Giờ thứ 25
Thay đổi trang: 123 > | Trang 1 của 3 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 32 bài trong đề mục
Whatever 08.01.2011 05:08:41 (permalink)
Constantin Virgil Gheorghiu
http://v1.x-cafevn.org
Typist: Hoang Hon &  Maihungthinh
 
Giờ thứ 25 ( uất hận ...trần gian) C.V. Georghiu (1947)




Bản dịch của Lê Ngọc Trụ và Võ Thị Hay.
Thay lời tựa,
Đối với Xã hội kỹ thuật hóa, đây làm một mặt thật của kiếp người, sống trong thời buổi giá trị con người bị tiết giảm xuống con số không: nhân vị, cá nhân , tình cảm hầu như không còn nữa.

Máy móc. Tất cả đều sử dụng theo máy móc, đều hành động một cách máy móc, nên con người cũng bỏ lần nhân cách để theo kịp đà tiến hóa kỹ thuật rồi trở thành nô lệ cho kỹ thuật và lôi cuốn đồng loại mình, vào trận cuồng phong, vào vực thẳm.

Có còn chăng chút hy vọng lập lại xã hội loài người, như lời mục sư Koruga trong truyện:
"Sau rốt, Chúa lại đến phải xót thương con người.---
như Chúa đã từng thương hại nhiều lần. Và, giống chiếc thuyền của ông Nóe trên lượn sóng trận đại hồng thủy, và người thật là người, còn giữ được chân tính, sẽ nổi trôi trên trận vận xoáy nhiễu loạn của đại nạn tai ương tập thể nầy. Và chính nhờ mấy người ấy mà loài người sẽ được bảo tốn cứu vản, như daxd trải qua bao lần trong lịch sử"
Lời dịch giả

Làng Fântana-----------------1-------------------

--Em không thể tin rằng anh đi được!
Suzanna vừa nói vừa ôm siết Iohann Moritz vào mình. Nàng để tay lên đầu anh và vuốt nhẹ mớ tóc đen. Moritz lùi một bước, nói:
--"Tại sao em không tin? Ngày mốt, sáng sớm thì anh đi. " Chàng trả lời, giọng cứng cỏi. Nàng đáp nhỏ:
--Em biết rồi.
Họ đứng gần một hàng rào. Trời mát lạnh vì đã quá nữa đêm. Moritz cầm tay Suzanna, rồi bỏ xuống, nói:
--Bây giờ, thôi, chào em!
--Ở nán thêm chút nữa, anh.
--" Sao em cứ muốn anh ở nán thêm?" Giọng chàng quả quyết hơn: "Đã khuya quá rồi. Mai anh còn phải đi làm sớm".
Nàng không trả lời, nép sát mình vào Moritz. Mở hở áo anh ra, nàng đặt gò má vào ngực anh và ngó lên trời, nói:
---Sao đẹp quá!
Moritz chờ một chuyện quan hệ hơn. Anh tưởng nàng biểu ở nán lại để nói chuyện ấy, thế mà nàng lại nói chuyện sao trên trời. Anh xê ra, muốn rời nàng, nhưng nhớ lại mình phải ra đi, và phải vắng mặt ít lắm là 3 năm, nên anh bèn nhìn sao để nàng vui lòng. Suzanna hỏi:
--Phải chăng mổi người đều có có một vì sao bổn mạng, và khi họ chết thì sao rụng không anh?
--"Anh chẳng biết gì cả!" Và chàng nhứt định đi về, nên nói :-- Thôi chào em!
Nàng cố hỏi thêm:
---Phải chăng chúng ta cũng có ngôi sao của chúng ta trên ấy không anh?
--Cũng như mọi người . Ở trên ấy, hay ở trong ta.
Moritz nâng đầu Suzanna ra khỏi ngực. Anh bước đi. Nàng cầm tay anh đưa đến đầu đường. Nàng nhìn sao, ngó Moritz rồi nói:
--Em chờ anh tối mai.
--Nếu trời không mưa!
Suzanna muốn đi theo anh và van anh phải đến, dẫu trời mưa. Nhưng Moritz đi quá mau, đã khỏi khúc quanh đường, khuất sau miếng vườn. Nàng đứng yên lặng, vuốt áo, phủi mấy cành nhỏ dính ở hông. Trước khi bô sân, nàng nhìn lại đám cỏ nhầu nát, dưới cây gồi lúc nãy hai người nằm kề. Mũi nàng còn giữ hơi của Moritz, một thứ hơi lẫn các mùi cỏ nát, thuốc lá và hột trái anh đào.
Moritz băng đồng về nhà, vừa đi vừa huýt sáo. Anh mặc quần lính đen, áo sơ mi trắng cổ hở, đi chân không. Đã mấy lần, anh ngưng huýt sáo và ngáp dài. Đoạn nhớ lại người đàn bà anh vừa chia tay, nghĩ đến Suzanna, anh muốn mỉm cười: " Hừ! Chuyện ngôi sao...Đàn bà thật trẻ con. Họ hỏi toàn những chuyện vô ích!". Rồi nhớ tới cuộc hnahf trình anh định đi trong 2 ngày nữa. Anh nghĩ tới nước Mỹ. Thét rồi không thèm nghĩ ngơi chi hết. Anh lại huýt sáo. Buồn ngủ quá! Phải mình được ở nhà liền bây giờ để ngủ. Mai còn phải dậy thật sớm, ngày làm công chót mà!. Kìa trời đã hừng đông. Còn vài giờ nữa là sáng. Nghĩ đến đó, Moritz rảo bước thật mau.

--------------------------------2----------------------------------
Vừa hừng sáng, Moritz ghé lại máy nước trong làng, mở rộng áo sơ mi ra, đưa tay bụm nước rửa mặt, rửa cổ. anh vừa đi ra giữa lộ vừa vuốt tóc cho tay khô, sủa lại bâu áo chớ không gài nút. Anh nhìn cảnh làng, sương mù màu sữa đục tan dần. Đó là làng Fânatana xứ Roumanie. Moritz sanh trưởng nơi đây được 25 năm rồi. Và hiện giờ, trong lúc anh ngắm quê nhà chỉ có những nóc gia bé nhỏ với ba gác chuông của 3 nhà thờ: Chính Thống giáo, Thiên Chúa Giáo, Cơ Đốc Giáo, anh lại nhớ đến câu nói của Suzanna hôm qua: " E rằng anh phải tiều tuy vì không sống ở đây nửa!" Anh đã cười, cho là câu nói đùa và trả lời rằng, anh đã thành nhơn, chỉ có đàn bà mới tiều tuy thôi. Nhưng bây giờ anh cảm thấy một cái gì luyến tiếc xâm chiếm anh. Anh vội huýt sáo, ngảnh mặt đi.
*
Nhà của mục sư Koruga ở dựa đường, gần nhà thờ Chính Thống giáo. Moritz cúi xuống lấy chìa khóa giấu dưới cửa, cất như vậy để có thể mở vào, khi đi làm sớm. Anh mở cánh cửa nặng nề, không hấp tấp. Vô trong sân, mấy con chó chạy lại trửng giỡn quanh anh. Chúng nó quen biết anh nhiều, vì anh đã làm cho mục sư hơn 6 năm nay; mổi ngày, trong 6 năm liền, anh đến như là nhà anh. Song bữa nay là ngày làm chót của anh. Anh sẽ hái trái bôm suốt ngày, rồi sẽ lãnh tiền và mạnh dạn thưa với mục sư về ý định của anh, vì mục sư chưa hề biết gì.

Anh vô kho chứa đồ nghề, xách giỏ chất lên xe. Mục sư bước ra bao lơn, mình mặc áo sơ mi vải trắng. Ông vừa thức dậy. Moritz chào ông và cười. Anh để giỏ xuống, phủi tay, leo lên bao lơn, lấy bình nước trên tay mục sư, nói:
---Cha để tôi xối nước cho.
Anh vừa xối nước, vừa nhìn tay mục sư. Ngón tay búp măng, dài và trắng, y như ngón tay đàn bà. Anh vui vẻ xem mục sư thoa xà bong vào râu, vào cổ, trên trán. Mải nhìn, anh quên xối nước. Mục sư đua 2 tay đầy bọt xà bong, chờ đợi. M oritz thấy có lổi và đỏ mặt.

Mục sư Koruga là giáo trưởng trong làng. Ông mới độ 50, mà râu tóc đều đã bạc trắng. Vóc ông ốm yếu, mảnh dẻ, mình lòi xương như các hình thánh trong nhà thờ Chính Thống Giáo. Có thể nói ông là một ông già, chừng nhìn cặp mắt ông và nghe ông nói, mới nhận ra ông còn trẻ.Khi rửa mặt xong, ông lau mặt, lau cổ bằngkhawn vải thô. Moritz cầm bình nước đứng chờ, và nói;
--Tôi có một chuyện cần thưa với Cha.
--Anh chờ tôi thay đồ đã.
Mục sư lấy bình nước trên tay Moritz, cầm vô nhà. Tới ngưỡng cửa, ông ngoái lại vừa cười, vừa nói:
--Tôi cũng có chuyện để nói với anh nửa. Tôi cho anh một tin mừng. Giờ đây, hãy chất giỏ lên xe và bắc kế đi.
*
Suốt buổi mai, Moritz và mục sư hái trái bôm đựng đầy giỏ. Họ làm việc, không nói chuyện. Khi mặt trời nóng tới vai, mục sư ngưng làm, mỏi mệt, giăng hai tay ra , rồi nói: Ta nghĩ một lát đã.
Moritz đáp : Dạ!
Hai người bước lại chổ mấy bao đầy trái bôm và ngồi lên trên. Họ làm thinh. Mục sư tìm trong túi gói thuốc ông mang theo luôn luôn để dành cho Moritz, đua cho anh. Và hỏi:
--Anh muốn nói chuyện gì với tôi?
--Dạ, tôi muốn thưa một chuyện.
Moritz châm điếu thuốc hút, quăng diêm quẹt trong cỏ, và xem nó tắt. Thật khó nói chuyện ra đi của mình với mục sư. Anh còn dụ dự, thì mục sư lại tiếp:
--Để tôi báo tin mừng của tôi với anh trước.
Moritz rất vui lòng được khỏi phải nói trước. Mục sư khoan thai khởi chuyện:
-- Cái phòng nhỏ gần nhà bếp của tôi trống, tôi nghĩ anh có thể đến ở. Vợ tôi đã quét vôi, treo màn và để sẵn vải trải giường sạch sẽ rồi. Nhà anh không đủ chỗ, chỉ có một căn phòng cho ba má anh và anh. Mai đi làm, anh đem đồ đạc lại ở.
---Ngày mai tôi không đến.
---Thì ngày mốt. Kể từ nay phòng ấy về anh.
---Tôi không đến đây nữa. Mai nầy tôi sang Mỹ.
---Mai nầy? Mục sư trố mắt nhìn.
--- Dạ, mai nầy, sáng sớm.
Giọng Moritz tuy cứng cỏi nhưng ẩn một hối tiếc. Anh nói tiếp:
---Tôi mới được thơ, tàu cặp bến Constantza và chỉ đậu có 3 ngày thôi.
Mục sư biết Moritz muốn sang Mỹ. Đã nhiều thanh niên nông dân qua đó, và chừng vài 3 năm họ trở về, giàu có, mua nhà tốt và đất đai trong làng.
Mục sư vui lòng thấy Moritz cũng đi. Trong vài năm nữa, anh cũng sẽ có một miếng đất cửa anh. Ông chỉ hơi lạ, vì cuộc hành trình quá gấp. Moritz không hề nói với ông chuyện nầy, tuy mỗi ngày anh với ông đều làm việc kế cận nhau luôn.
Moritz nói:
---Tôi vừa được thơ hôm qua.
---Anh đi một mình?
--- Với Ghitza. Chúng tôi xuống tàu làm công, chỗ nồi súp de. Như thế chỉ trả có 500 " lơ " mỗi người. Có bạn của Ghitza ở Constantza làm tại bến tàu lo hộ.
Mục sư chúc Moritz may mắn. Ông tiếc anh còn trẻ và làm việc giỏi. Anh lại tốt bụng, thật thà, nhưng nghèo. Anh không có tấc đất nào hết.
Hai người lại tiếp tục làm việc. Ông già bèn nói chuyện về nước Mỹ. Moritz lắng tai nghe. Anh thở dài mấy bận. Anh hơi hối tiếc về sự quyết định của anh. Chiều đến, sau khi lãnh tiền, Moritz đứng một hồi lâu, trước mục sư, mắt ngó xuống. Anh không cam đảm bước đi. Mục sư vỗ vai anh nói :
-- Khi tới nơi, anh nhớ viết thơ cho tôi. Mai sáng anh lại đây lấy gói đồ tôi soạn cho anh, anh sẽ có những gì ăn để đi đường.
Mục sư lại cho anh thêm 5 tấm giấy 100 "lơ " và nói tiếp:
--- Nhớ đến sớm, gõ nhẹ nhẹ cửa sổ tôi. Tốt hơn đừng cho vợ tôi nghe. Đàn bà họ hà tiện lắm! Tối nay tôi soạn đồ sẵn. Chừng nào anh đi ?
-- Mờ sáng. Tôi hẹn với Ghitza ở đầu làng.
-- Vậy anh chỉ đủ thì giờ tạt qua nhà tôi. Hay là tối nay anh lại nhà tôi!
Moritz nghĩ đến Suzanna chờ anh, nên trả lời:
-- Ngày mai tiện hơn.
Anh ra về.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 08.01.2011 06:42:01 bởi Whatever >
#1
    Whatever 08.01.2011 05:14:14 (permalink)
    ------------------------------3------------------------
    Mục sư KORUGA để bao lương thực dựa tường, dưới cửa sổ. Ông tắt đèn đi nằm. Trước khi ngủ, ông nghĩ đến Moritz, đến cuộc đi Mỹ của anh. Lúc soạn sắp bao đồ, ông có cảm giác là như chính mình sẽ đi. Ba mươi năm về trước, ông cũng có lần sửa soạn hành trang. Khi ấy ông mới đậu bằng tiến sĩ thần học. Ông đăng tên làm nhà truyền giáo nơi Chính Thống giáo hội Michigan. Một tuần lể trước khi đi, ông lại đánh điện xin từ khước chổ làm nầy. Vì trong khoảng thời gian ấy, ông quen biết vợ ông và làm lể cưới. Từ đó, ông ở lại làm giáo trưởng làng Fântana. Làng nhỏ , đời sống khó khắn. Ông thường hối tiếc cơ hội bỏ lỡ, nhưng đã quá trễ rồi! Mỹ quốc chỉ còn trong mộng tưởng. Mỗi khi một dân làng nào sang bên ấy, thì ông cho thuốc hút, thực phẩm với chút ít tiền nong, và dặn viết thơ về cho ông khi đi tới nơi. Làm việc ấy, ông giấu bà. Vợ ông không có gì để nói ông được. Nhưng hễ nghĩ đến Mỹ quốc thì ông cảm thấy hình như phụ tình bà. Vì bà mà ông không ra đi. Trong thâm tâm ông vẫn còn sự xung đột ngấm ngầm ấy.

    Nay Moritz ra đi, không phải như những người khác kia. Anh là người thân tín của ông. Và Moritz ra đi tất là một chút gì của ông cũng đi sang Tân Thế Giới.

    Trăng tỏ. Mục sư không tài nào ngủ đựoc. Ông đứng dậy, thắp đèn đi qua phòng sách mà khắp cả ba phía tường đều có kệ sách. Ông cầm một quyển . Trước khi dở ra , ông nhìn lên mấy kệ đầy sách. Có đủ thứ chử: Anh, Pháp, Đức, Ý. Tường bên khia , sách cổ điển Hy Lạp và La Mã. Đó là bạn cố tri của ông. Thỉnh thoảng, ông tự hỏi sao ông không muốn vào giảng tại đại học đường. Nhiều bạn ở Iasi và Bucarest đã hai lần mời ông, nhưng ông đều từ chối chức giáo sư môn : Lịch sử giáo hội. Ông không tiếc. Ở Fântana, ông làm lể mi-xa bữa chúa nhật và mấy ngày lể; ngoài ra, ông lo chuyện đất vườn, nuôi ong mật, trồng cây trái. Tối đến, ông đọc sách. Vận mạng ông bảo đảm tưong lai ông. Ông an phận như thế. Có lần ông muốn cưỡng vận mạng: chuyện muốn đi Mỹ quốc. Ông hết lòng lo lắng để đi, nhưng mặc dầu hết sức lo, chuyễn đi không thành. Một bất ngờ đã xãy đến. Thế là hết! Từ đó, ông không toan tính nữa.

    Ông tự hỏi:" Có phải thật mình còn tiếc cuộc ra đi ấy cách 30 năm nay chăng? Nếu không, sao mình lại băn khoăn lạ kỳ về chuyện đi của Moritz ?". Ông kéo mền lên, suy nghĩ: "Mình đã không buồn khi ở lại. Đây chỉ là lòng nhớ nhung một vật gì mình tưởng là thật trong mộng ảo, nhưng chẳng khi nào chiếm được trên thật tế. Đến khi tưởng đã nắm được nó thì lại nhận ra liền là không phải vật mình mơ ước. Có thể Mỹ Quốc không phải xứ mình muốn tìm đến? Có thể nó chỉ là một cớ về nỗi lo âu của mình. Mỹ Quốc là xướng khởi của lòng thương nhớ vẩn vơ. Chưa biết Mỹ quốc có lẽ sẽ ít thất vọng hơn, khi đã biết thật sự nó rồi".

    Mục sư vẩn chưa ngủ được. Ông ngùi ngùi cảm động, nóng lòng chờ cho mau sáng, như chính ông đã hẹn gặp Ghitza ở đầu làng để đi Constanzta, rồi cùng nhau xuống chiếc tàu đang chờ đợi, tàu " chỉ được đậu ở bến có ba ngày thôi"

    Khi ông thức giấc, trời còn tối, nhưng gà đax gáy sáng. Đường vắng, làng còn chìm trong một lớp sương mù. Mục sư mở bao, để thêm gói thuốc hút còn để nằm trên bàn. Ông nghĩ thầm :"Nếu Moritz đi, mình đâu còn ai để biếu thuốc, mình mua cốt để dành cho anh ấy mà thôi". Dòm qua của sổ, thấy trời rạng sáng, ông nói :"Moritz phải lẹ lẹ, không thì trễ hẹn!" Ông nghe tiếng chân đi ngoài đường, nhưng lại vượt qua khỏi nhà và xa lần. Ông ra bao lơn rửa mặt bằng nước lạnh, mà không có Moritz ở đó để xối nước cho ông.

    Mặt trời lên cao. Moritz không thấy lại. Mục sư chờ anh tới giờ ăn sáng. Ông nghĩ chắc anh thức dậy trễ, nên không kịp đến lấy bao đồ. Ông tiếc thầm: "Uổng quá! Anh ta sẽ có gì ăn trong ít nữa ba tuần lễ, vừa đủ cho mấy ngày đầu của anh ta ở xứ người !"

    Bà mục sư bước ra thềm nói:
    --Ông ăn sáng đi chớ.
    Ông đáp:--- Tôi đi đây.
    Ông vội cất bao đồ dưới giường, lòng ông se lại, buồn tiếc phải từ bỏ một việc, và từ bỏ mãi mãi việc ấy. Hy vọng chót sang Mỹ quốc, hay ít ra hy vọng ủy nhiệm lần chót đã mất. Ba mươi năm về trước, ông đã hành động y như vậy. Ông đi qua bàn ăn.
    Ông nói thầm :" Nếu Moritz lấy bao đồ tự tay mình sửa soạn cho nó, mình sẽ có cảm tưởng như mình ra đi. Rất tiếc, anh lại không đến !"
    -----------------------------------------
    Khi ra khỏi nhà mục sư, Moritz ghé lại máy nước, tắm gội sạch sẽ, rồi đi đến phía bên kia làng, chỗ Nicolae Porfirie ở. Nicolae có miếng đất, gần ven rừng, muốn bán. Moritz bước vô sân nhà, nói:
    -- Mai nầy tôi sang Mỹ Châu, Chừng về sẽ có đủ tiền mua miếng đất nầy. Trước khi tôi đi, tôi muốn đưa tiền cọc để anh đừng bán cho ai.
    Nicolae hỏi:
    --Anh ở bển bao lâu?
    ---Chừng nào có đủ số tiền theo ý muốn. Hai, ba năm không chừng.
    ---Phải, ba năm là vừa. Không ai ở quá ba năm. Bên Mỹ, dễ kiếm tiền lắm!
    ---Anh muốn bán bao nhiêu?
    --- Hiện giờ tôi chưa cần tiền. Như trong ba năm, anh trở về với tiền 50.000 đồng " lơ ", anh sẽ được miếng đất. Tôi không bán cho ai, tôi chờ anh.

    Moritz móc túi, lấy xấp giấy bạc ra đếm trên ngạch của, rồi đưa cho Nicolae nói:
    ----Đây ba ngàn "lơ ". Tốt hơn anh nên có tiền cọc trước.

    Cuộc mua bán đã xong; Moritz siết tay Nicolae, rồi ra về. Trời chưa tối. Anh muốn xem lại miếng đất, tuy anh đã thấy nó nhiều lần. Anh thuộc lòng nó, song bây giờ lại khác, nó là của anh. Chỉ còn có việc chồng đủ tiền là anh đến ở được.

    Moritz băng qua cánh đồng. Anh đi rất mau. Áo anh thấm mồ hôi dính sát da. Anh không thể nhẩn nại đi chẫm rãi được. Đến rừng gồi, anh ngừng lại. Đất của anh chạy dài, từ chổ anh đứng, nơi ven rừng. Họ đã trồng bắp, cao độ chấm vai anh. Đất không mấy rộng, nhưng có thể cất một cái nhà có sân, có vườn cây trái. Anh nhắm chừng bề dài và bề ngang. Anh thấy hiện lên trên đám bắp, cái nóc nhà, cái tay quay nước giếng, cái cánh cửa ngõ bằng cây gồi và cả chuồng bò nữa. Đã bao lần, anh thấy cảnh tượng trên đây, nhưng không lần nào rõ bằng bây giờ. Tất cả đều đường như thật, đúng với sự anh ao ước làm anh mỉm cười. Gió thổi qua đám bắp, uốn chuyển những cành lá xanh tươi như lượn sóng. Anh lắng nghe tiếng xào xạc. Anh cúi xuống, hốt một nắm đất. Đât nóng trong lòng tay anh như một sinh vật, như hơi nóng của chim sẻ cầm trong tay. Moritz lại cúi xuống hốt một nạm khác. Anh bóp chặt nắm tay rồi buông ra, để đất rơi xuống kẽ tay. Anh băng ngang đám bắp để đến phía rừng. Tới giữa đám bắp, anh lại cúi xuống hốt một nắm đất, rồi nói :"Ở đây đất cũng nóng". Anh cầm hòn đất kê sát vào má anh. Mùi đất xông vào mũi anh thấm thía. "Y như mùi thuốc lá, mùi đất tốt " anh ngix thầm, và ngước đầu lên. Moritz hít nhiều hơi dài, nhu để thấm buồng phổi mùi đất thơm tho ấy. Anh nhớ đến Suzanna đang chờ anh, anh huýt sáo.
    --------------------------------------------------------
    Nhà Iordan, cha của Suzanna ở phía rang làng. Moritz băng qua vườn, đi thẳng tới sân. Anh đừng lại dòm qua kẽ hàng rào. Iordan vừa nặng nề bước ra bao lơn. Ông lần lượt đóng cửa, vặn chốt và khóa chặt lại. Moritz ngó theo từng cử chỉ của ông. Đóng cửa nẽo xong, ông còn nghi ngờ, ngó chung quanh rồi bước xuống mấy thang bằng cây, kêu răng rắc dưới sức nặng thân hình to tướng của ông. Như thường bữa, ông mặc áo màu xanh lá mạ, mặc quần kiểu quần cỡi ngựa, và mang giày ống. Ông đi ngang qua vườn trước nhà, lại phía cửa ngõ, đóng mạnh cửa rồi khóa hai vòng, đoạn xây lưng, núng nính đi vô. Ông rảo quanh nhà, dòm bên nây bên kia, như để tìm ai trong bóng tối. Rồi ông vào nhà, phía cửa sau. Tiếng khóa vặn hai ba lần, kế im lặng.

    Iordan vô phòng. Buồng ngủ của ông, vách treo đầy những thú săn được, đầu thú dồn rơm: nai, chó sói, gấu....Trên tường, giửa gạc nai và chim ưng dồn rơm, có súng trường, súng ngắn và túi đạn. Gần dưới chiếc giường rộng lớn, trải hai tấm da thuộc đen. Iordan giẫm giày trên tấm da gấu, lấy cây súng trường dựng dựa giường. Ông kéo ngăn tủ lấy ra khẩu súng lục, cây đèn sáp, cái hộp quẹt và để trên bàn đầu giường.Đoạn ngồi lên giường, mệt thở hì hạch, ông tháo giày ra, sấp kế nhau. Mỗi tối, ông vẫn để đồ tại một chổ, vừa tầm tay, để dễ tìm, trong đêm tối, hễ đưa tay là đụng liền. Sau rốt, ông cởi áo ra nằm ngủ, đầu vùi trong gối trắng, như con gấu trong tuyết.

    Moritz thấy đèn lu lần, rồi tắt hẳn. Cửa sổ đen ngòm. Bên phòng Iolanda, vợ Iordan, còn ánh đèn lờ mờ, vì cái chụp lụa đỡ bớt tia sáng chói. Thiên hạ đồn rằng bà rất khổ sở.Hai mươi lăm năm về trước, bà đến làng nầy với Iordan. Họ cỡi ngựa và dừng nghỉ tại quán trọ. Không ai rõ họ từ đâu đến. Nhưng chắc là xa lắm. Iolanda là người xứ Roumanie, còn người chồng, thì không phải. Về sau, mới biết họ từ xứ Hongrie đến.Họ choàng áo tơi lót bông. Khi ăn uống xong, họ ngủ tại phòng, chủ quán.Chồng ăn tợn như hổ đói, bà vợ chỉ nếm qua như mèo. 3 ngày sau, người ta được biết họ không rời khỏi làng nữa. Vài tuần kế, họ mua quán trọ. Khi mới tới, Iordan không biết một tiếng Roumanie nào, mà bây giờ thì rành lắm. Họ không kết bạn với ai. Đến đứa con gái, Suzanna, họ tránh không cho học tại trường nơi đó, sợ nó sẽ quen với trẻ trong làng; Suzanna đi học ở tỉnh. Người trong làng chỉ gặp Iolanda những lúc đi nhà Chính Thống, hoặc khi đi ra tỉnh, ngồi xe ngựa với chồng. Cạnh Iordan, Iolanda, xem nhỏ thó, co quắp, vì y to lớn gấp đôi vợ. Suzanna giống hệt mẹ, có đôi mắt xanh và tóc óng như tơ. Đó là những gì mà người làng hiểu biết về gia đình nầy. Mùa đông nọ, Iordan có bắn chết một người muốn vào hắn lúc đêm tối. Y bắn súng trường ngay giữa hai mắt kẻ trộm. Cảnh binh cho rằng đó là quyền của Iordan. Y có quyền giết kẻ nào vào nhà y ban đêm để cướp tiền bạc của y. Nhưng người làng không đồn ý với cảnh binh mà nhìn nhận như vậy. Một án mạng vẫn là một án mạng. Song chuyện ấy rốt cuộc bị lãng quên, vì đã xảy ra lâu lắm rồi.

    Khi Moritz dòm qua kẽ hàng rào thấy đèn lu lần rồi tắt hẳn, anh đua hai tay làm loa cất tiếng kêu, nhái theo giọng chim mèo :" Hu! hu! Hu ". Tiếng vang lên rồi vọng lại, nhỏ lần đến im bặt. Giây lát , cánh cửa mở, Suzanna nhảy qua cửa sổ, nhón gót chạy băng qua vườn. Nàng vạch lỗ rào, chun ra khỏi sân, gần chỗ Moritz đứng chờ.


    #2
      Whatever 08.01.2011 05:17:21 (permalink)
      -------------------------------7-----------------------------
      Tại sao anh lựa tiếng kêu như thế! Tại sao? Tại sao?" Suzanna đến từ bên kia rào, vừa hỏi vừa đi tới, Moritz muốn ôm nàng, song nàng vội tránh ra, nói tiếp:" Em không muốn anh kêu như vậy nữa! " Tim nàng đập mạnh vì quá sợ hãi. Moritz hỏi:
      --Chớ em muốn anh kêu thế nào?
      ---Tùy ý anh, nhưng tiếng chim mèo xui lắm, nó báo hiệu sự chết chóc.
      ---Chỉ là bịa đặt của mấy bà già. Có con chim nào kêu luôn ngày lẩn đêm, khi trời xấu, mùa hạ như mùa đông chăng? Chỉ có chim mèo. Em có biết con chim nào khác không? Họa mi chỉ hót về hè. Nếu anh bắt chước họa mi, tất ba em sẽ biết là tiếng người. Em muốn ông hộ pháp ấy biết là anh gọi em hay sao?
      ---Không , em không muốn, nhưng chim mèo báo tin dữ!
      --- Đó đâu phải lỗi của anh. Tại sao không có con chim nào kêu bốn mùa mà không báo hiệu sự chết? Nhưng thôi, dừng cãi cọ nữa. Đêm nay là đêm chót anh gọi em. Từ rày về sau, chúng ta hết còn phải giấu giếm! Sáng mai, anh đi Mỹ quốc. Lúc anh về, em sẽ là vợ anh. Anh đâu còn cần trốn sau hàng rào để bắt chước tiếng chim mèo nữa.

      Moritz ôm Suzanna vào lòng. Nàng vòng tay bá cổ anh. Họ đứng dưới gốc cây gồi, chỗ mà họ gặp nhau đêm hôm qua, và mỗi đêm, từ bốn tháng nay , họ quen biết nhau. Nàng càng lúc càng nặng trên tay anh, Moritz đỡ nàng, để nằm trên cỏ và cũng nằm kề bên. Hai thân hình quấn quít nhau, tay tìm tay, môi sát môi. Họ nhắm mắt mê ly. Đâu đây, tiếng dế nỉ non trong vườn. Họ vẫn ôm nhau không thốt một lời. Áo xanh Suzanna nổi lên trên nền cỏ thẫm. Nàng đã cởi ra để mẹ nàng không thấy dấu nhăn. Mây đen khi nãy che lấp trăng tròn, đã vén lần. Đôi vai trần của Suzanna lấp lánh trong bóng tối. Moritz cũng cởi áo sơ mi lót dưới mình Suzanna.

      Gần hai vai trắng nõn của Suzanna, ngực Moritz càng đen sạm như vỏ cây dà.
      Nàng nói:
      ---Anh oi! Đừng đi anh!
      Moritz cau mày đáp:
      ---Tại sao em nói thế. Em biết rằng nếu anh không đi Mỹ, thì làm sao có tiền mua đất. Mà không có vườn có đất, thì làm sao cưới em được? Rồi chúng ta ở đâu, nếu không có nhà, có đất? Không, anh sẽ ra đi trong 3 năm, và trở về với một số tiền. Chúng ta làm lễ cưới. Em không muốn anh cưới em sao?
      ---Em muốn lắm, nhưng không muốn anh đi.
      Moritz mỉm cười nói:
      --Vậy làm sao anh có tiền mua đất, Em biết không, anh đã đưa tiền cọc cho Nicolae rồi đấy! Còn lại bao nhiêu lúc anh về sẽ trả.
      Moritz bèn thuật lại chuyện đua tiền trước làm sao, đi thăm miếng đất như thế nào, và dự tính cất nhà, chuồng bò ...tất cả.
      Suzanna không để tai nghe anh thuật chuyện , nói:
      --Anh à, nếu anh đi, lúc trở về, anh không còn gặp em còn sống nữa.
      Moritz lần nầy tức giận hỏi:
      --- Em có chuyện gì vậy? Em lạ kỳ quá!
      ---Không có chi hết.Anh có thể không tin em được.Song em cảm chắc khi anh trở về là em đã chết mất rồi.
      --Không, em không chết. Em vẫn ở với ba má em như bây giờ. Em không có điều chi lo lắng, vì em không cô độc, không ở với người dưng, mà ở với ba má em.
      Suzanna thút thít khóc. Moritz hỏi:
      ---Sao em? Em có chuyện gì?
      Anh vừa nói vừa hôn môi Suzanna. Môi lạnh và ướt đầy nước mắt mặn mặn.
      Suzanna đáp:
      --Anh sẽ cho là những ý nghĩ điên cuồng, ý của đàn bà. Tốt hơn đừng nói với anh gì cả.
      --Em nói đi. Anh không cho ý nghĩ của đàn bà đâu!
      ---Em chắc ba em muốn giết em!
      Moritz giận hỏi:
      ---Ai nhét vào đầu óc em tư tưởng xằng bậy này vậy? Tại sao em muốn ba me giết em?
      --Em biết anh không tin, nhưng em quá lo sợ rồi. Em chắc ông sẽ thi hành ý định vì ông đoán biết có chuyện gì rồi. Em không rõ lắm, song chắc vì đó mà ông muốn giết em.
      ---Ba em thấy chuyện gì mới được chớ?
      ---Ba em đã biết mối tình của chúng ta.
      Moritz nằm dang ra xa. Vóc mình Suzanna lộ hẳn như pho tượng đá cẩm thạch trên nền cỏ.
      Moritz hỏi:--- Ông có nói gì với em chưa?
      --Chưa
      ---Ông có rầy em không?
      ---Không.
      ---Vậy sao em nói ông biết chuyện rồi?
      ---Linh tánh báo cho em biết trước.
      Nàng khóc to, nói tiếp:
      ---Tiếng nói của lòng chưa đủ. Hồi trưa nầy, khi bưng món ăn lên, ông ngó em một cách khác thường. Một cái ngó căm thù. Ông hét lên: " Xây lưng vô vách coi? Em xây lưng vô vách. Em cảm thấy ông nhìn vào hông em. Ông hét thêm: "Ngó ra cửa sổ!" Lần nầy ông nhìn kỹ và lâu hơn. Trông bề nghiêng, ông ngó bụng, ngó hông em như xem con ngựa của ông vậy. Rồi ông quát lên: Mầy đi mau cho rảnh mắt đò đĩ! ". Ông bỏ ăn. Em vội chạy ra . Em biết ông đã rõ sự thật. Khi em nhỏ, ông có la, có rầy, có đánh đếnchayr máu nữa, nhưng không bao giờ mắng em là " đồ đĩ", và đuổi xua em như hồi trưa nầy.
      Moritz hỏi:
      ----Làm sao ông biết được? Có khi nào ông bắt gặp hai đứa mình đâu?
      ---Không gặp, nhưng ông biết .
      ---Làm sao biết cho được ?
      ---Chỉ nhìn vào em thôi.
      Moritz phì cười, hôn lên trán Suzanna, nói:
      ---Dẫu cho ông dùng ống dòm cũng không thấy được. Chuyện đùa! Em tưởng chỉ nhìn vào người rồi biết em có nhân tình sao ?
      ---Em cũng biết thường thì khó nhận ra. Song ba em khác đời lắm. Những ngựa cái của ông, ông chỉ nhìn sơ là biết con ngựa có chửa hay không. Bạn ông, ai cũng phục ông hết.
      ---Hay là em có thai rồi?
      ---Không em không có.
      ---Vậy thì không sao. Trong hai, ba năm, anh trở về, có tiền. Chúng ta sẽ mau đất, làm lễ cưới tại nhà thờ mục sư Koruga. Ta sẽ cất 1 cái nhà thạt đẹp, rồi sống một cuộc đời hạnh phúc. Không phải vậy sao, em Suzanna?
      Nàng siết cặt Moritz, như rất sợ hải. Nàng run lên, và nói:
      ---Anh ở đây thì em không sợ, mà anh đi rồi, em sẽ chết, vì sợ vậy! Nếu ba em không bắn giết, em cũng không sống nổi, em quá lo sợ rồi anh à! Mỗi đêm, em đều khóa cửa phòng và gài chốt chặt. Khi nghe tiếng giày của ba em, là em chui đầu vào gối, run lên.
      Moritz đặt tay lên vai nàng, ôm sát vào lòng. Hai người yên lặng. Suzanna thấy sung sướng gần Moritz, mà anh cũng bằng lòng thấy nàng nín khóc.

      Gà gáy sáng. Cả hai đứng dậy, Suzanna mặc áo vào, áo ướt lạnh vì hơi sương. Moritz cũng mặc áo sơ mi và nắm tay Suzanna đưa tới hàng rào. Song vừa đi lọt, Suzanna kêu lên một tiếng thất đảm. Moritz khom lưng dòm xem chuyện gì, thì không thấy Suzanna ở trên sân. Nàng trở lại hồi nào, đến Moritz cũng không trông thấy. Nàng ôm chặt anh một cách tuyệt vọng. Toàn thân nàng run lên, mình nàng nóng ran như đang lên cơn sốt. Moritz dòm qua sân thấy cửa sổ phòng Suzanna mở rộng, Iordan mặc sơ mi, đi qua , đi lại, tay cầm lồng đèn như tìm một vật gì. Moritz vuốt tóc Suzanna và ôm sát nàng vào mình, cố ý che không cho nàng thấy cha, song nàng đã thấy quá rõ ràng. Và, vì thế, nàng càng ghì chặt Moritz.
      Nàng run lên, không khóc được nữa. Hai người nghe tiếng mắng chửi của Iordan. Moritz nhìn thân hình khổng lồ của hắn. Sau bóng hắn, thấy dạng Iolanda. Bà đứng trước mặt chồng có một lát , một lần thôi. Iordan xây lưng ra cửa sổ. Moritz không còn thấy vợ của hắn nữa. Bà đã khuất hẳn sau thân hình to lớn của chồng. Kế nghe tiếng bà Iolanda kêu la, rên siếc như xé ruột xé gan. Đèn tắt, cửa sổ mở rộng trong đêm tối. Tiếng rên la của bà Iolanda càng lúc càng đau thương, tuyệt vọng, rồi dịu lần. Moritz và Suzanna còn nghe thêm một hồi nữa tiếng kêu thảm thiết ấy như uất nghẹn. Đôi lứa run lên. Tiếng than khóc im bặt. Bà Iolanda đã té xuống đất. Iordan còn đạp, đá người đàn bà trong phòng tối

      Suzanna rền rĩ:
      --Trời, má ơi! Ba giết má chết rồi!
      Nàng xô Moritz ra, muốn chạy về sân, nhưng Moritz nắm chặt lại, vỗ về nàng. Đoạn anh buông Suzanna, cũng muốn chạy đến tiếp cứu người đàn bà thọ nạn, nhưng đã trễ rồi. Các thớ thịt anh căng thẳng. Anh không có khí giới trong tay, mà Iordan thì có súng và hình vóc vạm vỡ. Bản năng anh không cho anh đối chọi vô ích.

      Anh bèn ôm Suzanna vào lòng. Nàng cố vùng vẫy. Nhưng anh ôm thật chặt và dìu nàng đi rất mau. Anh có cảm tưởng gã hộ pháp ấy đang đuổi theo nàng với khẩu súng cầm tay. Anh muốn giấu nàng, đem nàng thật xa, xa biệt nóc nhà ngói đỏ nầy. Hai người nhắm mắt chạy càn. Bên tai như thoảng nghe tiếng gót giày Iordan đang rược theo , để bắn chết người con gái mà Moritz đang ôm trong lòng.
      -----------------------------------8-----------------------------

      Moritz băng ngang đồng, không dám đi đường cái. Anh vấp mấy gò mối nhiều lần và đứng không muốn vững. Anh thấm mệt, chắc anh đã đi lâu lắm rồi nên thấy đuối sức, tay rã rời, mồ hôi chảy ướt dầm làm mờ mắt anh. Anh ngừng lại giữa một đám bắp và để Suzanna xuống đất. Anh đã kiệt sức. Anh để nàng nằm trên đất ướt, kéo áo đắp đầu gối nàng lại, và đặt tay trên ngực nàng. Anh bứt một mớ lá bắp làm gối kê đầu Suzanna; rồi bứt thêm một mớ lá khác trải trên bãi cỏ ướt, đoạn để Suzanna nằm lên. Nàng vẫn im lặng. Moritz vuốt tóc, màng tang và má nàng. Đoạn anh đứng dậy. Nỗi đau đớn cấu xé ruột, gan và tứ chi anh, như muôn ngàn mũi kim châm sâu vô xác thịt.

      Anh thầm nghĩ:" Chắc mình chạy lâu lắm! " Anh nhìn lên nền trỡianh và thấy mình ở gần rừng gồi, cách chừng vài bước. Ban đầu anh không tin cặp mắt, anh tưởng anh mơ, nhưng lần lần anh định tỉnh và run lên như cây sậy. Anh không chiêm bao. Anh và Suzanna đang ở trong đất của Nicolae. Cuộc chạy bấn loạn dắt dẫn anh đến đây. Lá bắp mà anh vừa giựt ra để lót cho Suzanna nằm, và nàng hiện còn nằm, là của vườn bắp mà anh đã đưa tiền cọc để mau đất, mới ngày hôm qua.

      Nước mắt hòa với mồ hôi chảy dài theo má Moritz. Anh khóc trên đám đất mà anh biết chẳng thể nào mua được nữa, vì anh sẽ không sang Mỹ quốc.
      ----------------------------9----------------------
      Chỗ anh đứng, Moritz thấy rõ hết cảnh xóm làng. Anh nhìn từng nhà, từ đầu đến cuối làng, rồi nhìn Suzanna đang nằm dưới chân, trên lá bắp. Anh phóng tầm mắt nhìn xem nhà nào có thể trọ nàng được. Anh phải tìm cho nàng một chỗ trọ. Phần anh, anh đã từ bỏ sự ra đi; anh từ bỏ luôn ý định mua đất, vì hiện giờ người yêu của anh cần đến anh.

      Anh không thể bỏ bê nàng được, Anh phải kiếm cho nàng một chỗ ở. Anh chỉ thấy có hai nơi: nhà ba má anh, và nhà mục sư Koruga; các nahf khác không tiếp anh được, vì mấy anh nông dân đều sợ Iordan; tấy cả đều sợ ông ta. Nhà cha mẹ anh thì chỉ có một phòng, không dư chỗ cho Suzanna. Còn nhà mục sư, thì anh chưa cưới nầng, làm sao dẫn đến được. Anh không muốn làm liên lụy đến mục sư. Nếu mục sư chứa nàng, thì ắt Iordan sẽ sách súng đến hạch hỏi. Anh biết chắc như vậy, và không nên để chuyện chẳng lành xảy ra. Nhưng Suzanna cũng không thể ở trong vườn bắp nầy, suy nghĩ một chặp, Moritz bồng Suzanna đi về làng. Nàng mét xanh, Moritz chắc nàng quá sợ nên thành bịnh. Anh rờ tim nàng thấy đập chậm chạp, anh vội rảo bước đi mau về làng.
      ------------------------10------------------------

      Mặt trời đã lên cao khi Moritz về tới nhà. Anh để Suzanna nằm trước thềm dựa tường, nhìn mặt trời và nói thầm: "Chắc Ghitza đợi mình lắm ". Anh cắn chặt răng để lấy can đảm, rồi xây lưng, bước vô nhà. Anh muốn xin với cha mẹ cho nàng ở đó. Ba má còn ngủ. Aristitza, mẹ Moritz, là một người khấc khổ. Anh muốn tránh bà, để nói thẳng với cha. Nhưng vừa bước vô thì Aristitza ngóc đầu lên khỏi gối, hỏi :
      --- Mầy lấy bao đồ phải không? Để chỗ cửa đó!
      Moritz không trả lời. Bà nói to :
      ---Làm gì mà đứng sựng đó vậy ? Lịa đay hôn mẹ, rồi qua từ giã cha mầy cho mau. Rán ăn xài tiện tặn và đem tiền về.
      Moritz đáp :---Tôi không đi Mỹ nữa!
      Bà già ngồi phóc dậy gọn gàng, hỏi :
      ----Mầy không đi à?
      ---Không!
      ---Ghitza cũng không đi hả?
      ----Ghitza thì đi.
      Aristitza nhận thấy có chuyện gì mờ ám; bà mặc vội áo và hỏi:
      ---Tại sao? Mầy gây với Ghitza hả?
      ---Không!
      Bà đứng giũa nhà, hằn học, tiến gần đến con, hỏi:
      -- Vậy chớ có chuyện gì?
      ---Không có chuyện chi hết. Tôi muốn cưới vợ nên không đi.
      Giọng Moritz run run. Anh không biết nên khởi đầu câu chuyện như thế nào, phải cắt nghĩa làm sao. Mẹ anh hai tay bấu chặt vai anh và lắc mạnh
      Anh nói tiếp:
      ---Tôi muốn nói chuyện với ba. Tôi không muốn cải với má.
      Bà la lớn: " Mầy phải nói chuyện với tao. Chính tao đẻ ra mầy chớ không phải mầy ở trong bụng ổng mà chun ra"
      Cha Moritz thò đầu ra khỏi mền, nói :
      --- Thôi bà nguôi bớt đi " Ong muốn khuyên giải bà. Aristitza không nghe, vỗ vào hông nói:
      ----Mầy banh đa rút thịt tao, mầy bú sữa tao mà bây giờ mầy không muốn nói chuyện với tao hả?
      Moritz đáp : " Rồi tôi cũng sẽ nói với má"
      Bà mẹ khóc tức tưởi. Moritz muốn bà bớt giận, năn nỉ:
      --Má nín đi, tôi sẽ nói chuyện với má, tôi xin thề.
      Bà già ngồi cạnh giường, tay ôm đầu. Bà thấy bị tổn thương. Nỗi đau tủi, khong thể làm nguôi cơn giận của bà, bà không thể nín được
      Bà hét lên:
      --- Mầy cưới ai?
      ---Tôi sẽ nói liền, nhưng mà bớt giận đi!
      ---Tao muốn biết mầy cưới đứa nào? tao là mẹ mầy, tao có quyền muốn biết.
      Cha Moritz khuyên:
      ---Nói đi con, nói cho bả nghe, cho bả nín.
      Ông thừa biết bà sắp la lối nữa . Nhưng Moritz cũng biết rằng cái tên Suzanna không làm cho bà yên, mà trái lại, làm bà nổi tam bành thêm. Anh đành đáp:
      Tôi cưới Suzanna, con gái ông Iordan.
      Aristitza nhảy a lại, không phải để đánh mắng Moritz, mà ôm anh ta hôn. Bà nói:
      ---Ừ, phải mà, tao biết tại sao mầy không đi!
      Bà ôm con hôn khắp mặt, trên mắt, trên trán, trên má. Bà vồn vã nói:
      ---Mầy không dại gì sang Mỹ, làm vất vả như thằng mọi, và vài năm sau ốm yếu, bịnh hoạn trở về với vài ngàn " lơ ". Mầy nghe lời tao, mầy cưới con gái nhà giàu ( vừa nói mắt mụ sáng lên). Tao sẽ giàu. Tao sẽ có áo nhung, xe và ngựa. Tao sẽ qua ở nhà Iordan. Đó là quyền của tao. Quyền của tao , mầy biết không? Chính tao sinh ra mầy, khôn ngoan, đẹp trai, nên mầy mới gò được con gái giàu nhứt trong làng, một đứa con có nhà gạch, có hầm rượu, có nhiều đất, xe và ngựa!
      Ông già chận lại:
      ---Thôi nín đi mụ ơi!
      Tiếng ông run run. Ông cũng xúc động. Nhiều tiền của quá làm ông ngẩn ngơ, Ông nằm vấn thuốc hút, không ngồi dậy.
      Aristitza nói với Moritz
      ---Tao sẽ ở nhà Iordan, cha vợ mầy. (Xây qua chồng, bà nói) Còn ông thì ở đây. Tôi cần phải ở gần con trai tôi. Ai mà hơn tôi, lo cho vợ nó được!
      Moritz ngắt lời:
      --Nhưng còn chuyện nầy nữa, má à!
      --Cứ nói đi, cưng, mẹ sẽ nghe con!
      -- Má phải hứa điềm tĩnh nghe tôi mới được.
      Bà vuốt má Moritz, trả lời:
      ---Ừ má hứa nghe con tất cả.
      --Má à, tôi cưới Suzanna không có phép của Iordan.
      --Điều cần nhứt là mầy cưới được nó thì thôi. Tao sẽ là mẹ chồng con gái lão Iordan, lão nhà giàu. Thây kệ, nếu lão bằng lòng hay không!
      --Má sẽ là mẹ chồng nàng, nhưng mà không giàu được.
      --Vậy tiền của về ai ? Lão ta có độc một đứa con gái . Không lẽ lão ta lại không cho của hồi môn? Ai lại không biết lão chôn cả hủ vàng trong hầm rượu lão. Con đừng lo, má sẽ tính cho. Con mà biết gì?
      -- Má à, con cưới Suzanna, vì nàng chớ không phải vì tiền !
      --Mầy muốn tao tưởng mầy thích gái hơn tiền à!
      --Sự thật mà má!
      --Dại ! Nhưng tao cũng biết mầy rồi. Để đó cho tao. Khong ai ăn qua tao được đâu ?
      Mụ hình dung thấy cãi vã với Iordan về tiền nong và nhứt định không chịu ly một đồng nào.
      Moritz bèn thuật chuyện hồi hôm. Aristitza giựt mình, hỏi:
      --Sao ?Nó không muốn trở về nhà ba nó nữa sao?
      Moritz đáp:
      --Không! Nếu nàng trở về, bà nàng sẽ giết chết.
      Ông già cũng nói :
      ---Phải , lão ta sẽ giết con gái. Không phải chuyện chơi đâu! Con gái lão biết ý cha nó. Thằng cha ấy tàn bạo lắm. Chọc nó giận, nó xãhs súng bắn liền. Ngựa yêu quý của nó kia còn không khỏi thay! Và trời ơi! Ai cũng biết lão ta yêu quí ngựa của lão là đường nào. Lão dám bắn chết con Suzanna nếu nó mò về, nhứt là nó mới trốn nhà bỏ đi đây.
      Moritz nói:--Ba nói thật đúng,
      --Với chuyện như vậy khó gì mà không hiểu. Tao biết lão già ấy lắm mà!
      Aristitza nói:
      --Thôi để đợi vài ngày nữa sẽ dẫn nó về. Tôi dẫn đi cho.
      Moritz đáp:
      -- Chắc Suzanna không trở về đâu. Tôi cũng không muốn Suzanna trở về nhà.
      Mẹ anh hỏi:
      --Rồi nó không có tiền bạc mầy sẽ làm gid? Mầy chết đói với nó phải không ? Đàn bà thiếu gì, ở đâu lại không có. Không ai dại gì đi cưới vợ không của hồi môn. Sao mầy ngốc vậy6
      Moritz quả quyết :
      --Tôi lấy nàng không của hồi môn!
      Mụ già giận dữ:
      --Mầy điên rồi! Từ bỏ tất cả vì một con đàn bà à? Không đi Mỹ cũng vì ai ? Vì ả! Và bỏ tất cả, vì một đứa không giá trị gì ráo!
      Ông già nói tiếp:
      --Má mầy nói phải. Đừng làm bậy, đi sang Mỹ. Lúc về sẽ mua đất , cất nhà và cưới vợ. Đàn bà thiếu gì!
      Moritz đáp: -- Tôi không đi nữa!
      Cha anh nói:
      -- Mầy sợ trễ rồi sao? Ghitza chắc còn đợi ở đầu làng. Mặt trời mới vừa mọc, đi mau có thể kịp.
      #3
        Whatever 08.01.2011 05:18:23 (permalink)
        -----------------------------------------------------------------------
        Moritz buồn rầu nói:
        ---Ba bảo tôi đi Mỹ rồi bỏ người con gái nầy à? Lòng ba cũng như vậy sao ?
        Aristitza hỏi:- Nó ở đâu ?
        ---Ở ngoài trước cửa.
        Hai cụ giựt mình, mặt thừ ra, Aristatza ngó ra cửa sổ, Moritz đứng chận cửa cái, không cho bà ra và khẩn nài:
        ---Xin má cho nàng ở đây vài ngày, tới chừng nào tôi tìm được chỗ ở cho nàng. Bây giờ thì nàng là dâu của má rồi.
        Ba già tức giận nói:
        ---Mầy muốn nuôi nó ở đây sao? Mấy muốn lão Iordan giết cả hai vợ chồng tao hả?
        Ông già nói tiếp:
        ---Con cũng biết nhà chỉ có đủ chỗ cho ba với má thôi. Nó sẽ ngủ ở đâu? Không, con à! Không thể được.
        Aristitza nói :
        ---Bộ chắc mầy lại muốn chúng tao nuôi ăn nó nữa hả. Mầy muốn chúng tao nhịn ăn để cho hay sao?
        Moritz ngó xuống, não nề suy nghĩ. Anh định trước sẽ phải đương đầu với mẹ, song tin rằng cha anh sẽ không nói gì. Bây giờ không phải vậy.
        Moritz bèn nói:
        --Vậy thôi để nàng ở đây tới chiều. Tôi chưa biết đem nàng đi đâu. Chiều nay tôi sẽ dẫn nàng ra thành phố kiếm việc làm. Nàng đang bịnh, cần phải nghỉ ngơi một chút để lấy sức, đặng đi tới tỉnh thành mới được. Cũng vì chuyện khinh khủng hồi hôm nên nàng mới đau.
        Mẹ anh nói:
        ---Bữa nay không có gì ăn. Nếu mầy muốn nó chết đói thì cứ để nó ở đây.
        Moritz đáp:
        --Tôi sẽ đem đồ ăn về. Nàng cần phải ngủ, vì nàng đứng không được vững.
        Aristitza nói:
        --Ba mầy đau phải nằm trên giường luôn. Bây giờ để nó nằm đâu? Nằm chung với ổng à?
        ---Nếu không có chỗ trong nhà thì nàng ra nằm ngoài đống rơm, chỗ tôi nằm đó,
        --Vậy thì được. Nhưng tao không có gì cho nó ăn đâu. Hết cả rồi.
        Moritz xây lưng ra đi. Tới thềm, anh ngừng lại, nói với cha:
        ---Trong giờ phút nàng nằm tạm ở đây, ba thương nàng với. Đau khổ như thế là nhiều quá rồi!
        Mẹ anh giận dữ mắng:
        -- Đồ khốn! Mầy lại dạy khôn chúng tao à? Trứng mà dạy gà mái ấp chớ? Trong lúc phải đi Mỹ để kiếm tiền mầy lại vác xác một đứa con gái đem về xô sấp bắt chúng tao nuôi, mà mầy lại còn thêm một bài học khôn dại nữa!
        Bà cúi xuống lấy thanh củi đập Moritz. Anh đã quen với sự chửi rủa và đánh đập nầy rồi. Trọn đời thơ ấu của anh, toàn là một chuỗi dài đánh và mắng. Anh cười gượng nói:
        --Ba má nên thương nàng. Tôi đi kiếm cái gì cho nàng ăn, và về liền.
        Anh đi ra. Suzanna không cục cựa, vẫn nằm yên trước nhà. Anh vuốt tóc nàng và nói:
        --Anh đi một chút rồi về ngay, Em ngủ đi. Khi thức dậy sẽ ăn một chút gì, rồi ta đi ra tỉnh thành.
        Nàng sợ hãi khi nghe nói còn phải đi nữa, nàng hỏi:
        ---Chúng ta không ở đây sao?
        ---Không . Em lại đây!
        Vừa nói ang vừa dìu nàng ra sau nhà, chỗ chứa đồ nghề làm vườn, và đặt nàng lên đống rơm. Anh nói:
        ---Ngủ đi! Nếu không thì em không thể đi bộ tới tỉnh thành được. Gần hai chục cây số ngàn lận.
        Suzanna ngó anh và mỉm cười biết ơn. Nàng mừng được ngủ yên một mình, vì nàng đang lên cơn sốt, lỗ tai lùng bùng, không còn nghe rõ ràng tiếng gì nữa.
        Moritz nói:
        --- Nếu má có ra kiếm chuyện, thì em đừng trả lời! Bà đang giận mình đó!
        Moritz đi ra. Tới đường còn ngó lại nhìn nàng và cười, song nàng đã nhắm mắt lại.
        -------------------------------------11----------------------------------
        Moritz vừa đi rồi thì Aristitza ra khỏi phòng. Bà đứng chống nạnh ngó Suzanna nằm trên đống rơm. Nàng mở mắt thấy mụ già có cái mũi nhọn như mỏ ó, đôi má vàng võ nhăn nheo, nàng liền ngó qua chỗ khác. Nnagf đâm sợ. Mụ già nói:
        --Tao là mẹ của Moritz.
        Suzanna gật đầu như để trả lời và chào bà. Nàng kéo áo dài xanh lên che đầu gối lại. Bà già nhìn vào đầu gối, vào hông nàng như muốn lột trần nàng.
        Bà nhăn mặt hỏi:
        ---Mầy muốn lấy chồng hả?
        Suzanna đáp:
        ---Vâng!
        ---Tao thấy mà!,Mầy đã lớn như con ngựa cái rồi!
        Suzanna giấu mặt trong đống rơm. Bà lại gần, kề tai nàng nói:
        ---Mầy chua tìm được thằng ngóc nào lấy mầy đâu. Không của hồi môn, ai thèm cưới mầy. Nếu mầy lấy con tao, thì mặc mầy, nhưng nó không nhìn mầy chính thức đâu.
        Suzanna chỗi tay ngồi đậy. Nàng muốn ra đi. Nhưng bà già lại cúi xuống trên mình nàng. Sợ sệt, nàng hỏi:
        --"Iani đâu rồi? " Nàng muốn nói chuyện gì khác nữa.
        Bà già trố mắt ngạc nhiên hỏi:
        ---Iani nào? Tao không biết ở đây có ai tên đó.
        Suzanna ngơ ngác nhìn bà. Nàng không biết phải nói làm sao. Bà già hỏi dồn:
        ---Mầy muốn nói Iani nào? Hay mầy mất trí rồi ? Hay mầy tưởng đang ở đâu.?
        Suzanna ngập ngừng nói nho nhỏ:
        --Iani con bà!
        Bà già đổi giọng, dữ tợn nói:
        ---Con tao tên Ion. Đó là tên tao đặt cho nó. Không ai có quyền sửa tên tộc của nó cả. Mầy biết không?
        Suzanna thấy hai tay bà cung lên, như hăm dạo. Nàng nhớ lời Moritz dặn phải hòa dụi, nên nàng đáp:
        --- Tôi biết rồi. Iani hay Ion cũng một tên, theo tôi tưởng.
        Lời phân trần càng làm cho bà hăng tiết lên. Bà quát to:
        ---Lại mầy muốn dạy tao học tên con tao hả? Tao chẻ đầu mầy ra. Mầy dám à! Đồ đĩ!

        Suzanna nói:
        --Tôi đâu dám làm phiền bà.
        Aristitza bấu vai nàng lắc mạnh. Suzanna la lên. Nghe tiếng la, ông già tốt dậy, chạy ra cửa sau nhà, miệng ngậm điếu thuốc, còn mặc áo ngủ.
        Aristitza buông Suzanna và xây qua chồng, giận mét xanh. Bà nói:
        --- "Ông có nghe chuyện quái gở nầy không? Con khốn đó cho tôi không biết tên con tôi. Nó làm tôi nổi xung". Cúi xuống lượm cục đá, bà nói tiếp: " Tôi chẻ đầu nó ra! Tôi chà nó như chà một con rắn độc! "
        Ông nắm tay bà đẩy vô cửa, can gián:
        ---Thôi bà, giận mà làm gì?
        Đoạn ông lại gần Suzanna, cầm tay nàng tỏ dấu thương hại, khuyên nàng:
        ---Thôi đừng khóc nữa! Chuyện không có gì đâu!
        Suzanna hỏi :--Iani đâu?
        ---Nó sẽ về, Nằm im đi.
        Suzanna thấy được che chở. Bàn tay ông to lớn và sần sùi.
        Ông nói tiếp:
        --- Nè bé con, tao khuyên mầy điều nầy, mầy nên nghe tao. Về nhà cha mẹ mầy đi!
        Nàng khóc. Ông nói thêm:
        ---Mầy không thể ở đây được. Mụ ấy sẽ bóp cổ hay bửa đầu mầy. Tao biết trước sẽ có như vậy. Và còn gì đau thương khi máu chảy ra. Nếu Moritz đứng trước cảnh ấy, nó sẽ giết mẹ nó thì càng gây thêm tội ác. Đừng để xảy ra tai họa, mầy hiểu chưa?
        Suzanna mấp máy :--Tôi hiểu rồi!
        ---Tao khuyên mầy nên đứng dậy đi liền đi. Đi lập tức trước khi Moritz về. Mầy cứ băng qua vườn bắp trở về nhà cha mẹ mầy đi. Chừng Moritz trở lại, tao sẽ nói mầy đi ra đường cái rồi. Nó sẽ không tìm mầy được nữa, Rồi chúng bây quên nhau. Tuổi trẻ chóng quên lắm. Thôi dậy đi lẹ lẹ đi!

        Suzanna nằm im, đầu quay mòng như điên. Nàng bịt hai tai lại, và cũng không màng để ý nghe ông già nói những gì. Ông hỏi:
        ---Mầy không muốn đi à?
        Ông muốn nắm tay nàng kéo dậy, dẫn nàng về nhà trả, nhưng ông chắc Moritz không bỏ qua cho ông. Ông bèn đứng lên, nói:
        ---Thôi phận sự tao phải nói cho mầy hay trước, nếu tai họa xảy đến là tại mầy.
        Ông trở vô nhà. Suzanna nằm một mình, Moritz trở về, tay cầm một bình sữa . Anh lo đi nấu sữa. Bà Aristitza mắng lớn:
        ---Với vợ chồng tao, mầy chẳng khi nào đem sữa về cho. Còn với con voi giày nầy, mầy lại bưng đem dưng. Thiệt, tao mà dè tao đã vặn cổ mầy hồi còn nhỏ cho rồi! Cho bú mớm bồng ẵm chi vô ích!
        Moritz quỳ gối trước lò lửa, nhìn lửa cháy, như không nghe mẹ nói gì. Bà Aristitza bước lại xua đuổi:
        ---Mầy đi ra khỏi nhà tao lập tức, đem con khốn ấy đi cho khuất mắt tao. Không thì tao giết nó, tao bóp cổ nó cho mà coi. Đây dòm bàn tay tao đây. Để tao chận cổ nó cho chết mới nghe.
        Moritz trả lời, không buồn ngó đến bàn tay của mẹ, bàn tay" sắp chận nghẹt cổ Suzanna"
        ---Để nàng uống sữa rồi, chúng tôi đi liền, đi luôn ra tỉnh không bao giờ má thấy mặt nữa.
        Bà già gay gắt :
        ---Bà hoàng chưa uống sữa thì không đi được phải không? Mẹ mầy không cần uống sữa buổi sáng, còn bả thì chẳng có chẳng được .
        Moritz nhắc bình sữa đi ra, không nhìn hai cụ. Sữa chưa sôi nhưng đã nóng. Suzanna giựt mình nghe tiếng chân đi. Moritz đưa bình sữa cho nàng và nói:
        ---Anh đây mà! Sữa nóng đây em!
        Nàng nói nhỏ :
        ---Em không uống sữa.
        ---Uống một chút đi.
        Suzanna đỡ lấy bình sữa. Moritz, trở vô nhà lấy bao đồ đã sửa soạn để đi Mỹ. Aristitza hỏi:
        ---Mầy đi với nó hả?
        ---Dạ!
        Bà nghiến chặt hai hàm răng lại, nói:---Thôi được!
        Khi Moritz cúi xuống giường lấy đôi giày thì ba ta ra sân.
        Suzanna đang cầm bình sữa, thấy bà đi ngay lại mình, nàng sững sờ chết điếng. Mụ già nói:
        ---Mầy còn đứng được thì phải đứng dậy ngay! Tao sẽ đánh cho mầy biết tay . Đồ khốn kiếp!
        Chưa dứt lời, mụ ta nắm tóc Suzanna đánh túi bụi. Suzanna rú lên. Moritz nghe tưởng như là tiếng bà Iolanda , mẹ nàng. Anh vội chạy ra , nói lớn:
        --- Má ! má làm gì vậy?
        Bà già ném một cái nhìn thù hằn về phía Moritz, đập thêm Suzanna vài cái nữa, rồi chạy trốn trong vườn bắp.

        Mặt Suzanna đầy máu. Môi mắt đều sưng húp. Bình sữa đã bể, miểng cắt tay nàng mấy đường lớn. Máu trộn sữa làm vấy áo xanh của nàng. Moritz vội ẵm nàng ra đi. Tới cửa, anh ghé lấy bao đồ. Đoạn anh ra sân, lưng vác bao, tay ẵm vợ. Người và đồ đều nặng trĩu, anh đi không ngước mặt lên được. Anh nặng nề bước đi chậm chạp, đầu rút vào hai vai.
        #4
          Whatever 08.01.2011 05:22:10 (permalink)
          ----------------------------------12--------------------------------------
          Trời vừa rựng sáng, Iordan cho ngựa uống nước và ăn lúa. Hắn vuốt ve chúng. Có cả thảy tám con. Hắn giử 4 con để cỡi, không bắc kế. Ngựa tốt giống lắm, đều là ngựa nòi á rập, đen huyền, cẳng nhỏ và tráng kiện. Đó là bạn yêu quý của hắn. Hắn thuật chuyện Suzanna cho chúng nó nghe, và nói với chúng những gì chất chứa trong lòng. Con người không làm hắn tin cậy. Ngựa nhìn hắn chân thật hơn, với cặp mắt trong suốt, sáng ngời, như mặt kiếng soi.

          Hắn nói: "Và bây giờ đây, vợ tao đang nằm dưới đất, máu chảy, xương nhừ" Không thấy ngựa nhúc nhích, hắn cho là ngựa có ý trách móc hắn, hắn nói tiếp: "Thôi để tao đem nó vô nhà thương, nếu bây muốn"

          Thế là nữa giờ sau, hắn bắc kế ra tỉnh. Hắn quấn vợ trong cái mền, để nằm trên xe, tấn giữa hai cái gối. Iolanda nằm xuôi lơ, mắt nhìn xa xăm. Xe đến nhà thương sớm quá, phải ngồi ngoài xe chờ tới tám giờ. Chưa có vị bác sĩ nào đến. Trong lúc chờ đợi, Iordan chỉ nói chuyện với ngựa, không hỏi han ngó ngàng đến vợ lần nào. Tám giờ đúng, Iordan ẵm vợ, cả mền lẫn gối như ôm một gối đồ, đem vô phòng khám bịnh. Vợ hắn được xem trước nhứt. Khi người khám hộ cởi áo choàng Iolanda ra, bác sĩ thấy đầu bịnh nhân sưng to lên, thân mình đầy máu, Iolanda nằm dài, chỉ mặc một áo ngủ dính khắn vào da. Thật chỉ là một gối máu! Bệnh nhân nằm êm rơ. Bác sĩ hỏi:
          ---Ai đánh người nầy?
          Iordan trả lời:
          --- Quan hệ gì đến ông. Ông cứ chữa bệnh đi, chuyện khác đừng lo đến. Bỏi thế ông mới là bác sĩ và tôi mới đem bịnh tới nhà thương.
          Hắn không muốn nói rõ vụ gì.
          Bác sĩ khán bịnh Iolanda và đem liền vào phòng mổ cứu cấp.
          Iordan vừa lấy nón, vùa đi ra cửa, nói:
          ---Tôi đi về, ông lo phận sự ông. Tôi sẽ trả tiền đủ. Nếu ông tính tiền được trước khi mổ, thì tôi trả tiền, hay đưa trước chút ít.
          Hắn đưa tay vô túi móc bốp tiền ra. Bác sĩ nói:
          ---Ông chưa về được, chờ đây một chút!
          ---Tai sao phải chờ?
          Y không thích ai giữ y lại. Y muốn đi khỏi nhà thương mau lẹ. Mùi thuốc men xông lên đầu y. Và y động lòng trắc ẩn. Y hối hận đã quá tay đánh vợ. Y nghĩ thầm : "Mình đánh đạp chưa đủ sao, bác sĩ còn mổ xẻ nữa" Y thương hại nhưng không muốn tỏ ra ngoài mặt. Y không muốn như vậy. Y chỉ muốn đi ra ngoài để chờ. Thở được khoan khoái, hít cho đầy phổi hơn.

          Một khắc đồng hồ sau, ông biện lý đến với một viên hiến binh. Ông cho gọi Iordan vô phòng xử tại nhà thương, để lấy khẩu cung. Ông hỏi đủ thứ: nào y phải tên Iordan không, nào chỗ ở nơi đâu, y mấy tuổi, và có phải chính y có đánh vợ trọng thương chăng? Y quạu quọ trả lời, mắt lờ đờ. Sau cùng, ông biện lý tuyên bố y bị bắt giam vì tội đánh vợ. Iordan thản nhiên, không cãi lẽ. Nhưng lúc, viên hiến binh nắm vai y dẫn đi, thì y tái mặt hỏi:
          ---Ông dẫn tôi vô khám à?
          ---Phải !
          ---Còn mấy con ngựa của tôi? Mấy con bắc kế xe đậu ngoài cửa đó, ông làm sao?
          Ông biện lý ngó viên hiến binh, rồi hỏi Iordan:
          ---Chú không có ai coi sóc nó sao?
          ---Không !
          Viên hiến binh nói :
          ---Thôi bán lại cho lính chữa lửa đi. Họ có nuôi ngựa, họ sẽ nuôi luôn. Ở trong khám không chỗ nhốt ngựa.
          Ông biện lý mỉm cười, tỏ dấu cám ơn viên hiến binh đã gỡ rối cho mình. Ông không biết phải xử trí làm sao với mấy con ngựa ấy. Ông mới đổi tới đây vài ngày. Ông tên là Damian, và đây là vụ án thứ nhứt của ông.

          Đến trưa, khi ông sắp sửa đi ăn, thì có tin báo Iordan nhảy cắm đầu xuống sàn xi năng, định tự tử. Tờ phúc trình của viên chủ ngục như sau:
          " Tên tội đã khai tại nhà thương rằng y muốn tự tử vì không thể chịu được, khi nghĩ đến mấy con ngựa thuần giống á rập của y chết đói, chết khát! Nghe đâu y là một tay cuồng nhiệt mê thích ngựa. Binh tình y trầm trọng "
          Cùng một lúc ấy , lại có tờ phúc trình cho hay: "Iolanda, vợ y đã chết"

          Ông biện lý Damian thấy lợm giọng. Nơi tiệm ăn, trước khi ngồi bàn, ông rửa tay thật sạch sẽ với nước lạnh và xà bong. Ông nghĩ : "Luật pháp sẽ xử Iordan về tội đánh chết vợ. Đánh đập người, hay quý ngựa hơn người không phải tội trọng của y, đó chỉ là kết quả của tâm trạng. Sự dã man mới là tội nặng duy nhứt của Iordan. Cũng như mọi kẻ dã man, y coi rẻ con người đến đỗi hủy diệt mạng người. Về trọng tội ấy, do đó gây ra các tội lỗi khác, chẳng luật pháp nào trừng trị bao giờ. Sự dã man chỉ là trạng thái bất hợp pháp trong vài trường hợp riêng biệt thôi"
          ----------------------------13------------------------
          Suzanna đi bộ được vài cây số ngàn, rồi ngồi xuống lề đường. Nàng nóng hầm và mệt nhừ, nàng nói:
          ---Iani ơi! Em không rán nổi nữa!
          Nàng nằm dài trên cỏ. Ở đây mới nữa đường ra tỉnh. Moritz để nàng ngủ, và chờ coi có xe nào chạy ngang đặng chở nàng, Nhưng chỉ thấy toàn người đi bộ và cỡi ngựa. Tới 5 giờ chiều, trời mưa. Hột mưa lạnh ướt má anh. Moritz nghĩ :"Nếu chiều hôm qua mà mưa thì mình đâu có lại thăm Suzanna, và bây giờ nàng vẫn còn ở nhà, mình thì ở trên tàu tại bến Constantza rồi! Nếu trời mưa chiều hôm qua... Thôi thay kệ"
          Trời tối rồi mà chưa dứt hột mua. Moritz tự nghĩ phải quyết định mới được.
          Anh ái ngại nhìn Suzanna rồi nói:
          ---Anh trở về nhà mướn xe nhé!
          Suzanna ngồi núp dưới tàn lá cây, áo và tóc ướt dầm. Nàng run lập cập vì lạnh. Nàng đáp:
          ---Anh tính sao cũng được.
          Moritz hỏi:
          ---Em ngồi đây một mình có sợ không?
          ---Nếu anh trở lại thì em không sợ.
          Moritz hôn nàng và đi. Tới làng Fântana thì trời tối đen như mực. Nông dân đều ngủ hết. Anh gọi cửa từng nhà, nhưng không một ai giúp anh. Họ muốn biết tên người đàn bà. Vừa nghe đến tên con gái Iordan là họ đều từ chối, viện lẽ không có chỗ chứa nàng, Tất cả đều sợ lão Iordan. Đến nữa đêm: Moritz vào sân nhà mục sư Koruga. Phòng sách còn sáng. Trước cửa , một chiếc xe hơi lớn, đen bóng, chiếu sáng dưới trời mưa. Trong nhà tiếng người nói chuyện vọng ra. Moritz nói thầm " Chắc mục sư đang tiếp khách " Anh định đi ra, không muốn làm phiền mục sư. Nhưng trời mưa to thêm và mái nhà dột mưa chảy từng giọt. Moritz im lặng nghe ngóng một hồi lâu. Chừng nhớ đến Suzanna đang chờ anh một mình bên bờ lộ, anh bèn gõ cửa nhẹ nhẹ.
          ---------------------------------14----------------------------------

          ---"Con về kịp lúc! Ba muốn gặp con" Mục sư Koruga nói với con trai là Traian, và tiếp với con đem mấy va li trong xe vô nhà. Xe đậu trước bao lơn, phân nữa dưới giàn hoa trường xuân và hường rừng.

          Trời vẫn mưa như trút

          ---Con đi một mình hả.
          Lúc ấy một thanh niên vừa bước xuống xe. Traian bèn giới thiệu với cha:
          --- Thưa ba, đây là anh Damian, bạn học và bạn thân của con. Con vừa mới gặp anh ngoài thành phố hồi trưa nầy. Anh là tân biện lý Tòa Hòa giải tỉnh mình.

          Mục sư bèn xin lỗi về cách phục sức đơn sơ, vì không dè có khách. Ông dẫn hai người vô phòng khách rồi vào trong. Ông biện lý ngồi ngắm một hồi lâu con chim bồ câu trên đồng hồ, mấy tấm tranh treo trên tường, và mấy kệ đầy sách.
          Traian cười và nói:
          ---Tôi biết anh đang nghĩ gì rồi! Anh ngạc nhiên về một nhà văn tân tiến nhứt trong xứ, viết những truyện về máy bay, xe hơi, quán rượu và đèn điện, lại sanh trưởng ở một nơi mà thời gian dường như ngưng hẳn, tất cả đều cổ xưa hàng mấy thế kỷ , không một chút gì thay đôit, phải không anh?
          Ông biện lý đỏ mặt, gật đầu đáp:
          ---Thật vậy, đúng như tôi nghĩ!
          Mục sư bước vào phòng, hai tay ngón búp măng và khô gầy châm lửa đốt cây đèn dầu, và trịnh trọng bưng để ngay giữa bàn. Traian mở va li da, lấy mấy gói bao kỹ lưỡng để trên bàn. Đoạn anh khui chai rượu chát và cho mời má anh lên. Khi bà già ngồi rồi, Traian bèn rót hai ly rượu đầy, lấy trong cái hộp đựng sách mạ vàng, hai bổn đóng bìa toàn da, và nói:
          ---Đây là tác phẩm chót của con, Quyển tiểu thuyết thứ tám. Hai bổn nầy là bổn in riêng trước tiên, và cũng như thường lệ, xin để dành tặng cha mẹ. Và chúng ta uống tượu nầy khao mừng nó, cũng một thứ rượu chát hiệu "Caspa " mình đã uống mỗi khi xuất bản bảy quyển tiểu thuyết trước. Ba má còn nhớ nỗi vui của con khi quyển thứ nhứt chào đời chăng ?
          Mục sư đỡ lấy quyển sách trên tay con, trịnh trọng như cầm cuốn kinh thánh trên bàn thờ. Bà mẹ nhón tay cầm quyển sách để dựa bàn, nói:
          ---Tay má dính dầu mỡ, má không muốn làm dơ sách của con.
          Traian day qua Damian nói:
          ---Bổn thứ ba về phần anh.
          Mục sư hôn trán con. Damian siết tay chàng. Bà mẹ hôn con nơi má rồi kề tai nói, nhưng nói to cốt để mọi người nghe:
          ---Má chưa đọc hết mấy quyển kia, con đừng phiền! Ba con có thuật lại cho má nghe hết rồi, nhưng quyển nầy má muốn tự má đọc. Mà không muốn khi chết rồi mà chưa có đọc trọn quyển sách nào của con viết!
          Traian cảm động, cụng ly với mọi người. Bà mẹ xin kiếu, để xuống bếp. Traian bèn nói:
          ---Má ở đây một chút nữa. Con về đây còn một chuyện khác cũng quan trọng như vậy.
          Chàng bèn móc túi lấy bao thơ, đưa cho cha và nói:
          ---Đây là tiền tác quyền cuốn sách của con, xuất bản kỳ thứ nhứt . Còn muốn mua miếng đất tại làng Fântana mình để cất nhà ở. Gần ba má càng tốt. Con sẽ ở suốt đời con.

          Mục sư tươi cười lấy bao thơ để trên bàn. Bà mẹ vén vạt áo lau khóe mắt, nói:
          ---Má chắc con nói cho vui lòng ba má thôi. Con có bao giờ ở đây được quá ba ngày đâu. Lần nào con cũng tính ở cả tháng, mà mới hai ba ngày thì lại đi! Có kia bặt hằng mấy tháng không thấy con về.
          ---Thưa phải, nhưng bây giờ , con cất nhà mà.

          Traian ngó cha và bạn. Chàng thấy hai người đều lộ vẻ ngạc nhiên, cho điều dự tính của chàng là một việc khác thường, bèn nói:
          ---Ai cũng không tin tôi có thể thực hiện được chuyện ấy. Nhưng trong hai năm nữa, cũng ngày nầy, nếu tôi còn sống, tôi sẽ mời tất cả đến nhà mới của tôi tại Fantana. Chừng đó mới tin tôi được. Hiện giờ tôi không nói thêm gì nữa
          #5
            Whatever 08.01.2011 05:23:55 (permalink)
            --------------------------------15------------------------------------

            Ăn tối xong, mục sư hỏi con dự tính trước tác gì thêm. Traian ngập ngừng trả lời:
            ---Nội dung quyển tiểu thuyết tương lai của cob sẽ là một chuyện thật. Phần văn chương của nó chỉ thuộc về phần kỹ thuật mà thôi. Các vai trong truyện của con có thạt trong đời sống thật tế. Độc giả xem sách đều có thể gặp họ và chào hỏi họ ngoài đường. Con còn suy nghĩ muốn biên vào sách cả địa chỉ và số điện thoại của họ nữa.
            Mục sư cười hỏi:
            ---Họ là những nhân vật nào con muốn làm quảng cáo như thế vậy?
            ---Họ là những người sống trên mặt đất! Cũng như Homere (1), con không thể đem cả chục triệu người ra viết truyện, nên con chỉ lựa lối mười người thôi. Không cần nhiều. Nhưng họ sẽ sống một cuộc đời như tất cả kẻ khác.
            Ông biện lý hỏi :
            ---Có phải các nhân vật của anh sẽ được chọn theo một tiêu chuẩn khoa học, để trình bày nhân loại đúng với bản tính họ không?
            ---Không . Các vai truyện, tôi sẽ ngẫu nhiên chọn. không cần tiêu chuẩn khoa học. Việc gì xảy ra cho họ có thể xảy ra cho người khác, xê xích chút đỉnh thôi. Đó là những biến cố không một ai thoát khỏi. Tôi không cần lựa người phi thường, chỉ chọn đại trong số hai triệu triệu người, những ai mà tôi biết nhiều hơn. Một gia đình chẳng hạn, gia quyến tôi đây: ba má tôi, tôi và anh, người ở của ba tôi, vài người bạn và ít người láng giềng.
            Mục sư mỉm cười và rót rượu. Traian nói :
            ---Tôi sẽ chép chuyện của từng người một trong những năm sắp tới. Chắc có nhiều chuyện kỳ lạ. Tương lai dành cho mỗi chúng ta nhiều sự bi đát mà không sử sách nào nói đến.
            Ông biện lý nói :
            ---Nếu tương lai quả đáng kinh khủng như anh nghĩ, thì tôi ước mong nó chỉ là ở trong truyện của anh mà thôi !
            Traian đáp :
            ---Chừng biến cố bi thảm xảy ra trong đời rồi, tôi mới viết vào truyện sau.
            Ông biện lý hỏi :
            ---Vậy thì tôi cũng sống những giờ phút kinh khủng nữa sao ? Anh biết rằng tôi có một cuộc đời trưởng giả, không ai chú ý đến. Đời tôi trái hẳn với đời một người mạo hiểm phiêu lưu mà !
            ---Anh Damian à! Phần đông những người sống trên trái đất nầy đều không phải là người mạo hiểm, nhưng họ phải trải qua những hoàn cảnh mạo hiểm mà chẳng một tác giả quyển truyện nào tưởng tượng được.
            Ông biện lý mỉm cười hỏi :
            ---Và chuyện gì dữ dội sẽ xảy ra mà kích động như thế ?
            ---Thôi đừng mỉa mai nữa, anh à ! Tôi cảm thấy vừa có một biến cố nghiêm trọng xảy ra chung quanh ta. Tôi không rõ nơi đâu, chừng nào và bao lâu mới dứt. Nhưng tôi cảm thấy nó có. Và chúng ta sẽ bị lôi cuốn trong trận dông tố nhiễu loạn làm nát thịt, tan xương, hết người nầy đến người khác. Tôi linh cảm biến cố ấy như lúc một chiếc tàu sắp đắm chìm mà chỉ có đàn chuột thoát được thôi, khi chúng vụt chạy tứ tung; có khác một điều là tôi không biết trốn vào đâu? Trên thế giới nầy không có nơi nào cho chúng ta ẩn trốn được.
            ---Anh muốn ám chỉ biến cố nào vậy ?
            ---Nếu anh muốn, anh có thể gọi là một cuộc cách mạng. Một cuộc cách mạng khổng lồ phi thường. Và tất cả con người là nạn nhân.
            Vẩn chưa tin lời nói của Traian là thực, ông biện lý hỏi :
            ---Vậy chừng nào nó xảy ra ?
            --- Cuộc cách mạng đã bùng nổ rồi bạn ạ ! Dầu babj có mỉa mai nghi ngờ, thì nó cũng đã khởi mào rồi. Ba tôi, má tôi, anh, và tôi và mấy người khác sẽ lần lượt nhận ra nguy tai và nên rán tìm cách tự cứu, ẩn trốn đi. Có người đã khởi sự lẩn trú như thú rừng chạy tìm chỗ ẩn khi cản biết cơn dông bão sắp đến. Phần tôi, tôi muốn rút về làng. Phe cộng sản cho rằng phe độc tài chịu trách nghiệm, và mối nguy tai chỉ có thể tránh được khi nào tiêu diệt hết bọn độc tài. Nhóm quốc xã muốn cứu lấy mình, phải giết dân Do Thái. Nhưng đây mới chỉ là triệu chứng của nỗi lo âu của con người trước hiểm họa. Hiểm họa, tuy nhiên, thì ở đâu cũng vậy. Chỉ có sức phản ứng của loài người trước nguy cơ là khác nhau thôi.
            ---Hiểm họa to tát nào hăm dọa chúng ta vậy anh?
            ---Tên nô lệ kỹ thuật (điện lực)! Anh cũng biết nó rồi. Tên "nô lệ kỹ thuật" là tay sai đắc lực, mỗi ngày giúp ta muôn ngàn việc mà ta phải cần đến luôn, không thể thiếu được. Nó đẩy xe hơi ta chạy, cho ta ánh sáng, đem nước ta tắm giặt, đấm bóp ta, thuật chuyện vui cho ta nghe khi ta vặn nút máy phát thanh; nó phóng đường, dời núi...
            ---Tôi nghĩ đây là một lối ẩn dụ ngữ nên thơ thôi !
            ---Đây không phải là ẩn dụ ngữ, anh à ! Tên "nô lệ kỹ thuật" là thật sự. Sự hiện diện của nó không chối cãi được.
            ---Tôi không phủ nhận sự hiện diện của nó. Nhưng tại sao anh gọi nó là tên "nô lệ kỹ thuật" trong khi nó chỉ là một sức mạnh cơ giới thôi.
            ---Người nô lệ thời cổ, người " nô lệ nhân lực ", bạn của tên " nô lệ kỹ thuật", bị người La Mã và Hy Lạp xem như một sức mạnh mù quáng, một động vật vô giáo. Họ cũng bị bán, bị mua, bị biếu làm quà, và bị giết chết được. Họ chỉ được đánh giá theo sức mạnh của bắp thịt, và khả năng làm việc thôi. Cũng giống với một thứ tiêu chuẩn giá trị mà ta dùng ngày nay cho tên " nô lệ kỹ thuật"
            ---Khác xa lắm chớ !Ta không thay thế một người nô lệ nhân lực bằng một tên nô lệ kỹ thuật
            ---Sao lại không ! Đúng là ta làm được chuyện ấy !Và tên nô lệ kỹ thuật lại tỏ ra ngăn nắp và ít tốn kém hơn, người nô lệ nhân lực. Trước tiên, nó khỏi sự thay thế rất mau chống công việc làm của người nô lệ nhân lực. Tàu thủy thay thế thuyền chèo. Ngày nay tàu chạy bằng sức mạnh của các nô lệ kỹ thuật chớ đâu có do người nô lệ chèo chống nữa. Tối đến, nếu người giàu có mướn đày tớ cho thêm sang trọng, thì cũng không cần vỗ tay để thấy tên đày tớ cầm đèn sáp bưng lên, như thời xưa ở La Mã hay là ở Athenes( Hy Lạp), mà chỉ vặn nút là tên" nô lệ kỹ thuật " thắp đèn sáng trong căn phòng. Tên nô lệ kỹ thuật sưởi ấm nhà, nấu nước tắm, mở cửa sổ, tạo nên gió lùa cho có thoáng khí. Nó còn tiện lợi gấp mấy lần bạn đồng nghiệp nô lệ nhân lực của nó. Dễ sai, dễ biểu, không biết nghe ngóng, không dòm ngó gì. Tên nô lệ kỹ thuật chỉ có mặt khi ta cần đến nó thôi. Nó đem thơ tình của bạn trong nháy mắt, và cho đến tiếng nói của người yêu, bạn cũng nghe từ chỗ tận xa . Những tên nô lệ kỹ thuật thật là những đày tớ hoàn toàn. Nó cày ruộng, đánh giặc, làm cảnh sát, làm việc hành chánh. Nó học tất cả ngành hoạt động của người và thi hành toàn mỹ. Nó làm toán trong văn phòng, chải gỡ, hát múa, bay trên không, lặn dưới nước. Nó cũng trở thành viên hành hình kẻ tử tội. Trong nhà thương, nó chữa lành bệnh nhân cạnh bác sĩ, và nơi thánh đường, nó cũng giúp mục sư cử hành lễ mi xa.

            Chú thích của HH,
            (1) Homere: thi sĩ hi lạp thời thế kỹ IX trước Thiên Chúa, có thẻ coi là tác giả của "L' Odyssée, Iliade.
            #6
              Whatever 08.01.2011 05:25:40 (permalink)
              ------------------------------ -----------------------------------

              Traian ngừng một chặp, nhắp chút rượu. Ngoài trời mua vẫn đều đều rơi.

              Chàng nói tiếp:
              ---Tôi xin kết thúc nghị luận lạc đề nầy. Phần tôi, tôi xin thú thật lúc nào cũng thấy còn ở trong toàn thể xã hội, mạc dầu bề ngoài tôi chỉ ở một mình. Tôi vẫn có chung quanh tôi những tên " nô lệ kỹ thuật" luôn luôn sẵn sàng phụng sự và giúp đở tôi. Nó đốc thuốc tôi hút, thuật cho rôi nghe tin tức thế giới, soi sáng đường tôi đi ban đêm. Đời tôi theo nhịp cử động của chúng nó. Chúng nó làn bạn đồng hành với tối hơn tất cả mấy người bạn khác. Tôi có thể hy sinh cho chúng nó . Vì thế nên tôi không ở lâu tại làng Fantana nầy như má tôi vừa trách móc. Mấy tên nô lệ khỹ thuật của tôi còn chờ tôi ở Bucarest. Chúng ta ngày nay giàu hơn các bạn đồng nghiệp chúng ta hồi hai ngàn năm trước.Hồi đó, họ chỉ có vài chục tên nô lệ. Chúng ta lại có cả trăm, cả ngàn. Và hiện giờ, tôi xin hỏi: "Ước được bao nhiêu tên nô lệ kỹ thuật đang hoạt động trên trái đất nầy? Ít nhứt cũng vài chục tỷ Và có bao nhiêu người? "

              Ông biện lý đáp:
              ---Hai tỷ người ta.
              ---"Đúng vậy, con số đông hơn của các nô lệ kỹ thuật trên mặt đất thật vô cùng to tát. Nếu kể đến việc những tên nô lệ kỹ thuật nắm các then chốt tổ chức trật tự xã hội ngày nay, thì nguy cơ thật rõ rệt. Nói theo thuật ngữ quân sự, các tên nô lệ kỹ thuật nắm trong tay các yếu điểm dụng binh trong xã hội : bịnh bị, giao thông, lương thực và kỹ nghệ, đó là chỉ kể sơ mấy điểm quan trọng. Các tên nô lệ kỹ thuật hợp thành một giai cấp vô sản, nếu ta hiểu theo nghĩa đen chữ nầy, "giai cấp vô sản" là một nhóm trong xã hội ở một giai đoạn lịch sử, nhóm đó không được nhập chung với xã hội. Vận mạng các tên nô lệ kỹ thuật ở trong tay của loài người.

              "Tôi không viết một quyển tiểu thuyết kỳ dị, nên vì thế, tôi không diển tả, một ngày kia, khi các tên nô lệ kỹ thuật nổi dậy bắt nhốt loài người vào trại giam, như thế nào, thủ tiêu họ trên đoạn đầu đài hoạc trên ghế điện ra làm sao.

              "Những hành động cách mạnh bạo tợn ấy là việc làm của loài người, của các tên nô lệ nhân lực. Tôi chỉ diễn ta những chuyện có thật. Và trong thực tế, "giai cấp" nô lệ kỹ thuật ấy làm cách mạng mà không dùng đến chướng ngại vật của các đồng chí nô lệ nhân lực của chúng nó. Trong xã hội hiện tại, các nô lệ kỹ thuật chiếm phần đại đa số; việc nầy thấy rõ ràng. Trong khuôn khổ của xã hội loài người, chúng nó lại hành động theo kỷ cương cố hữu của chúng , khác hẳn với pháp luật của loài người. Tôi chỉ kể vài kỷ luật đặc biệt của chúng: tự động tính, tạng thái nhứt trí, và vô danh.

              "Một xã hội có đến vài chục tỷ tên nô lệ kỹ thuật nhưng chỉ có độ hai tỷ người ( dẫu rằng loài người cai trị xã hội ấy đi nữa), tất nhiên xã hội sẽ có tính cách một đại đa số" giai cấp vô sản"

              "Hồi thời đại dân Romains xưa(La Mã), người nô lệ nhân lực biết nói năng, cầu khẩn và sống theo tục lệ của họ. Họ là dân xứ Hy Lạp, xứ Thrace hoặc của các xứ bị chiếm khác bị bắt đem về La Mã. Các nô lệ kỹ thuật của xã hội chúng ta ngày nay cũng giữ bản tính đặc biệt của chúng và sống theo kỷ cương tổ chức của chúng. Bản tính ấy, hay nếu anh muốn, sự thật ấy, hiện có trong khuôn khổ xã hội chúng ta. Ảnh hưởng của chúng càng lúc càng rõ rệt. Con người muốn cho chúng phụng sự mình, bắt buộc phải biết và bắt chước những thói thường và luật tắc của chúng. Mỗi chủ nhân đều cần phải biết chút ít ngôn ngữ và phong tục của người giúp việc mình để dễ điều khiển họ. Hầu hết luôn luôn như vậy. Khi kẻ chiếm cứ thuộc nhóm thiểu số, thì phải học tiếng nói và theo tục lệ của dân tộc bị chiếm , để được thuận tiện, hoăc vì lợi ích thiết thực. Họ làm đúng vì họ là kẻ chiếm cứ và là chủ nhân quyền thế.

              "Lối quá trình diễn tiến ấy cứ bánh trướng mãi trong khuôn khổ xã hội ta, mặc dầu ta không chịu nhìn nhận. Ta học lề lối và cách nói năng của người nô lệ ta, để điều khiển được chu đáo.Và như thế, lần lần, ta rời bỏ bản tính con người và luật lệ của ta mà ta không để ý đến. Ta tự bỏ nhân bản mình để chịu theo lề lối đời sống của mấy tên nô lệ kỹ thuật của chúng ta. Triệu chứng đầu tiên của sự giảm hạ nhân bản ấy, là sự khinh rẻ con người. Người văn minh ngày nay biết rằng mình và đồng loại là những phần tử có thể thay thế dễ dàng. Xã hội hiện đại đã liệu tính một người phải dùng đến vài chục tên nô lệ kỹ thuật tất phải tổ chức và điều hành theo luật tắt kỹ thuật. Đó là một xã hội thành lập tùy theo nhu cầu cơ giới, chớ không phải tùy theo nhu cầu nhân sinh. Và đến đây là khởi đầu tấn bi kịch.

              "Loài người bắt buộc phải sống và cư xử theo luật tắt kỹ thuật, khắc hẳn với luật pháp nhân loại. Khi luật của cơ giới đã được cất nhắc lên luật xã hội, ai mà không theo sẽ bị trừng phạt. Con người sống theo tính cách thiểu số, thì với thời gian, sẽ thành một thiểu số giai cấp. Họ sẽ bị loại ra ngoài xã hội của họ, cái xã hội mà từ rày về sau họ không thể gia nhập, nếu không chịu rời bỏ địa vị con người của họ. Do đó nảy sinh nơi họ một mặc cảm tự ty, họ muốn bắt chước kỹ thuật cơ khí và bỏ rơi đặc tính nhân bản của mình, để đừng bị cách biệt khỏi mấy nơi trung tâm hoạt động xã hội.
              "Và cuộc sống tách lìa lần hồi ấy thay đổi tâm tính con người, khiến họ quên luôn tình cảm xã giao: con người tiết giảm đến thành quả quyết, chính xác và tự động như các bộ phận ăn khớp nhau trong một cái máy. Nhịp đà và ngôn ngữ của các tên nô lệ kỹ thuật được bắt chước trong giới xã giao, hành chánh, hội họa, văn chương, khiêu vũ. Con người biến thành con kéc của mấy tên nô lệ kỹ thuật. Nhưng đến đây mới là khởi đầu thảm kịch mà thôi. Ấy là lúc khởi sự quyển tiểu thuyết của tôi, nghĩa là đời sống của ba tôi, của má tôi, của anh, của tôi, và của mấy nhân vật khác"

              Ông biện lý vẫn hỏi một cách ngạo nghễ:
              ---Nghĩa là chúng ta trở thành "người máy" hết?
              ---Chính vì đó mà bị kịch xảy ra. Ta không thể biến thành máy móc được. Cuộc đụng chạm giữa hai thực thể, máy và người, nổ bùng; các tên nô lệ kỹ thuật thắng trận. Chúng nó sẽ tự giải phóng và trở thành " công dân kỹ thuật" của xã hội chúng ta.

              Và chúng ta là loài người, chúng ta sẽ trở thành giai cấp" vô sản" của một xã hội, tổ chức theo nhu cầu và văn hóa đại đa số công dân, nghĩa là của " công dân kỹ thuật".
              Ông biện lý hoi:
              ---Theo thực tiễn, cuộc đụng chạm sẽ như thế nào?
              ---Tôi cũng tò mò muốn biết. Song, đồng thời tôi sợ. Tôi muốn thà chết trước, hơn là phải chứng kiến bị hành hình trên thập tự giá, tôi và các đồng bào tôi.
              ---Anh nghĩ đến những chuyện chắc chắn có thiệt à?

              ---Tất cả những biến cố đã xảy ra trên mặt đất và sẽ xảy ra trong những năm sắp tới, đều chỉ là triệu chứng và biến tượng của cùng một cuộc cách mạng, cuộc cách mạng của các tên " nô lệ kỹ thuật". Kết cuộc, con người không thể sống thành xã hội được, khi còn giữ đặc tính nhân bản của mình. Họ sẽ được xem ngang hàng nhau, y nhau, và được đối xử theo một thứ luật pháp đã áp dụng cho các tên nô lệ kỹ thuật, không chút nhân nhượng nào hợp với tính chất con người nữa. Sẽ có những cuộc bắt bớ tự động, những cuộc giải trí tự động, những cuộc xử tội và hành quyết tự động. Con người chẳng còn quyền cá nhân được sống, sẽ bị coi như một bộ phận trong máy móc và sẽ bị chế giểu nếu họ muốn sống riêng biệt cá nhân. Anh có thấy một bộ phận của máy móc cử động riêng rẽ được không?. Cuộc cách mạng ấy sẽ thực hiện tràn khắp thế giới. Ta không còn trống tránh đâu được, trong rừng sâu hay trên hoang đảo. Không chỗ nào được hết. Chẳng một nước nào có thể bảo vệ ta. Tất cả những đạo binh trên thế giới đều gồm những binh sĩ đánh giặc mướn, chỉ chiến đấu để củng cố cái xã hội cơ giới, mà nơi xã hội ấy con người cá nhân bị loại trừ. Hồi xưa đến giờ, quân binh đánh nhau để chinh phục thêm đất đai tài sản, đánh nhau vì vinh dự tổ quốc, vì quyền lợi riêng tư của vua chúa, không ngoài cứu cánh xâm lược hay chiếm thế lực. Đó là mục đích của loài người. Ngày nay thì quân bình đánh giặc để giữ quyền lợi cho một xã hội mà họ chỉ có vừa đủ quyền sinh sống, họ như những người của giai cấp vô sản thuở xưa. Có thể đây là một thời ký lịch sử đen tối nhứt của loài người. Chưa bao giờ con người bị kinh khi đến thế. Như trong những xã hội dã man, một người bị đánh giá rẻ hơn một con ngựa. Chuyện ấy ngày nay còn thấy nơi vài giống dân hoặc nơi vài cá nhân. Có phải anh mới thuật cho tôi nghe một nông dân vừa giết vợ mà không chút hối hận, lại muốn tự tử vì nghĩ đến chuyện không ai cho ngựa anh ta ăn uống, trong lúc anh ta ngồi tù chăng? Cách làm giảm giá trị con người trong xã hội thời cổ là như thế: dùng con người làm vật hy sinh cúng tế là việc thông thường. Trong xã hội hiện đại, việc hy sinh người lại còn không đáng nhắc đến, vì nó qua ư tầm thường. Mạng người chỉ có giá trị khi dùng làm nguồn năng lực. Các tiêu chuẩn giá trị đều toàn tính theo khoa học. Đó là luật của nền kỹ thuật man rợ đen tối của chúng ta, Chúng ta sẽ đi đến tình trạng ấy khi các tên nô lệ kỹ thuật toàn thắng.
              ---Vậy cuộc cách mạng mà anh tiên đoán đó chừng nào sẽ xảy ra ?

              ---Nó đã xảy ra rồi anh ạ ! Chúng ta sẽ tham gia vào sự bành trướng của nó. Phần đông chúng ta sẽ không sống sót được. Tôi rất sợ không bao giờ viết xong quyển sách nầy được, bởi vì tôi cũng chết mất nữa.
              ---Anh thật là bi quan quá sức !
              ---Tôi là một thi sĩ .Tôi có giác quan mà người thường không có, và nhờ đó tôi thấy được tương lai. Thi sĩ là một nhà tiên tri. Tôi rất buồn mà thấy tôi là người đầu tiên đã nói ra trước nhứt một chuyện não lòng như thế, song sứ mạng thi sĩ của tôi bắt buộc tôi phải nói. Tôi phải kêu la lớn lên để có tiếng vang khắp chốn, dầu là chuyện không vui tai chút nào
              ---Anh tin chắc chuyện anh là thật chớ !
              ---Khổ thay, tôi tin chắc lắm !
              ---Tôi chỉ tưởng là anh viết văn thôi.
              ---Không phải văn chương suông đâu. Mỗi đêm tôi đều chờ việc gì xảy đến cho tôi.
              ---Việc gì mới được chớ ?
              ---Bất cứ việc gì. Khi mà con người bị hạ xuống tới mức một khả năng kỹ thuật xã hội, thì chuyện gì lại không thể xảy ra cho họ được. Họ có thể bị bắt, bị đày khổ sai, bị diệt chủng, hay bị bắt buộc làm một chuyện gì, nào ai biết được, hoặc làm việc cho kế hoạch ngũ niên, hoặc làm việc để cải thiện giống nòi, hay cho một mục đích nào khác, ích lợi cho xã hội kỹ thuật, mà không chút mảy may tôn trọng phẩm cách cá nhân họ. Xã hội kỹ thuật chỉ làm việc theo luật pháp kỹ thuật, chỉ thi hành theo các kế hoạch, và chỉ có một tinh thần là : sự sản xuất


              ---Có thể chúng ta bị bắt chăng?
              Ông biện lý không còn mỉa mai nữa, và có vẻ lo sợ, hỏi Traian như hỏi một ông thầy bói về tương lai mình, mặc dầu trong thâm tâm ông không tin tưởng.
              Traian đáp :
              ---Sẽ không có ai được sống yên tự do trên hoàn cầu nầy.
              ---Ta chết trong ngục tối, dẫu không có tội nữa sao ?
              ---Không ! Con người sẽ bị lôi cuốn vào xã hội kỹ thuật trong nhiều năm dài đăng đẳng, Họ sẽ không bị chết trong xiềng xích tù đày. Xã hội kỹ thuật có thể tạo đủ tiện nghi, nhưng không phát sinh được tâm hồn trí óc. Mà không trí óc thì không có thiên tài. Một xã hội không có thiên tài sẽ đi lần đến chỗ diệt vong. Xã hội kỹ thuật đã chiếm địa vị của xã hội Tây Phương và sắp chiếm cả hoàn vũ, cũng bị tiêu diệt nữa. Ông Albert Einstein trứ danh quả quyết rằng: "chỉ gián đoạn chừng hai thế hệ những hạng trí não đại tài chuyên môn vật lý học, thì tất cả các cơ sở kiến tạo theo khoa học ấy đều sụy đổ". Sau cuộc sụp đổ của xã hội kỹ thuật sẽ nối tiếp cuộc tái sinh những giá trị nhân bản và tinh thần. Ánh sáng vĩ đại sẽ soi từ phương đông, từ Á châu. Không phải từ nước Nga. Dân Nga còn quỳ lụy dưới ánh sáng điện lực của Tây phương và không sống sót được. Người Á châu sẽ thâu phục xã hội kỹ thuật và dùng ánh sáng điện lực để soi đường sá, nhà cửa. Họ sẽ không trở thành nô lệ nó và không lập đền thờ nó, như xã hội kỹ thuật Tây phương nầy đã làm một cách man rợ. Họ không soi sáng đường lối của trí óc và tâm não bằng ánh điện nê on. Người Đông phương sẽ làm chủ các máy móc của xã hội kỹ thuật bằng trí khôn, như một nhạc sư điều khiển giàn nhạc do thiên tài âm điệu. Nhưng ta không thể biết thời đại đó. Ta đang sống một thời đại mà con người quỳ lụy dưới mặt trời điện khí như một dân dã man.

              ---Ta sẽ chết chùm với nhau sao ?
              ---Mỗi người của chúng ta đều bị giết hại trong guồng máy kỹ thuật. Quyển sách của tôi sẽ là quyển nói về giai đoạn kết luận ấy.
              ---Anh cho nhan đề gì?
              ---Giờ thứ hai mươi lăm. Giờ mà mọi cứu cấp đều vô ích. Dầu cho Chúa Cứu Thế ra đời cũng không giải quyết được. Không phải giờ chót : ấy là giờ kế sau giờ chót. Thời giờ chính xác của xã hội Tây phương. Ấy là giờ hiện tại . Giờ thật đứng.
              #7
                Whatever 08.01.2011 05:27:58 (permalink)
                ----------------------------------16------------------------------------

                Mục sư ngồi im, đầu vùi trong hai bàn tay.
                Damian nói:
                ---Thưa cha, nếu lời tien tri của Traian thành sự thật, và con người rồi đến phải bị đối xử như nô lệ, thì Giáo hội không làm gì được cho xã hội hiện tại sao ?. Nếu Giáo hội không cứu nổi nhân loại trong giờ phút nghiêm trọng ấy, thì xứ mạng của Giáo hội còn được những gì?
                Mục sư Koruga suy nghĩ một lát rồi đáp :
                ---Giáo hội không cứu nổi xã hội, nhưng có thể an toàn sinh mạng cá nhân của con người hợp thành xã hội.
                ---Và cha có tin lời tiên đoán của Traian chăng ?
                ---Tôi thường hay tin tưởng các thi sĩ. Và, theotôi, Traian là một đại thi sĩ.
                Traian đỏ mặt, vui mừng như một trẻ, nói:
                ---Cám ơn ba.
                Mọi người đều im lặng. Traian nói:
                ---Hình như có ai đi trên bao lơn.
                Ba người lóng tai nghe. Bên ngoài chỉ có tiếng mua rơi. Mục sư nói:
                ---Nếu có ai vô trong sân, ắt chó sủa. Chỉ có Moritz là người thân tín của tôi vô nhà thì chó mới không sủa thôi. Nhưng giờ nầy, chắc anh ấy đã ngủ ngon trên tàu đi sang Mỹ quốc rồi !
                Traian nói :
                ---Tôi chắc chắn có tiếng người leo lên bực thang. Tôi thính tai lắm và nghe có tiếng động rõ ràng.
                Ông biện lý mỉm cười, nói đùa:
                ---Chắc có tên nô lệ kỹ thuật nào vừa mới thoát khỏi xe hơi anh. Hay cách mạng đã bùng nổ, và chúng nó đến bắt giam chúng ta ngay đêm nay chớ gì ? Anh có bao nhiêu tên nô lệ kỹ thuật trong chiếc xe hơi anh ?
                ---Anh cứ tính : 55 mã lực. mà một mã lực là sánh với bảy người
                --Con số của vài trung đội. Còn chúng ta chỉ có ba người. Nếu chúng nó tấn công, chắc ta phải đầu hành vô điều kiện.
                ---Không có sự đồng lõa của một người thì những tên nô lệ kỹ thuật không làm gì người được. Nếu có một công dân đồn lõa, mà công dân ấy không phải người, thì các tên nô lệ kỹ thuật trở thành quái vật của Apocalypse thời cổ
                ---Anh nói công dân nào ? Chúng ta đều là công dân đây ?
                ---Công dân là một người chỉ sống trong khuôn khổ xã hội của cuộc đời. Như nòng ống thụt của một cái máy, nó chỉ làm có một cử động, và cứ lặp lại cử động ấy mãi mãi. Nhưng khác với nòng ống thụt, một công dân có ước vọng thiết lập hoạt động của mình thành một biểu hiệu, để làm gương mẫu trong kkawps thế giới. và để cho mọi người bắt chước. Công dân là một con thú nguy hiểm nhứt, sinh ra trên địa cầu, từ lúc người và các tên nô lệ kỹ thuật gặp nhau. Nó có tính tàn bạo của người và thú, với tính lãnh đạm của máy móc. Người Nga đã phát sinh ra một kiểu mẫu công dân hoàn toàn : người ủy viên.
                Hai tiếng gõ cửa nhẹ dội lên, Traian nói:
                ---Tôi đã nói tôi nghe rõ mà ! Thính giác của một thi sĩ không khi nào sai lầm.
                ------------------------------------17-----------------------------

                Mục sư ra ngoài bao lơn, để cửa mở. Ông dẫn theo sau một thanh niên. Người nầy mặc áo sơ mi, quần dài, đầu trần và ướt đầm.
                Mục sư giới thiệu: " Đây là anh Iohann Moritz "
                Ông đưa cho anh một ly rượu và mời anh ngioof, Moritz từ chối, và đứng dựa cửa. Anh sợ ướt tấm thảm và cái ghế. Từ trên tóc anh, nước mưa chảy xuống có giọt, đủ biết anh đã đi lâu dưới trời mưa.

                Mục sư hỏi:
                ---Anh muốn nói chuyện một mình với tôi à ?
                ---Tôi có thể nói ở đây được chăng ?
                Mục sư nói :
                ---Tôi rắt tiếc, hồi mơi nầy anh không tới lấy bao đồ tôi tặng anh.
                ---Tôi không đi Mỹ nữa.
                Moritz ngó hai người thanh niên, rồi day qua mục sư và hỏi:
                ---Hôm qua cha cho phép tôi ngủ ở phòng gần nhà bếp phải chăng ?
                Mục sư bây giờ mới hiểu tại sao Moritz lại đến gõ cửa nhà ông trong đêm tối như vậy. Ông đáp:
                ---Phòng đó là của anh. Anh cứ đến lúc nào cũng được, tùy ý.
                Moritz hỏi :
                ---Nếu có ai khác đến ngủ đêm nay. Cha cho không.
                ---Sao lại không. Nếu người ấy cần dùng, mà anh muốn giúp dỡ, thì anh làm một chuyện phải
                ---Chính Suzanna, con gái của Iordan. Nàng trốn nhà vì cha nàng muốn giết nàng.
                Moritz nhớ đến mấy người làng đều từ chối, không cho anh ở trọ khi nghe đến tên người con gái. Anh ngó ngay mục sư. Mục sư vẫn đuềm tĩnh đáp:
                ---Nếu trong phòng có lạnh, anh nhúm lửa lên. Anh biết chỗ để củi chớ ?
                Moritz đứng ngần ngại dựa cửa. Trước khi ra đi, anh thuật lại như xưng tội, chuyện đã xảy ra. Khi anh thuật dứt chuyện và nói Suzanna đang còn ở giữa đồng, nữa đường từ làng Fantana ra tỉnh, thì Traian liền đứng dậy. khoác áo choàng, ra xe chở Moritz đi.

                Nữa giờ sau, xe trở về, đậu y chỗ cũ. Moritz đỡ Suzanna trên tay. Ông biện lý đứng trên bao lơn ngó xuống, thấy bà mục sư đi kề bên trái Moritz, ông mục sư, bên mặt. Người con gái nằm trên tay Moritz như đứa trẻ đang ngủ, áo xanh ướt đẫm, dính sát vào mình. Traian vô phòng khách. Ông biện lý đi theo sau, nói:
                ---Anh ướt hết rồi !
                Traian đỏ mặt, nhìn giày dính đầy bùn, quần áo ướt dầm, nước nhiểu có giọt xuống gạch. Chàng làm ướt mình vô ích, vì Moritz đã một mình bồng Suzanna lên xe. Chàng khỏi cần giúp tay vào, thế mà chàng cứ đứng ngoài mưa, gần kề anh. Traian suy nghĩ về hành động của mình và tự nói, nếu từ rày về sau, có xảy ra trường hợp y như thế, chàng cũng sẽ làm như vậy. "Ấy là sự cần thiết chia sẻ nỗi đau thương với người bên cạnh, dẫu sự giúp đỡ không có giá trị thực tiễn, hay dẫu làm giùm không công cũng vậy ".

                Mục sư vô phòng, ông cũng ướt hết, nước chảy từ trên trán, trên má, trên râu ông. Ông cũng đi theo Moritz, dưới trời mưa. Như con ông, ông không cần giúp tay vào.

                Traian lại nghĩ :"Thượng đế cũng hành động vô ích như thế, khi tạo lập vũ trụ. Thượng Đế sáng lập nhiều vật không lợi ích thật tiễn, nhưng đó là những công trình tuyệt mỹ. Đời người là một sáng tạo vô ích. Cũng vô ích và vô lý như hành động của ta và cha ta bây giờ. Song le, sự nhiệt tâm rraats cao quý. Dẫu vô ích, nhưng nhiệt tâm ấy không có gì so sánh nổi !"

                Mục sư nói :
                ---Coi chừng con lạnh, Traian à!
                ---Con không lạnh. Người bệnh ra sao ?
                ---Nàng đang cơn sốt. Má con đã làm cho nàng một tách nước trà nóng rồi. Con sẽ được ban phước về cử chỉ của con đã chở nàng về. Người nghèo cần được giúp dỡ.

                Đồng hồ gõ mười hai giờ khuya.

                -----------------------------------18--------------------------------

                Moritz gõ cửa. Anh không chờ đến mai sáng để cám ơn mục sư và Traian. Trong những chuyện tai họa dồn dập cho anh từ 24 giờ qua, anh chỉ nhớ có lòng nhân từ của mục sư mà thôi. Anh mang ơn ông rất nặng. Anh thỏa lòng được thấy Suzanna có chỗ yên thân, nếu không thì sẽ nguy hại đến bực nào ! Traian ngó chăm chỉ Moritz, ngắt ngang lời anh, nói với mục sư:
                ---Thưa ba, chừng nào con có về đây, con sẽ ở nhà ba. Tiền con gởi ba cất giùm đó, ba cho Moritz đi, để anh cất một cái nhà nhỏ tại làng Fantana. Anh còn cần hơn con nhiều.
                Mục sư lấy bao thơ đưa cho Moritz một cách tự nhiên, cử chỉ giản dị như tất cả mọi cử chỉ cao thượng khác. Ông không khuyên bảo gì thêm, chỉ đưa bao thư cho Moritz mà thôi. Moritz mở bao thơ ra. Anh không biết mình có nghe lầm hay không ?. Khi thấy xấp giấy bạc, mắt anh mở to, thật to như mắt người thấy những hiện tượng phép mầu kỳ lạ. Anh không thốt nên lời. Lòng anh không còn chỗ nào xen lời nói vô được. Anh nắm chặt bao thơ trong tay, đứng im lặng.

                Sau một lát, mục sư nói:
                ---Anh cám ơn Traian đi, rồi về ngủ. Đưa tiền cho Suzanna cất. Đàn bà biết giữ tiền bạc hơn đàn ông.
                Ông biện lý nói:
                ---Chắc anh Moritz còn muốn một ly rượu mừng, bây giờ anh đã là một điền chủ tại làng Fantana rồi !
                Bà mục sư bước vô phòng. Moritz để ly trên bàn và ngó bà trân trối. Bà cho hay Suzanna đỡ nhiều. Đoạn bà kéo mục sư riêng ra, và nói nhỏ vào tai. Ông già cau mày, rồi mỉm cười. Moritz ngó theo từng cử chỉ của ông.
                Ông lên tiếng :
                ---Anh vững lòng, đừng lo sợ, không phải một tin xấu đâu. Vợ tôi cho hay anh sắp làm cha. Vậy phải lo làm đám cưới trước.
                Moritz siết tay từ giã Traian và ông biện lý rồi ra đi Trời vẫn mưa. Trước khi xuống thềm, anh cất tiền vào áo sơ mi cho khỏi ướt. Bao thơ ấm áp, và êm tay. Kẹp nó vào mình, Moritz thấy trước mắt nào nhà cửa, hàng rào, giếng nước, vườn cay trái, như lòng anh hằng mơ ước. Khi anh vô phòng, Suzanna còn ngủ. Anh để tiền dưới gối và nằm ngủ trên đống rơm.
                Mục sư vừa đi ngang cửa sổ phòng sách vừa huýt sáo, rồi nói với Traian:
                ---Phải dè ba không nói chuyện đám cưới với nó. Mẹ Suzanna chết rồi. Thây còn ở nhà xác, còn cha nàng thì ở tù. Thật không phải lúc.
                Traian đáp:
                ---Nhưng hai người chưa biết. Họ tính chuyện tương lai. Họ đã có tình yêu và tiền bạc. Họ sung sướng đấy !
                ---Chúng nó sung sướng, song thật tình chúng nó phải khóc.
                Ông biện lý nói:
                ---Đúng vậy!Chúng ta đã biết chuyện, nên tháy nỗi vui mừng của họ như một xúc phạm.
                ---Một khi phân tách cho kỹ lưỡng và đem tường thuật trong đại thể, thì những sự vui mừng nào trên thế giới đều là hành vi xúc phạm cả.
                Đồng hồ gõ một giờ. Đêm ấy, ba người ngồi nơi phòng sách của mục sư, lắng tai nghe gõ giờ và trời mưa.
                ----------------------------------19---------------------------

                Hai năm sau Iordan được thả ra. Hắn định trở về nơi hắn đã ở hồi hai mươi bảy năm về trước. Trước khi ra đi. hắn ghé qua làng Fantana lần cuối cùng, để bán nhà.

                Viên quản đồn hiến binh đi qua một đường nhỏ trong làng, cạnh ngôi nhà ngói đỏ, thấy cửa nẻo đều mở bét, thường khi thì đóng kín, mới vô nhà để xem coi sự gì.
                Iordan đang đóng thùng dọn đồ ở sau nhà, viên quản nói:
                ---Ông giàu thiệt mà! Chắc ông tốn tiền nhiều mới ra khỏi khám mau như vậy.
                Gã hộ pháp ngó anh ta và cộc lốc:
                ---Tôi không hiểu
                Viên quản cắt nghĩa:
                ---Tôi hỏi ông vậy chớ ông trả bao nhiêu mới khỏi ở tù? Tội ông ít nhứt cũng mười năm
                Iordan bỏ búa, móc túi lấy miếng giấy đưa cho viên quản, và tiếp tục vừa đóng đinh, vừa nói, gằn từng tiếng:
                ---Tao đưa cho mầy coi để mầy biết tao là ai. Trong vài ngày nữa, tao sẽ mặc sắc phục hại sĩ quan SS. Tao là công dân Đức và tao sẽ phụng sự tổ quốc tao. Bây giờ chắc hẳn mầy biết tại sao tao được ra khỏi khám . Không phải như mầy tưởng đâu!.
                Viên quản lấy giấy gọi nhập ngũ và đọc.
                Y biết rằng tất cả công dân Đức bị ở tù, đều được ân xá, nếu bằng lòng trở về nước và sung vào quân đội. Y bèn xếp tờ giấy lại, mỉm cười trả cho Iordan.
                Hắn lại lấy ra, một miếng khác và nói:
                ---Đây, còn cái nầy nữa, đọc đi !
                Đó là bức thơ cám ơn. Hắn đã dưng hết gia tài cho quân đội Đức để mua một chiếc xe thiếp giáp. Lãnh sự Đức ở Bucarest có gởi vô khám một bức thơ cám ơn hắn. Viên quản dở tờ giấy ra, nhưng không biết đọc, và viết chữ Đức. Y trầm trồ ngắm bức thơ, trên đầu giấy có hình con ó với chữ Vạn, và có dấu đóng. Y hỏi:
                ---Ông bán hay giữ cái nhà nầy?
                Iordan không trả lời theo câu hỏi, lại nói:
                ---Xe thiếp giáp mới mua bằng tiền của tôi, vừa được xuất trận lần đầu. Tôi sẽ đi theo nó lập tức. Tôi không còn trẻ, nhưng Chánh phủ Đại Đức quốc sẽ chấp thuận tôi.

                Iordan xếp giấy tờ bỏ vô túi, lấy búa lo đóng mấy thùng đồ, không ngó viên quản nữa. Khi người nầy chào hắn ra đi, hắn cũng không ngước mặt lên, mà chỉ lẩm bẩm trong miệng mấy tiếng mẹ đẻ.

                ------------------------------------20---------------------------------

                Viên quản ra khỏi nhà Iordan thì tạt qua quán rượu. Trời tháng 5. Y đi giữa lộ, sợ bụi dính giày. Y muốn giày luôn luôn bóng như gương. Y cũng ưa thích đàn bà và rượu. Rượu thì có tên Do Thái chủ quán cho y uống, khỏi phải trả tiền. Y nghĩ thầm: "Nếu thỉnh thoảng không lập thêm một luật mới thì chắc mấy viên hiến binh chết khát". Chánh phủ thật đã chu đáo lo việc ấy. Hôm tháng giêng lịnh truyền cho y phải gởi mấy người Do Thái trong lành đi trại làm việc. Ở Fantana chỉ có một người, là Golbdenberg, tên chủ quán. Y có đưa tờ trát cho chủ quán xem. Tờ trát cơ mật, y hối hận đã đưa cho người khác xem. Nhưng, suy nghĩ kỹ, y cho là y làm đúng. Từ đây, cứ ba tháng, y gởi một giấy thầy thuốc chứng nhận chủ quán bịnh tật, không đi trại được. Như vậy, mỗi tháng y được chủ quán đưa 3000 " lơ ". Lương của y được lên xấp hai.Y sống dư dả và có cảm tưởng mình làm một việc phải nữa. Lão chủ quán già ở yên buôn bán, hơn là đi trại làm xâu, khổ cực dường nào.

                Khi nốc xong cốc rượu, viên quản vén màn ngó qua cửa kiếng căn phòng chủ quán, cốt để chào Rosa, con gái chủ quán, như thường bữa. Rosa có làn da trắng mịn. Và khi véo cánh tay nàng, y có cảm giác như rờ vô nhung. Da của Rosa không phải như da mấy mụ nhà quê trong làng. Thường khi, nàng ngồi gần cửa sổ, đọc tiểu thuyết. Bữa nay, lại có một thanh niên ngồi gần nói chuyện với nàng. Viên quản gắt gỏng hỏi chủ quán:
                ---Ai đó vậy ?
                Chủ quán ngập ngừng, không biết có nên nói thiệt hay không, nhưng rồi cũng phải nói:
                ---Thằng Marcou, con tôi, vừa ở Paris về.
                ---Ông giới thiệu với tôi đi !
                Y chưa hề gặp người nào đi Paris về. Chắc có thể học hỏi được nhiều chuyện lạ với những người đã ở Paris. Nhưng Marcou cộc cằn quá, phải gợi hỏi chuyện mà không thấy gã trả lời nhiều. Y tưởng người du học ở Paris chắc khác, y lại thất vọng. Gã nầy bản tính cộc cằn, không cảm tình được. Lại còn không thèm uống ly rượu của y nữa. Tuy vậy, trước khi về, y cũng nói với Marcou:
                ---Chiều nay đến đồn chơi. Ta đánh một ván cờ.

                Ra khỏi quán, y nghĩ lão già Goldenberg phí của cho con đi Paris ăn học, thật như quăng tiền qua cửa sổ.

                ------------------------------21------------------------------------

                Đi ngang nhà Moritz, viên quản ngừng lại, Suzanna đang nhồi đất làm gạch ngoài sân. Moritz cất nhà đã hai năm. Hai vợ chồng làm việc suốt ngày đêm. Nhà thật đẹp, lại có bao lơn nữa.
                Viên quản hỏi Suzanna :
                ---Nhà cất rồi, mầy còn làm gạch chi vậy ?
                Y muốn vô sân, nhưng cửa ngõ đã khóa. Suzanna đáp:
                ---Chúng tôi cất chuồng bò.
                Nàng tiếp tục nhồi đất bằng chân. Viên quản thấy bắp đùi nàng trắng trong. Y hỏi :
                ---Chồng mầy không có ở nhà hả ?
                Suzanna cười đáp :
                ---Iani vô nhà máy xay.
                Hai đứa con của Moritz dan nắng ở cuối sân. Đứa nằm trong nôi, đứa chơi vọc cát. Suzanna ngó chừng chúng nó, và chế nước vô đất sét nhồi thêm. Nàng mặc áo chẽn nổi lộ than hình tròn trĩnh của cặp đùi nàng.
                Viên quản thử mở cửa một lần nữa. Y hỏi:
                --- Mầy không mở cửa cho tao sao ?
                ---Ông ở đó được rồi.
                ---Chẳng lúc nào tạo gặp được mầy một mình. Và bây giờ chồng mầy đi khỏi, mà mầy cũng không chịu mở cửa cho tao nữa !
                ---Vậy chứ sao ! Ông đứng trước cửa lâu rồi. Thôi đi đi, để tôi yên !
                ---Mở cửa giùm một chút đi, đừng ác mà !
                ---Iani sắp về. Nếu anh gặp ông ở đây, anh sẽ bửa đầu ông đa !
                ---Mầy tiếc nó lắm sao ?
                ---Ông thiệt khôn nhứt đời mới hỏi tôi câu nầy. Im ông đi ! Ông về cho rảnh mắt tôi. Moritz sắp về bây giờ !
                ---Tao hỏi mầy một chuyện thôi, rồi tao về.
                ---Hỏi đi.
                Suzanna ngừng nhồi đất, đứng chống nạnh chờ.
                ---Nếu mầy không chờ chồng mầy thì mầy có mở cửa cho tao không ?
                Suzanna lại nhồi đất, và đáp :
                ---Ông muốn biết nhiều quá !
                Nàng chưa hề nghĩ đến phải làm cách nào, nếu một ngày kia, Moritz đi xa, và viên quản đến nhà nàng.
                ---Mầy có chồng rồi, sợ gì ?
                Suzanna giận dữ :
                ---Ông để tôi yên ! Ông có đi đi không.
                ---Mầy trả lời tao, rồi tao mới đi.
                Suzanna nói cụt ngủn :
                ---Không biết !
                ---Nếu mầy không nói : chịu hay không, tao cứ ở đây hoài.
                Y chống hai tay dưah cửa ngõ chờ đợi. Suzanna nói:
                ---Sao ông cứ muốn biết hoài vậy. Iani không bao giờ xa nhà.
                ---Nếu nó đi thì sao ?
                ---Ông có gan làm thử coi ! Iani không đi đâu hết. Chúng tôi còn lo cất chuồng bò, đào giếng. Đi đâu mà công việc còn mê mê như vậy ?

                Mắt viên quản sáng lên. Y vừa đi vừa lẩm bẩm :"Tao biết mầy đảm đang lắm " Y huýt sáo, đi khỏi xa. Suzanna ngung làm. Nàng sợ hãi, rút chân ra khỏi đất sét và chạy lại hai đứa con. Nàng ôm đứa lớn vào lòng. Nàng cảm thấy như đã phạm một tội nặng, như đã làm một việc gì nghiêm trọng có thể gây tai vạ cho Moritz và hai con. Rồi nàng lại nghĩ: "Nhưng kỳ thật, ta có làm gì tội lỗi đâu ? Cứ sợ vô lý !". Nàng bỏ đứa con xuống đất, chạy lại xăn áo, làm tiếp công việc ....
                #8
                  Whatever 08.01.2011 05:31:13 (permalink)
                  -------------------------------22--------------------------------

                  Tuần lễ sau, một viên hiến binh đến gõ cửa nhà Moritz. Anh đang ngồi ăn, thấy dạng nón lính ngoài của sổ, bèn nói :" Để ra coi chú lính nầy muốn gì ".
                  Anh ra sân. Lúc trở vào, tay cầm một miếng giấy. Anh ngồi lại ăn tiếp. Suzanna hỏi :
                  ---Giấy gì vậy ?
                  Moritz nuốt xong, trả lời :
                  ---Một lịnh sung công. Để ăn rồi sẽ đọc, coi Chánh phủ muốn đòi gì nữa đây.

                  Anh vẫn điềm tỉnh vì biết tất cả nông dân đều được những lịnh sung công như vậy. Sung công ngựa, xe, và súc vật. Anh không có ngựa, cũng không có xe. Bây giờ anh hết tiếc không có mua mấy thứ nầy. Chánh phủ sẽ lấy hết và anh cũng vẫn đi bộ như thường. Anh nghĩ thầm: "Hay chánh phủ muốn ta cho bao bắp hoặc lúa mì." Anh biết rõ, lúa mì cũng bị sung công.

                  Ăn xong, anh lau tay để khỏi dính dơ tờ giấy, và dở ra đọc. Suzanna nhìn thấy mặt anh từ đỏ sang trắng, rồi xanh dờn
                  Nàng hói :
                  ---Giấy nói gì ở trỏng vậy anh ?
                  Hai đứa nhỏ nhìn cha. Moritz nằm dài trên giường, hai tay lót đầu. Suzanna hoi dồn : "Anh không nói coi chuyện gì vậy ? "
                  Sự im lặng của Moritz chắc là báo điềm bất thường. Moritz đáp:
                  ---Dầu có nói, em cũng không hiểu. Chính anh đây cũng không hiểu.
                  ---Chuyện dũ hay sao anh ?
                  ---Viên hạ sĩ quan lo việc sung công chắc lộn hay sao chớ. Mấy ông nầy thường hay nghĩ chuyện khác khi ngồi viết lắm !
                  Moritz đưa tờ giấy cho Suzanna rồi noi :
                  ---Em coi, đây là một lịnh sung công. Mình đã nhận hai tấm rồi. Lần đầu về lúa mì, lần sau, về mấy bao đựng đồ mua của anh Porfirie. Bây giờ, lịnh sung công không phải đồ vật nữa mà là anh đây ! Làm sao họ lại sung công người ta ? Em hiểu được không ?

                  Suzanna đọc chậm chậm từng chử. Moritx nổi nóng, giựt tờ giấy lại, đọc to lên, rồi nói :
                  ---Tại làm sao họ lại sung công tôi ? Tôi là người đây mà.! Họ có thể sung công ngựa, nhà cửa, bò cái, bao bị, chớ sung công người ta sao được !Em coi họ viết tên anh vô đây rành rành. Viên phó quản cơ chắc điên rồi !
                  Suzanna hỏi :
                  ---Bây giờ anh tính sao ?
                  ---Mai sáng lối bảy giờ anh đến sở hiến binh hỏi lại.
                  ---Chắc anh có lý, họ lằm rồi !
                  ---"Thì chắc chắn họ lầm rồi " Moritz trả lời, nhưng lại đâm nghi ngờ :" Nếu họ không lầm thì sao ?
                  Anh phải sửa soạn ra đi như đi nhập ngũ. Nếu lịnh không sai, thì có thể anh bị giữ lại một hoặc hai tháng không chừng.

                  ------------------------------------23---------------------------------

                  Suốt buổi chiều, Moritz kiếm chuyện gây với Suzanna, nhưng nàng không giận. Nàng biết anh quạu quọ vì tờ giấy kia.
                  Chiều đến, Moritz lấy giấy nhựt trình gói tờ trát lại cho khỏi dơ và bỏ vô túi áo. Anh đi ra sân và nói với Suzanna :
                  ---Anh đem giấy nầy lại cho mục sư coi.
                  Đến nơi chỉ có bà mục sư ở nhà. Ông đi ra tỉnh trọn ngày nay. Moritz muốn thuật cho bà nghe, nhưng lại thôi. Anh chào bà ra về.

                  Ngoài đường chó sủa vang. Trời tối lần. Moritz vấp cục đá, chủi thề om. Anh bước mau về nhà.

                  --------------------------------24-------------------------

                  Thật là một đêm vô cùng khổ tâm khổ trí. Vừa nằm xuống, Moritz bị vấn vít những ý nghĩ đen tối. Suzanna xích lại ôm cổ anh, muốn cho anh quên nỗi buồn đi. Nhưng Moritz gỡ tay nàng , xây lưng lại, dang xa nàng, không thiết đến chuyện ấy. Muôn ngàn lo lắng xâm chiếm đầu óc anh. Còn bao nhiêu là công ciệc phải làm. Làm cả ngày lẫn đêm cũng chưa hết. Nếu ra đi thình lình, không biết là bao lâu, mà phải bỏ cả công việc, thì đáng lo ngại thật. Anh tuyệt vọng. Anh như sắp chết. Còn biết bao công chuyện phải thu xếp, một khi ra đi. Anh bị ám ảnh về những ý nghĩ nầy. Anh vùa mua tại rừng mười thước cây. Tiền trả rồi, cây đã đốn và sắp từng đống để tại rừng, chỉ còn có việc chở đem về nhà. Thế mà phải bỏ hết. Đó là mớ cây danh mộc, đắt tiền, dùng để cất nhà. Anh nóng lòng chờ nó được đem xong về sân anh. Anh đã tính chỗ cất nó, dựa hàng rào, vì toàn là cây lớn. Và bây giờ anh phải ra đi. Moritz day qua Suzanna. Anh không thể để cây trong rừng. Suzanna chua biết chuyện mua cây, và cũng không biết cây chất chỗ nào. Khó kiếm chỗ đó lắm. Nhưng Suzanna đã ngủ . Moritz lắc vai nàng, nghĩ thầm :" Ta phải chỉ cho nàng biết cây để ở sau chỗ vựa cây trong rừng, cách bờ rạch vài trăm thước. Tại đó cũng có cây của người khác. Nếu không chỉ rành thì kiếm không ra"

                  Suzanna nghe tay Moritz nắm vai mình nên mỉm cười trong giấc ngủ. Trăng tròn tỏ rạng rọi vào phòng, sáng như ban ngày. Moritz biết một mình Suzanna không thể đem cây về nhà được, vì không phải công việc của đàn bà. Phải mượn ông già Artimie đi với nàng mới kiếm được cây. Cần phải cho nàng biết trước cây đã mau rồi, và phải đến xem tại chỗ. Thế nào cũng phải nói chuyện với nàng.
                   

                  Moritz lắc mạnh vai Suzanna. Nàng lại mỉm cười. Dưới ánh trăng soi, nàng tươi cười le lưỡi liếm môi. Moritz thấy thương hại nàng, không dám đánh thức nàng dậy. Suzanna ngủ ngon như đứa tre. Anh nghĩ :" Thôi để mai sáng, dậy sớm, rồi sẽ cho nàng hay ". Anh bèn rút tay lại, và nằm ngửa ra. Thường thường anh nằm ngửa như vậy thì ngủ mau lắm. Nhưng đêm nay anh không ngủ được. Anh nhớ tới giấy đòi anh. Mải lo chuyện cây mà quên lửng nó đi. Anh tức mình nổi giận lên. Anh đã đi quân dịch, làm lính giữ biên giới. Anh có học tiếng Serbe. Anh biết rành luật quân sự, luật không thể thay đổi nay mai, mau lẹ được. Người ta không thể bị sung công như xe, bò cái, cày bừa, hay xe cam nhông.

                  Moritz xoa màng tang, cố quên chuyện nầy, vì nội ngày mai thì sẽ biết rõ. Có thể đằng cơ binh lầm, thì có phải lo lắng vô ích không ?. Chắc viên hạ sĩ quan nào muốn phá anh nên mới gởi lịnh sung công thay vì lịnh gọi nhập ngũ

                  Vừa tạm yên để ngủ thì anh lại trực nhớ Balta còn thiếu anh 500 " lơ ". Anh không biết phải vắng nhà bao lâu, và chắc Suzanna sẽ có chuyện cần tiền. Anh day qua Suzanna, Nàng đang ngủ mê, nằm nghiêng, tay ôm gối. Anh tự hỏi : "Không biết nàng mơ gì đây ?" và một lần nữa, anh không dám đánh thức nàng. Mai sáng anh sẽ nói cho nàng biết.

                  Anh nhớ tới mùa mưa sắp đến, vách giếng sẽ sụp nếu không sửa lại. " Nhưng có thể mình trở về trước mùa mưa ". Anh tự nói thầm như thế, và không lo đến cái giếng nữa. Bây giờ anh lại nhớ tới gạch làm chuồng bò, chưa nung. Gần tám trăm viên gạch chất chồng phơi gần vách nhà. Phải nung nó mới được, nếu để khô quá, gạch sẽ nứt và bể vụn thì hoài công. Nghĩ đến chuyện nầy, anh băn khoăn, lăn qua, trở lại. Anh ngó Suzanna một lần nữa. Anh muốn hỏi ý kiến nàng, nhưng nàng đang ngủ, đầu vùi trong gối. Moritz biết nàng không giúp ích được chút nào. Có kêu nàng thức dậy cũng như không. Đó là công việc của đàn ông. Anh nhớ đến mấy bạn quen trong làng, nhưng không tìm được ai để nhờ nung gạch giúp. Ai cũng có nhà và công việc riêng. Nếu ban ngày thì anh đi hỏi thử từng người. Bây giờ đang lúc nữa đêm, người ta ngủ hết, anh không thể kêu họ dậy để nói chuyện gạch của anh. Moritz tự nói: "Thôi mình lấy rơm và lá bắp đậy nó lại, gạch sẽ lâu khô, có thể để thêm được vài tuần nữa. Chừng đó mình chắc về được rồi". Anh chỗi dậy. Cửa trong nhà còn mở, anh ra sân, mình trần truồng. Anh muốn trở vô mặc áo quần, nhưng sợ vợ thức giấc. Anh lại thôi. Anh cầm viên gạch và xem dưới ánh trăng khuya. Gạch cần phải nung liền, trễ lắm là vài ba ngày nữa, để lâu không được.

                  Anh đi lại giếng, rồi rảo khắp sân. Anh quên mình trần truồng, đứng ngó vách tường, mái nhà. Anh thấy rõ ràng, vì trăng sáng như ban ngày. Đã lâu không có trăng sáng như đêm nay. Moritz quên chuyện phải ra đi. Anh dự tính cất chuồng bò, mua một cái xe với ngựa, và một con bò cái. Anh đi lại đống rơm ở cuối sân, ôm một mớ sắp dựa đống gạch. Chuyện nầy mai Suzanna làm được, nhưng anh đã đứng gần đống rơm, tốt hơn anh nên làm để nàng khỏi thất công. Anh ôm lá bắp phủ lên gạch. Anh làm việc mau lẹ, anh thấy nực; gà gáy sáng, anh giựt mình. Anh đã quên mất hết, giờ mới nhớ lại mình sắp ra đi. Anh mắc cỡ thấy mình trần truồng ở ngoài sân. Anh đi vô phòng. Suzanna còn ngủ. Moritz nằm kế bên, không đánh thức nàng dậy. Nàng không hay biết gì, lại đưa chân gác trên chân anh. Anh chợp mắt một lát, lại giựt mình thức giấc ngó chung quanh. Suzanna vẫn ngủ. Mặt trăng xế qua thành cửa sổ, giống như cái nón của viên hiến binh móc nói đó. Moritz ngó sửng mặt trăng, và không thể nhắm mắt được, nằm thức luôn tới sáng.
                   
                  ---------------------------------25--------------------------

                  Sáng bữa sau, Moritz đi đến đồn. Dọc đường anh gặp người làng đi làm việc vô nhà máy xay, ra đồng áng, và vô rừng. Anh ngó lơ để không tháy họ. Phần anh, anh cũng phải vô nhà máy và vô rừng nhưng anh lại phải bỏ hết ra đi. Anh bị sung công. Ý tưởng trốn tránh thoáng qua đầu anh. Nếu anh trốn trong rừng, hiến binh không thể tìm được anh và bắt anh sung công. Nhưng anh cố nhịn, và đi thănge vô đồn, đứng sựng lại tại ngạch cửa. Anh có vợ, có con, có nhà cửa, làm sao trốn được. Anh bước vô sân, thấy viên quản đồn đang cạo râu trong phòng. Moritz đứng chờ để hỏi xem lịnh đòi anh có sai lầm chăng ? Một mùi sữa khét xông lên. Có người đập vai anh. Anh xây lại, thì ra một người lính, không phải người đem giấy hôm qua, mà một người khác. Bên mặt người lính là gã Marcou, con của tên Do thái Goldenberg ở làng Fantana, Moritz không hay họ đến. Họ làm như dưới đất chun lên, cặp mắt thù hằn. Người lính nắm cổ áo Moritz kéo anh đứng dựng như xách một bao đồ. Anh tuân theo, tưởng người lính phá mình chơi, nhưng dòm thấy Marcou bị còng tay, anh chợt hiểu.

                  Tên lính ra lịnh : "Đứng kế gần nhau! " Moritz nghĩ: " Nếu Marcou bị còng tay là không phải chuyện chơi." Anh xích lại gần tên Do thái và đâm sợ. Mỗi lần thấy người bị còng thì anh đều hãi sợ. Sau lưng anh, tên lính gác lên cò súng. Dầu không thấy, Moritz cũng biết rõ, vì anh đã có đi lính. Viên hiến binh gắn lưỡi lê vô súng. Anh đã biết chuyện gì rồi, anh nhắm mắt lại. Khi ra khỏi sân, anh ngó vô cửa sổ phòng văn. Viên quản còn để kiêng dựa cửa sổ cạo râu. Người đi đường đứng lại dòm họ. Đàn bà chạy ra cửa ngó theo.

                  Trước nhà Porfirie, một đám phụ nữ đi gánh nước vè, lật đật để thùng nước xuống giữa lộ và làm dấu thánh giá. Moritz nhắm mắt lại. Lồng ngực anh như có cái gì tan vỡ. Anh biết đàn bà thường làm dấu thánh giá khi thấy người bị còng tay, có lính bồng súng kề hông dẫn đi. Anh nghe tiếng giày của tên lính đi sau anh. Tất cả đều im lặng, ngoài tiếng chân đi ăn nhịp. Moritz bước theo điệu bước với Marcou. Bộ giò anh không còn thuộc về anh nữa. Nó đi một mình nó. Cả da thịt và tinh thần anh cũng không còn là của anh nữa. Nó thành xa lạ với anh. Tất cả tư tưởng của anh. Tấ cả những vật ấy hiện giờ thuộc về một người khác. Anh không còn gì là của anh hết.

                  ---------------------------------26--------------------------------

                  Vien quản cạo râu xong, bước ra sân huýt sáo. Trời bữa nay thật đẹp. Một người lính xối nước cho y rửa mặt. Anh nầy thấy y cạo râu kỹ lưỡng lắm, cạo đi cạo lại hai lần, nên vừa cười vừa nói ;
                  ---" Một người mới hả "Sếp "?
                  Anh lính đoán chắc viên quản sắp đi thăm một người đàn bà. Viên quản nháy mắt mà không đáp. Lau mặt xong, y mặc sắc phục mới và đi vô phòng làm việc. Y lật hồ sơ, lấy bản lưu của tờ phúc trình y vừa gởi vô thành lính, hồi sớm mai nầy, với hai tội nhân và đọc :
                  "Chúng tôi han hạnh xin gởi theo đây do lính hộ tống, hai tên: Marcou Goldenberg, tiến sĩ luật, ba mươi tuổi, và tên Moritz Ion, nông dân, hai mươi tám tuổi, phạm luật, chiếu theo lịnh trước vè việc bắt sung công và đem vào trại giam, những người Do thái hay người tình nghi trong làng chúng tôi "
                  Ký tên: Nicolae Dobresco
                  Chánh quản cơ, quản đồn hiến binh làng Fantana.

                  Viên quản cất tờ phúc trình vào hồ sơ, tỏ vẻ bằng lòng. Y vuốt râu cho lắng, lấy kiếng nhỏ ra soi. Đoạn y đứng dậy, vác súng lên vai và đi thẳng lại nhà Moritz.

                  Bây giờ Suzanna còn có một mình. Y chờ cơ hội nầy đã hai năm nay.
                  #9
                    Whatever 08.01.2011 05:33:21 (permalink)
                    -------------------------27-----------------------

                    Y huýt sáo miệng.
                    Một giờ sau, viên quản trở về đồn. Trước khi đi, y có cho hay là vắng mặt trọn ngày, mà bây giờ y lại ngồi trong phòng giấy. Vẻ mặt y giận dữ, không biết lấy cái gì để dằn cơn giận dữ xuống. Nhìn thấy hồ sơ thơ từ, dở ra dọc lại tờ phúc trình gởi vô thành lính hồi sớm mai, với hai tội nhân, y càng giận dữ thêm. Y muốn xé tờ phúc trình ra muôn mảnh, vì nó không ích lợi cho y được việc gì. Tuy có một mình, Suzanna cũng không chịu tiếp y. Và khi y cố sức mở cửa ngõ, thì Suzanna lấy rựa hăm bửa đầu y. Và đó không phải là lời nói dọa đâu. Y biết rõ không đùa với đàn bà được. Nếu y bước vô sân, thế nào nàng cũng chém y. Y đành nhượng bộ, quay trở về, mà lòng căm tức cực điểm. Y mưu toan, tính kế để bắt Moritz và chiếm đoạt người đàn bà, nhưng hoài công. Y đã thức suốt đêm để thảo từ phúc trình.
                    Y tự nghĩ : "Ta đã phí giấy mực vô ích, chẳng ra gì " Y nghĩ đến Moritz và chửi thề om sòm.

                    ----------------------------28------------------------------

                    Trong sân thành lính, đoàn người tù đã sẵn sàng để lên đường. Moritz dòm từng người.

                    Thấy có nhiều người mặc quần áo tốt, xách va li da. Anh đã mệt, hai chân mỏi và đau. Marcou thì lầm lì suốt dọc đường không nói một lời. Y cũng mệt lã và muốn ngồi xuống. Sau lưng họ cửa đã mở. Đoàn tù khởi sự ra đi . họ ra khỏi sân. Một sĩ quan, tay cầm xấp giấy, đi ngang qua, ngó Moritz và vẻ mặt xanh xao của Marcou, đoạn hỏi viên hiến binh:
                    ---Cả thảy đều là Do thái phải không ?
                    Rồi không đợi trả lời, hắn giựt bao thơ vàng trên tay người lính và chỉ đoàn người đang đi ra cửa cho Moritz, hắn bảo:
                    ---Sấp hàng tư !
                    Moritz ngó viên sĩ quan, không hiểu. Viên trung úy bèn chụp vai anh, xây như con vụ, và đá anh nhào vô trong hàng người đang đi. Moritz đi ăn nhịp với họ; ra khỏi sân, anh quay đầu lại, thấy Marcou theo sau anh.

                    ----------------------------------29--------------------------

                    Đi như vầy đến chiều. Khi ngừng nghỉ thì họ đã đến gần thành phố. Marcou lại gần Moritz và nói:
                    ---Mở giùm tay tôi đi.
                    Rồi xây lưng cho Moritz. Bàn tay Marcou trắng và nhỏ, cổ tay có lằn đỏ rướm máu. Moritz mở trói xong, Marcou nói: "Cám ơn " mà không cười, cũng không ngó ngay mặt Moritz. Y ngồi xuống cỏ, nhìn chân trời với đôi mắt lạnh lùng. Moritz ngối kề, muốn gợi chuyện, nên đua sợi dây vừa mở trói cho y và hỏi:
                    ---Anh cần dùng dây nầy không ? Cho tôi nghe ?
                    Marcou đáp :
                    ---Anh cứ giữ lấy.
                    Giọng y bớt cứng xẳng. Moritz quấn sợi dây lại và cất kỹ lưỡng vào túi quần, nói lẩm bẩm: "Có một sợi dây trong mình càng tốt. Biết đâu chẳng có chuyện cần dùng"
                    Marcou mỉm cười. Đây là lần thứ nhứt Moritz thấy y cười.
                    ------------------------------30------------------------------------

                    Chiều hôm ấy, đoàn tù Do thái đi đến bờ rạch Topolitza. Lòng rạch cạn khô, hai bên bờ toàn cây liễu và những bụi cây cần cỗi rậm rạp.
                    Chính tại đây đoàn Do thái phải đào một con kinh. Xa xa thấp thoáng mấy nóc nhà. Không có làng nào ở kế cận. Chỉ có trơ hai chuồng ngựa bỏ hoang như canh giữ vùng đất hẻo lánh nầy. Lúc trước, khi còn tu viện, thì chuồng cất để nuôi ngựa giống. Chuồng ở ven rừng. Một xe cam nhông chở đầy cuốc, cúp, xuổng, mai, và một cái chảo dụn để nấu ăn, đến đậu gần đoàn tù. Họ đều ngó xe, vì không gì khác để xem.

                    Đêm ấy, tù ngủ trong chuồng ngựa. Moritz nằm dài trên cỏ, ngoài trời. Đất im mát, nên anh ngủ liền. Nhưng trong đêm, anh thức giấc mấy lần. Trăng đẹp sáng như ban ngày. Moritz tưởng như còn ở nhà. Chừng thấy mấy người nằm kề bên anh, mình quấn trong áo choàng, anh mới biết đã xa làng Fantana, và anh nhắm mắt lại

                    Ngày mai đoàn tù Do thái bị chia làm hai hàng để điểm số. Moritz và Marcou ở cạnh nhau. Moritz chào y thì y gật đầu, như mỉm cười.

                    Một viên phó quản đứng giữa hai hàng người và phát cúp xuổng cho họ. Mười người khiêng một cái chảo đụn xuống xe cam nhông, đặt tại gốc cây, trước chuồng ngựa. Xong đâu đấy, viên phó quản có răng bịt bạc và bộ râu đen, mới diễn giải cho họ nghe, đại ý nói người Do thái phải lo đào kinh nầy để bảo vệ tổ quốc. Hắn còn tự giới thiệu rằng hắn ta, - viên phó quản cơ đây,-là chúa tể của Do thái, và hễ nói chuyện gì thì đến thánh Moise trên trời cũng phải công nhận. Y còn cho biết tên y là Constantin, có hai con, đứa làm trạng sư, đứa làm sĩ quan. Đoàn tù lặng thinh nghe y nói. Có vài người cười, nhưng họ đều sợ y. Constantin nói tiếp :
                    --"Bữa nay không có gì ăn, vì bếp chưa sắp đặt xong, Kể từ ngày mai sẽ có trà và cháo đậu, mỗi ngày hai lần, thêm nữa ổ bánh mì "

                    Công chuyện bắt đầu. Mỗi người phải đào bao nhiêu diện tích đất mỗi ngày. Nếu làm xong thì được nghỉ tới tối. Nếu không rồi thì bị phạm tội phá hoại, bị còng đêm xử ở Tòa án binh như kẻ thù của tổ quốc. Viên phó quản đã quả quyết như vậy, và tù binh phải tin nghe theo.

                    Moritz ra khỏi hàng mình đứng, nói với viên phó quản rằng anh không phải là Do thái. Y trả lời chưa xem xét được, trước khi đặt văn phòng của y. Moritz trở về hàng ngũ, cạnh Marcou và chờ đợi. Anh biết trong cơ binh, phải tập lần biết chờ đợi mới được.

                    Mười ngày sau, phòng giấy mới làm xong. Một nhà tròn nhỏ bằng cây, có vài bàn ghế và cái giường cho lính canh. Khi Moritz đến cửa trình diện, thì viên phó quản bảo tuần sau trở lại, vì y chưa có thì giờ xem xét những vụ kêu nài.
                     

                    ---------------------------------31--------------------------------

                    Lúc cuốc đất đào kinh, Moritz gợi chuyện hỏi tên người làm phía bên mặt. Anh ưa nói chuyện với người xung quanh, vì anh nghĩ :" Ai mà không nói chuyện thường nuôi nấng sự căm hờn ". Người ấy hỏi :
                    ---Bộ anh thẹn mà không nói tiếng Do thái sao ?
                    Anh đáp:
                    ---Tôi không biết tiếng D o thái
                    Tên Do thái bèn khạc dưới đất, ngó lảng nơi khác và nói.
                    ---Thế thì nhục lắm!
                    Moritz day qua người bên trái để phân trần thì người nầy lại đáp:
                    ---Anh cứ nói bằng tiếng Do tahis với tôi đi.
                    Moritz trả lời:
                    ---Thì chính vì thế mà tôi mới cắt nghĩa cho anh nghe. Tôi không biết tiếng ấy.

                    Mấy người Do tahis đều ngó anh một cách thù hằn. Moritz ngưng làm và cố giải thích, nhưng không ai thèm nghe. Anh tự nghĩ :" Họ giao ước chỉ nói tiếng Do thái với nhau, đó là theo ý họ. Họ là dân Do thái thì họ nói tiếng mẹ đẻ của họ. Còn mình, sao lại phải nói tiếng đó ?
                    Có người bảo anh :
                    ---Thì anh nói tiếng Hébreu, nếu anh quên tiếng Do thái.
                    Moritz ngẩng đầu lên, định trả lời. Tất cả đều ngưng làm, để ngó anh, rồi cười rộ lên.
                    Moritz giận đỏ mặt, không nhịn được nữa, bèn nói:
                    ---Đó là ngôn ngữ lạ đối với tôi. Chính tôi đây mới có quyền cười chớ không phải các anh ! Tôi biết rành 4 thứ tiếng ( rồi quay qua người bên mặt, anh hỏi):" Còn anh, anh biết mấy thứ tiếng ? "
                    Người nầy trả lời thật mau :
                    ---Tôi biết tiếng Do thái.
                    Moritz cắm mạnh vá xuống đất. Anh biết tụi Do thái chế nhạo anh. Họ đều biết tiếng Roumanie, thế mà họ không nói.

                    Khi công việc xong, ông già Lengyel cầm đầu đoàn tù, kêu Moritz ra riêng nói:
                    ---Do thái chúng ta đang trải qua một tình thế khó khăn. Và chỉ có chúng ta ở chung với nhau thì tốt hơn ta nên nói tiếng mẹ đẻ
                    Moritz đáp:
                    ---Nhưng tôi không phải người Do thái.
                    ---Anh còn giấu gì nữa, khi anh đã ở đây rồi ! Trước khi bị bắt, anh có thể trốn dược, và như vậy càng tốt cho anh. Còn bây giờ anh ở đây, thì không còn gì nữa. Nếu anh cố mà nói dối, đối với chúng tôi, thì anh là một tên phản bội.

                    Giọng Moritz run run
                    ---Nhưng, thưa ông Lengyel, tôi không phải Do thái.
                    Ông già đáp:
                    ---Đó là tự nơi anh...nếu anh muốn làm người phản bội.
                    Moritz đứng một mình. Không ai tin anh không phải là Do thái. Ai ai cũng cho anh dối trá, kiếm chuyện để ra khỏi trại giam. Họ chắc chắn anh không phải dân Roumain. Trong quyển sổ tên do ông già Lengyel giữ, người ta ghi anh là người Do thái, tên là Moritz Jacob.
                    Ông Lengyel quả quyết nói:
                    ---Không có ai dân Do thái mà tên Iohann cả! Tên Do thái là Jacob, và từ đây, anh phải mang tên nầy. Còn Ion, cũng phải tên anh nữa. Nó là tên Jacob dịch ra tiếng Roumain.

                    Bạn trong tù lại kêu anh bằng Yankel, anh cũng không cãi, nhưng anh tập nghe tên mới nầy rất khó khăn. Anh nói:
                    ---Các anh kêu tôi bằng Jacob hay Yankel cũng được, nhưng tôi lấy làm buồn khổ sao các anh không tin tôi.

                    --------------------------------32--------------------------------

                    Moritz được biết các người Do thái trong trại giam nầy đều có giấy sung công. Bây giờ anh mới hiểu Chánh phủ sung công Do thái như sung công ngựa, xe, và bột mì... nhưng anh không phải Do thái. Nên anh muốn nói với viên phó quản. Không còn ai khác để anh có thể nói được. Song viên phó quản không bao giờ rảnh. Một hôm anh tìm cơ họi nói được, thì viên phó quản nổi giận lên:
                    ---Đã bốn tháng nay, anh cứ làm phiền tôi. Anh là phần tử phá rối trạt tự. Hễ mỗi lần mở cửa văn phòng là thấy anh ngồi chờ rồi. Bữa nào anh cũng có chuyện kêu nài! Anh ăn không đủ ? Anh không làm việc được ? Anh không thể xa vợ anh được ?

                    Moritz đã định sẵn những gì phải nói với viên phó quản và mỗi ngày lặp đi lặp lại một mình cho thuộc. Anh sắp kể hết chuyện mình cho ông ấy nghe, nhưng ông ta lại gắt:
                    --Nói vắn tắt đủ hiểu thôi !
                    Moritz nói:
                    ---Tôi muốn ra khỏi nơi đây , vì tôi không phải Do thái.
                    Viên phó quản ngó xéo anh, rồi hỏi:
                    ---Anh không phải Do thái hả ?
                    Y lấy cuốn sổ tội nhân để trên bàn, lật nơi chữ "M" và đọc :
                    --- Moritz Jacob, hai mươi tám tuổi, có vợ hai con, ở tại làng Fantana. Vợ anh tên là Suzanna. Phải anh không ?
                    ---Phải !
                    ---Vậy sao anh lại nói anh không phải Do thái ?
                    --- Thật tên tuổi tôi, nhưng tôi không phải dân Do thái
                    ---Anh nói chuyện nầy quan hệ lắm đấy, anh biết không ? Nói láo thì bị tù, biết chưa ? Những gì viết ở đây, - và đây là công văn quân vụ-, mà anh cho là sai hết ! Anh có biết sự gì đang chờ anh, khi anh quả quyết anh không phải Do thái chăng ?
                    ---Thật tôi không phải Do thái
                    ---Vậy anh làm gì ở đây ?
                    ---Tôi cũng không biết !
                    ---Tại sao bây giờ anh mới nói cho tôi hay. Tôi đã viết và ký tên trên tất cả giấy tờ công văn rằng : hai trăm năm mươi người đào kinh, dưới quyền tôi đều là Do thái cả. Bây giờ anh lại nói anh không phải Do thái. Vậy ra tôi nói và ký tên sai sao ? Thế thì tôi phải ngồi tù à ?

                    Viên phó quản đỏ mặt, giận dữ, nói tiếp :
                    ---Tôi muốn tát anh vài phát cho anh ù tai năm bảy ngày cho biết chừng tôi. Nhưng thôi, tôi cũng ghi lời khai của anh, vì chuyện nầy rất quan hệ. Vậy anh viết tờ khai và ký tên đi. Ai mà gởi anh tới đây sẽ đi tù, nếu anh không phải là dân Do thái. Còn nếu anh là Do thái thì anh sẽ ra khỏi trại để đi đày, Anh hiểu chưa ?
                     
                    Moritz đứng gần cửa chờ viên phó quản viết tờ khai, rồi đưa cho anh ký tên. Trong tờ khai nói anh không phải dân Do thái, và vì thế anh xin được thả về.
                    Viên phó quản nói:
                    ---Anh về đi. Mai tôi gởi tờ nầy, rồi chúng ta chờ trả lời.
                    Moritz vừa đi ra vừa mỉm cười, tưởng chừng như được thả về nhà trong nay mai.
                    Người lính gác chạy theo anh, kêu trở lại cho viên phó quản nói thêm:
                    ---Anh Moritzaf !Anh nghe tôi nói đây nhé ! Tôi làm việc hơn 25 năm rồi. Tôi là cha trong một gia đimhf, tôi không thể bỏ nghề nghiệp tôi vì lời khai của anh. Chuyện nẩy không phải dễ như anh tưởng đâu ? Anh tên là Moritz. Nếu không phải Do thái thì sao anh lại tên là Moritz. Đó là một điều. Anh nói tiếng Do Thái, đó là hai điều. Anh có thấy người Roumain nào nói tiếng Do thái không ?Tôi đây, tôi đâu có nói tiếng đó ?

                    Moritz đáp :
                    ---Tôi mới học khi vào trại nầy ! Tôi biết tiếng Đức nên khi mỗi ngày nghe tiếng Do thái, thì tôi thuộc nó, vì không mấy khó.
                    Viên phó quản bèn nói:
                    ---Đay nầy : thứ nhứt, anh có tên Do thái ; thứ nhì, anh nói tiếng Do thái; thứ ba, giấy tờ của anh cũng ghi rõ anh là dân Do thái. Làm sao tôi tin anh là Roumain được ?
                    Viên phó quản cầm tờ khai của Moritz vừa ký và quăng trên bàn viết, như quăng vào sọt giấy.
                    Moritz không ra khỏi phòng. Anh nghẹn ngào nói :
                    ---Tôi thề các đấng thiêng liêng rằng tôi không phải Do thái, ông à ?
                    ---Thì rồi sẽ rõ ! Bây giờ tôi giữ tờ khai của anh đây, và làm phúc trình những nhận xét của tôi. Tôi là một người công bình và suốt đời tôi đều luôn luôn như vậy. Ngoài tờ khai của anh, tôi ghi thêm anh có một tên Do thái mà anh không biết nguồn gốc ra sao. Anh nói tiếng Do thái, song khai rằng anh vừa học ở trại, có chứng có cớ. Vậy trước khi anh tới đây, anh chưa biết tiếng đó phải không ?
                    ---Đạ không.
                    ---Còn chuyện khác nữa. Anh đạo nào ?
                    ---Đạ đạo chính thống
                    Viên phó quản ngó anh một cách nghi ngờ rồi hỏi:
                    ---Anh biết đân Do thái làm lễ theo đạo của họ ra làm sao không ?
                    ---Đạ biết
                    ---Vậy anh không phải như họ sao ?
                    ---Tôi không có như vậy
                    ---Chắc không ?
                    ---Đạ chắc ông à.
                    ---Lại đứng gần cửa sổ, chỗ ánh sáng để cho tôi xem anh có phải như họ không !
                    Moritz đến gần cửa sổ; mở nút quần cởi ra, rồi đứng trần truồng ngó viên phó quản
                    Ông nầy quở:
                    ---Chuyện gì mà mắc cỡ đỏ mặt: như đàn bà vậy ? Đứng ra chỗ ánh sáng coi ! Tôi muốn thấy tận mắt để biết rõ, đặng phúc trình.
                    Viên phó quản bước khỏi bàn giấy, đến quỳ xuống trước Moritz để xem xét kỹ lưỡng chỗ cắt da quanh quy đầu ( theo tục lệ Do thái). Y so sánh chỗ mắt thấy với chỗ đã thấy trước kia hoặc nghe nói lại, nhưng rồi y cũng không phân biệt được ra làm sao ? Trong phúc trình lại phải nói cho rành rẽ. Y giận đỏ mặt, đứng dậy đốt điếu thuốc hút, rồi nói:
                    ---Anh thật là làm lắm chuyện bận rộn ! Bộ anh tưởng chánh phủ gởi tôi tới đây để xem cái nầy của anh sao ? Tôi là một quân nhân, chuyện nầy không phải chuyện của tôi, nhưng tôi làm như thế là vì tôi muốn cho công bình. Biết đâu anh không phải là Do thái, mà tôi giữ anh ở đây làm gì ?
                    Viên phó quản mở cửa hông, kêu Strul, tên lính gác và biểu :
                    ---Anh xét coi Moritz có bị cắt như của anh không ?
                    Tên lính gác trước kia làm việc trong ngân hàng, nên việc gì cũng kỹ lưỡng và chăm chỉ như tính toán con số. Y quỳ trước Moritz, đưa tay rờ rẫm và xem tỉ mỉ. Chặp lâu, anh đứng dậy, ngay thẳng theo điệu nhà binh, nói:
                    ---Nếu chịu lễ cắt, thì chỉ sơ sơ ở ngoài thôi.
                    Viên phó quản hỏi :
                    ---Tôi không thể nói rõ rằng được. Hình như có dấu cắt một phần, nhưng không dám quả quyết là dấu của pháp sư Do thái hay dấu do nguyên nhân nào khác gây nên.
                    Viên phó quản nói với Moritz
                    ---Anh thấy chưa? Chuyện anh rắc rối quá ! Nhưng tôi cũng chuyễn giấy tờ cho. Anh về đi. Strul ở lại giúp tôi thảo phúc trình.
                    #10
                      Whatever 08.01.2011 05:36:59 (permalink)
                      Moritz đi ra, vừa nghĩ ngơi vừa gài nút quần.

                      --------------------------------33---------------------------

                      Sau khi M oritz bị bắt, mục sư Koruga đi tỉnh thành trở về, liền tới đồn hiến binh. Lúc ấy lối chín giờ sáng. Viên quản cũng vừa đi ra làng trở về. Y còn giận dữ, nên trả lời với mục sư :
                      ---Tôi được lịnh sung công thì tôi cứ thi hành. Tôi không thể chỉ dẫn hơn được nữa. Tôi không biết gì hơn ông. Ông cứ đến tỉnh mà hỏi.
                      Mục sư nói:
                      ---Moritz bị giam ở đồn hiến binh tỉnh sao?
                      ---Không phải vậy. Tôi không biết. Nếu tôi biết cũng không nói với ông được. Đó là mật sự quân vụ. Sung công đàn ông để làm pháo lũy thì không được tiết lộ chỗ họ ở.
                      Mục sư đứng dậy, cám ơn rồi ra về. Buổi chiều, ông đi hỏi đồn hiến binh tỉnh. Moritz không có tại đó. Không ai nghe đến tên Moritz cả. Một viên sĩ quan hỏi mục sư :
                      ---Người ấy phải dân Do thái không ?
                      ---Anh ấy có đạo chính thống và là người trong giáo khu thuộc quyền tôi.
                      ---Vậy thì không có gởi đến chúng tôi rồi. Ông về làng hỏi lại viên quản xem giấy tờ gởi người ấy số hiệu mấy ? Hôm qua và bữa nay chúng tôi chỉ có nhận được mấy đoàn người do thái thôi. Người của ông không phải Do thái thì không có trong số nầy.
                      Mục sư quả quyết :
                      ---Anh ấy không phải là Do thái.

                      Bữa sau, ông trở lại với số hiệu tờ phúc trình. Viên sĩ quan hôm qua kiếm trong sổ và trả lời :
                      ---Rất tiếc tôi không cho ông được biết sự nầy vì là một hồ sơ mật. Phải có Bộ Chiến Tranh cho phép mới được.
                      Mục sư nói :
                      ---Tôi chỉ muốn biết coi Moritz có bị bắt hay không, và chỗ ở hiện giờ của anh mà thôi. Chuyện ấy chắc đâu phải là cơ mật.
                      Viên sĩ quan đáp:
                      ---Anh ấy bị bắt , nhưng chúng tôi không được phép cho biết là bị đem đi đâu. Vả lại, chúng tôi cũng không rõ nữa. Anh ấy đã bị giao qua bộ Tham Mưu, và bộ Tham Mưu không cho chúng tôi biết nơi họ đã gởi mấy người của chúng tôi giao cho, hoặc họ xữ dụng mấy người ấy như thế nào.

                      Giọng nói của viên sĩ quan trở thành gắt gỏng, khi y thấy có tên Moritz trong sổ tù. Y ngó mục sư một cách khinh bỉ
                      Mục sư ra về. Viên sĩ quan nói lớn sau lưng ông :
                      ---Đó là một mục sư mà nói láo như anh chàng nhổ răng dạo. Hắn nói tên ấy có đạo Chính thống ở trong giáo khu của hắn, thế mà trong sổ lại biên rõ tên ấy là Do thái. Nếu hắn có trở lại, đuổi hắn ra ngoài.

                      ----------------------------------34-----------------------------

                      Mục sư viết thư cho TRaian để thuật chuyện Moritz bị bắt và yêu cầu con ông đến Bộ Chiến Tranh biện hộ giùm. Ông tiếp được thơ của Traian trã lời đã vận động cùng khắp những nơi nào có thể được, và chỗ nào cũng hứa rằng Moritz sẽ được thả ra.

                      Sau khi nhận thơ ấy, hai, ba, rồi bốn tuần lễ qua. Rồi hai tháng. Mùa hè đã hết, sang thu. Moritz vẫn chưa thấy về. Mục sư đến viếng ông quận. Dọc đường, ông gặp lão già Goldenberg, cha của Marcou, và mời lão lên xe đi. Lão Do thái gầy ốm nhiều.

                      Lão quán nói:
                      ---Từ ngày Marcou bị bắt đến nay, tôi không có tin tức gì của nó hết. ( Lão thở dài ). Tôi phí cả một gia tài để cho con đi học ở Đại học đường Bucarest và Paris. Nó đậu bằng tiến sĩ vừa mới về nhà , thì họ bắt nó và gởi đi đào hầm đào kinh. Làm như đi đào hầm mà phải học tới tấn sĩ luật !

                      Mục sư lấy ra ổ bánh mì nóng, cắt làm hai và đưa cho Goldenberg một phần. Hai người lẳng lặng ăn. Đường lên dốc, ngựa đi từng bước. Tới đỉnh đồi, lão Do thái nói :
                      ---Họ sung cong của nhà tôi. Trong vài ngày nữa, tôi phải đi. Nếu không thì hiến binh tống cổ tôi ra. Cái nhà mà tôi cất với mồ hôi, công khó của tôi đó. Ban đầu Marcou bị sung công, bây giờ là nhà cửa. Tôi có tội gì vậy ông mục sư ?
                      Lão Do thái ngừng nói. Con ngựa đứng lại
                      Ông lại nói tiếp:
                      --- Tôi chắc phải tự ải quá. Tôi kiệt sức rồi !
                      Con ngựa lại bước đi. Vô tới tỉnh thành, Goldenberg xuống xe. Mục sư thấy lão mất dạng trong những đường hẻm chật hẹp của xóm người Do thái.
                       
                      ------------------------------------35--------------------------------

                      Khi chia tay lão Goldenberg, mục sư đi thẳng lại dinh quận trưởng. Ong cho ngựa đi thong thả để ngó xem nhà cửa hai bên đường, nhà phố đông ken chồng chất, mấy từng lầu cao vòi vọi, cứ cao mãi lên...

                      Đến trước dinh quận, con ngựa tự ngừng một mình. Cứ mỗi tuần, đều đi đến đây để dò nghe tin tức Moritz. Con ngựa của ông đã quen thuộc đường lối mỗi khi ông lên tỉnh, nên khi tới trước dinh quận thì nó ngừng lại. Ong quận trưởng không mấy khi có mặt tại văn phòng. Và lúc nào có thì ông lại mắc việc luôn. Mục sư Koragu chẳng khi nào được tiếp chuyện với ông. Mấy viên thơ ký và người gác cửa đều biết mục sư , nên mỗi lần đều mỉm cười chào ông, như để chia sự chờ đợi với ông. Hôm nay, viên thơ ký ngó ông cười , khác hơn mọi lần và nói :
                      ---Ông quận trưởng sẽ tiếp ông. Ông chờ chừng nửa giờ thì tới phiên ông.

                      Một giờ sau, mục sư mới gặp được ông quận trưởng. Ông bèn trình bày :
                      ---Một thanh niên trong giáo khu tôi bị bắt, hơn sáu tháng nay. Tôi ước ao được biết chỗ ở hiện giờ tại đâu, và tại sao anh bị bắt ?Tôi nghe nói là anh ấy ở chung trại giam với người Do thái. Nhưng anh ấy là dân Roumain và có đạo Chính thống. Chính tôi làm lễ thánh cho anh ta. Tôi ước ao muốn xin cho anh ta được thã
                      Ông quận trưởng nói :
                      ---Theo lệ, tôi không chịu xét tới những vụ can thiệp.
                      ---Nhưng người tôi nói đây không có tội gì hết.
                      Ông quận trưởng cãi lại :
                      ---Song ông vừa mới nói người ấy ở trong trai giam Do thái đây !
                      ---Nhưng anh không phải là dân Do thái.
                      ---Thì cũng vậy. Khi anh ấy ở trong trại giam Do thái, thì anh đã ở trong luật hình và thể thức riêng biệt không thuộc quyền của tôi. Đó là điều thứ nhất. Còn điều thứ hai mà tôi cho là quan trọng hơn, bởi đó nên tôi mới tiếp ông đây, tôi cho ông biết : tôi không thích các mục sư trong vùng của tôi, thay vì lo chuyện trong giáo khu mình, lại lo chạy chọt, can thiệp luôn luôn với nhà cầm quyền đủ thứ yêu sách. Ta ở trong tình trạng chiến tranh thì hỏi mỗi người phải ở trong chúc vụ mình. Đây là lời tôi chánh thức cảnh cáo ông. Tôi không muốn bắt buộc phải thi hành những biện pháp trừng trị đối với ông.

                      Mục sư nói:
                      ---Làm việc ích lợi cho người và Công lý, tức là làm việc cho Giáo hội và cho Chúa. Tôi can thiệp cho Moritz tức là can thiệp cho Giáo hội và cho Chúa. Đó là nhiệm vụ mục sư của tôi. Những chuyện xảy đến cho Moritz thật là bất công.
                      --- "Chỉ bất công trong trí tưởng tượng của ông mà thôi " Giọng của ông quận trưởng trở thành gắt gỏng: " Chúng ta đang ở vào tình trạng chiến tranh. Chúng ta chiến đấu vì Tổ quốc, và Giáo hội chiến đấu chống quỷ vương phản đối Cơ Đốc giáo. Gởi một kẻ vô danh đi làmphaos lũy để phụng sự cho mục đích tối cao của chúng ta mà ông quả quyết cho là bất công à?
                      Mục sư đáp :
                      ---Tên ấy là một con người. Con người ấy bị bắt và bị dầy đi khổ sai mà không có tội gì; vả lại, cũng không có lên án xử nữa.

                      ---Chuyện nhảm ! Thưa cha , nếu phải lo đến từng người riêng rẽ, thì làn sóng đỏ sẽ tràn nhập ta và rồi ta sẽ bị chết treo trên một sợi dây, mà cha là người trước tiên vậy. Chúng tôi đang quyết tâm chiến đấu cho Thập tự giá.
                      ---Bộ cha muốn chúng tôi thả Moritz ra và để cho bọn Cộng sản tràn vô xứ sở, đốt phá nhà thờ, cuõng bức đàn bà và xiềng xích chúng ta sao? Cha hiểu chiến đấu cho giáo hội là như thế đó à?
                      ---Dầu một lý tưởng cao cả đến đâu, quốc gia, xã hội hay tôn giáo, cũng không thể tha thứ được chuyện bắt công đối với một người. Nhân danh Chúa mà bắt người vô tội làm tội mọi, thật là một tội ác đối với Chúa.
                      ---Cha có chắc người ấy không phải Do Thái chăng ?
                      ---Tôi chắc chắn là không.
                      ---Thế thì đó là một chuyện hết sức vô liêm sỉ. Kẻ thủ phạm sẽ bị trừng trị. Ai ra lịnh sung công vậy ?
                      ---Tôi không biết. Từ 6 tháng nay, tôi đi hỏi cùng khắp cơ quan chánh quyền: nơi cảnh sát cuộc, sở hiến binh và trong quân đội. Đâu đâu cũng không ai chịu nói cho tôi biết. Họ đều trả lời với tôi là mộy cơ mậy
                      ---Đó là lẽ dĩ nhiên. Các chuyện ấy là tối cơ mật. Tôi đây, tôi cũng không thể làm sao nói cho Cha biết được nũa. Trước hết Cha phải đến Bộ Tham Mưu, khi có giấy phép, Cha đem lại đây, chúng tôi sẽ lục trong hồ sơ và chừng đó mới biết ai ký giấy sung công. Nếu là một sự lạm quyền, thi chắc chắn người nào đó sẽ bị nghiêm trị để làm gương. Nhưng trước khi có tờ giấy phép chính thức cho Cha lo vụ nầy, thì chúng tôi không thể nói gì thêm được nữa !

                      Ông quận trưởng đứng dậy, chỉ nghĩa là cuộc tiếp kiến chấm dứt. Mục sư vẫn ngồi yên, nói :
                      ---Thưa ông quận trưởng, có thể nào con người đi đến một mức độ vô giác lãnh đạm như một vái máy, mà làm ngơ như không nghe tiếng kêu cứu của đồng loại mình hay sao ? Tôi không tưởng tượng được ông không hiểu lời yêu cầu của tôi. Ông là một Người. Con Người thì có cảm giác, có tâm hồn. Một Người đâu thể là một cái máy. Và thật tình, ông có nhận định chuyện oan ức của Moritz không ?
                      --- Thưa Cha, thành thật mà nói, tôi xin thú nhận rằng tôi lấy làm tiếc không thể làm hơn được nữa với Cha. Tôi tin Cha có lý. Tôi nói như thế vì tôi là con của một mục sư. Theo lẽ thì tôi không quan tâm đến vấn đề Do Thái, đảng Franc Maçon (1) hay những kẻ giữ ngục, vì đó là những chuyện nguy hiểm, mó đến có thể gây vạ cho mình. Tôi là một công chức, và tôi không muốn làm hỏng đời công chức của tôi. Tôi không muốn xen vô, chỉ có thế thôi.

                      Mục sư đứng dậy. Ông quận trưởng bắt tay ông và nói:
                      ---Tôi rất tiếc không làm được việc gì cho người của Cha. Anh ấy tên gì? Ờ tên Moritz. Chuyện nào khác cah cứ đến , tôi sẽ hết lòng.

                      ps :đảng Franc Maçon : một hội kín ở thế kỹ XVII gốc Ecosse vẫn còn hiện hữu, gồm những người có nghề nghiệp để xây đựng một xã hội, + với những luật lệ lễ nghi riêng.
                       -------------------------------36---------------------------------

                      Ra khỏi tỉnh thành, mục sư ghé vào một ngôi nhà thờ. Ông nghĩ đến mọi người, từ viên quản ở làng Fantana, ông quận trưởng, viên sĩ quan trẻ tuổi ở đồn hiến binh, mấy người lính cảnh sát, đến các công chức đã bắt ông chờ ngoài cửa, và giam giữ Moritz trong tù. Ông dỡ nón ra, và đọc câu cầu nguyện của W. H. Auden:

                      "Và bây giờ xin cầu nguyện cho những người có nắm được chút uy quyền, cầu nguyện cho những ai, mà qua tay họ, chúng ta phải chịu nỗi chuyên chế tàn bạo chung của quốc gia, cầu nguyện cho những người điều tra hết sức rồi còn thẩm vấn lại, cầu nguyện cho tất cả những người cấp giấy phép và ban bố lịnh cấm ngăn, cầu nguyện cho họ không đến đỗi coi chữ viết và con số là thật sự hơn máu và thịt...
                      Xin Chúa ban phước cho chúng con, những công dân trên trần, cho chúng con đừng lầm lẫn người với chức vụ của họ. Chúa ban cho chúng con luôn luôn được sáng suốt để nhận định rằng chính do tật nóng nẩy hay tật lười biếng, do sự lạm quyền hay lòng lo sợ tự do, do những chuyện bất công của chúng con mà phát sinh ra Quốc gia nầy, cái quốc gia mà chúng con phải gánh chịu để được giải thoát và được ân xá tội lỗi của chúng con !.

                      Mục sư đội nón lên đầu bạc phơ, ra xe, lên đường trở về Fantana. Đến ngã tư, ông gặp lão Goldengerg cũng đi lên tỉnh về. Tới ngang lão Do thái, con ngựa dừng bước. Nó biết lão và cũng biết chủ nó luôn luôn cho lão lên xe, khi gặp dọc đường.

                      ----------------------------------37----------------------------------

                      Viên quản tại Fantana được lịnh làm một bảng kê khai tài sản của các dân Do thái trong lành. Y đã khai những gì Goldenberg có , nhưng chưa gởi đi. Y biết Moritz cũng ở trong trại Do thái. Lúc gởi Moritz với lịnh sung công cho sở hiến binh tỉnh, y không nói Moritz là Do thái. Nếu khai như thế thì thành giả mạo, vì Moritz là dân Roumain. Lịnh sung công đi làm nhắm vào dân Do thái và hạng bất hảo. Y liệt Moritz vào hạng sau nầy ! Đó là hợp pháp. Ai cũng có thể bị y cho là một phần tử bất hảo. Vì luật pháp không quy định rõ rệt về điểm nầy. Nhưng tại sở hiến binh tỉnh thì Moritz bị ghi vào sổ dân Do thái, Đó là lỗi nơi sở hiến binh, hay nói đúng hơn, lỗi của Moritz, vì anh ta có một tên Do thái. Viên quản bắt đầu hối hận chuyện đã xảy ra. Y tưởng đâu Moritz bị giữ chừng vài tuần lễ thôi. Nhưng 6 tháng đã qua. Bây giờ lại được lịnh kê khai tài sản Do thái. Theo lẽ công binh thì nhà Moritz không bị sung công. Nhưng trong sổ sở hiến binh gởi đến thì có tên hai người Do thái trong làng : Goldenberg và Moritz.

                      Viên quản nát óc tìm một giải pháp. Nếu khai Moritz không phải Do thái và vì thế, không thể biên vô tờ kê khai tài sản nhà cửa của Moritz, thì chắc sẽ có một lịnh tra xét coi lại tại sao Moritz bị bắt. Y không muốn bị điều tra. Y muốn bỏ qua, vì Suzanna có thể thưa y. Phải tìm kế khác. Y hỏi ý kiến Goldenberg
                      Lão chĩ dẫn:
                      ---Nếu Suzanna chịu ly dị thì nàng có quyền giữ nhà cửa. Không có chứng cớ nàng là Do thái. Vả lại, ở thành mấy người Do thái có vợ có đạo đều làm như vậy,
                      Viên quản suy nghĩ chắc không khi nào Suzanna chịu ly dị. Nàng biết Moritz không phải Do thái, thì thế nào cũng vỡ lở to chuyện. Nhứt là khi nàng mướn trạng sư. Thế nào y cũng bị tra xét.
                      Lão Goldenberg nói:
                      ---Cuộc ly dị dễ lắm. Miễn có chữ ký của người đàn bà khai mình xin ly dị vì " lý do chủng tộc". Đơn xin sẽ được chấp nhận liền, khỏi có phiên thẩm vấn. Giấy tờ gởi theo hệ thống hành chánh là đủ. Đó là luật mới.

                      ---------------------------------38-------------------------------------

                      Viên quản viết đơn xin ly dị như chính Suzanna đứng xin, rồi đến nhà nàng để lấy chữ ký tên. Y nói với Suzanna:
                      ---Chồng mầy ở trong trại giam Do thái. Tao được lịnh sung công nhà cửa mầy vì trong giấy tờ thì Moritz là dân Do thái. Nhưng tao biết nó không phải Do thái bị cái tên nó hại nó. Tại sao nó lại có tên Moritz?

                      Suzanna đứng nghe, càm dựa vào cửa rào. Nàng ngó sửng viên quản rồi hai hàng nước mắt tuôn dầm đề. Nàng nói:
                      ---Ông bắt chồng tôi, ông lại muốn lấy luôn nhà cửa tôi nữa. Tôi sẽ giết ông, dẫu ông là hiến binh ! Ông không lấy được nhà của tôi đâu !
                      Suzanna cúi lượm cục đá lớn, liệng bổng ra ngoài cửa. Viên quản nhảy trái một bên, nói :
                      ---Tao đâu có lấy nhà của mầy. Tao đem cái giấy nầy cho mầy ký tên để có thể giữ cái nhà mầy lại.
                      Y đưa tờ giấy và cây viết máy cho Suzanna. Nàng cầm mà không đọc được, vì còn đầy nước mắt. Nàng hỏi:
                      --- Giấy viết gì ở trỏng ?
                      ---Đơn xin ly dị , Chỉ là một thể thức để mầy có thể giữ cái nhà mầy mà thôi.
                      Nàng la lớn:
                      ---Mầy muốn buộc tao ly dị hả ?
                      Nàng như con hổ cái, muốn xé viên quản ra từng mảnh, Lòn tay qua cửa, y nắm tay nàng để trấn tỉnh nàng, Y nói:
                      ---Không phải ly dị thật, chỉ làm cho có lệ thôi. Nếu mầy không ký tên thì trong vài ngày nữa tao buộc phải đuổi mầy ra khỏi nhà. Rồi mầy đi đâu, trong lúc trời đông lạnh lẽo nầy, mầy với mấy đứa con, tay dắt tay bồng ?

                      Suzanna không thèm nghe, nói tiếp :
                      ---Iani là chồng tôi. Thà chết chớ không lìa xa chàng!
                      Viên quản đứng ngoài cửa chờ hơn một giờ. Suzanna mệt mỏi vì đã khóc nhiều. Nàng vô nhà. Rồi nàng trở ra cửa. Nàng lượm đá liệng y . Nàng xách rựa ra hăm dọa y. Sau cùng, nàng nghĩ " Thà mình ký tên một cái giấy hơn là bị đuổi ra khỏi nhà. Chừng Moritz về tất sẽ hiểu và tha thứ cho mình. Moritz sẽ thấy mình còn chung thủy và lo làm ăn, giữ được nhà cửa và chăm sóc con cái. Mình là vợ chàng và chỉ có một mình chàng mà thôi ! "

                      Thế là nàng ký tên.
                      Viên quản bỏ tờ giấy vô túi, đi về. Bây giờ y có thể ngủ yên: hết còn lo sợ điều tra !
                      Nếu đại úy có đến điều tra, y có thể bị cầu lưu vài ba ngày thôi, không có gì nguy hiểm nữa. Y mỉm cười huýt sáo. -------------------------------------39----------------------------------

                      Tù ở trại giam Moritz có thể trốn được, vì chỉ có 5 người lính gác. Nhưng hoj biết rồi một ngày kia cũng bị bắt lại nên không ai muốn trốn.

                      Marcou đã trốn, nhưng dọc đường lại gặp viên phó quản trại giam. Bây giờ anh đã trở lại tù. Viên phó quản tụ họp tù binh trước giờ đi làm và hỏi :
                      ---Bây giờ ta phải làm sao ? Giam Marcou giao cho Tào án quân sự, hay để nó ở đây ? Mấy người chịu bảo đảm giữ gìn nó đừng vượt ngục nữa chăng ?

                      Bọn tù chịu lãnh trách nhiệm giữ Marcou. Từ trước đến giờ, hắn không có lúc nào đào kinh, vì cứ bịnh hoạn luôn, và được để ở phòng giấy coi về lương thực. Bây giờ ông già Lengyel đưa cho anh một cái xuổng và chỉ phần đất cho anh ta đào.
                      Marcou từ chối. Thà bị chặt tay hơn đào một tấc đất nào. Hắn nói:
                      ---Việc nầy phản lại với chủ nghĩa chánh trị của tôi.

                      Bọn tù bao chung quanh hắn, không ai đào kinh vì chủ nghĩa chánh trị bao giờ. Vì vậy họ tò mò nóng nghe. Marcou bèn giải thích :
                      ---Kinh nầy đào để chận làn sóng Cộng sản. Tôi là một đảng viên cộng sản. Tôi không muốn ngăn đường đi của đồng chí tôi.

                      Bọn tù khen cử chỉ can đảm của Marcou. Họ đều tán thành. Nhưng khi nghe nói phần đất mà Marcou không đào, thì họ phải đào, nhiệt tình của họ liền hạ xuống ngay, họ liền hết hoan nghinh. Ông già Lengyel ra lịnh đi làm việc và hứa thu xếp việc nầy.
                      Khi ai nấy khởi đào đất, thì ông Lengyel đến gần Marcou đang đứng gần mé kinh, hai tay thọc túi quần ông nói:

                      ---Do thái chúng ta có một đức tính mà không một dân tộc tây phương nào sánh kịp. Chúng ta biết nhân nhượng hòa giải nhau. Dân tộc ta cũng khá khôn ngoan để quý trọng sự thỏa hiệp và khinh khi cử chỉ quyết liệt. Đó là một đức tính cổ truyền Đông phương anh biết chớ ? Kẻ nào biết dung hòa hai bên là một nhà hiền triết. Anh đã khinh thường sự khôn ngoan ấy và bày tỏ lập trường, quên rằng cử chỉ ấy là đặc tính của dân lặc hậu, dân háo chiến sao ? Dân tộc văn minh và tinh nhã có thể có nhiều thái độ cùng một lúc, và có quyền lựa chọn trong các thái độ ấy , cái nào phù hợp với hoàn cảnh mình hơn. Nếu anh không muốn đếm xỉa đến lối khôn ngoan ấy, đó là tự nơi anh. Chúng tôi cũng hiểu rằng anh không muốn đào kinh.
                      Marcou quả quyết : "Không khi nào !"
                      ---Nhưng phần đất của anh, mỗi ngày phải có người đào, suốt thời gian anh ở đây. Từ trước, anh nằm nhà thương. Kể từ hôm nay...
                      Marcou ngắt lời ông:
                      ---Tôi biết, nhưng tôi không đào !
                      ---Nếu anh không làm, thì chúng tôi phải làm thế anh. Bữa nay đã làm rồi. Không lẽ anh cứ ở không, thọc tay vô túi, trong lúc chúng tôi làm công việc của anh sao.?
                      Marcou trả lời, giọng khinh bỉ :
                      ---Nào tôi có xin làm đâu !. Nếu các người muốn làm thì tự ý các người. Nếu ai thấy vui...
                      ---Không ai vui hết, anh biết chớ ! Nhưng chúng tôi cũng không thể cho viên phó quản biết để anh bị còng và bị giải qua tòa án binh.
                      ---Ông cứ nói tôi là kẻ phá hoại! Sao ông không đi liền đi ?
                      ---Nghe nầy anh Marcou! Anh có tấn sĩ luật, anh phải hiểu tình thế nầy, Chúng tôi không thể xin bắt anh và thấy anh bị giải đi giữa lưỡi lê. Không, chúng tôi không làm được. Hiện giờ, ở toàn cõi Âu châu, bọn phát xít ruồng bắt Do thái như săn thú dữ. Bọn ấy là kẻ thù của chúng ta. Thì chúng ta, dân Do thái, chúng ta không đành xin bắt một Do thái cầm tù và giải ra Tòa án binh. Mà chúng tôi cũng không thể làm công việc của anh hoài hoài. Riêng phần của chúng tôi cũng đã mệt lắm rồi !

                      Marcou mỉa mai:
                      ---Cần gì dài dòng chuyện ấy, ông muốn dùng tình cảm thuyết phục tôi à? Ông không làm tôi xiêu lòng đâu, ông chỉ mất thì giờ thôi !
                      ---Tôi không dại, tôi biết anh cuồng tín và người cuồng tín, thì như con thú điên, chẳng nên gần. Nhưng anh có cha, có mẹ. Tôi biết anh không khi nào tưởng đến mà chúng tôi thì lại tưởng nghĩ đến. Cha mẹ anh chờ anh ở nhà. Anh là Do thái, chúng tôi không quên coi anh như ruột thịt với chúng tôi. Cùng một dòng máu chảy trong người chúng ta. Nếu anh có quên đi nữa thì cũng sự dĩ nhiên. Vì vậy mà chúng tôi tìm cách để dung hòa cuồng tín của anh với quyền lợi chung của đoàn thể trại giam, và nỗi lòng của chúng tôi mà anh mỉa mai chế nhạo đó.

                      Bọn tù bao chung quanh họ để nghe. Ông Lengyel nói tiếp:
                      ---Anh không chịu đào kinh vì là một trở ngại cho các đồng chí anh trong đạo binh cộng sản, chúng tôi không ép. Nhưng anh phải làm công việc khác, không có ý nghĩa chánh trị hay quân sự. Anh muốn đổ cầu hay không ? Chúng tôi đã thay phiên nhau làm chuyện nầy. Nếu anh chịu làm mỗi ngày thì người nào đến phiên đó, phải đào kinh thế anh. Nhưng tôi nói trước anh biết, công việc nầy cục nhọc và hôi thúi lắm.

                      Ông Lengyel tin rằng Marcou, khi phải lựa chọn, chắc sẽ lãnh phần đào kinh, vì ông biết không ai làm công việc nầy hai ngày liên tiếp, nhứt là người trí thức. Ông nói :
                      ---Anh rán suy nghĩ, tôi cho anh đến chiều để xét kỹ lại !
                      Marcou đáp :
                      ---Không chờ đợi. Tôi đã nhứt định rồi!
                      ---Vậy thì sao ?
                      ---Tôi chịu đổ cầu. Đó là một công tác xây dựng. Đào kinh là một trọng tội, phản động, phát xít. Tôi thà đổ cầu mỗi ngày hơn chịu góp sức vào việc chận đường ngăn cản các đường chí của tôi trong đạo hồng quân.

                      Lão Lengyel xám mặt. Dự định của ông thất bại. Ônh nói :
                      ---Anh nên suy nghĩ kỹ trước khi nhứt định đi.
                      Marcou xây lưng nói:
                      ---Tôi không thèm !
                      Không một ai dám lại gần y để nói thêm, chỉ có Moritz mạnh dạn nói :
                      ---Anh điên rồi !Sao anh lại chịu đi làm chuyện hôi thúi mỗi ngày được ? Còn khổ hơn trong ngục tối nữa
                      Marcou giận lên:
                      ---Anh đi cho khuất , tôi biết chuyện của tôi mà !
                      Moritz cãi lại :
                      ---Người ta không tưởng vậy đâu.
                      Lúc ấy anh nhìn vào mặt Marcou, thấy cặp mắt của y giống hệt cặp mắt lão Iordan.
                      Anh liền dang ra.

                      -----------------------------------40----------------------------

                      Ngày sau, ông già Lengyel thấy hối hận. Ông cho ông sai lầm đã hành động như vậy. Tính ông cũng da cảm. Chiều lại, ông tìm Marcou để khuyên cháng hồi tâm. Ông muốn tìm mọi cách để đem chàng ra khỏi tình trạng ấy. Ông có cảm tưởng như chính ông đã buộc Marcou lãnh công việc đó.
                      Marcou làm chưa xong. Trọn ngày anh xách các thùng phẩn từ cầu tiêu tới ranh đất trại và đổ ra ngoài đông trống.
                      Trời mưa dầm, chỗ hố đào để đi cầu cứ đầy nước mãi. Công việc càng nhọc thêm. Marcou đã kiệt sức. Anh ốm yếu và đau phổi.
                      Ông Lengyel nói :
                      ---Tôi chắc anh không làm nổi nữa. Không phải chuyênk của anh.
                      Marcou lội xuống hầm, múc nước đầy thùng, rồi leo lên, lấy xuổng xúc phẩn.
                      Ông Lengyel tiếp :
                      ---Ở địa vị anh, tôi không thể ở suốt ngày trong cảnh dơ bẩn và hôi thúi nầy được
                      Marcou vẫn không đáp. Anh chỉ còn rán đứng vững, nhưng anh cứ tiếp tục làm. Anh xách 2 thùng đi ngang ông già. Khi anh trở lại, ông Lengyel còn nói nữa.
                      ---Từ rày về sau, áo quần anh sẽ giữ mãi mùi hôi nầy. Đêm nay anh sẽ không ngủ chung vì mùi ấy .

                      Ông sắp nói với Marcou, kể từ ngày mai, anh trở về phòng giấy làm công chuyện lương thực như trước Nhưng Marcou không còn nhẫn nại được nữa. Anh giận cực độ rồi. Anh đang cầm cái xuổng. Anh giơ xuổng lên, nhắm mắt xáng xuống. Lưỡi xuổng trúng ngay sọ ông già, làm ông lảo đảo. Marcou vẫn không thấy , hai tay nắm chặt cán xuổng bổ liên tiếp hai ba lần, nhưng không trúng. Ông Lengyel đã té xuống đất. Marcou đứng nguyên chỗ, cầm xuổng trên tay, mở mắt thấy ông già nằm dưới chân anh, bể sọ. Anh không cố ý muốn giết ông. Anh đã hành động vỉ tuyệt vọng. Nhưng anh cũng không hối tiếc. -------------------------41------------------------------

                      Từ ngày ấy đến nay, đã bốn tháng . Moritz vẫn còn thấy trong trí, đầu ông Lengyel bị chẻ làm hai, và Marcou bị giải đi giữa lưỡi lê. Nhưng đối anh, chuyện như đã xưa lắm, chôn vùi trong dĩ vãng. Anh còn tự hỏi không biết phải chuyện ấy đã xảy ra từ mấy mươi năm trước. Người chết qua mau. Marcou chưa chết, mà những người trong ngục tối cũng bị quên mau như người chết.

                      Hôm nay trời có tuyết.Viên phó quản cho biết tin, sắp sửa có thượng cấp đến thanh tra. Hắn giải nghĩa:
                      ---Đức vua sẽ đến viếng chúng ta . Ngài xem kinh đào ra thể nào. Chính đức vua tự tay vẽ họa đồ, vì vậy ngài muốn đến xem tại chỗ.

                      Moritz nghĩ tới Marcou đang ở đâu đây, tận dưới một hầm muối. Rồi anh nghĩ đến vua đã vẽ họa đồ kinh nầy. Anh tưởng tượng vua ngồi trước bàn giấy, tay cầm viết chì mà vẽ, y như hình thấy trong sách. Kinh dài lắm, đâu gần 100 cây số ngàn, theo lời người ta nói. Nhưng mỗi tội nhân đều chỉ biết có lỏm đất mình đào thôi, chớ không thể thấy xa hơn được nữa. Kinh sâu gần ba thước và hai bên thì dốc. Lòng kinh sẽ đầy nước. Moritz ráng tưởng tượng nước chảy chỗ anh đang đào. Anh nghe nói, sau khi hết giặc, thuyền tàu có thể qua kinh nầy được. Hiện giờ , nó chỉ dùng để chận đường tiến của đạo quân Sô viết. Vì thế nên công việc mới giữ bí mật, chỉ có vua với vài đại tướng biết thôi. Đó là lời của viên phó quản. Moritz thường nằm chiêm bao thấy vua và mấy đại tướng nói chuyện kề tai nhau. Họ bàn bạc, về kinh mà anh đang đào. Anh biết vì sao mà bọn tù không được phép viết thơ về nhà cho vợ con. Phải giữ kín đừng cho quân Nga hay. Viên phó quản nói quân Nga có dọ thám viên cùng khắp. Họ muốn chụp ảnh con kinh anh đang đào. Nhưng lần nào, họ cũng bị cảnh binh bắt được. Tù đào kinh cũng không được thả về, vì họ sẽ nói lậu chuyện đi.

                      Moritz ao ước rằng , khi yên giặc, sẽ trở lại đây để chỉ cho Suzanna, vợ anh, và cac con anh thấy cái kinh mà anh đã đự phần đào. Kinh sẽ đầy nước. Và phần anh, anh đã ghi rõ trong trí chỗ nào anh đào để sau nhớ lại, Con anh sẽ phục anh và lấy làm lạ. Chúng nó không thể tưởng tượng rằng chỗ nầy, hồi trước kia là một cánh đồng cỏ để cho thú vật ăn. Chúng nó sẽ thuật lại cho mấy bạn học ở trường nghe công việc cha chúng nó đã làm. Chúng sẽ hãnh diện có một người cha như thế. Các trẻ khác làm sao có được một người cha có công nghiệp như vầy. Moritz tự đắc. Ban đầu anh còn băn khoăn lo nghĩ chuyện nhà. Có thể gạch phơi ngoài sân khô quá! Có thể Suzanna không chở cây ở rừng về được !. Có thể nàng không hái hết bắp. Tối anh không ngủ được vì đó. Nhưng chỉ là lúc ban đầu. Sau rồi anh lần lần itx nghĩ đến. Suzanna chắc thu xếp yên ổn. Những chuyện nào sức nàng không làm nổi, chừng anh về, sẽ làm tiếp. Từ khi viên phó quản xem xét anh, bắt anh cởi quần và biết rằng anh không phải Do thái, thì Moritz cứ chờ đợi lịnh thả ra. Anh độ chắc giấy thả đã gởi tới lâu rồi, nhưng anh chưa về vì kinh đào chưa xong. Bữa nay, đức vua và mấy đại tướng đến coi kinh đào có vừa ý các ngài không. Sau đó, người ta chắc sẽ cho anh trở về nhà. Moritz không oán giận, chánh phủ gởi anh tới đây nữa. Lúc đầu, anh ghét thù người lính dẫn anh từ làng tới tỉnh. Kế đó anh thù viên quản . Anh tin chắc y gởi giấy sung công anh. Bây giờ anh cũng quả quyết như thế, song cơn giận qua rồi. Khi anh được thả về, và nếu anh gặp y ngoài đường, thì anh cũng dở nón chào y như trước, Nhưng nếu anh được thả ra sáu bảy tháng trước, anh chắc sẽ xây lưng với hắn ngay. Có thể anh nguyền rủa hắn nữa , vì chính hắn khinh khi anh mới gởi giấy sung công anh. Nhưng bây giờ cơn giận nguôi rồi. Chuyện gì rồi cũng trôi qua với thời gian. Anh biết không còn bao lâu nữa, ánhex trở về. Anh vò võ nhớ làng , nhớ vợ. Con anh chắc lớn rồi. Thằng Petru sẽ chạy ra cửa đón anh trước nhà. Anh mơ màng thấy mình đi vô cửa, tay bồng Petru, tay ôm Nicolae cạnh mình. Cảnh như thiệt. Kế anh thuật cho Suzanna nghe công chuyện anh đã làm như thế nào, và anh đã ở đâu. Anh sẽ không nói chuyện bị đòn bọng và sự đói khát, để nàng đừng buồn vô ích. Anh chỉ nói anh học tiếng Do thái và không ai ở trại tin rằng anh là dân Roumain. Họ mới chịu tin khi viên phó quản bắt anh tra xét để coi... Suzanna chắc cười rộ khi nghe nói viên phó quản bắt tên lính gác cũng xem xét nữa. Anh sẽ nói cho Suzanna biết rằng viên phó quản với tên lính gác đều ngạc nhiên, miệng há hốc. Họ đã nói với anh: "Chúng tôi phải đuổi anh ra khỏi trại vì anh không phải Do tahis, mà vua chỉ bắt dân Do thái đào kinh thôi."

                      Suzanna tất sẽ mừng rỡ thấy chuyện êm rồi và anh đã về nhà. Nàng sẽ đến bên anh, ôm anh vào lòng, và nói :
                      --- Anh là người chồng yêu dấu của em, như vừng thái dương chói sáng trên trời vậy!

                      Đó là mộng tưởng của Moritz, trong khi chờ đợi mấy đại tướng viếng trại. Nhưng trong ngày, có tin cho hay đại tướng sẽ đến ngày mai. Bọn tù đợi đại tướng, đứng sấp hàng 3, cuốc xuổng cầm tay, đều đi tản mác.

                      Moritz được gọi vô phòng giấy
                      Strul người lính gác, nói :
                      ---Ông phó quản muốn nói chuyện với anh.

                      Tim Moritz đập mạnh. Anh độ chắc lịnh phóng tích đã gởi tới, nên mới kêu anh. Nhưng anh không hỏi gì Strul. Anh rán giấu nỗi vui mừng. Anh biết chỉ có thể được về là lúc kinh đào xong. Nay kinh đào chưa rồi mà lại có tin mừng như từ trên trời rớt xuống. Viên phó quản mặc sắc phục mới. Nến gạch được rửa sạch sẽ để chờ cuộc đón tiếp. Bàn viết trải giấy xanh, không chút bợn, giấy má hồ sơ sắp ngay ngắn từng chồng. Moritz đứng ngoài cửa và chào. Anh nóng nảy, nhưng anh làm như chưa biết chuyện gì. Anh không muốn tỏ vẻ hân hoan như đứa trẻ. Trên chiếc ghế, gần viên phó quản , bác sĩ Abramovici ngồi. Ông cũng là một tù binh, nhưng được làm thân với viên phó quản nên ở luôn trong phòng giấy với y.

                      Strul ngồi trong góc, trước một bàn nhỏ, cũng trải giấy xanh. Tất cả đều chăm chỉ ngó Moritz, mắt mở to. Ai nấy đều nghiêm trọng. Viên phó quản bèn nói :
                      ---Moritz à ! Vợ anh ly dị với anh rồi. Nàng không còn là vợ anh nữa.
                      Hắn vuốt râu và nói tiếp :
                      ---Tôi mới được tờ khai ly dị đây, anh phải ký tên để chứng nhận đã được cho biết.
                      Viên phó quản để tờ giấy trên góc bàn và đưa viết cho Moritz. Nhưng Moritz vẫn đứng yên.
                      ---"Cuộc xin ly dị vì lý do chủng tộc. Nàng không muốn làm vợ của một tên Do thái " Viên phó quản còn nói giọng khiểm trách . "Anh đã khai với tôi đủ thứ chuyện dối, rằng anh là dân Roumain, có đạo thiên chúa. Anh muốn gạt tôi hả? Anh không qua mặt con cáo già nầy được đâu.Tôi không gởi đơn của anh cũng phải . Vợ anh ly dị vì anh là Do Thái. Hơn ai hết, nàng biết rõ tại sao ?"
                      Viên phó quản muốn nhích mép cười, nhưng khi thấy mặt Moritz xám xanh, y lại thôi. Y nói :
                      ---Đàn bà như thế luôn. Khi anh ra đi là họ có người khác rồi. Tất cả đàn bà là đĩ thõa. Ối! đừng thèm lo nghĩ làm chi...
                      Moritz muốn xé viên quản ra từng mảnh, Anh không thể nghe y nói vợ anh là đĩ thõa. Anh nghiến răng; cơn giận sôi lên. Anh cố dằn xuống, cuống họng nghẹn ngào gần vỡ ra.
                      Anh nắm chặt tay để đừng đánh viên phó quản và tất cả người chung quanh. Anh đáp to :
                      ---Vợ tôi không phải đĩ thõa !
                      ---Thật vậy! Anh là một người đàn ông mà vợ không đĩ thõa, bởi vì anh không còn vợ nữa. Anh có vợ từ....
                      Viên phó quản lấy tờ giấy lại và đọc trên tờ khai.
                      ---Từ trước dến 30 tháng giêng. Kể từ ngày ấy, cuộc ly dị được tuyên án, và anh trở thành trai không vợ.
                      Viên phó quản lại mỉm cười. Bác sĩ cũng nhích miệng cười. Moritz nói :
                      ---Tôi chắc vợ tôi không có xin ly dị ! Tôi biết vợ tôi lắm.
                      Viên phó quản đáp:
                      ---Nếu anh không tin thì tùy anh, Nhưng anh phải ký tên ở đây để nhận biết cuộc ly dị, và anh đã trở lại người độc thân!
                      ---Tôi không phải độc thân.
                      ---Được, anh không độc thân, nhưng anh phải ký tên để chứng nhận đã đọc tờ giấy nầy.
                      Moritz ngó sửng cây viết máy của viên phó quản đưa ra , và nói to :
                      ---Tôi khong ký gì hết !
                      Viên phó quản nổi dóa, mặt đỏ gay.
                      Hắn nhớ lại hắn là quân nhân mà câu trả lời của Moritz là một sự không tuân lịnh. Hắn quát to:
                      ---Ký tên cho mau ! Anh quên rằng anh ở đâu rồi à !Anh có mất trí không ?
                      Moritz cầm viết ký tên. Lần nầy là một cái lịnh, nên anh phải vâng lời. Khi ký tên anh xong ở dưới tò giấy bên phải, chỗ ngón tay viên phó quản chỉ, anh để viết xuống bàn và muốn đi ra khỏi phòng.Mắt anh đầy nước mắt, và đầu óc anh quay cuồng. Viên phó quản nói:
                      ---Đọc coi, anh phải biết anh ký tên cái gì mới được chơ !
                      Moritz đáp :
                      ---Tôi không cần đọc. Tôi biết không phải là chuyện thiệt.
                      Anh muốn mở cửa ra, nhưng tay anh sờ soạng như ở trong tối, và anh không tìm thấy chốt cửa.
                      Bác sĩ Abramovici đưa bao thuốc cho anh và nói:
                      ---Anh ở đay hút một điếu thuốc chơi.
                      Anh trở lại lấy điếu thuốc hút. Anh không nhớ bác sĩ đưa quẹt máy cho anh hồi nào. Anh cố nhớ, nhưng chỉ thấy trước mắt anh một ngọn lửa cháy, một ngọn lửa vàng lấp lánh và to lớn lạ thường.
                      Bác sĩ hỏi:
                      ---Anh có con không ?
                      Moritz giựt mình như sực tỉnh cơn mộng. Anh trả lời, song chỉ là một người khác nói chuyện. Không phải môi anh mấp máy. Anh ra khỏi phòng cũng không biết bằng cách nào. Anh ở suốt ngày, dựa bờ kinh, trên đất giá lạnh. Anh không thấy lạnh. Muôn ngàn chuyện thấp thoáng qua đầu anh. Thỉng thoảng tờ giấy anh ký tên thoáng qua trí anh làm anh nổi giận.

                      Bữa sau, anh trở lại xin viên phó quản cho đọc tờ giấy. Anh đã không tin, nhưng bây giờ anh mới biết là sự thật. Suzanna ly dị vì nàng cũng tưởng anh là Do thái, và nàng đã có chồng khác rồi.Anh không giận nữa, khi viên phó quản nói anh là trai chưa vợ. Tim anh se lại, nhưng anh không giận nữa, vì biết đó là sự thật. Chính mắt anh đã đọc tờ ly dị rõ ràng

                      --------------------------------42-----------------------------------

                      Ngày sau, viên phó quản lại mặc sắc phục mới và bọn tù chờ đến trưa, sắp hàng dài theo kinh. Nhưng đại tướng không đến. Ngày thứ ba, viên phó quản mặc lại thường phục và nói đại tướng giận nên không đến coi kinh.

                      Trọn một tuàn lễ không có việc làm, rồi trại dời lên phía bắc, Hồi nào đến giờ, họ đào đất sét vàng và mềm. Bây giờ phải đào trong đá. Viên phó quản đi xe cam nhông tìm dụng cụ khác, những loại cũ chỉ dùng đào đất sét thôi. Y đi vắng ba ngày và trở về với ba xe cam nhông đầy khí cụ chuyên dụng để đào và đập đá. Công việc rất nặng nhọc. Trời giá lạnh. Moritz vất vả suốt mùa đông. Đồ ăn lại thiếu thốn. Người nằm la liệt như ruồi. Kẻ bịnh, người chết. Moritz không đau, chỉ thấy cuống họng khan trong một tuần lễ. Công việc tiến thật chậm chạp. Đến tháng tư mà cũng còn ở chỗ làm hồi lễ sinh nhựt. Họ chỉ đào được có trên mười thước đất thôi. Nghe nói có đến 500.000 dân đào kinh trong mùa đông nầy. Công việc sẽ kéo dài trọn mùa hạ và sẽ hoàn tất trong mùa thu tới. Đến tháng mười thì sẽ cho nước vô được. Nhưng độ vài tháng sau, lại có lịnh ngưng công việc. Viên phó quản cho biết bộ Tham mưu bỏ việc đào kinh nầy, vì vua Charles II bị truất ngôi và bôn tẩu rồi. Đồng thời với vua, các vị đại tướng đã góp công với vua khởi thảo kế hoạch đào kinh đều trốn mất, hoặc bị cách chức. Từ trong đền vua, mấy vị đại tướng khác thay thế, cho rằng kế hoạch đào kinh của vua không hay, nên truyền bãi bỏ công việc. Mấy dân Do thái lại bị lùa chở về ranh giới miền tây xứ Roumanie, đặng dựng pháo lũy chống quân Hung gia lợi ( Hongrie)

                      Khi rời bỏ trại ra đi, Moritz rất tiếc sao vua thảo kế hoạch xằng bậy để bao nhiêu công việc rồi phải hủy bỏ như vậy.  
                      ---------------------------43----------------------------

                      Trại mới ở trong rừng gần ranh giới 2 nước Roumanie và Hongrie. Họ đi suốt ba ngày ba đêm trên xe lửa. Họ đem theo tất cả dụng cụ đào kinh. Viên phó quản khuân cả phòng làm việc là một cái nhà cây nhỏ, chất lên xe lửa. Strul đem sổ sách. Bọn tù thì mang cả chí rận, mỗi người có hơn vài chục con. Nhưng dụng cụ dào kinh không dùng được. Phải đốn cây để làm pháo lũy. Moritz chưa thấy pháo lũy ở đâu, mà cũng không biết nó ra sao. Tuy nhiên, họ đã đốn cả mấy đám rừng và chở cây đến biên giới. Hằng ngàn dân pho lo đốn cây và tải tới triền núi. Moritz rán tưởng tượng cái pháo lũy ra sao, nhưng không được. Theo anh thì với số cây đốn nầy có thể dựng một bức tường khổng lồ giữa hai dân tộc Roumanie và Hung Gia lợi. Biết đâu đó là ý kiến chánh của bộ Tham mưu? Riêng anh, anh chẳng biết gì ráo. Anh nóng nảy chờ xem bức tường khổn lồ dựng lên ngăn chia 2 nước. Khi tường dựng rồi, đứng trên rừng thì anh sẽ thấy được nó. Anh nghe nói dân Hung Gia Lợi cũng làm pháo lũy, trên đất họ, gần biên giới. Anh tò mò muốn biết pháo lũy bên nào cao hơn . Anh rất mừng nghe viên phó quản cho pháo lũy của dân Hung không đáng 2 xu, và dân Roumain có thể vượt qua dễ dàng, nếu họ muốn, trong một đêm. Nhưng dân Roumain không muốn. Anh thường tưởng tượng quân lính Roumain tràn qua xứ Hongrie. Nếu một khi anh còn ở đây mà có trận đánh giặc, thì đứng trên rừng cao, anh sẽ thấy được họ. Viên phó quản nói pháo lũy của dân Roumain cao vòi vọi đến chim cũng không bay ngang qua được. Bởi thế nên anh tưởng tượng thấy pháo lũy cao, thật cao làm sao ! Có nhiều con chim bay cao đến không còn thấy rõ, nếu chúng nó không bay vượt qua pháo lũy Roumain được.- theo lời quả quyết của viên phó quản- , thì người ở dưới đất làm sao thấy được chót pháo lũy, lút tận mây xanh. Moritz tự hỏi chừng đó những thân cây tự tay anh đốn sẽ ở nơi đâu. Anh muốn làm dấu cây, để khi pháo lũy dựng xong, sẽ tìm lại được. Không chừng các cây do anh tay anh đốn sẽ ở tận trên cao, gần chót pháo lũy. Mỗi ngày anh cứ nghĩ đến mấy chuyện như vậy, trong lúc đốn cây. Nhờ đó mà ngày giờ thấm thoát qua mau lẹ hơn. Buồn cười thật! Nếu ai biết được anh nghĩ như vậy, chắc sẽ bò lăn ra cười. Mà anh lại thích! Anh không muốn nghĩ đến nhà cửa làng mạc, vì anh cảm thấy xấu hổ.

                      Một bữa, Strul lên rừng kiếm anh về phòng giấy . Từ hôm ký tờ ly dị đến nay, anh không còn trở vô phòng giấy lần nào. Hễ ngó đến bàn viết và tên phó quản thì anh nhớ lại góc bàn để tờ ly dị, nhớ dáng điệu anh chống tay xuống bàn để ký tên. Vì thế, anh không muốn vô. Anh không muốn thấy phòng giấy, dầu ở xa cũng vậy.

                      Nhưng bây giờ bị kêu thì phải đi vô. Viên phó quản không có ở đây. Chỉ có bác sĩ Abramovici, Strul, Hurtig, người đầu bếp trong trại, Moritz chào mọi người. Họ niềm nở chào lại, rồi đưa một cái ghế cho anh ngồi.

                      Moritz chờ viên phó quản, vì nếu có lính kêu anh về thì chắc viên nầy có điều gì quan trọng để nói với anh.

                      Bác sĩ nói:
                      ---"Viên phó quản không có ở đây. Chúng ta cứ nói chuyện yên ổn" Ông đưa cho Moritz điếu thuốc hút. Luôn luôn ông có thuốc ngon và đắt tiền.

                      Bác sĩ nói:
                      ---Anh Moritz à ! Vợ anh bỏ anh.
                      Moritz xanh mặt đáp:
                      --- Có phải chuyện của ông đâu? Chuyện của tôi chớ không phải của ai khác.
                      Bác sĩ nói tiếp:
                      --- Tôi chỉ muốn nói với anh rằng, không còn ai chờ anh ở nhà, nếu anh ở trại ra. Theo tôi thì trước khi hết giặc, không một ai được về, mà giặc thì có thể kéo dài đến 10 năm.

                      Moritz thở dài, nếu anh còn ở trong trại 10 năm nữa thì tóc anh sẽ bạc.
                      Bác sĩ hỏi:
                      ---Anh muốn đi đến một xứ khác không?
                      Moritz nhớ lại đã có lần anh muốn đi Mỹ với Ghitza. Anh nói thầm:" Nếu ngày ấy trời mưa thì bây giờ mình ở tận Mỹ quốc rồi. Nếu chiều ấy mình không gặp Suzanna ?" Nếu chiều ấy không gặp Suzanna thì hiện giờ anh đã ở nơi thật xa rồi, anh không có ở trại giam nầy.

                      Moritz mừng rỡ đáp:
                      --- Tôi muốn lắm. Tôi có lần muốn đi Mỹ, nhưng rồi không đi được...

                      Bác sĩ nói:
                      ---Lần nầy thì được. Nếu anh muốn đi thì trong vài tháng anh sẽ tới mỹ.
                      Moritz ngó bác sĩ, Strul và Hurtig. Mấy người nầy cũng ngó anh. Họ không ngạo anh đâu, vì nếu giỡn chơi thì đâu có kêu anh từ rừng về.

                      Moritz đáp :
                      ---Tôi muốn lắm !
                      Bác sĩ nói:
                      ---Vậy thì anh đi với ba chúng tôi. Chúng tôi muốn qua nước Hongrie. Anh có sợ vượt ngục không ?
                      ---Tôi không sợ !
                      Ở Hongrie không có luật " bài Do thái". Tôi có người chị có chồng ở thành phố Budapest và đã ở đó chờ tôi. Anh Hurtig cũng có bà con bên ấy. Chúng tôi cần người vác hành lý. Tôi có nhiều lắm : 6 va li. Tôi đem theo tất cả những gì có giá trị. Ra khỏi biên giới, trên đất Hung, ta còn phải đi bộ hơn mười mấy cây số ngàn. Tôi không vác hết nổi. Mà cũng không ai biết tiếng Hung, nên chúng tôi mới nhớ đến anh.

                      Moritz hỏi:
                      ---Làm sao ra khỏi chốn nầy ?
                      --- Viên phó quản chở chúng ta bằng cam nhông tới biên giới, vì không còn cách nào khác. Lính tuần thành rảo khắp nẻo đường, nhưng chúng ta đi xe nhà binh.
                      --- Viên phó quản biết chúng ta muốn trốn sao ?
                      Hurtig nói:
                      ---Biết rõ lắm chớ! Hắn có gia đình đông, và cần tiền. Nếu anh ở vào địa vị của hắn, anh không làm như hắn sao ?
                      Moritz không trả lời.
                      Bác sĩ nói:
                      ---Hút thêm điếu thuốc rồi đi lo sắp hành lý đi. coi chừng bọn tù thấy nghe !
                      Moritz hỏi :
                      ---Phải đi liền sao ?
                      ---Mau chừng nào tốt chừng nấy. Chín giờ nầy viên phó quản đem xe chờ ta trước cửa. Về lấy đồ lại đây liền đi. Đừng lấy nhiều quá, vì anh còn phải vác đồ của tôi nữa. Chúng tôi đợi anh ở đây.
                      Moritz chạy đi rồi trở lại liền với một cặp da dồn một áo sơ mi, một cái quần và nữa ổ bánh mì.

                      Chín giờ, họ ra khỏi trại. Viên phó quản chờ sẵn, chở họ trên xe và đưa họ tới biên giới.

                      Ba giờ sáng, Moritz vác rương của bác sĩ qua đất Hung. Mờ sáng thì họ tới một nhà ga. Bác sĩ đưa tiền cho Moritz mua bốn cái vé hạng nhì đi tới thành Budapest.

                      --------------------------------44--------------------------

                      Trong cuộc tiếp rước phái đoàn Finlande ở Bucarest, Traian làm quen vị đại tướng Tautou, tổng trưởng bộ Chiến Tranh xứ Roumanie. Vài ngày sau, ông tới tìm đại tướng để trình bày trường hợp của Moritz. Đại tướng ân cần nghe câu chuyện và biên tên, họ , nghề nghiệp, ngày sanh, và ngày Moritz bị bắt, rồi nói với Traian:
                      ---Trễ lắm là một tuần lễ, người của anh sẽ trở về nhà. Tôi sẽ ra lịnh xem xét lập tức và làm giấy thả liền. Bữa nay là...( đại tướng ngó lịch) 21 tháng 8 . Ông có thể trở lại ngày 28, tôi sẽ trao giấy phóng thích Moritz cho ông. Phải nó là đày tớ của ông thân ông không ?
                      Traian đáp:
                      ---Là người thân tín của cha tôi, hơn là người twos.
                      Không đợi nghe nốt Traian, đại tướng nói tiếp:
                      --- Ở thôn quê thiếu người làm công. Tôi hiểu vì sao ông lo cho tên ấy như vậy. Thêm một người thì giúp cho cuộc gặt hái mau lẹ, nhứt là ta mùa gặt.
                      Câu chuyện tiếp tục như thế.
                      Traian cố giải thích cho đại tướng nghe, sự lo giùm cho Moritz là vì nó bị bắt oan, chớ chẳng phải vì nó là đày tớ của mục sư và cần thiết giúp việc đồng áng.
                      Traian nói với đại tướng:
                      ---Tôi căn thiệp vì nhân đạo chớ không vì tư lợi.
                      Đại tướng đáp:
                      ---Tôi cũng vậy. Tôi thường vô đồng điền làm lễ thánh đặt têh hay làm lễ kết hôn cho dân làng. Bây giờ phải dùng đủ phương pháp để khuyến khích họ làm việc. Phải để cho họ có cảm tưởng rằng mình là bạn của họ, và mình có thể ngồi cùng bàn ăn với họ. Tôi rất hiểu ông. Ông thân ông cũng ở một cảnh như tôi.


                      Đoạn đại tướng kéo ngăn tủ, lấy quyển sách mới, chưa rọc, quyển tiểu thuyết chót của Traian, để trên bàn, và nói:
                      ---Tôi sai viên hầu cận ra tiệm sách mau về đây. Ông vui lòng đề tặng cho con giá tôi. Nó tên là Elisabeth, nó mới 18 tuổi và mê tiểu thuyết lắm. Ông là một trong những tác giả nơ ưa nhứt. Đến bữa ăn, tôi sẽ nói ông đã đến viếng, chắc nó hỏi đủ thứ về ông: y phục, chiếc cà vạt ông mang, hiệu thuốc ông hút? Tuổi trẻ như vậy đó ông à!

                      Traian xuống thang lầu, chắc chắn lần nầy ông xin được lịnh phóng thích Moritz. Ông đến hàng bông tươi lấy một bó hường trắng ông dặn trước từ sáng, rồi vô nhà bưu điện đánh một điện tín cho cha như vầy :
                      " Ngày 29 tháng 8 con và vị hôn thê con về Fantana với tờ lịnh phóng thích Moritz."   
                      #11
                        Whatever 08.01.2011 05:40:21 (permalink)
                        -------------------------------45-------------------------------

                        Eleonora West, vị hôn thê của Traian, vui mừng hỏi chàng:
                        ---Ngày 29.08 , chúng ta sẽ về nhà ông thân ông, tại làng Fantana. Còn 1 tuần lễ nữa, phải không anh ? Em muốn ngày ấy tới liền !

                        Nàng lấy bó hồng trên tay Traian: anh nhìn chăm chú mấy lọn tóc hung hung đỏ xào trên vai, trên áo hàng đen của nàng. Chàng ngắm thân hình yểu điệu mảnh mai của nàng rồi nói:
                        ---Nora à! Em biết anh tự hỏi gì mỗi khi anh nhìn em không ?
                        Nàng tươi cười, quay đầu lại nhìn chàng và nghe chàng nói tiếp :
                        ---Anh tự hỏi như thi sĩ Tudor Arghezi đã hỏi: "Mẹ nàng là một bà tiên, một con hươu, hay một cây sậy? Hột giống nào đã nẩy mầm trong người bà? Hẳn là của một thần linh chớ không phải của người phàm...." Em quá đẹp... Trong tông tộc em chắc có người lẹ làng như cheo, mắt em láo liên sợ sệt như mắt sóc, và em cũng yểu điệu dịu dàng như chúng nó. Em chắc cũng có người thân tộc uyển chuyển như rong biển. Thân dóc em điều hòa cân đối như cỏ lác. Tánh em hay thay đổi như sự mơn trớn của con mèo Persan (xứ Iran)

                        Eleonora vẫn đứng xây lưng, mặt giấu trong bó bông hồng.
                        Traian hỏi :
                        ---Anh có làm phiền em không ?
                        ---Không !
                        ---Tại sao em buồn. Dầu chẳng nhìn cặp mắt em, anh cũng đoán biết. Có phải tại mấy lời anh nói chăng ?
                        Nàng gượng cười , đáp:
                        ---Không, em chỉ tưởng nghĩ đến dòng họ em và khó tìm thấy ông hoàng, bà tiên, cheo, sóc, rong biển... trong ấy.
                        Hai người dùng bữa, chỉ có hai người trong phòng rộng lớn, bàn ghế bằng danh mộc xưa.

                        Nhà của Eleonora là một nhà sang trọng nhứt nhì trong các nhà đẹp tại thành phố Bucarest. Chính do nàng vẽ họa đồ. Bàn ghế và những tấm thảm đều do nàng ra kiểu. Nàng được 29 tuổi và làm giám đốc tờ "Occident/ Tây Phương", một tờ báo lớn nhất ở xứ Roumanie. Nàng theo học các trường đại học danh tiếng Âu châu, viết bài xã thuyết trong tờ báo của nàng, quản lý một nhà xuất bản với một tập chí văn chương và mỹ thuật, tham gia những hoạt động chánh trị, văn hóa và xã giao lịch thiệp.

                        Traian biết nàng đã mấy năm rồi. Tình yêu của họ cũng vẫn thâm trầm như lúc đầu. Có thể nồng nàn hơn, nhưng họ chưa cưới nhau. Mỗi lần Traian có hỏi đến thì nàng trả lời :
                        ---Em không thể nào là người nội trợ giour được. Em yêu nghề quá, nếu phải từ bỏ đi, thì như em đã phí mất vật gì quý báu nhứt đời, và làm hỏng tất cả.

                        Traian nói:
                        ---Anh tin chắc Moritz sẽ được thả. Ông Tổng trưởng Bộ Chiến Tranh hứa từ đây đến ngày 28 nầy. Anh đã đánh điện tín cho ba anh hay rằng anh sẽ về với " vị hôn thê" của anh và đem tờ lịnh phóng thích Moritz nữa. Người chắc sẽ vui mừng gấp đôi
                        Nora hỏi :
                        ---Anh nhứt định giới thiệu em là vị hôn thê của anh sao ?
                        ---Phải đó. Anh tha thiết lắm. Nhưng nếu em không muốn thì anh sẽ thôi. Ba anh tất sẽ buồn, nhưng người từng hiểu rõ mà tha thứ cho.
                        ---Sao anh lại giới em là vị hôn thê mà không phải là vợ ? Nếu để sáng mốt, ta làm lễ cưới, thì chừng về làng Fantana, chúng ta là vợ chồng rồi.

                        Traian ngờ nàng nói chơi. Đã hai năm nay, chàng cứ nhắc nhở, nàng cũng yêu chàng nhưng không hứng làm vợ, và không muốn làm vợ ai cả. Bây giờ , bất thình lình, nàng đề nghị với chàng làm lễ cưới. Traian hỏi gặn:
                        --- Em nói thiệt chớ ?
                        Chàng đứng dậy, hôn tay nàng và hỏi:
                        --- Có chuyện gì xảy ra vậy em ? Hồi sáng mơi, trong điện thoại, em chẳng có nói gì cả, sao bây giờ em lại nhứt định ?

                        Nàng trả lời:
                        ---Không có chuyện gì hết. Anh đã hỏi em nhiều lần, thì ngày 29 về làng Fantana, chúng ta là vợ chồng. Hay là anh đổi ý ? Thì anh phải cho em hay chớ.

                        Traian biết chắc có chuyện quan hệ xảy ra, một biến cố xui khiến Eleonora ưng thuận làm vợ chàng, nhưng chàng không đoán được.
                        Nàng nói:
                        --- Bây giờ ta làm lễ theo luật hộ. Còn làm phép giao thì để về làng Fantana. Anh ao ước làm lễ tại nhà thờ của ba anh. Anh muốn thấy em mặc áo dài trắng đi lần đến của thánh, giữa đám phụ nữ trẻ trung trong làng... Em sẽ xin khỏi làm lễ cưới theo luật hộ. Em đích thân gọi điện thoại xin ông chưởng lý.

                        Traian hỏi:
                        ---Nora à! Chuyện gì đó em? Chắc chắn có việc quan hệ xảy đến cho em rồi!
                        Nàng đáp:
                        ---không có chuyện chi cả. Thật như vậy. Hoặc giả có chuyện nầy, là tự nhiên em muốn thành vợ anh. Em đột nhiên có ý nghĩ ấy, và muốn thực hành ngay để đừng có chuyện gì xảy đến cản trở. Hạnh phúc mà em ao ước rất cần thiết cho em, nên em muốn nắm lấy liền và nắm thật chặt trong tay, em sợ nó thoát ra nếu em chờ đợi mãi. Chỉ có thế thôi, anh tin em chăng ?
                         

                        --------------------------------------46---------------------------------

                        Dùng bữa xong, Traian và Eleonora vô phòng sách, đọc sách và xem tranh.

                        Traian tin rằng Eleonora nói thiệt, nhưng hai người đều không bàn đến chuyện đám cưới. Họ thấy cần giải thoát khỏi những ý tưởng đang đè nặng trong lòng. Họ đứng lại trước một bức họa của Picasso. Eleonora nhìn tấm tranh vẽ một người đàn bà quá đau khổ đến nỗi nét mặt không còn diện mạo con người. Chỉ là một hiện tượng da thịt nát bét, một hình dáng thảm não của người bị đau khổ làm rũ chí, như một cái máy bị tháo gỡ. Tồn tại còn mấy bộ phận chánh: mắt mũi miệng và lỗ tai, mỗi bộ phận sống riêng biệt vì đau khổ, chúng chống đối không hòa hiệp nhau. Thân hình con người mất vẻ đồng nhứt của nó.

                        Traian quay ngó Nora và cảm thấy thoáng qua nàng giống bức họa nầy. không máy ảnh nào ghi được nét mặt nàng lúc đó. Sự đau khổ quá trầm trọng. Mặt Eleonora cũng bị tàn phá như mặt người đàn bà trong tranh Picasso, giả như có một luồng điện thật mạnh chạy qua mà không làm mình bị giựt, vì nó quá mãnh liệt, Traian hỏi:
                        ---Em đang suy nghĩ gi đó ?
                        ---Không có chi anh à ! Chúng đi uống cà phê đi.
                        Và không đợi trả lời, nàng quay lưng lại như lúc Traian nói với nàng về dòng giống nàng có thân tộc với hươu nai và rong biển.

                        --------------------------------47------------------------------------

                        Đám cưới làm lễ tại dinh Đốc Lý. Họ mặc y phục thường. Hai người bạn của Traian làm chứng. Xong, họ đi ăn ở một hiệu trong thành phố Bancasa.
                        Traian nói:
                        ---"Để chừng cử hành hôn lễ ở nhà thờ sẽ làm đám cưới long trọng" Rồi chàng thuật lại lễ tục một đám cưới ở làng.
                        ---Đám đi đến nhà thờ có năm chục thanh niên mặc quốc phục và cỡi ngựa kim dẫn đầu. Kế đó, một xe do 4 con bò kéo. Theo tục lệ, trong xe ấy chưng bày những đồ tặng cho cô dâu và của hồi môn của cô. Song cỗ xe của chúng ta sẽ chở đầy hoa tươi . Chúng ta có mười hai cha dỡ đầu . Khi hành lễ, trong lúc đôi vợ chồng mới cùng 12 cha đỡ đầu nắm tay nhau nhảy xây vòng tròn, thì từ trên nhà thờ một đám mưa kẹo rơi xuống. Trẻ nhỏ xúm nhau lượm đến cả dưới chân cô dâu chú rể. Đến phiên chúng ta, phải cho mưa từng bao kẹo đầy để trẻ con làng Fantana tha hồ lượm. Lúc anh còn nhỏ, anh cũng đi lượm kẹo trong mấy đám cưới, nhưng được ít lắm, không khi nào trên 4 viên. Anh muốn đám cưới chúng ta, trẻ con lượm được cả túi đầy. Chúng ta sẽ rước 12 giàn nhạc vĩ cầm và lục huyền. Rồi sẽ đãi rượu trong thùng to để dân làng say sưa. Đám cưới sẽ cử hành trong một đám đất rộng, có thể mời được hàng ngàn người, và cuộc vui sẽ kéo dài suốt tuần...

                        Nora xem đồng hồ. trong một khắc nữa, nàng có hẹn với trạng sư Stein. Nàng nói :
                        ---Thôi chúng ta đi. Còn nhiều chuyện gấp chờ tôi ở phòng giấy.
                        Traian ngưng kể chuyện đám cưới ở làng Fantana. Cả hai đều đứng dậy và ra đi.
                         
                        ----------------------------48-------------------------------------

                        Traian đưa Nora tới tòa soạn báo Occident. Đây là một tòa nhà tối tân nhứt, mặt tiền toàn bằng đá cẩm thạch trắng. Nora xây cất trên chỗ nền cũ của một nhà in. Traian ngó sáu từng lầu chói lọi dưới ánh mặt trời và mỉm cười nghĩ thầm :" Đây là công trình của Nora"
                        Chàng nói:
                        ---"Anh đón em và đợi em ngoài xe nghen !" Chàng biết Nora luôn luôn tự lái xe về nhà khi xong công việc ở tòa báo. Nhưng bữa nay chắc nàng bỏ lệ thường, vì là ngày đám cưới của nàng. Nhưng Nora nói:
                        ---Em sẽ về một mình, khi xong công việc!
                        Nàng chờ Traian lái xe đi khuất rồi mới bước lên bực thang bằng đá cẩm thạch và mất dạng trong tòa nhà lớn, sau cánh cửa to, bằng sắt đúc, mà người gác cửa mang "lon" vàng mở rộng chờ.

                        -------------------------------49-----------------------------------

                        Eleonora vào văn phòng một cách oai vệ nhưng hững hờ. Nàng làm như không để ý đến một ông già mặc áo đen đứng lên, khi nàng vào. Nàng để bóp và bao tay trên bàn, rồi ra hiệu mời ông già ngồi. Nàng lấy một điếu thuốc và cố kềm tay khỏi run, khi đốt lửa. Đoạn nàng ngồi lên ghế dựa, và ngó ông già, nói:
                        ---Tôi xin nghe ông, ông Stein.
                        Ông già mở cặp da để trên đầu gối, lấy ra một xấp giấy và để trên bàn.
                        Nora chăm chú từng cử chỉ của ông . Ông nói:
                        ---Chuyện đã xong rồi, cô West ạ! Đây, giấy tờ đây !
                        Ông lấy hai tờ giấy trong hồ sơ đưa nàng.
                        Nora hỏi:
                        ---Phải chỉ có bao nhiêu đây trong Văn Khố Ploesti không?
                        Ông già đáp :
                        ---Tới sớm mai nầy thì có bấy nhiêu thôi. Và bây giờ, nó nằm trên bàn giấy cô. Văn khố ấy không có gì nữa.
                        Eleonora West nhìn khinh bỉ mấy giấy tờ, rồi xếp lại cất vào ngăn tủ bàn giấy.
                        Ông già nói:
                        ---Kỹ hơn là cô nên đốt nó liền đi.
                        Eleonora ngó ông, ngó cặp kiếng gọng vàng, ngó cổ áo cứng và cái áo kiểu xưa của ông, rồi nói:
                        ---Một khi giấy tờ nầy ở trong bàn viết của tôi, thì không còn sợ chi nữa, ông Stein à!
                        ---Về phần tôi, thì tôi không sợ, nhưng còn cô, tốt hơn cô nên đốt nó ngay bây giờ đi!
                        ---Chuyện nầy ông tốn hết bao nhiêu?

                        Nàng muốn nói sang chuyện khác, vì thấy ông già sợ nhiều. Thế nào cũng phải đốt giấy tờ ấy, nhưng nàng muốn xem nó ra sao đã.
                        Ông Stein đáp :
                        ---Đùng 10 000 "lơ "
                        ---Còn tiền công của ông?
                        ---Tình luôn vô đó cả.
                        Eleonora lấy trong bàn viết hai xấp giấy bạc và trao cho ông già. Ông ngập ngừng muốn đếm, nhưng đành bỏ tật nầy theo thói quen, rồi để tiền vô cặp da. Eleonora nói:
                        ---Thôi , tôi nhờ ông có bao nhiêu đó thôi.
                        Nàng muốn ngồi một mình để xem giấy tờ, nhưng ông già không nhúc nhích. Nàng hỏi :
                        ---Còn có chi nữa không ông?
                        ---Không , có chi cả. chuyện đã hoàn thành theo ý định.
                        ---Đâu có đều hợp pháp rồi chớ ?
                        ---Đúng vậy, nhưng chỉ tạm giải quyết , là đốt giấy tờ. Ấy là ý tôi muốn nói. Tôi mạn phép nhắc cô chú ý đến sự nầy, vì tôi là bạn và cộng sự với ông thân cô, và bởi tôi biết cô từ hồi còn bé, tôi đã từng bồng cô ngồi trên đầu gối tôi. Tôi muốn nói với cô rằng, chuyện chỉ một phần tạm yên về phía thủ tiêu giấy tờ
                        ---Ông cắt nghĩa rành giùm đi.
                        ---Rõ ràng lắm cô West à! Cô muốn phi tang giấy tờ chứng tỏ cha mẹ cô là người Do thái. thì cô biết, tôi đã lấy cấp trong Văn khố
                        ---Thì chuyện đã xong rồi!
                        ---Cô có thể làm tiêu mất giấy tờ mà không xóa được chuyện thật. Dầu thế nào cô cũng là người Do thái, nếu có người nhìn nhận ra cô...
                        ---Người đó không thể trưng bằng cớ ra được!
                        ---Thì họ bảo cô đưa giấy tờ lý lịch của cô ra.
                        ---Tôi sẽ tìm giấy tờ khác. Với tiền bạc tôi có tất cả giấy tờ tôi muốn.
                        ---Đúng thật, nhưng cô lại chạm vào hình luật. Nếu lơ đễnh mà đụng đến luật, thì khác nào chơi với lửa.

                        Eleonora mỉa mai đáp:
                        ---Ông không phải vừa mới ăn cắp mấy giấy tờ nầy ở Văn khố Ploesti hồi sớm mai nầy à? Thế thì có quyền nào ông dạy luân lý với tôi.
                        ---Không phải một bài học, cô ạ, mà tôi muốn nói trước cho cô rõ sự nguy hiểm và cô không thể ở mãi trong tình trạng nầy.
                        Eleonora châm điếu thuốc khác rồi nói:
                        --- Ông biết rằng chi có cách nầy thôi. Tôi không làm khác được. Một khi xã hội cấm tôi sống một cuộc đời của tôi, cấm tôi có một cái nhà, một nghề nghiệp, một người chồng thì tôi sẵn sàng chiến đấu đến kỳ cùng, dùng tất cả khí giới nào tôi có được. Tôi chiến đấu như con vật bị thương. Bản năng sinh tồn của tôi tích cực hoạt động
                        ---Cô West ạ! Điều cần thiết không phải chiến đấu mà phải thắng cuộc.
                        Eleonora dụi điếu thuốc vào dĩa đựng tàn thuốc và nói:
                        ---Tôi sẽ thắng!
                        ---Cô tưởng là cô sẽ mãi mãi làm chủ nhơn , và giám đốc tờ báo của cô sao? Cô chưa chịu khai cô thuộc dòng giống Do thái là bởi tinh nết cam đảm và trẻ tuổi của cô. Cô còn may mắn lắm. Vì sợ , hoặc vì hèn nhát mà không ai dám mở cuộc điều tra cô. Đã có nhiều thơ tố cáo và đòi sung công nhà in với tờ báo, theo luật mới về nhân chủng. Chắc cô mua chuộc được kẻ nào có phận sự điều tra. Và cô đã thắng. Hiện giờ cô vừa hủy bỏ được giấy tờ chứng nhận cha mẹ cô là Do thái. Cô càng có thì giờ thêm. Nhưng luật lệ nầy càng lúc càng gắt gao. Không một người Do thái nào thoát khỏi. Hiện giờ, chỉ mới là khởi đầu. Thế nên cô mới còn được làm giám đốc một tờ báo lớn, mặc dầu cô làDo thái; theo luật thì cô không được đăng một bài báo nào. Nhưng cô nên nghĩ đến tương lai!
                        --- Luôn về tương lai, tôi cũng sẽ còn làm giám đốc và chủ nhơn tờ báo Occident!
                        Ông Stein rất biết rõ tánh suy luận đúng đắn của người đàn bà ngồi trước mặt ông. Nhưng bữa nay, câu trả lời của cô có vẻ đầy cuồng tín, mà người cuồng tín thì đâu có suy luận nữa. Ông không cãi lại, vì một khi con người không còn sáng suốt, thì không nên cãi với họ. Có muốn đem điều hơn thiệt ra chỉ cho họ thấy rõ sự thật cũng vô ích.
                        Eleonora nói:
                        --- Hồi trưa nầy tôi đã làm lễ thành hôn với một người có đạo. Tờ báo Occident sẽ do chồng tôi đứng tên, và như thế, không ai sung công nó được, dầu xứ Roumanie có luật bài Do thái hơn nước Đức quốc xã đi nữa.

                        Ông Stein lấy làm lạ, chưa hoàn toàn tin, nên hỏi lại:
                        ---Cô lấy chồng thật à?
                        ---Kể từ nay, tôi ten là bà Eleonora West Koruga. Chồng tôi là nhà văn Traian Koruga. Ông sẽ là chủ nhơn và giám đốc tờ báo. Và ông cũng là người sở hữu của tôi nữa.
                        Nora tươi cười , ra vẻ bằng lòng lắm.
                        Ông Stein thọc tay vô túi áo, cũng không biết để kiếm món gì, nhưng để trấn tỉnh, và để đừng nói gì, hoặc để tránh cái nhìn của Eleonora. Ông cần có ít phút để định tâm và tin là thật câu chuyện vừa nghe nói. Ông lấy khăn tay đưa lên miệng vừa ho vừa hỏi:
                        --- Nói cách khác là, cô nhường tờ báo, không quản đốc nữa à ?
                        ---Chẳng những tôi không nhường cho ai mà tôi còn chỉnh đốn lại, và lập thêm ngành mới. Tôi đã mướn một ông giám đốc mới.
                        ---Thật là một ý tưởng phi phàm. Một ý tưởng tuyệt diệu. Mà ông ấy có chịu những điều kiện đó không ?
                        Nora đáp cụt ngủn :
                        ---Tôi không hiểu.
                        ---Ông Traian Koruga , chồng cô, có chịu giải pháp đó không ? Với một người đàn ông, như vậy thật là khó chịu cho họ. Như vậy có nghĩa như ông Traian bị một người đàn bà mua với kế hoạch định sẵn.

                        Nora nói xẳng xớm:
                        ---Tôi không mua ai cả! Tôi kết hôn với chàng vì tình yêu.!
                        Ông Stein đứng dậy. Ông chúc mừng nàng, Nora không đưa tay ra. Nàng lật tờ giấy khai sinh của cha mẹ nàng, mắt ứa lệ. Nàng nói:
                        ---Người ta ở đời chỉ có quyền nhận lời khen tặng lúc chết. Với một ý thức khách quan, ông sẽ tự nhận như thế.. Nhưng chết rồi thì còn lãnh lời khen tặng gì được . Tiếc thật! Họ mất cơ hội duy nhứt để xứng đáng hưởng nó thật sự.

                        Ông già lại ngồi xuống ghế, nói:
                        ---Tôi tưởng cô lấy chồng vì tình yêu!
                        ---Ông không tin tôi yêu thật sao? Thông minh như ông mà không hiểu được à?
                        ---Vậy sao cô đau khổ quá vậy? Tôi có cảm giác rằng cô khóc.
                        Nàng nói:
                        ---Tôi có cảm giác chắc ông mệt nhừ, ông Stein à. Tôi không biết ông có gì không mà ông chẳng hiểu chi ráo! Người ta sẽ không cho ông là Do thái. Tôi yêu Traian và chàng là người tôi yêu trước tiên đã từ mấy năm rồi. Tôi tha thiết yêu say mê chàng. Nhưng tình yêu, theo tôi, không phải một cớ để kết hôn. Tôi làm đám cưới đây vì luật nhân chủng. Để cứu vãn tờ báo. Để cứu vãn đời tôi. Bây giờ ông hiểu tôi chưa ?

                        Ông Stein không tỏ ra đã hiểu. Ông hôn tay Eleonora và đi ra cửa. Nàng kêu ông lại và nói:
                        --- Cuối tuần nầy tôi về quê cha mẹ chồng tôi. Ông thân Traian là một mục sư chính thống giáo. Tôi sẽ ở vài ngày. Chừng tôi trở về, tôi muốn có đủ giấy tờ tặng dữ tất cả tài sản của tôi, động sản và bawts động sản, luôn tờ báo Occident, để Traian Koruga đứng tên. Nếu ông gặp khó khăn về việc tặng dữ, thì ông làm tờ văn tự mại khế. Nói tóm lại, ông cứ liệu thế nào cho đúng luật thì hơn. Ông làm cho mau mau đi.
                        --- Cô thật là tài trí.
                        ---Tôi không tài trí chi cả. Tôi là một người đàn bà đem hết sức mình, tất cả bình sinh và sáng suốt để tranh giàng quyền sống của tôi. Thôi chào ông.
                        #12
                          Whatever 08.01.2011 05:44:19 (permalink)
                          ---------------------------50---------------------------------
                          Khi ông Stein về, Eleonora ngồi lại bàn viết, hai tay ôm đầu khóc. Nàng khóc một cách bi thảm, chỉ có đàn bà là khóc được thôi, khóc chẳng những bằng đôi mắt, mà cả thân hình mình. Đoạn nàng kêu điện thoại gọi Traian:
                          ---Anh vui lòng đến tòa soạn đón em.
                          ---Có chuyện gì đó em ?
                          ---Không có chi cả, nhưng anh đến đón em, anh đến mau. Em thì không có sự gì xảy ra hết!
                          Traian đứng dậy ra đi, nhưng trước khi ra khỏi phòng khách, chàng còn ngó lại bức họa của Picasso. Nữa con mắt người đàn bà cười, và phân nữa kia khóc. Vì thế mà con mắt bị chia đôi, đặng nàng có thể vừa cười vừa khóc, cùng một lúc và cùng một cường độ ngang nhau.

                          ---------------------------------51-------------------------------

                          trong khi chờ đợi Traian, Eleonora kêu điện thoại nói chuyện với ông Stein. Ông nầy ở kế cận tòa soạn báo, nên vừa về đến nhà. Nàng hỏi:
                          ---Ông Stein à, ông nói thật coi tôi lấy chồng đây vì yêu hay vì lợi? Đừng vị nể, ông cứ nói thẳng ý của ông.
                          ---Vậy riêng bà, bà nghĩ thế nào?
                          ---Tôi không biết. Dầu có chặt đầu tôi, tôi cũng không biết nói sao cho dích xác. Có lúc tôi cảm thấy vì tình yêu. Có khi tôi tự nghĩ là vì cả hai. Nhưng cũng không giải đáp nào đúng hết. Có điều tôi chắc, là tôi không thể chờ đợi, và phải thực hiện việc kết hôn. Nhưng tôi lại muốn biết coi sự thật là ở đâu?
                          ---Cả hai đều không trúng hết.
                          ---Vậy tôi không lấy chồng như một người đàn bà vì tư lợi sao?...
                          ---Khong ! Bà West ạ! Bà quá tự ái nên không bao giờ lấy chồng vì tư lợi, dầu cho tờ báo của bà sắp nguy.
                          ---Ông chắc vậy à?
                          ---Chắc.
                          ---Thế thì tôi vì tình yêu ?
                          ---Nếu yêu thương thật, thì phải tin chắc nơi tương lai. Phải tin tưởng nơi hạnh phúc, và càng vô lý hơn nữa, là phải tin rằng hạnh phúc vĩnh viễn, và do người yêu mình đem đến cho mình. Bà đã quá sáng suốt để nhìn thấy sự nầy. Thế nên , xin lỗi bà, bà không phải vì tình yêu mà kết hôn.
                          ---Vậy thì sao ?
                          ---Không vì tình yêu, cũng không vì tư lợi, mà vì sợ. Cử chỉ của bà có tính cách thật mau lẹ của sự tuyệt vọng.
                          ---Không có chút tình yêu nào trong đó sao ?
                          ---Cũng có, nhưng tình yêu của bà giống tình trạng của các bà, khi ở rừng, ngày đêm lo sợ thú dữ ăn thịt. Các bà quýnh quýu bấu theo người đàn ông nhờ che chở, yêu đương, bảo vệ và tha thiết các nhu cầu này một cách nồng nhiệt ngang nhau. Người đàn bà chỉ cảm thấy yêu như thế, trong những lúc có động đất, ngập lụt, hay bị tai họa, như lúc mà trái đất sắp sụp đổ.
                          ---Tại sao ông không nói với tôi như vậy khi ông ở trước mặt tôi?
                          ---Tôi không muốn bà nghi ngờ sức mạnh và uy quyền của bà. Tôi thấy bà sợ run, bà hành động vì sợ, Và tôi thương hại bà. Bà đừng quên rằng khi bà còn nhỏ, tôi thường để bà ngồi trên đầu gối tôi.!

                          Traian bước vô văn phòng. Eleonora móc dây nói lên và ra đón chàng. Nàng ôm chặt lấy Traian và tươi cười. Traian hôn nàng, nói:
                          ---Anh rất hân hoan thấy em vui vẻ. Hồi nãy, khi nói điện thoại, hình như em khóc.
                          ---------------------------------52------------------------------------

                          Ngày 28 tháng 8, trước ngày đi về làng Fantana Traian tới bộ chiến tranh để lấy tờ lịnh phóng thích Moritz. Chàng vui mừng như đã có mảnh giấy nầy, trong túi rồi.

                          Chàng lên lầu rất mau. Người hầu cận đã biết chàng quen thân với ông Bộ trưởng, nên mời chàng vô liền. Traian vô phòng văn Đại tướng, trong túi sẵn một quyển sách thứ tốt, có hình, tác phẩm đầu của chàng và chàng đã đề tặng cẩn thận. Đại tướng không lại tiếp chàng, cũng không đứng dậy như lần trước, mà làm như đang đọc

                          Traian nói:
                          ---Thưa ông bộ trưởng, tôi có làm phiền ông chăng?
                          Đại tướng lạnh lùng trả lời:
                          ---Không , ông không làm phiền tôi. Mời ông ngồi.
                          Ông cũng không đưa tay. Traian đã để ý.
                          Đại tướng vô đề ngay.
                          ---Tôi rất tiếc báo cho ông một tin buồn. Người mà ông can thiệp tuần trước và có lẽ ông đến đây cũng vì đó, không thể thả ra. Hoặc ít nữa, chưa thể thả ngay bây giờ được. Còn phải đợi điều tra xem lời chứng nhận của ông về nguồn gốc chủng tộc của y có đúng chăng ?

                          TRaian muốn ra khỏi phòng tức khắc, nhưng nhớ đến Moritz, nên ngồi im. Đại tướng nói:
                          ---Có bấy nhiêu đó thôi. Ông chờ xem kết quả ra sao?
                          Câu nói chấm dứt cuộc hội kiến và đại tướng mời chàng ra về. Traian biết vậy, song chàng không đi ra, vì ngày mai khi về làng, cha chàng chờ tờ lịnh phóng thích Moritz. Chàng hỏi:
                          ---Thưa ông bộ trưởng, một tuần lễ trước, ông hứa với tôi cho lịnh thả ra. Ông đã nói rõ, chỉ một lời xác nhận của tôi là đủ bảo đảm, khỏi cần phải điều tra.
                          ---Một tuần lễ có thể thay đổi cuộc điện được!
                          ---Tôi không thấy chi thay đổi cả. Moritz bị nhốt trong trại Do thái, mặc dầu anh là dân Roumain.
                          ---Thì để ban điều tra xem xét.
                          ---Ban điều tra có thể kéo dài hàng tháng. Người oan ức kia đã bị bắt hơn một năm rưỡi nay rồi.
                          ---Tôi biết! Cuộc điều tra có thể lâu đến cả một năm, và không chừng cả hai năm nữa. Hiện giờ chúng tôi không mất thì giờ như thời thái bình. Chúng ta đang ở trong tình trạng chiến tranh.
                          ---Nhưng , thưa đại tướng, lời khai của tôi không đủ bảo đảm để thả Moritz, rồi sẽ điều tra sau hay sao ?
                          ---Không!
                          Traian đứng dậy nói:
                          ---Tôi rất ân hận thấy ông thay đổi ý kiến tuần nầy qua tuần sau.
                          Đại tướng đáp:
                          ---Tôi cũng ân hận nữa, nhưng tôi không làm gì được trong vụ nầy.
                          ---Thưa ông bộ trưởng, đây có phải một lời nói bóng không?
                          ---Không phải lời nói bóng. Tôi vịn vào chứng cớ cụ thể.
                          Traian tái mặt, nói:
                          ---Lần nầy chính tôi phải xin ông giải thích rành cho!
                          ---Lời giải thích ? Ông Koruga à, lúc mà tất cả dân Do thái cùng với bọn cộng sản đang hợp nhau gây chiến tranh với nước ta và muốn chinh phục tổ quốc chúng ta, thì ông, một công dân Roumain chính tông và một trong những nhà văn tăm tiếng nhứt trong nước, ông lại đi cưới người Do thái !

                          Đại tướng nói mà mặt giận đỏ gay lên, ông nói tiếp:
                          ---Là một quân nhân, tôi cho hành động của ông là một phản bội, ông nghe chưa? Một phản bội! Với chuyện ấy, tôi làm sao tin lời nói của ông được? Sự can thiệp của ông còn làm tôi tin rằng Moritz là Do thái. Và không chừng sự nghi ngờ của tôi sẽ đúng nữa. Như vậy, tôi còn làm sao tin lời ông nói được?

                          Traian đáp : "Cố nhiên là không"

                          Rồi chàng ra về. Xuống thang lầu, thấy quyển sách còn cầm tay, chàng lật ra xé trang đề tặng, rồi leo lên xe hơi.
                           

                          --------------------------------------53-----------------------------------
                          Traian nói thầm :" Eleonora là Do thái mà nàng không muốn nói với ta !"

                          Chàng thấy bị nhạo báng, bị gạt trong tình yêu.
                          Ra khỏi thành phố, chàng ngừng xe , mở của ngó mong ra đồng, nghĩ thầm:
                          ---Nàng không nói gì với ta hết. Mà ta cũng không hỏi gì nàng. Ai lại đi hỏi một chuyện kỳ vậy. Đàn ông nào lại đi hỏi người mình yêu thuộc về chủng tộc nào!
                          Chàng nhớ lại, đã nhiều lần nói chơi về tông chi nàng, nói nàng có thân tộc với hươu cheo, rong biển, sóc; mà mỗi lần như thế thì Eleonora rầu rầu nét mặt. Bây giờ chàng mới hiểu ra và thấy mình có lỗi.

                          "Chắc nàng nghỉ mình muốn gợi đến căn cội Do thái của nàng. Nàng chắc đau khổ vô ngần !"

                          Traian đóng của xe, trở về phành phố. chàng nghĩ đến bức họa người đàn bà của Picasso: "Tội nghiệp em Nora ! ta rất ân hận vì không biết trước được, để tránh cho nàng bao nhiêu điều đau khổ nầy!"
                          Traian ngừng xe trước hành hoa, mua một bó hồng trắng để tặng nàng. Cô bán hoa tươi cười gói hồng đưa cho chàng.

                          -------------------------------54---------------------------------

                          Nora hỏi:
                          ---Anh đang viết chuyện gì đó?
                          Traian đã khởi đầu viết một quyển tiểu thuyết mới, Eleonora nghe chàng thức dậy hồi bốn giờ sáng, lấy áo choàng mặc vào và ra khỏi phòng. Chàng ngồi bàn làm việc đến giờ điểm tâm mới ra dùng bữa với Nora. Từ khi đám cưới đến nay đã được hai tháng. Trên bàn lúc nào cũng có bình cắm đầy hoa.
                          Nora nóng nảy hỏi:
                          ---Anh không muốn thuật cho em nghe sao ?
                          Traian cần tránh không muốn nói đến câu chuyện tiểu thuyết chàng đang viết. Mỗi lần Nora hỏi là chàng lãng đi. Nhưng nay không còn thối thác được nữa, chàng mới kể:
                          ---Anh có đi du lịch trong tàu ngầm một lần, ở dưới nước 1000 giờ. Trong tàu ngầm có máy ghi lúc nào phải thêm dưỡng khí. Trước kia không có máy nầy nên thủy thủ phải đem con thỏ bạch theo. Lúc khí trời trở nên độc, thỏ chết, và thủy thủ nhờ đó biết được rằng họ chỉ còn sống 5 hay 6 giờ nữa thôi. Khi đó viên cai tàu phải quyết định: hoặc cố trồi lên mặt nước, hoặc ở luôn và cùng chết với tất cả nhân viên trong tàu. Thường thường để tránh thấy cảnh chết, họ lấy súng bănns lẫn nhau.
                          " Trong tàu ngầm anh ở không có thỏ, mà có máy.Viên cai tàu nhận thấy anh cảm biết thanh khí giảm bớt lần. Ông ta chế nhạo anh da cảm. Song để chấm dứt, ông không dùng máy nữa, mà chỉ cần nhìn anh mà thôi. Anh đã chỉ cho ông ta rất đúng lúc nào thanh khí đủ hay thiếu, sự chính xác ấy luôn luôn đúng với máy ghi.
                          Đó là một tính trời phú cho chúng tôi,- mấy con thỏ và anh-, được cảm biết trước thiên hạ, 6 giờ trước khi không khí trở nên ngộp thở. Đã một thời gian rồi, anh cảm giác như anh đã ở trong tàu ngầm: không khí đã trở nên khó thở. "
                          Nora hỏi :
                          ---Không khí nào?
                          ---Không khí của xã hội hiện tại. Con người không còn chịu đựng nữa. Chế độ quan liêu, quân đội, chánh phủ, tổ chúc quốc gia, hành chánh, tất cả đều hiệp lực làm cho con người ngộp thở. Xã hội hiện tại dùng máy móc và các tên nô lệ kỹ thuật. Nó chỉ là một xã hội tạo lập cho chúng. Nhưng con người thì bị xử phạt chết ngạt mà họ không biết. Họ cố tưởng như bình thường, cũng như trước. Thủy thủ dưới tàu ngầm của anh cũng rán chịu đựng trong không khí ngộp thở ấy. Sau khi thỏ chết, họ chỉ còn sống có sau giờ nữa. Nhưng anh, thì anh đã biết rằng " thế là hết"

                          ---Cốt chuyện của quyển tiểu thuyết anh alf vậy phải không?
                          ---Không, trong sách anh, anh tả cách chết trong cảnh giày xéo đau khổ của loài người trên quả địa cầu nầy, do bầu không khí ngột ngạt làm cho ta khó sinh tồn được. Anh không thể đem hết nhân loại làm ví dụ, anh chỉ lựa mười người mà anh biết rõ.
                          ---Mấy nhân vật của anh đều chết hết sao?
                          ---Sau khi loài thỏ chết, con người chỉ có thể sống được nhiều nhứt là sáu giờ. Tiểu thuyết của anh tả 6 giờ chót về cuộc đời mấy bạn thân anh.
                          ---Hiện gời anh viết đến đâu rồi?
                          ---Chương thứ nhứt. một người trong bọn chúng ta bị bắt đi xa, và...
                          ---Chuyện gì đã xảy ra sao cho y ?
                          ---Hiện gời thì họ lấy mất quyền tự do, vợ con, và nhà cửa của y. Y bị đánh đập đói khát. Họ đã khởi sự nhổ từng cái răng của y. Sau đó, họ sẽ móc mắt y. rút từng miếng thịt còn dính trong xương y. Và xương cốt y sẽ bị đập gãy. Phút cuối cùng đau đớn của y chắc chắn sẽ bị thi hành một cách tự động và bằng điện lực.
                          ---Có thật thế chăng?
                          ---Đều là sự thật. Trong sách anh có ghi rõ tên đường, tên thành phố, tên xứ sở của mấy nhân vật anh. Anh có cho biết cả số điện thoại của họ nữa. Vả lại, em cũng biết nhân vật thứ nhứt của anh rồi. Em có thể kiểm soát đứng thực những chuyện tường thuật.
                          ---Vậy người thứ nhứt là ai?
                          ---Iohann Moritz
                          Mặt Nora xạm lại. Những gì Traian viết về Moritz đều đứng sự thật. Nàng nói:
                          ---Em thương hại cho y, vai tuồng chánh của chương đầu quyển tiểu thuyết anh đó! Còn nhân vật chánh của chương thứ nhì là ai?
                          ---Anh chưa biết. Có thể là ba anh, má anh, hay là anh hoặc em. Điều chắc chắn là một người trong chúng ta.
                          ---Các chương kế có giống với chương của Moritz không? CÓ ai trong truyện anh viết được hưởng một cuộc đời tốt đẹp, một kết cuộc sung sướng không?
                          ---Chẳng một ai !Sau khi thỏ chết, không ai sống sót mà vui sướng được. Chỉ còn sống có vài giờ, rồi tất cả đều bị tiêu diệt.
                           
                          -----------------------------55--------------------------------

                          Moritz qua xứ Hongrie được hai giờ. Ba người Do thái và anh chờ xe trước một sân ga. họ sợ không dám vô phòng khách của nhà ga. Xe lửa tới.

                          Bác sĩ Abramovici, Strul và Hurtig leo lên một toa hạnh nhì. Moritz đứng dưới trao đồ cho họ, qua cửa sổ xe. Đến phút chót, anh nhảy lên bàn đạp. Hurtig nắm tay anh, kéo vô trong và đóng cửa lại. Mặt Moritz tái xanh. Anh sợ, khi nghĩ đến phải bị bỏ ở lại sân ga.Rồi anh sẽ làm sao một mình, không có bác sĩ và hai người kia. Anh thầm cám ơn Chúa được leo lên xe kịp

                          Bác sĩ và Hurtig kiếm được chỗ ngồi liền. Strul và Moritz dòm khắp các toa xe. Đèn tắt, hành khách ngủ hết, không còn một chỗ trống nào. Hai người bèn ngồi lên va li, để chỗ đường đi trong toa xe. Một lát có người đàn bà xuống xe, Strul liền ngồi vào chỗ trống trong buồng xe, chỉ còn Moritz ở ngoài. Bác sĩ mở cửa buồng xe kêu anh dặn: "Đừng ngủ quên, họ ăn cắp đồ nghe !"
                          Moritz đáp:
                          ---"Tôi không ngủ đâu!" Nhưng bác sĩ vừa đóng cửa thì Moritz ngủ liền. Anh buồn ngủ quá, nên nhắm mắt ngủ mê mệt, đến Budapest mới thức giấc.

                          Khi xuống xe, trời sáng trăng, Moritz khát nước quá, nhưng Hurtig không cho anh vô quán giải khát, sợ lính tuần thành gặp và biết anh vượt biệt, thì cả bốn người sẽ bị bắt luôn.

                          Bác sĩ nói: " Để rồi chị tôi sẽ cho anh một ly to đầy nước !"
                          Họ đi ra ga. Khỏi ga, họ đứng lại một lúc, trước dãy xe cộ, Hurtig nói:
                          ---Cẩn thận hơn hết là nên đi bộ. Người lái xe có thể nhìn ra chúng ta và tố cáo. Đừng khờ dại đến đỗi bị bắt khi tới được Budapest !

                          Họ liền đi bộ. Moritz vác va li trên vai và xách ở tay . Đồ rất nặng, nhung anh đi dễ dàng hơn đêm trước, lúc vượt qua biên giới . Anh nghĩ thầm : " Chắc đồ nầy ít nặng hơn là bởi mình đi trên con đường nhựa", và anh ấn mạnh bàn chân trên đường nhựa lạnh, vì anh không mang giày. Xe điện chưa chạy, vì còn sớm. Moritz ngó mấy đèn đường tự nhiên tắt bèn hỏi Hurtig, ai tắt đèn , Hurtig nổi giận, rầy:
                          ---Đồ con lừa! Đừng nói tiếng Roumain nữa !Ai mà nghe được thì ngồi tù cả lũ.
                          ---Vậy cấm tôi nói tiếng Roumain sao?
                          ---Không cấm, nhưng người Roumain ở xứ nầy đều bị dày đi trại giam hết. Xứ Hongrie nghịch với xứ Roumanie, anh biết chưa?
                          ---Vậy phải nói bằng tiếng gì bây giờ?
                          Bác sĩ xen vô đáp:
                          --- Nói bằng tiếng Do thái. Ở Hongrie, dân Do thái không bị bắt như ở Roumanie. Tới bây giờ thì chưa thấy có luật bài Do thái.

                          Moritz không dám nói tiếng Roumain, nhưng anh cũng không nói tiếng Do thái. Anh mệt lử rồi.

                          Tới nhà bà chị của bác sĩ, ở đường Petofi, thì Moritz mệt luỗi, lảo đảo sắp ngã vì mấy va li quá nặng. Anh để nó xuống trước cửa. Một chị ở phụ xách lên lầu. Moritz đi theo chị vô bếp. Chị này mặc áo xanh, màu áo làm cho Moritz nhớ lại có thấy đâu đây. Thì ra anh nhớ lại Suzanna lúc trước cũng mặc cái áo giống màu nầy.

                          --------------------------------56-----------------------------

                          Chị bác sĩ Abramovici, người mập mạp, mặc một cái áo ngủ bông to mùa đỏ. Bà nói chuyện huyên thiên và lẹ lắm. Bà cho gọi Moritz lên phòng có bác sĩ, Hurtig, Strul và Nagy, anh rể của bác sĩ, để uống nước suối. Moritz đứng uống, vì không đủ ghế cho mọi người ngồi. Chị bác sĩ đem một bình trà để giữa bàn, và ngó Moritz, nói:
                          ---Không đủ chỗ, thôi anh bưng trà xuống nhà bếp uống đi.
                          Nagy nói bằng tiếng Hongrois:
                          ---Ừ, như vậy được, ta còn nói nhiều chuyện quan trọng với nhau.

                          Moritz biết mấy người nầy không muốn anh ngồi cùng bàn với họ. Nhưng anh không phật lòng. Chị ở tên Iulisca vui mừng thấy Moritz xuống nhà bếp. Chị lấy ba lát bánh mì thoa bơ, và thịt jambon đưa cho Moritz. Anh ăn ngấu nghiến, vì đói quá. Xonh anh muốn đi tắm, nhưng chị ở bảo anh:
                          ---Anh đi chợ với tôi, lúc về sẽ tắm.
                          Moritz xách giở và đi mau đồ với Iulisca. Và từ đó về sau, mỗi sáng anh đều đi chợ với chi nầy.

                          Đi chợ về, anh bửa củi, ôm vô nhà bếp. Khi ăn xong anh rửa chén với chị ở. Chị ấy vui tính, giễu cợt luôn nên Moritz lấy làm thích thú mà ở nhà nầy.  
                          #13
                            Whatever 08.01.2011 05:46:48 (permalink)
                            ---------------------------------57---------------------------------

                            Mảng làm việc ở nhà bếp và nói chơi với Iulisca mà Moritz quên rằng trọn buổi sáng anh không gặp bác sĩ cùng mấy người kia. Trưa lại, anh hỏi thăm, chị bác sĩ nói ông nầy còn ngủ. Moritz lo làm công việc và không nhớ tới nữa. Tối đến, khi đi ngủ, anh nhớ lại, trọn ngày, anh không có nói chuyện với họ tiếng nào. Họ có ăn tại nhà, vì sau buổi điểm tâm anh nhớ chắc đã rửa nhiều dĩa. chiều năm giờ uống cà phê, họ cũng còn ở đó, vì anh đã rửa năm cái tách. Nhưng anh không nhớ bữa ăn mấy người, vì chi ở bưng xuống, nhà bếp một chồng dĩa, anh lo rửa nên quên đếm. Anh ngủ không được vì lo lắng. Anh nhớ, hình như số dĩa ít hơn, khi ăn buổi tối.

                            Ang nghĩ :" Chắc Hurtig đi về nhà bà con rồi! ". Anh tiếc sao Hurtig đi mà không từ giã anh. Nhưng không biết chừng y có ăn buổi tối, mà mình lại tưởng tượng dĩa ít hơn chăng? Bữa sau, Moritz mới thấy mình đoán trúng , Hurtig đã đi hôm qua. Chiều đó, y không có dùng bữa ở nhà Nagy. Bác sĩ và Strul thì còn ở lại. lối mười giờ, chị Iulisca đem giày của họ xuống và hai người đánh bóng kỹ lưỡng. Moritz muốn đem giày lên nhà trên, nhưng chị ở cản anh và xãgs đem lên một mình. Lúc trở xuống nhà bếp, chị nói:
                            ---Bà chủ cấm tôi đừng để cho anh lên nhà trên. Tính bà như vậy đó.Bà cứ sợ bị ăn cắp đồ.
                            ------------------------------58---------------------------

                            Trưa lại, bác sĩ Abramovici kêu Moritz lên phòng văn, và biểu:
                            ---Anh xách va li nầy và đi với tôi.
                            Moritz vui mừng vì thấy ông bác sĩ không quên anh.
                            Ra tới đường, bác sĩ nhìn anh rồi giận dữ, hỏi:
                            ---Tại sao anh đi chân không?
                            Moritz hổ thầm, nhưng anh không có giày. Anh dòm chung quanh thấy những người đi đường không ai đi chân không cả. Anh cúi đầu lầm lủi đi. Anh ngó kỹ từng cặp chân mỗi người qua lại. Ai ai cũng mang giày hoặc mang ủng. Anh thẹn quá, muốn đất sụp chôn anh cho rồi. Anh tìm cách để xin lỗi bác sĩ, nhưng ông nầy đi trước anh, tay thọc vô túi, như không biết tới anh nữa.
                            -----------------------------59---------------------------------

                            Hai người đi đến một ngôi nhà cũ, có vườn hoa nhỏ. Bác sĩ xách va li vô nhà một mình. Moritz đứng chờ ngoài cửa. Anh đọc tấm bản treo trên tường có chữ "Sứ quán"; rồi ngó kẻ qua người lại trên đường.

                            Không bao lâu, bác sĩ trở ra, tay không. Ông vừa xuống nấc thang vừa cười . Chợt thấy Moritz đứng dựa tường, ông không cười nữa, đứng lại, thọc tay vô túi, ra dáng nghĩ ngợi, không vui. Trán ông xạm lại. Trên đường về, ông không hé môi.

                            Moritz đi cách xa ông, để người qua lại không biết ông đi chung với người không mang giày. Anh không muốn bác sĩ thẹn vì anh.

                            Đến trước cửa nhà Nagy, bác sĩ ngừng lại chờ Moritz đi tới, và nói:
                            ---Yankel, trường hợp anh khó lắm. Ủy ban Do thái ở Budapest lo giấy tờ chúng tôi sang mỹ, không muốn làm cho anh.. Tôi có năn nỉ và nói giúp giùm cho anh, vì anh cũng đi với chúng tôi, nhưng vô hiệu. Họ không muốn giúp người có đạo. Ủy ban Do thái chỉ lo người Do thái thôi. Vì thế nên người ta gọi ủy ban ấy là "Ủy ban Do thái". Còn anh, anh không phải Do thái. Phải vậy hôn?
                            ---Tôi không phải là Do thái, bác sĩ à!
                            ---Vậy thì họ có lý. Nhưng tôi tiếc là chuyện thật như thế. Tôi muốn đem anh sang Mỹ với tôi. Vì tôi không phải là người bỏ bê anh đâu.

                            Bác sĩ Abramovici mở bóp lấy một xấp giấy bạc ra đếm. Moritz nhìn giấy bạc Hongrois và lấy làm lạ sao khuôn khổ nhỏ quá.

                            Bác sĩ nói :
                            ---Đây là 20 pengoes để trả công anh. Số tiền nầy nhiều. Ở đây phải làm trong một tuần lễ mới lãnh số tiền nầy được. Anh chỉ vác va li trong vài giờ mà lãnh được tới bấy nhiêu đấy!

                            Moritz không hề nghĩ đến việc đòi tiền vác va li bao giờ. Anh làm việc không phải vì tiền, nhưng bác sĩ cứ đưa hoài, thành thử anh phải lấy cất vô túi áo. Bác sĩ nói tiếp:
                            ---Điều quan trọng hơn hết là đem anh được ra khỏi trại giam và dẫn anh đến đây. Nếu chúng tôi không giúp anh vượt khỏi trại giam, thì chắc anh sẽ chết rục trong ấy. Nhưng tôi không đòi công anh chút gì, bởi tôi không phải là người đi kể ơn đã làm giùm cho người khác.
                             

                            --------------------------60------------------------------

                            Moritz ở Hongrie được một tuần. Ngày ngày anh đều làm công việc như buổi ban đầu: đi chợ với Iulisca, bủa củi , đổ rác và rửa chén. Chiều , anh rửa nhà bếp, lau gạch và nấc thang lầu.
                            Một buổi sáng chúa nhựt , Nagy gặp anh trong hành lang bèn gắt gỏng hỏi:
                            ---Mầy chưa tìm được chỗ làm sao?. Đã một tuần nay mầy ăn ở đây. Bộ muốn tao nuôi mãn đời à?

                            Rồi y đi ra, không nói thêm gì. Moritz ăn năn sao không đi kiếm việc làm. Chính anh cũng không nghĩ đến nữa. Anh tưởng làm như vậy thì kể như anh là người giúp việc trong nhà Nagy rồi.

                            Anh tự mắng :"Sao mình ngu dại đến thế, chẳng lo kiếm chỗ làm. Họ có lý. Họ không thể nào nuôi mình hoài!"
                            Chiều bữa đó, anh nói chuyện với Iulisca, chi hứa kiếm giùm công việc cho anh. Chị có quen một người làm công trong xưởng Sô cô la. Chị nói:
                            ---Rồi anh đem sô cô la về cho tôi nghe. Trừ phi anh đừng đem cho ai khác!
                            Moritz lấy làm buồn mà thấy Iulisca nghi ngờ như thế, nên nói:
                            ---Làm sao tôi cho cô nào khác được? Tôi lãnh bao nhiêu sẽ đem về cho chị hết, tôi cũng không ăn nữa.

                            Đêm ấy, Moritz chiêm bao thấy được vô làm ở xưởng Sô cô la.
                            Ngày sau, bác sĩ từ giã chị và anh rể để ra đi. Moritz vác va li ra ga và đem lên toa xe có giường nằm. Anh hỏi :
                            ---Ông đi đâu xa lắm sao?
                            ---Qua Thụy sĩ. Tôi cần nghĩ ngơi vài tuần rồi mới sang Mỹ.
                            Khi xe sắp chạy, bác sĩ bắt tay Moritz. Anh đỏ mặt vì hành khách đều ngó bác sĩ bắt tay anh, anh là một người không có mang giày. Xe chạy, bác sĩ còn nói vói qua cửa sổ:
                            ---Chào anh Yankel! Tôi không quên anh đâu. Tôi sẽ cố giúp anh.
                            Moritz đáp lại: "Chào ông"

                            Đến khi xe chạy khuất xa, anh cảm thấy bị bỏ rơi, trơ trọi nhứt thế gian, liền khóc thầm, Hurtig và Strul đi mà không thèm từ giã anh. Bây giờ bác sĩ cũng ra đi, Anh đứng thật lâu ở sân ga. Không lúc nào bằng lúc nầy, anh thấy anh là người cô thân nơi xứ lạ. Nhưng nhớ tới xưởng sô cô la, anh bèn nguôi ngoai. Anh đi về nhà , Dọc đường Petofi, anh tính thầm:" Chừng vô làm được ta sẽ mua tặng Iulisca một sâu chuỗi bằng pha lê"
                            --------------------61---------------------------

                            Bữa nay Moritz và Iulisca đi chợ sớm hơn thường bữa. Họ mua mau lẹ thịt, rau, cải, thứ nào cần dùng, rồi đi theo một con đường có dãy nhà thấy. Moritz tay mặt xách giỏ, tay trái nắm bắp tay Iulisca. Họ đi thật mau.

                            Iulisca nói:" Xưởng Sô cô la ở tận bên kia thành phố. Ta phải đi cho mau" Mồ hôi họ ra như tắm. Nếu về trễ thì không làm đồ ăn kịp. Nàng có nói chuyeenj với một người trong làng, làm trong xưởng . Người nầy bảo dẫn Moritz đến buổi sáng để thương lượng với ông chủ . Y có nói:" Chắc Moritz được nhận vô làm việc liền. Vì trong xưởng thiếu người."

                            Moritz chen đám đông tụ tập ở ngã tư, vừa nói chuyện với Iulisca:
                            ---Có thể họ cho tôi làm liền! Nếu họ nhận tôi lamg thì thứ hai tuần sau tôi được lãnh lương kỳ đầu. Và chắc cũng sẽ có sô cô la cho chị nữa.

                            Moritz siết chặt tay Iulisca. Cả hai ngó nhau cười. Moritz nói tiếp:
                            ---Tôi sẽ mướn một căn buồng. Tôi không thể ăn hại chủ chị hoài. Tôi sẽ kiếm một căn buồng ở gần xưởng.
                            Iulisca hỏi :
                            ---Tôi tới chỗ anh ở được không?

                            Nhưng Moritz không nghe, vì mắc ngó đám đông. Anh tự hỏi sao mà người ta đông quá vậy. Cả mấy trăm người đang xô lấn nhau. Iulisca cũng đứng lại coi chuyện gì. Chợt nhớ phải đi cho mau, chị hối:
                            ---Ta đi qua đường khác . Không thì trễ bữa ăn.

                            Họ liền quày trở lại và bước thật mau nhưng phía đầu đường kia bị một vòng lính cảnh binh bao vây.
                            Iulisca liếc nhìn mấy viên cảnh binh và vừa đi hối hả vừa nói:
                            ---Cảnh binh và lính tráng toàn là người tầm thường! Không khi nào tôi ưng họ làm chồng.

                            Iulisca ngó lại còn Moritz có nghe không. Nhưng anh không còn đi sau chị nữa. Chị ngó dáo dác kiếm, chợt thấy Moritz đứng với cảnh binh và đưa tay ra dấu với chị. Iulisca hiểu chuyện gì đã xảy ra. Chị lại gần Moritz. Hai người đang bị ở trong một cuộc khám xét. Cảnh binh bao vây cản đường để tra xét giấy tờ người đi đường. Họ không hỏi giấy tờ đàn bà nên chị qua được.

                            Iulisca nhớ lại Moritz không có giấy tờ gì trong mình nên đâm sợ. Nàng liền chạy trở qua hàng rào cảnh binh. Một người lính muốn nắm giữ chị lại, nhưng chị gạt ra và đến gần chỗ Moritz. Anh đang đứng trong đoàn người có cảnh binh cầm súng lưỡi lê, dẫn đi tơi một xe cam nhông. Moritz bèn đưa giỏ đồ ăn lên khỏi đầu để Iulisca thấy mà đến lấy. Nàng thấy rỏ giỏ đồ nhưng không tiến tới được. Cảnh binh không cho chị đi xa hơn nữa. Chị có cắt nghĩa với họ rằng muốn đến lấy giỏ đồ ăn. Nhưng họ không chịu nghe chị, hoặc không muốn hiểu chị. Chị la lối , chửi rửa cũng vô hiệu; không làm sao tiến được hết.

                            Moritz leo lên xe. Anh để thòng giỏ đồ ăn ra ngoài, trông cho Iulisca đến lấy.

                            Nhưng xe khởi chạy. Moritz đành kéo giỏ để trên đầu gối, anh nghĩ thầm: "Không có giỏ đồ ăn chắc bà Nagy đánh chị quá !" Sức anh muốn nhảy xuống xe để trao giổ đồ cho Iulisca, nhưng không được. Hai cảnh binh cầm súng lưỡi lê ngồi chận hai đầu. Ngó thấy họ, anh quên giỏ đồ ăn và mời biết mình bị bắt.
                             
                            --------------------------------62--------------------------------

                            Kể từ ngày ấy, đã bốn tuần qua. những gì xảy ra ở ngoài bốn vách ngục giam. Moritz đều không biết được. Cho đến ánh sáng mặt trời, anh cũng không thấy. cửa sổ ngục trổ ra sân, vách tường đen xạm và quá cao của nhà tù che khuất chân trời, luôn cả vòm trời. Trọn bốn tuần lễ, anh không được một hơi thở thoáng khí. Mấy tội nhân khác còn được ra ngoài sân một giờ mỗi ngày. Anh nghe họ ra, rồi trở vô ngục giam, anh biết họ đi đổi không khí, nhờ nghe tiếng chân của họ.

                            Nhưng hôm nay dãy hành lang êm tịnh. Trời chưa sáng, Moritz mở mắt. Đôi mí giãn ra nặng nề, anh đưa tay lên rờ, thấy sưng húp. Máu đã đặc khô. Họ đem anh về đây hồi nào, anh cũng không nhớ. "Chắc họ bồng mình về". Đôi khi, anh không thấy đã dặt chân ở đâu, lúc bị dẫn trở về ngục. Mấy lần khác , anh không cựa quậy nổi, hằng giờ. Họ phải bồng anh về. Thường bữa, thì anh nhớ lúc nào họ thôi đánh khảo anh, lúc nào lính bồng anh về ngục, và để nằm dài trên giường. Nhưng lần nầy, anh không nhớ gì cả. Không nhớ mảy may gì cả. Đây là lần đầu tiên. Anh tự nghĩ:" Chắc họ đã quá tay!" Anh nói về anh, như chuyện của một người xa lạ. Anh rờ mặt thấy râu ra dài và cứng. Máu dặc dính khắp cả râu, tóc, lông, mày. Rờ đến đâu, máu khô bể ra từng mảnh. nhám như đất khô. Anh le lưỡi liếm môi, đôi môi sưng vù và đau nhức như mụt nhọt sắp vỡ. Răng anh cũng làm anh nhức nhối thêm. Nhưng hiện giờ, anh bị mất hết bốn cái răng. Hôm trước, anh khạc nó ra với máu, như nhả hột trái cây, khi bị đánh một thoi ở quai hàm. Hôm ấy, hàm anh cũng làm đau nhức xốn xang, như cách nhức nhối hôm nay. Anh tự nói thầm: "Nếu họ còn đánh mình gãy răng nữa, thì mình làm sao nhai bánh mì !" Anh không còn sức đưa lưỡi rà xem có mất cái nào nữa không. Mỗi cử động nhẹ đếu làm anh đau nhức khó chịu. Anh nhắm mắt lại. Giờ phút qua, Anh nghe tiếng chân bước đến gần, ngoài hành lang. Anh không lắng tai nghe coi tiếng ấy của ai, từ đâu đến, và đi đâu, như thường lệ. Thịt anh da anh sưng bầm, trí óc anh cùn quẫn. KHi người ta đến dẫn anh đi khảo tra, và lúc anh bước xuống giường, thì anh muốn kêu rú lên, vì lòng bàn chân anh sưng vù như ổ bánh nóng. Anh không nhớ có bị đánh ở lòng bàn chân. Người gác khám tống mạnh anh ra. Moritz bước qua ngưỡng cửa ngục. Anh đau đớn vô cùng, đau ở lưng, chỗ người gác vừa đánh. Cái đau dứt thì bàn chân làm anh khổ sở. Mỗi bước đi là một cực hình, như ai rứt từng miếng thịt.

                            Còn chừng một trăm bước nữa thì tới phòng ông thanh tra Varga, người lo việc hỏi tội.

                            Anh còn phải đi bao nhiêu bước ấy. Và chỉ nghĩ đến, là anh thất đảm, tiêu tán nghi lực, té quy xuống đất. Viên hiến binh xách nách anh lôi dậy, Moritz nhẹ như một đứa trẻ. Còn da với xương: những gì còn có thể cân nặng được. Về thịt với mỡ, thì thôi, khỏi cần nói đến.
                            ----------------------------63-----------------------------

                            Lúc bị bắt, Moritz khai đúng y như chuyện đã xảy ra, tại sao anh đến xứ Hongrie. Hiến binh không tin anh. Họ đánh anh để anh nói sự thật. Nhưng, sau bao lần tra tấn, anh cũng đều lặp lại chuyện của anh y như trước, nên họ cứ đánh khảo anh luôn.
                            Hiện giờ, anh bị giam tại khám đường của Cơ quan Mật vụ xứ Hongrie. Và mỗi ngày anh bị cật vấn và đánh đập.
                            Viên thanh tra hỏi anh:
                            ---Tại sao mầy tới đây? Ai giở mầy đi?
                            Moritz trả lời:
                            ---Không ai gởi tôi sang Hongrie hết.
                            ---Mầy khai đã được một viên phó quản dẫn tới biên giới bằng xe nhà binh!
                            ---Đúng vậy. Viên phó quản tên Cóntantin, người cai quản trại giam và bạn của bác sĩ Abramovici. Ông theo đưa chúng tôi để lính tuần phòng không bắt chúng tôi.
                            ---Đó là thiếu tá Tanase IOn, ở cơ quan gián điệp Roumanie. Chúng ta biết y đang hoạt động ở vùng đó. Mỗi tháng, y đều phái người sang đây. Chính y đã giở mầy qua. Những chúng ta muốn biết tại sao y gởi mầy qua, với nhiệm vụ gì?

                            Moritz ngó xuống đáp:
                            ---Tôi đã nói hết sự thật rồi!
                            Anh biết trong chốt lát sẽ bị lôi xuống hầm tra khảo, Xác thịt anh khỏi sự đau lần.
                            Viên thanh tra nói:
                            ---Mầy không nhận, thấy rằng tất cả cuộc đóng trò ấy chẳng dùng vào việc gì hết à? Thật là ngu dại cứ chối quanh mãi. Mầy khai có bị nhốt trong trại giam Do thái ở Roumanie 18 tháng phải không?
                            ---Phải!
                            ---Nhưng mầy không có để chân tới đó. Mầy là dân Roumain.
                            ---Dạ tôi là dân Roumain.
                            ---Tới xứ Hongrie. mầy lại muốn lại dân Do thái. Và để có bằng cớ cho chúng ta tin, mầy lại khai ở trại giam Do thái. Rồi mầy khai có vượt biên giới với ba người Do thái.
                            ---Mấy chuyện nầy đều đúng thật.
                            ---Không đúng thật. Mầy đi có một mình. Mầy không có ở nhà Nagy. Nhà nầy từ 6 tháng nay, không có người lạ đến ở. Mầy tưởng chúng ta tin mầu bằng lời , mà không điều tra sao? .Tao có tờ khai của hai vợ chồng Nagy đây. Họ chẳng khi nào nghe nói đến tên mầy. Mà bà Nosa Nagy cũng không có em trai nào là bác sĩ hết!.
                            Moritz liền hỏi:
                            ---Họ nói họ không biết tôi sao? Bà Nagy không thể nào nói một chuyện như thế.Tôi làm công trong nhà bà, tôi đi chợ với Iulisca, tôi rửa chén....
                            Moritz khóc lên. Viên thanh tra quát:
                            ---Mầy nói láo! Bà Nagy không có đứa ở nào tên Iulisca cả. Nếu mầy muốn nói dối, thì ít ra mầy cũng biết tên người ở chớ!
                            Rồi viên thanh tra lại cười, nói tiếp:
                            ---Tao có hỏi đứa tớ gái của bà Nagy, Nó ở trong nhà nầy từ tám năm nay, Tên gì mà Iulisca? Chỉ có mầy bịa đặt thôi. Mầy định lừa chúng ta hả! Phải thiếu ta Tanase dạy mầy chuyện cô Iulisca để mầy lặp lại ở đây không?  
                            Moritz nhắm mắt lại. Anh chờ người ta gọi người gác ngục. Anh chờ người ta dẫn anh xuống hầm tra khảo. Anh không muốn nghĩ gì nữa hết. Tuy nhiên, anh khổ sở về ý nghĩ sao bà Nagy lại có thể khai được rằng không biết anh. Anh không thể tin tưởng được.

                            Moritz nghe cửa mở, và tiếng chân đến gần anh. Không phải tiếng đi của mấy người lính gác. Anh mở mắt ra , thấy Isaac Nagy trước mặt. Y mặc quần áo mới, màu nu, và không ngó anh.
                            Viên thanh tra hỏi y:
                            ---Ông biết người nầy không?
                            Nagy nhìn Moritz trừng trừng và đáp:
                            ---Đây là lần thứ nhứt tôi thấy người nầy.
                            ---Có 3 người Do thái trốn xứ Roumanie ở nhà ông không?
                            ---Ngoài vợ tôi, tôi và đứa tớ gái, không có ai lạ ở nhà tôi từ mấy năm nay.
                            ---Thôi cám ơn ông!.
                            Nagy ra khỏi phòng. Vợ y vô tiếp theo liền. Bà cũng khai không biết Moritz và chẳng khi nào thấy anh, từ trước đến ngày nay. Viên thanh tra hỏi:
                            ---Bà có người em bác sĩ ở tại xứ Roumanie phải không ?
                            ---Tôi là con một.
                            Viên thanh tra gay gắt ngó Moritz và hỏi tiếp bà Nagy:
                            ---Bà có khi nào mướn người tớ gái tên Iulisca không?
                            ---Không bao giờ ! Từ tám năm nay, tôi ở tại Budapest chỉ mướn có một người ở tên Joséphina.
                            Bà Nagy bước ra khỏi phòng, tươi cười. Tiếp theo bà, có một bà già vô khai tên là Joséphina và đã ở giúp biệ cho gia đình Nagy từ tám năm nay, không nghĩ lúc nào.

                            Bây giờ chỉ còn viên thanh tra với Moritz . Ông hỏi:
                            ---Mầy có nhìn nhận đã nói láo chưa ? Hảy nói thật đi, tại sao họ gởi mầy qua đây?
                            Moritz khóc ròng....

                            Từ văn phòng thanh tra Varga, Moritz bị đưa ngay xuống phòng tra tấn như thường lệ. Nhưng chưa bao giờ anh run sợ vô cũng như bây giờ. Bước vô phòng tại dưới hầm là bị ánh sáng chóa mắt ngay. Phòng nầy luôn luôn có một ánh sáng trắng toát như phấn. Đèn nào cũng to và chiếu sáng lạ thường.

                            Moritz nhắm mắt lại. Nhưng ánh đén làm nóng màng tang anh như lửa đốt.
                            Tên gác cười, ra lịnh :
                            ---Cởi đồ mầy ra!
                            Đó là một trong hai gác to béo, râu ngạnh trê và lúc nào cũng thấy hai gả đánh bài. Moritz mở nút cổ .Anh biết trước nếu chần chờ thì mấy tên nầy sẽ quất bổ roi gân bò vào mặt anh.

                            Nhưng mấy ngón tay anh sưng vù, anh không cổi được dễ dàng mấy nút áo sơ mi nhỏ tí. Anh sợ điếng hồn nếu để hai gả kia chờ đợi. Chưa lần nào anh sợ khủng khiếp roi gân bò như lần nầy. Anh lén nhìn hai tên gác đang đánh bài. Họ mải mê chơi nên không nhận thấy sự chậm chặp của Moritz. Anh lần hồi cổi được áo sơ mi. Anh khỏi phỉa tuột quần xuống đất. Anh đứng chờ. Trước mặt anh là một cái giá gác một hành đũa sắt, như ở trong trại binh dùng để lau nòng súng. Đũa sắp theo cỡ. Bên trái, thứ lớn bằng ngón tay cái, kế nhỏ nhỏ lần. Lối hai chục cỡ khác nhau và mỗi cỡ hai chiếc. Moritz mới đếm lần nầy là lần đầu. Chiếc mảnh hơn hết ở chót giá, phái tay mặt. Chiếc ấy mảnh như cộng rơm. Moritz đã biết qua cảnh đau khổ do từng chiếc một gây nên.

                            Một tên gác đứng lên, quăng bài bừa bãi trên bàn và nói:
                            ---Thôi ta làm việc. Ai không làm thì không ăn.
                            Moritz thấy hắn vươn vai. Hắn măc một cái áo thun xanh, bó sát thân hình vạm vỡ và ngó Moritz nói:
                            ---Sao, bữa nay mầy có chịu nói tại sao họ sai mầy qua xứ nầy hay không ?
                            Câu hỏi rất điềm nhiên như hỏi xin mồi thuốc lá. Nói xong hắn cũng ngáp dài, và vươn vai như tên trước. Moritz đáp:
                            ---Thì tôi đã nói rằng không ai sai tôi qua đây hết.
                            Hai tên gác vụt quay đầu lại, nhảy dựng lên như bị phỏng lửa, mắt đổ hòa quang giận dữ. Moritz run lên . Một đứa bước lại tống Moritz một thoi dưới hàm hạ. Y đánh bồi thêm một thoi. Rồi một thoi nữa. Moritz hết còn biết cái càm là gì.

                            Tên thứ hai chụp anh và xô nằm trên chiếc băng gần giá đũa sắt. Đoạn hắn leo cỡi trên lưng Moritz. Mỗi ngày, khi hắn ngồi như thế thì Moritz tưởng sẽ chết ngộp. Nhưng lần nầy anh muốn chết luôn. Anh nghe lồng ngực của anh như ép sát vào chiếc băng. Buồng phổi bị sức nặng của hắn như cối đá đè xuống, không hít không khí được

                            Tên gác thứ nhứt , người đã thoi vào mặt Moritz, hỏi tên thứ nhì:
                            ---Mầy nói gì?
                            Tên kia không trả lời. Moritz nghe một toi đầu tiên đánh vào lòng bàn chân. Anh co rút hai chân lại. Tên gác đang cỡi trên mình Moritz liền nắm hai chân anh và đè ghì xuống băng. Chiéc đũa thứ hai đánh bồi thêm, chắc là chiếc cỡ lớn. Bàn chân anh không đau nữa. Chỉ có đầu óc anh đau thôi. Khi bị đánh tới tấp như mưa thì đầu óc anh hết nghe đau, mà ngực anh đau. Rồi vai anh đau; kế anh hết còn biết đau đớn gì nữa. Thân xác anh cứng đờ. Nhưng không được bao lâu. Bây giờ anh lại nghe như bị mũi dao xẻ vào lòng bàn chân, vì nó thốn quá, nóng như lửa đốt. Chắc đến lượt những chiếc đũa mảnh hơn. Sự đau đớn thốn đến đau gối, đến thận. Anh không còn tự chủ được bọng đái và bụng dạ anh nữa. Cuộc đánh khảo tiếp tục bổ xuống như mua tuôn. Anh nôn mửa. Một ánh vàng chập chờn trước mắt anh. Đồ ăn ngấu nghiến trong bụng bắt đầu trào ra miệng. Quần ướt dảm dính sát vào da. Nước và bánh mì đã ăn không thèm ở trong bao tử anh nữa.

                            Moritz thấy lặn hụp trong ánh vàng bao quanh anh, Miệng anh đầy một chất nước đắng, màu xanh xanh. Mũi miệng, các khiếu trong thân đều có nước chảy ra. Nước pha một thứ bọt sủi màu xanh như bọt mép loài cóc nhái. Moritz cảm thấy sinh mạng như tách lìa khỏi cơ thể. Riêng trí óc anh vẫn còn tỉnh táo. Tên gác cứ tiếp tục đánh anh, từ chiếc đũa thứ lớn đến thứ nhỏ nhứt, nhưng anh hết cảm biết đau nữa. Máu của anh cũng không thể chịu đựng sức đánh đập, tìm lối thoát ra khỏi lớp thịt bị dần nát, chảy tuôn ra khắp các vết thương , chổ nào có hở thịt là có máu. Máu chảy ra mũi miệng, lỗ tai, và hòa với nước tiễu. Đến các lỗ chân lông cũng rịn máu. Máu không chịu ở trong thân mình nứt nở, máu tuôn thoát ra, thoát cùng khắp, miễn là thoát ra khỏi !  
                            ---------------------------------65----------------------------

                            Khi tỉnh lại, Moritz nhớ đến sự hội diện với vợ chồng Nagy. Anh nghĩ :" Nếu họ nói thiệt thì viên thanh tra chắc thả mình ra, và hôm qua, mình đâu có bị tra tấn cực hình như vầy", Không lần nào anh bị đánh khảo nặng nề như thế. Toàn thân anh là một vết thương , một vết thương đẫm máu, từ đầu đến chân.

                            Anh nói " Issac Nagy khai rằng không biết mình. Và vợ y cũng vậy" Anh thấy lại mỗi buổi mơi, chồng bảo đánh giày, vợ bảo bửa củi. lai sạch sàn nhà bếp. "Thế mà họ nói như vậy được. Họ còn quả quyết không biết Iuliisca và chẳng khi nào mướn người tớ gái tên là Iulisca"

                            Moritz kiệt sức. Anh biết thân xác và tinh thần anh yếu rồi. Hôm qua với hôm kia. anh biết bị lôi đi tra khảo, nhưng không nhớ chừng nào và bằng cách nào họ dẫn trả anh về ngục? Chắc bị đánh đập nhiều quá, Nhưng điều mà anh chắc chắn là có ở nhà Nagy. Anh chắc chắn rằng người tớ gái của họ tên là Iulisca. Thế mà Nagy nói không, vợ y nói không. Chính tai anh nghe rõ ràng họ nói không.
                            Moritz nhắm nghiền mắt lại.
                            ---------------------------------------66---------------------------------

                            Ít lâu sau, người ta tới kiếm anh nữa. Anh run lên. Lần thứ nhứt, anh có ý định tự tử. Anh không sức chịu đựng đau đớn thêm nữa. Tên gác mở cửa ngục và đứng trên thềm. Mở hí đôi mắt. Moritz thấy hắn cười. Hắn nói:
                            ---Đứng dậy đi mầy!
                            Moritz thấy lại trong trí viên thanh tra Varga, nghe tiếng ông nói, thấy phòng tra tấn, những chiếc đũa sắt đủ cỡ, nhớ đến thân hình nặng nề của tên gác đè trên mình anh. Anh nhấp máy đôi môi, van lơn:
                            ---Không không! Hôm nay, đừng . Để ngày mai, và ngyaf mốt và những ngày khác, tới khi tôi chết. Mỗi ngày cứ hạch hỏi tra tấn. Nhưng ngày hôm nay đừng, đừng....
                            Tên hiến binh nói:
                            ---Hôm nay, chúng ta thả mầy ra.
                            Moritz không muốn tin y. Anh không làm sao tin được. Thế là hôm ấy anh được thả ra.
                            Nhưng họ không để anh được tự do. Anh là dân Roumain, thì anh phải bị giải đi trại giam làm công việc
                            ---------------------------------67---------------------------------

                            Trước khi ra khỏi khám, Moritz nhận được một bức thư của Iulisca, do tên gác phòng văn viên thanh tra đem lại. Y vô vừa lúc Moritz sắp đi ra. Moritz mở thơ thấy tuồng chữ của Iulisca.
                            "Anh Iano yêu dấu,
                            Từ bốn ngày nay, tôi không còn giúp việc nhà ông Nagy nữa. Tôi viết thơ nầy cho anh hay, để khi được thả ra , anh đừng đến đường Pétofi kiếm tôi. Tôi về đồng quê của mẹ tôi, ở xã Balaton, quận Tisa và nồng nhiệt đợi chờ anh ở đấy. Khi mãn tù, anh cứ tới nhà tôi. Iulisca "

                            Cuối thơ bên góc mặt. nàng có gạnh thêm:
                            "Hôm qua tôi có đến nhà ông Nagy lấy đồ. Hai vợ chồng ông Nagy có gởi lời xin anh đừng giận họ vì họ đã khai ở bót, không biết anh. Lúc nầy ở châu thành , người Do thái đều bị bắt . Nên họ sợ nói nhà họ có chứa người lạ. Họ đều khen anh. Ông Nagy gởi cho anh một bộ đồ mới, mượn tôi cất giùm . Chừng anh đến nhà tôi, tôi đưa cho. Ông ấy cũng tốt và bà cũng vậy, nhưng vì họ sợ bị bắt nên nói không biết anh. Đời khổ lắm! Cái sợ có thể giết chết cha mẹ được. Hôn anh Iulisca."  
                            -------------------------------68------------------------------------

                            Nội các Hongrois nhóm kín đã 3 tiếng đồng hồ tại Đền Nhiếp Chính Vương.
                            Cuộc thảo luận chấm đứt, nhưng ông Tổng trưởng ngoại giao đứng lên nói nữa:
                            ---Vấn đề năm chục ngàn dân thợ chưa giải quyết. Và đây lại là vấn đề quan trọng.
                            Thủ tướng đáp, giọng cứng cỏi:
                            ---Vấn đề đã tính xong rồi!
                            Sự quyết định vừa được toàn thể chấp thuận.
                            Mấy ông Tổng trưởng xách cặp da , sắp sửa ra về. Ông Tổng trưởng ngioaj giao, làm như không thấy, cứ tiếp tục nói:
                            ---Phải kiếm cái gì để đưa ra mới được. Cuộc bang giao của chúng ta với nước Đức Quốc Xã phải được giữ vững. Chúng ta phải nhìn nhận, đây không phải một sự bang giao ngang hàng, mặc dầu chúng ta rất thiệt hại. Nước Hongrie đối với nước Đức là cảnh một nước phụ thuộc chớ chẳng phải một nước đồng minh. Tình cảnh nầy, chỉ có thể thay đổi là đối với một nước bị chiếm đóng, mà như thế, thì lại còn nguy hại hơn. Trước tiên, họ đòi 300 000 dân thợ. Nay con số giảm còn 50 000 . Mà với con số nầy, làm sao chúng ta cũng phải cung cấp mới được

                            Thủ tướng giận đỏ mặt, nói:
                            ---Nước Đức quan tâm đến chuyện nầy lắm. Lời đòi hỏi đưa ra như một tối hậu thơ. Kỹ nghệ của họ cần dùng dân thợ. Nếu chúng ta không gởi họ ít nhứt 50 000 người, sự từ khước ấy có thể nguy hại cho nước ta. Tôi được cho biết một khi lời yêu cầu ấy không thỏa mãn, thì nước ta sẽ bị quân đội Đức chiếm đóng liền. Các ông sẽ lãnh trách nhiệm về vụ từ khước nầy.
                            Một ông Tổng trưởng hỏi:
                            ---Ta không tìm được một giải pháp nào khác sao?
                            Thủ tướng nói:
                            ---Nếu ta gởi một công dân Hongrois sang Đức làm nô lệ thì tình cảnh cũng nghiêm trọng và lịch sử sẽ không tha thứ cho hành động của chúng ta. Vì vậy, nên từ khước hẳn là hơn. Trong việc nầy, không có giải pháp nào được hết!
                            Tổng trưởng nội vụ nói:
                            ---Và nếu chúng ta gởi sang Đức 50 000 nhân công mà 50 000 nhân công ấy không phải là công dân Hongrois có được không? Trong các trại giam của nước ta có hơn 300 000 người ngoại kiều. Tại sao ta không gởi họ sang Đức quốc?
                            Tổng trưởng ngoại giao nói:
                            ---Tôi chống lại giải pháp nầy. Nó chỉ làm rắc rối thêm. Nó trái với luật quốc tế về tù binh và tù chính trị. Ta cần phải được cảm tình của ngoại quốc. Nếu chấp thuận giải pháp ấy, thì danh dự của "Ngai vàng Saint Étienne" sẽ bị tổn thương nặng nề. Chỉ có kết quả là tạo thêm nhiều kẻ thù.

                            Sau nữa giờ bàn cãi mới tìm ra một giải pháp ổn thỏa. Các Tổng trưởng đều thỏa thuận quyết định gởi sang Đức quốc 50 000 dân thợ , không phải dân Hongrois, mà dân lựa chọn trong những người không có quốc tịch rõ ràng.

                            Tổng trưởng nội vụ hứa sẽ chọn cách nào mà mấy dân thợ ấy, không người nào có thể chứng tỏ minh bạch thuộc về một xứ nào khác được. Ông kết luận:
                            "Như thế, chúng ta cứu được xương máu dân Hongrois ta. Lịch sử không thể nào buộc tội ta đã gởi dân Hongrois đi làm nô lệ. Với mục đích cao cả ấy, lịch sử sẽ tha thứ chúng ta về phương tiện sử dụng"
                            ------------------------------69--------------------------------

                            Bá tước Bartholy, giám đốc sở báo chí Hongrois, vô phòng làm việc và gọi cô nữ thơ ký để đọc cho cô viết tờ thông cáo về sự quyết định của chánh phủ vừa nhóm kín.

                            Ông nói thầm:" Một người mà không ai tôn trọng danh dự và nhân cách là một tên nô lệ. Ngày nay, kre nào muốn sống một cách xứng đáng là tự mình tự sát. Xã hội ta cấm được có nhân cách và danh dự cá nhân, nghĩa là, cấm cuộc sống của một người hoàn toàn tự do. Nó chỉ cho một cuộc sống nô lệ. Nhưng tình trạng ấy không thể kéo dài được. Một xã hội mà tất cả, từ vị tổng trưởng đến người đày tớ, đều là người nô lệ, tất phải sụp đổ. Và càng mau chừng nào càng hay chừng nấy"
                            Cô thơ ký bước vô phòng, hỏi :
                            ---Thưa ông Tổng trưởng đã nói gì?
                            ---Không! Cô viết đi:
                            __________Thông báo_________________
                            " Hội đồng Tổng trưởng vùa nhóm kín dã chấp thuận cấp giấy thông hành và điều kiện du lịch dễ dàng cho những dân thợ Hongrois nào muốn qua nước Đức làm việc chuyên môn về kỹ thuật trong các xưởng kỹ nghệ. Số thợ chánh phủ cho hưởng điều kiện dễ dàng hiện thời tạm định là 50 000 người."

                            Thôi hết. Cô gởi cho báo chí đăng ngay, và ở trang nhứt.

                            --------------------------------70---------------------------------

                            Chiều lại, Bá tước Bartholy dùng bữa cơm tại nhà hàng với đứa con trai ông mà cũng là viên Chánh văn phòng của ông nữa. Tới tuần cà phê, ông hỏi:
                            ---Con nghĩ sao về vấn đề gởi dân thợ qua nước Đức?
                            Lucian đáp:
                            ---Thật là một đòn " đánh ngã", trên đài chánh trị. Phương pháp quả thật phi thường! Thay vì gởi dân Hongrois, ta lại gởi dân lựa trong các khám đường và trại giam. Vẻ ngạo mạn của dân Đức thật xứng với bài học đích đáng nầy, Quả là một ý nghĩ thần tình!

                            ---Con biết ta có được quyền lợi nào của nước Đức để bù đáp lại chăng? Hay nói rõ hơn, ta có được trả tiền khi giao 50 000 dân thợ ấy không?
                            ---Tùy mình. Không lẽ cung cấp nhân công cho nước Đức mà ta không nhận được gì của họ trả lại sao?
                            ---Vậy con không thấy bị xấu hổ khi biết rằng cha mình có dự vào cuộc buôn người sao? Cuộc buôn người là nấc thang chót của một nền đạo lý suy vong đó.
                            ---Ba thật kỳ lạ quá! Thảo nào ba cứ dăm chiêu suốt buổi chiều nay...
                            ---Đừng nói tránh, Con có nhìn nhận là ba có dự vào cuộc buôn người hay không?
                            Lucain mỉm cười đáp:
                            ---Nếu ba cố tình dặt câu hỏi như vậy, thì có, ba có dự cuộc buôn người.
                            ---Vậy chuyện đó không làm bận lòng con sao?
                            ---Vô lý. Con tưởng ba buồn chuyện gì khác. Đây không phải là một cớ để ba lo âu, dầu thoáng qua đi nữa. Chúng ta bị bắt buộc phải gởi dân thợ qua Đức. Nếu ta không dùng đến phương pháp đó thì ta phải gởi đồng bào ta. Và như thế, lại càng nghiêm trọng hơn?
                            ---Phải, về phương tiện đồng bào Hongrois ta thật còn nguy hại hơn. Nhưng về phương diện nhân loại, thì cũng nguy hại vậy. Chúng ta vừa bán người cho nước Đức.
                            ---Nhưng đây chỉ là sự cần thiết trong giờ phút nghiêm trọng nầy nó bắt buộc ta . Ta không thể tránh được.
                            ---Âu châu bỏ tục buôn người từ mấy trăm năm nay. Hạng người sau cùng bị bán là dân mọi Mỹ châu. Ngày nay việc buôn nô lệ bị cấm tại các nước trên thế giới. Hủy bỏ chế độ buôn người là một thành công quan trọng của xã hội văn minh ta. Bây giờ chúng ta giẵm lại đường cũ, đi ngược dòng thời gian và trở lại lề lối buôn người. Từ thế kỹ XX, ta vụt lùi lại thế kỹ trước Thiên Cháu Giáng Sinh, nhảy ngang qua thời đại Phục Hưng và thời đại Trung Cổ.
                            ---Nhưng, thưa ba, không nên nhìn sự việc dưới khía cạnh bi thảm như vậy. Mấy dân thợ ấy qua nước Đức không có bị xiềng xích như bọn nô lệ thuở xưa. Họ sang đó với tư cách thợ thuyền.

                            ---Họ không bị xiềng xích vì họ không có phương tiện tẩu thoát. Xã hội hiện tại có những lối canh giữ dân nô lệ mà thuở xưa dân Hy lạp không có. Ba không phải chỉ nói đến súng máy, hàng rào dây kẽm gai có chuyền điện, mà ba còn nghĩ đến phương pháp kỹ thuật hành chánh quan liêu: thẻ thực phẩm, giấy phép được ngủ ở khách sạn, được đi xe lửa, được đi đường hay đổi chỗ ở vv... Dân Hy lạp và dân Ai cập sẽ không bao giờ xiềng xích tôi mọi họ, nếu họ có phương tiện kiểm soát chặt chẽ như xã hội ngày nay. Nhưng cảnh nô lệ, thì xưa hoặc nay vẫn y như nhau.  
                            Lucian đáp:
                            ---Tốt hơn đừng nghĩ gì đến chuyện ấy. Chúng ta không thể sửa đổi được. Ta không quyền lựa chọn. không phải chỉ có một mình nước ta buôn người với nước Đức; nước Croatie, Roumanie, Pháp, Ý, Norvege và hầu hết các nước ở Âu châu thảy đều là việc ấy. Ta làm thế nào khác hơn được, ngoài cách rời khỏi. Chánh phủ để chống lại nước Đức, vì họ mua người nô lệ và mấy nước khác đã bán những người nô lệ cho họ. Nhưng một chánh phủ khác thay thế thì rồi cũng lại gởi dân thợ sang Đức. Mà dầu có hạ được nước Đức Quốc xã đi nữa thì vấn đề cũng không giải quyết được. Nga sẽ thế Đức và nước Nga lại là một nước buôn người to lớn trong hoàn cầu. Ở Nga Sô, mỗi con người là vật sở hữu của quốc gia...

                            ---Vậy tình trạng ấy không làm cho con hãi hùng sao?
                            ---Không
                            ---Chính chỗ đó mới là nguy hại! VÌ như vậy đủ chứng tỏ rằng con không còn chút trọng vọng nhân tính con người. Mà con cũng là con người, thì con không còn trọng con nữa.
                            Lucian đáp:
                            ---Con trọng mỗi người theo giá trị của họ. Con chắc ba không có gì để trách con về địa hạt ấy.
                            ---Phải con trọng mỗi người tượng trưng một giá trị đáng kể.
                            --- Như vậy thì có gì phải nói đâu?
                            ---Nhưng con có trọng con người vì giá trị bản chất, vì giá trị nhân phẩm hay chăng?
                            ---Đã hẳn rồi. Con chẳng khi nào làm cho một người đau khổ mà không thương hại và không hối hận
                            ---Nhưng đối với một con chó, con cũng không làm nó đau đớn mà không thương hại, vì con biết rằng khi lấy roi quất nó thì nó sẽ đau đớn. Con thương hại con người cũng như con thương hại tất cả sinh vật. Vậy ba muốn biết rõ con trọng người vì họ là con người, vì họ có giá trị duy nhất, không thể thay thế được; dầu họ không só một giá trị xã hội, hoặc họ không làm cho con phải thương hại hay mến yêu như một con thú, con có kính trọng họ hay không?
                            ---Con chưa hề nghĩ đến điều ấy. Con biết rằng con trọng người tùy theo giá trị xã hội của họ, và vì họ là một sinh vật. Vả lại, tất cả ai cũng nghĩ và cảm như con....
                            ---Con có chắc rằng thế giới ngày nay có nghĩ và cảm như con không?
                            ---Chắc chắn như vậy, một cuộc suy luận chặt chẽ và hợp lý bắt buộc ta phải cảm nghĩ như vậy. Con người là một giá trị xã hội. Kỳ dư, chỉ là giả thuyết.
                            ---Thế thì thật là nghiêm trọng.
                            ---Có gì ba thấy là nghiêm trọng trong ấy
                            ---Văn hóa của ta mất đi. Nó có ba đức tính: yêu và trọng cái Đẹp, đức tính này mượn của người Hy Lạp; yêu và trọng cái Quyền, mượn của người La Mã; yêu và trọng con Người, mượn rất trễ và thật khó khăn của đạo Thiên cháu. Bởi tôn trọng ba biểu tượng ấy: con Người, cái Đẹp, cái Quyền, mà văn hóa Tây Phương ta mới được tốt đẹp như thế. Rồi bây giờ nó lại mất đi cái phần quý báu nhứt của di sản là tình yêu và trọng con Người. Không có tình yêu con Người, không có lòng trọng con Người, thì văn hóa Tây phương không còn tồn tại được nữa. Nó chết vậy.
                            ---Trong lịch sử, con người đã trải qua lắm hồi đen tối hơn giai đoạn ta đang trải qua ngày nay. Con người bị thiêu đốt giữa thập mục sở thị, bị hy sinh trên bàn thờ tế lễ, bị tội buộc vào bánh xe và đánh gãy chân, bị mua bán và đối xử như một món đồ. Nếu chúng ta cũng phán đoán quá nghiêm khắc đối với thời đại chúng ta như vậy, thì ắt là không công bằng.
                            ---Đúng vậy. Trong thời kỳ đen tối ngày nay con Người bị bỏ quên và sự hi sinh nhân mạng là thi hành một cách dã man. Nhưng chúng ta mới thắng được sự dã man và bắt đầu quý trọng con người. Chúng ta đang còn trong vòng sơ khởi và còn phải tiếp tục học hỏi thêm. Thế mà sự hiện diện của xã hội kỹ thuật đã phá hủy công trình của ta đã dày công chiến thắng và tạo nên từ mấy thế kỷ châm bón vun trồng. Xã hội kỹ thuật đem lại sự khinh rẻ con người. Con người ngày nay bị giảm hạ tới mức độ giá trị xã hội mà thôi...Thôi ta về, chắc đã khuya rồi?

                            Lucian xem đồng hồ tay và nói:
                            ---Đòng o hồ con hết chạy. Ba xem coi mấy giờ?
                            ---Giờ thứ 25 rồi!
                            ---Con không hiểu.
                            ---Ba đã hiểu con. Không ai muốn biết giờ thứ 25 cả. Đó là giờ của văn minh Âu Châu.
                            #14
                              Whatever 08.01.2011 05:49:19 (permalink)
                              ---------------------------71-----------------------------------

                              Người trưởng đoàn vừa nói vừa cười:
                              ---Anh Moritz à! Họ bán anh cho dân Đức. Tôi tự hỏi không biết người Hongrois bán anh được bao nhiêu? Anh không đắt giá gì lắm. Đâu lối một thùng bì đạn là khá, vì tôi nghe người Đức không trả bằng tiền, mà bằng đạn dược. Tôi không tin rằng người Đức trả anh hơn một thùng bì đạn. Một thùng đạn để đổi tất cả: da với xương!
                              rồi người trưởng đoàn lại võ vai Moritz cười , và tiếp:
                              ---Giá cũng cao đấy ! Dân Nga không mua tới giá đó đâu. Bên xứ họ, con người còn rẻ hơn nữa.

                              Moritz không ưa bị chế giểu, nhưng anh làm thinh. Người trưởng đoàn là một sinh viên ở Bucarest. Y bị dân Hongrois bắt giam, và từ 8 tháng nay, và làm chung với Moritz ở pháo lũy. Moritz biết anh sinh viên hay nói giỡn chơi, nhưng y không hiểm ác. Y hỏi thêm Moritz:
                              ---Anh không tin rằng họ bán anh sao?
                              Moritz đáp:
                              ---Khong, tôi không tin, Con người có thể bị nhốt trong trại giam, trong khám đường , bị bắt làm việc, bị đánh khảo hoặc bị giết, chớ không bị bán !
                              --- Thế mà anh đã bị bán. Tôi dám thề với anh rằng họ đã làm như vậy. Anh, tôi, các người Roumains ở trong trại nầy đều bị họ bán cho người đức cả. Họ đã làm giấy tờ với nhau, bán năm chục ngàn người.
                              Nói xong, anh sinh viên bỏ đi.
                              Moritz suy nghĩ về chuyện vừa nghe. Anh nói thầm:
                              " Y muốn chế giễu mình; chuyện ấy không thể có thật được"

                              Nhưng suốt ngày, câu nói của người sinh viên cứ văng vẳng bên tai anh. Anh không thể không tin rằng người Đức đã mua anh và trả bằng một thùng đạn. Song càng suy nghĩ kỹ, Moritz nhận thấy rằng thật là điên rồ mới tin như vậy.

                              Trại giam ở biên giới hai nước Roumanie và Hongrie. Tội nhân đang đào hầm núp. Công việc xong được phân nữa. Antim, tên người sinh viên, định rằngphair mười tháng nữa mới đào hầm xong. Nhưng để cho công việc mau xong, người Hongrois cứ chở thêm tội nhân đến. Có cả tù khổ sai, trán mang dấu sắt nướng đỏ, vì họ không đủ người. Thế mà tội nhân được lịnh ra đi. Tất cả người Roumains và người Serbes ở chung trại giam với Moritz đếu bị đưa lên xe lửa. Moritz nghe nói người Hongrois không bằng lòng cách làm việc cảu hai dân tộc nầy, nên họ thay thế dân khác để có thể làm xong công việc mau lẹ hơn. Antim thì cho rằng tội nhân bị chở qua Đức vì họ đã bị bán rồi. Cũng có những người Roumains khác nói như vậy, song phần đông không ai tin chuyện ấy. Moritz cũng trong số đông nầy.

                              Một buổi sớm mai, Moritz xuống xe để đi đại tiện. Trên xe không có cầu, phải chờ xe ngừng, họ mới được chạy tứ tán chung quanh để đi, có lính canh giữ. Bữa nay, xe ngừng giữa đồng trống. Trời mưa và ui ui tối. Moritz ngồi lâu ở ngoài đồng. Lúc về gần xe thì thấy mỗi toa có viết chữ phấn, bằng tiếng Đức. Anh đọc: "Dân thợ Hongrois chào mừng các bạn Đại Đức Quốc Xã" "Dân Hongrois làm việc cho Trục chiến thắng". Moritz kêu Antim và chỉ cho anh xem, Antim nói:
                              ---Bây giờ anh có tin rằng người Hongrois đã bán chúng ta cho Đức chưa?
                              ---Không , tôi không tin. Không ai có thể tin được một chuyện như vậy!
                              ---Anh chờ coi, rồi anh sẽ tin!
                              Moritz chờ

                              Chuyến xe đậu ngoài đồng cho tới chiều. Mặt trời vừa lặn, thì các lính canh đi tủa khắp cánh đồng để hái bông. Moritz chưa từng thấy lính mang sứng lưỡi lê đi hái bông dưới sự chỉ huy của một sĩ quan. Viên sĩ quan nầy cũng hái bông. Xong rồi họ trở về xe, kết bông thành bó và giắt lên mỗi toa xe, chung với lá xanh, cỏ dây leo và cành cây, như chưng đám cưới . Trời tối. Xe khởi chạy Moritz muốn thức xem ra sao, nhưng buồn ngủ quá, anh ngủ quên. Khi tỉnh dậy, trời đã sáng. Cửa các toa xe đều đóng kín. Bên ngoài, nghe tiếng ồn ào. Chắc xe đậu ở một nhà ga, chớ từ trước đến giờ, xe chỉ đậu ngoài đồng trống, hay xa xa, ngoài thành phố. Dưới cửa sổ xe, nghe có tiếng người nói và tiếng đầu máy xe chạy. Moritz lắng tai nghe tiếng một người nói lớn, khi đi ngang toa anh. Anh nói thầm " Họ nói tiếng Đức". Và chừng đó anh mới nhìn nhận rằng Antim không có nói láo. Bọn anh bị bán cho Đức rồi. Moritz nghĩ thầm: "Chắc người Đức đã đổi mình cho dân Hongrois bằng một thùng đạn để lấy thân xác mình, xương, da, thịt mình."

                              Antim nói:
                              ---Chúng ta bị bán làm nô lệ suốt đời!

                              Khi vừa biết đã tới địa phận Đức, Antim liền đứng lên diễn thuyết. Cả thảy đều nghe, nhưng Moritz thì không để tai nghe. Tâm trí anh mải chú ý đến câu: "Làm nô lệ suốt đời!", và anh tưởng tượng trọn đời anh ở trong cái trại giam, đào kinh, đào hầm, đói khát, bị đánh đập và làm mồi cho chí rận.

                              Rồi anh thấy anh chết trong trại giam . Nghĩ đến có thể chết trong trại giam, nước mắt anh trào ra. Anh đã thấy nhiều tội nhân chết trong trại. Anh cũng đã có đào huyệt chôn họ. Khi tội nhân chết thì bị lột hết áo quần và chôn trần. "Như chó vậy". Moritz nghĩ thầm:" chó chết thì bị lột da để làm bao tay. Tù chết thì bị lột quần áo. Khi mình chết, biết đâu họ cũng quen tật mà lột da mình ?" Moritz vụt đứng phắt dậy, lẩm bẩm:
                              " Họ có thể giam ta suốt đời. Nhưng trước khi chết, ta muốn họ thả ta ra. Ít nhứt, một giờ trước khi chết. Ta muốn họ thả ta ra, ta được tự do, để đừng bị chết giam cầm! Chết bị giam cầm, thật là một trọng tội! Nhưng người ta đã bán mình cho Đức rồi, thì đời nào họ thả mình ra, dầu một giờ trươc khi chết cũng không được !"
                               

                              ----------------------------72-----------------------------

                              Eleonora West nói với ông Stein ngồi trước mặt nàng:
                              --- Trễ lắm là trong mười ngày, tôi phải ra đi. Nếu không đi khỏi xứ trước ngày, thì sẽ có lịnh tập nã bắt tôi. Mười ngày là thời hạn lâu nhứt của tôi định. Và không biết chừng như vậy cũng là lâu quá rồi.

                              Nàng ngó ông Stein ngồi trên cái ghế dựa như thường lệ, và để tự chứng tỏ mình không nói quá sự thật, nàng bèn kiểm điểm trong trí tình trạng của nàng.

                              Hạn kỳ cho công dân Do thái phải ghi tên tại Bộ nội vụ đã chấm dứt. Ai không tuân lịnh, theo một đạo luật mới, sẽ bị tù 10 năm. Nàng chưa đi trình diện. Tòa án được thơ tố cáo và đã mở cuộc điều tra . Hồ sơ mà ông Chưởng lý giữ chắc có nhiều giấy tờ nàng không biết, chứng nhận đích xác nguồn gốc chủng tộc của nàng. Hồ sơ ấy không thể mất cắp được. Mọi cuộc diều đình với mấy người điều tra để mua chuộc hồ sơ như lúc trước đều thất bại.

                              Nàng nói:
                              ---Lần nầy thì tôi chịu thua, ông Stein à! Tôi phải bỏ cuộc và trốn đi. Chỉ còn phương kế duy nhứt đó, tôi có thể làm. Trong hai năm rưỡi nay, tôi đương đầu với tất cả, tôichiuj đựng mọi thử thách, mọi công kích. thật rất khó khăn, song tôi đều làm được. nhưng định mạng không giúp mãi mãi kẻ gan dạ.
                              Ông Stein nói:
                              ---Cuộc tranh đấu chưa thất bại hẳn, nhưng thời hạn thật quá ngắn. Ta có thể bán nhà in, tờ báo, nhà cửa để có một số tiền khá . Lại còn bàn ghế, tranh ảnh và tủ sách nữa. Mấy chuyện nầy cũng dễ, và tiền bán được có thể gởi trong một nhân hàng bên Thụy sĩ. Nhưng trong thời hạn mười ngày, thật khó cho chúng ta chạy cho được giấy bổ nhiệm ông Koruga và các giấy thông hành ?
                              Hiện giờ, chỉ những người nào đi công cán chính thức mới được ra khỏi xứ Roumanie. Chồng tôi được cử làm giám đốc "Viện Văn hóa Roumain" ở Raguse. Theo sự bổ nhiệm đó, tôi là vợ, sẽ được giấy thông hành và được chấp nhận. Nhưng phải làm sao cho mau lẹ mới được. Ông chưởng lý đã bảo với tôi rằng ông chỉ còn một cách giúp tôi hoãn cuộc điều tra, trong mười ngày. Sau thời hạn đó, ông không lãnh trách nhiệm, và sẽ buộc lòng ký trát bắt giam tôi.

                              Ông Stein thoáng thấy trước mắt, hình ảnh Eléonora West trong tù. Ông hãi hùng xua đuổi ý ấy. ÔNG hỏi :
                              ---Bà có nói gì với ông Traian chưa? Bà vụng tính lắm. Thế nào ông cũng biết được. Và nếu cho ông hay sớm, dầu một giờ đi nữa, thì biết đâu ông lại không có kế cứu bà. Ông sẽ nói làm sao khi thấy công văn bổ nhiệm và giấy thông hành mà ông không bao giờ xin ?

                              ---Tôi không thể nói thật với chồng tôi được. Tôi không có lý do gì để giấu giếm một chuyện mà trong hai tuần nữa, công chúng sẽ hay biết. Chàng sẽ biết tôi là Do thái, Nhưng tôi không thể nói ra được. Tôi đã đuối sức rồi. Tôi cố gắng không nổi nữa. Nếu muốn nói với chàng một sự bí mật mà tôi cố giữ kín trong hai năm nay, tôi phải có một cam đảm mà nay tôi không còn nữa. Tôi kiệt lực rồi. Ý chí tôi quá căng thẳng từ lâu, nên đến nay tôi rất mệt, mệt mỏi, rã rời...

                              Éleonora hai tay ôm đầu, chống trên bàn viết. ÔNg Stein ngó sửng nàng.
                              Nàng thật quá đau khổ, mỏi mệt. Ông thương cảm, nhưng ông không làm sao giúp đỡ nàng được. Ông mở cặp da để khỏi bị bắt buộc ngó, để khỏi thấy cảnh nàng đau khổ hai tay cứ ôm đầu, rũ chí. Trong cặp da đựng mấy giấy tờ bán nhà, đất, nhà in, tờ báo và tranh ảnh của Éleonora West, lại thấy có một cái bốp, đính chữ bằng vàng, tên của Traian Koruga. ÔNg lấy ra để trên bàn trước mặt Éleonora. Nàng nhìn rồi cầm lên.

                              Ông Stein nói:
                              ---Ngày mai là ngày kỹ niệm hai năm đám cưới của bà, Tôi biết bà bận tâm, không nhớ mua món gì tặng ông, nên tôi đem cho bà vật nầy. Chắc ông sẽ vui lòng. Món nầy cũng khá tốt.
                              ---Vậy ngày mai là ngày kỹ niệm đám cưới tôi được hai năm sao? Thế mà tôi quên mất. Cám ơn ông đã nghĩ hộ giùm tôi. Traian sẽ sung sướng lắm!

                              Nàng nhìn và rờ nhẹ chiếc bốp da như mơn trớn nó. Nàng nói:
                              ---Tôi không biết tại sao tôi cứ giữ kín chuyện nầy. Chắc tại tôi quá yêu chằng. Nếu chàng biết được thì thế nào chàng cũng bận tâm giúp tôi. Tôi tin chắc chắn như vậy. Nhưng tôi không nói ra vì tôi sợ mất chàng,Tôi biết rằng tôi sợ vô lý. Nhưng mỗi lần định nói, thì lại sợ sệt, nên tôi cứ giữ mãi điều bí mật ghê gớm ấy. Traian là người độc nhất còn liên hệ đến đời tôi. Mất chàng tôi cũng sẽ mất luôn.

                              Éleonora để bốp xuống và vụt nói:
                              ---Ông biết ông chưởng lý nói gì với tôi không? Ổng cho tôi chưa hẳn có chồng chánh thức.
                              Tiếng nàng run lên, nàng tiếp:
                              ---Và ổng nói đứng. Tôi làm hôn thú, sau khi luật cấm người Roumain cưới người Do thái. Luật ban hành tháng tư và tôi làm hôn thú với Traian bốn tháng sau. Chánh thức thì hôn thú của tôi không giá trị. Tất cả các hôn thú làm sau ngày ấy, dầu biết dầu không, đều đương nhiên bị hủy bỏ hết.

                              Éleonora nín bặt. nàng còn nghe văng vẳng bên tai lời ông chưởng lý:" Ông Koruga Traian không phải là chồng bà.Theo luật thì ông chưa vợ. Cuộc hôn nhân của bà đương nhiên tự tiêu hủy vô hiệu. Ông Traian muốn cưới vợ lúc nào tùy ý, mà không bị cho là phạm tội trùng hôn. Nếu bà có con, thì là con hoang, và nó chỉ được mang têh West chớ không được tên Koruga. Chính bà, bà cũng là giả mạo, mõi khi bà ký tên là Éleonora Koruga"

                              Nàng nói với ông Stein:
                              ---Ông cứ trả giá nào cũng được, miễn trong thời hạn rất ngắn ta có giấy thông với lời chứng nhận cầm tay. Giấy thông hành đề tên ông và bà Koruga...
                               
                              --------------------------------73-------------------------------

                              5 ngày sau. ông Stein trở lại với công văn bổ nhậm Koruga làm giám đốc"Viện Văn hóa Roumain" ở Raguse và những giấy thông hành ngoại giao, bao bìa da xanh xanh.

                              Ông vui mừng nói:
                              ---Bà Koruga, chúng ta đã thắng. Tôi mua cả giấy xe lửa có toa giường nằm đến Vienne. Thứ hai nầy bà đi. Tôi rất vui mừng thấy bà ra đi được.
                              ÔNg Stein lau mắt kiếng. Éléonora West vừa xem giấy tờ, vừa ngó ông. Ông nay ốm nhiều. Nàng muốn hỏi ông có đi hay không, thì ông lại nói:
                              ---Tôi không biết rồi chúng ta có gặp nhau nữa không. Đêm nay. một số đông người Do thái sẽ bị chở đi Transdnistrie. Tôi rất vui thấy bà ra đi. Nếu có dịp bà trở lại đây chắc bà không còn gặp một người Do thái nào ở Bucarest cả. Tôi đây, cũng không. Người như tuổi của tôi, thì làm sao chịu đựng lâu nổi trong trại giam, bên kia Boug.
                              ----------------------------74------------------------------

                              Traian Koruga đang ở trong văn phòng. Nora không bao giờ vô phòng, trong khi chàng đang làm việc. Nhưng bữa nay, nàng cầm mấy giấy thông hành bước vô phòng. Traian đang ngồi tại bàn viết, hai tay ôm đầu. Nàng nói:
                              ---Em có món quà kỹ niệm ngày cưới năm thứ hai của chúng ta tặng anh. Em vận động cho anh đi làm Giám đốc "Viện Văn hóa Roumain" ở Raguse.

                              Đưa sắc lệnh bổ nhậm cho chàng, nàng tiếp:
                              ---Ở Dalmatie, có bờ biển đẹp nhứt hoàn cầu. Anh có thể yên ổn tiếp tục quyển tiểu thuyết của anh.
                              ---Làm sao em thành công một mình được? Và nhứt là làm sao em có thể giữ bí mật tài vậy?
                              Traian hôn nàng và nói tiếp:
                              ---Nora em thật là thần tình! Em biết rằng anh hân hoan lắm không ? Anh cần phải đổ phong thổ để viết tiếp quyển truyện. Anh không thể viết tiếp chương kế. Anh cảm thấy phải ở một nơi khác mới viét được. Anh linh cảm như vậy. Chắc chắn là một chương quan trọng trong quyển sách ...

                              Éleonora bước lại hôn chàng nơi miệng để Traian khỏi thuật " chương kế" của quyển sách. Nàng quá sợ sệt rồi.

                              -----------------------------75-------------------------------------

                              Viên chức của xưởng nói:
                              ---Anh được cắt làm một công việc dễ. Anh còn đau. Vả lại người ta đưa đến đây toàn kẻ đau yếu.
                              Y ngó Moritz một cách thù ghét. Y đọc lại mảnh giấy cầm tay, rồi nghi ngờ ngó Moritz nữa. Từ hai năm nay ở Đức, Moritz đều bị nhìn như thế. Anh luôn luôn bị nghi có can án, mặc dầu anh không có tội gì, nhưng chắc chắn một ngày kia anh sẽ phạm tội.
                              Viên chức hỏi:
                              ---Anh là Hongrois hả? Tôi có nhiều dân Hongrois rồi, nhưng họ không làm vừa ý tôi. Phần anh, chắc có khác hơn.
                              Rồi y mỉm cười và đọc lớn lên:
                              ---Moritz Ianos, dân Hongrois, 32 tuổi, thợ không chuyên môn, tới nước Đức ngày 21.06.1941.
                              Moritz tự biết từ hai năm nay, đã trở thành dân Hongrois, vì giấy tờ biên như vậy. Anh ngó theo viên chức đang đọc bảng các xưởng , các hãng và trại giam ở Đại Đức Quốc xã, những nơi mà anh đã làm công việc từ trước đến giờ. Bảng kê dài lắm. Các loại xưởng kỹ nghệ đều có trong ấy. Moritz thấy tự hào đã làm trong nơi như vậy. một lúc, anh thoáng thấy lại hàng chục trại giam có rào kẽm gai, hàng chục trại gaim anh có làm việc, các hãng , các thành phố, các nỗi đau đớn anh đã chịu đựng. Anh tưởng viên chúc sẽ thán phục lòng cam đảm của anh đã đương đầu với bao thử thách đau kjoor trước khi đến đây. Nhưng viên chức chỉ xem sơ qua tên các chỗ Moritz đã khổ sở trải qua, và đọc đoạn chót:" Ra nhà thương, thợ ngoại quốc, số 707, ngày 08.03.1943"

                              Moritz lạ lùng thấy một người đọc bảng kê khai những nỗi đau khổ của anh mà không chút chạnh lòng. Viên chức đó chỉ lấy viét chì gạch thêm ở góc, nơi chỗ còn trống:" Trình diện tại xưởng làm nút áo Knopf Und Sohn, ngày 10.03.1943" Đoạn y cất thẻ trong hộc tủ với mấy thẻ khác và ngó Moritz nói:
                              ---"KỶ luật, vâng lời, làm việc, trật tự!". Đó là châm ngôn của các thợ ngoại quốc tại xưởng nầy. Trong xưởng cũng có thợ đàn bà Đức. Chuyện nầy quan trọng. Anh phải để ý: mỗi liên lạc với đàn bà Đức là bị phạt ít lắm 5 năm tù. ÔNg giám đốc xưởng rất nghiêm khắc về khoản nầy. Mỗi đàn bà Đức đều có dán trên da một miếng giấy nhỏ, giấy ấy được quyền cho anh lãnh 5 năm tù. Nếu một khi anh đặt tay vào những chỗ không được phép rờ đến trên thân mình họ, thì anh đã biết cái gì chờ anh rồi. Đừng tưởng anh sẽ được cái gì khác. Tên Hongrois, trước anh đã ngồi tù. Tôi có cho nó biết, hồi mới tới, như tôi cho anh biết hôm nay, nhưng nó không chịu đếm xỉa đến lời cảnh cáo của tôi. Nó tưởng trời tối và đã trốn trong cái mền với người đàn bà thì không ai thấy được. Nhưng ở tại Đại đức quốc nầy, anh không thể làm một cử động gì mà không bị bắt liền. Dầu ở trong mền cũng vậy. Anh không thể hành động mà chúng tôi không hay tức khắc. Chúng tôi đoán được những gì anh suy nghĩ trong đầu. Ý tưởng của anh. Tất cả những ý tưởng của anh! Sang qua điểm thứ nhì : xưởng làm việc cho chiến tranh. Tất cả những gì anh thấy và nghe đều cơ mật quân sự. Thợ ngoại quốc không có quyền biết xưởng sản xuất thứ gì, được bao nhiêu, và phương pháp sản xuất như thế nào. Nếu anh muốn tìm hiểu thì đầu anh sẽ rơi. Tháng giêng rồi, một thợ dân Ý bị hành hình. Hiện giờ một thợ dân Tcheque sắp bị xử vì muốn biết bí mật của xưởng Knopf Und Sohn.  
                              Viên chức đứng nói chuyện rồi đi ra cửa, Moritz theo sau. Y nói:
                              ---Tới bây giờ, không một người thợ Hongrois nào làm ở đây mà tôi bằng lòng. Họ ngồi tù cả. Một trong bọn ấy bị hai chục năm khổ sai, vì muốn phá hoại. Ước mong anh là một ngoại lệ, dẫu rằng tôi không tin có ngoại lệ!

                              Viên chức ngừng trước một cái máy chở thùng chạy trên đường rầy. Tại đầu đường rầy, một người thợ lấy từng thùng và chồng lên trên chiếc xe nhỏ gần y. Lúc viên chức đến gần người thợ, thì cái xe nhỏ chất đầy thùng, chạy trên đường rầy. Một cái xe khác, trống không, chạy tiếp đến gần người thợ. Người thợ như không thấy có sự thay đổi, cứ tiếp tục lấy từng thùng, cái nầy đến cái khác, do dây trân chuyền tới, và chất đầy trên chiếc xe nhỏ trống không ấy, như anh đã làm lần trước. Mấy thùng đồ xem nặng lắm.

                              Viên chức nói:
                              ---Đấy là công việc của anh kể từ ngày mai. Dễ lắm. Anh chỉ lấy mấy thùng đầy đồ trong xưởng chuyền ra và để lên trên chiếc xe trống đặng nó chở vô kho. Trật tự rất nghiêm xác, đó là luật quan trọng hơn hết. Anh có làm việc trong xưởng chưa?

                              Moritz ngó người thợ cúi xuống một cách máy móc, gồng tay một cách máy móc, ôm thùng nút để trên xe, không nghĩ đến việc y làm, và cũng không nghĩ đến việc gì khác cả. Y cũng chẳng tưởng đến những người đang đứng gần y. không chừng y cũng chẳng thấy họ nữa.

                              Viên chức cắt nghĩa:
                              ---Máy móc không dung tha cái gì vô trật tự. máy móc không dung tha tình trạng hỗn loạn, sự lười biếng, trễ nải của con người đâu.
                              Moritz ngó viên chức. Y nói tiếp:
                              ---Anh không được phép nghĩ đến chuyện khác. may móc sẽ phạt anh ngay. Trí óc anh phải chăm chú theo người máy, bạn đồng nghiệp anh, người thợ kỹ thuật đã đem cái thùng tới đưa anh. Anh chỉ phải cúi xuống đỡ lấy trên tay nó và đặt lên xe.
                              Viên chúc mỉm cười.
                              Moritz rán kiếm cánh tay của người máy, bạn thợ kỹ thuật cảu anh, nhưng anh không thấy đâu cả. Anh ngó viên chức. Y vẫn mỉm cười, nói tiếp:
                              ---Người máy không tùy theo người ta. ANh phải tùy theo nó và điều hòa những cử động của anh cho ăn khớp với những cử động của nó. Sự ấy đương nhiên phải vậy, vì nó là một người thợ toàn bị, còn anh thì không. Không một người nào có thể là một người thợ toàn hảo hết
                              Chỉ có máy móc! Ta phải học nó để làm việc. Anh hiểu chưa? Nó sẽ dậy anh kỹ luật, trật tự và sự hoàn mỹ. Có bắt chước nó, anh mới trở nên một người thợ nhất hạng. Nhưng anh chẳng khi nào thành thợ nhứt hạng được. Anh là dân Hongrois, àm trong xưởng nầy, dân hongrois nhìn ngó đàn bà, chớ không nhìn ngó máy móc.

                              Moritz muốn nói anh là dân Roumain, chớ không phải dân Hongrois. Anh định muốn thuật trở lại đời anh, các khám đường anh bị giam, sự đánh đập anh đã chịu đựng ở Budapest, nhưng viên chức đang trầm trồ ngó máy móc lần lượt đua đến mấy thùng trắng tươi, lặng lẽ và cách khoảng đều đều. ngó máy móc, rồi y ngó qua Moritz , tỏ vẻ khinh bỉ. Moritz cảm thấy sự khinh bỉ bao trùm anh, nên anh thôi, không thuật chuyện ngồi tù ở Budapest và chuyện viên thanh tra Varga.
                              Viên chức nói:
                              ---Con người là một tên thợ hạ đẳng. nhứt là dân Phương Đông. Yuij anh là dân Phương Đông, tụi anh thua kém máy móc. Anh chẳng những là một người , anh còn là người phương đông và dân hongrois, vả lại anh mới vừa ra nhà thương nữa! Một bịnh nhơn! Anh chỉ là một kẻ bịnh hoạn thôi.

                              Moritz thấy rõ viên chức khổ sở, anh muốn nói với y rằng anh rán hết sức mình để làm việc. Nhưng hắn lại nói tiếp:
                              ---Anh làm sao bì lại với máy móc. Anh phải biết tự xét lấy anh!

                              Rồi ngó moritz từ đầu đến chân, y nói:
                              ---Thật là bất kính, thật là ngạo mạn đối với máy móc, mà có ý tưởng dám so sánh máy móc với anh. Chúng nó hoàn toàn tuyệt xảo. Còn anh...Người ta không nên đưa cho nó những tay sai như vầy! Thôi, theo tôi. Tôi sẽ phát quần áo làm việc cho anh. Anh chỉ được vô xưởng khi mặc sắc phục thợ. Sắc phục thợ như sắc phục mục sư. Nhưng về chuyện ấy, anh không thể nào hiểu được? Tụi anh, dân hongrois, chỉ lo ngó đàn bà. Toàn là đồ dã man! 
                              -----------------------------------76-------------------------------------

                              Bốn giờ sáng bữa sau, Moritz đi một mình vố gian phòng tráng xi năng rộng lớn, đến gần chiếc xe đã chỉ cho anh hôm qua. Còn năm phút mới khởi sự làm việc. Lòng anh nao nao. Anh mặc bộ đồ xanh trùm kín thân mình và đi đôi guốc, nện xuống nền xi năng như tiếng búa đóng. Anh có thể đi nhón gót và không muốn khua động, lúc một mình vắng vẻ, nhưng tiếng guốc vẫn to như thường. Đến giũa phòng, nghe có tiếng kêu anh. Không phải gọi tên anh, nhưng Moritz biết là kêu anh. Anh chắc chắn như vậy. Anh quay đầu lại. Lúc ấy, người ta gọi anh lần thứ nhì. Lần nầy anh nghe rõ ràng:
                              ---Salve Sclave! ( chào anh nô lệ)

                              Một đầu bù tóc đen, một khuôn mặt có đôi mắt to, râu rậm và răng trắng bóng như men sứ, đang đứng sau cửa sổ nhỏ có song sắt. Đó là một người còn trẻ, ốm như bộ xương, đang ngó chăm chăm Moritz với đôi mắt to đen lánh. Thân mình y bị che khuất. Khi bốn mắt gặp nhau, y nói với Moritz như đac biết nhau từ lâu:
                              ---Salve Sclave!
                              --- Tôi tên là Ianos Moritz, Moritz trả lời, tưởng người ấy lầm mình với ai tên Salve Sclave

                              Ốc xưởng máy rú lên. Máy móc bắt đầu chạy. Moritz đã đứng vào chỗ, trên bao lơn. người tóc đen còn đứng cửa sổ ngó anh, cười thân thiện. Gã có nghe câu trả lời của Moritz, nhưng trước khi vô khuất, y còn ngó ngay Moritz và nói một lần nữa:
                              ---Salve Sclave!

                              Moritz bắt mấy thùng đầu chạy tới trên đường rày và để xuống chiếc xe trống. Nếu thùng không quá nặng thì một đứa tre bảy tuổi cũng làm được công việc nầy. Anh biết thùng đựng nút áo. An muốn xem coi nút ra sao, nhưng thùng nào cũng đóng kín. Nếu có thùng nào mở, anh cũng không dám dở nắp ra để xem nút áo. "Tháng giêng rồi, một người thợ dân ý bị hành hình. Bữa nay, một người thợ dân Tcheque sắp bị xử.

                              Moritz nhớ lại, thì tại người sau nầy muốn biết bí mật của xưởng Knopf Und Sohn. Anh tưởng tượng người thợ Tcheque đang đứng trước quan tòa, và chắc đang xin lỗi về sự y đã khám phá bí mật của xưởng nút áo. Rồi anh nghĩ đến người thợ Ý bị chặt đầu. Anh có gặp nhiều người Ý, họ đều vui tính. Vì thế, anh cũng tưởng người bị chặt đầu nầy, bản tính ắt cũng vui vẻ. Anh thấy đầu người Ý, có râu đen và mịn, đang mỉm cười và lăn dưới chân viên đao phủ.

                              Moritz tự thề không bao giờ ngó đến nút áo, nếu có thùng nào mở ra tình cờ. Không đáng gì mà ngó nút áo để bị chặt đầu! Và anh tự nói thầm rằng nút nầy để cho binh gia dùng. Ôm thùng trên tay và đặt lên chiếc xe trống, bỏi thùng kia chạy rồi mà anh quên ngó, nên anh tự hỏi không biết thừng này đựng loại nút áo nào? Có thứ cho thủy quân, cho lục quân và cho không quân. Có thứ đen, thứ xi vàng và thứ màu kaki. Moritz muốn thùng nút mình đang ôm là nút xi vàng vì thứ nút đẹp nhứt. Trông như mấy đồng tiền vang nhỏ. Lính thủy dùng loại nầy. " Không chừng thùng nầy đựng nút cho thủy quân...."  
                              Moritz trực nhớ lại lời của viên chức:" Chúng tôi biết tất cả những gì qua đầu óc anh. chúng tôi chụp ảnh những ý nghĩ của anh"

                              Anh rán kiềm hãm tâm trí đừng nghĩ đến mấy nút áo trong thùng nữa. Đó là một việc bí mật, mà Moritz thì không muốn biết những bí mật của xưởng.

                              Một lúc sau, anh tự thấy đang nghĩ coi nhà binh Đức làm gì với bao nhiêu nút áo ấy. Ilnhs tráng và sĩ quan Đức mà anh thấy, họ có nút đều đủ trên bộ quân phục và áo choàng của họ rồi. Nút áo đang làm đây sẽ dính trên những bộ sắc phục mới.

                              Moritz ngó vô số thùng đang chạy đều đều nối tiếp nhau, như nước sông cuộn chảy bằng phẳng, và twuj hỏi: " Chắc thùng chứa cả triệu nút. như vậy mới đủ để kết vào sắc phục cho toàn cả quân đội Đức. Hay chánh phủ ra lịnh cho binh sĩ mặc sắc phục mới, nên họ mới sản xuất nút áo nhiều như vậy.

                              Moritz lại tự hỏi không biết quân phục mới nầy có phải dùng để đi diễn binh khi hết giặc, trên các đường lớn ở đô thị, cờ xí đi đầu, ăn rập theo kèn nhạc nhà binh không? Các binh sĩ đều có nút áo vàng óng ánh, như mặt trời. Rồi anh bắt đầu mỉm cười, thấy mình đang đi trong đám đông coi diễn binh, và tự hào biết rằng nút áo của các sĩ quan , binh lính và cả của các Đại tá nữa đều đã qua tay anh hết. "Mấy nút áo mà ta đang cầm đây sẽ dính trên nhung phục cảu một Đại tướng. Và tất cả áo choàng, tất cả các nhung phục của Đại tướng sẽ được kết bằng thứ nút áo làm riêng biệt đựng trong thùng nầy. Biết đâu người ta chẳng dùng hết thùng nút áo nầy cho ông.

                              Moritz nương theo đà ý nghĩ mà quên lấy thùng chạy ngang trước mắt anh. Thùng rời khỏi đường rầy và rớt xuống đất, vang dội am ầm. Moritz lật đật chạy đỡ lên. Lúc ấy , thùng khác chạy đến chỗ của thùng trước. Thùng nầy lại cũng bị rớt xuống đất, càng kêu lớn hơn, vì đổ xuống nền xi năng. Moritz lom khom rán đỡ nó lên và ôm được thùng thứ nhứt trong tay. Thùng thứ ba lại rớt trên lưng anh. Anh đánh rơi hai thùng trước và đâm lo quýnh quýnh. Anh chưa từng sợ quýnh quýu như bây giờ. Thùng thứ tư lại rớt nữa. Rồi thùng thứ năm.

                              Moritz trở về chỗ, bỏ những thùng rớt xuống đất, và lo lấy để lên xe mấy thùng khác cứ tiếp tục chạy tới. Anh ngó cái máy, như muốn van xin, thuyết phục cho dây trân ngừng lại tới chừng nào anh lượm hết mấy thùng kia. Nhưng thùng vẫn tiếp tục chạy tới đều đều, cả hàng dài. Anh sợ bị phạt, dáo dác ngó chung quanh nhưng không ai đến nói chi cả.

                              Đứng trưa, máy ngừng chạy. Hồi nãy đến giờ Moritz luôn luôn sợ bị bắt tội. Anh bước xuống bục, lượm mấy thùng để lên trên xe. bây giờ anh mới mừng, vì không ai biết đến lỗi của anh đã phạm.

                              Nhưng xe chạy tự động, nên cũng ngừng lại một lượt với cả dàn máy và đứng yên trên đường rầy với năm thùng nút. Moritz định đẩy bằng tay. Nhưng chiếc xe đã khóa cứng và chỉ chạy tự động thôi.

                              moritz muốn ôm mấy thùng nút áo đem xuống kho. Nhưng anh không qua lọt cửa tường, vì nó chỉ rộng vừa chiếc xe nhỏ. Anh đứng đó, hai tay ôm hai thùng nút áo, mà không biết tính làm sao? một tiếng nói rền sau lưng anh. Moritz sợ hãi, để mấy thùng trở lại trên xe, và xây lưng lại.
                              Anh thấy sau song sắt cửa sổ một khuôn mặt xương với đôi mắt đen. Ngươig thanh niên ban sáng thân ái ngó anh và nói với anh lần thứ nhì: "Salve Slcave"!

                              Moritz quên lửng mấy thùng nút áo, luôn cả lỗi của anh vừa mới phạm. Anh cười và trả lời:
                              ---Tôi không phải tên gọi như vậy. Tên tôi là Ianos Moritz! Anh lầm tôi với ai rồi.
                              Thanh niên hả toác miệng cười, đưa hai hàm răng trắng nõn. Y cười dòn dã, rồi khuất sau cửa sổ, vừa nói to lên lần chót:" Slave Slcave!

                              Moritz đi ăn trưa và ngẫm nghĩ, chắc mình giống người nào thêm Slave Slcave lắm sao, nên chàng thanh niên mắt đen đó mới kêu mình như vậy, mặc dầu , mình đã nói tên mình với y rồi.

                              Về sau, anh mới biết chàng thanh niên đứng sau cửa sổ đó đều gọi người ngoại quốc làm trong xưởng là Slave Slcave cả. Y là người pháp. Y cũng xưng là Slave Slcave nữa. Nhưng sau nầy Moritz mới biết tên y là Joseph.
                              #15
                                Thay đổi trang: 123 > | Trang 1 của 3 trang, bài viết từ 1 đến 15 trên tổng số 32 bài trong đề mục
                                Chuyển nhanh đến:

                                Thống kê hiện tại

                                Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
                                Kiểu:
                                2000-2024 ASPPlayground.NET Forum Version 3.9