KIÊN-GIANG HÀ-HUY-HÀ
           1929

Tức Trương-Khương-Trinh, sinh tại Đông-Thái,
An-Biên, Kiên-Giang, là nhà thơ và nghệ sĩ Cải
lương nổi tiếng.

HOA TRẮNG THÔI CÀI TRÊN ÁO TÍM
 
Lâu quá không về thăm xóm đạo
Từ ngày binh lửa cháy quê hương
Khói bom che lấp chân trời cũ
Che cả người thương nóc giáo đường.
 
Mười năm trước, em còn đi học
Áo tím điểm tô đời nữ sinh
Hoa trắng cài duyên trên áo tím
Em còn nguyên vẹn tuổi băng trinh.
 
Quen biết nhau qua tình lối xóm
Cổng trường đối diện ngó lầu chuông
Mỗi lần Chúa nhật em xem lễ
Anh học bài ôn trước cổng trường.
 
Thuở ấy anh hiền và nhát quá
Nép minh bên gác thánh, lầu chuông
Để nghe khe khẽ lời em nguyện
Thơ thẩn chờ em trước Thánh đường.
 
Mỗi lần tan lễ, chuông ngừng đổ
Hai bóng cùng đi một lối về
E lệ em cầu kinh nho nhỏ
Thẹn thùng anh đứng lại không đi.
 
Sau mười năm lẻ, anh thôi học
Nức nở chuông trường, buổi biệt ly
Rộn rã từng hồi, chuông xóm đạo
Khi nàng áo tím bước vu quy.
 
Anh nhìn áo cưới mà anh ngỡ
Chiếc áo tang, liệm kín khối sầu
Hoa trắng thôi cài trên áo tím
Giữ làm chi kỷ vật ban đầu
 
Em lên xe cưới về quê chồng
Dù cách đò ngang, cách mấy sông
Vẫn nhớ bóng vang thời áo tím
Nên tình thơ ủ kín trong lòng.
 
Từ lúc giặc ruồng vô xóm đạo
Anh làm chiến sĩ giữ quê hương
Giữ màu áo tím, cành hoa trắng
Giữ cả trường xưa, nóc giáo đường.
 
Giặc chiếm lầu chuông, xây ổ súng
Súng gầm rung đổ gạch nhà thờ
Anh gom gạch nát, xây tường lũy
Chiếm lại lầu chuông, giết kẻ thù.
 
Nhưng rồi người bạn đồng song ấy
Đã chết hiên ngang dưới bóng cờ
Chuông đổ ban chiều, hồi vĩnh biệt
Tiễn anh ra khỏi cổng nhà thờ.
 
Hoa trắng thôi cài trên áo tím
Mà cài trên nắp áo quan tài
Điểm tô công trận bằng hoa trắng
Hoa tuổi học trò, mơ thắm tươi.
 
Xe tang đã khuất nẻo đời
Chuông nhà thờ khóc, tiễn người ngàn thu
Từ đây, tóc rủ, khăn sô
Em cài hoa trắng trên mồ người xưa.
~Kiên-Giang Hà-Huy-Hà~




KHUYẾT DANH


LỬA CHÁY QUÊ HƯƠNG
 
Lửa giông tố cháy lưng trời yêu dấu
Mây đen cuồng phủ kín bóng quê hương
Khói âm u kết tụ từ mười phương
Về xiết chặt lũy tre già mộc mạc
Mái nhà tranh ngậm ngùi trong tiếng khóc
Giòng sông xanh cuồn cuộn sóng thương đau
Những cụ già tóc bạc trắng theo sau
Những thiếu phụ lo âu tràn mắt lệ
Những hài nhi nép mình bên vú mẹ
Khóc thất thanh đạn xé vỡ quê hương
Ôi ngoài kia những trai tráng can trường
Đã ngục gã bên đường phơi xác đạn
Lửa giông tố cháy ngang trời chiến loạn
Mái nhà tranh từng chiếc chạy theo nhau
Lũy tre già răng rắc vặn mình đau
Đàn súc vật lao đầu kêu tuyệt vọng
Ôi quê hương đắm chìm trong khói súng
Có bao giờ sống lại phút thương yêu
Mái tranh hiền tha thiết biết bao nhiêu
Giòng sông mát êm đềm bên bờ cỏ
Ôi đau xót ta thấy mầu lửa đỏ
Đang thiêu tàn trời thương nhớ: quê hương.
~Khuyết danh~




TƯỜNG-LINH

Tức Nguyễn-Tường-Linh, quê Trung-Hạ,
Trung-Phước, Quế-Sơn, Quảng-Nam.


HAI MIỀN THƯƠNG

Quê hương tôi bên ni đèo Ải
Nhấp nhô bóng thuyền cửa Đại
Già nua nếp phố Hội An
Ngũ Hành Sơn năm cụm ngắm sông Hàn
Chùa Non Nước trầm tư hương khói quyện
Đêm Đà Nẵng vọng buồn con sóng biển
Bún chợ Chùa, thương nước mắm Nam Ô
Tôi muốn về Trung Phước giữa mùa ngô
Thăm quê ngoại Đại Bình cam đỏ ối
Sáng Duy Xuyên, tơ vàng giăng nghẽn lối
Chiều Điện Bàn, xe đạp nước thay mưa
Sông Thu chẳng thiếu đò đưa
Ngọt khoai Tiên Đoã, mát dừa Kiến Tân
Quế Sơn núi liếp mấy vần
Thương lòn bon Đại Lộc, nhớ rượu cần Trà My
Trăm người đi, vạn người đi
Đưa chân tám hướng còn ghi vết đời
Thuỷ triều sông Cửu đầy vơi
Nước tìm biển cả, tình người tìm nhau
Hai miền thương, một nhịp cầu
Ga xưa còn nhớ con tàu viễn phương
~Tường-Linh~


NHẮN HOÀNG THÀNH CÓ NGƯỜI TÔN NỮ

Hôm qua có người quen về Huế
đi chuyến tàu đêm
ga buồn, mưa nặng
anh nghĩ về em nhưng không gì gửi tặng
còn rất nhiều sầu đâu nỡ gửi cho em

Chừ còn gì đâu gửi ra Huế nữa
mất hết từ ngày đi
mất hết từ hôm bắt đầu nỗi nhớ
đường ra như có lắm biên thùy!

Vì biết sẽ buồn
nên ngày xưa anh không hứa hẹn
vì giông tố nên thuyền không cập bến
vì em là chim hót giữa hoàng thành
vì anh là mây trời còn luyến chiều xanh

Không cho gì nhau
mà chừ phải trả
hãy trả cho anh nghìn khuya sầu
nghìn lần tìm em trong mộng biếc đêm sâu

Anh trả lại em cả kinh thành mưa bụi
mưa mờ dáng trúc Kim Long
mưa rắc lệ cho Nam Giao buồn tủi
vườn Nguyễn Hoàng hoa chẳng nở chiều đông

Làm sao trả công em
mấy mùa phượng nở
mấy thuở phượng tàn
mấy độ hoa rơi khắp đường Thành Nội
tính tháng tính năm
xuân biếc, thu vàng...

Có đòi lắm cũng khó bề trả được
không chứng nhân mà không thể chối từ
nếu duyên số đa đoan từ kiếp trước
thì kiếp này anh vẫn vụng đường tu.

Còn gì nữa
dù không đòi, không trả
không hỏi về: em có đợi trông anh?
chân trời cũ, anh trở thành khách lạ
làm phế vương để được nhớ hoàng thành

Xưa thắc mắc chính là đây em nhé!
màu thời gian nhuộm tím ước mơ rồi
em có khóc, dặm ngàn anh biết thế
kiếp độc hành không thể bước chung đôi.
~Tường-Linh~
Phương Nam, 1959
                                                              

ĐI GIỮA ĐÔI BỜ

Tôi về, thuyền ngược nước sông Thu
Thăm thẳm nguồn xa, núi mịt mù
Mưa vẫn còn mưa, chiều vẫn lạnh
Đôi bờ hiu hắt, bãi hoang vu

Đứng lặng trong mưa Vĩnh Điện buồn
Chân cầu trắng xóa nước sông tuôn
Thuyền lên mắt nuối bờ sông khuất
Cổ tháp Bằng An lạnh lẽo hồn

Qua nhánh sông này, mưa, vẫn mưa
Có gì khơi lại nỗi niềm xưa
Tình ơi, Giao Thủy hai nguồn nước
Gặp gỡ nhau sao chẳng đợi chờ?

Bến mộng Gia Hòa xanh ngát dâu
Áo tơ vàng cũ biết tìm đâu
Con đường dương liễu reo ngày trước
Dương liễu chiều nay vọng nhạc sầu

Núi điệp trùng vây, quê ta ơi!
Về đây người lại nhớ nhung người
Chợ chiều Trung Phước mờ sương khói
Dâu biển bao nhiêu lắm đổi dời!

Mai sớm tôi đi, thuyền xuôi dòng
Đôi bờ, xin gửi chút thương mong
Quê hương chớ gọi tôi là khách
Bài độc hành ca viết chửa xong.
~Tường-Linh~
Quảng Nam, 9-9-1964


THẢM NẠN QUÊ HƯƠNG

Không còn gì nữa cả
Không còn gì nữa cả em ơi!
Một tháng quê hương không bóng mặt trời
Một tháng quê hương mưa gào gió thét
Đất Quảng thân yêu người người rên siết
Sáu mươi năm lại đến “họa năm Thìn”
Thảm nạn này biết thuở nào quên!
Biết thuở nào quên!
Một tối nước lên, nước tràn lên khủng khiếp
Cả ngàn người, cả vạn người không chạy kịp
Nước réo ầm ầm át tiếng kêu la
Chới với. Ngửa nghiêng. Người cuốn theo nhà
Nhà theo sóng. Người không thấy nữa
Nhìn con trôi, mắt cha máu ứa
Ngoi lên, tay vợ níu lưng chồng
Rồi hai người thành hai xác giữa mênh mông
Tấp vào bờ thây của người ông
Giữ xác cháu, hàm răng ghim áo cháu
Nhà có mười người, hết đường phấn đấu
Sợi dây dài vội vã thắt tay nhau
Cây nước tràn lên, cây nước phủ đầu
Một  “dây xác” trôi về đâu, ai biết…
Còn bao cảnh não nùng, bi thiết
Nói không cùng, ghi chẳng hết em ơi!
Đất Quảng quê ta chết  bốn ngàn người
Kể chung miền Trung còn hơn thế nữa!
Người sống sót  không còn nhà cửa
Không áo cơm, khô cả lệ thông thường
Cắn vành môi nhìn lại một quê hương
Bỗng run sợ tưởng đây miền địa ngục
Quê hương ta: một hình hài ngã gục
Gà Tan ơi, Trung Phước, Đại Bình ơi!
Đông An, Bình Yên... nước xóa cả rồi
Đá núi lấp đồng, bùn sông lấp xóm
Mưa vẫn còn rây trên quê hương ảm đạm
Đồng hoang vu còn giữ những thây người
Những thây người! Không đếm hết, em ơi!
Em hãy ghi: Ngày mùng 6 tháng 10
Năm âm lịch Giáp Thìn, em nhé!
Ngày giỗ quê hương, dù bao thế hệ
Thảm nạn này biết thuở nào quên
Xót thương về, em hãy đốt hương lên.
~Tường-Linh~
(Ghi theo lời anh cả Ngoạn kể)


DÒNG NHỚ THƯƠNG CHẢY MÃI QUA HỒN  

Tôi nghĩ về một dòng sông
dòng sông quê hương có đôi bờ đất mật
có những tên làng tôi yêu mến nhất
có triền xanh, gành xám, bãi vàng
những hàng cừ xe gió nước reo vang
những thác xiết nhọc nhằn thuyền lên ngược
nguồn hai ngã, lòng sông chung guồng nước
khúc cạn, khúc sâu, phía lở, phía bồi
sông Thu Bồn thương nhớ của ta ơi

nhà tôi ở bên bờ sông đó
mùa bấc, mùa nồm sông lồng lộng gió
hàng tre, vườn chuối xiêu xiêu
chiều nhẹ nâng cao vút cánh diều
nắng phớt lưng sườn núi tím
tháng tám nguồn về trái bòn bon ngọt lịm
ghe biển đưa lên con nục, con sòng
bè gỗ lềnh bềnh, đủng đỉnh xuôi sông
trên bãi sớm, bủa tằm nghiêng hứng nắng
điệu hát chèo ghe trong đêm bình lặng
tỏa ân tình thêm mát ánh trăng khuya
một thuở đao binh
nguồn, biển chia lìa
sông cau mặt vì bóng cờ ba sắc
ròng rã chín năm, nước sông hòa nước mắt
dòng thương đau đưa tiễn những thây người
sông hiền lành chuyển động, sóng trào sôi
người đứng dậy giành những gì sắp mất
lửa tiếp lửa, lửa tràn lan, cao ngất
tro đồn Tây xám xịt nước sông thơ
tay chị, tay anh giữ vững đôi bờ
dâu bát ngát, lô xô cờ bắp trắng
sông lấp lánh một trời mai đẹp nắng
buồm gió căng lên, phơi phới giọng hò
ngấn lệ mừng trên mặt mẹ chưa khô
chưa cào hết vụn bê tông đồn giặc
trên đôi bờ sông để tìm lại đất
cho tay người tái tạo những mùa xanh
trời quê hương lại ngút lửa chiến tranh
bờ sông xẻ thành hào ngang, lũy dọc
măng vừa nhú, mảnh gang lìa sát gốc
cau rạp mình, la liệt xác ngàn dâu
những rặng thùy dương trụi lá, cụt đầu
nguồn tới biển: hai vành đai trắng!
tiếng dệt cửi từ lâu im vắng
về đâu người em gái Duy Xuyên?
có nhớ sông quê hãy phác lời nguồn
với bông vải Ba Châu
với nong tằm, bủa kén
với bắp, với dâu, với mùa nước hẹn
tất cả vươn lên góp lửa nhiệt thành
trả lại dòng sông, trả lại cho anh
từng vết bàn chân trên cát vàng tuổi nhỏ
ai có về bên bờ sông đó
đếm giùm tôi bao bến nước vắng thuyền
còn sót đọt tre nào chấm mặt thủy triều lên
mấy độ trăng tròn, trăng khuyết
dòng sông trôi, dòng sông trôi biền biệt
dòng nhớ thương chảy mãi qua hồn
ơi Thu Bồn, tôi biết nói gì hơn
~Tường-Linh~
(Tạp chí Tin Văn 1966)


GẶP LẠI VŨ HƯU ĐỊNH
 
Thì ra người chửa hết gian nan?
Thôi hãy cầm như lửa thử vàng
Tạm gác ưu tư ngồi nán lại
Cùng ta đối ẩm mặc canh tàn.
 
Ta ở phương này mãi ngóng trông
Tin ngươi, ta đợi suốt mùa Đông
Tìm nhau giữa bóng đêm kinh dị
Ngày hẹn còn xa vệt nắng hồng.
 
Chai rượu chờ ngươi dịp Tết qua
Ba hôm Nguyên đán, một mình ta
Phố đông rạo rực cờ ngưng chiến
Ta nhớ ngươi thêm nỗi nhớ nhà.
 
Rượu vẫn còn nguyên - ngươi uống đi
Đã lâu ta mới rót đầy ly
Bao nhiêu hệ lụy đời gieo rắc
Không đủ làm cau hai nét mi.
 
Có phải dường như hơn một lần
Sầu riêng người kể với tha nhân
Qua thơ đầy dáng tân chinh phụ
Tóc rối mùa thương  mấy độ xuân?
 
Ta đọc rồi lây tâm sự ngươi
Cảm ơn thơ với cảm ơn người,
Cảm ơn...uống tiêp ly này nữa
Rồi cảm ơn ngày lửa đã vơi.
 
Ta? - vẫn lừng khừng như rứa đó
Thường buồn nên cũng có khi say
- Không không, đâu dám xưng nghèo khổ
Giữa lúc bao người quá đắng cay!
 
Người yêu xưa hả - hơi đâu nhớ
Và chắc gì ai vẫn nhớ ta?
Tất cả trở thành bèo bọt hết
Còn gì giữa biển sóng bao la!
 
Xin hứa ly này thôi, ráng lên
Phải chi ngươi mới nhắc và tên
Chúng không về nữa...không về nữa
Hãy cố say rồi ngươi sẽ quên...
~Tường-Linh~
Gia Định, 25-3-73 đêm


MỘT SỚM MAI VỀ


Ngày vui thứ nhất
Ta đi chân đất
Mặc áo vải thô
Dẫm lá tre khô
Rụng đầy lối sỏi
Ta cười ta nói
Ta hát nghêu ngao
Bước thấp bước cao
Qua bờ ruộng nhỏ
Mẹ già ta đó
Hái mướp bên rào
Áo nâu thủa nào
Thêm nhiều mụn vá
Cần chi Mẹ à
Một sớm mai về
Thằng bé nhà quê
Thoát tầm lửa đạn
Đầu ngày nắng sáng
Nhà ai chung vườn
Khói bếp mến thương
Thơm xôi nếp mới
Chia xa vời vợi
Một sớm mai về
Tắm nước sông quê
Ngàn đời chẳng đục
Ta buông cần trúc
Bờ cỏ êm ngồi
Con giếc thả mồi
Con rô đớp bóng
Đài sen sương đọng
Hồ lộng màu thu
Trên ngọn mù u
Có đôi chim gáy
Trong chòm lau sậy
Tiếng quốc u oa
Dưới bóng đa già
Cút côi quán nước
Nằm trên cỏ mượt
Ta nhẩm vần thơ
Giấc mơ choàng tỉnh
Ngày ấy… bao giờ?
~Tường-Linh~

VŨ-HỮU-ĐỊNH
      1942-1981

Tức Lê-Quang-Trung, sinh tại Thừa-Thiên-Huế,
sống nhiều ở Tây nguyên, định cư tại Đà-Nẵng.
Trước1975 làm cán bộ xây dựng nông thôn, sau
1975 làm công nhân điện lực. Một đêm trăng
1981, tại làng An-Hải, bên bờ sông Hàn, Đà-
Nẵng, ông qua đời vì ngã từ trên lầu xuống,
trong một cơn say cùng bạn bè.


CÒN MỘT CHÚT GÌ ĐỂ NHỚ

phố núi cao phố núi đầy sương
phố núi cây xanh trời thấp thật buồn
anh khách lạ đi lên đi xuống
may mà có em đời còn dễ thương

phố núi cao phố núi trời gần
phố xá không xa nên phố tình thân
đi dăm phút đã về chốn cũ
một buổi chiều nào lòng bẫng bâng khuâng

em Pleiku má đỏ môi hồng
ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông
nên mắt em ướt và tóc em ướt
da em mềm như mây chiều trong

xin cảm ơn thành phố có em
xin cảm ơn một mái tóc mềm
mai xa lắc bên đồi biên giới
còn một chút gì để nhớ để quên
~Vũ-Hữu-Định~
(Tập Thơ ‘‘Còn Một Chút Gì
Để Nhớ. VN 1996)                  
                    

TIẾNG DỘI CỦA SƯƠNG CHIỀU

lạnh trong rừng thu xanh
anh vô nằm trong cỏ
nơi những ngày xưa kia
em đã ngồi ở đó
anh nằm đây, ngồi đây
nghe rừng thu nhắc nhở
tiếng dội của sương chiều
làm xanh đau sắc cỏ

lạnh trong rừng thu xanh
em là con chim nhỏ
đậu trên nhành hoa leo
hát mấy lời ngẩn ngơ
anh nằm đây, ngồi đây
ngó nước nguồn reo vỡ
nước nguồn chảy bao năm
đá núi mòn dấu nhớ
anh nằm đây, ngồi đây
một mình anh vẫn thở
mười năm trong trắc trở
anh thở khác ngày xưa
nghe dội tiếng rừng mưa
nghe vang lời suối nhớ
anh như còn nặng nợ
với cây cỏ rừng già
anh vẫn còn thiết tha
nơi em nằm buổi nọ
lạnh trong rừng thu vang
lá thu vàng cũng rụng
anh nằm nghe lay động
đau của những nhánh cành
anh ngồi trong lá xanh
trên những hồn lá chết
tay anh cầm tha thiết
những chiếc lá còn tươi
thả xuống suối mà chơi
trôi đi còn tiếng dội
anh nằm đây, ngồi đây
mưa của rừng đã tới
những hạt rơi nhức nhối
trên những lá vàng non
và những lá héo hon
rụng như lòng anh rụng

lạnh trong rừng thu mộng
ôi giấc mộng dài đời
lạnh cả mùa thu tươi.
~Vũ-Hữu-Định~


ĐỜI VẪN CÓ EM

Về một nơi nào ta vẫn có em
đường xa không đốt được ưu phiền
những con đường núi sâu hun hút
những phố đìu hiu không nhớ tên

ta ở đây sống giữa rừng sương
có bạn là chim không chút chán chường
có hoa không bán giăng đầy núi
có lũ vượn về chung thủy trên nương

ta vẫn có em, đời vẫn có thơ
ta đi quét lá đốt tương lai
thở hơi sương khói tình xanh ngát
không biết ngày mai - Ôi một mai

sao chẳng yêu như vượn yêu rừng
như hoa núi thở thả lừng hương
như chim vẫn hót trên cành mát
mà lại sầu phải khóc tương lai

ta chẳng về đâu đời chẳng có em
có em khi núi thở sương đêm
có em là mộng ru trăng ngủ
bên suối hồn sao hát nhạc rừng.
~Vũ-Hữu-Định~


THƯỢNG NGUỒN

(Tặng Nguyễn Đình Dzu, một
chiều nhớ Đại Ninh quay quắt)

thượng nguồn sương ngập bờ khe
màu lan của đất bốn bề gọi nhau
lá xanh như thuở ban đầu
lá vàng như thuở cùng nhau hẹn hò
anh nghe lá mục dặn dò
bước về nhè nhẹ mà mơ kẻo mà
một mai cách trở đường xa
nhớ non tưởng núi mặn mà phai đi
cỏ bên này suối xanh rì
cỏ bên kia suối vàng ghi chút màu
thuyền về đi chẳng được mau
nghe theo lũ quạ gọi màu chiều không
ngoảnh trời lá hé màu trông
bóng dương vượn hú rã lòng trong sương
đây khe nước mộng thượng nguồn
những hàng chuối níu màu sương trên ngàn
những lời cỏ gió mang mang
âm thanh của đá dội tràn tuổi thơ
vàng rẫy bắp nối xanh lơ
của khoai sắn rộng suốt bờ triền non
nghe con cá quẫy trong nguồn
nước xô đọng bóng linh hồn chiều đi
~Vũ-Hữu-Định~


CHẲNG HAY

Chiều dựng mùa đông mây xám ngắt
núi cao trời thấp có ta về
giang hồ đâu có ai phong ấn
mà nghĩ từ quan trở lại quê

Ta đi, xưa gió đưa vài dặm
ta đi, xưa mưa ướt vừa căm
quê nhà ngoảnh lại mờ trong gió
hình như không đủ buồn trong lòng

Ta đi, có những ngày trú quán
lòng mốc tình khô như lá bay
ngồi quán suốt ngày trông thiên hạ
ta có sầu không ta cũng chẳng hay

Ta đi, có những ngày khô héo
chẳng nhớ quê nhà, chẳng muốn về
mẹ, chị, đàn em như bóng khói
nương với đời ta quay quắt trong mê

Ở đâu rồi cũng đời vất vưởng
chiều lặng lòng câm dạt phố người
khi không ta có đời lang bạt
đời học trò xưa khép cánh hổ ngươi

Chiều nay không hẹn ta lại về
mùa đông dài vẫn níu chân quê
ta về gió đón phong sương lạnh
ta về, mưa đón ta về quê

Thôi chẳng về chi thôn xóm quạnh
nhà xưa giờ chắc cũng điêu tàn
đứng đây đường cái quan bên núi
ta cũng đã trầm lòng mê mê

Chiều dựng mùa mưa bên vách núi
chiều neo sương khói buổi ta về
mẹ, chị, đàn em không có mộ
thăm ai? thăm ai? ta về quê
~Vũ-Hữu-Định~

THANH-TÂM-TUYỀN
            1936

Sinh tại Vinh. Nòng cốt trong nhóm Sáng
Tạo. Nhập ngũ 1962, bị đưa đi cải tạo tại
miền Bắc 1975.


BÀI THƠ CỦA THÁNG GIÊNG

Thanh Tâm Tuyền
Con đường chưa ai tới
Màu hoa nào chưa ai trao nhau
Những chữ nghĩa còn hoang
Câu thề thốt lạ thường
Nơi không gian còn tuyết trinh

Lửa ấm cho lời nói
Những đêm sao ở mắt nhìn
Bắt đầu từ trao tặng
Bắt đầu từ một lần hò hẹn
Cách nắm tay nghẹn ngào
Ngón tay âm thầm trò chuyện
Những bước chân thỏ rừng
Chạy trên cỏ sắc
Sợi tóc đen như một chuỗi cười
Trên chúm môi lá biếc
Những chòm hôn vội vàng
Làm những vì sao đổi ngôi
Anh muốn làm mới tình yêu

Thuở nhớ nhung chất ngất
Tưởng khoảng đường liên hành tinh
Giữa phố đông đón đợi
Những ước mơ hiền đi cùng mọi người
Trong vòng tay ôm xiết
Ý nghĩa những ước mơ
Những ảnh hình nghĩ chết

Anh phải làm mới tình yêu
Như sửa sang nhà cửa
Như xây dựng thành phố
Như vun bón ruộng vườn
Như nhìn vào vũ trụ
Khi thế giới vừa dựng
Sẽ mời mọc tình nhân
Khi mặt trời vừa thức
Đòi gặp mùa xuân
Cho làn mi lá ngủ
Cho khóe mắt biển sâu
Cho đồi hoa bát ngát
Bài thơ tình đã bỏ
Ngôn ngữ thiên nhiên của mọi tình duyên là một
Phải làm mới tình yêu
Coi chúng ta là những người thứ nhứt
Trên trái đất này biết yêu nhau
Để những cặp tình nhân khác bắt chước
Để con cái sau này không khổ đaụ
~Thanh-Tâm-Tuyền~


LIÊN, NHỮNG BÀI THƠ TÌNH THỜI CHIA CẮT


I
Sự em có mặt cần thiết như những sớm mai
(nếu đời người không có những sớm mai)
anh trở dậy
đọc thơ Nguyễn Du
những câu lục bát buồn rưng rưng cuối đường của một ngày
chợt anh muốn viết tặng em
không thể được
em làm con tin ở một thế giới
mà lòng sầu héo là trọng tội
anh cố gắng viết những lời thơ thật tự nhiên
như câu chuyện buổi còn gặp gỡ
như khoảng trời đơn sơ sau cửa sổ
anh gọi thầm một mình
trong giấc mơ phủ làn tóc biếc
anh biết anh gọi thầm một mình
LIÊN
II
Anh nhớ em cùng một lúc với thành phố
với những con đường anh đi qua một lần
để đến nhà em anh băng ngang một vườn hoa vắng
(lần trở về anh ngồi xuống ghế dài
nếu là buổi chiều quạnh hiu mây lá mùa thu)
một phố bình dân có chợ và những quán ăn
giản dị như trang nhật ký của anh
ngày bắt đầu yêu em
III
Trời trắng cánh tay mặc áo ngắn
những cuốn sách nhỏ chuyền tay
được viết cho những người ngày mai
cuộc đời tối tăm đòi ánh sáng
anh nâng niu cuốn sách nói đến cách mạng
nói đến người tâm hồn trái tim tự do
nói đến anh và em
hoàn toàn cởi mở
IV
Sự vắng mặt của em và bãi biển mùa đông
thành phố đau từ mỗi cột đèn
mỗi bực thềm cửa đóng
em đi không nón không áo choàng
mừa tầm tã
những cửa sổ đêm muốn hé ra
nổi loạn
và mắt em mặt trời cỏ hoa với môi anh đằm thắm
và rực rỡ nhớ thương
V
Nét cong môi hồng mắt tình cờ
ngực hoa yếu đuối
những miền không gian được gọi qua
tình yêu không thẹn thùng
đâu phải một thứ mưa ô bay vào thành phố
năm cửa ô hồi sinh trên xác năm cửa tù
mưa nắng cùng rủ nhau xuống Sinh từ ngõ Hội vũ
bao nhiêu đường tình tự ga hàng cỏ
nụ hôn đầu ôm mái tóc lang thang
tà áo bàn tay hương trẻ con
hoàng hôn tỉnh
kim khí khua trong bước trở về nhà cửa
sự vắng mặt không thể lâu hơn nữa
thù nghịch tan vào hơi thở
trong giấc hôn mê thôi khóc tiếng mèo đêm
tình yêu mầu nhiệm hoàn thành
vĩnh viễn
VI
Anh xin em ngọn tóc cỏ cái hôn tím
mắt chợt xẩm chiều
bởi trôi qua những miền tâm sự viếng thăm
có thể em chết trước khi anh kịp về
mùa lạnh gian phòng cũ
không ai khép cửa sổ
cúi xuống viền mi những bóng tối bên ngoài
có thể rồi anh sẽ yêu người đàn bà thứ hai
anh không chối
nhưng mãi mãi em còn là đất dĩ vãng
mà rễ tình cảm đòi bén gần
và những viên gạch những lối xưa
còn chiêm bao gót em mềm âu yếm
em ơi tình yêu thương đến vào buổi chiều
đúng hơn là buổi sáng rừng tâm hồn ta
vậy sao em lại ngủ
ngủ trong lòng mộ trong nghĩa địa thân thể anh
với áo cỏ may châm da thịt
anh đã đến từ biệt lùa mái tóc vào những ngón tay
những giọt lệ sương lấp lánh
anh hứa trở về không đối diện với thù
giòng sông chỉ còn tiếng sóng vỗ
cười tung lồng ngực chứa chan
thành phố đứng cao làm hiệu
rằng anh còn trở về
rằng anh còn người yêu
nàng công chúa ngủ trong rừng không giận hờn
~Thanh-Tâm-Tuyền~

CUNG-TRẦM-TƯỞNG
              1932

Tức Cung-Thức-Cần, sinh HN vào SG
năm 17 tuổi, du học Pháp và HK, tốt
nghiệp kỹ sư không quân, vào quân chủng
Không Quân VNCH, tù cải tạo 10 năm,
định cư tại Minesota HK, thành viên Văn
Bút VN/HN.


MÙA THU PARIS

Mùa thu Paris
Trời buốt ra đi
Hẹn em quán nhỏ
Rưng rưng rượu đỏ tràn ly

Mùa thu đêm mưa
Phố cũ hè xưa
Công trường lá đổ
Ngóng em kiên khổ phút, giờ

Mùa thu âm thầm
Bên vườn Lục Xâm
Ngồi quen ghế đá
Không em buốt giá từ tâm

Mùa thu nơi đâu?
Người em mắt nâu
Tóc vàng sợi nhỏ
Mong em chín đỏ trái sầu

Mùa thu Paris
Tràn dâng đôi mi
Người em gác trọ
Sang anh, gót nhỏ thầm thì

Mùa thu không lời
Son nhạt đôi môi
Em buồn trở lại
Hờn quên, hối cải cuộc đời

Mùa thu! Mùa thu!
Mây trời âm u
Yêu người độ lượng
Trông em tâm tưởng, giam tù

Mùa thu!..Trời ơi! Tình thu!
~Cung-Trầm-Tưởng~


TIỄN EM

Lên xe tiễn em đi
chưa bao giờ buồn thế
trời mùa đông Paris
suốt đời làm chia ly
tiễn em về xứ mẹ
anh nói bằng tiếng hôn
không còn gì lâu hơn
một trăm ngày xa cách

ga Lyon đèn vàng
tuyết rơi buồn mênh mang
cầm tay em muốn khóc
nói chi cũng muộn màng

hôn nhau phút này rồi
chia tay nhau tức khắc
khóc đi em, khóc di em
hỡi người yêu xóm học
để sương thấm bờ đêm
đường anh đi tràn ngập lệ buồn em...

ôi đêm nay
chưa bao giờ buồn thế
trời mùa đông Paris
suốt đời làm chia ly

tàu em đi tuyết phủ
toa anh lạnh gió đầy
làm sao anh không rét
cho ấm mộng đêm nay
và mơ ngon trên khắp nẻo đường rầy!

trời em mơ có sao
mình anh đêm ở lại
trời mùa đông Paris
không bao giớ có sao
trời mùa đông Paris
chưa bao giờ buồn thế!
~Cung-Trầm-Tưởng~


CHƯA BAO GIỜ BUỒN THẾ

lên xe tiễn em đi
chưa bao giờ buồn thế
trời mùa đông Paris
suốt đời làm chia ly
tiễn em về xứ mẹ
anh nói bằng tiếng hôn
không còn gì lâu hơn
một trăm ngày xa cách

ga Lyon đèn vàng
tuyết rơi buồn mênh mang
cầm tay em muốn khóc
nói chi cũng muộn màng

hôn nhau phút này rồi
chia tay nhau tức khắc
khóc đi em. khóc đi em
hỡi người yêu xóm học
để sương thấm bờ đêm
đường anh đi tràn ngập lệ buồn em...

ôi đêm nay
chưa bao giờ buồn thế
trời mùa đông Paris
suốt đời làm chia ly

tàu em đi tuyết phủ
toa anh lạnh gió đầy
làm sao anh không rét
cho ấm mộng đêm nay
và mơ ngon trên khắp nẻo đường rầy!

trời em mơ có sao
mình anh đêm ở lại
trời mùa đông Paris
không bao giờ có sao
trời mùa đông Paris
chưa bao giờ buồn thế!
~Cung-Trầm-Tưởng~
       

CHÚC THƯ CỦA MỘT NGƯỜI
LÍNH VÔ DANH

Nếu ngày mai cam phận tôi lên đường
Về một miền trời nồng mùi thuốc súng
Xin các người đừng tụ tập lăng xăng
Đừng đọc diễn văn, trương cờ xí
Đừng uý lạo tặng quà
Quàng vòng hoa chiến sĩ
Đừng chu choa tiếng kèn đồng
Bởi cái chết là một món hàng vô giá
Không lễ tiễn đưa nào chuộc được
Nếu ngày mai tâm lí chiên đàn
Lùa toán quân lao vào chiến địa
Mìn mù loà xé xác chiên ngoan
Xin các người đừng đến lầm rầm trước linh vị
Vinh danh tôi anh hùng liệt sĩ
Bởi cái chết giờ là
Một quan tài gỗ tạp – nếu có –
Đóng bằng ván lạnh lùng
Và đinh sắt lãng quên – vô ơn
Màu thời đại
Nếu ngày mai say mùi thuốc súng
Tôi miên du trong mưa đạn
Phiến ngực gầy làm tấm khiên che
Thân bung tung như xác pháo
Theo nhịp cười rồ dại cỗ liên thanh
Của một xạ thủ nằm rình
Bên chiến hào đối mặt
Hắn cũng như tôi
Đang say mùi thuốc súng
Mùi mê yên mị dược
Đánh thuốc lú hồn ta
Đang vô thức miên du
Trước khổ đau đồng loại
Vậy
Nếu vì cuồng vọng một người
Một triệu người phải ngã xuống
Vải tang sô không đủ để quấn đầu
Muộn sầu triệu nàng goá phụ
Vật vờ triệu mụn con côi
Tôi xin các người đừng đến cúi đầu mặc niệm
Tỏ tiếc vong linh người chồng/cha vắn số
Rồi ra về ngồi kí lệnh trưng quân
Lấy thịt đồng bào làm mồi cho súng ngoại
Bởi giết chóc này vô luân và phi lí
Chân lí không hồng, cứu cánh không xanh
Tôi muốn ngã xuống máu trắng
Trên một lằn ranh màu trắng
Nếu ngày mai giữa khói lửa đỏ rực trời
Tôi bị hút vào từ trường phía trước
Viên đạn nào vô giác xoáy đầu tôi
Xin các người đừng làm trò thiểu não
Đặt vòng hoa phúng điếu, phân ưu
Biểu dương công trạng trước quân kì
Bởi mạng Việt Nam các người coi rẻ rúng
Tấm bạt thô phủ vội xác gầy gùa
Khách bộ hành hấp tấp bước băng qua
Không ngoảnh lại
Di ảnh tôi
Xin các người đừng phóng lớn, phô bày
Trong công viên, ngoài phố xá
Bởi sinh thời thường tránh chốn lao xao
Chỗ chợ người bon chen bát nháo
Tôi muốn được chết âm thầm, tan loãng giữa vô danh
Một vết xước nhợt nhoà
Trên vô tình lịch sử
Nay
Để hồn nhẹ nhõm lúc ra đi
Xin trả đủ lại các người
Những huy chương láng coóng
Những chiến tích mạ kền
Những hoa hòe hoa sói
Những loá mắt lập lòe
Một thiên đàng mộng hoạn
Một chiến sử không vui
Một nghĩa địa hoang vùi
Triệu anh hùng mê muội
Phận mỏng con thiêu thân
Lao vào lòng hoả ngục
~Cung-Trầm-Tưởng~


VIỆT NAM 1968

Trong cuộc sống gài dối gian
Mỗi bước đi là dò dẫm
Trên một bãi mìn ngầm
Mỗi ý thoạt tiên là mở lộ
Vào đục xám như sương mai
Của những cái nhìn ám muội
Mỗi tiếng nói ra một dấu vấn
Sự điên rồ là không biết làm thinh
Khi sa giữa một rừng tai mai phục
Mới đêm nao con vòi khóc với mẹ cha
Sớm hôm sau pháo rớt chết cả nhà
Núi đứng câm, sông cũng không ngùi nước mắt
Trên triền sống chuồi bấp bênh
Khó tìm ra quân bình thế
Sao mắt tôi còn ấm lệ
Hay tôi khóc vì đứng nghe
Rồi thấy mình không ngoại cuộc
Đời reo lên như một giác đấu trường
Mũ áo xênh xang chờ xem một thiên đường nhuộm phẩm
Người sống say mềm bằng những sấm ngữ viết hoa
Đến cái chết cũng là dịp để bày phô sặc sỡ
Những màu cờ ảo hoạn
Những áo mị hương hoa
Một liên minh đàn đúm
Sum suê lái xác với buôn hòm
Trong dòng sống ngầu rối ren
Chúa treo trên móc sắt
Những bàn tay xưng tội
Người sang người bằng những cái nhìn nứa nhọn
Rào đời cao như một chiến ấp
Với mỗi nửa đêm linh hồn kẹt đạn
Dõi mắt chờ mà không thấy hoả châu
~Cung-Trầm-Tưởng~


TIẾNG GỌI ĐẦU NĂM

Gọi sang đất thù
Bạt phủ trăm linh năm (1)
Cho rừng yên giấc ngủ
Gọi sang núi địch
Tháo kíp nổ năm trăm pound (2)
Để con về thăm má
Đường quê xuôi thong thả
Gọi sang lũng mù
Không ánh sáng hoả châu (3)
Để tình nhân đau đáu
Thắp đuốc đi tìm nhau
Gọi sang chốt uất
Chẳng M trăm mười ba (4)
Để đồng xanh yên ả
Cưu mang những mầm mạ
Gọi sang hố hận
Gác giá M bảy hai (5)
Để lành lặn chân tay
Mai về trùng tu xứ sở
Gọi sang luỹ hào lì
Tháo gỡ rào kẽm gai
Mai xây lên trường học
Nơi chiến trường thảm khốc
Gọi sang não cân căng
Tiếng chuông chùa dìu dặt
Nhạc thánh đường réo rắt
Nguôi bỏng rát hờn căm
Gọi sang tâm đa mang
Bằng tiếng gọi bắc ngang
Qua con sông u ám
Một chiếc cầu thông cảm
Gọi sang tâm kiêm thương
Bằng nhịp điệu thuần lương
Của tim rung để nhớ
Khóe mắt nhìn để mong
Hàng mi buông để khóc
Khi thấy mỗi chúng ta đang đánh mướn
Trận chiến phá quê hương, giết tình người
Gọi sang phía người
Nửa đêm chuông hưu chiến
Pháo nổ đón xuân sang
Mười phương kinh cầu nguyện
Hoà bình này vĩnh viễn
Mẹ Tổ quốc an khang
Sinh trăm con kháng kiện
Trên quê cha vinh hiển
~Cung-Trầm-Tưởng~

[1]Đại bác 105 li
[2]Bom 500 cân Anh
[3]Đèn dù từ máy bay thả xuống soi sáng chiến trường
[4]Thiết vận xa M113
[5]Đạn M72 chống tăng

NHẤT-CHI-MAI
      1934-1967

Tức Phan-Thị-Mai, hiệu Nhất-Chi, quê Thái-
Hiệp-Thạnh, Tây-Ninh, tốt nghiệp Quốc-Gia
Sư-Phạm, Đại-Học Văn-Khoa, Cao-Đẳng
Phật Học, dạy trường Tiểu-học Tân-Định,
hoạt động xã hội, ngày 16-5-67 nhằm ngày
Phật-Đản, bà tự thiêu trước cửa chùa Từ-
Nghêm SG để lại 10 lá thư gửi cho các giới
trong nước, trong đó có bài:

                  I
Việt Nam, Việt Nam ơi!
Nghe chăng lời trăn trối
Của người yêu Việt Nam
Yêu tiền nhân cách mạng
Yêu lứa tuổi hai mươi,
Yêu cô nhi goá phụ
Yêu thường nhân tù đày,
Yêu khắp dãy non sông,
Yêu từng giọt máu hồng,
Cả người hiền kẻ dữ
Việt Nam, Việt Nam ơi!
Sao cứ mãi thù hằn?
Sao bắn giết mà vui!
Nhưng rồi ai thua đó?
Vinh nhục này ai mong!
Bỏ danh từ nhãn hiệu
Chúng mình người Việt Nam
Chân thành tay mình nắm,
Quên mình lo nước non.
Việt Nam, Việt Nam ơi!
               II
Sao người Mỹ tự thiêu?
Sao thế giới biểu tình?
Sao Việt Nam im tiếng,
Không dám nói hoà bình.
Tôi thấy mình hèn yếu,
Tôi nghe lòng đắng cay,
Sống mình không thể nói,
Chết mới được ra lời.
Hoà bình là có tội!
Hoà bình là Cộng sản!
Không, tôi vì lòng nhân ban,
Mà muốn nói hoà bình!
Chắp tay tôi quì xuống,
Chịu đau đớn thân này.
Mong thoát lời thống thiết!
Dừng tay lại người ơi!
Dừng tay lại người ơi!
Hai mươi năm nay rồi,
Nhiều máu xương đã đổ,
Đừng diệt chúng dân tôi
Chắp tay tôi quì xuống.
~Nhất-Chi-Mai~




HOÀI-VŨ


HOÀNG HÔN LẶNG LẼ

Anh phải về thôi, xa em thôi!
Ngoài kia phiên chợ vãn lâu rồi
Giọt nắng cuối ngày rơi xuống tóc
Mà lời từ biệt chẳng lên môi

Anh phải về thôi, xa em thôi!
Xa vườn xưa, đôi chiền chiện tha mồi
Hoa khế rụng tím ngầm hầm bí mật
Để mãi lòng ta xao xuyến, bồi hồi...

Anh như cơn gió bay khắp chốn
Để lại mình em với ruộng, với vườn
Mồ hôi đổ giữa ngày mùa bận rộn
Nước mắt trào lạnh buốt những đêm sương!

Xa em, anh như trưa nắng, đi trên cát
Thèm một dòng sông, những cánh đồng...
Xa em, anh như người hát sau đêm hát
Chỉ thấy gió vật vờ quanh những tấm phông

Anh đi em nhé! lòng nhủ khẽ
Hoàng hôn cũng về, dịu êm và lặng lẽ
Một tiếng còi tầu vọng lại phía sông xa
Như muốn nhắc thầm anh: Cơn bão sắp đi qua!
~Hoài-Vũ~

DU-TỬ-LÊ
 

KHÚC THỤY DU 1.
 
Như con chim bói cá
Trên cọc nhọn trăm năm
Tôi tìm đời đánh mất
Trong vũng nước cuộc đời
Như con chim bói cá
Tôi thường ngừng cánh bay
Ngước nhìn lên huyệt lộ
Bầy quạ rỉa xác người
(Của tươi đời nhượng lại)
Bữa ăn nào ngon hơn
Làm sao tôi nói được
Như con chim bói cá
Tôi lặn sâu trong bùn
Hoài công tìm ý nghĩa
Cho cảnh tình hôm nay
Trên xác người chưa rữa
Trên thịt người chưa tan
Trên cánh tay chó gậm
Trên chiếc đầu lợn tha
Tôi sống như người mù
Tôi sống như người điên
Tôi làm chim bói cá
Lặn tìm vuông đời mình
Trên mặt dài nhiên lặng
Không tăm nào sủi lên
Đời sống như thân nấm
Mỗi ngày một lùn đi
Tâm hồn ta cọc lại
Ai làm người như tôi?
 
Mịn màng như nỗi chết
Hoang đường như tuổi thơ
Chưa một lần hé mở
Trên ngọn cờ không bay
Đôi mắt nàng không khép
Bàn tay nàng không thưa
Lọn tóc nàng đêm tối
Khư khư ôm tình dài
Ngực tôi đầy nắng lửa
Hãy nói về cuộc đời
Tôi còn gì để sống
Hãy nói về cuộc đời
Khi tôi không còn nữa
Sẽ mang được những gì
Về bên kia thế giới
Thụy ơi và Thụy ơi
Tôi làm ma không đầu
Tôi làm ma không bụng
Tôi chỉ còn đôi chân
Hay chỉ còn đôi tay
Sờ soạng tìm thi thể
Quờ quạng tìm trái tim
Lẫn tan cùng vỏ đạn
Dính văng cùng mảnh bom
Thụy ơi và Thụy ơi
Đừng bao giờ em hỏi
Vì sao mình yêu nhau
Vì sao môi anh nóng
Vì sao tay anh lạnh
Vì sao thân anh run
Vì sao chân không vững
Vì sao anh van em
Hãy cho anh được thở
Bằng ngực em rũ buồn
Hãy cho anh được ôm
Em, ngang bằng sự chết
Tình yêu như ngọn dao
Anh đâm mình, lút cán
Thụy ơi và Thụy ơi
Không còn gì có nghĩa
Ngoài tình em tình em
Đã ướt đầm thân thể
Anh ru anh ngủ mùi
Đợi một giờ linh hiển.
~Du-Tử-Lê~
     (03-68)
 
 
ĐỜI MÃI Ở PHƯƠNG ĐÔNG
 
Anh đã hứa em an lòng hỡi nhỏ
ta sẽ về tới chốn của thương yêu
nơi sương sa như sữa suốt buổi chiều
nơi mưa bụi xuống lòng nhau lấm tấm
Nơi đêm bước những bàn chân rất chậm
và dãy đèn xấu hổ sẽ quay đi
riêng hàng cây vẫn đứng đó lầm lì
khi anh bỗng hôn em (trời lu, sao tỏ)
 
Anh đã hứa em an lòng hỡi nhỏ
ta sẽ về tới chốn của riêng nhau
nơi nhục nhằn bị bỏ lại phía sau
nơi đau khổ không cách gì lấn tới
Nơi hạnh phúc ắp đầy trong mỗi túi
để lúc buồn em khẽ nhón, ăn chơi
để vô tình em có lỡ đánh rơi
thì cũng chẳng bao giờ vơi hết được
 
Nơi giờ khắc như kết thành bởi mật
sẽ tan dần trên đầu lưỡi tham lam
nơi hẹn hò (ôi chốn của trăm năm)
cõi để sống (sau một thời đã chết)
Em bình tĩnh dù gì khoan thảm thiết
trước hay sau ta cũng sẽ quay về
cây có khô cành lá có chia lìa
lòng-có-lạnh và hồn-xưa-có-tối
 
Đường có đổi căn nhà hoang sương khói
ta vẫn về như giữa một cơn mơ
ta vẫn về dù lúc tóc bạc phơ
chân run rẩy và mắt lòa chẳng thấy
Em đừng tủi bởi nếu cần khi ấy
ta dùng tay để tìm lấy thềm nhà
ta dùng môi để giữ lấy ngọt ngào
và những thứ mất đi từ thuở nhỏ
 
Ta sẽ thở bằng trầm hương của gió
lắng nghe xa chân thú bước mơ hồ
núi muôn năm còn ở đó thẫn thờ
rừng vẫn rộng tay mời ta trở lại
Đêm vẫn để dành ta muôn của cải
suối vẫn chờ nên suối chẳng đi xa
thông héo gầy bởi thông nhớ nhung ta
chim sẽ rủ nhau về đôi mắt biếc
 
Hoa vẫn nở ối vàng hồn-tưởng-tiếc
ngày vẫn xanh kỷ niệm sẽ lên mầm
chim sáo vui đem tình cũ về gần
ta ở đó tới khi thành cát bụi
Ta ở đó đời ta không có tuổi
em sẽ thành cánh bướm lúc mơ vui
em sẽ thành con dế lúc khuya nguôi
cất tiếng hát ... phân ưu tình ai dang dở
~Du-T ử-Lê~
 
 
BƯỚC CHẬM QUA ĐỜI
 
Người đã thế ta còn chi tiếc nữa,
Tình còn chi mà ta phải điên cuồng.
Ta giận ta không thể lấy lại hồn,
Không thể chuộc lại tình đã hiến.
Không thể bỉ khinh người ta ca tụng,
Không thể bôi nhọ chính mặt ta hôn.
 
Tình ta đẹp nên suốt đời quš báu,
Hồn như trời nên biển rộng bao la,
Người có thể một phút giây bán rẻ,
Nhưng riêng ta lòng mãi mãi tôn thờ.
 
Trước bội bạc ta trở thành man dã,
Móng điên cuồng, nanh vuốt muốn giương ra
Thương cho ta không thể giết được người
Mà quay lại cào mặt ta rướm máu.
 
Ôi đau đớn đã nhận chìm ta xuống.
Như con chim ủ kín vết thương mình,
Lần cuối cùng ta nói với nhân gian,
Ta đắm đuối nên suốt đời ta khổ.
 
Ta vụng tính nên cuối cùng thua lỗ,
Đành trở về ngủ dưới mái hiên mưa.
Đành trở về cùng với hạt sương sa,
Dưới hiên lạnh thấy hồn ai co quắp.
 
Người cũng chỉ như trăm ngàn kẻ khác.
Sầu hai vai ta bước chậm qua đời!
~Du-Tử-Lê~
 
 
MỘT BÀI THƠ NHỎ
 
Người về như bụi
vàng trang sách xưa
người về như mưa
soi tìm dấu cũ
 
Tôi buồn như cỏ
một đời héo khô
tôi buồn như gió
ngang qua thềm nhà
thấy ai ngồi đợi
bóng hình chia đôi
sầu tôi lụ khụ
 
Người về như sóng
buồn tôi quanh năm
người về như đêm
mơ hồ cõi chết
 
Tình tôi phập phều
những tăm phụ bạc
lòng tôi gian ác
dấu trong miệng cười
 
Người về như sương
ẩn sau lá động
người về trong gương
thấy mình mất tích
 
Người về như sông
tràn tôi, lụt lội
hồn tôi thả nổi
như khóm lục bình
 
Sầu ai về cội
~Du-Tử-Lê~
        1973
 
 
K. KHÚC RIÊNG CHÀNG
 
tôi xa người như xa núi sông
em bên kia suối? - bên kia rừng
em bên kia nắng? - bên kia gió
tôi một dòng sương, lên, mênh mông
tôi xa người như xa biển đông
chiều lên lênh láng chiều, giăng hàng
những cây ghi dấu ngày em đến
đã chết từ đêm mưa không sang
tôi xa người xa đôi môi tham
em biết: rồi em như chim ngàn
thôi còn khua động làm chi nữa
hồn tôi vốn đã là tro than
tôi xa người xa đôi mắt ngoan
vườn tôi trăng lạnh đến hoang tàn
em xa xôi quá làm sao biết
vốn liếng tôi còn: những ngổn ngang
tôi xa người xa trên sân bay
hồn tôi cồn cát dấu chân bầy
em vui đời khác làm sao hiểu
tôi sống âm thầm như cỏ cây
tôi xa người xa hơi thuốc cay
ngày mai tình sẽ bỏ tim này
chiều em không đến hàng cây cũng
nghiêng xuống tôi: từng ngọn heo may
tôi xa người xa bàn tay, vui
bàn tay có ngón đã chôn đời
bàn tay có ngón không đeo nhẫn
có ngón dành riêng cho môi tôi
tôi xa người xa miền thiết tha
hoa xuân đã héo rụng, hiên nhà
phố xưa em buộc đôi hàng bím
nay tóc về đâu? - hồn ở đâu?
tôi xa người xa niềm mê oan
hồn tôi khô xác sợi giây đàn
máu tôi đã gửi trong con chữ
dẫu chết, còn nguyên lời oán than
tôi xa người xa một mùi hương
bãi khuya, hồn ốc, lạc thiên đường
nhớ ai buồn ngất trên vai áo
mưa ở đâu về? - như vết thương
~Du-Tử-Lê~
 
 
NHỮNG DÒNG CUỐI SÁU TÁM
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng ta
cũng không thể xa nhau
khi rắn địa đàng đã can gián nàng
đừng hái lầm trái cấm
nàng khăng khăng đưa tay
ngắt lấy cho mình
trái hạnh phúc chín
nàng đã chọn địa ngục
vì đó mới là nơi để sống
nàng đã chọn bóng đêm
vì đó mới chính là nơi để chúng ta trở về
sau những hành trình mơ ước tan hoang
vì không còn cách nào khác hơn
khi chúng ta còn chưa soi thấy mặt mình
trong những lần lệ ứa
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng ta
cũng không thể xa nhau
khi trái tim mách bảo với chàng rằng
chính Tình Yêu mới thực là lẽ sống
mặc dù khu vườn ta
đã bắt đầu mọc lên những hàng cây thảng thốt
rễ nhẫn nhục vươn dài
cắm sâu lòng đất ải
chúng ta chưa làm người
đã biến thành thú vật
loài bò sát không tên
đeo rất nhiều mặt nạ
tôi cảm ơn những người
muốn cuộc tình tôi non yểu
nếu có được kiếp sau
tôi chọn đời bóng tối
nguyện hạnh phúc thắp sáng nàng trong tình yêu
yêu tôi đau đớn
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng mình
cũng không thể xa nhau
nếu thánh Moise không thấy được Đất Hứa
chỉ vì lỡ một lần không tin nơi quyền phép
thiêng liêng của Chúa
thì anh và em
nếu có vì yêu nhau
mà phải cắn môi mình bật máu
cũng đến thế mà thôi
vì sự cản ngăn
trong mọi hoàn cảnh khắt khe nào
chính là chiếc lò rèn
nung trái tim ta thành sắt
luyện tình yêu ta thành ngọc
(một khối ngọc u buồn
Và đêm đêm khi không nhỏ lệ)
Có một sợi dây nào
buộc được hồn phiêu lạc?
có một nhân danh nào
cản được tình yêu chín?
Ta sống cho ngày mai
bằng hôm nay khinh bạc
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng ta
cũng không thể xa nhau
khi con sông cuối cùng
rồi cũng tìm đường ra biển
nên cay cực bao nhiêu
cũng không thể phạt ngã được tình yêu mình chất ngất
nguyện tình yêu nàng như rắn quấn quanh cổ tôi
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng ta
cũng không thể xa nhau
ngay khi ngọn dao từ tay anh
cắm xuống ngực em rất ngọt
(một ngày kia lúc em sinh lòng bội bạc)
Và anh sống âm thầm
trong hận thù với biết bao lời nguyền rủa
như những ngọn giáo dài
đâm nát tâm hồn anh(một tên điên rồ
khăng khăng nghĩ tình yêu là lẽ sống
nếu sửa được kiếp này
xin làm người mất trí
 
Phải rồi, phải rồi em
trong trường hợp nào, thì, chúng ta
cũng không thể xa nhau
khi lá còn trên cây, hoa còn nở, mưa còn bay
và nhất là trái tim còn chưa
định được giờ nhừng đập
chúng ta còn yêu nhau
hiển nhiên như mặt trời mỗi sáng
và cũng hiển nhiên như
đời sống chúng ta đang bị ngộp hơi
bởi bàn tay của chính những người thân thích
nguyện hạnh phúc tôi mãi ngọt như
lưỡi dao kề bên ngực nàng chói lọi
 
Ta chỉ hết đời mình
khi qua giờ phút đó
~Du-Tử-Lê~
 
 
Ý NGHĨ KHI RỜI
THÔNG TÂY HỘI
 
Nỗi tuyệt vọng nào hỡi em
đã cướp đi mất của chúng ta
những bình minh tay trần cổ nõn
những đỉnh cao ngọn thẳng mắt người
những giấc trưa đợi chiều
những bước chiều gọi tối
những cơn mưa tình nhân
níu chân về một lối
những ngày nắng môi son
mặn thơm ô mai - ngát thèm bưởi lựu
những cánh tay mượt mà
vén về phía sau
những cọng tóc làm duyên no tròn đôi má
đã biết đợi chờ
một giờ chín rụng
những nụ hôn sai
trên cành tình ái
ôi nụ hôn đầu
vội như mưa mau
thầm như khép kín
ủ nẫu tình sầu
 
Nỗi kinh hoàng khựng điếng nào , hỡi em
đã giục nàng rảo chân bỏ về với mẹ
những giờ giấc giới định
đã rút ngắn đời ta
trên mặt phẳng đổ nghiêng tím bầm tuyệt vọng
bây giờ thời gian như một đoạn xích
dẫn độ ta về cùng tử thần đối mặt
 
Bởi thế nên mỗi khi anh chợt bừng mắt dậy
không thấy được gì hơn
ngoài chiếc bóng mình ngã trên một nền đất ẩm
giữa tiếng đạn bom rơi
những cảnh đời phụt tắt
 
Khi em còn đứng trên đỉnh đầu cách biệt
bàn tay dẫu đưa ngang
cũng không đủ cho anh nghĩ rằng tình yêu chưa thành lệ xót
và ngày mai sẽ có trong đời
với một tương lai
có bầy con trai
có đàn con gái (vô cùng giống mẹ)
như những hạt lệ
chảy cùng một nơi
nhưng không thể rơi cùng một chỗ
 
Cũng như anh và em
khó chết cùng một chốn
 
Hạnh phúc như viên đạn
nổ tung ngục đời mình
vốn đằm đằm bóng tối
 
Thôi hãy nghe lời anh
mà cố ngủ cho ngoan
trong vòng tay của mẹ
em cứ nhẩm trong đầu
những lời răn của bố
 
Cho đến một sáng mưa mau hay một chiều nắng gắt
bước lên đến đỉnh đời
em mới hiểu tình yêu mới chính là lẽ sống
mẹ cha ta một thời
cũng trải qua thế đó
ai cũng thế mà thôi
tình yêu là con dấu
đóng xuống vuông đời mình
để biện biệt giữa người và thú
 
nếu một ngày kia em bỗng thấy
sự có mặt cần thiết của kẻ nào
khác hơn mẹ cha, anh em, bà con dòng họ
và nếu người đó là anh
(hay ít ra cũng là điều anh hằng mong ước)
thì em hãy thản nhiên chứ đừng kinh ngạc
vì vấn đề đặt ra
không phải là chọn lựa
giữa tình yêu và lòng hiếu để
mà em hãy cố làm sao
thở chứa chan ngực mình
hơi thở nồng hạnh phúc
 
Em có hiểu gì chăng
Tình yêu cũng tuyệt vời như sự chết
Lẽ sống của đời người
phải do mình định đoạt
~Du-Tử-Lê~
 
 
DỖ GIẤC NGƯỜI BẤT HẠNH
 
Như đôi mắt sớm thành ga cô quạnh
Mối sầu nào thành tóc xuống hai vai
Buổi chiều nào thành khói đứng trên môi
Mây cũng thấp trong từng hơi thở yếu
 
Em đừng hỏi vì sao người đời khó hiểu
Vì sao ta không thể sống thiếu nhau
Vì sao mưa chưa đủ ướt đôi đầu
Mà môi đã phải tìm môi cho….. ấm
Mà tay đã phải chìa ra cho bàn tay kia nắm
Xiết chặt rồi mà vẫn thấy như chưa
Trao hết cho nhau tình vẫn còn ngờ
Vẫn chưa đủ vẫn còn như thiếu thốn
Chân bước chậm sao đường về vẫn ngắn
Hôn nát nhàu cả mặt vẫn chưa buông
(dù hiển nhiên bác mẹ đã buồn lòng
thấy em lỡ yêu anh cái thằng lêu lổng)
 
Như cây cỏ sớm thành thân với gió
Như lá mềm sớm cưới được sương khuya
Như cánh chim bay không cần nhớ đường về
Như con nước vỗ hoài chân đá cũ
Như bản tin hàng ngày loan có nhiều người tự tử
(mà thường vì họ lỡ quá yêu ai)
Như con dế ngậm tim mình trong miệng
Nên giọng buồn (mãi mãi chẳng nguôi ngoai)
Anh cũng thế, ngậm tình em trong miệng
Thành bồ hòn nên đắng cả thơ vui
 
Nhưng nếu một mai nào, em thức dậy
Thấy đầu cành con sẻ bé có đôi
Thấy chúng hôn nhau hay chúng mớm mồi
Đôi má chúng au lên vì mắc cở
Em đừng hỏi vì sao hồn mình nức nở
Sao lớn rồi mà tình vẫn trẻ thơ
Đã ở bên nhau lòng vẫn còn ngờ
Như những phút môi hôn thẩy đều không có thực
Răng từng cắn đến môi sưng má rát
Vẫn còn nghi, còn ngại phải chăng em?
Phải chăng anh, phải chính hai đứa mình?
- thì hai đứa chứ ai vào đấy nữa
 
Em đừng hỏi vì sao tình yêu trắc trở
Vì sao anh phải biến dạng hình hài
Phải làm ăn phải cố gắng miệt mài
Phải ra dáng như nội trong ngày mai anh sẽ trở thành chú rể
Phải nghiêm chỉnh hay ít ra cũng phải vờ vĩnh thế
Phải dụm dành chắt bóp tự hôm nay
Phải cong lưng luồn lọt đêm ngày
Phải một lúc chơi bảy, ba cái hụi
Phải nhìn thấy tương lai của chìm của nổi
Mới mong ngày hạnh phúc bớt chua cay
Nhưng tình yêu đâu phải là bến tồn kho
Để anh có thể đâm đơn xin làm người gác cửa
Và trái tim không phải là két sắt, tủ chè
Nơi gom chứa bạc tiền, cất gìn đồ quí
Tuy không là ông sếp ga anh cũng cứ phất cờ cho tàu kéo hụ
Để tình anh nghỉ lại ở ga yêu
Để trăm đêm để nghìn vạn buổi chiều
Anh cú nhớ thương em, cứ sầu cứ khổ
Và mây cứ bay ngang mảnh hồn anh dột ủ
Nắng cứ về không gởi bước chân theo
Để ở đâu, bất cứ một nơi nào
Ai, anh cũng nhỏ to nói về tình yêu hai đứa
Ai, anh cũng không ngại ngần hẹn hứa
Đám cưới mình sẽ mời họ vui chung
Và anh sẽ vênh vang xốc lại áo quần
Mặt nghiêm trọng như tuần sau đám cưới
Dáng vội vã như ngày mai đám hỏi
Quay lưng rồi mới lại tủi cho nhau
 
Thơ vui đấy, em hãy cười lúc đọc
Nếu có buồn hẵng gượm để hôm sau
Hãy để mai kia, anh được phép trầu cau
Đến sêu hỏi em hẵng buồn một thể
Bởi lúc ấy, biết đâu cả hai đã chẳng cùng lụ khụ
Cùng xác xơ vì đã quá âu lo
Nên anh chắc thơ anh sẽ còn buồn bã mãi
(nhưng em đừng buồn nản giống thơ anh)
Phải nghĩ bao lâu, mới có cuộc tình
Mà hai kẻ yêu nhau đã vô cùng khốn khổ
 
Như mắt ướt sớm thành ga nát đổ
Xót xa nào thành tóc chấm hai vai
Ước mơ nào thành khói đứng trên môi
Mây thấp ẩm hong trong hồn hiu quạnh
~Du-Tử-Lê~
 
 
NGÀY CHÚNG TA
 
Thức dậy em, thức dậy em
nắng rực rỡ đã vàng hanh cổng trước
nụ thương đau đã héo rụng đêm rồi
giấc mơ buồn đã theo gió ra khơi
mây dạm hỏi đã đầy trời kéo tới
 
Thôi chảy nốt đi em dòng lệ tủi
thôi vai run cố ấm áo anh đền
thôi môi non em thử nếm tình bền
riêng tai lạnh đã có đồ sính lễ
đừng xấu hổ với trăm ngàn mắt ngó
em cố cười như thể chỉ đôi ta
em cố vui như lúc trốn khỏi nhà
đến chỗ hẹn với nhau còn hồi hộp
 
Ngày quang đãng ta thắp đời bạch lạp
máu linh thiêng đã chảy xuống chung dòng
thân trăm năm đã một phút tận cùng
tình chung kiếp đã nung hồn thành đá
 
Từng bước một, em ơi, từng bước một
thềm đời anh chín bậc đá đi lên
em đã đứng trên đỉnh cao chót vót
của hồn-sầu-anh, mấy kiếp chưa tan
Anh muốn hỏi một phút nào cúi xuống
tóc như mây em có phủ chân thềm
ngực xanh tươi có thở mát vai trần
những đêm lạnh sương rơi từng bậc đá
em có đủ bao dung cho những lầm lỡ cũ
những chân về không động lá hay cây
những trở về chỉ riêng một anh hay
em phong nhụy có thương người phiêu bạt
 
Thức dậy em
họ hàng đã đến cửa
bạn bè ta đã rộn rã chung quanh
em thử nhìn xem có đủ người thân
em thử nhẩm tên những người vắng mặt
làm sao được cuộc vui nào chả khuyết
một hai người đã vĩnh viễn ra đi
một hai người đã ở lại bên kia
hay biến dạng cho cuộc vui trọn vẹn
em cao cả hãy vì anh thu vén
một chỗ ngồi cho kẻ vắng hôm nay
một chỗ buồn như nắng đậu trên tay
một chỗ khuất cho khỏi ai trông thấy
 
Thức dậy em , hôm nay ngày mồng bốn
(phải tháng này trời sẽ có mưa ngâu
phải mưa bay không dám ướt đôi đầu?
phải lệ mỏng kéo sầu qua lướt thướt?)
em cứ tưởng như chiếc cầu ô-thước
đã bắc ngang cho hạnh phúc về gần
và đôi chân em chớ dại, ngập ngừng
hãy bước vội như sắp rồi tận thế
 
Thức dậy em, một ngày đầu tháng bảy
ngày chung thân, ngày địa ngục thiên đàng
ngày mở đời, ngày gọi kiếp lang thang
ngày vang vọng tiếng reo bầy con sẽ có
Trước hai họ, anh sẽ vờ hiền hậu
em chớ cười khi thấy mặt anh nghiêm
em cứ vờ như hai đứa không quen
cứ đỏ mặt khi được đeo nhẫn cưới
anh nói nhỏ theo lòng anh (rất vội)
từ phút nào em đã nhốt đời anh
từ phút nào sông nước đã loanh quanh
tình đã chín trên bậc hồn đá lạnh .
~Du-Tử-Lê~
 
 
NGỌC THI
 
I
Cho tôi uống cùng em ly hạnh phúc
rượu trăm năm cất bởi trái tim buồn
bởi máu ta, bởi lệ nữa, ân cần
đã chảy miết từ khi hồn thất lạc
 
II
Cho tôi dắt tay em vào lớp học
để ông thầy, để chúng bạn đều hay
ta có đôi, tự thuở đất ương cây
tóc tôi bạc tự ngày thương nhớ bé
 
III
Cho tôi hát cùng em bài hát cũ
bài ngợi ca Thiên Chúa ở trên trời
để tôi về cầu nguyện với Ngôi-Hai
cho ta sống một ngày như mấy kiếp
 
IV
Cho tôi viết cùng em trang Sách Ước
bằng một tên chung (gọi cả hai người)
em "cấm phòng" để cứu rỗi cho tôi
và "hành khổ" cho ngày sau ý nghĩa
 
V
Cho tôi thở cùng em lồng ngực biếc
môi thanh tân tự thuở lá chưa ..... vàng
mắt mưa bay tự thuở bỏ thiên đàng
xuống địa ngục cưu mang người khánh tận
 
VI
Cho tôi bước cùng em vào giữa quán
để mọi người sửng sốt trước dung nhan
tôi không cười (mặt mũi rất nghiêm trang)
rất hãnh diện: người yêu tôi thánh nữ
 
VII
Cho tôi khóc cùng em chiều khép cửa
(làm sao vui rõ khổ lỡ yêu rồi)
chim bỏ rừng - cho núi lẻ loi thôi
sông bỏ biển - cho tôi ngồi nhớ sóng
 
VIII
Cho tôi gối cùng em đôi gối mộng
(mây đang bay ai níu lại bao giờ)
tôi đang mơ ai nỡ bảo ráng chờ?
chăn ân nghĩa ai nỡ dành đắp hết?
 
IX
Cảm ơn bé. Đã nhận phần thua thiệt
"cho tay này mà chả lấy tay kia"
cho đời sau không còn nữa chia ly
ai cũng được an cư miền vĩnh-phúc
 
X
Ôi Thánh Nữ phải trần gian sẽ ngọc?
~Du-Tử-Lê~
 
 
VỠ LÒNG CHO MỘT
NGƯỜI CON GÁI MỸ
 
Không bao giờ đâu Donna, Donna
dù anh có yêu em
hơn bất cứ một thứ gì có trên đất Mỹ
thì anh cũng vẫn trở về
anh vẫn phải trở về quê hương anh
cái dải đất nóng khô cong hình chữ S
cái dải đất không lớn bằng tiểu bang California
của xứ sở em
(nơi anh đã sống những ngày đầu tiên và tập ăn, tập nói theo lối Mỹ)
Cái dải đất rách nát nghèo đói vì chiến tranh
Liên tiếp trên hai-mươi-lăm-năm
Dù anh không bao giờ quên được em
Trong đêm nhạc ngày hội mùa thu
Ngày kỷ niệm 50 tiến bộ của các trại chủ miền Indiana
 
Và nhất là anh không thể nào quên được
Lúc hội thu bế mạc
Em đã cùng Jana ôm đàn chạy ra kiếm anh và một thanh niên Việt Nam khác
Trên chuyến xe buýt chở đầy sinh viên
Của các quốc gia đồng minh với Mỹ
Trong sương mù giá buốt của một đêm chớm thu
Em ngơ ngác như một con bò non tội nghiệp
Ôi những bước chân son
Chạy đau nền cỏ lạnh
Và những ngón tay rung
Xóa nhanh lớp nước mờ cửa kính
Để nhìn rõ mặt nhau
Anh đã đứng lên đẩy kính xe thò hẳn đầu ra ngoài
Cùng em nói chuyện
Và người bạn của anh đã phải gào lên
“Tôi từ Việt Nam tới”
Để trả lời cho một câu hỏi của Jana, bạn em
Ôi Donna, Donna
Phải là người Việt Nam
Em mới hiểu được nỗi xúc động rưng rưng của anh
Khi nghe thấy tên gọi quê hương mình
Dạt lùa trong một khoảng không gian đẫm mù sương muối
Át cả trăm ngàn tiếng động cơ máy nổ chung quanh
 
Không bao giờ đâu Donna, Donna
dù anh có yêu em
hơn bất cứ một thứ gì có trên đất Mỹ
thì anh cũng vẫn trở về
vì như em đã biết
quê hương anh trên Bốn-ngàn năm lập quốc
Trên bốn-ngàn-năm không ngừng đánh đuổi ngoại xâm
Trong đó có gần một ngàn năm bị Tàu đô hộ
Và ngót trăm-năm làm thuộc địa của Tây
Nhưng dân tộc anh không bao giờ bị đồng hóa
Bởi dân tộc anh là một giống dân quật cường
Tuy hiền lành và rất nhiều tình cảm
Mặc dù anh không thể quên
Những lần gọi điện thoại cho em
Trong những phòng điện thoại công cộng
Với mười-xu cho một cuộc nói chuyện kéo dài tối đa 7 phút
Và đôi khi máy chẳng trả lại cho anh mười-xu
Như điều đã ghi trong bản chỉ dẫn
Mỗi khi không liên lạc được
Không phải anh tiếc mười-xu đâu, Donna
Dù mười xu tính ra tiền Việt Nam
Những trên hai-mươi-đồng theo giá chợ đen cơ đó
Với hai-mươi-đồng Việt Nam xưa
Anh có thể ăn một bữa cơm tạm no
Hay thừa để mua một bao thuốc lá
Nhưng kể từ khi có người Mỹ sang chiến đấu
Bên cạnh quân đội của nước anh
Thì với hai-mươi-đồng anh đã không mua đủ một gói thuốc
 
Không bao giờ đâu Donna, Donna
dù anh có yêu em
hơn bất cứ một thứ gì có trên đất Mỹ
thì anh cũng vẫn trở về quê hương
nơi mẹ anh đã già một đời cơm ăn chan bằng nước mắt
nơi anh em, nơi chú bác, nơi cô dì, gần xa ruột thịt
đã và còn đang từng giờ gục ngã
chiến đấu cho sự trường tồn
và lý tưởng tự do của dòng giống
mặc dù khi anh vừa bước chân
xuống phi trường Sài Gòn
anh có thể chết tan thây
vì một miếng plastic
một trái mìn nổ chậm
hay một quả đạn từ xa
của người anh em bên kia bắn tới
mặc dù anh không thể quên
đôi mắt em xanh như những cánh đồng hai-mùa trĩu-hạt
và mái tóc em óng vàng
xỏa tung trên đôi vai đầy cổ tròn ngấn trắng
mặc dù anh không thể quên
lòng tốt của ba mẹ em
dành cho anh một người Việt Nam cô đơn, lạc lõng
Và anh cũng không thể quên
Những lá thư của em
Như có đem theo cả tiếng cười vô tư ròn tan
Vỡ cao trên những hàng cây phong úa vàng lá chín
Ôi những nụ hôn thầm
trong đêm nào rét ngọt
 
Không bao giờ đâu Donna
Dù anh có yêu em
Hơn bất cứ một thứ gì có trên đất Mỹ
Thì anh cũng vẫn trở về
Quê hương anh với cả trăm ngàn đời khốn khó
Nơi anh sống chui rúc như chuột
Trong một căn nhà tôn, vách ván
Nơi người yêu anh
Đang từng phút từng giây mong đợi
(nàng cũng có một mái tóc dài thả xõa như em
Nàng cũng có một đôi mắt mở to sáng trong nhẫn nhục
Tất nhiên tóc và mắt của nàng thì đen
Và da vàng cũng hệt như anh
Nàng có may mắn hơn khá nhiều người khác
ở chỗ còn được đi học
nghĩa là chưa đến nỗi phải tập nói okay
để đi bán bar hay làm sở ngoại quốc
nhưng suốt một đời nàng không được như em
có những ngày hội vui
để đem đàn đến cùng bạn bè hòa nhạc
vì nàng cũng như bất cứ một người Việt Nam nào đó
đã sớm biết chiến tranh
từ trong bụng mẹ
rồi lớn lên cùng lửa đạn điêu tàn
và ngay trong tình yêu
nàng cũng phải chịu biết bao nhiêu điều nhục nhã
 
Không bao giờ đâu Donna, Donna
Dù anh có yêu em
Hơn bất cứ một thứ gì có trên đất Mỹ
Thì anh cũng vẫn trở về
Quê hương anh ruộng cằn đất cỗi
Người chưa lớn đã già
Trẻ chưa cao đã cọc
Dù anh sẽ chẳng bao giờ quên em
Đôi mắt xanh, mái tóc vàng và những ngón chân ngà
Chạy nhanh trên nên cỏ lạnh
Và tất nhiên sẽ về cùng anh
Là những tấm ảnh em cho
Với xấp thư thơm mùi lúa mạch
Anh sẽ mãi ngóng trông
Một ngày nào em đặt chân trên quê hương anh nhỏ bé
Anh hy vọng ngày nào đó
Những hố bom hố mìn
Đã được lấp bằng
Cho rất nhiều hoa nở
Để mỗi bước chân đi
Em sẽ thấy xứ sở anh có phần còn đẹp hơn nước Mỹ
Để em sẽ nhận ra
Không ở đâu có thể có được
Một giống dân hiền lành nhưng quả cảm
Một giống dân cần cù nhẫn nại
Và dễ mến như dân tộc anh
Và biết chừng đâu khi ấy
Em sẽ chẳng chọn quê hương anh
Như một tổ quốc thứ hai
Khởi đầu cho một cuộc định cư vĩnh viễn
 
Ôi Donna, Donna Ostermeyer
Hoài hoài sương mù trong anh một đêm mùa thu tay vẫy
Một đêm ngời giọng hát vỡ trên cao
Ôi Donna, Donna Ostermeyer
Em có hiểu chút gì
Những điều anh mới nói?
~Du-Tử-Lê~
 
 
VIẾT Ở FORT HARISON
 
Thôi ngày mai ta sẽ được rời khỏi nơi đây
như phạm nhân được rời lao xá
như một tay ma đầu
ta hà hà xuống núi
như một Samurai
trở về nơi rách rưới
như một cánh chim
sau thời gian thương tích
cùng với nỗi vui mừng
bay lên tìm về một nơi yêu dấu
 
Vì ngày mai ta đã rời khỏi nơi đây
Nên hôm nay giã từ
Lần cuối cùng những ngày loanh quanh kiếm đồ trong P.X
Những buổi chiều mồ hôi
Bê gạo muối về cho một buổi ăn tối Việt Nam
 
Thôi ở lại nghe
Người thiếu phụ trẻ gốc Mễ
Ta trả cô về với anh chồng to gấp – bốn – năm –lần ta
(nhưng như lời cô nói
Y không khác bao nhiêu một pho tượng rỗng)
Thôi ở lại nghe Donna
Tình chúng ta có thế
ở lại nghe người Mẹ nuôi hiền lành
chỉ khiến ta thêm nhớ Mẹ già lưng còng , mắt mỏi
ở lại nghe cô Mỹ đen dọn phòng cho ta mỗi sáng
ta đã để sẵn trên tủ này
mười dollars làm quà cho cô trong tháng
ta biết rằng lát nữa đây
khi nhận tiền
cô sẽ nhìn ta như một khách hào hoa phóng khoáng
cùng con mắt uốn sâu ắp đầy mặc cảm
của một kẻ da đen
dọn phòng cho một tên da vàng mũi tẹt
mà thực ra cô có biết đâu
chính ta đây mới là kẻ rẫy đầy mặc cảm
vì ta biết rõ ta
chỉ là một thứ hổ giấy
vì ta hiểu rõ ta
khi trở về quê hương
nào có khác chi một đời ngựa chạy
vì ta thấy rõ ta
không bao giờ dám mơ ước
cho những người bồi phòng ở quê hương ta
có xe hơi như cô đi làm mỗi sáng
mà ta chỉ cầu xin
cho đồng bào ta
có ăn có mặc
có hòa bình có hè hội vui chơi
 
Em không biết đâu ,Thụy Châu
Sáng nay anh dậy muộn
Lọt thỏm trong chiếc ghế bành hai lần nệm mousse
Chân gác lên chiếc bàn kiểu cổ đông phương
Tay gạt thuốc trên mặt thảm nhung xanh
Anh thấy mình bỗng nhiên sung sướng
Bỗng nhiên đầy đủ như một ông hoàng
(không có gì ngu ngốc bằng ông hoàng tưởng mình sung sướng)
Anh cũng chợt nhận ra
Phút chốc anh đã trở thành một tên vô cùng bần tiện
Vì đã vét, đã vơ…..
Tất cả những gì anh đã đem sang đây
Trong hai chiếc valy nhét đầy tạp phẩm
Đến đôi giày há mõm
Tính quẳng lại cho rồi
Nhưng sau lại mang theo
Chỉ vì anh chợt nhớ
ở quê hương mình
thiếu chi những người suốt đời chỉ ước ao
có được một đôi giầy há mõm
để mang đi chơi những ngày Tết nhất
 
Dĩ nhiên bằng cách nào
Anh cũng không thể về ngay bên em
(ít ra cũng phải qua mười lăm ngày nữa)
Nhưng anh vẫn rạo rực
Vẫn hân hoan
Bởi nghĩ thời gian đã đem chúng ta xích lại gần nhau một chút
Và ngày mai
Trên chuyến xe buýt tốc hành
Anh sẽ nhẩm tính từng thước đất đi qua từ đông sang tây
Nước bạn đồng minh chúng ta rộng lớn
Trước khi về đến phi trường
Bắt buộc
Dành cho những người Việt Nam về trước
 
Ngày mai ta đã rời khỏi nơi đây
Mà hôm nay ta còn tự hỏi
Sao sống ở đây
Ta vẫn nghĩ đời ta không phải thế
Ôi đời ta – đời ta
Đâu đây –thấp thoáng
 
Em thấy không, Thụy Châu
Phải đứng giữa hai màu trắng, đen
Thì màu vàng da ta mới rõ
Một mầu cho muôn năm
Máu chảy?
Một mầu cho muôn năm
Thành bao bọc đựng xương khô
Bởi thế nên trước sau gì anh cũng trở về
Dù cho không còn em
Vì anh trộm nghĩ
Dưới mặt trời
Thượng Đế đã chia khu
Cho từng màu da sinh sống
 
Ta phải sống hôm nay
Như ngày mai sẽ chết
Anh phải sống bên em
Dù nhọ than người bôi đầy khuôn mặt
Ta có thể hóa đen
Nhưng chưa từng cạo trắng
Không thể xóa hận thù
Bằng máu người xối chảy
~Du-Tử-Lê~
 

ĐỖ-TRUNG-QUÂN


QUÊ HƯƠNG

Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều

Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay

Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông

Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè

Quê hương là vòng tay ấm
Con nằm ngủ giữa mưa đêm
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm

Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím dậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương có ai không nhớ...
~Đỗ-Trung-Quân~




NGUYỄN-BẮC-SƠN
        

HOA QUỲ VÀNG LẠNH PLEIKU

Ðứng trên núi thấy hàng đèn thị trấn
Là thấy mình buốt lạnh mấy nghìn năm
Vì đêm nay trời đất lạnh căm căm
Nên chợt nhớ chút lửa hồng bếp cũ
Nên phải nhớ mắt một người thiếu nữ
Ðã nhìn mình rất ấm một ngày xưa
Dù mai sau ngày nắng tiếp ngày mưa
Nhưng vĩnh cửu chút mơ màng thuở đó
Vì đêm nay tôi thèm nghe sóng vỗ
Vỗ nhịp nhàng từng tiếng động bao dung
Vỗ cho êm chuỗi hệ lụy vô cùng
Ðời lang bạt của một người lính thú
Sáng hôm qua tôi là người thiếp ngủ
Ði một mình lên xuống phố mù sương
Phố núi kia ơi, phố có con đường
Lên xuống dốc tìm không ra bạn hữu
Không có bạn tôi làm sao uống rượu
Tôi làm sao sống nổi một ngày đây

Phố núi kia ơi, kẻ lạ đông đầy
Nhìn gã lính không khác gì gã lính
Phố núi kia ơi, một đời phố lạnh
Lạnh hoa vàng, núi đỏ, thác đèo cao
Lạnh hàng cây, tửu quán, lạnh gần nhau
Lạnh thiên cổ, lạnh vào tim máu cạn
Tôi vận rủi làm một người lãng đãng
Ngó mông hoài khuất bóng của người em
Sáng hôm nay đời sống thật bình yên
Sao phố lại đuổi đi người yểu điệu
Vườn đá tảng bàn chân em huyền diệu
In gót hồng lên lớp bụi đời tôi
Là từ khi tôi hạnh phúc rong chơi
Và quên lãng con thú mù phẫn nộ
Ôi phố núi đêm nay là cổ mộ
Một hàng đèn sáng lạnh cõi bi hoang.
~Nguyễn-Bắc-Sơn~


BÀI HÁT KHỔ NHỤC

Mày về thăm ta như chuột lột
Thất thểu chỉ còn xương với cốt
Tráng sĩ kia hề qui cố hương
Thê thảm còn hơn thằng cốt đột
Tráng sĩ kia hề qui cố hương
Chinh chiến sao mày không chết tốt
Dăm đồng rượu trắng vội bày ra
Nhậu để khói sầu lên ngút ngút
Đó là phương thuốc trị bùi ngùi
Đốt lòng uất hận cao ngùn ngụt
Ngửi mày một tị xem làm sao
Thân thể mày bay mùi binh đao
Ngày trước mày hiền như đất cục
Giờ mở miệng ra là này chửi tục
Hà hà ra thế con nhà binh
Ngôn ngữ thơm tho như mùi đất
Ngày trước mày định đi tu tiên
Giờ lính tu bi-đông ừng ực
Người đời dễ đâu theo ý mình
Như hạt bụi nhằm cơn gió chốt
Bạn mày nằm nhà thất nghiệp dài
Mẹ già không tính tiền cơm nước
Ngày xưa văn nghệ ta mê làm
Cách mệnh còn hăng say vượt bực
Giờ tối nằm mơ chỉ thấy tiền
Nhân nghĩa gì gì quên tuốt luốt
Thèm tiền song quả đứa vô tài
Nên thằng ta đây chỉ có nước
Mỗi tuần một vé số mươi đồng
Thê thảm ôi làm sao tả được
Hai ta cùng quẫn như thế này
Nhắc nữa làm chi cho tủi nhục
Vậy xem như mình đã chết rồi
Chí lớn mộng to đều đã vứt
Quên trời quên đất quên luôn ta
Dăm đồng rượu trắng cùng say khướt.
~Nguyễn-Bắc-Sơn~


CHIẾN TRANH VIỆT-NAM
VÀ TÔI

Lòng suối cạn phơi một bầy đá cuội
Rừng giáp rừng gió thổi cỏ lông măng
Đoàn quân anh đi những bóng cọp vằn
Gân mắt đỏ lạnh như tiền sắc mặt
Bốn chuyến di hành một ngày mệt ngất
Dừng chân nơi đây nói chuyện tiếu lâm chơi
Hãy tựa gốc cây hãy ngắm mây trời …
Hãy tưởng tượng mình đang đi picnic
Kẻ thù ta ơi các ngài du kích
Hãy tránh xa ra đừng chơi bắn nheo
Hãy tránh xa ra ta xin tí điều
Lúc này đây ta không thèm đánh giặc
Thèm uống chai bia thèm châm điếu thuốc
Thèm ngọt ngào giọng hát em chim xanh
Kẻ thù ta ơi những đứa xâm mình
Ăn muối đá mà điên say chiến đấu
Ta vốn hiền khô ta là lính cậu
Đi hành quân rượu đế vẫn mang theo
Mang trong đầu những ý nghĩ trong veo
Xem cuộc chiến như tai trời ách nước
Ta bắn trúng ngươi vì ngươi bạc phước
Vì căn phần ngươi xui khiến đó thôi
Chiến tranh này cũng chỉ một trò chơi
Suy nghĩ làm chi cho lao tâm khổ trí
Lũ chúng ta sống một đời vô vị
Nên chọn rừng sâu núi cả đánh nhau
Mượn trời đất làm nơi đốt hỏa châu
Những cột khói giả rừng thiêng uốn khúc
Mang bom đạn chơi trò chơi pháo tết
Và máu xương làm phân bón rừng hoang
~Nguyễn-Bắc-Sơn~


BỎ XỨ

Mười năm nhỉ, mười năm khuất nhục
Ngồi khua ly trong quán cô hồn
Cô độc quá người thanh niên khí phách
Trời đất bao la mà không chỗ dung thân.

Kỳ lạ nhỉ, giờ đây ta bỏ xứ
Theo trái phong du níu gió lên trời
Xin bái biệt cổ thành với nhà ga hoang không thiết lộ
Khói của chòi rơm, bãi cát trăng soi.

Xin bái biệt những người tin rằng thi sĩ chết
Và hi hô tát cạn dòng sông
Khi giã từ, ta tặng cho các ngươi cái búa
Ðể đốn đời thánh hạnh của cây thông.

Ở Ðà Lạt, ngoài khung cửa kính
Giàn su xanh thở ấm má em hồng
Và tôi, kẻ mười năm không áo lạnh
Biết đời mình đủ ấm hay không?

Ở Ðà Lạt ta tha hồ cuốc đất
Và tha hồ ẩn hiện giữa ngàn cây
Sẽ đi tìm cây cần trúc nhỏ
Ra hồ ngồi, câu đá câu mây.

Ở Ðà Lạt, lạc đàn dăm bảy đứa
Còng lưng ra mà cõng ba-lô
Những hào sĩ đứng bên bờ nhật nguyệt
Vỗ tay cười khinh lớp sóng lô nhô.
~Nguyễn-Bắc-Sơn~

MƯỜNG-MÁN


QUA MẤY NGỎ HOA

Chim vỗ cánh nắng phai rồi đó
Về đi thôi - nớ...chiều rồi
Ngó làm chi mây trắng xa xôi
Mắt buồn quá chao ơi là tội !
Tay nhớ ai mà tay bối rối
Áo thương ai lồng lộng đôi tà
Đường về nhà qua mấy ngõ hoa
Chớ có liếc mắt nhìn ong bướm
Có chi mô mà chân luống cuống
Cứ tà tà ta bước song đôi
Đi một mình tim sẽ mồ côi
Tóc sẽ lệch đường ngôi không đẹp
Để tóc rối cần chi phải kẹp
Nắng sẽ chia nghìn sợi tơ huyền
Buộc hồn O vào những cánh chim
Bay lên đỉnh hồn anh ngủ đậu
Cứ mím môi rứa là rất xấu
O cười tươi duyên dáng vô cùng
Cho anh nhìn những hạt răng xinh
Anh sẽ đổi ngàn ngày thơ dại
Mi khẽ chớp nghĩa là sắp háy
Háy nguýt đi giận dỗi càng vui
Gót chân đưa bước mộng bồi hồi
Anh chợt thấy trần gian quá chật
Không ngó anh răng nhìn xuống đất
Đất có chi đẹp đẽ mô nờ
Theo nhau từ hôm nớ hôm tê
Anh hỏi mãi răng O không nói?
Tình im lặng tình cao vời vợi
Hay nói ra sợ dế giun cười
Sợ phố ghen đổ lá me rơi
Sợ chân bước sai hồi tim nhịp
Cứ khoan thai rồi ra cũng kịp
Vạn mùa Xuân chờ đón chung quanh
Vạn buổi chiều anh vẫn lang thang
Vẫn theo O giờ về tan học
Từ bốn cửa Đông Tây Nam Bắc
Đến bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông
Theo nhau về như sáo sang sông
Như chuồn chuồn có đôi có cặp
Chim chìa vôi chuyền cành múa hát
Trên hư không ve cưới mùa Hè
O có nghe suốt dọc đường về
Sỏi đá gọi tên người yêu dấu
Hoa tầm xuân tím hoang bờ dậu
Lòng anh buồn chi lạ rứa thê
Nón nghiêng vành nắng chết đê mê
Anh mê sảng theo chiều tắt chậm
Chiều đang say vì tình vừa ngấm
Hai hàng cây thương nhớ mặt trời
Chiều ni về O nhớ thương ai?
Chiều ni về chắc anh nhuốm bệnh
Thuyền xuôi giòng, ngẩn ngơ những bến
Anh như là phố đứng trông mưa
Anh như là quế nhớ trầm xưa
Sợ một mai O qua mất bóng
Một mai rồi tháng năm sẽ lớn
O nguôi quên những sáng trời hồng
O sẽ quên có một người mong
Một kẻ đứng dọc đường trông đợi
Còn nhớ chi ngôi trường con gái
Lớp học sầu khung cửa giờ chơi
Cặp sách quăng đâu đó mất rồi
Vì O bận tay bồng, tay bế
Chuyện hôm ni sẽ thành chuyện kể
Những lúc chiều đem nắng sang sông
O bâng khuâng nhè nhẹ hỏi lòng
Mình nhớ ai mà buồn chi lạ!
Chim vỗ cánh nắng phai rồi đó
Về đi thôi O nớ chiều rồi
Ngó làm chi mây trắng xa xôi
Mắt buồn quá chao ơi là tội!
~Mường-Mán~




GIANG-NAM


QUÊ HƯƠNG

Thuở còn thơ ngày hai buổi đếng trường
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ
‘‘Ai bảo chăn trâu là khổ’’
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao.
Những ngày trốn học
Đuổi bướm cầu ao
Mẹ bắt được...
Chưa đánh roi nào đã khóc!
Có cô bé nhà bên
Nhìn tôi cười khúc khích...

Cách mạng bùng lên
Rồi kháng chiến trường kỳ
Quê tôi đầy bóng giặc
Từ biệt mẹ, tôi đi
Cô bé nhà bên (có ai ngờ!)
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi!)
Giữa cuộc hành quân không nói được một lời
Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại
Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi...

Hòa bình tôi trở về đây
Với mái trường xưa, bãi mía, luống cày
Lại gặp em
Thẹn thùng nép sau cánh cửa
Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏ
Chuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)
Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùi
Em để yên trong tay tôi nóng bỏng...

Hôm nay nhận được tin em
Không tin được dù đó là sự thật
Giặc bắn em rồi quăng mất xác
Chỉ vì em là du kích, em ơi!
Đau xé lòng anh, chết nửa con người!

Xưa yêu quê hương vì có chim, có bướm
Có những ngày trốn học bị đòn roi
Nay yêu quê hương trong từng nắm đất
Có một phần xương thịt củ em tôi.
~Giang-Nam~




CAO-CẨM-VÂN


ĐÀ-LẠT HOA VÀNG

Mimosa vàng trong chiều rất xanh
Đà Lạt buồn không khi em một mình
những con đường về
bước chân lặng lẽ
anh về đâu, cuối cuộc hành trình...

Đà Lạt nắng, rồi Đà Lạt mưa
ngày vui qua mau
nỗi buồn còn lưa
Mimosa vàng trong chiều bất tuyệt
môi đã run rồi
mà nói gì chưa?

Những ngày đi qua những tuần đi qua
nắng chênh vênh vì buồn
nắng rải đồi xa
bước lửng lơ chiều, lòng run tiếng nhạc
ngày sẽ qua
vàng Mimosa...
~Cao-Cẩm-Vân~

BẠCH-VÂN-NAM
             
        
CHA VÀ CON
 
Cha
hôn gò má trẻ
xoa đầu con cha cười
ánh mắt soi vào tim đứa bé
sưởi ấm tâm hồn của trẻ thơ
thắp sáng lên một góc trời
cha và con nhìn thấy
cha già còn đấy
tóc đã bạc
lưng còng
những ngày vất vả
có lúc chong đèn cha thức suốt
nghe hạt mưa lộp độp ở mái nhà
chỉ có trời mới hiểu hết tình cha
nó rộng lớn bao la hơn biển cả
rồi những lúc ngoài trời trở gió
cha lặng im ngước nhìn đây đó
tìm thân con sờ soạng trên gường
thằng nhỏ này co quắp thấy thương
cha thắp nến tìm chăn đến đắp
khi lúa thất, bão giông tới tấp
con lên đường tìm lấy cái ăn
sợ đứa con xa xứ nhọc nhằn
sợ xa vắng không ai chăm sóc
nay con lớn hai màu trên tóc
thấm thía đời nước mắt của cha
thời gian trôi thêm lấy cái già
còn vất vả nợ trần, cơm, áo
cha ơi! Con đã lớn nhanh như Thánh Gióng
và sẽ tung hoành giữa sóng lớn gió to
con sẽ sống với những gì cha mong ước
hãy tin con! Cha mãi mãi trong lòng
~Bạch-Vân-Nam~




HOÀNG-THỊ


TA GIỮ DÙM EM
 
Ta giữ giùm Em mấy nụ hồng.
Xuân tàn ...đò vắng khách sang sông.
Nhà bên...pháo nổ,thuyền xa bến!
Còn chút hương thơm phút chạnh lòng!

Ta giữ giùm Em chút nắng hè.
Phượng hồng,xao xác tiếng nhạc ve...
Dấu chân kỷ niệm thời con gái...
Ấm chút tâm tư...lỡ nhớ về!

Ta giữ giùm Em ít lá vàng.
Ít làn gió nhẹ buổi thu sang.
Dẫu cho thu có giăng sầu đến.
Rón rén thu qua chẳng ngỡ ngàng!

Ta giữ giùm Em những lạnh lùng.
Khoảng trời tuyết rải với đông phong.
Cây trơ cành cóng co ro đứng...
Tàn thuốc cao dần...đủ ấm không?!

Ta giữ giùm Em ít nắng chiều.
Để cho lòng ấm những cô liêu!
Dẫu cho đêm kéo hoàng hôn xuống.
Lạc lõng phương trời...tiếng vạc kêu!

Ta giữ giùm Em...nửa bóng trăng.
Cho đêm thức giấc khỏi bâng khuâng!
Thời gian có rải buồn lên vách.
Thấp thoáng bên hiên...có chị Hằng!

Ta giữ giùm Em...biển mênh mông.
Thuyền chao, sóng đẩy hướng vô cùng!
Nghe trong man mác...buồn xa xứ.
Chưa đủ đong đầy...nỗi nhớ mong!...
~Hoàng-Thị~

          



BÙI-GIÁNG
  1926-1998

Quê Duy-Xuyên, Quảng-Nam, làm thơ,
nghiên cứu, dịch thuật.

  
NỖI LÒNG TÔ VŨ

(Kỷ niệm một đoạn đời 15 năm chăn dê ở
núi đồi Trung Việt Nam Ngãi Bình Phú )

Đồi tăm tắp chạy về ôm chân núi
San sát đồi phủ phục quấn núi xanh
Chiều xuống rồi tơ lòng rộn ràng rối
Trời núi đồi ngây ngất nhảy dê nhanh

Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Nhảy múa tung sườn núi vút giòng khe
Thôi từ nay tha hồ em mặc sức
Vang vang lên đồi núi giọng be be

Những bận nào Trà Linh qua Đá Dừng Hòn Dựng
Dùi Chiêng về Phường Rạnh ngược Khe Rinh
Bao lần anh cùng chúng em lận đận
Bôn ba qua rú rậm luống rùng mình

Những bận nào Quế Sơn Rù Rì con suối ngược
Nước trôi nguồn nước lũ xuống phăng phăng
Những bận nào mịt mùng mưa gió ướt
Đẫm thân mình co rúm lạnh như băng

Em nhớ hay không? hồn hoa dại cỏ
Những ngậm ngùi đầu núi canh khuya
Vàng cao gót nai đầu truông hãi sợ
Gió cây rung trút lá mộng tan lìa

Nhưng từ nay Giáp Nam anh đóng trại
Cố định rồi - em khỏi ngại ngày đêm
Dưới nắng mưa tha phương du mục mãi
Cay đắng từng, bùi ngọt mặn mà thêm

Chiều hôm nay bên chó vàng chễm chện
Anh lặng nghe em bé hé bên sườn đồi
Khoanh mấy vòng tay anh thoăn thoắt bện
Vòng cho em từng chiếc sắp xong rồi

Chiều đã xuống em đà no nê chắc
Huýt tù và! em xúm xít lại anh đeo cho
Mỗi chúng em mỗi vòng mây mỗi sắc
Lại mau đây! to nhỏ cổ anh so

Này em Đen chiếc vòng vàng tươi lắm
Này em Vàng chiếc trắng há mờ đâu
Này em Trắng chiếc hồng càng lóng lánh
Này em Hoa Cà (1) hỡi! chiếc nâu

Ngẩng đầu lên! dê ơi anh thong thả
Đeo vòng vào em nghển cổ cong xinh
Ngẩng đầu lên! đây lòng anh vàng đá
Gửi gắm vào vòng mây nhuộm tơ duyên

Ngẩng đầu lên nhìn anh mờ mắt lệ
Từ lần đầu vòng ngọc tuổi hai mươi
Trao người em trăm năm lời ước thệ
Đây lần đầu cảm động nhất mà thôi (2)

Vòng em xong, vòng anh dành riêng chiếc
Dành riêng mình - Dê hỡi hiểu vì sao?
Vì lòng anh luống âm thầm tha thiết
Gán đời mình trọn kiếp với Dê Sao

Nhìn anh đây các em Vàng Đen Trắng
Tía Hoa Cà lổ đổ thấu lòng chưa?
Từ từ đưa chiếc vòng lên thủng thẳng
Anh từ từ đưa xuống cổ đong đưa

Và giờ đây một lời thề đã thốt
Nghìn thu sau đồi núi chứng cho ta
Cao lời ca bê hê em cùng thốt
Hòa cùng lời anh nghẹn nỗi thiết tha

Và giờ đây hoàng hôn mờ trĩu nặng
Bốn bề tràn lan bóng mịt mùng sa
Xếp hàng ngay nhanh lên hàng ngũ thẳng
Rập ràng về bế hế rập ràng ca
~Bùi-Giáng~

---
(1) Dê Hoa Cà có lông lổ đổ tía hồng xem như hoa cà vậỵ Đẹp vô cùng. Nhất là những buổi chiều, sắc
lông óng ả dưới nắng vàng - xa xa hình bóng dê rực rỡ nổi bật trên triền núi xanh lợ Dê Hoa Cà còn gọi là Dê Sao (vì lông lổ đổ sáng như sao).
(2) Ý nói cái lần đầu, thuở hai mươi tuổi, trao cái
vòng ngọc cho vị hôn thê mà không cảm động bằng lần đầu đeo vòng cho dê vậỵ
                 

GIÃ TỪ ĐÀ-LẠT

Nói nữa sao em, với lời lỡ dở
Đường lây lất chiều bay sương lổ đổ
Đứng bên trời em ở lại hôm qua

Ngàn thông ơi ở đó đón bóng tà
Và giữ lại chuyện đời ta đi mất
Bước khúc khuỷu truông ngàn khe khóc lóc
Dặm mơ màng tăm tắp mấy mù khơi

Lùi bay đi để ở lại bên người
Tơ vấn vít gió muà mời mọc én
Tay lẩy bẩy níu gì xuân bay biến
Ô thiều quang! làn nước cũ trôi mau

Em đi lên vói bắt mấy hương màu
Miền đất Thượng có mấy bờ hoa mọc
Xa biệt lắm mưa nguồn trên mái tóc
Đà mấy lần thổi lạc lệ lưa thưa

Buổi sớm hôm buồn tinh tú ai ngừa
Bàn chân bước vơi tay buông kể lể

Trời với đất để lòng em lạnh thế
Hoa hương ơi còn diễm lệ bao giờ
Những ân tình đầu liễu rũ lơ thơ
Còn hay mất trong trăng mờ khuya khoắt

Người xuống núi mang về đâu có chắc
Những dịp về còn nữa ở mai sau?

Dặm hồng vàng ai đứng lại nhìn
~Bùi-Giáng~


NHIÊN TƯỢNG

Xin ngó lại bàn chân em bước
Vì em đi vào lúc gió đương bay
Năm ngón nhỏ như sương đầm lá ướt
Em đưa tay anh vói bắt chừng này

Ngồi kể lại chuyện ngày xưa cũ kỹ
Em không nghe vì anh cũng không nghe
Hồn hoa phấn xông hương sầu dị dị
Tóc vàng tơ tỉ mỉ ngón tay đè

Vì ngọc trắng cát lầm thu xiêu lệch
Gió băng trời xin thổi bụi bay theo
Ngàn xuân vô ngần trong bóng nguyệt
Đầu xanh em tư lự suối thông đèo

Nằm xuống cỏ nghe tràn lan nước gội
Chảy vòng quanh Thu Lục Tỉnh bao la
Cồn Sa Đéc Sóc Trăng sương vòi või
Gió lên bờ kim hải sóng xanh xa

Chợt ngoảnh lại thấy rằng em ngủ mất
Em ngủ quên phiền sương rộng trăng ngà
Hồn bỏ lại mộng thừa trong thớ đất
Anh nhìn em trong suốt giữa xương da
~Bùi-Giáng~


HƯ VÔ VÀ VĨNH VIỄN

Cũng vô lý như lằn kia dưới lá
Con chim bay bỏ lại nhánh khô cành
Đời đã mất tự bao giờ giữa dạ
Khi lỡ nhìn viễn tượng lúc đầu xanh

Buổi trưa đi vào lòng lá nhỏ
Tiếng kêu kia còn chút mong manh
Dòng nức nở như tia hồng đốm đỏ
Lạc trời cao kết tụ bóng không thành

Lá cũng mất như một lần đã lỡ
Trời đã xanh như tuổi ngọc đã xanh
Trời còn đó như tháng ngày lỡ dở
Hồn nguyên tiêu ai kiếm lại cho mình

Đường vất vả vó ngựa chồn lảo đảo
Cồn sương đi vào sương lạnh miên man
Bờ bến cũ ngậm ngùi sông nước dạo
Đêm tàn canh khắc ngợi nguyệt gương ngàn

Một lần đứng lên mấy lần ngồi xuống
Ngón trên tay và tóc xõa trên đầu
Tình đếm lại muôn vàn thôi đã uổng
Để bây giờ em có biết nơi đâu

Bờ trùng ngộ một phen này phen nữa
Tờ cảo thơm như lệ ứa pha hồng
Hồn hoa cỏ phượng thành Hy Lạp úa
Nghe một lần vĩnh viễn gặp hư không
~Bùi-Giáng~

R

BÌNH-NGUYÊN-TRANG


MỘT ĐÓA HOA VÀNG

Tháng chín gọi mùa thu đến
Trời đổ mưa
Và trước nhà em cây khế chín
Đàn chim náo nức tìm về
Em đã cô dơn những ngày không bạn bè
Không phố xá và anh không đến nữa
Mùa đã mới mà nỗi buồn vẫn cũ
Lòng tan hoang như ô cửa gió lùa
Những cột đèn nhòe đi trong mưa
Em nghĩ đến một tình yêu đã sáng
Đã đơn độc băng qua nhiều năm tháng
Đã chờ đợi hồn nhiên như một đóa hoa vàng
Em đã mặc lòng trong mưa gió
Đêm tràn vào phòng em
Đêm dày như nỗi nhớ
Em mường tượng những nẻo đường đã cũ
Bàn chân người bước thấp bước cao
Chúng mình chưa từng nói với nhau về một bức tường rào
Mà năm tháng cứ dần xây thành lũy
Đã từng nghĩ chia ly chỉ là cơn mộng mị
Mà sao hôm nay quá thật nỗi buồn này
Em biết làm gì khi mùa đã giăng mây
Những góc phố dài thêm
Con chim trú mưa trước hiên nhà nhìn em
Lẽ nào em lại khóc
Bài thơ dở dang hai chữ một mình…
~Bình-Nguyên-Trang~


SOI GƯƠNG

Mỗi sớm thức dậy
Soi gương
Thấy đằng sau mình còn trái tim mười bảy
Thấy phía trước mình một câu hát đã bay đi
Tôi nghe được tôi trong tóc thầm thì
Những ngày xanh sắp hết
Và phía trước mình vầng mặt trơi mỏi mệt
Rọi lên tấm gương phản chiếu cuộc đời
Có một người trong gương mải ngắm một người
Họ hai người xa lạ
Họ gần nhau mà không đến được với nhau
Họ lạnh lùng như đá
Rằng đã khác xưa, tất cả
Nhưng ít người tin chiếc gương
Người ta đã quên mọi con đường
Và điều duy nhất với chiếc gương là khoảng cách
Bởi thế đàn bà chúng ta mỗi sáng
Đánh phấn dày hơn
Để phủ nhận chiếc gương
Và để chiếc gương lừa dối mình
Rồi chiếc gương bắt đầu kể
Về những mất còn, nhục vinh
Về điều sắp ra đi, điều không trở lại
Mùa hạ nồng nàn, mùa đông tái tê
Bỏ lại dấu chân trên mắt môi người
Và chúng ta tiếp tục soi gương mỗi sáng trong đời
Im lặng ngắm mình
Thở dài ngắm mình
Năm tháng trôi dần trên đầu rồi nhòa dần mái tóc
Rồi sau chiếc gương có bao người đứng khóc
Nhìn một người sắp sửa đi xa…
~Bình-Nguyên-Trang~


LỜI CỦA M Ẹ

Thế là nó trượt đại học
Đứa con gái của tôi
Một nửa điểm thôi mà nó không cố được

Không cố được!
Bây giờ nó khóc...

Tôi thương nó và tôi thương tôi
Những đêm mùa thu khó nhọc
Những đêm mùa đông gió lùa lộng óc
Tôi đứng dầm mình sương khuya
Người đàn bà nhà quê cả đời lo cho con ăn học
Sẻ áo nhường cơm, bán thóc ăn khoai

Tôi chờ đợi suốt mười năm lẻ hai
Con gái của tôi vừa thi trượt
...
Ngày nó đi tôi chắp tay lên trời nguyện ước
Khổ đời tôi, đời nó được học hành
Vậy mà nó trượt!

Ôi con gái buồn bã của tôi
Một nửa điểm thôi mà nó không cố được
Không cố được.

Nó đang khóc bằng mắt của tôi
Tôi lại đau bằng trái tim của nó
Và giông và gió
Và mùa đông và mùa hè
Vẫn cố tình xoay núm cửa cuộc đời tôi.

Con gái buồn bã ơi
Nếu hát được mẹ đã không là bão
Mẹ chẳng biết làm gì hơn là cầu cứu
Nhưng vì sao ở rất xa và cao
Nếu trượt ngã mà trở thành thiên sứ
Thì chẳng bao giờ mẹ bất lực đâu con.
~Bình-Nguyên-Trang~


GỬI MẸ

Tha thứ cho con, mẹ
Con đã quên lời mẹ ân cần
Con nhầm tưởng mình đã biết dại khôn
Con nhầm tưởng mình không là đứa trẻ
Trăm năm thèm tiếng vỗ về

Mẹ đừng im lặng thế
Mẹ đừng xa xót thế
Sao mẹ không mắng con
Con đã đánh mất quyền được làm đứa trẻ
Quyền được sợ chiếc roi tre mẹ giắt ở mái nhà

Con nào có gì sau năm tháng đi xa
Chỉ đôi tay đã bầm nhiều vết cứa
Chỉ đôi mắt dửng dưng tàn tro bếp lửa
Tiếng thở dài trong mỗi bước chân qua

Con không giàu hơn sau năm tháng xa nhà
Nước mắt cũng nghèo đi
Niềm tin cũng nghèo đi
Và hạnh phúc là cánh diều ảo ảnh

Mẹ ơi, con thèm được khóc
Thèm được mẹ dỗ dành
Mẹ cầm lấy chiếc roi tre đi mẹ
May ra con còn nước mắt
Con chưa lớn đó chính là sự thật

Tha thứ cho con, mẹ
Con đã mang trái tim mẹ trong lồng ngực con đi
Và thương tổn
Con biết làm gì bây giờ
Khi máu chảy đã lạnh lùng sắc đỏ

Mẹ đừng im lặng thế
Mẹ đừng xa xót thế
Mẹ cầm lấy chiếc roi tre đi mẹ…
~Bình-Nguyên-Trang~




TRẦN VÀNG SAO
             1942

Tức Nguyễn Đính, sinh tại Thừa-Thiên Huế,
chuyên làm thơ.


BÀI THƠ CỦA MỘT NGƯỜI
YÊU ĐẤT NƯỚC MÌNH

Buổi sáng tôi mặc áo đi giầy ra đứng ngoài đường
Gió thổi những bông mía trắng bên sông
Mùi thóc khô còn thơm lúa mùa qua
Bầy chim sẻ đậu trước sân nhà
Những đứa trẻ đứng nhìn ngấp nghé
Tôi yêu đất nước này như thế
Mỗi buổi mai
Bầy chim sẻ ngoài sân
Gió mát và trong
Đường đi đầy cỏ may và muộng chuộng
Tôi vẫn sống
vẫn ăn
vẫn thở
như mọi người
đôi khi chợt nhớ một tiếng cười lạ
một câu ca dao buồn có hoa bưởi hoa ngâu
một vết bùn khô trên mặt đá
không có ai chia tay
cũng nhớ một tiếng còi tàu
Mẹ tôi thức khuya dậy sớm
năm nay ngoài năm mươi tuổi
chồng chết đã mười mấy năm
thủa tôi mới đọc được i tờ
mẹ thương tôi mẹ vẫn tảo tần
nước sông gạo chợ
nhà hai buổi nhà không khi nào vắng người đòi nợ
sống qua ngày nên phải nghiến răng
cũng không vui nên mẹ ít khi cười
những buổi trưa buổi tối
ngồi một mình hay khóc
vẫn thở dài mà không nói ra
thương con không cha
hẩm hiu côi cút
tôi yêu đất nước này xót xa
mẹ tôi nuôi tôi mười mấy năm không lấy chồng
thương tôi nên ở goá nuôi tôi
những đứa nhà giàu hàng ngày chửi bới
chúng cho mẹ con tôi áo quần tiền bạc như cho một đứa hủi
ngày kỵ cha họ hàng thân thích không ai tới
thắp ba cây hương
với mấy bông hải đường
mẹ tôi khóc thút thít
cầu cha tôi phù hộ tôi nên người
con nó còn nhỏ dại
trí chưa khôn chân chưa vững bước đi
tôi một mình nuôi nó có kể chi mưa nắng
tôi yêu đất nước này cay đắng
những đêm dài thắp đuốc đi đêm
quen thân rồi không ai còn nhớ tên
dĩ vãng đè trên lưng thấm nặng
áo mồ hôi những buổi chợ về
đời cúi thấp
giành từng lon gạo mốc
từng cọng rau, hột muối
vui sao khi còn bữa đói bữa no
mẹ thương con nên cách trở sông đò
hàng gánh nặng phải qua cầu xuống dốc
đêm nào mẹ cũng khóc
đêm nào mẹ cũng khấn thầm
mong con khôn lớn cất mặt với đời
tôi yêu đất nước này khôn nguôi
tôi yêu mẹ tôi áo rách
chẳng khi nào nhớ tuổi mình bao nhiêu
Tôi bước đi
mưa mỗi lúc một to
sao hôm nay lòng thấy chật
như buổi sáng mùa đông chưa có mặt trời mọc
con sông dài nằm nhớ những chặng rừng đi qua
nỗi mệt mỏi, rưng rưng từng con nước
chim đậu trên cành chim không hót
khoảng vắng mùa thu ngủ trên cỏ may
tôi yêu đất nước này những buổi mai
không ai cười không tiếng hát trẻ con
đá đất cỏ cây ơi
mười ba năm có héo mòn
đá đất cỏ cây ơi
lòng vẫn thương mẹ, nhớ cha
ăn quán nằm cầu
hai hàng nước mắt chảy ra
mỗi đêm cầu trời khấn Phật cho tai qua nạn khỏi
ngày mai mua may bán đắt
tôi yêu đất nước này áo rách
căn nhà dột phên không ngăn nổi gió
vẫn yêu nhau trong từng hơi thở
lòng vẫn thương cây nhớ cội hoài
thắp đèn đêm ngồi đợi mặt trời mai
tôi yêu đất nước này như thế
như yêu cây cỏ trong vườn
như yêu mẹ tôi chịu khó chịu thương
nuôi tôi thành người hôm nay
yêu một giọng hát hay
có bài mái đẩy thơm hoa dại
có sáu câu vọng cổ chứa chan
có ba ông táo thờ trong bếp
và tuổi thơ buồn như giọt nước trong lá sen
tôi yêu đất nước này và tôi yêu em
thủa tóc kẹp tuổi ngoan học trò
áo trắng và chùm hoa phượng đỏ
trong bước chân chim sẻ
ngồi học bài và gọi nhỏ tên tôi
hay nói chuyện huyên thuyên
chuyện trên trời dưới đất rất lạ
chuyện bông hoa mọc một mình trên đá
cứ hay cười mà không biết có người buồn
sáng hôm nay gió lạnh vẫn còn
khi xa nhà vẫn muốn ngoái lại
ngó cây cam cây cải
thương mẹ già như chuối ba hương
em chưa buồn
vì chưa rách áo
tôi yêu đất nước này rau cháo
bốn ngàn năm cuốc bẫm cày sâu
áo đứt nút qua cầu gió bay
tuổi thơ em hãy giữ cho ngoan
tôi yêu đất nước này lầm than
mẹ đốt củi trên rừng và cha làm cá ngoài biển
ăn rau rìu, rau éo, rau trai
nuôi lớn người từ ngày mở đất
bốn ngàn năm nằm gai nếm mật
một tấc lòng cũng trứng Âu Cơ
một tiếng nói cũng đầy hồn Thánh Gióng
Tôi đi hết một ngày
gặp toàn người lạ
chưa ai biết chưa ai quen
không biết tuổi không biết tên
cùng sống chung trên trái đất
cùng nỗi đau chia cắt Bắc Nam
cùng có chung tên gọi Việt Nam
mang vết thương chảy máu ngoài tim
cùng nhức nhối với người chết oan ức
đấm ngực giận hờn tức tối
cùng anh em cất cao tiếng nói
bản tuyên ngôn mười bốn triệu người đòi độc lập tự do
bữa ăn nào cũng phải được no
mùa lạnh phải có áo ấm
được ca hát, nói cười, yêu đương không ai cấm
được thờ cúng những người mình tôn kính
hai mươi năm cuộc đời chưa khi nào định
Tôi trở về căn nhà nhỏ
đèn thắp ngọn lù mù
gió thổi trong lá cây xào xạc
vườn đêm thơm mát
bát canh rau dền có ớt chìa vôi
bên hàng xóm có tiếng trẻ con khóc
mẹ bồng con lên non ngồi cầu Ái Tử
đất nước hôm nay đã thấm hồn người
ve sắp kêu mùa hạ
nên không còn mấy thu
đất nước này còn chua xót
nên trông ngày thống nhất
cho bên kia không gọi bên này là người miền Nam
cho bên này không gọi bên kia là người miền Bắc
lòng vui hôm nay không thấy chật
tôi yêu đất nước này chân thật
như yêu căn nhà nhỏ có mẹ của tôi
như yêu em nụ hôn ngọt trên môi
và yêu tôi đã biết làm người
cứ trông đất nước mình thống nhất
~Trần-Vàng-Sao~
      19/12/1967

BÌNH-NGUYÊN-LỘC
          1914-1987

Tức Tô-Văn-Tuấn, sinh Tân-Uyên, Biên-Hòa,
viết tiểu thuyết, truyện ngắn, truyện dài, hồi ký
và làm báo.

Ngày xưa ngày xửa ngày xưa
Chiều mơ chiều nắng đẹp khoe màu tơ
Hai đứa mình còn trẻ thơ
Rủ nhau ngồi trước của chơi thẩn thơ

À à nhớ, nhớ em còn mái tóc bánh bèo
À à nhớ, má chưa hồng da mét vì em nghèo
Ðầu anh còn húi trọc, còn húi trọc
Khét nắng hôi trâu thèm đi học, thèm đi học

Em cầm một củ khoai
Ghé răng cạp vỏ rơi
Xong rồi mình chia đôi
Khoai sùng này lượm mót
Sao ngọt lại ngon ghê

Giờ đây kỷ niệm ngày xưa
Giờ đây cảnh cũ chìm xa mù khơi
Gặp nhau một chiều lạnh mưa
Gặp nhau quần áo bảnh bao mừng sao

Nhìn em còn xinh còn tươi
Ðời em tưởng đâu là vui
Nhà em phải chăng là đây?
Dè đâu chẳng may là quán
Em bẹo hình hài đem bán

Rồi em hỏi anh làm chi?
Cầm bút để viết ngày đêm
Viết gì?
Ðời thối phải nói là thơm
Ngòi bút là chiếc cần câu miếng cơm

Em hỏi nghệ thuật là chi?
Là đui là điếc là câm, mà đi
Nhìn nhau lặng lẽ nhìn nhau
Nào có ai đánh mà sao lòng đau

Bánh ngọt cùng mời ăn
Nhớ chăng củ khoai ngon
Bánh tươm vàng như nắng
Bánh này mình chưa cắn
Sao miệng lại cay đắng

Rồi xin một nụ cười thôi
Cười ư? Em đã vội quên nụ cười
Thì xin vài giọt lệ rơi
Lệ em cạn đã từ lâu người ơi!

Trước khi từ giã
Hỏi nhau buồn hay là vui
Thì cứ hỏi ngay cuộc đời
~Bình-Nguyên-Lộc~




THY-LAN-THAO


TUỔI VẪN CÒN BUỒN

Năm mươi tuổi ngồi đút cơm con
Ta thấy trong ta thoáng chút buồn
Một thuở đời trai vui chinh chiến
Hạ buồn gãy kiếm rũ căm hờn

Bảy năm làm lính tám năm tù
Phận mỏng duyên hời chiếc lá thu
Đời đã xô ta vương hệ luỵ
Nước trong- giòng phẳng dậy căm thù. . .

Mười lăm năm lưu lạc Thuý Kiều
Tiền Đường rửa sạch mọi phiền ưu
Chút niềm an ủi thân bèo bọt
Kim Trọng tình như ngọn sóng triều. . .

Mười lăm năm ta lắm muộn phiền
Thân tù đất Bắc đắng niềm riêng
Giặc thù như hổ, như lang sói
Đất nước lầm than trong ngửa nghiêng!

Nỗi nhà cha mẹ trông chờ đợi
Héo hắt tuổi già cảnh lá lay
Đôi mắt huyền sương cô bạn cũ
Hôm nào ướt lệ buổi chia tay. . .

Rũ bụi hồng trần Kiều viên mãn
Bên cha bên mẹ các em yêu
Ta về Cha đã yên lòng đất
Tuổi mẹ buồn theo vệt nắng chiều. . .

Hỏi em, cô bé năm xưa đã
Pháo nổ xác hồng đã mấy năm
Hôm nay chắc đã con bồng ẵm
Đời vẫn buồn vương bụi cát lầm. . .

Ta về xơ xác cây mùa hạ
Một chút duyên tình ủ ấm thân
Cũng may mưa gió mà thân lá
Vẫn vững trong cơn bão loạn cuồng

Năm mươi tuổi, con nhỏ lên ba
Con chị mới vừa học lớp hai
Trong buổi trời chiều còn chút nắng
Là niềm an ủi bước tương lai. . .

Cung kiếm rỉ hoen buồn xa xứ
Bao giờ về lại với quê hương
Dặm xa tóc đã phai màu nắng
Áo vẫn còn hoen vết bụi đường. . .
~Thy-Lan-Thảo~

HÀ-THƯỢNG-NHÂN


KÍNH CHÀO KÉMOULARIA

Kính chào Kémoularia
Sứ giả tự do
Tiếng nói của con người đau khổ.
Chúng tôi ra đi
Vượt Trường Sơn hiểm trở,
Lấy tay yếu cản đè sóng dữ,
Không cần sống, chỉ cần dân chủ,
Tìm về thế giới tự do
Ở đâu áo ấm cơm no?
Trăng Thu rung mãi tiếng hò nhặt khoan.
Chúng tôi khinh nguy nan,
Tìm tấm lòng cởi mở.
Lúc gặp nhau vui mừng hớn hở,
Dù mới quen như biết từ lâu.
Mời nhau này một miếng trầu,
Chuyền tay vê điếu thuốc lào cũng vui.
Chúng tôi đổ mồ hôi,
Nâng niu từng tấc đất,
Mỗi tấc đất là tấc lòng tấc ruột,
Là máu xương, là sự nghiệp ông cha.
Mà nay lìa cửa, lìa nhà,
Bởi say ánh sáng, chẳng thà thiêu thân.
Năm châu triệu triệu bước chân,
Của chúng tôi: Những người dân cần cù.
Ơi Tây Ðức mịt mù thăm thẳm,
Ơi Nam Dương ngàn dặm, héo hon!
Bốn phương giang mắc núi non,
Lưới nào bủa được cánh con chim trời?
Ơi Tây Tạng, những lời nói ngọt,
Tại làm sao chẳng lọt vào tai?
Ơi Hung Gia Lợi anh tài,
Nắm tay thành bức tường dài: chúng ta,
Kính chào Kémoularia,
Kính chào Liên Hiệp Quốc.
Phẩm giá con người từ lâu nhơ nhuốc,
Chúng tôi đi để chuộc lấy linh hồn.
Rồi những bình minh, rồi những hoàng hôn,
Chợt tỉnh lại ngoảnh về đất Bắc,
Thương cha mẹ đày trong gót giặc,
Nhớ từng lối cỏ bờ tre,
Mùa nào lúa chín đỏ hoe,
Mùa nào gió trở se se, hỡi mình?
Nếu lấy sống làm vinh,
Chúng tôi không sống nhục.
Chỉ có một cực hình,
Là cúi đầu gục mặt.
Chúng tôi đi, bởi không cam què quặt,
Không học theo lang sói sủa quân thù,
Rạch Cái Sắn thành khoai, thành đỗ,
Rừng cao nguyên thành lúa, thành cơm,
Ðánh tranh gìn giữ cọng rơm,
Ở đây tưởng thấy mùi thơm quê nhà.
Ơi Kémoularia!
Biết lấy chi làm quà,
Trao vào tay sứ giả?
Xin cho gửi niềm thống khổ,
Mồ hôi nước mắt tin yêu.
Xin cho gửi lời chào,
Những ai cùng cảnh ngộ,
Tiếng nói chúng tôi dù rằng bé nhỏ
Nhưng là tiếng nói can trường.
Nhờ tình yêu dẫn lối đưa đường
Hòa trong tiếng những người “đồng chí”.
Chúng tôi viết giữa không gian hùng vĩ,
Giữa lòng thế kỷ hai mươi:
“Chúng tôi là người,
Chúng tôi muốn làm người.”
Hỡi Kémoularia,
~Hà-Thượng-Nhân~
(trích trong tập thơ CHÂN TÂM)


Ông Hà Thượng Nhân trên báo Tự-Do
viết gởi ông Kémoularia đại diện liên Hiệp
Quốc. Vào ngày 27 tháng 8 năm 1959, Ủy
ban Quốc Gia Việt Nam trước sự hiện diện
của ông Kémoularia, đại diện đặc biệt của
ông Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về năm
những người tỵ nạn trên thế giới đã nhóm
họp tại Sài Gòn.

CHUẨN-NGHI           


KỶ VẬT

Em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về không bằng Mũ Đỏ Áo Hoa
Anh trở về không bằng huy chương chiến thắng
Anh trở về trong chiều hoang chiếu nắng
Trong hòm gỗ hoặc trên chiếc băng ca
Anh trở về nằm giữa vòng hoa
Những vòng hoa tang chan hòa nước mắt
Anh gửi về cho em vài kỷ vật
Đây chiếc nón sắt xuyên mấy lỗ đạn thù
Nó đã từng che nắng che mưa
Đã từng hứng cho anh giọt nước
Chiều dừng quân nơi địa đầu lạnh buốt
Nấu vội vàng trong đó nắm cơm khô
Anh gửi cho em một tấm poncho
Đã rách nát theo hình hài năm tháng
Lều dã chiến trên đồi hoang cháy nắng
Che cơn mưa gió lạnh buổi giao mùa
Làm chiếc võng nằm, nhìn đời lính đong đưa
Và...khi anh chết cũng poncho tẩm liệm
Nay anh gửi cho em làm kỷ niệm
Nhận không em chút tình lính này đây
Tình lính đơn sơ vì chinh chiến kéo dài
Nhưng tình lính chỉ nhạt phai
Khi hình hài và con tim biến thể.
~Chuẩn-Nghị~
 Đầu năm 1969




DUYÊN-ANH      
   1935-1997

Sinh tại tỉnh Thái-Bình, xuất bản
50 tác phẩm văn chương. Năm
1975 bị coi như 1 trong 10 nhà
văn nguy hiểm, bị bắt giam không
xét xử 6 năm, nhờ Văn bút quốc tế
can thiệp mới được trả tự do, vượt
biên sang Pháp, viết lại và xuất bản
gần 20 tác phẩm, báo chí, truyền
thanh, truyền hình Pháp, viết nhiều,
nói nhiều về ông.


XUÂN MÌNH

Nhà anh ở bây giờ
Mùa xuân hoa chưa nở
Chăn chiếu của người ta
Đắp hồn hoang đi trọ
Sao em năng tới lui
Vì cổng then buông ngỏ
Vì không phải bấm chuông
Vì không nuôi chó dữ
Vì em sợ anh buồn
Vườn anh trồng thương nhớ
Nuôi chim bằng tình yêu
Lồng tre ba bốn cửa
Anh lười chả muốn cài

Chiều kia chim ướt rũ
Anh nhóm lửa hong hồn
Khói làm chim cay mắt
Chim khóc anh buồn hơn
Ru chim anh khẽ thở
Thấy chim thiu thiu ngủ
Anh ngồi anh ước mơ

Nhà anh ở bây giờ
Mùa xuân hoa đua nở
Anh thôi đời ở trọ
Sẽ nghĩ chuyện làm thơ
Viết kín mươi quyển vở
Anh đan một chiếc lồng
Sơn nhiều màu rực rỡ
Nhốt kín em trong đó
Vì anh cũng biết ghen
Chim chẳng còn ướt rũ
Cuộc đời rụng trái sầu…
~Duyên-Anh~
       1960


CON CHIM XANH TÌNH ÁI

Em rụt rè tháng chín
Từ tháng chín tới nay
Tâm hồn anh gói kín
Yêu em em có hay

Em hồn nhiên tháng mười
Anh ngại ngùng dò hỏi
Phải em gửi nụ cười
Cho tình anh trôi nổi

Em đơn sơ tháng một
Anh chiêm bao tình cờ
Em làm sao biết được
Trời trong anh ngẩn ngơ

Em tuyệt vời tháng chạp
Nhìn em anh ngại ngùng
Mùa xuân nào chim hót
Mùa xuân anh nhớ nhung

Con chim xanh tình ái
Bây giờ đã tháng giêng
Một mình anh mòn mỏi
Đi trên nỗi ưu phiền
~Duyên-Anh~
       1962


SÔNG LẤP

Giòng sông cũ, làm sao anh quên được
Tuổi thơ anh theo con nước vui buồn
Tháng giêng xanh anh lơi thú bơi truồng
Chờ hạ chín thả bềnh bồng ước rối
Bờ bên kia đợi chờ anh phạm tội
Vải ngọt lừ bầy tu hú rủ rê
Sợ sóng to anh hối hả kết bè
Thân chuối nhỏ vụng về không tới đích

Anh đắm say nhiều nhưng chưa hối tiếc
Treo cây đời trái cấm vẫn còn nguyên
Cứ thảnh thơi anh dạo cõi bình yên
Hồn lụa mướt và môi mềm xuân lộc
Những tháng kim cương, những năm ngà ngọc
Mỗi hành hương mỗi xóa vội chân chim
Bởi dại khờ anh đánh lạc hương quen
Nên kỷ niệm như mũi tên phiêu bạt

Con cá măng trườn mình trên bãi cát
Anh ngày xưa trần trụi tắm hoa niên
Nếu tóc tơ lỡ cháy nắng ưu phiền
Cơn nghịch lũ cũng ngoan hiền chảy chậm
Để soải tay giữa giòng anh ngụp lặn
Ngoi đầu lên da thịt lại tươi non
Ấu thời anh nào biết có hoàng hôn
Ở trưa gắt giòng sông hè rực rỡ
Giòng sông êm đềm, giòng sông mầu mỡ

Vun bồi anh mật ngậy sữa phù sa
Sông dài bao dung, sông rộng vị tha
Sông dậy nói cả lời hoa tiếng bướm
Sông nuông chiều anh ngủ vùi sung sướng
Ru đời anh câu lục bát vuông tròn
Anh hay đâu tình sẽ bị xoáy mòn
Khi bước xuống đu leo giây cuộc sống
Trót ngã đau, anh buông đời lêu lổng

Tỉnh mê hoang thì hỏng vốn hư lời
Trái tim anh hằn rõ những lằn roi
Anh khôn quá nuốt từng hơi thù hận
Cứ thế mãi, lòng anh đầy u ẩn
Tâm tư anh rướm máu úa lên đường
Anh, bây giờ trên cạn bủa mù sương
Sông đã lấp tìm ai về xưng tội
~Duyên-Anh~
        1975


NIÊN THIẾU

Thuở ấy mây non với gió mềm
Nắng vừa ấm để mọng môi em
Nụ hôn mừng tuổi ngon như tết
Anh bảo em rằng mới tháng giêng

Tiếng trống đình vang tự sớm mai
Xuân em còn hứa hẹn lâu dài
Hồn nhiên thức trắng đêm tam cúc
Anh bảo em rằng qua tháng hai

Bước nhẹ trên đường quê ngát hoa
Dẫn em coi hát dưới trăng ngà
Khi về hương bưởi thơm trong tóc
Anh bảo em rằng sang tháng ba

Sông nhỏ đềm êm nước lững lờ
Soi hình hai đứa rất nên thơ
Giận vì con gió làm bay tóc
Anh bảo em rằng tới tháng tư

Ít quá một ngày hai bận thăm
Thiếu dâu héo hắt cái thân tằm
Chửa chiều đã ngỡ sao quên mọc
Anh bảo em rằng đến tháng năm

Anh bảo em nhiều nhớ hết không
Những lời tháng sáu có mưa giông
Những câu tháng bảy heo may lượn
Tháng tám tình xanh tháng chín hồng

Em vỡ lòng yêu cuối tháng mười
Chiếc hôn tháng một cháy bùng môi
Tháng mười hai gọn vòng tay ấm
Đó lúc hồn anh biết rã rời …
~Duyên-Anh~
       1975