Dòng thơ miền bắc
Thay đổi trang: 123 > | Trang 1 của 3 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 44 bài trong đề mục
Anh Nguyên 16.11.2010 01:03:10 (permalink)

DÒNG THƠ MIỀN BẮC
                       1954-1975


MUC LUC

HỒ CHÍ MINH
-    Ngục trung nhật k ý
-    Nạn hữu xuy địch
-    Vọng nguyệt
-    Nguyên tiêu
XUÂN THỦY
-     Ngôi nhà kháng chiến
LÊ ĐẠT
-    Cha tôi
HỮU LOAN
-    Màu tím hoa sim
-    Đèo cả
-    Hoa lúa
ANH THƠ
-    Tôi đón tin vui từ Hà-Bắc
-    Cun đã về nơi Bác ở ngày xưa
-    Dưới bong ô-liu
-    Hai nhăm năm
-    Ở vườn thực vật Clouj
NGUYỄN ĐỨC GIỚI
-     Lên Cấm Sơn
HUY CẬN
-    Gửi bạn người Nghệ-Tĩnh
-    Tổ Quốc
-    Xem triển lãm tượng gỗ nhân gian
-    Về thăm quê xã Đức-Ân
QUANG DŨNG
-    Đôi mắt người Sơn Tây
-    Đôi bờ
-    Tây tiến
-    Cố quận
-    Lính râu ria
-    Quán bên đường
-    Mưa
-    Chabbi Chabbi
HOÀNG LỘC
-    Viếng bạn 
HOÀNG CẦM
-    Đêm liên hoan
-    Bên kia song Đuống
-    Đêm thổ
-    Em bé lên sáu tuổi
VŨ CAO
-     Núi Đôi
NGUYỄN ĐÌNH THI
-    Đất nước
TRẦN DÂN
-    Nhất định thắng
-     Bài thơ Việt Bắc
PHẠM HỔ
-     Những ngày xưa thân ái
YÊN THAO
-    Nhà tôi
VIỆT PHƯƠNG
-    Muôn vàn tình thương yêu
trùm lên khắp quê hương
LÊ ĐẠT
-     Cha tôi
HOÀNG CÁT
-    Trong mảnh vườn xưa
PHÙNG QUÁN
-    Chiều hành quân
-    Lời mẹ dặn
-    Cây mận Vĩnh Linh
TỐ HỮU
-    Ta đi tới
-    Bài ca mùa xuân 1961
-    Việt Nam máu và hoa
-    Bài ca quê hương
-    Đời đời nhớ ông
-    Có một người yêu thích
-    Dậy mà đi
TẾ HANH
-    Vườn xưa
-    Nhớ con sông quê hương
-    Bài thơ tình ở Hàng Châu
BẰNG VIỆT
-    Bếp lửa
-    Em đừng ghen
HOÀNG TRUNG THÔNG
-    Bao giờ trở lại
-    Những cánh buồm
-    Bài ca vỡ đất
XUÂN DIỆU
-    Những đêm hành quân
MINH HUÊ
-    Đêm nay bác không ngủ
NGUYỄN BễNH
-    Xuân nhớ
-    Hành phương nam
THU TRANG
-    Nói sao cho vợi
TRẦN HỮU TRUNG
-    Thăm lúa
CẦM VĨNH ÙI
-    Nhớ vợ
CHẾ LAN VIÊN
-    Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng
PHẠM NGỌC CẢNH
-    Sư đoàn
CHÍNH HỮU
-    Đồng chí
-    Ngọn đèn đứng gác
THU BỒN
-    Tạm biệt Huế
-    Bài ca chim chơrao
NGUYỄN CHÍ THIỆN
-    Anh gặp em
-    Sẽ có một ngày
-    Đồng lầy
-    Không có gì quý hơn Độc lập Tự do
-    Ngày Tết
-    Ta nhớ
-    Đau đớn lắm
ĐOÀN VĂN NGHIÊU
-    Chiếc gáo dừa
-    Vài khoảnh khắc tháng tư
NGUYỄN DUY
-    Đò Lèn
LÊ CHÍ
-     Nếu một ngày anh ch ẳng còn em
LÊ ANH XUÂN
-    Nhớ cơn mưa quê hương
-    Trở về quê nội
-    Dừa ơi
BÀNG SĨ NGUYÊN
-    Một mái nhà đỉnh núi
SONG HÀO
-    Bên cửa sổ
CẦM GIANG
-    Núi Mường-Hung dòng sông Mã
LÂM THỊ MỸ DẠ
-    Anh đừng khen em
VŨ CAO
-    Núi Đôi
GIANG NAM
-    Quê hương
LƯU QUANG VŨ
-    Vườn trong phố
-    Những ngày chưa có em
-    Những bong hoa không chết
-    Việt Nam ơi!
BẠC VĂN ÙI
-    Em tắm
NGUYÊN MY
-    Cuộc chia ly màu đỏ
HỮU THỈNH
-    Nghe tiếng quốc kêu
NÔNG QUỐC CHẤN
-    Dọn về làng
TÚ MỠ
-    Khóc người vợ hiền
THÔI HỮU
-    Lên Cẩm-Sơn
NGUYÊN HỒNG
-    Cửu-Long-Giang ta ơi
NGUYỄN ĐỨC MẬU
-    Một vị tướng về hưu
HOÀNG TRẦN CƯƠNG
-    Miền Trung
-    Quặng lửa
CA LÊ HIÊN
-    Trở về quê nội
TRẦN ĐĂNG KHOA
-    Hạt gạo làng ta
-    Bàn chân thầy giáo
-    Gửi bác Trần-Nhuận-Minh
-    Thơ tình người lính biển
-    Giã biệt Matxcơva
PHẠM TIẾN DUẬT
-    Cô bộ đội ấy đã đi rồi
-    Trường sơn đông Trường sơn tây
-    Người ơi người ở
-    Gửi em, cô Thanh niên xung phong
NGUYỄN BÁ CHUNG
-    Quê hương
TRẦN HUYỀN TRÂN
-    Mưa đêm lều vó
-    Độc hành ca
NGUYỄN NGỌC OÁNH
-    Mẹ
HỒNG NGUYÊN
-    Nhớ
VĂN LÊ
-    Tháp Chàm
TRẦN VÀNG SAO
-    Bài thơ của một người yêu nước mình
VĂN CAO
-    Năm buổi sáng không có trong sự thực
THANH THAO
-    Một người lính nói về thế hệ mình
LÊ THỊ KIM
-    Viết cho chuồn chuồn kim
-    Đừng nhìn em như thế
-    Khi tình yêu đến
-    Gần lắm Trường-Sa
NGUYỄN VŨ TIÊM
-    Ảo ảnh giai nhân
BÙI CÔNG MINH
-     Ngày và đêm
LÊ GIANG
-     Em vẫn đợi anh về



HỒ CHÍ MINH
     1890-1969
Tức Nguyễn Sinh Cung, Quê Kim
Liên, sinh tại quê ngoại Hoàng Trù,
Chung Cự, Lâm Thịnh, Nam Đàn,
Nghệ An. Chủ tịch Ban chấp Hành
Trung Ương Đảng Lao Động VN
1951-1969, Chủ Tịch nước 1945-
1969.


NGỤC TRUNG NHẬT KÝ

Thân thể tại ngục trung
Tinh thần tại ngục ngoại
Dục thành đại sự nghiệp
Tinh thần cánh yếu đại
~Hồ Chí Minh~

Dịch:
  
Nhật ký trong tù

Thân thể ở trong lao,
Tinh thần ở ngoài lao.
Muốn nên sự nghiệp lớn,
Tinh thần phải càng cao.
~Nam Trân~


NẠN HỮU XUY ĐỊCH

Ngục trung hốt thính tư hương khúc
Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu
Thiên lý quan hà vô hạn cảm
Khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu
~Hồ Chí Minh~

Dịch:

Trong lao vẳng khúc nhạc tình quê,
Âm chuyển sầu, thương, điệu tái tê.
Nghìn dặm quan hà, khôn xiết nỗi,
Lên lầu, xa ngóng, khách phòng khuê.
~Huệ Chi~


VỌNG NGUYỆT

Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà.
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.
~Hồ Chí Minh~

Dịch:
     
Ngắm trăng

Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ
~Nam Trân~


NGUYÊN TIÊU*

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên
Yên ba thâm xứ đàm quân sự
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
~Hồ Chí Minh~

Dịch:

Rằm tháng giêng

Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
~Xuân-Thủy~


ĐỀ ĐỀN KIẾP BẠC
NƠI THỜ ĐỨC THÁNH TRẦN

Bác anh hùng, tôi cũng anh hùng
Tôi, bác cùng chung nghiệp kiếm cung
Bác diệt quân Nguyên thanh kiếm bạc
Tôi trừ giặc Pháp ngọn cờ hồng
Bác đưa một nước qua nô lệ
Tôi dắt năm châu đến đại đồng
Bác có linh thiêng cười một tiếng
Mừng tôi kách mệnh sắp thành công.
~Nhà kách mệnh Ái Quốc Hồ-Chí-Minh Nguyễn-Tất-Thành~


HOÀNG VĂN THỤ
    1906-1944
Người dân tộc Tày, quê Nhân-Lý, Văn-Uyên,
Lạng-Sơn, làm Cách Mạng, gầy dựng được nhiều
Cơ sở Đảng ở Long-Châu, Cao-Bằng, Lạng-Sơn,
Ủy viên ban Thường vụ Trung ương Đảng, bị Pháp
bắt câm tù, ông còn để lại bài thơ:

Việc nước xưa nay có bại thành;
Miễn sao giữ trọn được thanh danh.
Phục thù chí lớn không hề nản,
Ngọc nát còn hơn giữ ngói lành.
Thân dẫu lao tù lâm cảnh hiểm,
Chí còn theo dõi buổi tung hoành.
Bạn hỡi gần xa hăng chiến đấu,
Trước sau xin giữ tấm lòng thành”.
~Hoàng-Văn-Thụ~


XUÂN THỦY
1912-1987
Quê Hà-Tây

NGÔI NHÀ KHÁNG CHIẾN

Mái nứa thanh thanh mấy nếp nhà
Cây xanh phủ kín lối vào ra
Trong veo con suối từ đâu lại
Đám cải chân đồi loáng thoáng hoa.

Lưa thưa vách nứa, giường phên nứa
Bàn nứa mong manh, ghế nứa gài
Người đứng người ngồi say thảo luận
Vù vù gió bấc mặc bên tai.

Trời nắng trời mưa chi sá kể
Tay dao tay cuốc phạt rừng quang
Vườn rau bãi bóng ngày thêm rộng
Dưới núi dừng chân, tiếng hát vang.

Tinh tươm cơm nước dọn ra bàn
Trời lạnh sao lòng thấy ấm ran
Đĩa muối, bát canh, thêm quả ớt
Hơi cơm nghi ngút, chuyện giòn tan!
~Xuân-Thủy~
Việt Bắc,1949


 
<bài viết được chỉnh sửa lúc 29.12.2012 10:24:02 bởi Anh Nguyên >
#1
    Anh Nguyên 23.11.2010 10:44:17 (permalink)


    HỮU LOAN
    1916-2010
    Mai-Linh, Nga-Sơn, Thanh-Hóa

    MẦU TÍM HOA SIM

    Nàng có ba người anh đi bộ đội
    Những đứa em nàng, có em chưa biết nói
    Khi tóc nàng xanh xanh,
    Tôi: người chiến binh, xa gia đình,
    Yêu nàng như tình yêu em gái
    Ngày hợp hôn nàng không đòi may áo cưới,
    Tôi mặc đồ quân nhân
    Đôi giầy đinh bết bùn đất hành quân.
    Nàng cười xinh xinh, bên anh chồng độc đáo.
    Tôi ở đơn vị về
    Cưới nhau xong là đi.
    Từ chiến trường xa, nhớ về ái ngại
    Lấy chồng thời chiến chinh
    Mấy người đi trở lại?
    Lỡ khi mình không về
    Thì thương người vợ chờ, bé bỏng chiều quê!
    Nhưng không chết người trai khói lửa
    Mà chết người em gái nhỏ hậu phương.
    Tôi về không gặp nàng
    Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối.
    Chiếc bình hoa ngày cưới
    Thành bình hương tàn lạnh vây quanh.

    Tóc nàng xanh xanh, ngắn chưa đày búi.
    Em ơi, giây phút cuối,
    Không được nghe em nói,
    Không được trông thấy nhau một lần...
    Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím,
    Áo nàng màu tím hoa sim.
    Ngày xưa, một mình, bóng nhỏ,
    Nàng vá cho chồng tấm áo ngày xưa!
    Một chiều rừng mưa
    Ba người anh, từ chiến trường Đông Bắc
    Biết tin em gái mất
    Trước tin em lấy chồng.
    Gió sớm thu về rờn rợn nước sông
    Đứa em nhỏ ngỡ ngàng trông ảnh chị
    Khi gió sớm thu về, cỏ vàng chân mộ chí...

    Chiều hành quân qua những đồi sim,
    Những đồi hoa sim, những đồi hoa sim
    Màu tím hoa sim...tím cả chiều hoang biền biệt
    Nhìn áo rách vai, tôi hát trong mầu hoa:
    - Áo anh sứt chỉ đường tà
    Vợ anh chết sớm, mẹ già chưa khâu!
    ~Hữu-Loan~


    TÌNH THỦ ĐÔ

    Việt Bắc âm u
    Đường dài Thanh Nghệ
    Người Thủ đô tản cư
    Đoàn xe đi
    Chở nặng tâm tư
    Một góc nhà
    Một hè phố
    Mắt em biếc
    Một chiều xưa
    Quan Thánh
    Cổ Ngư
    Bạch Mai
    Bóng liễu Tháp Rùa
    Một thằng bạn
    Một thằng con
           ở lại
    *
    Khấp khểnh xe đi
    Vấp vào đêm tối
    Thủ đô
    Ngày mùa thu
    Thủ đô
    Cờ bốc lửa
      phố dài
    Cờ bốc lửa      
      công trường Nhà Hát lớn.
    Thủ đô
    Ngày Tổng Khởi Nghĩa
    Ngày Thủ đô chờ đón
    Đoàn Giải phóng quân về
    Qua cầu Long Biên
    Sông bóng người đi
    Vai cao rộng
    Mặc núi rừng Việt Bắc
    Ai về Thủ đô
    Khăn thầm nước mắt
    Quốc ca mình
    Đoàn lính Việt đầu tiên
    - Có người làng đi
    Trong đoàn lính trẻ.
    Thủ đô
    Tuần Lễ Vàng
    Hà Nội dãy dọc toà ngang
    Quên giai cấp
    Trong căm thù dân tộc
    Thủ đô
    Ngày Tuyên Ngôn Độc Lập
    Thủ đô
    Ngày Tổng Tuyển Cử đầu tiên
    Những ngày Thủ đô
    Như ộc máu triền miên
    Máu những người Tây giết
    Chảy về từ lịch sử
    Tiếng hát
    Vùng lên
    Xích xiềng rơi vỡ.
    Thủ đô
    Ngày Tàu trắng
    Quốc dân đảng
    Và thực dân
    Nghênh ngang phố chật
    Bắt cóc
    Tống tiền
    Khiêu khích
    Bắn người
    Đám ma đi
    Cờ đỏ phủ quan tài
    Phố Ôn Như Hầu
    Những người bị giết
    Xác quăng đầy hố
    Đoàn Giải phóng quân đi
    Như gại dao trên đường nhựa.
    Thủ đô
    Quân lệnh đêm
    Lựu đạn đen ngòm trong nắm tay
    Rình sau mái ngói
    Nắng loé tường vôi
    Chữ cào xương nhức nhối:
    THANH NIÊN SỐNG CHẾT VỚI THỦ ĐÔ!
    Mắt em thiếu nhi
    Hồ trăng Trung Thu:
    Các anh hãy giữ non sông
    Cho chúng em!
    Bàn tay lớn
    Nhận lòng tin bé nhỏ.
    Cụ Hồ hỏi anh em bộ đội:
    - Các chú liệu giữ được Thủ đô
    Bảy ngày?
    Một rừng nắm tay
    Thét tiếng:
    - Thề với Bác!
    *
    Lửa cháy Thủ đô
    Chân trời hấp hối
    Xác thằng bạn
    Xác thằng con
    Trên hè phố Thủ đô
    Giặc khởi hấn rồi!
    Đường tản cư khuya
    Lửa toé sắt bánh xe bò
    Một Quyết tử quân hy sinh
    Là một đoàn giặc chết
    Một Quyết tử quân hy sinh
    Và bắt đầu từ đó
    Những ngày đêm Thủ đô
    Tàn sát
    Khu Đồng Xuân
    Lính Trung đoàn Thủ Đô
    Đâm giặc trên bàn thịt
    Như chọc tiết bò
    Đuổi giặc
    Vật lăn trên nóc chợ
    Hai tháng giết nhau
    Một đêm thủ đô
    Có đoàn Quyết tử
    Cắt máu tay ăn thề
    Ngõ vắng Thủ đô
    Những đơn vị rút đi
    Góc phố Thủ đô
    Bóng những người ở lại
    ánh hoàng hôn lên
    Liệm tròn huyết thệ
    Người Quyết tử quân
                    cuối cùng.
    *
    Những người dân Thủ đô
    Về với giặc ở chung
    Phải đốt cờ đỏ sao vàng
    Thức đêm may cờ ba sắc
    Và những sớm mai
    Tay xót xa
    Đem treo cờ giặc trước nhà
    Ai về Hà Nội
    Thấy Hà Nội xa hoa
    Thấy hà-nội hơn Hà Nội trước
    Nhưng Hà Nội
    Giặc xây thêm ngục tù
    Xe Phòng Nhì
    Chở từ ngoại ô
    Từng đoàn người xiềng tay
    Về qua phố tối.
    Ai về Hà Nội
    Thấy Hà Nội xa hoa
    Thấy hà-nội hơn Hà Nội trước
    Nhưng Hà Nội Ngã-Tư-Sở
    Hà Nội Khâm-Thiên
    Đèn khuya chảy vàng
    Những hộp đêm
    Mọc theo tiếng giày đinh
    Của đoàn Tây mũ đỏ
    Tiếng xe tăng viễn chinh
    Chiều đi bụi phố
    Và giữa trưa Hà Nội yên lành
    Hồi còi rú thất thanh
    Kêu như người tắc họng
    Một xác Việt gian
    Ngã tư
          nắng đọng
    Lũ lượt kéo nhau về Hà Nội
    Từng đoàn thiêu thân
    Mang trong mình định mệnh
    Mủ đờm nhớt lạnh
    Và uế khí hôi tanh
    Sợ ánh sáng và gió lành
    Tôi thành thép
    Cánh tay người Kháng Chiến
    Từ vùng tự do
    Có người vào nội thành
    Ném chứng thư Việt Minh
    Trên dòng sông
    Chào thằng bạn chiến khu
    Mà phục tấm lòng.
    Đêm Thủ đô
    Rét đến
    Trong chăn bông
    Nghe lạnh chiến khu Vũ
    Cơm gia đình
    Đũa bát nhớ người đi.
    Và những sớm mai
    Từng đoàn phi cơ giặc
    Chở tóc tang đầy trong thân sắt
    Ra những miền quê xanh
    Tiếng bom dội về
    Chuyển Hà Nội mênh mông
    Tìm người Hà Nội
    Rung lên như đất chuyển
    - Những người Thủ đô tản cư
    - Những đồng bào kháng chiến.
    Những em mùa thu
    Đi trong đoàn thiếu nhi
    Lớn lên
    Tìm đường chiến khu Việt Bắc.
    Những người ngày xưa
    Ghét Việt Minh
    Bắt đầu chờ đợi
    Bao giờ Việt Minh
    Mới đánh vào Hà Nội
    Cho ánh sáng xa hoa
    Vỡ rơi thành bóng tối
    Trên xác người máu me
    Ngổn ngang gạch ngói?
    Đến bao giờ Việt Minh
    Mới đánh vào Hà Nội?
    Những người bắt sống Le Page
                          và Charton
    Những chiến sĩ Cao Bằng - Đông Khê
    Những binh đoàn biên giới
    Đang chuyển về Trung Du
    Như đi từng dãy núi
    Kẹp vòng quanh ngoại vi Thủ đô.
    Mắt vời xa
    Cô gái Hà Nội tản cư
    Đẹp trong màu áo vải quê mùa
    Sẽ còn những ai
    Trong đoàn quân trở lại
    Ngày thủ đô chiến thắng tưng bừng?
    *
    Em về Thủ đô
    Chân phố cũ
    Ngập ngừng.
    ~Hữu-Loan~
    Khoảng cuối 1950 đầu 1951
    (Dương Tường & Mạc Lân ghi lại theo
    trí nhớ. Tác giả Hữu Loan đã xem lại)


    ĐÈO CẢ

    Đèo Cả!
    Đèo Cả!
    Núi cao ngút!
    Mây trời Ai Lao sầu đại dương
    Dặm về heo hút
    Đá Bia mù sương
    Bên quán "Hồng quân" người ngựa mỏi
    Nhìn dốc ngồi than thương ai lên đường
    Chầy ngày lạc giữa núi
    Sau chân lối vàng xanh tuôn
    Dưới cây bên suối độc
    Cheo leo chòi canh như biên cương
    Tóc râu trùm vai rộng
    Không nhận ra người làng
    Ngày thâu vượn hú
    Đêm canh gặp hùm lang thang
    Rau khe cơm vắt
    Áo phai màu chiến trường
    Gian nguy lòng không nhạt
    Căm thù trăm năm xa
    Máu thiêng sôi dào dạt
    Từ nguồn thiêng ông cha
    "Cần xây chiến lũy ngất
    Đây hình hài niên hoa
    - Xâm lăng!
    Xâm lăng!
    Súng them gươm khát..."
    Ai ngân lung lay đêm quê nhà
    Nhớ lần thăm Đèo Cả
    Hậu phương từ rất xa
    Ăn với nhau bữa heo rừng công thui chấm muối
    Trên sạp cây rừng
    Ngủ chung nửa tối
    Biệt nhau đèo heo canh gà
    Râu ngược chào nhau bên dốc núi.
    Giặc từ vũng Rô bắn tới
    Giặc từ trong tràn ra
    Nhưng Đèo Cả vẫn đứng vững
    Đèo Cả Nam máu giặc mấy.lần nắng khô
    Sau mỗi lần thắng
    Những người trấn Đèo Cả
    Về bên suối đánh cờ
    Người hái cam rừng ăn nheo mắt
    Người vá áo thiếu kim mài sắt
    Người đập mảnh chai vểnh cằm cạo râu
    Suối mang bóng người soi những về đâu?
    ~Hữu-Loan~


    HOA LÚA

    Em là con gái đồng xanh
    Tóc dài vương hoa lúa
    Đôi mắt em mang chân trời quê cũ
    Giếng ngọt, cây đa
    Anh khát tình quê ta trong mắt em thăm thẳm
    Nhạc quê hương say đắm
    Trong lời em từng lời
    Tiếng quê hương muôn đời và tiếng em là một
    Em ca giữa đồng xanh bát ngát
    Anh nghe quê ta sống lại hội mùa
    Có vật trụi, đánh đu, kéo hẹ, đánh cờ
    Có dân ca quan họ
    Trai thôn Thượng, gái thôn Đoài hai bên gặp gỡ
    Cầm tay trao một miếng trầu
    Yêu nhau cởi áo cho nhau
    Về nhà dối mẹ qua cầu gió bay
    Quê hương ta núi ngất, sông đầy
    Bát ngát làng tre, ruộng lúa
    Em gái quê hương mang hình ảnh quê hương
    Xa em năm nhớ, gần em mười thương
    Còn bàn tay em còn quê hương mãi
    Em mang nguồn ân ái
    Căng ngực trẻ hai mươi và trong mắt biếc nhìn anh
    Em gái quê si tình
    Chưa bao giờ được yêu đương trọn vẹn...

    Anh yêu em muôn vàn như quê ta bất diệt
    Quê hương ta ơi từ nay càng đẹp
    Tình yêu ta ơi từ nay càng sâu
    Ta đi đầu sát bên đầu
    Mắt em thăm thẳm đựng màu quê hương.
    ~Hữu-Loan~




    THÂM-TÂM
             1917-1950

    Tức Nguyễn Tuấn Trình, sinh tại Hải Dương, tỉn. Năm 1938, lên Hà Nội sống bằng nghề vẽ tranh và bắt đầu làm thơ. Viết cho "Tiểu thuyết thứ bảy" của Vũ đình Long. Thơ làm theo dạng "Hành" - một lối thơ cổ lai của nhà thơ Trung Quốc gồm : ''Can trường hành'', ''Vọng nhân hành'', và nổi bật là "Tống biệt hành" . Ngoài ra có ''Tráng ca''.
     
    CHIỀU MƯA ĐƯỜNG SỐ 5

    Chiều mưa đồng rạ trắng
    Đất tề sông quạnh vắng
    Ngồi kín dưới nhà gianh
    Nghe gió lùa ắng lặng
    Chiều mưa đường số 5
    Đôi mắt sao đăm đăm
    Chứa cả trời mây nặng
    Miền Việt Bắc xa xăm?
    Ôi núi rừng thương nhớ
    Rét mướt đã hai năm!
    Chiều mưa ngàn hoa nở
    Hoa phới bay mùa xuân
    Bếp sàn gây ngọn lửa
    Chén trà ngát tình dân
    Chiều mưa lùa các cửa
    Ngày bộ đội hành quân
    Mẹ già không nói nữa
    Nước mắt nhìn rân rân...
    Ôi đâu rồi sơn nhân
    Đâu rồi anh du kích
    Chiều mưa manh áo rách
    Vác súng vượt lên đèo
    Giao thông qua mũi địch
    Đâu rồi “nhình” với “a”
    Tiếng cười reo khúc khích
    Đón chiến sĩ quay về
    Sau trận đi phục kích
    Chiều mưa giã gạo mau
    Chầy tập đoàn thình thịch
    Ôi núi rừng thẳm sâu
    Trung đội cũ về đâu
    Biết chăng chiều mưa mau
    Nơi đây chăn giá ngắt
    Nhớ cái rét ban đầu
    Thắm mối tình Việt Bắc
                ~Thâm-Tâm~
    <bài viết được chỉnh sửa lúc 29.12.2012 10:31:28 bởi Anh Nguyên >
    #2
      Anh Nguyên 07.12.2010 07:47:00 (permalink)


      ANH- THƠ
        1918-2005
      Sinh tại Ninh Giang, Hải-Dương.
      Cha là công chứcđây đó, thay đổi
      3 trường mà chưa xong Tiểu học.
      Rất thích văn chương, làm thơ từ
      nhỏ.


      TÔI ĐÓN TIN VUI HÀ BẮC

      Tôi đón tin vui Hà-bắc
      GIữa trời Hà- nội trăng tròn.
      Con số trăm linh hai biết mấy yêu thương.
      Tôi thầm để lòng tôi lắng đượm.

      Quê hương! Những đồng bằng sông Đuống
      Mùa về năm tấn cầm tay
      Nhrmg đồi sỏi Hiệp-hòa đã khoác xanh cây!
      Những mương máng Bạch đằng hắn dang dậy sóng
      Khoai Trung-hòa đã đi từng luống rộng.
      Ruộng chia bờ thửa, bờ vùng.
      Mía ngọt An-châu.
      Quýt đỏ sông Thương
      Con số hơn trăm tô ngời rực rỡ.
      Tôi bâng khuâng thầm nhủ
      Bàn tay cầm bút? Cầm cày?
      Của những chàng trai Yên-thế
      Những cô gái cầu Lim? Nội-duệ?
      Tóc Bạch-đầu quân sáng ngọn Ninh-sơn.
      Trung-đội Bão-đài trên đỉnh thượng nguồn.
      Những bàn tay ba đời giết giặc.
      Những bàn tay làm nên nước bạc, cơm vàng.

      Nay hạ máy hay thù hơn trăm chiếc.
      Con gái nhớ thương ơi! mẹ biết.
      Hôm nay con cắp sách đến trường.
      Bím tóc ngoắt tin vui.
      Có bàn tay con múa
      Có bàn tay con tô đậm chữ.
      “Quê ta giết giặc hơn trăm!’’

      Con về sơ tán hai năm
      Quê hương nuôi lớn
      Mẹ muốn hôn con

      Khuôn mặt nhỏ hồng hơn hớn
      Một  trăm linh hai chiếc hôn mừng
      Xa Hà-nội - Về con đã góp chiến công chung.

      Hà-nội đêm 17 tháng 10 năm 1967
         Kỷ niệm ngày Hà-bắc bắn rơi
               chiếc máy bay thứ 102
                    Anh-Thơ


      CON ĐÃ VỀ NƠI BÁC Ở NGÀY XƯA

      I
      Con đã về nơi Bác ở ngày xưa
      Đường biên giới rậm dài đá dốc.
      Nơi Bác hôn nắm đất giữa nương ngô.
      Ôi! nắm đất về với tay  “Người’’ dựng nước.

      Giữa rừng núi còn dấu chân giặc cướp.
      Láng ẩn cheo leo, rải rác hốc thông già.
      Đỏ bấu ngâm đầy cho dòng suối trôi qua
      Suối rửa miếng ăn người dân đói khổ.

      Bác về,  mời cụ “Các Mác’’ về, trên núi đá
      Trong cả lòng hang, Bác tạc tượng người.
      Như tạc niềm tin cho con cháu đời đời
      Từ thẳm rừng sâu ngời lên chủ nghĩa.

      Noọng gái nào năm xưa gạt lệ
      Địu chăn về,  lo hang gió mông mênh.
      Noọng đâu biết: trời tháng tám từ dây xóa mù
      mới hé
      Và cũng tự nơi đây ươm sắc nắng Ba Đình.

      Dòng suối âm u hồng dậy ánh bình minh.
      Mang tình cảm Lê-nin tràn đất nước.
      Dòng suối từ ba mươi năm trước.
      Từng đau gót chân thường, qua, lại đôi bờ.

      Đàn cá về độp hạt cơm ngô.
      Bơi hớp cả lời thơ cảm khái.
      Ta mượn gương xanh lắng lại
      Buổi chiều nào râu Bác trắng ưu tư?
      Để đến hôm nay thủy điện ngợp bờ.
      Khắp nẻo rừng cao trào ra ánh sáng.

      II
      Bàn đá chông chênh còn ngồi coi sử Đảng
      Chim rừng ơi, ngươi có lắng nghe?
      Khắp bốn phương bí mật những ai về?
      Theo tay Bác viết thêm trang sử.
      Những làn rêu không phủ chân quá khứ
      Mà trải nhung vàng chào đón bước tương lai.
      Ghé đá còn đây hơi ấm Bác ngồi
      Với những anh hùng ngàn xưa cứu nước.

      Cây ngót rừng còn nhớ tay người phát
      Ngọn cằn rơi, cho mầm nẩy mỡ màng
      Rặng trúc thanh cao vươn thẳng lên ngàn.
      Cây đứng nương cây mặc cơn bão táp.

      Ô cải xoong cho suối thêm tươi mát
      Sắn xanh nương trùm cỏ dại, lau hoang.
      Lá ổi mỗi ngày thay cánh chè thơm.
      May mạ xum xuê che mù mắt giặc.

      Những hàng cây đầu tiên cho “Tổ quốc’’
      Từ nắm đất Bác mang về chăm bón gốc yêu thương.

      III
      Cháu gái nào mang bóng dáng quê hương?
      Vương thi Hú, leo đèo, lội suối.
      Gói cơm ngô, ống canh gừng nóng hổi:
      “Ông Ké à.,đừng bỏ bữa rau măng!’’

      Những bữa nghèo san sẻ, kính dâng.
      Nào đâu biết mình nuôi cách mạng!

      Người gái Nùng quen khâu giầy, tìm bột báng.
      Được Bác đặt tên mang sắc sen vàng.
      Hòm thư cao lăn đá níu, víu dây sang
      Ghét đế quốc nên không chờn con rắn

      Nông thị Bảy vượt ngục, bỏ nhà đi từ buổi sáng
      Làm cháu già Thu, được học mỗi ngày.
      Mang nặng thù chồng, lòng chị có hay
      Được Bác luyện rên nối dòng Trưng nữ.

      Và khi Hoàng thị Nga bụng từng đỉnh rú
      Leo giữa mây mù nhịn đói, tìm dân.
      Chị đâu biết giữa muôn ngàn, gian khổ
      Như cô gái Nga xưa, nhớ Bác vững tinh thần.

      Rồi những cô Hoa, cô Đào, từ Pắc-Pó
      Giắt súng võ trang giải-phóng từng  miền
      Đến em lái xúc quặng tìm vàng trên mỏ.
      Cô chủ tịch vùng cao, chị chánh án tòa trên.

      Tất cả người gái Tày, Nùng đảm đang hậu tuyến
      Còn nhớ ngày xưa không biết làm người.
      Góc núi đầu nguồn cuộc đời sâu kiến.
      Từ cụ Ké về, như hoa nở rừng tươi.

      IV
      Ngoài tiền phương, anh Giải phóng chưa nguôi
      Mối thù bản năm nào trên địu mẹ
      Vượt biên giới, tránh Tây càn, khóc ré
      Không áo quần sưởi lá, ủ than tro.
      Đầu lở, thân lem ra  đón Bác Hồ.

      Ai biết tấm lòng “Người’’ đau xót
      Bàn tay già rửa từng mụn trốc
      Đun từng thuyền nước nóng tắm yêu thương.

      Giữa những ngày đói rét, tha phương.
      Rau má nhai khô, đau hàng răng yếu.
      Dân thương ông Ké, làm riêng bát cháo.
      Bát cháo trứng thơm, lành, Bác nuốt sao trôi?
      Tay nâng lên, nhường bà cụ tám mươi.
      Công cuộc sống gần trăm tuất khổ
      Ôi những giọt nước mắt già, nóng nhỏ.
      Cho cháu con căm uất đuổi xâm lăng.

      Bác Hồ ơi, đã mấy mươi năm.
      Từ nắm đất Bác đem về dựng nước.
      Rừng Pắc-Pó uy nghiêm đài Các Mác
      Suối Lê-nin trong vắt, xanh nguồn.
      Con đã về đây, đi giữa lúa vàng thơm
      Lòng nhớ Bác như nương đồng ơn nước.
      Ôi, nếu được trở về ngày tháng trước.
      Bác lại về như Bụt hiện giữa rừng cây.
      Mùa cốm lên hương, vang đất nước nhịp chày.
                          Anh-Thơ
             Hà Nội, tháng 9 năm 1969


              DƯỚI BÓNG Ô-LIU

      Tôi đã nghe...
      Tiếng vó ngựa của Scăng-đéc-béc còn vang từng mây ở Cơ-rui-da.

      Vang trên thung lũng Ti-ra-na.
      Vang trên ngọn rừng ô-liu lá bạc.
      Vang trên những đồi nho bát ngát.
      Tiếng vó ngựa đi đạp xác quân thù
      Từ năm thế kỷ xa xưa
      Trong lòng bạn tự hào biết mấy!

      Người bạn An-ba-ni ơi!
      Tôi đến đây
      Gặp rất nhiều đài liệt sĩ
      Gặp những bà mẹ gầy thương nhớ chồng con.
      Gặp những em bé gái giống con tôi, xách giỏ đi chợ

      Sỏi đá hãy còn
      Đồi trọc chưa phủ xanh cây
      Nhưng điện đã về tận rừng sâu hẻo lánh.
      Ruộng không còn bờ
      Nước đang leo núi.
      Nhà năm tầng, bảy tầng
      Mang cửa kính mặt trời sáng chói.

      Cuộc sống bạn đang lên
      Xe ủi đất bật tung núi đá
      Rừng ô-liu. tiếp rừng nho xanh lá.
      Những nhà máy tự động, tối tân.
      Những đồng lầy xưa, nay ngập lúa mì vàng
      Người phụ nữ đã rứt khăn chàng mạng
      Đeo súng theo cách mạng.
      Lưới búa chim giơ cao
      Tự hào
      Lao động như nam giới.

      Những cụ già đi giày mới
      Vui vì cỏ nước tự do
      Đất nước tuy còn cảnh giác bóng thù
      Cánh Đại bàng bay vút.
      Việt- nam chúng tôi ở rất xa.
      Nhung rất gần bạn hôm nay
      Trong chiến hào từng trong nước trái vả.
      Bạn gửi sang từng cốc ngọt đầy.

      Cám ơn tình bạn thân yêu
      Dưới bóng ô-liu
      Tôi đã nghe mối tình đoàn kết
      Từ Scăng-đéc-béc
      Chúng ta tay nắm chặt tay
      Là quân thù phải chết!
         An-ba-ni, những ngày tháng 5-1970
                       Anh-Thơ


      HAI NHĂM NĂM...

      Gần năm mươi năm, tôi vẫn tuổi hai nhăm.
      Bởi chỉ mới hai nhăm năm là tôi được sống.
      Có nước mà yêu: núi cao, biển rộng.
      Có Đảng, Bác Hồ chỉ lối đi lên
      Ôi! cái ngày ta được nắm chính quyền
      Bụng đói lả, mà cuộc đời no hạnh phúc.

      Anh yêu ơi! khi đọc trang thơ em nóng rực
      Có lửa căm thù, có tiếng tình yêu.
      Hai nhăm năm, không phải giấc chiêm bao.
      Ta dựng lại đời ta, trên hai lần giặc phá.
      Nhà Hạnh-phúc vẫn khói cơm thơm tỏa.

      Con gái ta lại cắp sách tới trường xưa.
      Những dòng sông, cầu lại nối đôi bờ.
      Xe rầm rập ngày đêm vận chuyển 
      Dồn sức của, sức người ra trên tuyến
      Trận cuối cùng, ta biết sức riêng ta.

      Tôi muốn nói cùng các bạn bè xa
      Từ người con gái anh hùng Xô-viết.
      Trên giường bệnh ôm trái tim da diết
      Bút giấy bên mình, lo viết cho Việt-nam
      Đến người con trắng giải băng tang.
      Thương nhớ Bác từ phương trời Thụy điền
      Hẳn hôm nay các chị càng xao xuyến.
      Với những lời vẫn trang sách sáng ngời.
      Đã góp phần chiến thắng cho quê tôi.

      Hai nhăm năm Bác kính yêu ơi!
      Nói sao hết lời chúng con ơn nhớ Bác.
      Hôm nay bao bốt đồn đổ sập
      Bao quân thù ngã gục ở miền Nam.

      Những đứa con tuổi chẵn hai nhăm
      Càng lớn mạnh với sức vươn cường tráng
      Ở nơi xa, hẳn Bác vui, vì chúng con đang chiến thắng.
             Hà Nội –Thái Bình
      Những ngày đầu tháng 8-1970
                  Anh-Thơ


      Ở VƯỜN THỰC VẬT CLOUJ
      TÔI MUỐN NÓI...

      Tôi đến Clouj
      Những ngọn dồi bao quanh thành phố
      Những nhà thờ cò
      Thấp chuông nhọn hoắt trời xanh.
      Từng từng cửa nắng long lanh...
      Những mắt người xinh gặp gỡ.
      Tất cả... và tất cả...:
      Đều làm tôi yêu mến thân tình.

      Nhưng làm cho lòng tôi xao xuyến.
                                               bâng khuâng..
      Trong nhà kính, rèm xanh mát  rợi.
      Tôi đến đây, lại gặp những cỏ hoa miền nhiệt đới :
      Khóm chuối la đà, bên gốc cọ, lá tròn xoe.

      Hoa súng tím hồng, dưới những bóng tre.
      Cả những lẵng phong lan lá rủ.
      Cám ơn bàn tay ai nâng niu, gìn giữ.
      Sự sống tươi hồng từ đất nước tôi xa.

      Tàu chuối kia, hẳn các bạn không ngờ
      Từng đã ngụy trang ụ pháo.
      Và lá cọ che giao thông hào chiến dấu.
      Hoa súng này, cô gái dân quân
      Đã tặng thương binh với cả trái tim mình.

      Tôi muốn nôi với những cặp tình nhân tha thiết
      Những nghệ sĩ dâng cả cuộc đời cho cái đẹp.
      Những mẹ già dắt cháu tung tăng :
      Các bạn đang đi trong bóng mát hòa bình.
      Hẳn các bạn phải căm thù lũ giặc.
      Nếu chúng đến đây làm cỏ hoa tan nát!

      Các bạn ơi, giặc Mỹ đem bom hóa học, lân-tinh
      Hoa cỏ trước tôi tuy cô hy sinh
      Nhưng chúng không giết được sắc hồng.
                                                  xanh thắm.
      Và khóm chuối, bóng tre, vẫn đến đây với cả
                                              màu tươi hoa súng.
      Clouj, 20-4-1970
          Anh-Thơ



      #3
        Anh Nguyên 15.12.2010 20:08:44 (permalink)


        NGUYỄN-ĐỨC-GIỚI
                   1919-1950
        Quê Hoằng-Hóa, Thanh-Hóa, làm thợ điện, tham
        gia tổ chức bí mật ở HN, bị bắt, vượt ngục, tham gia
        Hội văn hóa cứu quốc, bị máy bay Pháp oanh tạc,
        mất mới 31 tuổi.
         
        LÊN CẤM SƠN
         
        Tôi lên vùng Cấm Sơn
        Đi tìm thăm bộ đội
        Đây bốn bề núi, núi
        Heo hút vắng tăm người
        Đèo cao rồi lũng hẹp
        Dăm túp lều chơi vơi
        Bộ đội đóng ở đó
        Cách xa hẳn cuộc đời
        Ngày ngày ngóng đợi tin xuôi ngược
        Chỉ thấy mây xanh bát ngát trời
        Họ đã từng dự trận
        Từ Tiên Yên, Đầm Hà
        Về An Châu, Biển Động
        Thấm thoắt hai năm qua
         
        Cuộc đời gió bụi pha xương máu
        Đói rét bao lần xé thịt da
        Khuôn mặt đã lên màu tật bệnh
        Đâu còn tươi nữa những ngày hoa!
        Lòng tôi xao xuyến tình thương xót
        Muốn viết bài thơ thấm lệ nhoà
        Tặng những anh tôi từng rỏ máu
        Đem thân xơ xác giữ sơn hà
         
        Quây quần bên nến trám
        Chúng tôi ngồi hàn huyên
        Bao giờ vinh nhục
        Bao nhiêu phút ưu phiền
        Của đời người chiến sĩ
        Đêm thâu kể triền miên:
        "Có khi gạo hết tiền vơi
        Ổi xanh hái xuống đành xơi no lòng
        Có đêm gió bấc lạnh lùng
        Áo quần rách nát lá dùng che thân
        Khó khăn đau ốm muôn phần
        Lấy đâu đủ thuốc mặc dần bệnh nguôi
        Có phen chạy giặc tơi bời
        Rừng sâu đói rét, không người hỏi han".
         
        Đến nay họ về đây
        Giữ vững miền núi Cấm
        Thổ phỉ quét xong rồi
        Đồn Tây xa chục dặm
        Kiến thiết lại bản xóm
        Bị giặc đốt tan tành
        Trên nền tro đen kịt
        Vàng hoe màu mái gianh
        Họ đi tìm dân chúng
        Lẩn trốn trong rừng xanh
        Về làm ăn cày cấy
        Tiếp tục đời yên lành
         
        Tiếng hát lừng vang trong gió núi
        Ngày vàng ngân giọng trẻ ê a
        Ở đây bản vắng rừng u tối
        Bộ đội mang gieo ánh chói loà
        Ở đây đường ngập bùn phân cũ
        Xẻng cuốc khua vang điệu dựng nhà
        Ở đây những mặt buồn như đất
        Bộ đội cười lên tươi như hoa.
         
        Họ vẫn gầy, vẫn ốm
        Mắt vẫn lõm, da vàng
        Áo chăn chưa đủ ấm
        Ăn uống vẫn tồi tàn
        Nhưng vẫn vui vẫn nhộn
        Pháo cười luôn nổ ran
         
        Lòng tôi bừng thức tình trai mạnh
        Muốn viết bài thơ nhộn tiếng cười
        Tặng những anh tôi trong lửa đạn
        Qua nghìn gian khổ vẫn vui tươi.
        ~Nguyễn-Đức-Giới~
        <bài viết được chỉnh sửa lúc 15.12.2010 20:10:16 bởi Anh Nguyên >
        #4
          Anh Nguyên 18.12.2010 06:25:54 (permalink)


          HUY-CẬN
          1919-2005

          Ân-Phú, Hưng-Sơn, Hà-Tĩnh. Kỹ sư canh nông
          Thứ trưởng, Bộ trưởng Văn hóa, Văn nghệ

          GỬI BẠN NGƯỜI NGHỆ TĨNH

          Ai ơi, cà xứ Nghệ
          Càng mặn lại càng giòn
          Nước chè xanh xứ Nghệ
          Càng chát lại càng ngon

          Khoai lang vàng xứ Nghệ
          Càng nhai kĩ càng bùi
          Cam Xã Đoài xứ Nghệ
          Càng chín lại càng tươi.

          Ông đồ xưa xứ Nghệ
          Càng dạy, chữ càng nhiều
          Tính tình người xứ Nghệ
          Càng biết lại càng yêu.

          Ai đi vô nơi đây
          Xin dừng chân xứ Nghệ
          Ai đi ra nơi này
          Xin dừng chân xứ Nghệ

          Nghe câu vè ví dặm
          Càng lắng lại càng sâu
          Như sông La chảy chậm
          Đọng bao thuở vui sầu

          Ăn, xứ Nghệ ăn đặm
          Đã nói, nói hết lòng
          Đất này bền nghĩa bạn
          Đất này tình thuỷ chung.

          Đất này mẹ dạy con
          Yêu anh hùng nghĩa khí
          Giữ lòng đỏ như son
          Nuôi thù sâu tựa bể.

          Đất này đất Xô-viết
          Đảng mở hội cờ hồng
          Tự tuổi vàng đá biết
          Mặn mãi tình công nông.

          Tình xứ Nghệ không mau
          Nhưng bén rồi sâu lắng
          Quen xứ Nghệ quen lâu
          Càng tình sâu nghĩa nặng.

          Ôi xứ Nghệ, xứ Nghệ
          Đất cổ nước non nhà
          Đã trăm, nghìn thế hệ
          Vẫn ưa nhút, ưa cà.

          Dân thời đại Bác Hồ
          Sống xã hội chủ nghĩa
          Vẫn dáng dấp ông đồ
          Hay chữ lại hay nghĩa

          Ôi tâm hồn xứ Nghệ
          Trong hồn Việt Nam ta
          Có gì tự ông cha
          Rất xưa mà rất trẻ
          Giống như Bác của ta
          Một con người xứ Nghệ
          Một con người xứ Nghệ.
          ~Huy-Cận~
          Nghệ Tĩnh, 10-1967


          TỔ QUỐC
          (Tâm sự yêu nước của kiều bào tại Pháp)
          Yêu mến tặng kiều bào ở nước ngoài

          Việt Nam ơi! Mẹ nghìn đời yêu dấu
          Tên thiêng liêng đau đáu lòng con
          Mẹ có biết tâm hồn con chảy máu
          Thuở đau thương, mẹ nuốit tủi, nuôi hờn.

          Tổ quốc ơi! Bởi vì sao mỗi bước
          Chân con đi xa mẹ nhói bàn chân
          Cũng ánh sáng, cũng trời mây, gió nước
          Xa quê hương sao nhạt nhẽo muôn phần!

          Ai có biết làm sao nói được
          Lòng tha hương trằn trọc nhớ quê hương
          Mắt có ngủ mà hồn ta vẫn thức
          Tình non sông da diết máu xương.

          Đêm khuya vắng, bỗng nhớ mùi hương bưởi
          Ướt ánh trăng thơm suốt mấy canh gà
          Cả tuổi nhỏ lại trở về mát rượi
          Bóng dừa xanh, hàng tre mượt quê ta.

          Những đứa con phải xa rời Tổ Quốc
          Mẹ biết chăng, chỉ sống nửa tâm hồn
          Một nửa khác gửi với theo sóng nước
          Về quê cha đặng giữ thắm lòng son.

          Việt Nam ơi! Nuôi đàn con những thuở
          Mẹ cắn răng không cho nước mắt trào
          Mẹ lấy sức vùng lên trong biển lửa
          Mẹ hôm nay sừng sững giữa trời cao.

          Vẫn xa nước lòng nay sao rạng rỡ
          Lửa quê hương soi ấm tấm lòng con
          Bao con mẹ bấy nhiêu hòn máu đỏ
          Mẹ lại cho con vẹn cả tâm hồn.

          Anh em ơi, bởi vì sao mỗi bước
          Chân ta đi ngang dọc khắp trời tây
          Không lủi thủi, chẳng ngỡ ngàng như trước
          Cái thuở cha, anh lê gót đoạ đày.

          Mẹ Việt Nam, mẹ nghìn đời yêu dấu
          Ôi quê hương, máu của máu lòng ta
          Lòng yêu nước bốn nghìn năm nung nấu
          Chia đều con như sữa mẹ cơm cha.

          Xa đất nước, vẫn cành xuân phơi phới
          Quyết đơm hoa góp mùa rộ quê nhà.
          Ánh dương sớm chân trời ta chiếu rọi
          Theo đàn con vững gót nẻo đường xa.
          ~Huy-Cận~
          Tuludơ (Pháp), 1969

          XEM TRIỂN LÃM TƯỢNG
          GỖ NHÂN GIAN

          Vui Tết nhớ cha ông
          Ta đi xem tượng gỗ
          Vàng son sơn có bong
          Nét đời còn lồ lộ

          Chạm con cua con cá
          Chạm đánh vật đua thuyền
          Nỗi lòng bác thợ cả
          Trăm nhát đục đầy duyên.

          Tac voi trận, voi cày
          Tạc voi lồng, nổi gió
          Nhẹ như mây voi bay:
          Vui phập phồng thớ gỗ.

          Cảnh nhà ai đánh ghen
          Tóc đuôi gà kéo cắt
          Nỗi hai vợ khổ chưa!
          Gỗ cười hay cáu gắt?

          Ai treo buồm giằng cột
          Ai lên mái dựng nhà
          Đất bằng hay sóng nước
          Bền vững thế ông cha.

          Chị em tắm hồ sen
          Tránh thằng quan dâm đãng
          Một chị tay hái liền
          Lá sen làm lá chắn.

          Quan quân phường cứop bóc
          Lợn béo bắt đi rồi
          Trẻ sợ không dám khóc
          Mẹ than thở kêu trời....

          Bà ơi, thúng gánh con
          Bán con hay chạy giặc?
          Vai dạn lại lưng còng
          Gỗ cười ra nứoc mắt.

          Cuộc sống cay, đắng, chát
          Cũng xen lẫn ngày vui
          Khi hội làng múa hát
          Gỗ bừng muôn thớ tươi

          Đời trăm nỗi bất bình
          Cũng lắm điều thú vị
          Cất cao tận mái đình*
          Trên đầu bọn hào lí

          Cha ông xuân đánh Mỹ
          Cũng về họp ba gian**
          Cuộc đời thêm gân guốc
          Nhát đục khắc thời gian.
          ~Huy-Cận~
          ---------------------
          * Phần lớn những tượng này đều chạm trên
          những xà của các đình, cao sát mái.
          ** Các tượng dân gian được trưng bày trong
          ba phòng lớn của Viện Bảo tàng Mĩ thuật.


          VỀ THĂM QUÊ XÃ ĐỨC ÂN

          Về thăm quê xã Đức Ân
          Êm êm đất cát bước lần bãi sông.
          Ngô non lá mượt màu nhung
          Mía ken san sát, khoai vồng rậm dây.
          Trống hồi trường học cấp hai
          Đàn em tan lớp như bầy bướm non.
          Qua từng ngõ gặp bà con
          Biết sau trận lụt hãy còn khó khăn
          Nhưng bao công việc làm ăn
          Cũng lo thu xếp trong năm cả rồi.
          Quen tên nhưng chửa biết người
          Các em xúm xít nô cười hỏi han
          Cụ già mời bát lạc rang
          Lâu năm gặp mặt bàn sang truyện Kiều
          Ra về sau núi trăng treo.
          Ai còn buộc đó chiều diều tuổi thơ...
          ~Huy-Cận~
          Hà Tĩnh, 1971

          #5
            Anh Nguyên 20.12.2010 07:22:46 (permalink)


            QUANG-DŨNG
                            1921- 1989
            Tức Bùi-Đình-Diệm, quê Phượng Trì, Đan-Phượng,
            Sơn Tây, vào bộ đội, chiến đấu khắp các chiến trường
            bắc bộ, vừa cầm bút vừa cầm súng, từng là đại đội
            trưởng trung đoàn Thủ Đô trong kháng chiến chống
            Pháp. Sau 1954 sống như là vô danh ở miền Bắc.

            ĐÔI MẮT NGƯỜI SƠN TÂY

            Em ở thành Sơn chạy giặc về
            Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
            Cách biệt bao ngày quê Bất-Bạt
            Chiều xanh không thấy bóng Ba-Vì

            Vầng trán em mang trời quê hương
            Mắt em dìu dịu buồn Tây phương
            Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm
            Em đã bao ngày em nhớ thương?

            Mẹ tôi em có gặp đâu không
            Những xác già nua ngập cánh đồng
            Tôi nhớ một thằng em bé nhỏ
            Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông

            Từ độ thu về hoang bóng giặc
            Điêu tàn ôi lại nối điêu tàn
            Đất đá ong khô, nhiều suối lệ
            Em đã bao ngày lệ chứa chan?

            Đôi mắt người Sơn Tây
            U ẩn chiều lưu lạc
            Buồn viễn xứ không khuây

            Tôi gửi niềm nhớ thương
            Em mang giùm tôi nhé
            Ngày trở lại quê hương
            Khúc hoan ca rớm lệ

            Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
            Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
            Sông Đáy chậm nguồn qua phủ Quốc
            Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng

            Bao giờ tôi gặp em lần nữa
            Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca
            Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ
            Còn có bao giờ em nhớ ta.
            ~Quang-Dũng~


            ĐÔI BỜ

            Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai?
            Sông xa từng lớp lớp mưa dài
            Mắt kia em có sầu cô quạnh
            Khi chớm heo về một sớm mai
            Rét mướt mùa sau chừng sắp ngự
            Bên này em có nhớ bên kia
            Giăng giăng mưa bụi qua phòng tuyến
            Quạnh vắng chiều sông lạnh bến tề
            Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa
            Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ
            Thoáng hiện em về trong đáy cốc
            Nói cười như chuyện một đêm mơ
            Xa quá rồi em người mỗi ngả
            Bên này đất nước nhớ thương nhau
            Em đi áo mỏng buông hờn tủi
            Dòng lệ thơ ngây có dạt dào?
            ~Quang-Dũng~


            TÂY TIẾN*

            Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
            Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.
            Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
            Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

            Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm,
            Heo hút cồn mây súng ngửi trời.
            Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống,
            Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

            Anh bạn dãi dầu không bước nữa,
            Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
            Chiều chiều oai linh thác gầm thét,
            Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu ngươi.

            Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói,
            Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

            Doanh trại bừng lên hội đuốc, hoa,
            Kìa em xiêm áo tự bao giờ.
            Khèn lên man điệu nàng e ấp,
            Nhạc về Viên-Chăn xây hồn thơ.

            Người đi Châu-Mộc chiều sương ấy,
            Có thấy hồn lau nẻo bến bờ.
            Có nhớ dáng người trên độc mộc,
            Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa.

            Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc,
            Quân xanh màu lá dữ oai hùm.
            Mắt trừng gửi mộng qua biên giới,
            Đêm mơ Hà-ội dáng kiều thơm.

            Rải rác biên cương mồ viễn xứ,
            Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh.
            Áo bào thay chiếu anh về đất,
            Sông Mã gầm lên khúc độc hành.

            Tây Tiến người đi không hẹn ước,
            Đường lên thăm thẳm một chia phôi.
            Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy,
            Hồn về Sầm-Nứa chẳng về xuôi.
            ~Quang-Dũng~


            CỐ QUẬN

            Trăng sáng sân vờn đôi bóng cau
            Ngồi đây mà gửi nhớ phương nào
            Gió mát long lanh vầng Bắc Đẩu
            Tiết hè ếch nhái rộn bờ ao.

            Ngồi đây năm năm miền ly hương
            Quê người đôi gót mỏi tha phương
            Có những chiều trăng tròn đỉnh núi
            Nhà ai chày gạo giã đêm sương

            Tịch mịch sầu vơi bèo râm ran
            Chuối vườn khuya lọt ánh trăng tàn
            Người ơi quê cũ đèn hoe ngọn
            Tóc bạc trông chừng cổng héo hon.

            Ngõ trúc quanh quanh sâu bóng lá
            Trăng vàng rơi rắc nẻo nào xưa
            Ngõ cũ không mong người trở lại
            Mà mùi hoa mộc vẫn thơm đưa.

            Em ơi, Em ơi đêm dần vơi
            Trông về phương ấy ngóng trông người
            Trăng có soi qua đầu tóc bạc
            Nẻo chừng Cố Quận nhớ thương ời!

            Trăng sáng năm năm mùa lại mùa
            Hạ này vơi lại nhớ thu xưa
            Người đi người đi đường quạnh quạnh
            Ngày tháng thương vay kẻ đợi chờ.
            ~Quang-Dũng~


            LÍNH RÂU RIA

            Khuya khoắt bờ sông vắng
            Lửa hồng quán tản cư
            Lính mấy chàng vất vả
            Tìm sống một đêm thơ
            Một anh gọi cà-phê
            Một người kêu thuốc lá
            Một anh nhìn sau trước
            ỀChị ơi ly rượu nhỏỂ
            Rượu nhỏ một ly thôi
            Đời lính đã kham rồi
            Một ly cho đỏ mặt
            Cho lên hương cuộc đời
            ỀChị ơi! Cháu ngủ đâu?Ể
            Thế rồi bế con chị
            Anh lim dim cúi đầu
            Cô bé cười chúm chím
            Mắt non nhìn như sao
            Má hồng như trái mận
            Mùa đang độ ngọt ngào
            Bàn tay như rễ cây
            Bộ râu như bàn chải
            Anh hôn con người ta
            Anh ôm ghì bé mãi
            Cô bé năm tháng trời
            Anh tuổi vừa ba mươi
            Con anh giờ nơi đâu?
            Anh mỉm cười rười rượi
            Khi anh về đã xa
            Chị dọn hàng đi ngủ
            Chép miệng trong hơi chăn
            Chị buồn chi không rõ
            Khuya khoắt bờ sông vắng
            Tiếng súng rền xa xa
            Bước chân người rạo rực
            Tiếng hát chìm đêm xa
            ~Quang-Dũng~
            Kênh đào, cuối thu đông 1948


            QUÁN BÊN ĐƯỜNG

            Tôi khách qua đường trưa nắng gắt
            Nghỉ nhờ đây quán lệch bốn tường xiêu
            Giàn mướp nghèo không hứa hẹn bao nhiêu
            Mùa gạo đắt, đường xa trưa khách vắng
            Em đắp chăn dày, tóc em trĩu nặng
            Tôi mồ hôi ra ngực áo chan chanẨ
            Đường tản cư bao suối lạ sương ngàn
            Em mê sảng sốt hồng lên má đỏ
            Em có một mình nhà hoang vắng quá
            Mảnh chăn đào em đắp có hoa thêu
            Hàng của em chai lọ xác xơ nghèo
            Tôi nhìn lại mảnh quần xưa đã vá
            Tôi chợt nhớ chúng ta không nhà cửa
            Em tản cư, tôi là khách mười phương
            Biệt cố đô cùng nhau từ một thuở
            Lòng rưng rưng thương nhau quá dọc đường
            Tiền nước trả em rồi trưa nắng gắt
            Đường xa xa mờ mờ núi và mây
            Hồn khách vương vài qua sợi tóc
            Tôi thương mà em đâu có hay...
            ~Quang-Dũng~


            MƯA

            Chợt mưa phùn gió lạnh
            Càng lạnh cành hoa mơ
            Ưất trắng ngàn cánh rụng
            Tiếng quân hò thôn xa
            Súng cầm nhịp thu đông
            Chiều chiều tin chiến sự
            Loa vang trên cành đa...

            Càng mưa phùn gió lạnh
            Càng lạnh cành hoa mơ!
            Càng yêu màu trấn thủ
            Mờ bạc qua màn mưa
            Ôi những bàn chân nhỏ
            Từng đau khổ bao giờ!
            Ưường tản cư lầy lội
            Run run leo cầu tre
            Trời mưa giăng màn xám
            Mầu thê lương lại về
            Hoa mai dầu nở trắng
            Người người còn ra đi
            .......

            Mai mùa xuân xanh tốt
            Mùa xuân chẳng lỗi thề...
            Trời mưa giăng màn xám
            Bởi vì đâu thê lương?
            Chăn đơn chiếc khôn ấm,
            Già càng đau nhớ thương...
            Bao nhiêu vành khăn trắng
            Ưằng đẵng tin sa trường...

            Trời mưa giăng nước mắt
            Sông Tề bến quạnh hiu,
            Tin dù qua lén lút
            Người sao hết đăm chiêu?
            Ngày xuân dầu hứa hẹn
            Cỏ hoa biết gì đâu!
            Mấy mùa xuân vắng lạnh
            Mấy mùa đông tiêu điều
            .......

            Càng mưa phùn gió lạnh
            Càng lạnh cánh hoa mơ
            Càng xa xôi nhớ lắm
            Những con đường chạy dài,
            Những nẻo đường phục kíck
            Từ biên giới xa xôi...
            Lau cao mờ đợt gió
            Cỏ hoang mồ những ai ...
            Lả tả trong mưa lạnh
            Âm thầm hoa viếng người
            Quê hương chừng xa lắc
            Thăm mồ mấy cành mai...

            Nay mai lại mùa xuân
            Từ đầu rừng cuối bể
            Qua trùng dương mấy lần
            Chúng ta dù cách biệt
            Cùng chung một mùa xuân
            Cùng chung một thế kỷ
            Cùng đau khổ vô ngần...

            Quê anh không khăn trắng
            Nhưng chắc có mầu tang
            Những người con đi vắng
            Những mẹ già nhớ thương...

            Trời mưa giăng màn xám
            Bởi vì đâu thê lương
            Hoa cỏ dâng màu trắng
            Ười còn đang chiến trường

            Trời mưa giăng nước mắt
            Mầu thê lương lại về
            Hoa mai dầu nở trắng
            Người người còn ra đi

            ...Mai mùa xuân xanh tốt
            Mùa xuân chẳng lỗi thề.
            ~Quang-Dũng~


            CHABBI CHABBI

            Ngày đầu tiên hoà bình trở lại
            Trên đường về quê hương
            Tôi đã dừng chân
            Bên một nghĩa địa dài
            Nơi yên nghỉ
            Cả một tiểu đoàn lính giặc
            Mồ cao mả thấp ngổn ngang
            Trắng loáng những cây chữ thập
            Có cái đã xây
            Thành nhà mồ vững chắc
            Vẽ quốc kỳ nước Pháp
            Và đôi dòng chữ tiếc thương
            Những nghĩa địa này
            Tôi đã gặp trên đường

            Rải rác bên những boongke nham nhở
            Những bốt đồn hình thùquái gỡ
            Nhưng cả quan và lính
            Đã không ở trong để mà cố thủ
            Dắt nhau nằm hết ra đây
            Trên bãi cỏ tìm bình yên bảo đảm
            Mỗi người đều để lại tên mình
            Như những câu sấm truyền định mệnh
            Khắc vào mộ chí đôi dòng
            Có cả ngày đi - chức tước - quê hương

            Trời mưa thu, mới hôm qua
            Ai đã thấy cái buồn nghĩa địa
            Khi cỏ nằm trong nước ngập mồ hoang
            Cái tiếng ễnh ương
            Làm khúc nhạc lữ hành
            Nhoi nhóp kêu trên bãi mộ
            Lại thêm đầu cỏ may
            Phất phơ rung trước gió
            Có một nhành cúc dại
            Cánh vàng gió lung lay
            Trước tấm bia đen
            Ghi mấy dòng chữ trắng
            "Chabbi Chabbi
            Trong tiểu đoàn Âu Phi
            Đã hy sinh cho nước Pháp"

            Chabbi Chabbi
            Tên như một bài thơ rất đẹp
            Bằng thứ tiếng nước nào
            Chabbi đã nằm dưới mộ
            Còn bao giờ về tới quê hương...
            Chabbi Chabbi
            Tuổi còn xanh, mắt còn tha thiết
            Có phải quê ở bờ sông Nin
            Hay là nơi trăng sáng
            Trên bãi cát dài bóng cây "bao báp"
            Trai gái nhảy bamboula
            Theo nhịp trống gợi hồn sa mạc

            Chabbi Chabbi
            Có bao giờ qua biển
            Để về với đất trời bên ấy
            Hai mươi tuổi trẻ nằm đây
            Lòng đất Việt Nam hiền hậu

            Thôi những ai bên kia chân trời
            Đừng dành góc nhà nhỏ thân yêu
            Đừng mong bóng trang phục quân nhân
            Hiện về quê cũ
            Mang những tấm hình
            Những thành phố viễn chinh
            Về làm quà cho em nhỏ, họ hàng
            Hỡi mẹ nghèo ơi!
            Thôi cũng đừng mong
            Món tiền lương của Chabbi dành dụm
            Đổi bằng xương máu nằm đây

            Cho đến bây giờ
            Mỗi khi qua một vùng nghĩa địa
            Quân thù gửi đất chúng ta
            Tôi vẫn hình dung
            Bóng dáng Chabbi
            Lúc buông súng trả mình về cho đất
            Mà không là đất quê anh

            Chabbi có bao giờ hiểu nữa
            Những người bạn thương anh
            Dầu chỉ gặp tên người
            Khắc trên mộ chí
            Nằm trên đất nước của mình
            ~Quang-Dũng~
            Yên Vì, 1954

                
            MÂY ĐẦU Ô

            Mây ở đầu ô mây lang thang
            Ôi! Chật làm sao
            Góc phố phường
            Mây ở đầu ô
            Hẹn những chân trời xa lạ
            Qua một ngọn cột đèn
            Chiều tối lại bừng con mắt đỏ
            Cành bàng mái cũ khẳng khiu
            Vườn đẹp khi mùa rụng lá
            Cành bàng lại mở tàn xanh
            Mùa hạ về theo chim sẻ
            Nhưng ta có gì
            Tự thấy những ngày không tẻ ?
            Mây trắng lang thang
            Gió đuổi bời bời phố chật
            Những lớp người hai mươi tuổi
            Ca nước đập vỏ bình toong
            Khăn mặt thấm mồ hôi
            Bụi đỏ
            Bụi vàng
            Trung du bóng cọ
            Nắng đốt màu da họ
            Là nắng triền cao
            Tay sém ngấn mặt trời
            Là trời công trường xa tít tắp
            Áo ngực xanh yếm biển
            Bay bay dãi mũ Hải Quân
            Những gã hai mươi mùa xuân
            Từ đâu thổi vào thành phố ?...
            Mây mùa thu
            Lọt qua trời hẹp ngõ
            Lướt nhanh qua mái ngói ba tầng
            Tiếng dương cầm...
            Ta theo tiếng nhạc
            Bay khỏi mái nhà
            Ta mê xanh thẳm
            Như cánh chim trời
            Thấy
            Mình còn sức trẻ
            Ơi ! Những bạn tôi
            Vào lớp tuổi năm mươi
            Mây ở đầu ô
            Trời xanh lộng thế...
            ~Quang-Dũng~
                 1970
            <bài viết được chỉnh sửa lúc 14.01.2011 07:25:48 bởi Anh Nguyên >
            #6
              Anh Nguyên 21.12.2010 18:40:00 (permalink)


              HOÀNG-LỘC
                                1920-1949

              Quê Châu-Khê, Ninh-Giang, Hải Dương,
              Vào bộ đội, làm phóng viên mặt trận, mất
              mới 29 tuồi vì bệnh lao.


              VIẾNG BẠN 

              Hôm qua còn theo anh
              Đi ra đường quốc lộ
              Hôm nay đã chặt cành
              Đắp cho người dưới mộ

              Đứa nào bắn anh đó
              Súng nào nhằm trúng anh
              Khôn thiêng xin chỉ mặt
              Gọi tên nó ra anh!

              Tên nó là đế quốc
              Tên nó là thực dân
              Nó là thằng thổ phỉ
              Hay là đứa Việt gian?

              Khóc anh không nước mắt
              Mà lòng đau như thắt
              Gọi anh chửa thành lời
              Mà hàm răng dính chặt.

              Ở đây không gỗ ván
              Vùi anh trong tấm chăn.
              Của đồng bào Cửa Ngăn
              Tặng tôi ngày phân tán.

              Mai mốt bên cửa rừng
              Anh có nghe súng nổ
              Là chúng tôi đang cố
              Tiêu diệt kẻ thù chung.
              ~Hoàng-Lộc~



              HOÀNG-CẦM 
                                 1922-2010

              Tức Bùi-Tằng-Việt, quê Lạc-Thổ (Song-Hồ),
              Thuận-Thành, Bắc-Ninh, gia đình nhà Nho, làm
              thuốc Đông y, làm thơ từ 8 tuổi, vào quân đội,
              hoạt động trong lãnh vực văn hóa , tham gia nhóm
              Nhân văn Giai phẩm, viết kịch, thơ, văn và dịch. 

                                
              ĐÊM LIÊN HOAN

              Anh ơi! Đêm nay đầu người nhấp nhô như gợn sóng
              Đang trào lên sức sống muôn đời
              Niềm vui bát ngát trăng soi
              Mảnh trăng úa máu chân trời Việt Nam
              Đêm Liên Hoan ! Trời ơi, đêm Liên Hoan!
              Đầu người nhấp nhô như sóng bể ngang tàng
              Ta muốn thét như vỡ toang lồng ngực
              Vì say sưa tình thân thiết Việt Chính Đoàn
              - Anh từ phương nào lại?
              - Tôi từ đất dấy lên
              Anh có nghe ngọn thủy triều Đông Hải
              Đang hờn ghen cùng thúc máu triền miên
              Thúc máu không tên dội tràn bốn nẻo
              Cỏ không gầy, cây không già, hoa không héo
              Ngàn năm đất nước vững bền
              - Anh từ phương nào lại?
              - Tôi từ đất dấy lên
              Chúng ta cùng một mẹ hiền
              Lúa thơm bầu sữa bông mềm áo tơ
              Chúng ta chung một mối thù
              Gươm tung uất hận đạn vù đắng cay
              - Anh đi từ đâu đến đó?
              - Tôi đi giết giặc đây
              Đêm nay gặp bạn cùng nhau chén
              Máu giặc đang nồng ta phải say
              Đây ruộng đồng Trung Nam
              Kia núi rừng Việt Bắc
              Cỏ cây đang căm hờn như vùng lên đuổi giặc
              Tôi với anh gặp nhau trong ngày hội Liên Hoan
              Tay bắt tay, mừng trên giải đất Việt-Nam
              - Gia đình anh ở đâu?
              - Mẹ hiền tôi đã khuất
              Nhưng trước khi nhắm mắt
              Mẹ mừng cho đàn con
              Máu tôi mai sẽ chảy
              Trôi phăng hết kiếp ngựa trâu
              Xương tôi, tôi bắt nên cầu
              Cho đàn con bước lên lầu Tự Do!
              - Anh giết bao nhiêu giặc mà mắt anh long lanh?
                      Mời anh lên rừng xanh
              Hỏi những cành lá biếc
              Rừng âm u đang tưng bừng mở tiệc
              Bằng thịt, xương và máu của quân thù
              - Trong tiểu đội anh, những ai còn ai mất?
              - Không, không ai còn ai mất
              Ai cũng chết mà thôi!
              Kẻ trước người sau lao vào giặc
              Giữ vững ngàn thu một giống nòi
              Dù cho thịt nát xương phơi
              Cái còn vĩnh viễn là người Việt Nam!
              Đêm Liên Hoan, trời ôi, đêm Liên Hoan!
              Đầu người nhấp nhô như sóng vỗ ngang tàng
              Ta muốn thét cho vỡ toang lồng ngực
              Vì say sưa tình thắm thiết Việt Chính Đoàn
              Người bạn mến thương ơi!
              Nắm chặt lấy tay tôi
              - Kìa, sao anh lại khóc?
              - Tôi quá mừng anh đó thôi!
              Lần thứ nhất trên đời
              Tôi quay cuồng nhảy múa
              Giặc kia ơi! Không bao giờ còn nữa
              Ta đếm từng ngày
              Ta trông từng phút, ta đợi từng giây
              Lửa hờn nghi ngút chờ người đêm nay
              Chờ người đến đây
              Ta băm, ta giết!
              Giặc kia phải chết
              Núi đồng phơi thây
              Anh đi hỏi núi
              Anh về hỏi cây
              Anh hỏi biển rộng
              Anh hỏi sông dài
              Anh hỏi ngô non
              Anh hỏi lúa bé
              Anh đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ
              Rằng ta là Việt Chính Đoàn
              Đêm nay say tiệc liên hoan
              Ngày mai xé xác moi gan quân thù!
              Tiệc liên hoan lại tưng bừng hiển hiện
              Giữa đoàn quân bách chiến
              Đổ về thủ đô như nước vỡ bờ!
              Từ mũi Cà Mau cho đến biên giới Lạng
              Từ nắng sớm Sơn La cho đến mưa chiều Vạn Tượng!
              Muôn đội đội hùng binh phất phới cờ bay
              Đoàn quân bách chiến đi suốt đêm ngày
              - Mẹ ơi! Con đã về đây!
              Chị hiền từ tốn đưa tay đón mừng...
              ...Anh ơi! Anh tỉnh lại
              Nước mắt tôi rưng rưng
              Hình như tôi đã mơ màng
              Phải rồi, anh Việt Chính Đoàn
              Đêm nay say tiệc Liên Hoan
              Ngày mai xé xác moi gan quân thù
              Bao giờ thu lại tới thu
              Liên Hoan bừng nở bốn mùa Non Sông!
              ~Hoàng-Cầm~


              BÊN KIA SÔNG ĐUỐNG*

              Em ơi! Buồn làm chi
              Anh đưa em về sông Đuống
              Ngày xưa cát trắng phẳng lỳ
              Sông Đuống trôi đi
              Một dòng lấp lánh
              Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ

              Xanh xanh bãi mía bờ dâu
              Ngô khoai biêng biếc
              Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
              Sao xót xa như rụng bàn tay

              Bên kia sông Đuống
              Quê hương ta lúa nếp thơm đồng
              Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
              Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp
              Quê hương ta từ ngày khủng khiếp
              Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn

              Ruộng ta khô
              Nhà ta cháy
              Chó ngộ một đàn
              Lưỡi dài lê sắc máu
              Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang
              Mẹ con đàn lợn âm dương
              Chia lìa đôi ngả
              Đám cưới chuột tưng bừng rộn rã
              Bây giờ tan tác về đâu?

              Ai về bên kia sông Đuống
              Cho ta gửi tấm the đen
              Mấy trăm năm thấp thoáng
              mộng bình yên
              Những hội hè đình đám
              Trên núi Thiên Thai
              Trong chùa Bút Tháp
              Giữa huyện Lang Tài
              Gửi về may áo cho ai
              Chuông chùa văng vẳng nay người ở đâu
              Những nàng môi cắn chỉ quết trầu
              Những cụ già phơ phơ tóc trắng
              Những em xột xoạt quần nâu
              Bây giờ đi đâu? Về đâu?

              Ai về bên kia sông Đuống
              Có nhớ từng khuôn mặt búp sen
              Những cô hàng xén răng đen
              Cười như mùa thu tỏa nắng
              Chợ Hồ, chợ Sủi người đua chen
              Bãi Tràm chỉ người dăng tơ nghẽn lối
              Những nàng dệt sợi
              Đi bán lụa mầu
              Những người thợ nhuộm
              Đồng Tỉnh, Huê Cầu
              Bây giờ đi đâu? Về đâu?

              Bên kia sông Đuống
              Mẹ già nua còm cõi gánh hàng rong
              Dăm miếng cau khô
              Mấy lọ phẩm hồng
              Vài thếp giấy dầm hoen sương sớm
              Chợt lũ quỷ mắt xanh trừng trợn
              Khua giầy đinh đạp gẫy quán gầy teo
              Xì xồ cướp bóc
              Tan phiên chợ nghèo
              Lá đa lác đác trước lều
              Vài ba vết máu loang chiều mùa đông

              Chưa bán được một đồng
              Mẹ già lại quẩy gánh hàng rong
              Bước cao thấp trên bờ tre hun hút
              Có con cò trắng bay vùn vụt
              Lướt ngang dòng sông Đuống về đâu?
              Mẹ ta lòng đói dạ sầu
              Đường trơn mưa lạnh mái đầu bạc phơ

              Bên kia sông Đuống
              Ta có đàn con thơ
              Ngày tranh nhau một bát cháo ngô
              Đêm líu díu chui gầm giường tránh đạn
              Lấy mẹt quây tròn
              Tưởng làm tổ ấm
              Trong giấc thơ ngây tiếng súng dồn tựa sấm
              Ú ớ cơn mê
              Thon thót giật mình
              Bóng giặc dày vò những nét môi xinh

              Đã có đất này chép tội
              Chúng ta không biết nguôi hờn

              Đêm buông xuống dòng sông Đuống
              - Con là ai? - Con ở đâu về?

              Hé một cánh liếp
              - Con vào đây bốn phía tường che
              Lửa đèn leo lét soi tình mẹ
              Khuôn mặt bừng lên như dựng giăng
              Ngậm ngùi tóc trắng đang thầm kể
              Những chuyện muôn đời không nói năng
              Đêm đi sâu quá lòng sông Đuống
              Bộ đội bên sông đã trở về
              Con bắt đầu xuất kích
              Trại giặc bắt đầu run trong sương
              Dao loé giữa chợ
              Gậy lùa cuối thôn
              Lúa chín vàng hoe giặc mất hồn
              Ăn không ngon
              Ngủ không yên
              Đứng không vững
              Chúng mày phát điên
              Quay cuồng như xéo trên đống lửa
              Mà cánh đồng ta còn chan chứa
              Bao nhiêu nắng đẹp mùa xuân
              Gió đưa tiếng hát về gần
              Thợ cấy đánh giặc dân quân cày bừa
              Tiếng bà ru cháu buổi trưa
              Chang chang nắng hạ võng đưa rầu rầu
              "ầu ơ... cha con chết trận từ lâu
              Con càng khôn lớn càng sâu mối thù"
              Tiếng em cắt cỏ hôm xưa
              Hiu hiu gió rét mịt mù mưa bay
              "Thân ta hoen ố vì mày
              Hờn ta cùng với đất này dài lâu..."

              Em ơi! Đừng hát nữa! Lòng anh đau
              Mẹ ơi! Đừng khóc nữa! Dạ con sầu
              Cánh đồng im phăng phắc
              Để con đi giết giặc
              Lấy máu nó rửa thù này
              Lấy súng nó cầm chắc tay
              Mỗi đêm một lần mở hội
              Trong lòng con chim múa hoa cười
              Vì nắng sắp lên rồi
              Chân trời đã tỏ
              Sông Đuống cuồn cuộn trôi
              Để nó cuốn phăng ra bể
              Bao nhiêu đồn giặc tơi bời
              Bao nhiêu nước mắt
              Bao nhiêu mồ hôi
              Bao nhiêu bóng tối
              Bao nhiêu nỗi đời

              Bao giờ về bên kia sông Đuống
              Anh lại tìm em
              Em mặc yếm thắm
              Em thắt lụa hồng
              Em đi trảy hội non sông
              Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh.
              ~Hoàng-Cầm~
              Việt Bắc, tháng 4, 1948

                           
              ĐÊM THỔ
                       
              Cúi lạy mẹ con trở về Kinh Bắc
              Chiều xưa giẻ quạt voi lồng
              Thân cau cụt vẫy đuôi mèo trắng mốc
              Chuồn chuồn khiêng nắng sang sông
              Đê mười tám khúc Văn Giang
              Chuông Bách môn đổ xô gò má
              Mây thành thổi lửa
              Nẻo Đông Triều khép mở gió kỳ lân
              Chớp rạch dáng tiên vén xiêm xõa ngủ
              Thoắt chìm
              Gấu đẩy đá Thiên thai
              Đi đâu

              Tràng mày xếch vòng cung
              bắn nát chiều mai ráng đỏ
              Châu chấu ma vờn cổ yếm xây

              Không gặp người quen
              hờ
              ngõ cũ

              Đêm xuống
              làm lầu hoang
              Trò chuyện gì ai đâu
              Mồ tháng giêng mưa sũng
              Đằm ca dao sáo diều chiều lịm tím lưng trâu

              Bưởi Nga My sao Mẹ bắt đèo bòng
              ~Hoàng-Cầm~


              EM BÉ LÊN SÁU TUỔI

              Em bé lên sáu tuổi
              Lủi thủi tìm miếng ăn.
              Bố: cường hào nợ máu
              Đã trả trước nông dân.
              Mẹ bỏ con lay lắt
              Đi tuột vào trong Nam.
              Từ khi lọt lòng mẹ
              Ăn sữa, ngủ dường êm,
              Áo hoa lót áo mềm,
              Nào biết mình sung sướng.
              Ngọn sóng đang trào lên
              Ai nghĩ thân bèo bọt;
              Như ngườì với con người
              Vẫn sẵn lòng thương xót.
              Có cụ già đói khổ
              Lập cập đi mò cua:
              Bố mẹ nó không còn,
              Bỗng thương tình côi cút;
              Cụ nhường cho miếng cơm.
              Chân tay như cái que,
              Bụng phình lại ngẳng cổ,
              Mắt tròn đỏ hoe hoe;
              Đói nhìn đời bỡ ngỡ:
              ‘‘Lạy bà xin bát cháo
              Cháu miếng cơm thầy ơi!’’

              Có một chị cán bộ
              Đang phát động thôn ngoài,
              Chợt nhìn ra phía ngõ
              Nghe tiếng kêu lạc loài
              Chị rùng mình nhớ lại
              Năm đói kém từ lâu
              Chị mới năm tuổi đầu
              Liếm lá khoai giữa chợ.
              Chạy vùng ra phía ngõ
              Dắt em bé vào nhà,
              Nắm cơm dành chiều qua
              Bẻ cho em một nửa.
              Chị bần cố nông cốt cán
              Ứa nước mắt quay đi:
              - ‘‘Nó là con địa chủ
              Bé bỏng đã biết gì;
              Hôm cho em bát cháo,
              Chị ba ngày hỏi truy.’’
              Chị đội bỗng lùi lại
              Nhìn đứa bé mồ côi
              Cố tìm vết thù địch.
              Chỉ thấy một con người.
              Em bé đã ăn no
              Nằm lăn ra đất ngủ;
              Chị nghĩ: ‘‘sau lấy chồng
              Sinh con bồng bú sữa.’’

              Chị phải đình công tác
              Vì câu chuyện trên kia.
              Buồng tối lạnh đêm khuya
              Thắp đèn lên kiểm thảo.
              Do cái lưỡi không xương
              Nên nhiều đường lắt lẻo;
              Do con mắt bé téo
              Chẳng nhìn xa chân trời;
              Do bộ óc trây lười
              Chỉ một mầu sắt rỉ,
              Đã lâu năm cũ kỹ
              Trên trang sách im lìm;
              Do mấy con người máy
              Đầy gân, thiếu trái tim!

              Nào ‘’liên quan phản động’’
              ‘‘Mất cảnh giác lập trường’’
              Mấy đêm khóc ròng rã
              Ngọn đèn soi tù mù,
              Lòng vặn lòng câu hỏi:
              ‘‘Sao thương con kẻ thù?
              Giá ghét được đứa bé
              Lòng thảnh thơi biết bao nhiêu!’’
              ~Hoàng-Cầm~


              LÁ DIÊU BÔNG

              Váy Đình-Bảng buông chùng cửa võng
              Chị thẫn thờ đi tìm
              Đồng chiều
              Cuống rãy
              Chị bảo: Đứa nào tìm được lá Diêu Bông  
              Từ nay ta gọi là chồng
              Hai ngày em đi tìm thấy lá
              Chị chau mày:
              Đâu phải Lá Diêu Bông
              Mùa đông sau em tìm thấy lá
              Chị lắc đầu
              Trông nắng vãn bên sông.
              Ngày cưới chị
              Em tìm thấy lá
              Chị cười xe chỉ ấm trôn kim.
              Chị ba con
              Em tìm thấy lá
              Xòe tay phủ mặt chị không nhìn.
              Từ thuở ấy
              Em cầm chiếc lá
              Đi đầu non cuối bể.
              Gió quê vi vút gọi
              Diêu Bông hời
              Ới Diêu Bông!
              ~Hoàng-Cầm~    
                    1993


              <bài viết được chỉnh sửa lúc 21.12.2010 19:22:56 bởi Anh Nguyên >
              #7
                Anh Nguyên 23.12.2010 06:54:12 (permalink)


                VU-CAO
                    1922

                Tức Vũ-Hữu-Chỉnh, sinh tại Vụ-Bản,
                Nam Định, làm thơ, viết truyện ngắn.


                NÚI ĐÔI

                Bảy năm về trước em mười bảy
                Anh mới đôi mươi, trẻ nhất làng
                Xuân Dục Đoài, Đông hai cánh lúa
                Bữa thì anh tới, bữa anh sang.

                Lối ta đi giữa hai sườn núi
                Đôi ngọn nên làng gọi là Núi Đôi
                Em vẫn đùa anh: Sao khéo thế
                Núi chồng núi vợ đứng song đôi.

                Bỗng cuối mùa chiêm quân giặc tới
                Ngõ chùa cháy đỏ những thân cau
                Mới ngỏ lời thôi đành lỗi hẹn
                Đâu ngờ từ đó mất tin nhau.

                Anh vào bộ đội lên đông bắc
                Chiến đấu quên mình năm lại năm
                Mỗi bận dân công về lại hỏi
                Ai người Xuân Dục, Núi Đôi chăng?

                Anh nghĩ quê ta giặc chiếm rồi
                Trăm nghìn căm uất bao giờ nguôi
                Mỗi tin súng nổ vùng đai địch
                Sương trắng người đi lại nhớ người.

                Đồng đội có nhau thường nhắc nhở
                Trung du làng nước vẫn chờ trông
                Núi Đôi bốt dựng kề ba xóm
                Em vẫn đi về những bến sông?

                Náo nức bao nhiêu ngày trở lại
                Lệnh trên ngừng bắn, anh về xuôi
                Hành quân qua tắt đường sang huyện
                Anh ghé thăm nhà, thăm Núi Đôi.

                Mới đến đầu ao, tin sét đánh
                Giặc giết em rồi, dưới gốc thông
                Giữa đêm bộ đội vây đồn Thứa
                Em sống trung thành, chết thuỷ chung,

                Anh ngước nhìn lên hai dốc núi
                Hàng thông, bờ cỏ, con đường quen
                Nắng lụi bỗng đưng mờ bóng khói
                Núi vẫn đôi mà anh mất em!

                Dân chợ Phù Linh ai cũng bảo
                Em còn trẻ lắm, nhất làng trong
                Mấy năm cô ấy làm du kích
                Không hiểu vì sao chẳng lấy chồng.

                Từ núi qua thôn đường nghẽn lối
                Xuân Dục Đoài, Đông cỏ ngút đầy
                Sân biến thành ao, nhà đổ chái
                Ngổn ngang bờ bụi cánh dơi bay.

                Cha mẹ dìu nhau về nhận đất
                Tóc bạc thương từ mỗi gốc cau
                Nứa gianh nửa mái lều che tạm
                Sương nắng khuây dần chuyện xót đau.

                Anh nghe có tiếng người qua chợ:
                Ta gắng mùa sau lúa sẽ nhiều
                Ruộng thấm mồ hôi từng nhát cuốc
                Làng ta rồi đẹp biết bao nhiêu!

                Nhưng núi còn kia anh vẫn nhớ
                Oán thù còn đó, anh còn đây
                Ở đây cô gái làng Xuân Dục
                Đã chết vì dân giữa đất này?

                Ai viết tên em thành liệt sĩ
                Bên những hàng bia trắng giữa đồng
                Nhớ nhau anh gọi: em, đồng chí
                Một tấm lòng trong vạn tấm lòng.

                Anh đi bộ đội, sao trên mũ
                Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
                Em sẽ là hoa trên đỉnh núi
                Bốn mùa thơm mãi cánh hoa thơm.
                ~Vũ-Cao~
                   1956
                Nhà xuất bản Giáo dục, 2005   



                NGUYỄN-ĐÌNH-THI

                Sinh tại Luang Prabang, Lào, quê Vũ-Thạch,
                (phố Bà Triệu, q. Hoàn Kiếm, HN), năm 1931
                về nước học ở Hải-Phòng, Hà-Nội, đại biểu
                tham dự Quốc dân Đại hội Tân-Trào, Ủy viên
                Tiểu ban dự thảo Hiến pháp, Tổng thư ký Hội
                Nhà Văn VN, làm thơ, viết tiểu thuyết, truyện
                ngắn, tiểu luận, kịch.


                ĐẤT NƯỚC*

                Sáng mát trong như sáng năm xưa
                Gió thổi mùa thu hương cốm mới
                Tôi nhớ những ngày thu đã xa

                Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
                Những phố dài xao xác hơi may
                Người ra đi đầu không ngoảnh lại
                Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

                Mùa thu nay khác rồi
                Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
                Gió thổi rừng tre phấp phới
                Trời thu thay áo mới
                Trong biếc nói cười thiết tha!

                Trời xanh đây là của chúng ta
                Núi rừng đây là của chúng ta
                Những cánh đồng thơm ngát
                Những ngả đường bát ngát
                Những dòng sông đỏ nặng phù sa
                Nước chúng ta
                Nước những người chưa bao giờ khuất
                Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
                Những buổi ngày xưa vọng nói về!

                Ôi những cánh đồng quê chảy máu
                Dây thép gai đâm nát trời chiều
                Những đêm dài hành quân nung nấu
                Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.

                Từ những năm đau thương chiến đấu
                Đã ngời lên nét mặt quê hương
                Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu
                Đã bật lên những tiếng căm hờn

                Bát cơm chan đầy nước mắt
                Bay còn giằng khỏi miệng ta
                Thằng giặc Tây, thằng chúa đất
                Đứa đè cổ, đứa lột da...

                Xiềng xích chúng bay không khóa được
                Trời đầy chim và đất đầy hoa
                Súng đạn chúng bay không bắn được
                Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

                Khói nhà máy cuộn trong sương núi
                Kèn gọi quân văng vẳng cánh đồng
                Ôm đất nước những người áo vải
                Đã đứng lên thành những anh hùng

                Ngày nắng đốt theo đêm mưa dội
                Mỗi bước đường mỗi bước hy sinh
                Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
                Lòng ta bát ngát ánh bình minh.

                Súng nổ rung trời giận dữ
                Người lên như nước vỡ bờ
                Nước Việt Nam từ máu lửa
                Rũ bùn đứng dậy sáng lòa!
                ~Nguyễn-Đình-Thi~


                LÁ ĐỎ         

                Gặp em trên cao lộng gió
                Rừng lạ ào ào lá đỏ
                Em đứng bên đường như quê hương
                Vai ác bạc quàng súng trường.
                Ðoàn quân vẫn đi vội vã
                Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.
                Chào em, em gái tiền phương
                Hẹn gặp nhau nhé giữa Sài Gòn.
                Em vẫy cười đôi mắt trong.
                ~Nguyễn- Đình-Thi~
                Trường Sơn, 12/1974


                VIỆT NAM QUÊ  HƯƠNG TA 

                Việt Nam đất nước ta ơi
                Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
                Cánh cò bay lả rập rờn
                Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều
                Quê hương biết mấy thân yêu
                Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
                Mặt người vất vả in sâu
                Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn
                Ðất nghèo nuôi những anh hùng
                Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
                Ðạp quân thù xuống đất đen
                Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa.
                Việt Nam đất nắng chan hòa
                Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh
                Mắt đen cô gái long lanh
                Yêu ai yêu trọn tấm tình thủy chung
                Ðất trăm nghề của trăm vùng
                Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem
                Tay người như có phép tiên
                Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ
                Nước bâng khuâng những bến đò
                Ðêm đêm còn vọng câu hò Trương Chi
                Ðói nghèo nên phải chia ly
                Xót xa lòng kẻ rời quê lên đường
                Ta đi ta nhớ núi rừng
                Ta đi ta nhớ dòng sông vỗ bờ
                Nhớ đồng ruộng, nhớ khoai ngô
                Bát cơm rau muống quả cà giòn tan…
                ~Nguyễn- Đình-Thi~
                (Trích đoạn trường ca Bài thơ Hắc Hải)


                #8
                  Anh Nguyên 27.12.2010 05:27:12 (permalink)



                  TỬ-PHÁC
                   1923-1982

                  Tức Nguyễn-Anh-Chấn, tên thật Nguyễn-Anh-Kim,
                  là nhà văn, nhà tơ, nhạc sĩ, tác giả bài "Tiếng hát quay tơ"
                  làm năm 1948, một trong những nhân vật trụ cốt của
                  phong trào Nhân Văn Giai Phẩm.

                  "Tiếng Hát Quay Tơ" đã được hoan nghênh nhiệt liệt:

                  Chiều không hương buông mây lắng xuống đồng quê
                  Trời mênh mông tím ngát, thoi thóp pha hồng
                  Hàng nước mắt, lá rơi bên thềm, vun vút bóng cau
                  Khắp trời bát ngát khói sương
                  Thì thào lá biếc có thương lá vàng
                  Tre ngà đưa võng heo may hòa đàn...
                  ......
                  Ngập ngừng xe quay rung rinh in bóng dáng người
                  Aàm ầm... gió rét... mưa bay...
                  ... ... ...
                  Chàng ra đi...
                  Em về xa vắng thầm lo cho cánh chim bay
                  Chiều nghe vang lá xiết em run
                  Ngỡ tiếng ngỡ tiếng bước ai về
                  Quay quay thương nhớ quyến vào tơ
                  Quay quay se áo rét dâng chàng...
                  ......
                  Quay quay thương nhớ quyến vào tơ
                  Quay quay chăn ấm quấn thân chàng
                  Mỗi một đường tơ là mỗi dây tình
                  Trong lòng em dâng người hiên ngang
                  Nhịp xe quay vang trong tiếng gió đìu hiu
                  Mình tơ êm óng chuốt như nắng hanh vàng
                  Mùa lá trút sắp qua nhớ chàng quay gấp bánh xe
                  Tơ vàng chắn lối gió đông chọ..đêm không lạnh lùng
                  ...... Gửi cùng áo ấm
                  Muôn vàn nhớ nhung...
                  (Tử Phác, 1948)

                  Khi nói về bài "Tiếng Hát Quay Tơ" nhà văn kiêm thi sĩ Hoàng Cầm đã viết: "Cả đoàn Việt Bắc đều thích hát cả ngày ca khúc Quay Tơ, có anh còn nhảy "valse"theo nhạc Quay Tơ nữa, nghe thật sang trọng hào hoa cuốn hút thắm thiết... "

                  Tử Phác nổi tiếng từ đó, nhưng cũng từ đó Tử Phác không còn thường sáng tác thơ nhạc vì được điều động vào cương vị tổ chức điều khiển làm Trưởng Phòng Văn Nghệ Quân Khu 3.

                  Năm 1950 lên Trung Ương giữ chức Trưởng Phòng Văn Nghệ thuộc Tổng Cục Chính Trị và năm 1952 làm Tổng Phụ Trách Văn Công Quân Đội cùng với Chính Hữu, Trần Dần và Hoàng Cầm trong Ban Chỉ Huy Tổng Đoàn.

                  Khi Trung Quốc tung ra phong trào "Trăm Hoa Đua Nở" Việt Nam cũng hùa theo và một số văn nghệ sĩ cùng nhau làm tờ báo "Nhân Dân Giai Phẩm" vào những năm 1957-1958.

                  Tử Phác là Thư Ký Toà Soạn của báo Nhân Dân Giai Phẩm.

                  Khi chính quyền dẹp Nhân Dân Giai Phẩm những người có liên quan tới Nhân Dân Giai Phẩm đều bị trừng phạt và đối xử tàn tệ. Riêng người bị trừng trị tàn nhẫn nhất là Tử Phác.

                  Tử Phác bị hạ tầng công tác mất hết quân hàm không còn được quân đội trả lương và cấp dưỡng, phải đi cải tạo ở Hòa Bình trong hai năm 1959-1960. Nếu không có gia đình giúp đỡ thì Tử Phác đã bị bỏ chết đói ở Hòa Bình. Gia đình gửi cho Tử Phác một chiếc xe đạp để Tử Phác làm nghề "thồ đồ" kiếm sống. Sức khoẻ của Tử Phác từ đó cứ sút giảm dần liên miên hết bệnh nầy sang bệnh khác.

                  Khi được thả về Tử Phác không tìm được một việc làm nào, các báo và nhà xuất bản bị cấm không được đăng và trả tiền nhuận bút những bài văn thơ nhạc của Tử Phác. Con cái không cho đi học ở những cấp cao.

                  Trong 30 năm, Tử Phác như tù giam lỏng không ra khỏi nhà. Các người lại thăm, có người Tử Phác tiếp đón niềm nở, có người Tử Phác không chào hỏi để mặc ngồi đó hàng giờ không trả lời một câu, ngồi chán rồi đi, Tử Phác không để ý tới. Các con hỏi tại sao thế? Tử Phác đáp:                   "Những thằng đó đến xem bố nói gì để viết báo cáo".

                  Không có sinh kế, vợ con nheo nhóc, sống vất vưởng nhờ tiền trợ giúp của gia đình nội ngoại ở Pháp, đồ đạc trong nhà bán dần dần đến cả chiếc dương cầm, cái hương án...

                  "Tôi biết đi đâu biết về đâu
                  Tuy không reo ác lại hái sầu
                  Đất lửa khi nao là đất thánh
                  Cát bụi bơ vơ giữa địa cầu
                  Nay bạn mai thù không hiểu nổi
                  Chuyện đời nhân nghĩa lộn đầu đuôi
                  Tôi muốn hỏi trên đường vạn nẻo
                  Đâu đất lành dung lũ chúng tôi.
                  Tôi hỏi bình minh tôi hỏi mây
                  Hỏi sóng biển hỏi trời giông bão
                  Hỏi tình yêu hay hỏi niềm đau
                  Đâu đất lành dung lũ chúng tôi."
                  (Tử Phác, 12-1979)

                  Chính vì đâu đất lành dung lũ chúng tôi? Nên khi phong trào vượt biên lan ra ngoài Bắc, Tử Phác dành để vợ con vượt biên chỉ có người con đã lập gia đình ở lại trông nom Tử Phác.

                  Nghịch cảnh nên thơ cũng nghịch thường. Xa quê hương ai ai chẳng nhớ thương nhưng Tử Phác đã viết: "Vui sướng reo mừng. Biệt ly nào không buồn?" Nhưng Tử Phác lại viết: Vui Biệt Ly, trong những câu thơ sau:

                  Đất đuổi tôi ra biển
                  Biển quẳng tôi về đâu
                  Chỉ nghe trong sóng gió
                  Thảm thiết tiếng hải âu
                  ......
                  Ai xa quê hương mà nghe náo nức
                  Ai biệt chồng con vui sướng reo mừng
                  ......
                  Ai đã chắc biệt ly là khổ
                  Ai cầm bằng đến được bờ vui
                  Vui ly biệt mà buồn thân phận
                  ......                   (Tử Phác, 12-1979)

                  Nỗi niềm lo lắng cho những người vượt biên Tử Phác gói ghém trong những câu thơ:......

                  Xưa tiễn Kinh Kha có sá gì
                  Sá gì tiếng sáo Cao Tiệm Ly
                  Sầu thế kỷ muôn lần hơn chuyện cổ
                  Máu nhuộm hồng triệu mắt héo phân kỳ
                  Tìm em nơi nao trên biển Đông
                  Thuyền con như lá rớt giữa giòng
                  Lòng biển tối đen lòng đời hiểm độc
                  Em lênh đênh theo định mệnh hãi hùng
                  Tìm em nơi nao trên biển Đông
                  Đâu Macao, Tân Đảo, đâu Hồng Kông
                  Một trời một nước bờ xa khuất
                  Tìm em nơi nao trên biển Đông
                  (Tử Phác, 12-1979)

                  Và may thay......

                  Những người vượt biên tới Hồng Kông và sau được định cư ở Pháp vì có thân nhân bảo lãnh. Nhớ vợ thương con, có đêm Tử Phác nằm mê thấy vợ về thăm trong vườn hồng tặng một tấm hình còn Tử Phác tặng vợ một bài thơ:

                  Cố nhân mặc áo hoa
                  Lẫn muôn hoa vườn hồng
                  Mắt lão nhìn chưa ra
                  Đã mờ đi lệ nhòa
                  Ba mươi năm chiến tranh
                  Không lạc nhau bom đạn
                  Thế mà nay về già
                  Lại lạc nhau trong vườn hoa
                  Bà tặng tôi tấm hình
                  Rẽ hoa tìm cố nhân
                  Tôi tặng bà vần thơ
                  Vẫn rành rành tôi đó
                  Tuổi già tưởng suôi sẻ
                  Ai ngờ vẫn phong ba
                  Bão táp trong vườn hoa
                  Vẫn ương ương vậy mà
                  (Tử Phác, 29-7-1980)

                  Đám tang của Tử Phác có công an chìm nổi canh chừng cẩn mật vì có nhiều người tới tham dự. Trong bài văn tế của Trần Dần có những câu như sau:

                  Ngày xửa, ngày xưa... có một chàng trai...
                  trong ầm ầm... gió rét... mưa bay...
                  động tâm vì những người chiến trường áo mong manh...
                  liều lấy cả tuổi xanh mình... tim thật mình...
                  quay tơ... may áo...
                  ai ai đều nhớ...
                  mỗi một đường tơ là mỗi dây tình...
                  dâng người hiên ngang...
                  thế là khúc tâm ca thành áo ấm trữ tình
                  cho hơn một thế hệ những người áo mong manh chiến trường
                  những người hồi ấy hiên ngang kháng chiến...

                  Sự tích chàng trai chỉ cần có thế:

                  Tử Phác... Le Fier... Từ đầu...
                  Rồi khổ ải... khổ ải... 30...
                  Hơn 30 năm sau... anh nằm đây...
                  Vẫn anh... Tử Phác... Le Fier...
                  Anh đã sống- đã đau-anh đã thác
                  Yêu nghệ thuật-yêu thơ-yêu nhạc
                  Một đời anh thác chỉ vì... yêu
                  ......
                  Anh để lại cho chúng tôi một thái độ
                  Chúng tôi ở lại... anh đi...
                  Âm dương không cách trở...
                  (Trần Dần, 12-05-1982)

                  Mười năm sau, tờ báo Âm Nhạc số 4 năm 1992 ở Hà Nội mới đăng bốn trang nói về Tử Phác kèm theo ảnh.

                  Và mười sáu năm sau, tờ báo Lao Động số 11 năm 1998 mới đăng ảnh của Tử Phác và một bài ngắn coi Tử Phác như một "nghệ sĩ có tầm vóc văn hóa sâu sắc thuộc số người sớm nhất mở đường "sân khấu hóa" cho một điệu múa dân gian là điệu múa sạp."

                  Hai chục năm qua thoáng tới ngày
                  Kỵ linh thanh khí có về đây?
                  Gia phong nhang khói tình vương vấn
                  Sứ điệp ngàn thu mộng đắng cay.
                  Non nước tiếc thương tài mệnh bạc
                  Nhạc thi âm hưởng lụy trần ai
                  Bến xưa chìm bóng trăng đồng nội
                  Sương phủ mù đêm lệ ứa đầy...
                  Vân Uyên, 12/5/02


                  <bài viết được chỉnh sửa lúc 14.01.2011 07:50:25 bởi Anh Nguyên >
                  #9
                    Anh Nguyên 27.12.2010 05:37:39 (permalink)


                    TRẦN-                    DẦN
                        1926-1997

                    Tức Trần-Văn-Dần, sinh tại Nam-Định,
                    làm thơ, viết tiểu thuyết và phiên dịch.
                    Ông viết ‘‘Biểu hiệu cao nhất của trách
                    nhiệm người viết là thái độ tôn trọng,
                    trung thành với sự thực…Tôn trọng,
                    trung thành với sự thực vừa là trách
                    nhiệm, vừa là lập trường, vừa là phương
                    pháp làm việc của người viết…Nếu như
                    sự thực ngược lại chính sách, chỉ thị, thì
                    phải viết sư thực chứ không phải là bóp
                    gò sự thật vào chính sách!’’

                     


                    NHẤT ĐỊNH THẮNG

                    Tôi ở phố Sinh Từ:
                    Hai người
                    Một gian nhà chật.
                    Rất yêu nhau, sao cuộc sống không vui?
                    Tổ Quốc hôm nay
                        tuy gọi sống Hòa Bình
                    Nhưng mới chỉ là năm thứ nhất
                    Chúng ta còn muôn việc rối tinh…
                    Chúng ta
                    Ngày làm việc, đêm thì lo đẫy giấc
                    Vợ con đau thì rối ruột thuốc men
                    Khi mảng vui – khi chợt nhớ – chợt quên
                    Trăm cái bận hàng ngày nhay nhắt
                    Chúng ta vẫn làm ăn chiu chắt
                    Ta biết đâu bên Mỹ Miếc tít mù
                    Chúng còn đương bày kế hại đời ta?
                    Người ta nói thằng ngô con đĩ
                    Ở miền Nam có tên giặc họ Ngô
                    Tài của hắn là: Khuyển Ưng của Mỹ
                    Bửu bối gớm ghê là: một lưỡi đao cùn
                    Hắn nhay mãi cố xẻ đôi Tổ Quốc
                    Tôi đi giữa trời mưa đất Bắc
                    Đất hôm nay tầm tã mưa phùn
                    Bỗng nhói ngang lưng
                        máu rỏ xuống bùn
                    Lưng tôi có tên nào chém trộm?
                    A! Cái lưỡi đao cùn!
                    Không đứt được – mà đau!
                    Chúng định chém tôi làm hai mảnh
                    Ơi cả nước! Nếu mà lưng tê lạnh
                    Hãy nhìn xem: Có phải vết đao?
                    Không đứt được mà đau!
                    Lưng Tổ Quốc ngày hôm nay rớm máu.
                    2.
                    Tôi đã sống rã rời cân não
                    Quãng thời gian nhưng nhức chuyện đi Nam
                    Những cơn mưa rơi mãi tối sầm
                    Họ lếch thếch ôm nhau đi từng mảng
                    Tôi đã trở nên người ôm giận
                    Tôi đem thân làm ụ cản đường đi
                    - Đứng lại!
                    - Đi đâu?
                    - Làm gì?
                    Họ kêu những thiếu tiền thiếu gạo
                    Thiếu Cha, thiếu Chúa, thiếu vân vân
                    Có cả anh nam chị nữ kêu buồn
                    - Ở đây
                        khát gió, thèm mây…
                             Ô hay!
                    Trời của chúng ta gặp ngày mây rủ
                    Nhưng trời ta sao bỏ nó mà đi?
                    Sau đám mây kia
                        là cả miền Nam
                    Sao nỡ tưởng là non bồng của Mỹ!
                    Tiệm nhảy, rượu nồng, gái tơ
                    Tha hồ những tự do tự diếc
                    Tưởng như ở đấy cứ chìa tay
                         là có đô-la
                    Có trâu ruộng, – Có ngày đêm hoan hỷ!
                    Mặc dầu sao nỡ đổi trời ta?
                    Tôi muốn khóc giữ từng em bé
                    - Bỏ tôi ư? – Từng vạt áo – Gót chân
                    Tôi muốn kêu lên – những tiếng cộc cằn…
                    - Không! Hãy ở lại
                    Mảnh đất ta hôm nay dù tối
                    Cũng còn hơn
                        non bồng Mỹ
                         triệu lần…
                    Mảnh đất dễ mà quên?
                         Hỡi bạn đi Nam
                    Thiếu gì ư? Sao chẳng nói thực thà?
                    Chỉ là:
                    - thiếu quả tim, bộ óc!
                    Những lời nói sắp thành nói cục
                    Nhưng bỗng dưng tôi chỉ khóc mà thôi
                    Tôi nức nở giữa trời mưa bão.
                    Họ vẫn ra đi
                        - Nhưng sao bước rã rời?
                    Sao họ khóc?
                    Họ có gì thất vọng?
                    Đất níu chân đi,
                        gió cản áo bay về.
                    Xa đất Bắc tưởng như rời cõi sống
                    Tưởng như đây là phút cuối cùng
                    Giăng giối lại: – Mỗi lùm cây – hốc đá
                             – Mỗi căn vườn – gốc vả – cây sung
                    Không nói được, chỉ còn nức nở
                    Trắng con ngươi nhìn lại đất trời
                    Nhìn cơn nắng lụi, nhìn hạt mưa sa
                    Nhìn con đường cũ, nhìn ngôi sao mờ
                    Ôi đất ấy – quên làm sao được?
                    Quên sao nơi ấm lạnh ngọt bùi
                    Hôm nay đây mưa gió giập vùi
                    - Mưa đổ mãi lên người xa đất Bắc…
                    Ai dẫn họ đi?
                         Ai?
                         Dẫn đi đâu? – mà họ khóc mãi thôi
                    Trời vẫn quật muôn vàn tảng gió
                    Bắc Nam ơi, đứt ruột chia đôi
                    Tôi cúi xuống – Quỳ xin mưa bão
                    Chớ đổ thêm lên đầu họ -
                         Khổ nhiều rồi!
                    Họ xấu số – Chớ hành thêm họ nữa
                    Vườn ruộng hoang sơ – Cửa nhà vắng chủ
                    Miền Nam muôn dặm, non nước buồn thương
                    Họ đã đi nhưng trút lại tâm hồn
                    Ơi đất Bắc! Hãy giữ gìn cho họ
                    3.
                    Tôi ở phố Sinh Từ
                    Những ngày ấy bao nhiêu thương xót
                    Tôi bước đi
                    Không thấy phố
                         không thấy nhà
                    Chỉ thấy mưa sa
                        trên màu cờ đỏ.
                    Gặp em trong mưa
                    Em đi tìm việc
                    Mỗi ngày đi lại cúi đầu về
                    - Anh ạ.
                        Họ vẫn bảo chờ…
                    Tôi không gặng hỏi, nói gì ư?
                    Trời mưa, trời mưa
                    Ba tháng rồi
                    Em đợi
                    Sống bằng tương lai
                    Ngày và đêm như lũ trẻ mồ côi
                    Lũ lượt dắt nhau đi buồn bã…
                    Em đi
                    trong mưa
                         cúi đầu
                             nghiêng vai
                    Người con gái mới mười chín tuổi
                    Em ơi!
                    Em có biết đâu
                    Ta khổ thế này
                    Vì sao?
                    Em biết đâu
                    Mỹ Miếc, Ngô Nghê gì?
                    Khổ thân em mưa nắng đi về
                             lủi thủi
                    Bóng chúng
                         đè lên
                         số phận
                            từng người
                    Em cúi đầu đi, mưa rơi
                    Những ngày ấy bao nhiêu thương xót
                    Tôi bước đi
                        không thấy phố
                            không thấy nhà
                    Chỉ thấy mưa sa
                         trên màu cờ đỏ
                    4.
                    Đất nước khó khăn này
                        sao không thấm được vào Thơ?
                    Những tủ kính tôi dừng chân dán mũi
                    Các thứ hàng ế ẩm đợi người mua
                    Nhưng mà sách – hình như khá chạy
                    À quyển kia của bạn này – bạn ấy
                    Quyển của tôi tư lự, nét đăm đăm
                    Nó đang mơ: – nếu thêm cả miền Nam
                    Số độc giả sẽ tăng dăm bảy triệu
                    Tôi đã biến thành người định kiến
                    Tôi ước ao tất cả mọi người ta
                    Đòi Thống Nhất phải đòi từ việc nhỏ
                    - từ cái ăn
                         cái ngủ
                         chuyện riêng tư
                    - từ suy nghĩ
                         nựng con
                             và tán vợ
                    Trời mưa mãi lây rây đường phố
                    Về Bắc Nam tôi chưa viết chút nào
                    Tôi vẫn quyết Thơ phải khua bão gió
                    Nhưng hôm nay
                        tôi bỗng cúi đầu
                    Thơ nó đi đâu?
                    Sao những vần thơ
                    Chúng không chuyển, không xoay trời đất
                    Sao chúng không chắp được cả cõi bờ?
                    Non nước sụt sùi mưa
                    Tôi muốn bỏ thơ
                    Làm việc khác
                    Nhưng hôm nay tôi mê mải giữa trời mưa
                    Chút tài mọn
                         tôi làm thơ chính trị
                    Những ngày ấy bao nhiêu thương xót
                    Tôi bước đi
                         không thấy phố
                            không thấy nhà
                    Chỉ thấy mưa sa
                         trên màu cờ đỏ
                    5.
                    Em ơi! – ta ở phố Sinh Từ
                    Em đương có chuyện gì vui hử
                    À cái tin trên báo – Ừ em ạ
                    Hôm nay bọn Mỹ Miếc, lũ Ngô Nghê
                    Chúng đang phải giậm chân đấm ngực!
                    Vượt qua đầu chúng nó,
                         mọi thứ hàng
                    Những tấn gạo vẫn vượt đi
                    Những tấn thư, tài liệu
                    Vẫn xéo qua đầu chúng, giới ranh gì?
                    Ý muốn dân ta
                        là lực sĩ khổng lồ
                    Đè cổ chúng mà xóa nhòa giới tuyến
                    Dân ta muốn trời kia cũng chuyển
                    Nhưng
                    Trời mưa to lụt cả gian nhà
                    Em tất tả che mưa cản gió
                    Con chó Mực nghe mưa là rú
                    Tiếng nó lâu nay như khản em à
                    Thương nó nhỉ – nó gầy – lông xấu quá
                    Nó thiếu ăn – Hay là giết đi ư?
                    Nó đỡ khổ – Cả em đỡ khổ.
                    Em thương nó – Ừ thôi chuyện đó
                    Nhưng hôm nay anh mới nghĩ ra
                    Anh đã biến thành người định kiến
                    Mực ơi!
                    đừng oán chủ, Mực à!
                    Mày không hiểu những gần xa Mỹ Diệm
                    Chúng ở đâu – mà lại núp bên ta
                    Chính chúng cướp cả cơm của khuyển
                    Những ngày ấy bao nhiêu thương xót
                    Tôi bước đi
                        không thấy phố
                            không thấy nhà
                    Chỉ thấy mưa sa.
                         trên màu cờ đỏ
                    6.
                    Hôm nay đài tiếng nói Việt Nam
                    Lại có chuyện tên Ngô Đình Diệm
                    Hắn sai con em là lũ du côn
                    Đi ném đá nhà Ủy ban Quốc tế.
                    Hắn bảo hắn Giơ-ne không ký
                    Hắn bịt tai, không biết chuyện hiệp thương!
                    Ô hay! Cái lưỡi uốn càn
                    Cả thế giới vả vào mõm hắn
                    Hắn giậm chân khoa lưỡi đao cùn:
                    - Mặc kệ! Giết ta chết hẳn
                            thì thôi
                    Ta chẳng giả miền Nam!
                    Chứ
                    giả miền Nam cho nước Việt Nam
                    Thì ta chết
                         – thầy ta cũng chết
                    Hắn thét lên ộc máu mũi máu mồm
                    Hắn lồng lộn, ôm miền Nam mà cắn!
                    Thịt dân ta từng mảng nát bươm
                    Nhưng không!
                    Hôm nay
                    Cả thành phố Sài Gòn
                    Đóng cửa!
                    Không họp chợ!
                    Không ra đường!
                    Những mảng thịt
                    Những đọi máu đào
                    đang rầm rập kéo nhau
                         đi ngoài phố
                    Hôm nay
                        hàng triệu mối thù sâu
                        tới đập cửa lão già Ngô đòi mạng
                    Vung đao cùn chém phải quãng trời không!
                    Hắn đi ngủ,
                         muôn tiếng kêu xúm lại quanh giường
                    Hắn ngồi ăn
                        tiếng khóc nổi trong cơm
                    Hắn nhắm mắt
                        tiếng kêu vào giấc ngủ
                    Hắn rong chơi
                        tiếng rủa bước theo chân
                    Hắn hội họp
                        tiếng kêu ngồi cạnh
                    giơ bàn tay đòi mạng nghều ngào
                    Tên tội nhân kia!
                    Lịch sử vạch tên mày!
                    Tên đứa tay sai!
                    Chẳng có lâu đâu!
                    Hắn sẽ sống như tên mắc tội tử tù
                    Óc điên dại
                    - chân lê vòng xích
                    Trốn đi đâu?
                    Đất trời sâu
                    đương vẩy máu
                         đuổi theo chân hắn.
                    Hắn run sợ – Quỳ xin đã muộn!
                    Dù đêm khuya, bóng tối đặc ngầu ngầu
                    Máu vẫn đỏ
                        trúng đầu trúng mặt
                    Tên tội nhân kia!
                    Lịch sử vang tên mày!
                    7.
                    Tôi đi giữa trời mưa đất Bắc
                    Tai bỗng nghe những tiếng thì thầm
                    Tiếng người nói xen tiếng đời ầm ã.
                    - Chúng phá hiệp thương
                    - Liệu có hiệp thương?
                    - Liệu có tổng hay chẳng tổng?
                    - Liệu đúng kỳ? Hay chậm vài năm?
                    Những câu hỏi đi giữa đời lỏng chỏng
                    Ôi! Xưa nay Người vẫn thiếu tin Người
                    Người vẫn thường kinh hoảng trước Tương Lai
                    Người quên mất Mỹ là sư tử giấy
                    Người vẫn vội – Người chưa kiên nhẫn mấy
                    Gan người ta chưa phải đúng công nông
                    Người chửa có dạ lim trí sắt
                    Người mở to đôi mắt mà trông!
                    A tiếng kèn vang
                        quân đội anh hùng
                    Biển súng
                    rừng lê
                        bạt ngàn con mắt
                    Quân ta đi tập trận về qua
                    Bóng cờ bay đỏ phố đỏ nhà…
                    Lá cờ ấy là cờ bách thắng
                    Đoàn quân kia muôn trận chẳng sờn gan
                    Bao tháng năm đói rét nhọc nhằn
                    Từ đất dấy lên
                    là quân vô sản
                    Mỗi bước đi lại một bước trưởng thành
                    Thắng được Chiến Tranh
                    Giữ được Hòa Bình
                    Giặc cũ chết – lại lo giặc mới
                    Đoàn quân ấy – kẻ thù sợ hãi
                    Chưa bao giờ làm mất bụng dân yêu
                    Dân ta ơi! Chiêm nghiệm đã nhiều
                    Ai có LÝ? và ai có LỰC?
                    Tôi biết rõ đoàn quân sung sức ấy
                    Biết nhân dân
                    Biết Tổ Quốc Việt Nam này
                    Những con người từ ức triệu năm nay
                    Không biết nhục
                    Không biết thua
                        Không biết sợ!
                    Hôm nay
                    Cả nước chỉ có một lời hô:
                    THỐNG NHẤT
                    Chúng ta tin khẩu hiệu ta đòi
                    - Giả miền Nam!
                         Tôi ngửa mặt lên trời
                    Kêu một tiếng – bỗng máu trời rơi xuống
                    Vài ba tia máu đỏ rơi vào tôi
                    Dân ta ơi!
                    Những tiếng ta hô
                    có sức đâm trời chảy máu.
                    Không địch nào cưỡng nổi ý ta
                    Chúng ta đi – như quả đất khổng lồ
                    Hiền hậu lắm – nhưng mà quả quyết…
                    8.
                    Hôm nay
                    Những vần thơ tôi viết
                    Đã giống lưỡi lê: đâm
                    Giống viên đạn: xé
                    Giống bão mưa: gào
                    Giống tình yêu: thắm
                    Tôi thường tin ở cuộc đấu tranh đây
                    Cả nước đã bầu tôi toàn phiếu
                    Tôi là người vô địch của lòng tin.
                    Sao bỗng đêm nay,
                        tôi cúi mặt trước đèn?
                    Gian nhà vắng – chuột đêm nó rúc.
                    Biết bao nhiêu lo lắng hiện hình ra.
                    Hừ! Chúng đã biến thành tảng đá
                        chặn đường ta!
                    Em ơi thế ra
                    Người tin tưởng nhất như anh
                        vẫn có những phút giây ngờ vực
                    Ai có LÝ? Và ai có LỰC?
                    Ai người tin? Ai kẻ ngã lòng tin?
                    Em ơi
                    Cuộc đấu tranh đây
                    cả nước
                         cả hoàn cầu
                    Cả mỗi người đêm ngủ vẫn lo âu
                    Có lẫn máu, có xót thương, lao lực.
                    Anh gạch xóa trang thơ hằn nét mực
                    Bỗng mắt anh nhìn thấy! Lạ lùng thay!
                    Tảng đá chặn đường này!
                    Muôn triệu con người
                    Muôn triệu bàn tay
                    Bật cả máu ẩy đá lăn xuống vực!
                    Anh đã nghĩ: không có đường nào khác
                    Đem ngã lòng ra
                        mà thống nhất Bắc Nam ư?
                    Không không!
                    Đem sức gân ra!
                    Em ơi em!
                    Cái này đỏ lắm, gọi là TIM
                    Anh dành cho cuộc đấu tranh giành THỐNG NHẤT
                    9.
                    Hôm nay
                    Trời đã thôi mưa
                    Thôi gió
                    Nắng lên
                    đỏ phố
                        đỏ nhà
                        đỏ mọi buồng tim lá phổi
                    Em ơi đếm thử bao nhiêu ngày mưa!
                    Bây giờ
                    Em khuân đồ đạc ra phơi
                    Em nhé đừng quên
                    Em khuân tất cả tim gan chúng mình
                        phơi nắng hết.
                    Em nhìn
                    cao tít
                        trời xanh
                    Dưới phố bao nhiêu cờ đỏ!
                    Hôm nay em đã có việc làm
                    Lương ít – Sống còn khó khăn!
                    Cũng là may…
                    Chính phủ muôn lo nghìn lắng
                    Thực có tài đuổi bão xua mưa
                    Không thì còn khổ
                    Em treo cờ đỏ đầu nhà
                    Lá cờ trừ ma
                    Xua được bóng đen chúng nó!
                    Tiếng gì ầm phố em à?
                    A! Những người đi Nam trở ra
                    Phải rồi! Quên sao đất Bắc!
                    - Khổ! Trong ấy loạn
                    Phải đi đồn điền cao su
                    Chúng tôi bị lừa
                    Bà con muốn ra không được.
                    Đồng bào vui muốn khóc
                    Ô này lạ chưa?
                    - Mây ngoài này không đen
                    Mây đen vào trong ấy cả
                    Đúng rồi! Đó là công sức của nhân dân ta
                            lùa mây đuổi gió
                    Những vết thương kháng chiến đỏ lòm
                    Đã mím miệng, lên da lên thịt.
                    Tôi bỗng nhói ở nơi lồng ngực
                    Em ơi
                    Chúng đốt phố Ga-li-ê-ni
                        và nhiều phố khác.
                    Anh đã sống ở Sài gòn thuở trước
                    Cảnh miền Nam thành một góc tim anh
                    Chúng đốt tận đâu
                        mà lửa xém tim mình
                    Tim nó bị thui đen một nửa
                    Từ dạo ấy
                        mà em chẳng rõ.
                    - Em hãy đỡ cho anh khỏi ngã
                    Đứng đây
                    Một lúc!
                    Cờ bay
                        đỏ phố
                        đỏ nhà
                    Màu cờ kia là thang thuốc chữa cho anh.
                    Em có thấy bay trên trời xanh
                    Hàng triệu tâm hồn?
                    Họ đã bỏ miền Nam
                        ra Bắc!
                    Chúng đem súng mà ngăn
                    Đem dây mà trói!
                    Giữ thân người
                        không giữ được nhân tâm
                    Người Nam gửi tâm hồn ra Bắc cả.
                    Bọn Mỹ Diệm ôm đầu sợ hãi
                    Đổ lên chúng nó
                    Mây đen
                        lửa loạn
                        bão thù
                    Ai thắng ai thua?
                    Ai có LÝ và ai có LỰC?
                    Em ơi
                    Hôm nay
                        trời xanh
                        xanh đúc
                    Nắng lên
                        đỏ phố
                        đỏ cờ
                    Cuồn cuộn mít tinh
                    Những ngày thương xót đã lùi xa
                    Hòa bình
                    thêm vững
                    Anh bước đi
                        đã thấy phố thấy nhà
                    Không thấy mưa sa
                    Chỉ thấy nắng lên
                        trên màu cờ đỏ
                    Ta ở phố Sinh Từ
                    Em này
                    Hôm nay
                    đóng cửa
                    Cả nhà ra phố
                    mít tinh
                    Chúng ta đi
                         nổi bão
                        biểu tình
                    Vung cờ đỏ
                        hát hò
                         vỡ phổi…
                    Hỡi những người
                         thành phố
                            thôn quê
                    Đói no lành rách
                    Người đang vui
                    Người sống đang buồn
                    Tất cả!
                    Ra đường!
                    Đi!
                    hàng đoàn
                        hàng đoàn
                    Đòi lấy tương lai:
                    HÒA BÌNH
                        THỐNG NHẤT
                            ĐỘC LẬP
                                DÂN CHỦ
                    Đó là tim
                        là máu đời mình
                    Là cơm áo! Là ái tình
                    Nhất định thắng!
                    ~Trần-Dần~     
                         1955


                     


                    <bài viết được chỉnh sửa lúc 12.06.2012 04:25:22 bởi Anh Nguyên >
                    #10
                      Anh Nguyên 30.12.2010 20:21:16 (permalink)



                      PHẠM-H                      Ổ
                             1926

                      Quê An-Nhơn, Bình-Định, làm thơ,
                      viết tiểu thuyết, truyện ngắn

                       
                      NHỮNG NGÀY XƯA THÂN ÁI
                       
                      Tôi bắn hắn rồi
                      Những ngày xưa thân ái
                      Không ngăn nổi tay tôi
                       
                      Những ngày xưa thân ái
                      chắc hắn quên rồi
                      riêng tôi, tôi nhớ:
                      Đồng làng mênh mông biển lúa
                      Sương mai đáp trắng cỏ đường
                      Hai đứa tôi,
                      Sách vở cặp chung
                      Áo quần nhàu giấc ngủ
                      Song song bước nhỏ chân trần
                      Gói cơm mo mẹ vắt sách tùng tơn
                      Nón rộng hỏng quai
                      Trong túi hộp diêm nhốt dế
                      những ngày xưa êm đẹp thế
                      không đem chung hai đứa một ngày mai
                       
                      Hắn bỏ làng theo giặc mấy năm nay
                      Tôi buồn tôi giận,
                      Đêm nay gặo hắn,
                      Tôi bắn hắn rồi
                      những ngày xưa thân ái
                      Không ngăn nổi tay tôi
                       
                      Xác hắn nằm bờ ruộng
                      Không phải hắn thưở xưa
                      Tôi cúi nhìn mặt hắn
                      tiếc hắn thời ấu thơ
                      ~Phạm-Hổ~
                           1957




                      YÊN-THAO
                             1927


                      Tức Nguyễn-Bảo-Thịnh, sinh tại Sơn-Tây.
                         
                      NHÀ TÔI

                      Tôi đứng bên này sông
                      Bên kia vùng địch đóng
                      Làng tôi đó, xám đen màu tiết đọng
                      Tre cau buồn tóc rủ ướt mưa sương
                      Màu trắng vôi nồm nộp mấy khung tường
                      Nếp đình xưa, người hỡi đau gì không?

                      Tôi là anh lính chiến
                      Rời quê hương từ độ máu khơi dòng
                      Buông tay gầu, vui lại thuở bình Mông
                      Chặt tay súng, ôi mơ ngày đắc thắng
                      Chân đã vẹt trên nẻo đường vạn dặm
                      Áo nào không phai lạt chút màu xưa!

                      Đêm hôm nay tôi trở về lành lạnh
                      Sông sâu mờ lấp lánh ánh sao thưa
                      Mảnh quần nâu đã vá mụn giang hồ
                      Ghì nấc súng tôi mơ về Nguyễn Huệ
                      Làng tôi đó, bên trại thù quạnh quẽ
                      Trông âm thầm như một đám mồ ma
                      Có còn không em hỡi, mẹ tôi già?
                      Những người thân đã khóc buổi tôi xa!

                      Tôi có người vợ trẻ đẹp như thơ
                      Tuổi chớm đôi mươi, cưới buổi dâng cờ
                      Má trắng mịn thơm thơm mùi lúa chín
                      Ai đã ra đi mà không bịn rịn
                      Rời yêu đương nào đã mấy ai vui?
                      Nàng lặng buồn nhìn với lúc chia phôi
                      Tôi mạnh bước mà nghe hồn nhỏ lệ!

                      Tôi có người mẹ
                      Tóc ngả màu bông
                      Tuổi già non thế kỷ
                      Lưng còng uốn nặng kiếp long đong
                      Nắng mưa từ độ tang chồng
                      Tơ tằm rút mãi cho lòng héo hon!
                      Thôi xa rồi, mẹ tôi
                      Đã mòn con mắt trông con phương trời
                      Cơ hồ chợt tỉnh đêm vơi
                      Nghe dòn tiếng súng nhớ lời chia ly
                      Mẹ ơi, con mẹ tìm đi
                      Bao giờ hết giặc con về mẹ vui!

                      Đêm hôm nay tôi trở về lành lạnh
                      Sông sâu mừng lấp lánh ánh sao thưa
                      Tôi là anh lính chiến
                      Theo quân về giải phóng quê hương
                      Đôi chân đất đạp xiêu đồn lũy địch
                      Này anh bộ đội - người bạn pháo binh -
                      Đã đến giờ chưa nhỉ?
                      Mà tôi nghe như trại giặc đã tan tành
                      Này anh rót cho khéo nhé
                      Kẻo lại nhầm nhà tôi
                      Nhà tôi ở dưới chân đồi
                      Có dàn hoa lý có người tôi thương.
                      ~Yên-Thao~




                      TRƯỜNG-CHINH
                              1907-1988


                      Tức Đặng-Xuân-Khu, quê Hành-Thiện,
                      Xuân-Trrường, Nam-Định, Ủy viên bộ
                      Chính trị, Tổng Bí Thư, Chủ Tịch Hội
                      Đồng Nhà Nước.

                       
                      YÊU CON GÁI ĐỊA CHỦ
                       
                      Anh bạn ạ!
                      Anh đã trót yêu con Địa chủ,
                      Quá yêu rồi dứt bỏ sao đành.
                      Đêm qua trằn trọc năm canh,
                      Cũng không dứt nổi mối tình vấn vương!
                      Anh yêu nó đẹp, nó ngoan,
                      Anh yêu mặt nó trái soan hồng hào.
                      Yêu văn hóa nó cao, nó giỏi.
                      Đàn nó hay, giọng hát nó trong,
                      Mắt đen răng trắng môi hồng.
                      Anh yêu lòng đã xiêu lòng từ lâu.
                      Sao anh chẳng đào sâu suy kỹ,
                      Vì đâu nó đẹp, nó xinh.
                      Vì đâu quần áo nó lành.
                      Vì đâu nó được học hành giỏi giang?
                      Biết bao kẻ lầm than đói khổ,
                      Còng lưng làm nuôi nó ăn không.
                      Kẻ thù giai cấp Công, Nông.
                      Sao anh lại nỡ sống chung cho đành?
                      (...)
                      Anh yêu nó, anh nghe lời nó,
                      Anh xa dân, anh bỏ lập trường,
                      Anh xa Cách mạng giữa đường
                      Anh xa rời Đảng, đầu hàng nó cơ!
                      Không, không thể khi nào thế được!
                      Anh đã nguyền vì nước hy sinh,
                      Vì dân Lao động đấu tranh.
                      Anh nên dũng cảm tiến lên, chớ lùi!
                      ~Trường-Chinh~
                              (1950)



                      <bài viết được chỉnh sửa lúc 30.12.2010 20:28:16 bởi Anh Nguyên >
                      #11
                        Anh Nguyên 01.01.2011 06:55:31 (permalink)



                        VIỆT-PHƯƠNG
                                1928

                        Sinh tại Nà Nội, làm thơ.

                        MUÔN VÀN TÌNH THƯƠNG YÊU
                        TRÙM LÊN KHẮP QUÊ HƯƠNG 

                        I
                        Trời đổ mưa, đi viếng Bác, đồng bào chờ, bị ướt
                        Bác thương đồng bào, con biết Bác không vui

                        Ngừng đập trái tim tột bậc con người
                        Cây cỏ đất trời không thật nữa
                        Mắt ta nhìn sắc màu cũng giả
                        Ôi ước gì không thật cả nỗi đau mồ côi

                        Con đóng cửa buồng, ở mình con với Bác
                        Chưa muốn cùng ai chia bớt nỗi đau này
                        Quanh người con và trong con
                        tất cả đều bỗng khác
                        Bác qua đời rồi sao con vẫn ngồi đây
                        Con không thể nghĩ rằng Bác Hồ đã mất
                        Mà nắng vẫn chuyền như sóc giữa lùm cây
                        Con chim đuôi dài được Bác che chở
                        vẫn bay về trước cổng
                        Cây vú sữa đầu nhà đang xoè rộng tán xum xuê
                        Bầy cá rô phi nhớ giờ Bác cho ăn
                        lại ngoi lên đớp sóng
                        Con ra đường quen đứng ngóng Bác quay về

                        Hôm nay trên vườn ta trời uy nghi lồng lộng
                        Hàng bụt mọc trầm tư vút thẳng bên bờ ao
                        Gió heo may trong cành đa lao xao tìm gọi nắng
                        Lê-nin trên bàn đang chờ đón Bác đi vào

                        Bác ơi lúa mùa này đồng thấp đồng cao
                        lên đẹp lắm
                        Cơn bão vào đất liền đi chậm lại rồi tan
                        Mua bia đã bớt xếp hàng  và anh em còn cố gắng
                        Đêm qua 140 bốt đồn thù bị ta đánh trong Nam
                        Con trữ các loại tin đứng chờ đây
                        mong từ Bác một lời ánh sáng
                        Như từ lâu nay con thường vẫn hay làm
                        Bác lại về đi Bác ơi sau mấy ngày đi vắng
                        Khỏe mạnh hồng hào trong ánh nắng vườn cam

                        II
                        Đêm nay nghìn vạn chúng con
                        xếp thành hàng đi viếng Bác
                        Ôi làm sao nguôi được nhớ thương này
                        Chúng con đi cho cả người vắng mặt
                        Người chưa sinh, người đã khuất cũng về đây
                        Việt Nam đau cả lòng người dạ đất
                        Sao mùa thu như nước mắt trời mây
                        Chúng con đi theo tiếng người phía trước
                        Đường Hùng Vương dân tộc đi
                        từ dựng nước đến ngày nay
                        Hãy về đây lũ làng Tây Nguyên
                        đánh tiếng cồng thương xót
                        Những con nước Cửu Long bát ngát đợi Cha về
                        Đội áo tím sông Hương diệt Mỹ xong
                        bỗng bồi hồi kinh ngạc
                        Khi biết tiếng súng mình tai Bác vẫn hằng nghe
                        Về đây những tấm lòng trung kiên
                        trong chuồng cọp
                        Vết tím bầm thâm ghi tạc những câu thề
                        Về đây bà mẹ nghèo ở miền cao Hát Lót
                        Đã nhiều đêm gặp Bác giữa cơn mê

                        Hãy về đây những thợ xúc và lái xe khu mỏ
                        Vùng than ơi Người nhắc nhở bao lần
                        Những O gái Vĩnh Linh đầu tuyến lửa
                        Mơ Bác Hồ thương gian khổ vào thăm
                        Ông ké già nhà bên chân Pác-bó
                        Còn bàng hoàng hôm gặp gỡ đầu xuân
                        Những chiến sĩ trẻ măng trên Cồn Cỏ
                        Đài Bác cho đưa đất mẹ thêm gần
                        Muôn dòng sông chảy về lòng biển cả
                        Bác nằm đây nhớ rõ mỗi người thân.

                        III
                        Bác thường để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn
                        mấy quả cà xứ Nghệ
                        Tránh nói rất to và đi rất nhẹ cả trong vườn
                        Tim đau hết nỗi đau người ở chân trời góc bể
                        Đến bên người ta thở dễ dàng hơn.

                        Khi đã quyết rất kiên cường mạnh mẽ
                        Đốt cháy Trường Sơn đánh Mỹ cũng không sờn
                        Lòng trời biển dịu hiền khi gặp trẻ
                        Sấm sét im cho nắng ấm chồi non.
                        Bác không bằng lòng gọi trận đánh
                        chết nhiều người là "đánh đẹp"
                        Con xoá chữ "đẹp" đi như xoá sự cạn hẹp
                        trong lòng con
                        Thêm hiểu lòng Người đối với quân
                        thù như sắt thép
                        Mà tình thương mênh mông ôm hết mọi linh hồn

                        Ngoài bảy nhăm, Bác vẫn thường ném bóng
                        Cái gạt tàn thuốc lá đã hàng năm
                        thôi không nóng trên bàn
                        Mỗi ban mai Bác luyện chân như ngày xưa
                        tập trèo sườn núi vắng
                        Con biết lòng Người quyết sống cho miền Nam

                        Con biết lòng Người quyết sống cho Việt Nam
                        và thế giới
                        Đầu bạc phơ trăm mối nước non nhà
                        Căn nhà nhỏ những canh khuya vời vợi
                        Vẫn lo toan tháo cởi những bất hoà
                        Trái tim lớn đêm ngày quên mệt mỏi
                        Dệt dải hồng chắp nối bạn gần xa

                        IV
                        Ôi lòng Bác bao la trong Di chúc
                        Vẫn hạt lúa củ khoai chân chất bình thường
                        Cả dân tộc khóc Người thương mình nhất
                        Người được thương trên tất cả người thương
                        Người suốt đời quên mình cho Tổ quốc
                        Khi ra đi chỉ dép lốp chiến trường

                        Nguồn ánh sáng đến muôn đời chẳng tắt
                        Vượt cao hơn sự chết vẫn soi đường
                        Ba Đình nức nở và ròng ròng nước mắt
                        Muôn vàn tình thương yêu trùm lên
                        khắp quê hương

                        Ôi ta khóc tim ta dường như xé
                        Từ trái tim giọt lệ hoá câu nguyền
                        Ta chẳng giấu trước bạn bè quốc tế
                        Nỗi đau này cao cả thiêng liêng

                        Ta khóc cho mọi nơi còn xích xiềng áp bức
                        Cho đời ta và lớp lớp đời sau
                        Cho Trường Sơn, cho Tháp Mười, cho miền Nam
                        ân hận chưa được chào đón Bác
                        Ta khóc những lỗi lầm làm tim Bác thêm đau
                        Ta tự biết sức ta trong những dòng nước mắt
                        Cho ta khóc hôm nay để từ mai ta lao lên
                        đánh giặc ở tuyến đầu

                        Sau bao năm đồng chí với Người,
                        con gọi Người: Đồng chí
                        Là khi con vĩnh biệt Người, đồng chí, Bác Hồ ơi!
                        Con nguyện làm một mảnh của Người,
                        đến trọn đời tận tuỵ
                        Hồ Chí Minh, người cộng sản rất mực Việt Nam
                        và vô cùng chung thuỷ con người
                        Ta gạt nước mắt ngẩng đầu lên,
                        vẫn nắng Ba Đình trong veo
                        Người đem về năm trước
                        Ta thề mang ánh nắng này
                        đến nhà mẹ già ở tận trót Cà Mau
                        Những biên đội không quân
                        như hình ảnh dân tộc ta
                        lượn quanh Người, lớn vượt
                        Cất cánh bay cao theo tay Bác vẫy trên đầu.
                        ~Việt-Phương~
                        4-10 tháng 9 năm 1969
                        NXB Lao động - 2001    



                        <bài viết được chỉnh sửa lúc 14.01.2011 07:17:59 bởi Anh Nguyên >
                        #12
                          Anh Nguyên 08.01.2011 10:58:32 (permalink)



                          PHÙNG-CUNG
                              1928-1997

                          May lắm là chỉ biết sơ sơ - anh đã tham
                          gia trào lưu Nhân Văn - Giai Phẩm hồi
                          giữa thập niên 50, đã cho đăng truyện ngắn
                          «Con Ngựa Già Của Chúa Trịnh» trên báo
                          Nhân Văn số 4, tháng 10 năm 1956, sau đó
                          bị đấu tố tơi bời, rồi bị cầm tù ròng rã 12
                          năm, ra tù còn bị hành hạ, sách nhiễu cho
                          đến ngày qua đời.


                          ...Tôi đứng trong đêm
                          Ngửng đầu nhìn cao xa
                          Vọng hỏi
                          Có phải nước mắt con người
                          Đằm đằm dội xuống
                          Mà trên thiên cầu
                          Bao vì sao xao xuyến đổi ngôi.

                          Lòng ái quốc, tinh thần nhân bản
                          sáng ngời trên mỗi vần thơ!

                          Đất nước ơi
                          Tôi mến người
                          Như khi nhìn em bé ngủ
                          Tôi thương người
                          Như thương mẹ ốm
                          Vì đâu
                          Người khoác manh áo đỏ
                          Thừa sai - cũn cỡn
                          Tủi nhục tháng ngày
                          Long đong chiều sớm
                          Ôi! có bao giờ
                          Người đau đớn như thế này không.

                          Tổ quốc kính yêu ơi!
                          Văn hiến - thuần phong mỹ tục
                          Phút chốc bàn tay cộng sản dập vùi... 
                          Quê hương ơi!
                          Đường quan lầy nước mắt,
                          Ơi đất nước sa cơ
                          Già - trẻ bơ vơ nheo nhóc...
                          Ơi quê hương
                          Hỡi những ngày xưa!
                          Thuỷ chung - nhân ái Tất cả chìm - ngâm
                          Trong lừa dối cuồng điên...
                          "Quê nôi" ơi!
                          Dối trá đê hèn Trùm muôn cửa ngõ ...


                          SÔNG THƯƠNG - SAO THƯƠNG

                          ...Ôi! lòng đã ưu tư
                          Lại thai nghén chiến tranh
                          Hoạ cơm áo!
                          Vẫn giằng co súng gươm oan trái
                          Chăn viện trợ phủ kín biên thuỳ...


                          ...Chính chúng nó
                          Phường cộng sản
                          Lái buôn binh lửa
                          Ôi! Binh lửa triền miên
                          Tuổi trẻ gái - trai
                          Bị lôi đi - đi hết...
                          ...Quan hà lộng gió chinh phu
                          Rừng thu tắm máu
                          Máu thu gội chiều
                          Tơ vàng nhỏ giọt lệ điều
                          Đăm đăm tay vẫn chiều chiều quay xa...
                          ... Khe Sanh - Dốc miếu là đâu
                          Vắng con nhớ đến bạc đầu cô đơn
                          Máu chiều gội đỏ hoàng hôn
                          Nghĩa trang mồ giả, nắm xương không mồ
                          Đồng chiều gió tím mấp mô
                          Nén hương đẹn khói, mấy mùa khóc vay.
                          ... Tôi biết em khóc nhiều
                          Vì chồng em tử trận
                          Em khóc lúc hừng đông
                          Nước mắt cử hành
                          Mặt nạ tay hèn
                          Lẻn vào đong đếm...
                          ... Em khóc lúc hoàng hôn
                          Thì quanh em
                          Lộng gió cô đơn
                          Từng giọt rực sáng
                          Trong nhiều thế giới...
                          ... Não lòng thay!
                          Mảnh đất bán khai
                          Tình nguyện tiền đồn
                          Đăng cai binh lửa...
                          ... Tổ quốc kính yêu ơi!
                          Khói lửa ngút trời
                          Cháy gia phả
                          Cháy tình bằng hữu
                          Cháy cơi trầu bách niên giai lão
                          Cháy tia trăng thơm
                          Trên làn tóc trẻ thơ
                          Hiếu chiến thừa sai
                          Ruổi cờ dẫn lộ
                          Giàn cầu lửa
                          Di lăn - bách hại
                          Ngập máu!
                          ~Phùng-Cung~
                                 64


                          TRĂNG NGỤC

                          Ôi,
                          cái ngày tự do xưa kia,
                          sao mà cứ xa mãi,
                          biết bao giờ quay trở lại!
                          ~Phùng-Cung~

                          Trăng qua song sắt
                          Trăng thăm ngục
                          Bỗng ta chợt tỉnh - sững sờ
                          Trên vai áo tù
                          Trăng vá lụa
                          Ngày xưa ơi !
                          Xa mãi đến bao giờ.

                          Mà không chỉ một bài Trăng Ngục đó! Còn bao nhiêu bài hay nữa, như Biển Cả, Em Quỳnh, Tổ Quốc, Quê Hương, Nước Mắt, Cung Trời, Thu Xa, Dòng Sông, Quê Xa, Mỏi Xanh, Mẹ, Sông Thương - Sao Thương, Sống Chết, Bước Vô Định, Tội Nghiệp...
                          Về thơ Phùng Cung, còn có thể viết nhiều nữa, nhưng ở đây tôi chỉ xin giới thiệu vài đoạn dể thấy rõ cái tình cảnh bi thảm của nhà thơ, cũng như ý chí bất khuất của anh.

                          ...Ta một con người
                          Nạn nhân đang vòng tù ngục
                          Đêm ngày chân rỉ máu cùm lim
                          Linh hồn bất khuất
                          Trên đầu là thượng đế
                          Dưới chân là mặt đất hiếu sinh
                          Bức xúc lương tri
                          Ta phải xuống đường...
                          ...Còng sắt cùm lim ngấy máu tù
                          Vầng dương mãi bỏ quên ta
                          Bóng du nguyệt chưa qua đã khuất
                          Thâu ngày đêm
                          Bị sự im lặng quấy rầy
                          Tóc mủn trạt vai chờ di chúc
                          Trái tim vẫn đều đặn
                          Mô phỏng nhịp trữ tình...
                          Đất nước tôi
                          Triền miên bất hạnh
                          Tụi mặt dày - tay bẩn
                          Tim rắn - lời cừu
                          Văn hoá lớp hai
                          Điều hành cuộc sống
                          Tránh làm sao
                          Khỏi nát ngọc nhân quyền...

                          Ngay cả lúc chúng thét gào dữ tợn thì thái độ nhà thơ vẫn ung dung, tự tại, không chút khiếp sợ:

                          ...Ôi! Bao yên lặng thanh cao
                          Đang chìm lăn
                          Trong thét gào man rợ
                          Thì nhắm mắt
                          Thì bưng tai
                          Phải đâu khiếp sợ
                          Chỉ điếc đui vừa đủ
                          Để làm ngơ...

                          Và anh suy tư, suy tư rất nhiều, nghiễm nhiên thành triệu phú trầm tư, vất vả lặn lội để kiếm tìm sứ mệnh trong sáng tuyệt vời của thi ca!

                          ...Nhà thơ chân đất
                          Đãy vải - gió đưa
                          Kiếm tìm sứ mệnh
                          Mỗi ý nghĩ trong ta
                          Đều  trải qua lặn lội
                          Như phận chiếc cò
                          Lặn lội trong phong dao...

                          Bài "Xuống Đường", làm trong xà lim biệt giam Lao Cai hồi năm 71, là một trong những bài thơ vừa có sức mạnh tố cáo, vừa nêu bật ý chí mãnh liệt của nhà thơ.

                          Lãnh thổ mến yêu ơi!
                          Nai lưng trần dưới vòm trời nhiệt đới
                          Xứ sở của thi ca
                          Của lòng cả tin - nhẹ dạ
                          Của đói nghèo nhẫn nhục
                          Úp mặt - rủi may - đắp đổi
                          Khóc mếu tối ngày...

                          Thế rồi, cái "học thuyết Rắn-hổ-mang-vua" (tôi đoán nghĩa của chữ lạ trong bài như thế) đội lốt công nông từ trời Tây du nhập vào, lúc đầu - khi chưa nắm được chính quyền - nó làm ra vẻ ngoan ngoãn, hiền lành lắm, thậm chí còn tình nguyện làm ngựa làm trâu cho người dân (cái ý này có xuất xứ của nó: tôi còn nhớ trong một cuộc kỷ niệm của Đảng cộng sản Việt Nam - hồi còn đội lốt Đảng lao động - ông Hồ có đọc hai câu thơ của một tác giả Trung Quốc để ví với Đảng lao động, không sợ bất kỳ kẻ địch nào, nhưng lại nguyện làm trâu ngựa cho nhân dân: Liếc mắt xem khinh nghìn lực sĩ, Cúi đầu làm ngựa đứa nhi đồng):

                          Học thuyết King-cô-bra
                          Đội lốt công nông - rình rập
                          Từ trời tây ập tới
                          Lúc thoát thai
                          Nó vờ xin rửa tội
                          Trộm cắp ánh tà dương
                          Trước mọi người
                          Nó khoanh tay - quỳ gối - cúi đầu
                          Tình nguyện đời đời
                          Làm ngựa làm trâu
                          Khi gấp khúc nó ngoan ngoãn
                          Giành hoàn thiện chức năng gia cẩu
                          Hầu hạ phấn son
                          Len lỏi trong lẵng hoa
                          Trong đồ chơi em bé...

                          Thế nhưng, khi nắm được chính quyền rồi thì nó gây biết bao thảm hoạ cho nhân dân...

                          Mong hiện nguyên hình
                          Như dưới vòm trời bất hạnh - hôm đây
                          Bản chất nó là cuồng bạo
                          Huênh hoang lấp biển vá trời
                          "Kiến tạo địa đàng - hạnh phúc"

                          Tiếc thay, những người thường dân ngây thơ, mộc mạc đã trót lỡ chìa tay cho nó, nên nó càng mặc sức gây ra muôn vàn đau thương cho dân chúng. Có những đoạn trong thơ làm người đọc liên tưởng đến cuộc cải cách ruộng đất đầy tội ác ở miền Bắc...

                          ...Khốn nạn thay!
                          Chân đất đầu trần chót chìa tay
                          Đã lỡ!
                          Thảm hoạ triền miên
                          Ôi! tay chúng cầm lê
                          Đâm người - dấu mặt
                          Lại vội lau tay - vu cáo - gây thù
                          Cha con nghi ngờ
                          Vợ chồng cảnh giác
                          Già trẻ xóm giềng
                          Nhìn nhau len lén
                          Di hoạ đứng rình
                          Trong tối lửa tắt đèn
                          Ngột ngạt - tối tăm - quằn quại
                          Vô phương khả đảo...

                          Bắt chước "thiên triều" đỏ ở Liên Xô và Trung Quốc, tập đoàn thống trị đã làm biết bao điều bạo ngược.

                          ...Nhịp bước thiên triều
                          Giày xéo thuần phong mỹ tục
                          Lăng nhục miếu đền
                          Sừng sững dựng khải hoàn môn máu
                          Quay quắt đổi đầu
                          Thò lò muôn mặt Lê-mác-mác-lê...

                          Còn người dân Việt Nam khốn khổ thì
                          Lầm than buộc bụng vác cờ
                          Tung hô bỏng họng

                          ...Thiên triều tiếp sức
                          Õng ẹo điệu ương ca
                          Mạ màu mao-ít
                          Ma thuật ngoan tay
                          Tạt độc dược vào tâm - vào não...

                          Và khi người dân trúng độc rồi, chúng lại càng thêm bạo ngược:

                          ...Cờ máu ngợp trời
                          Lợm gió!
                          Tiếng quốc thiều
                          Tăng âm cực đại thét gào
                          ..."Thề phanh thây uống máu!..."
                          Ta lùng trong kho nhớ
                          Nhẩm biên niên sử
                          Xin hỏi loài người
                          Có quốc thiều nào man rợ thế không
                          Trước mặt sau lưng
                          Ngàn trùng khóc lóc
                          Ôi! mỗi tiếng chim kêu
                          Đếm từng đọi máu
                          Sóng máu ào ào
                          Tràn bờ thế kỷ...

                          Trong tình cảnh đó, nhà thơ dù đang trong vòng tù ngục cũng thấy lương tri giục giã phải xuống đường tranh đấu, cái ý chí đó vô cùng mạnh mẽ, quyết hy sinh mình vì sự sống của muôn dân. Hình ảnh mài gươm dưới nguyệt  của Đặng Dung trong bài Cảm Hoài hồi đầu thế kỷ 15, đã được Phùng Cung khéo dùng lại để tạo nên một tứ thơ mới nói lên ý chí của mình - nước mắt mài gươm, vừa hợp với hoàn cảnh của nhà thơ, lại gây ấn tượng mạnh.

                          ...Phải xuống đường
                          Tìm sinh trong tử
                          Nước mắt mài gươm
                          Gươm bén dân lành
                          Ta chắp tay - ngửa mặt
                          Cầu xin các đấng linh thần
                          Cho ta sức mạnh phi trần
                          Đủ tung hoành, xông xáo
                          Tận cùng hang ổ
                          Băm xả vào đầu con rắn đỏ
                          Cây cỏ vươn reo
                          Mượn gió nhắn bốn phương
                          Con rắn đỏ tử thương - rãy giụa
                          Nó lí nhí van xin chôn cất...

                          Còn có thể nói rất nhiều nữa về thơ Phùng Cung, nhưng thiết tưởng với chừng ấy cũng đủ để bạn đọc thấy chúng ta đang có trong tay những di sản quý báu của thi ca nước nhà. Chỉ riêng việc những vần thơ này được trân quý, bảo trọng còn lại cho đến ngày nay và tới tay bạn đọc đã là một điều kỳ diệu! Chắc điều đó đáp ứng được phần nào ước nguyện thầm kín mà nhà thơ hằng ấp ủ mấy chục năm trường khi còn ở cõi  trần.
                          Hy vọng rằng những hạt ngọc quý mà người nghệ sĩ Phùng Cung chiết ra từ máu và nước mắt của mình để hiến cho đời, sẽ càng thêm phô sắc, thêm rực rỡ dưới ánh mặt trời và đem lại cho bạn đọc Việt Nam nhiều xúc động và khoái cảm, đồng thời cũng đem lại những suy tư về trách nhiệm và hành động của mỗi người trong sự nghiệp cứu nước, cứu dân./.
                          Hè Moskva 03.08.03

                          <bài viết được chỉnh sửa lúc 11.01.2011 06:07:32 bởi Anh Nguyên >
                          #13
                            Anh Nguyên 14.01.2011 08:18:43 (permalink)




                            LÊ-ĐẠT
                            1929-2008


                            Sinh tại Yên-Bái, sống ở Hà-Nội, sinh hoạt
                            văn học cùng với các nhà thơ chiến hữu Trần
                            Dần, Phùng Quán, Văn Cao, thành viên sáng
                            lập HNVVN. Viết bài “Ông bình vôi” trong Nhân
                            Văn Giai Phẩm, được nhiều người cho là ám chỉ
                            các lãnh tụ đảng, bị lên án phản động, bị truất
                            quyền đảng viên, bị khai trừ khỏi Hội Nhà Văn,
                            30 năm sau mới được phục hồi hội viên HNV.

                             
                            CHA TÔI*

                            Đất quê cha tôi đất quê Đề Thám
                            Rừng rậm sông sâu
                            Con gái cũng theo đòi nghề võ
                            Ngày nhỏ cha tôi dẫn đầu lũ trẻ đi chăn trâu
                            Phất ngọn cờ lau
                            Vào rừng Na Lương đánh trận
                            Mơ làm Đề Thám
                            Lớn lên, cha tôi đi dạy học
                            Gối đầu trên cuốn Chiêu hồn nước
                            Khóc Phan Chu Trinh
                            Như khóc người nhà mình
                            Ôm mộng bôn ba hải ngoại
                            Lênh đênh khói một con tàu
                            Sớm tối ngâm nga mấy vần cảm khái
                            Đánh nhau với Tây
                            Bỏ việc lang thang vào Nam ra Bắc
                            Cắt tóc đi tu nhưng quá nặng nghiệp đời
                            Gần hai mươi năm trời
                            Tôi vẫn nhớ lời cha tôi cháy bỏng
                            Dạy tôi làm thơ, ước mơ, hi vọng
                            Những câu Kiều say sưa đưa cuộc đời bay bổng
                            Tiếng võng trưa hè mênh mông
                            Phong trần mài một lưỡi gươm
                            Những phường giá áo túi cơm sá gì.

                            Nhưng công việc làm ăn mỗi ngày mỗi khó
                            Cuộc đời chợ đen chợ đỏ
                            Thù hằn con người
                            "Muốn sống thanh cao đi lên trời mà ở
                            Mày đã quyết kiêu căng
                            Níu lấy cái lương tâm gàn dở
                            Dám không tồi như chúng tao
                            Suốt đời mày sẽ khổ".

                            Quan lại trù cha tôi cứng đầu cứng cổ
                            Người "An Nam" dám đánh "ông Tây"
                            Mẹ ỉ eo dằn vặt suốt ngày
                            Chửi mèo, mắng chó
                            "Cũng là chồng là con
                            Chồng người ta khôn ngoan
                            Được lòng ông tuần ông phủ
                            Mang tiền về nuôi vợ".

                            Bát đĩa xô nhau vỡ
                            Cha tôi nằm thở dài
                            Cha nhịn đi cho đỡ
                            Anh em tôi, bỏ cơm
                            Hai đứa dắt nhau ra đường tha thẩn
                            Trời mùa đông trăng sáng
                            Sao nở như hoa

                            Không biết Ngưu Lang trên kia
                            Có bao giờ cãi Chức Nữ.
                            Rồi cha tôi lui tới nhà quan tuần, quan phủ
                            Lúc về, gặp tôi đỏ mặt quay đi
                            Một hôm, tôi thấy chữ R.O treo ngoài cửa

                            Cha tôi không dạy tôi làm thơ nữa
                            Người còn bận đếm tiền ghi sổ
                            Thỉnh thoảng nhớ những ngày oanh liệt cũ
                            Một mình uống rượu say
                            Ngâm mấy câu Kiều, ôm mặt khóc
                            Tỉnh dậy lại loay hoay ghi sổ đếm tiền
                            Hai vai nhô lên
                            Đầu lún xuống
                            Như không mang nổi cuộc đời
                            Bóng in tường vôi im lặng
                            Ngọn đèn leo leo ánh sáng
                            Bóng với người như nhau
                            Mùi ẩm mốc, tiếng mọt kêu cọt kẹt
                            Ở chân bàn hay ở cha tôi?

                            Cuộc sống hàng ngày nhỏ nhen tàn bạo.
                            Rác rưởi gia đình miếng cơm manh áo
                            Tàn phá con người.
                            Những mơ ước thời xưa như con chim gẫy cánh
                            Rũ đầu chết ngạt trong bùn
                            Năm tháng mài mòn bao nhiêu khát vọng.
                            Cha đã dạy con một bài học lớn
                            Đau thương kiên quyết làm người.
                            Không nên lùi bước cuộc đời phải thắng.
                            ~Lê-Đạt~

                             
                            NHÂN CÂU CHUYỆN MẤY
                            NGƯỜI TỰ TỬ
                            (Trích)


                            Báo Nhân dân số 822
                            Có đăng tin mấy người tự tử
                            Vì câu chuyện tình duyên dang dở
                            Trưa mùa hè nóng nung như lửa
                            Tôi ngồi làm thơ
                            Vừa giận vừa thương những người xấu số
                            Chân chưa đi hết đường đời
                            Đã vội nằm dưới mộ.
                            Chết là hết
                            Hết đau hết khổ
                            Nhưng cũng là hết vầng trăng soi sáng trên đầu
                            Hết những bàn tay e ấp tìm nhau
                            Người con trai ngồi trên gò đất
                            Thổi sáo gọi người yêu
                            Bắt nắng chiều đứng lại
                            Lúa đang thì con gái…
                            Xôn xao gió thổi
                            Đầu sát bên đầu tính chuyện tương lai
                            Anh công an nơi ngã tư đường phố
                            Chỉ đường cho
                            xe chạy
                            xe dừng
                            Rất cần cho luật giao thông
                            Nhưng đem bục công an đặt giữa trái tim người
                            Bắt tình cảm ngược xuôi
                            Theo luật lệ đi đường nhà nước
                            Có thể gây nhiều đau xót
                            ngoài đời"
                            ~Lê-Đạt~


                             
                            ÔNG BÌNH VÔI


                            Những kiếp người sống lâu trăm tuổi
                            Y như một dãy bình vôi
                            Càng sống càng tồi
                            Càng sống càng bé lại...
                            ~Lê- Đạt~


                            Sau khi bị vụ Nhân văn-Giai phẩm trong
                            vòng 30 năm, Lê Đạt đi vào viết về thân
                            phận của mình, của xã hội thời kỳ cấm
                            đoán và tìm tòi cách tân thơ.



                             
                            CẢNG CẤM


                            Hai vợ chồng ghế đá đêm suông
                            Cảng Cấm
                            còi tàu u ú
                            gió oà
                            Đất nước mẹ mình
                            hay mẹ ghẻ
                            ~Lê-Đạt~


                             
                            THU NHÀ EM


                            Anh đến mùa thu nhà em
                            Nắng cúc lăm răm vũng nhỏ
                            Mà cho đấy rửa lông mày
                            Nông nỗi heo may từ đó
                            Mưa đêm tuổi nổi ao đầy
                            Đồi cốm đường thon ngõ cỏ
                            Bướm lượn bay hoa ngày
                            Tin phấn vàng hay thuở gió
                            Tóc hong mùi ca dao
                            Thu rất em
                            và xanh rất cao
                            ~Lê-Đạt~


                             
                            ÁC MỘNG


                            Mơ tôi một giấc mơ khiếp sợ
                            Đường phố
                            cả căn nhà tôi ở
                            Mặt sắt chữ vàng biển đỏ
                            “Không phận sự miễn vào”
                            ~Lê-Đạt~


                             
                            BƯỚC KỶ XXI


                            Năm 2000
                            năm chiếu cố
                            những địa đầu thiểu số
                            Các nhà cầm quyền
                            đối đám nghi can
                            đúng trước giờ công bố
                            hãy nhẹ tay.
                            ~Lê-Đạt~



                            <bài viết được chỉnh sửa lúc 31.01.2011 10:43:12 bởi Anh Nguyên >
                            #14
                              Anh Nguyên 31.01.2011 10:56:48 (permalink)




                              PHÙNG-QUÁN
                                  1932-1995

                              Quê Thủy-Dương, Hương Thủy, Thừa-Thiên,
                              học ở Huế, vào Bộ đội, chiến đấu ở Bình-Trị-
                              Thiên, làm thơ, viết tiểu thuyết, truyện ngắn,
                              ra Bắc làm văn hóa văn nghệ ở Trung ương,
                              tham gia nhóm Nhân-Văn Giai-Phẩm.


                              CHIỀU HÀNH QUÂN

                              Chiều mưa hành quân
                              Nước đầm chấn thủ
                              Qua những ngôi nhà bé nhỏ
                              Như tổ chim mọc rải rác bên đường

                              Quanh bếp lửa hồng
                              Vợ chồng con cái
                              Ngồi so đũa bên nồi cơm mới xới
                              Trắng dẻo ngọt ngào thơm.

                              Chúng tôi quên mưa lạnh đường trơn
                              Thấy lòng ấm lại
                              Trong niềm vui no ấm của nhân dân.

                              Em bé bỏ bát ăn
                              Chạy ra cửa
                              Tranh nhau đếm bộ đội
                              Đếm ba lô
                              Đếm súng
                              Nhoẻn miệng cười, mắt sáng như trăng.
                              - Súng nớ của mi!
                              - Súng ni của tao!
                              - Súng tao to hơn!
                              - Súng tao dài hơn!

                              Chúng tôi cười:
                              - Súng của các em tất cả
                              Trao cho anh đi giành lại áo cơm.

                              Em cười như ngô rang
                              Ấm cả chiều mưa lạnh
                              Vành môi em lấp lánh
                              Cất tiếng hát tình tang:
                              - Hoan hô anh vệ quốc đoàn
                              Ăn sương nằm đất đánh tan quân thù
                              Tính tình tang, tang tính tình.

                              Tiếng hát thanh thanh
                              Ngọt mùi sữa mẹ
                              Như nhắc chúng tôi
                              Giữ lấy hòa bình các anh nhé
                              Cho em vui hát mãi điệu tính tang.
                              ~Phùng Quán~


                              LỜI MẸ DẶN*

                              Tôi mồ côi cha năm hai tuổi
                              Mẹ tôi thương con không lấy chồng
                              Trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải
                              Nuôi tôi đến ngày lớn khôn.
                              Hai mươi năm qua tôi vẫn nhớ
                              Ngày ấy tôi mới lên năm
                              Có lần tôi nói dối mẹ
                              Hôm sau tưởng phải ăn đòn.
                              Nhưng không, mẹ tôi chỉ buồn
                              Ôm tôi hôn lên mái tóc
                              - Con ơi
                              trước khi nhắm mắt
                              Cha con dặn con suôt đời
                              Phải làm một người chân thật.
                              Mẹ ơi, chân thật là gì?
                              Mẹ tôi hôn lên đôi mắt
                              Con ơi, một người chân thật
                              Thấy vui muốn cười cứ cười
                              Thấy buồn muốn khóc là khóc.
                              Yêu ai cứ bảo là yêu
                              Ghét ai cứ bảo là ghét
                              Dù ai ngon ngọt nuông chiều
                              Cũng không nói yêu thành ghét.
                              Dù ai cầm dao dọa giết
                              Cũng không nói ghét thành yêu.
                              Từ đấy người lớn hỏi tôi:
                              Bé ơi, Bé yêu ai nhất?
                              Nhớ lời mẹ, tôi trả lời:
                              Bé yêu những người chân thật.
                              Người lớn nhìn tôi không tin
                              Cho tôi là con vẹt nhỏ
                              Nhưng không! Những lời dặn đó
                              In vào trí óc của tôi
                              Như trang giấy trắng tuyệt vời
                              In lên vết son đỏ chói.
                              Năm nay tôi hai mươi lăm tuổi
                              Đứa bé mồ côi thành nhà văn
                              Nhưng lời mẹ dạy thuở lên năm
                              Vẫn nguyên vẹn màu son chói đỏ.
                              Người làm xiếc đi giây rất khó
                              Nhưng chưa khó bằng làm nhà văn
                              Đi trọn đời trên con đường chân thật.
                              Yêu ai cứ bảo là yêu
                              Ghét ai cứ bảo là ghét
                              Dù ai ngon ngọt nuông chiều
                              Cũng không nói yêu thành ghét
                              Dù ai cầm dao dọa giết
                              Cũng không nói ghét thành yêu.
                              Tôi muốn làm nhà văn chân thật
                              Chân thật trọn đời
                              Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi
                              Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã
                              Bút giấy tôi ai cướp giật đi
                              Tôi sẽ dùng dao viết văn trên đá.
                              ~Phùng Quán~
                                    1957


                              CÂY MẬN VĨNH LINH

                              Lấp hố bom giữa nhà
                              Tôi ươm một trái mận
                              Trái mận tôi cạy ra
                              Từ bàn tay vợ nắm
                              Vợ tôi sắp làm mẹ
                              Thèm ăn rở của chua
                              Túi áo nàng không khế
                              Thì cũng mận, cũng mơ
                              Ôi trái mận, trái mận
                              Cắn dở còn vết răng
                              Nảy mầm trong xót thương
                              Đâm chồi trong thù hận
                              Vĩnh Linh im tiếng súng
                              Tôi trở lại ngôi nhà
                              Nơi vợ tôi nằm xưa
                              Xum xuê một cây mận
                              Ôi cây mận, cây mận
                              Trái chín trĩu cành cong
                              Trái nào tôi cũng thấy
                              Cắn dở một vết răng!
                              ~Phùng-Quán~


                              <bài viết được chỉnh sửa lúc 31.01.2011 11:04:08 bởi Anh Nguyên >
                              #15
                                Thay đổi trang: 123 > | Trang 1 của 3 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 44 bài trong đề mục
                                Chuyển nhanh đến:

                                Thống kê hiện tại

                                Hiện đang có 0 thành viên và 3 bạn đọc.
                                Kiểu:
                                2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9