về ngoại giao liên lạc để kết hợp với các Ðảng cách mạng khác, được sự đoàn kết gây sức mạnh hơn, gởi người sang Trung Hoa Nhật Bản hoạt động. Chủ trương của VNQDĐ qua nhiều giai đoạn. Dùng võ lực đánh đổ chế độ thực dân và nô lệ, thành lập chế độ Cộng Hoà Dân Chủ độc lập và tự do...

Hoạt động nửa bí mật và công khai, các chi bộ tại Sài Gòn có Ðỗ Xuân Viên, Nguyễn Hòa Hiệp, Nguyễn Phương Thảo, Võ Công Tôn, Nguyễn Hiền Lương, Cao Hữu Tạo, Phạm Xuân Việt, Hà Thuận Hồng và các chi bộ tại miền Ðông và miền Tây Nam Kỳ, trong đó có nhiều người được võ trang vũ khí.

Thực dân Pháp truy lùng VNQDÐ

Tại Bắc Kỳ sinh hoạt kín đáo phát triển Ðảng viên. Tên trùm René Bazin tổ chức mộ phu, đi làm nô lệ bị bóc lột và hành hạ rất tàn nhẩn. Bazin mướn bồi bút làm thơ để dụ dân quê đi làm đồn điền cao su




Nhiều người bị lường gạt gây thêm lòng phẩn nộ, trước trình trạng nầy đảng viên VNQDÐ cử Nguyễn Văn Viên trình bày lại ý kiến yêu cầu xử tử tên Bazin, với các nhà lãnh đạo Tổng đảng bộ. Nguyễn Thái Học không đồng ý nếu giết Bazin, thực dân Pháp truy lùng tất cả các đảng viên và tổ chức sẽ tan rã (rút kinh nghiệm trong phong trào xin xâu kháng thuế năm 1908 tại Trung Kỳ và vụ đầu độc quân đội Pháp tại Hà Nội Pháp bắt bỏ tù và tử hình).

Nguyễn Thái Học yêu cầu các đảng viên bình tĩnh chờ đợi cơ hội lật đổ chính quyền trước, lúc đó bắt Bazin tử hình không muộn. Trong khi đó Việt Nam Thanh niên Cách Mạng Ðồng Chí Hội rải truyền đơn chống việc buôn bán nô lệ của Bazin, để cạnh tranh hoạt động gây niềm tin phát triển đảng viên. Nguyễn Văn Viên nóng lòng dù đề nghị với Tổng bộ bị từ chối, nhưng ông ta tự ý cùng Nguyễn Văn Lân và Nguyễn Ðức Lung (Ký Cao) theo dỏi Réne Bazin. Vào 8 giờ tối ngày 30 tết tức 9-2-1929 Réne Bazin ở số 110 phố Huế, chợ Hôm Hà Nội. Nguyễn Văn Viên ra lệnh Nguyễn Ðức Lung đến trao cho Bazin phong thư, trong đựng bản án tử hình, ngoài bì đề tên hãng tàu thủy Bạch Thái Bưởi, Nguyễn Văn Lân tiến đến bắn hai phát súng kết liểu tên trùm buôn bán phu thợ (Hoàng Ðào sđd tr.55-56).

Bazin bị ám sát sau đó thực dân và tay sai truy lùng các đảng Cách Mạng Việt Nam. Máu của đảng viên VNQDÐ đổ ra, bước đường cùng phải phản công chống thực dân. Ngày 17-2-1929 sở mật thám Pháp được các người chỉ điểm bắt khoảng 227 đảng viên VNQDÐ. Hội đồng đề hình quyết xét xử công khai lần đầu ngày 2-7-1929 là 149 người được thả còn lại 78 người phải ra tòa bị kết án tử hình, bị đày ra Côn đảo hay các ngục tù ở Thượng du Bắc Việt.

Tổng bộ Nguyễn Thái Học thoát được và sau đó ra lệnh thanh trừng các phần tử phản bội làm tay sai cho Pháp là: Nguyễn Văn Kinh, Phạm Thành Dương, Nguyễn Văn Ngọc.Theo điều lệ mới về tổ chức cơ quan lãnh đạo tối cao của đảng là “Tổng Bộ Chiến Tranh”. Chương trình hành động trỡ nên gấp rút, phải tổng khởi nghĩa trong thời gian tới, ra lệnh cấp tốc chế tạo thêm vũ khí, tạc đạn, bom.. Nhưng thiếu chuyên viên chế tạo, bất cẩn gây tại nạn phát nổ, mục tiêu bị bại lộ theo thống kê của Pháp từ cuối tháng 10-1929 đến 01-1930 khám phá được 70 địa điểm chôn dấu vũ khí quân nhu trên các tỉnh ở phía Bắc.

Không thành công thành nhân

Ngày 26-01-1930 tại Võng La một cuộc đại hội bí mật triệu tập khoảng 20 đại biểu tham dự Ðảng trưởng Nguyễn Thái Học tuyên báo:

“Người ta bảo cần phải đứng trước ở chỗ không thua, nhưng chúng ta thì đứng trước ở chỗ thua mất rồi ! Thế nhưng liệu chúng ta hãy hoãn để tổ chức lại rồi mới đánh có được không ? Tôi tin rằng không thể được ! cuộc đời là cả một canh bạc, gặp canh bạc đen, người ta có thể thua sạch hết cả vốn. Gặp thời thế không chiều mình, đảng chúng ta có thể tiêu hao hết lực lượng. Một khi lòng sợ sệt đã xen vào trong đầu óc quần chúng, khiến họ hết hăng hái ,hết tin tưởng thì phong trào cách mạng có thể nguội lạnh như đám tro tàn, rồi của sẽ không tiếp, người sẽ bị bắt lần, vô tình đã xô đẩy anh em vào cái chết lạnh lùng mòn mỏi ở các phòng ngục trại giam, âu là chết đi để lại cái gương hy sinh phấn đấu cho người sau nối bước chúng ta không thành công thì thành nhân có gì mà ngần ngại.” (Hoàng Ðào sđd 68-70)


Cuộc họp sôi nổi nhiều ý kiến tranh luận gay gắt. Nguyễn Khắc Nhu đứng dậy nói bằng giọng đanh thép:

“Hiện tình đang khẩn trương lắm. Tôi thấy bọn thực dân và bọn Việt gian đang đẩy chúng ta đến thế chân tường rồi. Chúng ta chỉ còn chọn lấy hai tư thế hoặc ngồi trong bóng tối chờ chúng đến còng tay tống vào Hỏa Lò, đày ra Côn Lôn hoặc vùng lên đánh chúng để cướp lấy thời cơ. Tôi ủng hộ ý kiến của anh Nguyễn Thái Học là phải đánh. Phải đánh!” (Nguyễn Thái Học tác giả Lê Minh Quốc sđd tr 81)


Tổng khởi nghĩa

Ðại hội được đa số đồng ý tổng khởi nghĩa, bàn thảo kế hoạch thực hiện ở Hưng Yên, Lâm Thao, Phú Thọ và Yên Bái. Những tỉnh trung du do Nguyễn khắc Nhu chỉ huy, Các tỉnh đồng bằng Sơn Tây, Hải Dương, Hải Phòng, Kiến An, Bắc Ninh, Ðáp Cầu, Phả Lại do Nguyễn Thái Học chỉ huy. Riêng Sơn Tây do Phó Ðức Chính phụ trách, tại Hà Nội do Ðặng Trần Nghiệp tức Ký Con phụ trách đoàn quân cảm tử cầm chân quân Pháp. Ngày khởi nghĩa được chọn là tối mồng 09-02 rạng ngày10-02-1930 tức mồng một Tết âm lịch. Tấn công Yên Bái do Nguyễn Văn Khôi (Thanh Giang) Nguyễn Nhật Thân, Ngô Hải Hoằng (Cai Hoằng) chỉ huy và hai nữ đồng chí Nguyễn Thị Bắc và Nguyễn Thị Giang tiếp tế vũ khí. Số đảng viên tham chiến khoảng 300 người. Giết được đại úy Jourdain trung úy Robert bốn trung sĩ Pháp. Ðến sáng máy bay Pháp tham chiến nén bom nên phải rút lui để bảo tồn lực lượng.

Chuẩn bị đánh Sơn Tây sau khi thất bại ở Yên Bái Phó Ðức Chính trốn về Sơn Tây cùng Cai Tân, Nguyễn Văn Khôi ngày 13-02-1930 họp nhau tại nhà Quản Trạng bị lộ mục tiêu Pháp tấn công bắt tất cả. Tấn công Hưng Hóa và Lâm Thao do Nguyễn Khắc Nhu chỉ huy, lúc 1 giờ sáng 11-02-1930, nhưng Pháp được báo động trước không thể tấn công đồn Hưng Hóa, đổi sang đánh phủ Lâm Thao, quân Pháp được tiếp viện, Nguyễn Khắc Nhu bị thương tự sát bị thương nặng chưa chết bị bắt sau đó tự tử lần thứ 2 chết trong nhà tù Hưng Hóa.

Tại Hà Nội không có cuộc tấn công nào, nhưng Ðặng Trần Nghiệp (Ký con) và số đảng viên cắt đường dây điện thoại, ném bom vào một số cơ sở Pháp. Ngày 16-02 Pháp cho phi cơ tới ném 57 trái bom tiêu hủy làng Cổ An. Ngoài ra Pháp mở các cuộc hành quân đốt phá các làng mạc nghi ngờ có sự hoạt động của Việt Nam QDÐ. Cuộc tổng khởi nghĩa tạm chấn dứt.

Sau khi cuộc khởi nghiã thất bại, thực dân Pháp trả thù một cách tàn bạo ngày 16.2 Pháp cho 5 máy bay ném 57 qủa bom loại nặng 10 kilo xuống làng Cổ An ở Hải Dương triệt hạ 10 làng khác và giết nhiều người dân vô tội. Trong dân gian truyền tụng bài thơ, cho rằng đó là sấm:
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm:




Lãnh tụ Nguyễn Thái Học bị bắt

Thực dân và tay sai truy lùng, nhiều đảng viên khuyên Nguyễn Thái Học nên ra nước ngoài một thời gian, làm ngoại giao có lợi cho Ðảng để có ngày phục hưng lại phong trào.
Nguyễn Thái Học đã nói:




Ðể xúc tiến việc cải tổ và xây dựng lại Ðảng tại làng Thôn Trụ, huyện LươngTài từ ngày 14 đến 19-02-1930. Sau khi bế mạc hội nghị, các đồng chí đề nghị Nguyễn Thái Học đi về bằng đường thủy, có hộ tống an toàn hơn nhưng công việc gấp đi đường thủy chậm. Anh đi đường bộ ngày 20-02-1930 cùng người cận vệ giỏi vỏ nghệ tên là Sư Trạch quê Hải Dương, đi ngang Chí Linh qua lãnh vực đồn điền Cổ Vịt của tên thực dân Klieber. Chẳng may bị phát giác đối đầu với bọn tuần phu Nguyễn Thái Học bị bắn ở chân không thể chạy thoát, bị bắt đưa đến tòa sứ tỉnh Hải Dương để nhận dạng sau đó đưa về giam ở Hỏa Lò Hà Nội. Nơi nầy Nguyễn Thái Học đã gặp một số tay sai làm việc đắc lực với thực dân Pháp trong đó Tổng đốc Hoàng Trọng Phu (con Hoàng Cao Khải) hỏi Nguyễn Thái Học:

Sao lúc ở Cổ Vịt thầy có sẳn khí giới trong tay, thầy không giết tuần phiên mà lại bị bắt?


Nguyễn Thái học trả lời:

Khí giới trong tay tôi là để giết bọn tham quan ô lại, bán nước hại dân, nỡ nào tôi lại giết những người vô tội.


Các phiên tòa của Hội đồng Ðề hình xét xử liên tục. Khoảng 1000 đảng viên VNQDÐ bị bắt và kết án 35 tử hình; 145 khổ sai chung thân, 20 năm tù cấm cố. Ngoài ra còn số người đã hy sinh qua các cuộc tấn công, và bị tra tấn chết trong tù hoặc tự tử. Ngày 24-03-1930 Hội đồng Ðề hình tuyên án thêm 39 tử hình, 33 khổ sai chung thân, 9 khổ sai 20 năm, 5 người bị đi đày.

Máu của đảng viên VNQDÐ đổ ra cho Tự Do Ðộc Lập Việt nam. Làm sáng ngời tuổi trẻ Việt Nam lúc bấy giờ dù trưởng thành trong chế độ, nhưng không bao giờ chịu sống dưới kiếp nô lệ. Nguyễn Thái Học nhận tất cả trách nhiệm qua cuộc khởi nghĩa xin tha mạng cho những người khác. Nguyễn Thái Học đã chống án lên Hội đồng bảo hộ.

Người Pháp không hề có thực lòng với người Việt, và tôi chẳng giúp ích được gì cho Tổ Quốc tôi, đồng bào, dân tộc tôi cả, trừ khi là đuổi người Pháp ra khỏi nước tôi. Bởi vậy năm 1927, tôi bắt đầu tổ chức một Ðảng cách mạng, lấy tên là VNQDÐ, mục đích là đánh đổ và lập nên chính phủ Cộng Hòa Việt Nam, gồm những người thật lòng tha thiết đến hạnh phúc của quần chúng...


Riêng Phó Đức Chính không chống án và nói với chánh án :

Đại sự không thành, chết là vinh, còn chống án làm gì vô ích.


Bản án trên được Hội đồng đề hình cho Tổng thống Pháp Gaston Doumergue giảm án tử hình từ 39 người bị kết án như đã đề nghị; 26 người ra khổ sai chung thân, chỉ còn lại 13 người y án tử hình. Chiều ngày 16-06-1930 mười ba tử tù được rời hỏa lò Hà Nội chuyển lên Yên Bái. Nguyễn Thái Học vừa đi vừa nói:

Chúng tôi đi trả nợ nước đây. Các anh em còn sống cứ công nào việc ấy nhé! Cờ độc lập phải nhuộm bằng máu! Hoa tự do phải tưới bằng máu! Tổ quốc còn cần đến sự hy sinh của con dân nhiều nữa, nhiều nữa! Rồi thế nào cách mạng cũng thành công! Thôi kính chào các anh ở lại.


Trên đường đi Nguyễn Thái Học vui vẽ không lo sợ trước máy chém đang chờ. Anh vẫn ngâm bài thơ Pháp văn nói lên lòng yêu nước, chết cho Tổ quốc đó là số phận đẹp đẽ nhất...



Lúc 5 giờ sáng 17.06.1930 cùng với 12 đồng chí lên đoạn đầu đài .Nguyễn Thái Học người thứ 13, bị chém đều hô Việt nam Vạn tuế!!!

Quan tài của 13 vị Anh Hùng nầy mai táng dưới chân đồi, bên cạnh đền thờ Trần Quán, cách ga Yên Bái độ một km. Ngày hôm sau 18-06-1930 tại ngã ba Bồ Ðề, chỗ rẽ vào làng Phù Tang người vợ của Nguyễn Thái Học chị Nguyễn Thị Giang (?-1930) về thăm thân mẫu Nguyễn Thái Học xong, làm bài thơ trước khi dùng súng lục tự sát, trong lúc chị mang thai được mấy tháng, chị không muốn giặc Pháp bắt làm nhục, người chị ruột là Nguyễn thị Bắc cũng hy sinh cao cả. không khác gì hai Bà Trưng để lại nét son hào hùng của Nữ nhi nước Việt.





Cuộc tổng nổi dậy của VNQDÐ thất bại bị đàn áp tàn bạo hàng trăm người giết, hàng ngàn người bị tù đày, Nguyễn Thái Học và các đồng chí lên đoạn đầu đài, nhưng vụ án Yên Bái tàn khốc nhưng không đè bẹp được tinh thần yêu nước giới trẻ còn khơi động lòng yêu nước, vụ án gây lên ngọn lửa đấu tranh của toàn dân Việt Nam trên khắp nẻo đường đất nước, Phòng trào yêu nước của toàn quân dân Việt Nam cùng đánh bại thực dân Pháp dành lại độc lập cho Việt Nam. Dù chúng ta không phải Đảng Viên VNQĐD nhưng cùng đốt nén nhang để tưởng nhớ đảng Viên VNQĐD đã vì nước vong thân.

13 Liệt Sĩ
Bùi Tuần, 37 tuổi, nông dân sinh ở làng Xuân Lũng, Phủ Lâm Thao, Phú Thọ
Bùi Văn Chuẩn, 35 tuổi, thuộc binh đoàn Yên Bái của Pháp
Nguyễn An, 31 tuổi, thuộc binh đoàn Yên Bái
Hà Văn Lạo, 25 tuổi , thợ hồ
Đào Văn Nhít (Binh đoàn Yên Bái = BĐYB)
Ngô Văn Du (BĐYB)
Nguyễn Đức Thịnh (BĐYB)
Nguyễn Văn Tiềm (BĐYB)
Đỗ Văn Sứ (BĐYB)
Bùi Văn Cửu (BĐYB)
Nguyễn Như Liêm tức Ngọc Tĩnh, 20 tuổi, học sinh làng Cao Mại, Lâm Thao, Phú Thọ
Phó Đức Chính (1907-1930) quê Đa Ngưu, Bắc Ninh, tốt nghiệp Cao đẳng công chánh bị bắt ngày 15-2-1930.
Nguyễn Thái Học (1901-1930)

http://quangngai.net/forum/showthread.php?t=508

Việt Nam Quốc Dân Đảng

Việt Nam Quốc Dân Đảng được thành lập vào ngày 25/12/1927. Đảng trưởng là Nguyễn Thái Học, lúc đó mới 25 tuổi. VNQDĐ theo "Tam Dân Chủ Nghĩa" là dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc. Đây là khẩu hiệu đấu tranh của bác sĩ Tôn Dật Tiên người lănh đạo thành công cuộc cách mạng Tân Hợi Trung Hoa, chấm dứt triều đ́nh Măn Thanh và thành lập nước Cộng Hòa Trung hoa.

Đảng viên VNQDĐ gồm: các thanh niên, nhà giáo, các thân hào nhân sĩ thành thị và nông thôn, cũng như quân nhân.. Mục đích và tôn chỉ của đảng là làm một cuộc cách mạng quốc gia, dùng vơ lực đánh đổ chế độ thực dân phong kiến để lập nên một nước cộng hoàViệt Nam độc lập; đồng thời giúp đỡ các dân tộc bị áp bức trong công cuộc đấu tranh dành độc lập của họ, đặc biệt là lân quốc Ai Lao, Cao Miên.

Ngày 10/2/1930 VNQDĐ mở cuộc Tổng Khởi Nghĩa, tiến đánh một số nơi tại miền Bắc, nhưng không thành. Vào ngày 17/6/1930, Nguyễn Thái Học cùng 12 đồng chí của ông đă bị hành quyết tại Yên Bái. Hàng ngàn đảng viên bị bắt bớ tù đầy. Nhiều người lưu vong sang Tầu. Hoạt động đảng tê liệt và chỉ bắt đầu hồi phục lại dần dần với thế chiến thứ hai và khi một số đảng viên được thả ra sau đảo chính Nhật.

Cuộc khởi nghiă tuy thất bại nhưng đă khiến cho VNQDĐ có vị trí nổi bật nhất trong cuộc đấu tranh chống Pháp.

http://members.fortunecity.de/ttbl/diendandanchu/nhinlailichsuvietnam.html

Không thành công thành nhân

......

Nguyễn Thái Học và các vị lãnh đạo VNQDÐ đã quyết định đúng. Nếu không mạnh dạn hy sinh, quyết tâm chiến đấu trong khi biết rằng khó có thể thành tựu mục tiêu tối hậu là lật đổ chế độ thực dân, thì đảng sẽ vẫn tan rã mà không làm được việc gì ích quốc lợi dân. Quyết định tổng khởi nghĩa và những cái chết oai hùng của 13 liệt sĩ Yên Báy và hàng ngàn liệt sĩ khác đã chứng tỏ quan điểm nói trên là khôn ngoan, là một hành vi liều lĩnh có tính toán.

Tuy không có thống kê nhưng nhiều người công nhận rằng các liệt sĩ VNQDÐ và cuộc khởi nghĩa đã gieo rắc lòng yêu nước cuồng nhiệt cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên sau năm 1930. Ngọn lửa cách mạng và tinh thần Yên Báy đã là động cơ mạnh mẽ thúc đẩy hàng triệu thanh thiếu niên tham gia các phong trào cách mạng giành độc lập, kể cả những người gia nhập đảng Cộng Sản.

Lời của liệt sĩ Nguyễn Thái Học còn lưu lại hậu thế mãi mãi: "Không Thành Công Thì Thành Nhân." Câu này có thể giải nghĩa theo hai cách. Một phái cho rằng chữ "nhân" trong câu này hàm ý "nhân quả." Theo đó cuộc khởi nghĩa dù không thành công thì cũng để lại một cái "nhân" tốt cho những người đi sau tiếp tục chiến đấu cho đại nghĩa. Một phái cho rằng "thành nhân" nghĩa là thành đạt nghĩa vụ, điều mong đợi của một con người, hay giản dị hơn là "thành người."

Tiếc rằng liệt sĩ Nguyễn Thái Học không nói rõ hơn. Nhưng dù là nghĩa nào chăng nữa chúng ta cũng phải ghi nhận trên thực tế rằng tinh thần Yên Báy và 17 tháng Sáu đã để lại một tác động mạnh và un đúc hơn nữa truyền thống hào hùng của dân tộc Việt Nam không những trong công cuộc đánh đuổi giặc Pháp mà còn là ngôi sao dẫn đường trong công cuộc chiến đấu chống CSVN suốt từ năm 1945 tới nay.

CSVN thường phê bình rằng VNQDÐ chỉ có lòng yêu nước nhưng không có chủ thuyết hay đường lối xây dựng xã hội Việt Nam sau khi đánh đuổi xong giặc Pháp. Nhận định này có phần đúng nếu chỉ quan sát hoạt động bên ngoài của VNQDÐ hồi ấy.

Lúc đầu các lãnh tụ VNQDÐ có ý làm cuộc cách mạng chống Pháp là ưu tiên, và tạm thời dựa vào những nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt của chế độ do Tôn Dật Tiên phát động. Tuy nhiên chưa hề có lãnh tụ VNQDÐ nào chính thức tuyên bố lấy Chủ Nghĩa Tam Dân làm căn bản để xây dựng một chế độ mới ở Việt Nam.

Trên thực tế, chủ trương của hầu hết các lãnh tụ hầu như đều có quan điểm hướng về một thứ chủ nghĩa xã hội mềm dẻo nhằm phục vụ quyền lợi của đa số dân chúng vốn nghèo nàn, lạc hậu. Chắc chắn là VNQDÐ không phải là một thế lực chính trị chủ trương tư bản chủ nghĩa triệt để, mà chỉ nhằm thiết lập một chế độ dân chủ tự do.

Sau những năm từ 1950 trở đi, VNQDÐ chia thành nhiều hệ phái. Và trong suốt thời Ðệ Nhất và Ðệ Nhị Cộng Hòa, hầu hết các hệ phái VNQDÐ đứng về phía đối lập, chỉ cộng tác với chính quyền VNCH tùy từng trường hợp.

Ngày nay hào quang Yên Báy vẫn còn đó. Mỗi lần một người bình thường khi nhắc đến VNQDÐ, Việt Quốc, hầu hết đều có lòng ưu ái, coi như đó là tổ chức chống Pháp, chống Cộng và yêu nước cuồng nhiệt, đứng đầu phe Chống CSVN. Nhưng không ai mà không xót xa khi nhắc đến một VNQDÐ ở hải ngoại chia rẽ trầm trọng tồi tệ hơn nhiều so với thời kỳ 1955-1975 ở trong nước mặc dù số đảng viên lưu vong ở nước ngoài không bằng một phần mười tổng số đảng viên còn sống ở Việt Nam.

Mặc dầu chia rẽ là tình trạng chung của cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại. Nhưng đáng lẽ với chỗ đứng trong lịch sử của VNQDÐ, với truyền thống hào hùng và sự hi sinh to lớn của các thế hệ QDÐ chống Pháp, chống Cộng, VNQDÐ phải là đoàn thể dẫn đầu các cuộc đấu tranh giải thể chế độ CSVN. Ðằng này thực tế cho thấy lớp đảng viên cũ đang già yếu dần, lớp trẻ bên ngoài chưa thấy đảng là ngôi sao trắng hấp dẫn.

Ngọn lửa Yên Báy không thể tàn lụi dù kẻ địch bên ngoài và nội thù bên trong cố tình đánh phá bằng mọi cách như gây chia rẽ nội bộ mọi phe nhóm, hoặc lập ra một VNQDÐ quốc doanh ở trong nước.

Những đảng viên chân chính nhất là lớp trẻ trong VNQDÐ được trông đợi sẽ là những người thành công trong việc làm sống lại một Việt Quốc đoàn kết, hết lòng vì nước và phát huy truyền thống Yên Báy hào hùng của VNQDÐ và giương cao ngọn cờ Sao Trắng vẻ vang.

KHÔNG THÀNH CÔNG THÌ THÀNH NHÂN có ý nghĩa tích cực, không hề tiêu cực.

Hà Nhân

http://www.members.tripod.com/~tdtdnq/KhongThanhCongthi.htm

SƠ LƯỢC LỊCH SỬ VIỆT NAM QUỐC DÂN ÐẢNG



BỐI CẢNH LỊCH SỬ

Vào thập niên 1920, thực dân Pháp ngày càng đè nặng ách thống trị tàn bạo lên đầu cổ người dân Việt Nam từ Bắc chí Nam. Chúng đàn áp dã man, bóc lột tận xương tủy. Nào sưu cao thuế nặng, nào bắt bớ giam cầm, tù đày, tra tấn, thủ tiêu những người yêu nước. Các phong trào nổi dậy chống Pháp trước đó bị đàn áp dữ dội. Phong trào Ðông Du của cụ Phan Bội Châu cũng bị dẹp tan. Khắp nơi đâu đâu cũng nghe tiếng oán hờn, nỗi uất hận cao ngút thấu trời xanh.

Trước cảnh cực kỳ đau thương đó của dân tộc, máu căm hờn sôi sục khắp nơi, thanh niên Việt Nam không thể tiếp tục cúi đầu chịu khuất phục đã cương quyết đứng lên chống lại bạo quyền. Nhà Cách Mạng Nguyễn Thái Học, một sinh viên trường Cao Ðẳng Thương Mại Hà Nội lúc ấy mới 24 tuổi, đã cùng các thanh niên Việt Nam yêu nước khác như Nhượng Tống, Phạm Tuấn Tài, Phạm Tuấn Lâm, Hồ Văn Mịch, Phó Ðức Chính, Nguyễn Ngọc Sơn, Lê Văn Phúc vân vân... bí mật thành lập một tổ chức đấu tranh cách mạng nhằm đánh đuổi thực dân giành độc lập và tự do cho dân tộc.......

................

http://vnqdd.org/ls_vnqdd/LuocSuVNQDD_1.htm

SỨ ĐIỆP YÊN BÁI


Ngày 18 tháng 6 năm 1924, tiếng bom Sa Điện của Phạm Hồng Thái đã đánh thức hàng triệu con tim thanh niên Việt Nam yêu nước. Từng nhóm, từng đợt với bầu đầy nhiệt huyết đến với nhau cùng một quyết tâm: đánh đuổi thực dân Pháp giành ĐỘC LẬP, TỰ DO cho đất nước. Nhương người con yêu của mẹ Việt Nam đã cùng nhau cất cao lời thề hiến dâng sinh mạng mì́nh cho Tổ Quốc.

Trong hào khí ngút ngàn đó...

Ngày 25 tháng 12 năm 1927, Việt Nam Quốc Dân Đảng ra đời và NGUYỄN THÁI HỌC được bầu làm Đảng Trưởng trẻ tuổi nhất (25 tuổi) trong ḷich sử đấu tranh cách mạng của dân tộc Việt Nam. Sau hai năm hoạt động ráo riết, kết nạp đảng viên, phát triển hạ tầng cơ sở, chế tạo vũ khí. Trước sự đàn áp, khủng bố của thực dân Pháp đối với VNQDĐ khắp nơi, Đảng Trưởng Nguyễn Thái Học triệu tập Hội Nghị̣ Vọng Laị ngày 26/1/1930 (tại làng Vong Laị) để lấy quyết đ̣inh Tổng Khởi Nghĩa. Trước sự cân nhắc của Hội Ngḥi về tương quan lực lượng giữa ta và địch, Đảng Trưởng Nguyễn Thái Học đã thuyết phục các đồng chí bằng một câu nói để đời:

"KHÔNG THÀNH CÔNG THì̀ THÀNH NHÂN"

Tổng Khởi Nghĩa diễn ra vào ngày 10 tháng 2 năm 1930. Các cấp lảnh đạo VNQDĐ được phân công tiến đánh vào những căn cứ quan trọng của quân xâm lược. Khí thế của quân cách mạnh dâng cao ngùn ngụt, một số đồn binh của giặc bị vây hãm và chiếm đóng. Tuy nhiên, trước sức phản công của giặc càng ngày càng ác liệt và hung hiểm, quân cách mạng ngày càng yếu kém và hao hụt, phần vì́ thiếu yểm trợ tiếp vận, phần vì́ thiếu thông tin liên lạc kịp thời; thế nên, Tổng Khởi Nghĩa đã thất bại. Thực dân Pháp lại được dịp trả thù tàn bạo. Chúng dã man đàn áp người dân, điên cuồng bắn phá làng mạc và thẳng tay bắt bớ, cầm tù người vô tội. Những vị anh hùng Việt Quốc cầm đầu cuộc Tổng Khởi Nghĩa lần lượt bị bắt giam và chờ ngày lảnh án, trong đó có cả thủ lảnh Việt Nam Quốc Dân Đảng là Nguyễn Thái Học.

Đầu tháng 6 năm 1930, thực dân Pháp y án tử hì́nh 13 người, sau khi giảm án cho 27 người.

Danh sách 13 người ḅi tử hì́nh được giữ kín cho đến chiều ngày 16 tháng 6.

Rạng sáng hôm sau (17-6-1930), tại pháp trường Yên Bái, 13 chiến sĩ Việt Quốc đã lần lượt nối bước nhau, hiên ngang lên đoạn đầu đài, hô to "VIỆT NAM MUÔN NĂM" trước khi máy chém rơi xuống đầu:

1. BÙI TỬ TOÀN
2. BÙI VĂN CHUẨN
3. NGUYỄN AN
4. HÀ VĂN LẠO
5. ĐÀO VĂN NHÍT
6. NGÔ VĂN DU
7. NGUYEĂN ĐỨC TH̉INH
8. NGUYEĂN VĂN TIỀM
9. ĐOĂ VĂN SỨ
10. BÙI VĂN CỬU
11. NGUYEĂN NHƯ LIÊN
12. PHÓ ĐỨC CHÍNH
13. NGUYỄN THÁI HỌC.

Đầu của Đảng Trưởng VNQDĐ Nguyễn Thái Học và các đồng chí đã rơi, máu của các liệt sĩ đã đổ, tên của các ṿi đó đã đi vào ḷch sử dân tộc, đời đời bất diệt. Những anh hùng dân tộc này đã giữ đúng lời thề, nguyện hy sinh bản thân ḿình để làm ngọn đuốc soi đường cho những thế hệ hậu bối tiếp nối đại cuộc đấu tranh cách mạng để dành độc lập, tự do cho đất nước và ấm no hạnh phúc cho toàn dân.

Đầu Nguyễn Thái Học thực sự rơi, nhưng ý chí cứu nước và dựng nước của ông sẽ không bao giờ mất.

NGUYỄN THÁI HỌC bất tử,

VIỆT NAM QUỐC DÂN ĐẢNG bất diệt,

TỔ QUỐC VIỆT NAM muôn năm.


Đặng Văn Hòa

http://www.vietnamquocdandang.net/

.