Nguyễn Bính nhà thơ của dân tộc

Nguyễn Bính,
Bất cứ một dân tộc nào hầu như đều có những nét văn hóa riêng biệt và VN cũng không ngoại lệ.  Trong thời đại hiện nay trong khi cố gắng hòa nhập và phát triển cùng với các nền văn hóa  khác vấn đề giữ gìn bản sắc lại càng quan trọng. Văn hóa dân tộc chính là vận hệ của một nước. Một trong những biểu hiện của văn hóa ngoài phong tục tập quán, ẩm thực, ca nhạc hội họa thì  những tác phẩm văn chương có thể phản ánh cuộc sống của một đất nước. Thông qua một tác giả và tác phẩm người ta có thể nhìn ra linh hồn của cả một dân tộc. Và Nguyễn Bính là một người như thế! Thơ của Nguyễn Bính mang nét dân gian trữ tình mang đậm tính Việt. Thơ ông giàu ngữ điệu như ca dao giàu nhạc điệu như lời ru. Thơ Nguyễn Bính gợi cho người đọc nhớ về cội nguồn đưa người đọc về một quá khứ tuy đã xa xôi nhưng vô cùng gần gũi đọng lại hoài trong ký ức mọi người với bao nuối tiếc thương nhớ hoài mong. Những con bướm, dậu mùng tơi, vườn chè, vườn chanh, hương bưởi, bãi dâu dòng sông con đò tuy giản dị nhưng khiến cho người đọc tràn đầy cảm xúc. Nguyễn Bính xứng đáng là một nhà thơ của toàn dân tộc vì thơ ông đi vào quảng đại quần chúng, đến với tất cả mọi tầng lớp.  Lời thơ đơn giản mộc mạc không khúc mắc khó hiểu,  thơ tưởng chừng như ngây thơ dân dã lại đi thẳng vào lòng người khuấy động lắng sâu rất lâu, điều này không phải ai cũng làm được. Đó chính là biểu hiện của một tài năng lớn xứng đáng đại diện cho nền văn hóa nước nhà.
Lỡ bước sang ngang
I
Em ơi em ở lại nhà,
Vườn dâu em đốn mẹ già em thương.
Mẹ già một nắng hai sương,
Chị đi một bước trăm đường xót xa.
Cậy em em ở lại nhà,
Vườn dâu em đốn mẹ già em thương.
Hôm nay khói pháo đầy đường
Ngày mai khói pháo còn vương khắp làng.
Chuyến này chị bước sang ngang,
Là tan vỡ giấc mộng vàng từ nay.
Rượu hồng em uống cho say,
Vui cùng chị một vài giây cuối cùng.
(Rồi đây sóng gió ngang sông
Đầy thuyền hận chị lo không tới bờ)
Miếu thiêng vụng kén người thờ,
Nhà hương khói lạnh chị nhờ cậy em.
Đêm nay là trắng ba đêm,
Chị thương chị kiếp con chim lìa đàn.
Một vai gánh vác giang san…
Một vai nữa gánh muôn vàn nhớ thương.
Mắt quầng,  tóc rối tơ vương,
Em còn cho chị lược gương làm gì!
Một lần lỡ bước ra đi,
Là không hẹn một lần về nữa đâu,
Cách mấy mươi con sông sâu,
Và trăm nghìn vạn nhịp cầu chênh vênh.
Cũng là thôi…cũng là đành…
Sang ngang lỡ bước riêng mình chị sao?
Tuổi son nhạt thắm phai đào,
Đầy thuyền hận có biết bao nhiêu người!
Em đừng khóc nữa em ơi!
Dẫu sao thì sự đã rồi nghe em!
Một đi bảy nổi ba chìm,
Trăm cay ngàn đắng, con tim héo dần.
Dầu em thương chị mười phần,
Cũng không ngăn nổi một lần chị đi”
 
Chị tôi nước mắt đầm đìa,
Chào hai họ để đi về nhà ai…
Mẹ trông theo, mẹ thở dài,
Dây pháo đỏ bỗng vang trời nổ ran,
Tôi ra đứng ở đầu làng,
Ngùi trông theo chị khuất ngàn dâu thưa.
 
II
 
Trời mưa ướt áo làm gì?
Năm mười bảy tuổi chị đi lấy chồng
Người ta: pháo đỏ rượu hồng
Mà trong hồn chị: một vòng hoa tang.
Lần đầu chị bước sang ngang,
Tuổi son sông nước đò- giang chưa tường
Ở nhà em nhớ mẹ thương,
Ba gian trống một mảnh vườn xác xơ
Mẹ ngồi bên cửi xe tơ,
Thời thường hỏi:Chị mày giờ ra sao?
 “…Chị bây giờ…” Nói thế nào?
Bướm tiên khi đã lạc vào vườn hoang
Chị từ lỡ bước sang ngang,
Trời giông bão, giữa tràng giang lật thuyền.
Xuôi dòng nước chảy liên miên,
Đưa thân thể chị tới miền đau thương.
Mười năm gối hận bên giường,
Mười năm nước mắt bữa thường thay canh.
Mười năm đưa đám một mình,
Đào sâu chôn chặt mối tình đầu tiên
Mười năm lòng lạnh như tiền
Tim đi hết máu cái duyên không về
 “ Nhưng em ơi một đêm hè,
Hoa xoan nở, xác con ve hoàn hồn.
Dừng chân trên bến sông buồn
Nhà nghệ sĩ tưởng đò còn chuyến sang.
Đoái thương than chị lỡ làng,
Đoái thương phận chị dở dang những ngày.
Rồi…rồi…chị nói sao đây!
Em ơi, nói nhỏ câu này với em…
…Thế rồi máu trở về tim
Duyên làm lành chị duyên tìm về môi.
Chị nay lòng ấm lại rồi,
Mối tình chết đã có người hồi sinh
Chị từ dan díu với tình,
Đời tươi như buổi bình minh nạm vàng
 “Tim ai khắc một chữ Nàng
Mà tim chị một chữ Chàng khắc theo
Nhưng yêu chỉ để mà yêu,
Chị còn dám ước một điều gì hơn.
Một lầm hai lỡ keo sơn,
Mong gì gắn lại phím đờn ngang cung.
Rồi đêm kia, lệ ròng ròng,
Tiễn đưa người ấy sang sông chị về.
Tháng ngày qua cửa buồng the,
Chị ngồi nhặt cánh hoa lê cuối màu”
 
III
Úp mặt vào hai bàn tay,
Chị tôi khóc suốt một ngày một đêm.
 
 “Đã đành máu trở về tim
Nhưng không ướt nổi cánh chim giang hồ.
Người đi xây dựng cơ đồ…
Chị về trồng cỏ nấm mồ thanh xuân.
Người đi khoác áo phong trần
Chị về may áo liệm dần nhớ thương
Hồn trinh ôm chặt chân giường
Đã cùng chị khóc đoạn đường thơ ngây .
Năm xưa đêm ấy giường này,
Nghiến răng… nhắm mắt… chau mày… cực chưa!
Thế là tàn một giấc mơ,
Thế là cả một bài thơ não nùng!
Tuổi son má đỏ môi hồng,
Bước chân về đến nhà chồng là thôi!
Đêm qua mưa gió đầy trời,
Trong hồn chị có một người đi qua…
Em về thương lấy mẹ già,
Đừng mong ngóng chị nữa mà uổng công.
Chị giờ sống cũng bằng không,
 Coi như chị đã sang sông đắm đò”.

ĐÔI NHẠN - Nguyễn Bính
Một bông cúc nở trong vườn vắng
Gió lạnh ngàn phương lướt thướt về
Lá úa dần mòn rơi rụng hết
Sương mù giăng mắc lụa lê thê
Sông quạnh tóc huyền buông lả lướt
Nàng buồn đưa mắt hững hờ trông
Một hai ba cánh buồm nâu ngả
Biển dậy màu xanh sóng chập chùng
Bỗng ngang biển thẳm ngang trời thẳm
Một chấm đen rồi hai chấm đen
Đôi vợ chồng son đôi nhạn nhỏ
Bay về tổ ấm mớm hương duyên
Sông yêu bốn cánh chèo khoan nhặt
Cố đẩy đò yêu đến bến yêu
Tuy gió lạnh về sương lạnh xuống
Thì mùa thu lạnh biết bao nhiêu
Môi nàng tự thuở tô son đỏ
Chưa nở lần nào với ái ân
Nhưng tự thuở son tô đỏ má
Má kia nước mắt thấm bao lần
Bởi đâu? hay bởi đôi chim nhạn
Đã mỉa mai nàng phận lẻ loi?
Song quạnh buồn hương nàng với bóng
Ngày ngày nhìn mãi nhạn chung đôi
Thê lương thấm mãi hồn son trẻ
Bóng vợ chồng chim ám ảnh nàng
Chăm chỉ người ta đan áo rét
Lâu rồi nàng đã bẻ que đan
Khi lẻ loi thân khi mắt lệ
Mãi nhìn đôi nhạn luyến nhau bay
Khi lòng là một nơi hoang đảo
Đan áo cho ai những lúc này?
Nàng như chờ đợi như mong ngóng
Ở mãi đâu đâu một sự gì
Nhưng chẳng bao giờ đưa đến cả
Tiếng chân ngựa dẫm lặng im nghe!
Tiếng chân ngựa dẫm trên đường sỏi
Nghệ sĩ anh chàng của bốn phương
Sương xuống lạc đường trời lạnh lắm
Tối rồi mưa nữa ngựa chùng cương
Bạn hãy cùng tôi cùng tưởng tượng
Một gian phòng nhỏ kín then sương
Mấy cành củi nổ thi nhau cháy
Than đỏ tung lên nắm bụi hường
Những câu tâm sự câu tâm sự
Đã thốt ra từ miệng ái ân
Bên đống than hồng người khách trọ
Má hồng như má gái đương xuân
Rồi một ngày sương hai ngày sương
Ngựa hồng chưa thấy thắng yên cương
Ái ân làm ngắn ngày lưu luyến
Cắt đứt bao nhiêu vạn dặm đường
Kể từ thu ấy mỗi thu sang
Tôi thấy nàng đan áo vội vàng
Tôi thấy nàng nhìn đôi nhạn nhỏ
Bằng đôi mắt đẹp của yêu đương

THOI TƠ - NGUYỄN BÍNH
Em lo gì trời gió,
Em sợ gì trời mưa
Em buồn gì mùa hạ,
Em tiếc gì mùa thu.
Em cứ yêu đời đi!
Yêu đời từ thuở nhỏ.
Rồi để anh làm thơ
Và để em dệt lụa.
Lụa dệt xong may áo,
Áo anh và áo em.
May áo nếu lụa thiếu,
Xe tơ em dệt thêm.
Thơ làm xong anh đọc,
Bên anh em lắng nghe.
Và để lòng thổn thức
Theo vần âu yếm kia.
Mộng đẹp theo ngày tháng
Đi êm đềm như thơ
Khác nào trên khung cửi
Qua lại chiếc thoi tơ

 QUÁN LẠNH (Nguyễn Bính)
Mùa thu đến chậm như chưa đến,
Lá vội rơi theo gió vội vàng.
Sương đã dâng lên, chiều lắng xuống,
Bến đò đã tắt chuyến sang ngang.
 
Đem theo cát bụi đường xa lại,
Tráng sĩ dừng chân khẽ thở dài.
Hơi lạnh đầm đìa trong quán lạnh
Người ta đóng dở chiếc quan tài.
 
Chậm chạp trăng liềm nhô khỏi mộng,
Ánh ngà vắt sữa xuống ngàn sương
Đêm nay tráng sĩ không nơi trọ,
Nằm tạm qua đêm quán dọc đường.

TƠ TRẮNG (Nguyễn Bính)
Tơ gạo phương xa tản mạn về,
Nắng về đồng lúa chin vàng hoe.
Một con diều giấy không ăn gió,
Õng ẹo chao mình xuống vệ đê.
 
Nàng đi trong nắng và trong gió,
Hương lúa thơm thơm vướng bước chân
Tơ gạo lẳng lơ (hay bắt chước?)
Vương vào mái tóc vướng vào khăn
 
Nàng dừng bước lại, khẽ giơ tay
Toan gỡ tơ ra trả gió bay.
Nàng nghĩ: “Vương chi tơ trắng này!
Tơ hồng ta sớm lỡ xe dây”.
 
Nhưng nàng lại nghĩ: “tự ngày xưa…
Chôn chết yêu đương đến tận giờ,
Gặp gỡ hẳn duyên trời định trước,
Tội gì chẳng để tóc vương tơ!”.
 
Tơ trắng vương trên mái tóc nàng,
Đưa nàng sang trọn bến đò ngang.
Yêu đương sống lại, con người ấy
Lại thấy đời tươi tựa nắng vàng

BƯỚC ĐI BƯỚC NỮA (Nguyễn Bính)
Xê lại gần đây, xích lại đây!
Lại đây cho mẹ nhủ câu này,
Mẹ không muốn thế, nhưng mà nghĩ,
Bấy lâu mẹ đã nhiều đắng cay.
 
Kể con giờ cũng lớn khôn rồi,
Dưới suối cha con hẳn ngậm cười
Mẹ muốn bước đi thêm bước nữa,
Còn đàn em nhỏ cậy con nuôi.
 
Con ơi! Mẹ khóc suốt đêm kia,
Khóc suốt đêm qua nữa chỉ vì…
Con có còn thương mẹ dại,
Thì con gái mẹ nhận lời đi.
 
Mẹ cũng không mong sướng lấy mình,
Nhưng mà số phận bắt điêu linh…
Vả chăng thiên hạ nào riêng mẹ
Gái góa qua đò uổng tiết trinh
 
Mai mốt con ơi! Mẹ lấy chồng
Chúng con coi mẹ có như không,
Khuya rồi đấy nhỉ, con đi nghỉ
Gió bấc đêm nay lạnh ngập phòng

NGƯỢC XUÔI (Nguyễn Bính)
Gió lạnh sương sa nặng hạt rồi,
Thuyền ta đậu lại bến này thôi.
Sáng mai xuôi ngược về đâu nhỉ?
Nào biết về đâu kẻ ngược xuôi!

Thơ Nguyễn Bính
DÒNG DƯ LỆ
Tặng TTKH
Cho tôi ép nốt dòng dư lệ
Rỏ xuống thành thơ khóc chút duyên
TTKH
Gió đưa xác lá về đường,
Thu sang nhuộm cả sầu thương một trời
Sầu thương quyện lấy hồn tôi,
Đêm qua ngồi đọc thơ người xa xăm
 
 Một nghìn năm, một vạn năm,
Con tằm vẫn kiếp con tằm vương tơ
Tặng người gọi một dòng thơ,
Hay là dòng nước mắt thừa đêm qua.
 
Đường về Thanh Hóa bao xa,
Bao giờ về nhớ rủ ta với! chàng!
Bảo rằng quan chẳng cho sang,
Ai đời quan cấm đò ngang bao giờ?
 
Vườn Thanh qua đấy năm xưa,
Trọ nhờ đêm ấy trời mưa tối trời.
 
Quanh lò sưởi ấm, bên tôi,
Bên người lão bộc nàng ngồi quay tơ
Tuổi nàng năm ấy còn thơ,
Còn bao hứa hẹn đợi chờ một mai,
(Rồi đây bao gió bụi đời
Tôi quên sao được con người vườn Thanh.)
Lạnh lùng canh lại sang canh,
Lòng tôi thao thức với tình bâng quơ.
Trót sinh làm kiếp giang hồ,
Dám đâu toan tính xe tơ giữa đường.
Thu sang rồi lại thu sang
Cúc bao lần nở lá vàng bao rơi,
Bao nhiêu vật đổi sao dời,
Đường bao dặm thẳm, hỡi người bốn phương?
Trọ bao nhiêu quán bên đường,
Nhưng không lần nữa qua vườn Thanh xưa
Cô nàng đêm ấy quay tơ,
(Tôi quên sao được) hẳn chưa lấy chồng.
Một hôm lòng lại nhủ lòng,
Nơi đây giáp với cánh đồng vườn Thanh.
Rồi tôi len lén một mình
Ra đi với một tâm tình hay hay.
Đường mòn tràn ngập bông may,
Gió heo báo trước một ngày thu sang
Dừng chân trước cửa nhà nàng
Thấy hoa vàng với bướm vàng hôn nhau.
Tìm nàng chẳng thấy nàng đâu,
Lá rơi lả tả bên lầu như mưa.
Chợt người lão bộc năm xưa,
Từ đâu mang mảnh guồng tơ lại nhà.
Một hai xin phép ông già,
Trọ nhờ đêm ấy nữa  là hai đêm.
Ông già nể khách người quen,
Ngậm ngùi kể trọn một thiên hận tình…
Rồi ông kết: (giọng bất bình)
“Giời cay nghiệt thế cho đành? Thưa ông.
Cô tôi nhạt cả môi hồng
Cô tôi chết cả tấm lòng ngây thơ.
Đâu còn sống lại trong mơ,
Đâu còn sống lại bên bờ sông yêu.
Buồng the sầu sớm thương chiều,
Khóc thầm biết có bao nhiêu lệ rồi!
Tơ duyên đến thế là thôi,
Thế là uổng cả một đời tài hoa.
Đêm đêm bên cạnh chồng già,
Và bên cạnh bóng người xa hiện về…”
Rùng mình, tôi vội gạt đi,
“Già ơi thảm lắm! kể chi dài dòng
Cháu từ mắc số long đong
Yêu đương chìm tận đáy long đã lâu
Đau thương qua mấy mươi cầu
Cạn dòng nước mắt còn đâu khóc người”.
Dối già một chút mà thôi,
Nghe lời già kể cháu mười đêm luôn,
Chợt thương chợt khóc chợt buồn,
Cháu như một kẻ mất hồn, già ơi!
 
Chuyện xưa hồ lãng quên rồi.
Bỗng đâu đọc được thơ người vườn Thanh
Bao nhiêu oan khổ vì tình,
Cớ sao giống hệt chuyện mình gặp xưa
Phải chăng? Mình có nên ngờ
Rằng người năm ấy bây giờ là đây?

Nguyễn Bính với bướm và hoa

Lê Hoài Nam




...Giá đừng có dậu mùng tơi
Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng
Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng
Có con bướm trắng thường sang bên này...


Hẳn tất cả những ai yêu thơ Nguyễn Bính đều không thể không thuộc khổ thơ trên trong bài Người hàng xóm. Nhưng hình ảnh con bướm không chỉ có trong một bài ấy mà còn xuất hiện trong nhiều bài khác. Trong văn chương, ở cùng một tác giả mà chăm chú mô tả nhiều lần một hình tượng nào đó, ắt phải có những căn nguyên. Với Nguyến Bính, sau khi đọc toàn bộ di sản thi ca của ông, chắc chắn sẽ không ít người đặt ra một câu hỏi: vì sao trong thơ Nguyễn Bính hình tượng con bướm xuất hiện nhiều lần thế?


Chẳng hạn, cùng trong bài Người hàng xóm, hình ảnh con bướm được nhắc đi nhắc lại, và mỗi điệp khúc tác giả lại thể hiện một cung bậc tình cảm khác: "Con bươm bướm trắng về bên ấy rồi", "Con bươm bướm trắng hôm nào cũng sang", "Tạnh mưa, bươm bướm biết còn sang chơi", "Tơ không hong nữa, bướm lười không sang"...
Hoặc trong bài Truyện cổ tích:


Em ạ ngày xưa vua nước Bướm/ Kén nhân tài mở Điệp lang khoa/ vua không lấy trạng, vua kể thế/ Con bướm vàng tuyền đậu Thám hoa...




Nhà thơ - nhà viết chèo Hoàng Tấn (tức Hồ Tăng Ấn), một người bạn thân của Nguyễn Bính, thì trong một bài hồi ức, đã có đề cập đến hình tượng con bướm trong thơ Nguyễn Bính như sau:
"Nguyễn Bính có một tập thơ đầu tay chưa in mà Bính rất trân trọng. Đó là tập thơ Bướm. Bính tự nhận tiền thân của mình là Bướm, nên lấy bút hiệu là Điệp Lang, tự coi mình là Hồ Điệp, Trang sinh, hồn bướm mơ hoa, những giấc bướm đã ru Bính vào giấc mộng triền miên, quên cái thực tại đau buồn, suốt thời thơ ấu. Bên cạnh tập thơ Bướm đó, Bính còn cho tôi coi bộ sưu tập khá công phu về những cánh bướm đủ loại, đủ cỡ, đủ sắc màu mà Bính săn bắt trong những năm tháng ở Thái Nguyên, Phú thọ, Yên Bái, Cao Bằng...".
Nhà thơ Bùi Hạnh Cẩn, anh em đôi con dì với Nguyễn Bính thì kể: Nguyễn Bính mồ côi mẹ từ khi còn thơ bé nên Bính được đưa về quê ngoại, cách quê nội vài ba đạc đường, nuôi dưỡng. Khu vườn nhà ngoại là cả một thế giới thiên nhiên kì vĩ với Nguyễn Bính:


"...Vườn nhà trồng nhiều thứ cây, hầu như mùa nào thức ấy, lại có cả những thứ vốn quen thuộc với miền Nam. Tạm kể tên chút ít, nào bông gòn, nào vú sữa, nào mãng cầu...Xuân về đủ các loài hoa: Bưởi, cam, chanh, đào, mơ, mận. Hoa chè thì nhiều vô kể...trẻ bé có thể ẩn nấp trong vườn chè rậm rạp, khó bề tìm kiếm nổi nhau. Tất nhiên, hoa lan nhiều loại, hoa huệ, hoa cúc, hoa từ tiêu, hoa hồng quế, kể cả hoa sam và hoa sâm, hoa mã đề, hoa ớt, hoa húng, hoa xương sông, hoa hương nhu và nhiều nữa. Mặt nước ao và ngòi luôn có hoa sen, hoa súng, hoa ấu và hoa trang..."


Vâng, một khu vườn mà nhiều hoa đến thế thì hẳn bướm phải nhiều vô kể. Đây cũng là một căn nguyên để Nguyễn Bính tiếp cận với những con bươm bướm và yêu chúng từ thủa chàng thi sĩ còn tuổi ấu thơ chăng? Và hẳn vì thế mà những năm tháng đầu đời cầm bút, Nguyễn Bính đã hoài thai ra những vần thơ quấn quýt những bướm những hoa:



"Anh trồng cả thảy hai vườn cải/ Tháng chạp hoa non nở cánh vàng/ Lũ bướm láng giềng đang khát nhụy/ Mách cùng gió sớm rủ rê sang...",



hoặc:



"Em đã sang ngang với một người/ Tôi còn giồng cải nữa hay thôi/ Đêm qua mơ thấy hai con bướm/ Khép cánh tình chung ở giữa giời...".


Có điều rất đáng bàn ở đây: con bướm trong thơ Nguyễn Bính ít khi hiện lên trong tác phẩm mà chỉ là một con bướm thuần túy, là sinh vật, là côn trùng. Bướm trong thơ Nguyễn Bính thường cặp đôi hoặc đi liền với hoa, với mùa xuân.


Chẳng hạn: trong bài Cầu nguyện:
...Giữa lúc nắng không tươi đẹp nữa
Hoa không buồn thắm, bướm không bay...


Trong bài Xóm Ngự viên:
...Giậu đổ dây leo suồng sã quá
Hoa tàn con bướm cánh nghiêng nghiêng...


Trong bài Hoa với Rượu:
...Rượu ái tình kia thành thuốc độc
Vườn trần theo bướm phấn hương bay...


Trong bài Trường huyện:
...Lũ bướm tưởng hoa cài mái tóc
Theo về tận cửa mới tan mơ...


Trong bài Sao chẳng về đây:
...Sao chẳng về đây bắt bướm vàng
Nhốt vào tay áo đợi xuân sang


Trong bài Trở về quê cũ:
...Xanh mướt đầu xuân nương mạ sớm
Dâu tằm xuân nở, bướm vàng hoe...




Còn nhiều lắm những câu thơ về bướm và hoa trong thơ Nguyễn Bính. Và chừng như cứ bài nào nói đến bướm và hoa thì đều dính đến mùa xuân hoặc tình yêu đôi lứa. Tình tròn đầy, viên mãn có bướm và hoa. Tình đơn phương đau khổ, tình trăng gió đa đoan, tình đổ vỡ đắng cay...cũng có bướm và hoa. Vậy thì con bướm với bông hoa ở đây không còn chỉ là chuyện của bướm của hoa đơn thuần nữa mà là chuyện của kiếp người. Đa tình, khát tình yêu như Nguyễn Bính mới có thể viết về bướm - hoa nhiều, đa dạng và...dan díu, đa tình, đa đoan đến thế. 

 

cám ơn tỷ Ly! Cô Hàng xóm- Nguyễn Bính

Nhà nàng ở cạnh nhà tôi,
Cách nhau cái dậu mồng tơi xanh rờn.
Hai người sống giữa cô đơn
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi.
Giá đừng có dậu mồng tơi
Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng.
Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng
Có con bướm trắng thường sang bên này
Bướm ơi! bướm hãy vào đây!
Cho tôi hỏi nhỏ câu này chút thôi,
Chả bao giờ thấy nàng cười,
Nàng hong tơ ướt ra ngoài mái hiên
Mắt nàng đăm đắm trông lên
Con bươm bướm trắng về bên ấy rồi.
Bỗng dưng tôi thấy bồi hồi,
Tôi buồn tự hỏi hay tôi yêu nàng?
Không, từ ân ái lỡ làng
Tình tôi than lạnh tro tàn làm sao!
Tơ hong nàng chả cất vào,
Con bươm bướm trắng hôm nào cũng sang.
Mấy hôm nay chả thấy nàng,
Giá tôi cũng có tơ vàng mà hong,
Cái gì như thể nhớ mong,
Nhớ nàng? Không! Quyết là không nhớ nàng.
Vâng, từ ân ái nhỡ nhàng,
Lòng tôi riêng nhớ bạn vàng ngày xưa.
Tầm tầm giời cứ đổ mưa,
Hết hôm nay nữa là vừa bốn hôm,
Cô đơn buồn lại thêm buồn,
Tạnh mưa bươm bướm biêt còn sang chơi.
Hôm nay mưa đã tạnh rồi,
Tơ không hong nữa, bướm lười không sang.
Bên hiên vẫn vắng bóng nàng,
Rưng rưng tôi gục xuống bàn rưng rưng.
Nhớ con bướm trắng lạ lùng
Nhớ tơ vàng nữa nhưng không nhớ nàng.
Hỡi ơi! bướm trắng tơ vàng
Mau vè mà chịu tang nàng đi thôi!
Đêm qua nàng đã chết rồi!
Nghẹn ngào tôi khóc, quả tôi yêu nàng.
Hồn trinh còn ở trần gian,
Nhập vào bướm trắng mà sang bên này.
 

GIỌT NẾN HỒNG
Giọt nến hồng gieo xuống án thư,
Ngoài nhà tiếng khách mỗi dần thưa.
Dì em khẽ ghé tai em dặn:
“ Như thế…từ nay…cháu nhớ chưa?”
Chiều ấy dì em đã trở về,
Mình em ở lại với buồng the.
Buồng the chăn gối nguyên mùi mới
Đốt nến hồng lên lại tắt đi.
 
Chết nhỉ! Đêm nay ngủ với chồng,
Trời ơi! Gió lạnh! Gớm mùa đông…
Lặng yên níu áo dì em lại,
Ngủ nốt đêm nay có được không?
 
KHĂN HỒNG – gởi chị
 
Chị cho em chị chiếc khăn thêu,
Ý chị thương em đã khóc nhiều,
Khóc chị ngày xưa, giờ lại khóc
Cho mình khi tắt một tình yêu
 
Em nhớ mùa xuân năm ngoái đây,
Em sang thăm chị ở hai ngày.
Vắng người, em có thưa cùng chị:
_Em đã yêu và đã đắm say.
 
Đưa ảnh người yêu cho chị xem,
(Cả thư người ấy viết cho em)
Chị cười: “Đáng sợ là đôi mắt,
“Chưa khóc đêm nào đã trắng đêm.
 
“Em cứ yêu đi! Thực thủy chung.
Yêu đi! Rồi chị tặng khăn hồng..
Bao giờ? Vui hỉ…về ăn cưới,
Chắc chả như khi chị lấy chồng”.
 
Em đi đeo đuổi mãi tơ duyên,
Dò mãi lòng sông, sắm mãi thuyền
Cho đến một hôm em mới nhớ:
“Lòng người..” Chị Trúc nhớ hay quên?
 
Người ta đi lấy cái giàu sang,
Quên cả keo sơn, lẫn đá vàng,
Mới nửa đời thôi em phải khóc
Hai lần hai chuyện “bước sang ngang”.
 
Em đi mất tích một mùa xuân,
Đi để chôn vùi “hận ái ân”
Không hiểu nghe ai mà chị biết
Em về, chị gửi một vuông khăn
 
Em đã dùng khăn chị để lau
Bao nhiêu nước mắt của u sầu
Em còn sợ nữa mùa thu tới,
Người ấy còn đan áo nữa đâu!
 
Em vẫn nghe lời chị: Thủy chung,
Cho nên khăn chị phải phai hồng.
Đem thân về ở vườn dâu cũ,
Buồn như khi chị lấy chồng

Tiểu sử
Nguyễn Bính sinh vào năm 1918 với tên thật Nguyễn Trọng Bính tại xóm Trạm, thôn Thiện Vịnh, xã Đồng Đội (nay là xã Cộng Hòa), huyện Vụ Bản, tỉnh Hà Nam Ninh (nay là tỉnh Nam Định).

Theo tài liệu được Hội Nhà Văn ở Hà Nội công bố về tiểu sử của ông: thuở nhỏ Nguyễn Bính không được đi học ở nhà trường mà chỉ được học ở nhà với cha là ông đồ nho Nguyễn Đạo Bình và đồng thời cũng được người cậu ruột là Bùi Trinh Khiêm dạy kèm. Ông mồ côi mẹ rất sớm, cha đi bước nữa, gia đình túng quẫn, nên khi lên 10 tuổi đã phải theo anh ruột là Nguyễn Mạnh Phác ra Hà Nội sinh sống. Thời gian này ông được người anh dạy học ở nhà. Năm 13 tuổi ông đã bắt đầu làm thơ và năm 1937 được giải khuyến khích về thơ của nhóm Tự lực văn đoàn với tập thơ Tâm hồn tôi. Những năm đầu thập niên 1940, Nguyễn Bính nhiều lần lưu lạc vào miền Nam. Lúc này ông đổi tên là Nguyễn Bính Thuyết. Năm 1943, Nguyễn Bính lại đi vào miền Nam lần thứ ba và đã gặp Đông Hồ, Kiên Giang. Có lúc ông cư ngụ trong nhà Kiên Giang. Đó là thời ông viết những bài Hành Phương Nam, Tặng Kiên Giang, Từ Độ Về Đây... Chính vì vậy ông được gọi là "thi sỹ giang hồ".


Từ độ về đây sống rất nghèo Bạn bè chỉ có gió trăng theo Những thằng bất nghĩa xin đừng tới Hãy để thềm ta xanh sắc rêu. (Từ Độ Về Đây - 1943)

Năm 1947, Nguyễn Bính tham gia kháng chiến chống Pháp ở miền Nam. Đến năm 1954, khi Hiệp định Genève chia đôi đất nước, Nguyễn Bính tập kết về Bắc năm 1955 và được bố trí phục vụ trong Hội Nhà Văn ở Hà Nội một thời gian.
Năm 1956, ông được giao nhiệm vụ phụ trách tờ Trăm Hoa (nguyên văn trong tài liệu của Hội Nhà Văn) và tham gia vào phong trào Nhân văn - Giai phẩm.
Đến năm 1958, bị buộc chuyển về tỉnh nhà Nam Định phục vụ trong Ty Văn hoá Nam Định cho đến khi mất.
Nguyễn Bính mất ngày 20 tháng 1 năm 1966, trong đêm trừ tịch xuân Ất Tị đúng như một câu thơ có tính chất định mệnh của ông:


Năm ấy, tháng Giêng, mùng Một Tết Còn nguyên vẹn cả một mùa xuân

Nguyễn Bính được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000


Các tác phẩm
Trong suốt 30 năm, Nguyễn Bính đã sáng tác nhiều thể loại như thơ, kịch, truyện thơ... Ông sáng tác rất mạnh, viết rất đều và sống hết mình cho sự nghiệp thi ca. Ông được đông đảo độc giả công nhận như một trong các nhà thơ xuất sắc nhất của thi ca Việt Nam hiện đại.: Một số tác phẩm:
Qua Nhà (Yêu đương 1936) Tương tư Chân quê (Thơ 1940) Lỡ Bước Sang Ngang (Thơ 1940) Tâm Hồn Tôi (Thơ 1940) Hương Cố Nhân (Thơ 1941) Một Nghìn Cửa Sổ (Thơ 1941) Người Con Gái Ở Lầu Hoa (Thơ 1942) Mười Hai Bến Nước (Thơ 1942) Mây Tần (Thơ 1942) Bóng Giai Nhân (Kịch Thơ 1942) Truyện Tỳ Bà (Truyện Thơ 1942) Ông Lão Mài Gươm (Thơ 1947) Đồng Tháp Mười (Thơ 1955) Trả Ta Về (Thơ 1955) Gửi Người Vợ Miền Nam (Thơ 1955) Trong Bóng Cờ Bay (Truyện Thơ 1957) Nước Giếng Thơi (Thơ 1957) Tiếng Trống Đêm Xuân (Truyện Thơ 1958) Tình Nghĩa Đôi Ta (Thơ 1960) Cô Son (Chèo cổ 1961) Đêm Sao Sáng (Thơ 1962) Người Lái Đò Sông Vỹ (Chèo 1964) Ngoài những tác phẩm kể trên, còn một số bài thơ viết trong năm 1964, 1965 và 1966 chưa kịp xuất bản.

Đánh giá
Các tác phẩm của Nguyễn Bính có thể chia làm hai dòng "lãng mạn" và "cách mạng" mà dòng nào cũng có số lượng đồ sộ nhưng khi nói về Nguyễn Bính là nói về nhà thơ lãng mạn của làng quê Việt nam.
Trong khi hầu hết các thi sĩ trong phong trào Thơ mới chịu ảnh hưởng của thơ phương Tây, Nguyễn Bính lại gắn bó và hấp thụ tinh hoa ca dao, dân ca, truyện thơ dân gian cả về nội dung lẫn hình thức. Bài thơ "Chân quê" chính là tuyên ngôn của thơ Nguyễn Bính.


Van em, em hãy giữ nguyên quê mùa Như hôm em đi lễ chùa Cứ ăn mặc thế cho vừa lòng anh Hoa chanh nở giữa vườn chanh Thầy u mình với chúng mình chân quê Hôm qua em đi tỉnh về Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều

Thơ ông biểu hiện cảnh quê, thắm được tình quê, hồn quê nước Việt với một sắc thái lãng mạn. Người ta gặp trong thơ Nguyễn Bính những hình ảnh bình dị, thân quen: hàng cau, giàn trầu, rặng mùng tơi, cây bưởi, thôn Đoài, thôn Đông.... Tâm sự của người con gái trong Lỡ bước sang ngang của ông cũng là tâm sự của rất nhiều phụ nữ Việt nam thời kỳ đó. Hình ảnh những cô thôn nữ trong trắng, những chàng trai quê chất phác luôn được Nguyễn Bính mô tả trong tình yêu lãng mạn nhưng đều dang dở, chua xót đã đi vào lòng độc giả nhiều thế hệ Việt nam. Nguyễn Bính sử dụng rất nhuần nhuyễn thể thơ lục bát, vì vậy thơ ông càng dễ phổ cập.

(Bài viết này viết để riêng tặng một người thích thơ Nguyễn Bính).


Tôi không hiểu vì sao mà trong cuốn “Thi nhân Việt nam” Hoài Thanh lại xếp vị trí của Nguyễn Bính quá ư khiêm tốn, gần cuối quyển sách. Và lời giới thiệu về ông cũng quá ư sơ sài? Có lẽ tại khi Hoài thanh viết cuốn này là lúc phong trào thơ mới đang dâng cao như những đợt sóngdữ dội của một cơn bão biển. Nó cuốn phăng đi tất cả những gì gọi là xưa cũ như thơ Đường, thể văn biền ngẫu và cả cái hồn quê chân chất những câu ca dao mộc mạc thấm đẫm tình người chăng?


Giữa thời buổi văn học trì trệ, im ắng, đọc ở đâu cũng chỉ thấy những bài thơ Đường cũ nát, sáo rỗng với một lớp trí thức đang hình thành nhỏ bé và cô đơn thì những câu thơ như “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào người”.
Hay:
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan.
Chẳng khác gì tiếng nổ của những trái bộc phá. Nó phá tan đi những gì xưa cũ trong tiếng reo hò của một tầng lớp tiểu tư sản thành thị mới hình thành đang muốn tự khẳng định vị trí của mình trong xã hội thì cái tiếng thầm thì đầy gợi cảm của Nguyễn Bính bị chìm lấp đi cũng chẳng có gì là khó hiểu. Chẳng thế mà Hoài Thanh đã phải viết:
“Dầu sao, những tính tình, tư tưởng ta hấp thụ ở học đường cám dỗ ta, những cái phiền phức của cuộc đời mới lôicuốn ta, nên ở mỗi chúng ta cái người nhà quê kia vốn khiêm tốn và hiền lành ít có dịp xuất đầu lộ diện. Đến nỗi có lúc ta tưởng chàng đã chết rồi” .


Nhưng rồi thời gian trôi đi, cái xưa cũ đã bị phá hết, những tiếng bộc phá vang trời không còn nữa, con người căng người ra đánh vật với sự mưu sinh, đầu óc quay cuồng với bao nhiêu tính toán, lo nghĩ. Đêm về, nằm vật xuống chiếc giường nhắm mắt lại cố giành cho mình một chút yên tĩnh để thư giãn thì từ đâu đó trong tiềm thức một tiếng thơ thì thầm như một dòng suối nhỏ trong mát róc rách tuôn chảy trong hồn:


Nhà anh có một giàn trầu
Nhà em có một rặng cau Liên phòng
Thôn đoài thì nhớ thôn đông
Cau Liên phòng nhớ trầu không thôn nào.


Đấy mới chính là lúc thơ Nguyễn Bính lên tiếng. Hóa ra cái anh chàng nhà quê trong mỗi chúng ta mà có lúc Hoài Thanh đã tưởng rằng đã chết chưa bao giờ chết cả và chẳng bao giờ chết vì anh ta là hiện thân của tâm hồn Việt trong mỗi một người Việt chúng ta. Đừng bao giờ nghĩ từ “Nhà quê” là bao hàm của cây đa, giếng nước, một cánh đồng lặng cánh cò bay bởi vì nếu nghĩ như thế thì rồi sẽ đến lúc tâm hồn Việt trong mỗi chúng ta sẽ chết. Sẽ đến lúc cây đa không còn nữa, giếng nước không còn nữa, dậu mồng tơi sẽ được thay thế bằng những bức tường.. Hãy nghĩ đến hai từ “Nhà quê” với người đàn bà một nắng hai sương chung thủy chờ chồng mà hóa thành tượng đá. Hãy gắn từ nhà quê với một anh chàng hiền lành chăm chỉ mà tâm hồn bao la, bát ngát như những cánh đồng. Cái hồn Việt lạ lắm, kì diệu lắm mà trong chúng ta, những người Việt, không phải ai cũng nhận ra. Tuy không nhận ra, nhưng thẳm sâu trong tâm thức mỗi người nó vẫn sống cho dù thực tế cuộc đời có thay đổi đến thế nào đi nữa. Và Nguyễn Bính là người đã nhận ra, đã chỉ cho chúng ta thấy thế nào là hồn Việt:


Hồn em như hoa cỏ may
Một chiều cả gió bám đầy áo anh.


Cả bài thơ có đúng hai câu. Nếu thoáng đọc ta chẳng thấy gì cả. Nhưng hãy lắng lại vài phút và suy nghĩ. Một cô gái được ví với một loài hoa cỏ không hương, không sắc, bình thường ta không hề để ý đến nàng. Thậm chí có thể ta không có khái niệm nàng có tồn tại ở trên đời. Nhưng rồi có một ngày ta gặp hoạn nạn, một buổi chiều cả gió, ta bỗng nhận ra rằng ta đã được sống trong tình yêu thắm thiết mà nhẹ nhàng, mãnh liệt mà kín đáo của nàng. Hồn Việt đấy! Gái Việt đấy!


Ai cũng bảo thơ Nguyễn Bính thấm đẫm chất ca dao, tôi không cho là như vậy. Nếu có chăng thì thơ Nguyễn Bính chỉ khoác một cái áo của ca dao mà thôi. Trong thơ ông hình ảnh làng quê bến nước, con đò, thôn đoài, thôn đông luôn luôn hiện lên khiến người ta lầm tưởng. Cũng có thể cái giọng thơ trong sáng, mượt mà khiến người đọc nhiều khi tưởng nhầm rằng mình đang đọc một câu ca dao. Không phải thế! Thơ Nguyễn Bính là thơ đích thực.Thơ Nguyễn Bính vừa sâu lắng, vừa tinh tế. Nằm sâu bên trong những hình ảnh cây đa bến nước là những khám phá của nguyễn Bính về tâm hồn Việt Nam.


Láng giềng đã đỏ đèn đâu
Chờ em chừng giập miếng trầu em sang
Đôi ta cùng ở một làng
Cùng đi một ngõ vội vàng chi anh.


Cô gái trách chàng trai sao vội vàng vậy? Nhưng chính cô, cô còn vội vàng hơn. Các cụ ngày xưa thường nói “Vừa giập miếng trầu mà đã…” ý nói đến sự nhanh chóng thế mà cô gái của chúng ta “Chừng” giập miếng trầu. Phải hiểu chữ “Chừng” ấy như thế nào đây? Có thể miếng trầu chưa kịp giập mà cũng có thể miếng trầu đã giập lâu rồi. Nhà thơ không nói, cô gái không nói nhưng tất cả chúng ta đều hiểu. Với cô, thời gian để giập miếng trầu là đã quá lâu rồi. Thế mà cô vẫn bảo với chàng trai “vội vàng chi anh”. Cái hồn Việt trong cô gái việt là thế đấy. Mãnh liệt mà tinh tế. Nó còn tinh tế hơn, kín đáo hơn khi chúng ta đọc tiếp hai câu dưới:


Em nghe họ nói mong manh
Hình như họ biết chúng mình với nhau.


“Với nhau” thật là tuyệt bút. Không phải là “yêu nhau”, “thương nhau” mà là “ với nhau” nhẹ nhàng, kín đáo và tinh tế. Tôi cứ nghĩ rằng mặc dù cô gái đã nói tránh đi rồi nhưng mặt cô gái vẫn cứ đỏ hồng lên e thẹn. Cái từ “với nhau” của thi nhân đã cho ta cái cảm giác đó .
Có nhiều người nghĩ, tình yêu mà đã kín đáo, nhẹ nhàng, sâu lắng thì làm sao tình yêu ấy có thể mãnh liệt được? Mà tình yêu đã mất đi sự mãnh liệt thì đâu còn là tình yêu. Không phải thế đâu. Tình yêu của cô gái Việt mãnh liệt lắm, nó mãnh liệt đến mức cô gái luôn luôn cảm thấy tình yêu của mình trở nên mong manh rất dễ đổ vỡ và cô sợ, cô lo lắng cho tình yêu của mình:


Ai làm gió cả đắt cau
Mấy hôm sương muối để trầu đổ non?


Một cơn gió nổi, một đêm sương sa, những lời thì thầm bàn tán của láng giềng cũng làm cô gái sợ. Đừng nghĩ theo cái lối nghĩ của người hiện đại chúng ta hiện nay “Cô gái không có niềm tin vào tình yêu” và cũng đừng nghĩ theo lối yêu bất cần đời mà tôi cũng không rõ đấy là tình yêu hay tình dục của đám thanh niên choai choai hiện nay vẫn yêu.


Hãy nghĩ đến nông thôn Việt nam của tám mươi năm về trước khi mà những cô gái không thể tự quyết định được số phận của chính mình thì mới thấy được ngọn lửa tình trong cô gái mãnh liệt đến nhường nào.
Cả một bài thơ chỉ có tám câu mà nói cho ta biết được cái hồn Việt trong những cô gái Việt. Không có một bài ca dao nào làm được thế mặc dù đọc lên ta vẫn thấy phảng phất một phong vị của ca dao và làng quê việt nam cũng phảng phất hiện lên với cây cau giàn trầu với vần thơ lục bát thân thuộc.


Không phải ai cũng cảm nhận được bài thơ như tôi đã trình bày với các bạn. Nhưng dù không cảm nhận được bài thơ sâu như thế thì người đọc vẫn bị bài thơ cuốn hút và người ta thuộc nó. Đấy chính là cái tài của Nguyễn Bính. Thuộc thơ ông có đủ các lớp người từ anh lái xe ôm đến những vị giáo sư khả kính. Hoài Thanh đã sai khi nhận định về Nguyễn Bính. Nếu là tôi, tôi sẽ kính cẩn đặt ông lên trang đầu của cuốn thi nhân Việt Nam vì tôi đoan chắc với các bạn rằng “ở Việt nam chỉ có ba nhà thơ mà thơ của họ được hầu hết các tầng lớp dân chúng đều thuộc, đó là Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương và Nguyễn Bính”. Bản thân tôi cũng vào loại đọc nhiều nhưng tôi cũng phải xấu hổ để thú nhận với các bạn rằng tôi không thuộc toàn bộ bài thơ nào của các tác giả thơ mới. Tôi có thể thuộc những câu thơ hay của họ nhưng cả bài thì không. Với Nguyễn Bính thì khác, tôi thuộc toàn bộ rất nhiều bài thơ của ông.


Tôi chỉ dùng hai bài thơ ít được chú ý nhất mà không dùng bất cứ một bài thơ nào nổi tiếng của ông khi viết về ông là với dụng ý rằng, “ Với Nguyễn Bính, còn nhiều điều chúng ta phải suy ngẫm”.


Thơ của Nguyễn Bính cứ thầm lặng loang đi trong dân gian, nó tan vào trong lòng người và kết tinh ở đấy như một minh chứng mạnh mẽ về sự trường tồn của tâmhồn Việt .


Hà nội 12-8-2009

Ngày xưa, khi còn đi học và ở trong ký túc xá thuộc một trường đại học lớn ở Saigon, tôi có dịp đọc Ngày Xưa Còn Bé của Duyên Anh, và qua đó đã cảm được những bài thơ trữ tình của Xuân Diệu và Nguyễn Bính. Thật ra, tôi bị mê hoặc thì đúng hơn. Nhưng giữa hai tác giả, thì tôi cảm thấy gần gũi với Nguyễn Bính hơn, có lẽ vì tôi là dân quê mùa, tỉnh lỵ. Những câu thơ tình "Tờ lá thắm đã lạc dòng u uất , ánh mai soi cũng pha nhạt màu ôi; Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất , Anh cho em, nên anh đã mất rồi" thật là hay, nhưng sao tôi vẫn thích những câu thơ đơn giản, mộc mạc gần như ca dao của Nguyễn Bính: "... Hai người sống giữa cô đơn; Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi; Giá đừng có dậu mồng tơi; Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng ...".

Tôi nghĩ, hầu như trong chúng ta, những người lớn lên ở Việt Nam, chắc ai cũng không ít thì nhiều nghe qua hay biết về nhà thơ tài hoa nhưng vắn số nàỵ Điều đó cũng dễ hiểu, vì thơ của Nguyễn Bính hình như đã đạt được trình độ dễ nhớ và đại chúng.

Đi ngược dòng thời gian một chút, vào đầu thế kỷ 20, khi mà phong trào thơ cũ (theo truyền thống) không còn phát triển nữa, thơ mới được trỗi dậy như trăm hoa đua nở. Trong khi người ta nô nức đua nhau theo phong trào thơ mới, làm thơ mới, thì Nguyễn Bính và Tú Mỡ vẫn tiếp tục đi theo con đường thơ cũ . Giữa những khuôn mặt sáng giá của vườn thơ mới như Xuân Diệu, Thế Lữ, Huy Cận, v.v. tên tuổi của Nguyễn Bính vẫn không hề bị lu mờ, mà ngược lại ông còn tạo được bản sắc rất riêng của mình. Nguyễn Bính viết:

Hoa chanh nở giữa vườn chanh
Thày u mình với chúng mình chân quê
Hôm qua em đi tỉnh về
Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều

Có người cho rằng qua bài thơ này Nguyễn Bính muốn làm một bản tuyên ngôn về đường lối sáng tác của mình. Đường lối thơ theo nhà quê. Không cần ra tỉnh, cứ hương đồng gió nội là hay rồi.
Nguyễn Bính là thi sĩ của tình yêụ Nhưng tình yêu của Nguyễn Bính không phải chung chung như :

Yêu là chết trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu ...
(Xuân Diệu)

hay táo bạo và Tây phương hóa như:

Hãy sát đôi đầu, hãy kề đôi ngực
Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài ...

Nhưng tình yêu của Nguyễn Bính rất nhẹ nhàng, tế nhị và Việt Nam:

Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng
Có con bướm trắng thường sang bên này ...

Và cũng không phải vội vàng, chạy theo kim đồng hồ như Xuân Diệu "Mau với chứ, vội vàng lên với chứ ... Mau với chứ! Thời gian không đứng đợi",
mà chỉ chầm chậm:

Láng giềng đã đỏ đèn đâu
Chờ em ăn dập miếng giầu em sang
Đôi ta cùng ở một làng
Cùng chung một ngõ vội vàng chi anh
Em nghe họ nói mong manh
Hình như họ biết chúng mình với nhau

Có lẽ trong chúng ta, ai cũng một lần nghe qua một vài câu thơ trang nhã, tình tứ và sâu xa trong bài Người Hàng Xóm:

Nhà nàng ở cạnh nhà tôi
Cách nhau cái dậu mồng tơi xanh rờn
Hai người sống giữa cô đơn
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi
Giá đừng có dậu mồng tơi
Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng ...

và để rồi tiếc cho một mối tình nhẹ nhàng nhưng đầy thi vị của thi sĩ . Nhà thơ yêu một người con gái (có thể là tưởng tượng), nhưng chỉ yêu thầm, không dám nói ra, mà chỉ âm thầm tự nhủ "tôi buồn tự hỏi hay tôi yêu nàng?", để rồi ngày tháng qua đi và nàng chết. Thi sĩ đã than khóc và mới nhận ra được là mình đã yêu:

Đêm qua nàng đã chết rồi
Nghẹn ngào tôi khóc ... Quả tôi yêu nàng.

Thời còn đi học, tôi thật sự đã cảm những câu thơ trên đây của Nguyễn Bính. Lúc đó, tôi còn muốn tìm hình ảnh của mình đâu đó trong bài thơ để hỏi mình có thương thầm ai không? Nhưng nào có được, khi mà sách vở và thi cử cứ đè nặng lên cuộc đời sinh viên đầy gian truân ...

Trong Thi Nhân Việt Nam, Hoài Thanh, khi phê bình về Nguyễn Bính, có viết: "Giá Nguyễn Bính sinh ra thời trước tôi chắc người đã làm những câu ca dao mà dân quê vẫn hát quanh năm và những tác phẩm của người, bây giờ đã có vô số những nhà thông thái nghiên cứu". Thật vậy! Nhiều bài thơ của Nguyễn Bính mang vần điệu ca dao và rất dễ nhớ. Nguyễn Bính không dùng chữ trừu tượng hay cầu kỳ để viết nên những vần thơ để đờị Ông cũng không không dùng những triết lý cao siêu để nói lên những điều hiển nhiên trong cuộc sống. Những câu lục bát của bài Tương Tư thật là dễ hình dung:

Thôn Đoài ngôì nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người
Gió mưa làbệnh của trời
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.

Tôi thấy cái so sánh "gió mưa là bệnh của trời" với "tương tư là bệnh của tôi yêu nàng" rất ư là sáng tạo và cân xứng. Trong câu "gió mưa là bệnh của trời" có âm vang của gió bão, trong khi câu kế "tương tư là bệnh của tôi yêu nàng" thì lại tả cái âm vang của một tấm lòng. Hai câu thơ không chỉ nói về cái vũ trụ mà còn nói về cái tình trong vũ trụ. Gió mưa của trời, của vũ trụ, luôn gây ra cái cảm giác buồn buồn. Và tương tư là một tính của con người, nhất là đôi trai gái yêu nhau; là một cái vốn tự nhiên. Tương tư là bệnh của tình nhân, như mưa gió là bệnh của trời đất.

Cũng có ý cho là "gió mưa" được lấy từ điển "Phong Vũ", tên một bài thơ trong Trịnh Phong, Kinh Thi, thể hiện tình cảm của người con gái đợi người tình. Tôi thấy ý này không chính xác mấy, vì Nguyễn Bính không học chữ một cách hệ thống từ nhà trường mà chỉ tự học từ một ông chú. Nguyễn Bính cũng không dùng điển tích trong thơ văn của ông ta .

Tôi còn cảm thơ Nguyễn Bính vì cái đặc tính mộc mạc, rất quê muà Bắc bộ.

Hai thôn chung lại một làng,
Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này
Ngày qua ngày lại qua ngày
Lá xanh đã nhuộm thành cây lá vàng
Bảo rằng cách trở đò giang
Không sang là chẳng đường sang đã đành
Nhưng đây cách một đầu đình
Có xa xôi mấy mà tình xa xôi..
Nhà em có một giàn giầu
Nhà tôi có một hàng cau liên phòng
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?

Mặc dù lúc đó tôi chưa hề ra miền Bắc bao giờ, nhưng đọc những câu thơ này, tôi cũng có thể hình dung ra cái trữ tình của trai gái thuộc vùng đồng bằng Bắc Việt Nam. Chỉ có trong thơ Nguyễn Bính, tôi mới thấy rõ tình yêu của người Việt Nam trong khung trời Việt Nam, vì chỉ Việt Nam mới có "thôn đoài, thôn đông" hay "hàng cau liên phòng".

Phần lớn các nhà phê bình đều nhận xét là tình yêu của Nguyễn Bính không lãng mạn, nồng cháy như Xuân Diệu, không chứa chan như Huy Cận, nhưng nhẹ nhàng và mộng tưởng. Riêng tôi thì thấy Nguyễn Bính cũng yêu say đắm lắm chứ. Thi sĩ yêu đến nỗi phải ghen. Người không muốn người yêu mình hôn hoa, xức nước hoa, đi tắm biển và thậm chí không muốn thấy người yêu "ôm gối chiếc đêm ngủ ." Ghen như vậy thì quả là hết ý!

Cô nhân tình bé của tôi ơi
Tôi muốn cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi và mắt chỉ
nhìn tôi những lúc tôi xa xôi
Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai
Đừng hôn, dù thấy đóa hoa tươi
Đừng ôm gối chiếc đêm nay ngủ
Đừng tắm chiều nay, bể lắm người
Tôi muốn mùi thơm của nước hoa
mà cô thường xức chẳng bay xa
Chẳng làm ngây ngất người qua lại
dẫu chỉ qua đường khách lại qua
Tôi muốn những đêm đông giá lạnh
Chiêm bao đừng lẩn khuất bên cô
Bằng không tôi muốn cô đừng gặp
Một trẻ trai nào trong giấc mơ
Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ
Đừng làm ẩm áo khách chưa quen
Chân cô in vết trên đường bụi
Chẳng bước chân nào được dẫm lên

Có người cho rằng bài thơ Ghen trên đây là bài thơ khéo nhất của Nguyễn Bính; từ cách gieo vần đến lời thơ và chất thơ .

Bên cạnh những bài thơ tình mà Nguyễn Bính đã tả một cách rất ngọt, rất chân chất ấy, nhà thơ còn rất thành công trong các bài thơ về người mẹ, người chị, giản dị dến không ngờ, nhưng gây xao xuyến và xúc động đến không ngờ cho độc giả. Chắc mọi ngươì còn nhớ bài Lòng Mẹ của Nguyễn Bính . Không một lời bóng bẩy, hào nhoáng, chỉ mộc mạc như tấm lòng của bao bà mẹ Việt Nam, nhưng sao đi vào lòng người đến thế:

Gái lớn ai không phải lấy chồng
Can gì mà khóc, nín đi không
Nín đi mặc áo ra chào họ
Rõ quý con tôi! Các chị trông
Ương ương dở dở quá đi thôi!
Cô có còn thương đến chúng tôi
Thì đứng lên nào! Lau nước mắt
Mình cô làm bận mấy mươi người
Này áo đồng lầm, quần lĩnh tía
Này gương này lược này hoa tai
Muốn gì tôi sắm cho cô dủ
Nào dã thua ai đã kém ai
Ruộng tôi cày cấy, dâu tôi hái
Nuôi dạy em cô tôi đảm dương
Nhà cửa tôi coi, nợ tôi giả
Tôi còn mạnh chán, khiến cô thương

Để rồi khi tiễn con ra ngõ về nhà ai, mẹ một mình quay vào lủi thủi một mình, một bóng. "Con gái là con người ta mà". Đdọc đến đây ai mà không cảm động? Những vần thơ chân chất đến độ khó mà phân biệt được đâu là đời và đâu là thơ nữa
Một bài thơ nữa của Nguyễn Bính, viết về cảm xúc của người chị cho người em khi đi về nhà "người ta" trong bài "Lỡ Bước Sang Ngang":
Em ơi em ở lại nhà
Vườn dâu em hái, mẹ già em thương
Mẹ già một nắng hai sương
Chị đi một bước trăm đường xót xa

Hẳn lòng người "chị" trong bài thơ này phải có nhiều uẩn khúc lắm, thế nên, lẽ ra phải vui trong ngày hạnh phúc của đời mình, nhưng giọng thơ lại chứa chất tang tóc, đau thương

Mắt quầng tóc rối tơ vương
Em còn cho chị lược gương làm gì
Một lần sẩy bước ra đi
Là không hẹn lại ngày về nữa đâu
...
Em về thương lấy mẹ già
Đừng trông ngóng chị nữa mà uổng công
Chị giờ sống cũng bằng không
Coi như chị đã sang sông đắm đò

Có người cho rằng Lỡ Bước Sang Ngang là một bản tuyên ngôn về quyền phụ nữ của Nguyễn Bính. Có thể là cách đây 50 năm, phụ nữ Việt Nam chưa có quyền tự do lựa chọn, không được bình đẳng trong hôn nhân, vì vậy mà đại đa số chị em có ý nghĩ rằng đám cưới của mình như là một sự "lỡ bước sang ngang".

Không ai phủ nhận được là Nguyễn Bính là tác giả của những lời thơ bình dân. Ông không ca ngợi những vẻ đẹp xa vời hay những bóng dáng mỹ lệ, nhưng chỉ ghi lại và nói những chuyện hàng ngày, rất gần gũi với đại chúng. Một trong những hình ảnh đó là "Những Bóng Người Trên Sân Ga". Trong bài này, tôi thấy những cuộc chia lìa cứ tiếp tục, gần như không ngừng:

Những cuộc chia lìa khởi từ đây
Cây đàn sum hợp đứt từng dây
Những lời bèo bọt, thân đơn chiếc
Lần lượt theo nhau suốt tháng ngày
Có lần tôi thấy hai cô bé
Sát má vào nhau khóc sụt sùi
Hai bóng chung lưng thành một bóng
-- Đường về nhà chị chắc xa xôi

và còn gì cảm động hơn hơn khi thấy hai người yêu đang bịn rịn chia tay:

Có lần tôi thấy một người yêu
Tiễn một người yêu một buổi chiều
Ở một ga nào xa vắng lắm
Họ cầm tay họ, bóng xiêu xiêu

và những cảnh mà tôi nghĩ là ta thấy hàng ngày trên các sân ga:

Hai chàng tôi thấy tiễn đưa nhau
Kẻ ở sân ga, kẻ cuối tàu
Họ giục nhau về ba bốn bận
Bóng nhòa trong bóng tối từ lâu
Có lần tôi thấy vợ chồng ai,
Thèn thẹn chia tay bóng chạy dàị
Chị mở khăn trầu anh thắt lại,
Mình về nuôi lấy mẹ, mình ơi!
Có lần tôi thấy một bà già
Đưa tiễn con đi tận chốn xa
Tàu chạy lâu rồi, bà vẫn đứng
Lưng còng đổ bóng xuống sân ga

rồi những người cô đơn, không có bạn bè, người thân:

Có lần tôi thấy một người đi
Chẳng biết về đâu nghĩ ngợi gì
Chân bước hững hờ theo bóng lẻ
Một mình làm cả cuộc phân ly
Những chiếc khăn màu thổn thức bay
Những bàn tay vẫy những bàn tay
Những dôi mắt ướt nhìn đôi mắt,
Buồn ở đâu hơn ở chốn này ?
Tôi đã từng chờ những chuyến xe
Đã từng đưa đón kẻ đi về
Sao nhà ga ấy sân ga ấy
Chỉ để cho lòng dấu biệt ly ?

Biệt ly nào mà không buồn? Cuộc vui nào mà chẳng có lúc chia taỷ Ngày vui lúc nào cũng qua mau và chỉ để lại cho người nhiều ngày buồn sau đó. Có lẽ trong đời người, thời gian buồn nhiều hơn thời gian vui, nên trong bài thơ này, tôi chỉ thấy toàn những hình ảnh của chia tay cứ dồn dập.

Có ai đó đã nói "Cuộc đời là một bài thơ lớn." Tôi thấy điều này rất đúng với Nguyễn Bính. Ông sinh ra ở miền Bắc VN, nhưng sau này (trước 1954), ông lưu lạc vào Nam. Khoảng 1952, ông từng làm phó chủ tịch tỉnh bộ Kiên Giang, phụ trách về văn hóa tuyên truyền. Trong thời gian ở ngoài Bắc, ông viết thơ tình nổi tiếng; trong thời gian đi kháng chiến trong Nam, ông viết nhiều bài thơ về kháng chiến, yêu nước, nhưng không mấy thành công và ít ai biết đến. Một trong những bài ông viết trong lúc còn "nằm gai nêm mật" trong rừng U Minh là Người Của Ngày Maị Trong bài, ông đã tả được một cuộc sống gian lao của những người yêu nước, kháng chiến chống Pháp lúc bấy giờ :

Ở chòi hẹp nhưng hồn bao trùm vũ trụ
Trái tim đau nhưng thương cả loài người
Ddã nhiều hôm không thấy bóng mặt trời
Bởi làm việc liên miên và bí mật
...
Những người yêu nước này là ai? Họ là những đứa con VN đến từ ba miền của đất nước, mỗi người mang theo một sắc thái riêng biệt:

Quê các anh ở miền Trung đá núi
Bãi cát vàng bờ biển uốn quanh co
Ddêm trong xanh, cao vút tiếng ai hò
Trên bến vắng một dòng sông nổi bạc
Quê các anh ở miền Nam bát ngát
Trái dừa xiêm nước ngọt buổi trưa nồng
Ddôi ba cô gái bán hàng bông
Chèo yểu điệu một xuồng đầy vú sữa
Theo dòng kênh đi sâu vào biển lúa
Quê các anh ở miền Bắc xa xôi
Bước chân đi , không biết mấy năm rồi
Xa cha mẹ anh em, xa tất cả
Nương dâu xanh, chiếc cầu ao , mái ra
...
Họ là ai ?

- Là người của ngày mai .

Sau 1954, Nguyễn Bính tập kết về lại Bắc, ông bị vài người trong chính quyền Hà Nội lúc đó cho là phản động và đã chết trong tủi nhục lúc chỉ 47 tuổi, cái độ tuổi đầy sáng tạọ

Tôi cố tìm một vài phê bình về cái "dở" của thơ Nguyễn Bính mà chẳng thấy bao nhiêu . Phần lớn thơ của Nguyễn Bính được viết theo thể thơ của dân gian. Chả thế mà nhiều nhà phê bình đều đồng ý là Nguyễn Bính là nhà thơ của đồng quê . Tuy nhiên Hoài Thanh, khi phê bình về Nguyễn Bính trong Thi Nhân Việt Nam, cũng có trách: "Giữa những bài giống như ca dao, người ta bỗng chen vào một đôi lời quá mớị Ta thấy khó chịu như khi vào một ngôi chùa có những ngọn đèn điện trên bàn thờ Phật". Chẳng hạn như những câu:

Đã thấy xuân về với gió đông
Với trên màu má gái chưa chồng
Bên hiên hàng xóm, cô hàng xóm
Ngước mắt nhìn trời, đôi mắt trong ...

đã làm Nguyễn Bính hết cái "quê mùa" rồị Còn lại, tôi không thấy ai chê thơ của ông cả .

Viết về Nguyễn Bính thì chắc cả một cuốn sách cũng không đủ . Càng lục lại trong tiềm thức càng thấy nhớ nhiều, "Chân quê", "Trường huyện", "Cô hái mơ", "Lẳng lơ" ... toàn những bài đã dược chuyền tay chép đi chép lại trong thời học sinh. Nhưng sao thấy ngôn từ bỗng trở nên khô cứng và trống rỗng dến thảm hại mỗi khi nói về thơ ông. Phải chăng cái "hồn" trong thơ ông đã nói hộ hết rồi ...

Tôi nhớ hoài một lời nói của Nguyễn Bính đâu đó là "Làm văn nghệ khó lắm" vì "Có nhiều ý, nhiều chữ quá tuyệt mà người khác đã cướp mất, trước mình. Mình chỉ nhái lại thôi". Và, tôi cũng chỉ đang nhái lại vài chữ của tiền nhân để bày tỏ lòng ngưỡng mộ đối với một nhà thơ mà tôi cho là của tha hương và tình yêu trắc trở .

Nguyễn Văn Tuấn

Cám ơn tỷ Ly nhiều!
HÔN NHAU LẦN CUỐI- Nguyễn Bính
Cầm tay anh khẽ nói
Khóc lóc mà làm chi?
Hôn nhau một lần cuối
Em về đi, anh đi
 
Rồi một hai ba năm
Danh thành anh trở lại,
Với em, anh chăn tằm,
Với em, anh dệt vải,
 
Ta sẽ là vợ chồng
Sẽ yêu nhau mãi mãi,
Sẽ xe sợi chỉ hồng,
Sẽ hát ca ân ái.
 
Anh và em sẽ sống
Trong một mái nhà gianh.
Lấy trúc thưa làm cổng,
Lấy tơ liễu làm mành.
 
Nghe lời anh, em hỡi!
Khóc lóc mà làm chi?
Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi! anh đi.
 
LÒNG MẸ - Nguyễn Bính
 
Gái lớn ai không phải lấy chồng!
Can gì mà khóc, nín đi không!
Nín đi! Mặc áo ra chào họ,
Rõ quý con tôi! Các chị trông!
 
Ương ương dở dở quá đi thôi!
Cô có còn thương đến chúng tôi,
Thì đứng lên nào! lau nước mắt,
Mình cô làm khổ mấy mươi người!
 
Này áo đồng lầm, quần lĩnh tía,
Này gương , này lược, này hoa tai
Muốn gì, tôi sắm cho cô đủ,
Nào đã thua ai đã kém ai?
 
Tôi già, tôi chết...khiến cô thương!
Nuôi dạy em cô, tôi đảm đương.
Nhà cửa tôi coi, nợ tôi trả,
Ai nhờ gái hóa việc quân vương!
 
Đưa con ra đến cửa buồng thôi,
Mẹ phải xa con khổ mấy mươi!
Con ạ, đêm nay mình mẹ khóc
Đêm đêm mình mẹ lại đưa thoi...
 
CHỜ MONG - Nguyễn Bính
Chờ mong như suốt đêm qua,
Chàng ơi! Một tháng là ba mươi ngày...
Lần lần lá rụng rồi đây!
Tơ đàn rã rượi cho tay lỗi đàn.
Tiếng đâu ào ạt rộn ràng?
Ngựa ai, ai cưỡi qua ngàn lá khô...
Tiếng đâu xao động lô xô?
Xe ai, ai đẩy ngang bờ dâu xanh...
Buồng hương bóng bóng mình mình,
Gió hiu hiu hắt qua mành mành hoa.
Người về chỉ những người ta,
Gió mơ hồ nhắn người xa quên về.
Nay rồi mai lại ngày kia,
Nhớ mong chờ đợi đến khi...? hỡi chàng!

VIẾNG HỒN TRINH NỮ - Nguyễn Bính
Chiều về chầm chậm trong hiu quạnh,
Tơ liễu theo nhau chảy xuống hồ,
Tôi thấy quanh tôi và tất cả
Kinh thành Hà Nội quấn khăn sô.
 
Nước mắt chạy quanh, tình thắt lại,
Giờ đây tôi khóc một người về,
Giờ đây tôi thấy lòng cay đắng,
Như có ai mời chén biệt ly.
 
Sáng nay vô số lá vàng rơi,
Người gái trinh kia đã chết rồi.
Có một chiếc xe màu trắng đục,
Hai con ngựa trắng bước hàng đôi,
 
Đem đi một chiếc quan tài trắng
và những vòng hoa trắng lạnh người.
Theo bước những người khăn áo trắng,
Khóc hồn trinh trắng mãi không thôi.
 
Để đưa nàng đến nghĩa trang này,
Nàng đến đây rồi ở lại đây,
Ờ nhỉ! Hôm nay là mấy nhỉ
Suốt đời tôi nhớ mãi hôm nay...
 
Sáng nay, sau một cơn mưa lớn,
Hà nội bừng lên những nắng vàng.
Có những cô nàng trinh trắng lắm,
Buồn rầu theo vết bánh xe tang.
 
Từ nay xa cách mãi mà thôi,
Tìm thấy làm sao được bóng người
Vừa mới hôm nào còn thẹn thẹn,
Tay cầm sáp đỏ để lên môi
 
Chiếc áo màu xanh tựa nước hồ
Nàng vừa may với gió đầu thu.
Gió thu còn lại bao nhiêu gió,
Chiếc áo giờ đây ở dưới mồ!
 
Chắc hẳn những đêm như đêm qua,
Nàng còn say mộng ở chăn hoa.
Chăn hoa ướp một trời xuân sắc
Đến tận tan canh rộn tiếng gà.
 
Chắc hẳn những đêm như đêm kia,
Nửa đêm lành lạnh gió thu về.
Nàng còn thao thức ôm cho chặt
Chiếc gối nhung mềm giữa giấc mê.
 
Nhưng sáng hôm nay nàng lặng im,
Máu đào ngừng lại ở nơi tim.
mẹ già xé vội khăn tang trắng,
Quấn vội lên đầu mấy đứa em.
 
Người mẹ già kia tuổi đã nhiều,
Đã từng đau khổ biết bao nhiêu,
Mà nay lại khóc thêm lần nữa,
Nước mắt còn đâu buổi xế chiều?
 
Những đứa em kia chưa khóc ai,
Mà nay lại khóc một người rồi!
Mà nay trên những môi ngoan ấy
Chả được bao giờ gọi: chị ơi!
 
Nàng đã qua đời để tối nay,
Có người đi hứng gió heo may,
Bên hồ để mặc mưa rơi ướt,
Đếm mãi bâng quơ những dấu giày...
 
Người ấy hình như có biết nàng,
Có lần toan nói chuyện sang ngang,
Nhưng hồn nàng tựa con thuyền bé,
Đã cắm nghìn thu ở suối vàng.
 
Có gì vừa mất ở đâu đây?
Lòng thấy mềm như rượu quá say.
Hốt hoảng chàng tìm trong bóng tối:
Bàn tay lại nắm phải bàn tay
 
Chỉ một vài năm nữa, thế rồi
(Người ta thương nhớ có ngần thôi).
Người ta nhắc đến tên nàng để
Kể chuyện nàng như kể chuyện vui.
 
Tôi với nàng đây không biết nhau
Mà tôi thương tiếc bởi vì đâu?
"Mới hay tự cổ bao người đẹp,
Chẳng hẹn trần gian đến bạc đầu."
 
RƯỢU XUÂN- Nguyễn Bính
 
Cao tay nâng chén rượu hồng,
Mừng em, em sắp lấy chồng xuân nay.
Uống đi...! Em uống cho say!
Để trong mơ thấy những ngày xuân qua,
Thấy tình duyên của đôi ta
Đến đây là ...đến đây là...là thôi.
Em đi dệt mộng cùng người,
Lẻ loi xuân một góc trời riêng anh...
 

TRỐI TRĂNG - Nguyễn Bính
Sum họp đôi ta chốc bấy lâu,
Tình tôi với mợ tưởng cùng nhau
Trăm năm đầu bạc duyên còn thắm
Tôi có ngờ đâu đến thế đâu!

Liệu tôi không sống đến ngày mai,
Mợ có thương tôi lấy một vài...
Ở lại nuôi con khôn lớn đã,
Ôm cầm tôi dám tiếc thuyền ai...

Mợ còn trẻ lắm, mới đôi mươi,
Ở vậy sao cho trót một đời.
tang tóc ba năm cho pahir phép,
Miễn sao thiên hạ khỏi chê cười.

Để con ở lại, chọn ai người
Phải lứa vừa đôi mợ sánh đôi.
Con mợ con tôi, tôi chả muốn
Vào làm con cái cửa nhà ai.

Cũng chẳng hay gì gái chính chuyên
Mợ đừng thề thế, ngộ tôi thiêng...
Lẻ loi không giữ điều khôn dại,
Khôn dại chờ khi lắp ván thiên.

Mợ để tôi đi, mợ nín đi!
Còn sao được nữa, khóc mà chi!
Bao nhiêu đau khổ ngần này tuổi,
Chết cũng không non yểu nỗi gì!

Con nó đâu rồi? Bế lại đây,
Cho tôi nhìn nó một vài giây.
Trước khi nhắm mắt tôi thừa biết
Đời nó sau này ...hẳn đắng cay!

GHEN - Nguyễn Bính
Cô nhân tình bé của tôi ơi!
Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười
Những lúc có tôi, và mắt chỉ
Nhìn tôi những lúc tôi xa xôi.

Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai,
Đừng hôn dù thấy đóa hoa tươi.
Đừng ôm gối chiếc đêm nay ngủ,
Đừng tắm chiều nay...biển lắm người.

Tôi muốn mùi thơm của nước hoa,
Mà cô thường xức...chẳng bay xa,
Chẳng làm ngây ngất người qua lại,
Dẫu chỉ qua đường khách lại qua.

Tôi muốn những đêm đông giá lạnh
Chiêm bao đừng lẩn quất bên cô,
Bằng không tôi muốn cô đừng gặp
Một trẻ trai nào trong giấc mơ.

Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ,
Đừng làm ẩm áo khách chưa quen.
Chân cô in vết trên đường bụi,
Chẳng bước chân nào được giẫm lên.

Nghĩa là ghen quá đấy mà thôi,
Thế nghĩa là yêu quá mất rồi,
Và nghĩa là cô và tất cả...
Cô là tất cả của riêng tôi.

THÔI NÀNG Ở LẠI- Nguyễn Bính

Hoa đào từng cánh rơi như tưới
Xuống mặt sân rêu những giọt buồn
Như những tim tình tan vỡ ấy,
Nhện già giăng mắc sợi tơ đơn

Nàng đến thăm tôi một buổi chiều
Những mong chấp nối lại tơ yêu
Nhưng tôi không dám, tôi không thể...
Chắp nối bao nhiêu khổ bấy nhiêu!

Nàng hỡi! Tôi không thể dối nàng,
Dối tôi, mà lại nói yêu tôi
Tôi giờ như một người tang tóc
Chả dám cùng ai dệt mộng vàng.

Nàng hãy vì tôi đoan một lời:
"-Từ nay nàng đã hết yêu tôi,
Từ nay ta sẽ xa nhau mãi,
Và sẽ quên nhau đến trọn đời."

Nàng hãy đi xây lại cuộc đời,
Rồi đây ai nhắc đến tên tôi,
Và ai có hỏi: "Lf ai nhỉ?"
Nàng lạnh lùng cho: "Chả biết ai!"

Tôi sẽ đi đây! Tôi sẽ quên,
Trọn đời làm một kẻ vô duyên,
Trọn đời làm một thân cô lữ,
Ở mọi đường xa, ở mọi miền...

Ai đi chắp lại cánh hoa rơi?
Bắt bóng chim xa tận cuối trời?
Có lẽ ngày mai thuyền ngược sớm,
Thôi nàng ở lại ...để quên tôi.

NHẶT NẮNG - Nguyễn Bính

Cô gái nhà ai ở xóm Đông,
Sang đây một sớm nắng vàng trong,
Cùng hai cô bạn bên bờ giếng,
Nhặt nắng trong cây kể chuyện lòng.

Tôi về dưỡng bệnh ở nơi đây,
Nhà trọ thân đơn tối lại ngày.
Từ buổi nhìn qua song cửa sổ,
Bệnh dường như khỏi dạ như say

Tôi ở thôn Đoài, cô thôn Đông,
Biết còn gặp gỡ được nhau không?
Cách hai bờ giếng nhưng xa cách
Như kẻ đầu sông kẻ cuối sông.

Giếng cạn nên khôn thả lá vàng
Khôn nhờ gió sớm nhắn tin sang
Lá ơi và gió ơi! Tôi biết.
Tình chửa chung đôi đã lỡ làng

Cô chẳng bao giờ biết đến tôi
Mà tôi dan díu mấy đêm rồi.
Mấy đêm dan díu người trong mộng,
Mộng tỉnh, canh tàn, châu lệ rơi

Chùm hoa dâm bụt bên bờ giếng,
Nở đỏ như muôn mảnh lụa điều.
Tôi dối lòng tôi nên chẳng dám,
Nhận là mình đã bắt đầu yêu.

Nhà trọ từ nay thêm bóng cô,
Nhưng tôi hồn mất tự bao giờ!
Tôi mong nhớ lắm, tôi mong mỏi
Một buổi nào đây chẳng hẹn hò.

Cô lại sang đây, cô lại ngồi
Bên bờ giếng nhặt nắng vàng rơi
Làm sao trời tối như đêm ấy
Ý hẳn nơi đây vắng mặt trời.

Tình có cho đi chẳng có về,
Lòng kêu gọi mãi chẳng ai nghe.
Cho nên từ ấy tôi ngơ ngẩn,
Làm những bài thơ lạc cả đề.
TƯƠNG TƯ - Nguyễn Bính
Thà rằng đừng gặp cho xong
Gặp nhau thêm não thêm nùng cho nhau
Bướm kia đã đậu nơi đâu?
Hoa kia biết nở nơi nào cho đang?
Trăm năm đã chẳng đá vàng
Những quên, tôi muốn quên nàng được đâu
Quên là nhớ, nhớ là sầu
Sầu là đau đớn là đau đớn lòng

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người
Gió mưa là bệnh của trời
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng
Hai thôn chung lại một làng
Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này?
Ngày qua ngày lại qua ngày,
Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng.
Bảo rằng cách trở đò giang,
Không sang là chẳng đường sang đã đành.
Nhưng đây cách một đầu đình,
Có xa xôi mấy mà tình xa xôi...
Tương tư thức mấy đêm rồi,
Biết cho ai, hỏi ai người biết cho!
Bao giờ bến mới gặp đò?
Hoa khuê các bướm giang hồ gặp nhau?

Nhà em có một giàn trầu,
Nhà anh có một hàng cau liên phòng
Thôn Đoài thì nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào?

Hai lòng. Nguyễn Bính
 
Lòng em như quán bán hàng,
Dừng chân cho khách qua đàng mà thôi.
Lòng anh như mảng bè trôi,
Chỉ về một bến chỉ xuôi một chiều.
Lòng anh như biển sóng cồn,
Chứa muôn con nước ngàn con sông dài
Lòng em như cánh lá khoai
Đổ bao nhiêu nước ra ngoài bấy nhiêu.
Lòng anh như hoa hướng dương,
Trăm nghìn đổ lại một phương mặt trời
Lòng em như cái con thoi,
Thay bao nhiêu suốt mà thoi vẫn lành.

 
 Hà nội ba mươi sáu phố phường, Nguyễn Bính
Lòng chàng có để một tơ vương,
Chàng qua chiều ấy qua chiều khác,
Góp lại đường đi: vạn dặm đường.
 
Nhà ấy hình như có mặt trời,
Có rừng có suối có hoa tươi
Bao nhiêu chim lạ, bao nhiêu bướm
Không, có gì đâu! Có một người.
 
Chân bước khoan khoan lòng hỏi lòng:
_Có nên qua đấy, nữa hay không?
Không nên qua đấy, nên qua đấy?
Không, nhớ làm sao! Qua, mất công.
 
Có một chiều kia, anh chàng si
Đến đầu phố ấy bỗng ngừng đi,
_Hai bên hàng phố hình như họ...
Đi mãi đi hoài có ích chi!
 
Đem bao hy vọng lúc ra đi
Chuốc lấy buồn thương lúc trở về.
Lòng mỗi lần đi lần bão táp,
Mỗi lần là một cuộc phân ly.
 
Chàng đau đớn lắm, môi căn môi,
Răng cắn vào răng, lời nghẹn lời:
_Hờ hững làm sao! Mê đắm quá!
Trời ơi! Cứu vớt lấy tôi, trời!
 
Chao ơi! Yêu có ông trời cứu!
Yêu có ông trời khóa được chân!
Chàng lại đi về qua phố ấy,
Mấy mươi lần nữa và vân vân.
 
Chàng đi đi mãi, đi đi mãi,
Đến một chiều kia, đến một chiều
Phố ấy đỏ bừng lên: xác pháo
Yêu là như thế! Thế là yêu!
 
Hà nội ba mươi sáu phố phường,
Lòng chàng đã đứt một tơ vương
Chàng qua chiều ấy qua chiều khác,
_Như một người đi giữa đám tang.
 
Không đề - Nguyễn Bính
Có chiếc thuyền nằm trên cát mịn,
Có đàn trâu trắng lội ngang sông
Có cô thợ nhuộm về ăn tết,
Sương gió đường xa rám má hồng
 
 - Thư Cho Chị - Nguyễn Bính
Viết cho chị lá thư này,
Một đêm lữ thứ em say rượu cần.
Nhớ người cách một mùa xuân,
Hình như người đã một lần sang sông.
Ồ say! Thương nhớ vô cùng
Rượu hay lệ ướt khăn hồng chị ơi
Làm sao giấc ngủ không dài?
Mà đêm không ngắn, mà trời cứ mưa?
Làm sao em sống như thừa?
Cố đem men rượu tẩm vừa lòng đau
Kể từ hai đứa thôi nhau
Em thường chả có đêm nào không say
Sao em đơn chiếc thế này!
Sao em lại khóc như ngày chị đi?
Ở đây còn có vui gì,
Vườn dâu xa lắm! Lối về chị xa...
Con đường sang xóm Trử La,
Cách một ngày ngựa, cách ba ngày đò.
Lúc này em nghĩ mà lo,
Cứ thương nhớ mãi thì cho hết đời!
Hôm qua có chuyến đò xuôi,
Toan về Hà Nội lại thôi, không về.
Em giồng được một cây lê,
Hẹn bốn năm nữa thì về nhặt hoa.
Nhưng là vườn đất người ta,
Mình là khách trọ một vài hôm thôi.
sáng mai có lẽ em xuôi,
Nếu không đãng trí và trời không mưa.
Nhưng mà...khăn gói gió đưa...
Lại về Hà Nội thì chưa muốn về.
Đò thuê, ngày ngựa cũng thuê,
Sang nhìn qua kẻ lỗi thề sang sông,
Ồ! say! Thương nhớ vô cùng.
Rượu hay lệ ướt khăn hồng chị ơi!
Cô lái đò - Nguyễn Bính
Xuân đã đem mong nhớ trở về,
Lòng cô gái ở bến sông kia.
Cô hồi tưởng lại ba xuân trước,
Trên bến cùng ai đã nặng thề.
 
Nhưng rồi người khách tình, Xuân ấy,
Đi biệt không về với... bến sông.
Đã mấy lần xuân trôi chảy mãi,
Mấy lần cô gái mỏi mòn trông.
 
Xuân này đến nữa đã ba xuân,
Đốm lửa tình duyên tắt nguội dần.
Chẳng lẽ ôm lòng chờ đợi mãi,
Cô đành lỗi ước với tình quân.
 
 Bỏ thuyền bỏ bến bỏ dòng trong
Cô lái đò kia đi lấ chồng
Vắng bóng cô em từ dạo ấy,
Để buồn cho những khách sang sông...
 
Nhưng trên bến vắng một đêm kia
Người khách tình chung ấy trở về.
Cô gái đã âu duyên phận mới
Khách còn trở lại nữa mà chi?

Thời trước
Sáng trăng chia nửa vườn chè
Một gian nhà nhỏ đi về có nhau
Vì tằm tôi phải chạy dâu,
Vì chồng tôi phải qua cầu đắng cay.
Chồng tôi thi đỗ khoa này
Bõ công kinh sử từ ngày lây tôi
Kẻo không rồi chúng bạn cười,
Rằng tôi nhan sắc cho người say sưa.
Tôi hằng khuyên sớm khuyên trưa,
Anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng.
Một quan là sáu trăm đồng,
Chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi.
Chồng tôi cưỡi ngựa vinh quy,
Hai bên có lính hầu đi dẹp đàng.
Tôi ra đón tận gốc bàng,
Chồng tôi xuống ngựa cả làng ra xem.
Đêm nay mới thật là đêm,
Ai đem trăng sáng dãi lên vườn chè
Ngyễn Bính

VẨN VƠ- Nguyễn Bính
Đã quyết không...không được một ngày,
Rồi yêu mất cả buổi chiều nay,
Chiều nay bướm trắng ra nhiều quá!
Không biết là mưa hay nắng đây?
 
Lâu nay tôi thấy ở lòng tôi
Như có tơ vương đến một người,
Người ấy ...nhưng mà tôi chả nói,
Tôi đành ngậm miệng nữa mà thôi.
 
Tôi quen ngậm miệng với tình xưa
Tình đã sang sông, đã tới bờ,
Tình đã cho tôi bao oán hận,
Và đem đi cả một thuyền mơ.
 
Mơ có năm năm đã vội tàn,
Có nàng đan mãi áo len đan,
Có nàng áo đỏ đi qua đấy,
Hương đượm ba ngày hương chửa tan
 
Mà hương đượm mãi ở hồn tôi,
Tôi biết là tôi yêu mất rồi!
Tôi biết từ đây tôi khổ lắm!
Chiều nay gió lạnh đấy, nàng ơi!
 
Tất cả mùa đông đan áo len
Cho người, cho tất cả người quen,
.Còn tôi người lạ, tôi người lạ
Có cũng nên mà không cũng nên.
 
Oán đã bao la, hận đã nhiều,
Mà sao tôi vẫn chả thôi yêu?
Tôi đi đi mãi con đườn ấy,
Qua lại hôm nay, sáng lại chiều

VÂNG - Nguyễn Bính
 
Lạ quá! Làm sao tôi cứ buồn?
Làm sao tôi cứ khổ luôn luôn?
Làm sao tôi cứ tương tư mãi
Người đã cùng tôi phụ rất tròn?
 
Thì ra chỉ có thế mà thôi!
Yêu đấy.Không yêu đấy, để rồi
Mắc hẳn đường tơ sang cửi khác,
Dệt từng tấm mộng để dâng ai.
 
Khuyên mãi son cho chữ ái tình
Mộng lòng trang điểm mãi cho xinh.
Có người đêm ấy khoe chồng mới:
"-Em chửa yêu ai, mới có mình".
 
Có người trong gió rét chiều đông,
Chăm chỉ đan cho trọn áo chồng,
Còn bảo:"-Đường len đi vụng quá!
Lần đầu đan áo kiểu đàn ông."
 
Vâng, chính là cô chưa yêu ai,
Lần đầu đan áo kiểu con trai,
Tôi về thu cả ba đông lại,
Đốt hết cho cô khỏi thẹn lời.

MƯA XUÂN- Nguyễn Bính

Em là con gái trong khung cửi,
Dệt lụa quanh năm với mẹ già,
Lòng trẻ còn như cây lụa trắng,
Mẹ già chưa bán chợ làng xa.

Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay,
Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy.
Hội chèo làng Đặng di ngang ngõ,
Mẹ bảo:Thôn Đoài hát tối nay.

Lòng thấy giăng tơ một mối tình,
Em đừng thoi lại giữa tay xinh
Hình như hai má em bừng đỏ,
Có lẽ là em nghĩ đến anh.

Bốn bên hàng xóm đã lên đèn,
Em ngửa bàn tay trước mái hiên.
Mưa chấm bàn tay từng chấm lạnh,
-Thế nào anh ấy chẳng sang xem.

Em xin phép mẹ vội vàng đi,
Mẹ bảo:Xem về kể mẹ nghe.
Mưa nhỏ nên em không ướt áo,
Thôn Đoài cách có một thôi đê.

Thôn Đoài vào đám hát thâu đêm,
Em mải tìm anh chả thiết xem.
Chắc hẳn đem nay giường cửi lạnh,
Thoi ngà nằm nhớ ngón tay em

Chờ mãi anh sang anh chả sang,
Thế mà hôm nọ hát bên làng
Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn,
Để cả mùa xuân cũng bẽ bàng.
 
Mình em lầm lụi trên đường về,
_Có ngắn gì đâu một dải đê!
Âo mỏng che đầu mưa nặng hạt,
Lạnh lùng em tủi với vói đêm khuya.
 
Em giận hờn anh cho đến sáng
Hôm sau mẹ hỏi hát trò gì.
"Thua u họ hát ..." Rồi em thấy
Nước mắt tràn ra , em ngoảnh đi.
 
Bữa nay mưa xuân đã ngại bay,
Hoa xoan đã nát dưới chân giày.
Hội chèo làng Đặng về ngang ngõ
Mẹ bảo mùa xuâm đã cạn ngày.
 
Anh ạ! mùa xuân đã cạn ngày!
Bao giờ em mới gặp anh đây?
Bao giờ hội Đặng đi ngang ngõ,
Để mẹ em rằng: Hát tối nay?

CÔ HÁI MƠ
Nguyễn Bính
Thơ thẩn đường chiều một khách thơ,
Say nhìn xa rặng núi xanh lơ,
Khí trời lặng lẽ và trong trẻo,
Thấp thoáng rừng mơ cô hái mơ.

Hỡi cô con gái hái mơ già!
Cô chửa về ư? Đường còn xa,
Mà ánh trời hôm dần một tắt
Hay cô ở lại vè cùng ta?

Nhà ta ở dưới góc cây dương
Cách động Hương Sơn nửa dặm đường
Có suối nước trong tuôn róc rách,
Có hoa bên suói ngát đưa hương

Cô hái mơ ơi!
Chẳng trả lời nhau lấy một lời,
Cứ lặng rồi đi, rồi khuát bóng,
Rừng mơ hiu hắt lá mơ roi.

LÁ THƯ VỀ BẮC
Nguyễn Bính
Có những đêm dài thức trắng đêm,
Viết thư riêng để gởi anh xem,
Anh ơi! Từ độ ta xa cách,
Anh có khi nào nhớ đến em?
 
Nhớ buổi chia tay trên bến xe,
Lòng em thắt lại lúc xe đi.
Lẻ loi thân nhạn sang Nam ấy,
Biết có làm nên công cán gì?
 
Xe lủa qua Gôi, qua Ninh Bình
Lần lần xe lửa tuốt vô Thanh.
Quay về đất Bắc em thầm nhủ:
_Nơi ấy quê ta, ôi! Cảm tình!
 
Xe nuốt trôi đi những dặm đường,
Những cồn cát trắng, những rừng hoang,
Những ven biển thẳm, hầm om tối,
Trong bóng đêm lan, trong nắng vàng.
 
Một buổi sớm mai đến Sài-Gòn
Thân em chẳng khác con chim non,
Bơ vơ trong xứ người xa lạ,
Rộn những phồn hoa em chạnh buồn.
 
Rồi men tráng lệ kinh thành ấy
Từ ấy in thêm bóng một người.
Bóng một nhà thơ đầy nguyện vọng
Giầu lòng tin tưởng bước tương lai
 
Nhà thơ còn trẻ lắm anh ơi!
Chưa xã giao quen chưa trải đời.
Song le trường học thiên nhiên sẽ
Đào luyện nhà thơ nên một người.
 
Quán trọ nhà thơ như chiêm bao,
Khi thì Chợ Quán khi Đa Kao
Hiện nay sống tạm bên Cầu Muối
Rồi biết mai kia ở chốn nào?
 
Lẽo đẽo đi trong gió bụi đời,
Gian nan vất vả quá, anh ơi!
Lắm khi thấy thiếu lời an ủi,
Nhưng kiếm đâu ra? Dẫu một lời.
 
Thỉnh thoảng anh nên phí ít giờ
Viết cho em lấy mấy dòng thư,
Trời ơi! tưởng tượng em sung sướng,
Đọc được thư anh gửi bất ngờ.
 
Viết gởi về anh, anh xem chơi,
Một vài dòng ngắn thế này thôi.
Để anh thấu rõ tình mong nhớ
Của đứa em anh ở cuối trời
 
Kính thăm tất cả người thân thích,
Còn chuyện phương xa đợi lúc về,
Là lúc khải hoàn thân gió bụi,
Quê nhà em sẽ kể anh nghe.

LÁ THƯ VỀ BẮC
Có những đêm dài thức trắng đêm,
viết thơ riêng để gởi anh xem,
Anh ơi! Từ độ ta xa cách,
Anh có khi nào nhớ đến em?

Nhớ buổi chia tay trên bến xe,
Lòng em thắt lại lúc xe đi.
Lẻ loi thân nhạn sang Nam ấy,
Biết có làm nên công cán gì?

Xe lửa qua Gôi, qua Ninh Bình,
Lần lần xe lửa tuốt vô Thanh.
Quay về đất Bắc em thầm nhủ:
Nơi ấy quê ta,ôi! Cảm tình!

Xe nuốt trôi đi những dặm đường,
Những cồn cát trắng, những rừng hoang,
Những ven biển thẳm, hầm om tối,
Trong bóng đêm lan, trong nắng vàng.

Một buổi sướm mai đén Sài Gòn.
Thân em chẳng khác con chim non,
Bơ vơ trong xứ người xa lạ,
Rộn những phồn hoa em chạnh buồn.

Rồi men tráng lệ kinh thành ấy,
Từ ấy in thêm một bóng người.
Bóng một nhà thơ đầy nguyện vọng,
Giàu lòng tin tưởng bước tương lai.

Nhà thơ còn trẻ lắm anh ơi!
Chưa xã giao quen, chưa trải đời.
Song le trường học thiên nhiên sẽ
Đào luyện nhà thơ nên một người.

Quán trọ nhà thơ như chiêm bao,
Khi thì Chợ quán khi Đa kao.
Hiện nay sống tạm bên Cầu Muối,
Rồi biết mai kia ở chốn nào

Lẽo đẽo đi trong gió bụi đời,
Gian nan vất vả quá anh ơi!
Lắm khi thấy thiếu lời an ủi,
Nhưng kiếm đâu ra dẫu một lời.

Thỉnh thoảng anh nên phí ít giờ
Viết cho em lấy mấy dòng thư.
Trời ơi! Tưởng tượng em sung sướng,
Đọc được thư anh gửi bất ngờ.

Viết gởi về anh, anh xem chơi,
Một vài dòng ngắn thế này thôi.
Để anh thấu rõ tình mong nhớ
Của đứa em anh ở cuối trời.

Kính thăm tất cả người thân thích,
Còn chuyện phương xa đợi lúc về,
Là lúc khải hoàn thân gió bụi,
Quê nhà em sẽ kể anh nghe.
Nguyễn Bính
vài lời Thanh khê xin nhận xét đó là Nguyễn Bính làm thơ mà như đang nói , dễ dàng như bỏ tay vào túi là có thơ! Làm thơ mà như đang tâm sự tự nhiên không gượng ép. Đây có phải là một thiên tài bẩm sinh ? Có lẽ vậy!

LÒNG NÀO DÁM TƯỞNG
Mẹ em như bóng nắng về chiều,
Sống được bao nhiêu biết bấy nhiêu,
Em em còn trẻ người non dạ,
Há nỡ theo anh nỡ bỏ liều!

Lấy ai nuôi mẹ dạy em thơ?
Anh có thương em hãy cố chờ
Chưa trọn đạo con tròn nghĩa chị,
lòng nào dám tưởng tới duyên tơ.
Nguyễn Bính.
Nguyễn Bính được cho là nhà dân tộc vì ở thơ ông người ta không những thấy lại hồn quê yêu dấu mà còn hiểu cả đạo lý người Việt. Biết đâu nhạc sĩ Trần Tiến vì có lần đọc bài thơ này nên mới có hứng sáng tác bài Chị tôi?

MỘT CHUYẾN TÀU ĐÊM

Gió lạnh nghe chừng đêm thấy sâu,
Mà con đò mộng đã sang đâu!
Qua song, một chuyến tàu đêm chạy,
Một chuyến tàu đêm chạy rất mau

Những ánh đèn phai tựa nắng tà,
Toa này toa khác nối liền toa.
Chập chờn như một con dơi lớn,
Như một oan hồn hiển hiện ra.

Tàu chạy hình như để chở buồn,
Chở người đi nhớ kẻ về thương.
Nâng bao nhiêu gót chân xinh đẹp?
Tàu chạy đêm nay có lạc đường?

Tiếng máy vang như tiếng sấm rền,
Chuyến tàu này biết có ai quen?
Biết đâu chả có vài tên bạn,
Ở một ga nào vội vã lên.

Lững lững tầu đi mất nữa rồi,
Sao không dừng lại ở ga tôi?
Lấy mươi lăm phút cho tôi gửi
Chút ít xuân xanh trả lại giời

Mà mãi đêm nay mới nhớ ra
Đời mình chẳng khác chuyên tàu qua,
Nhưng từ ga lớn từ ga nhỏ,
Giời chẳng làm cho lấy một ga.

Tầu biết bây giờ chạy đến đâu?
Đêm sâu hoàn trả lại đêm sâu.
Bỏ đây một chiếc tầu kiêng đỗ
Chở một toa im nặng oán sầu

NGUYỄN BÍNH

ĐÀN TÔI- Nguyễn Bính
Đàn tôi đứt hết dây rồi!
Không người nối hộ, không người thay cho
Rì rào những buổi gieo mưa,
Lòng đơn ngỡ tiếng quay tơ đằm đằm
Có cô lối xóm hàng năm
Trồng dâu tốt lá chăm tằm uơm tơ
Năm nay đợi đến bao giờ
Dâu cô tới lứa, tằm cô chín vàng
Tơ cô óng chuốt mịn màng
Sang xin một ít cho đàn có dây
Ngày tám tháng ba nhiều người nghĩ ra nhiều cách tỏ tình tốn tiền nhưng TK nghĩ Nguyễn Bính là người tỏ tình hay nhất ý nhị đáng yêu làm sao!

CHÂN QUÊ- Nguyễn Bính
Hôm qua em đi tỉnh về
Đợi em ở mãi con đê đầu làng
Khăn nhung quần lĩnh rộn ràng
Áo cài khuy bấm em làm khổ tôi!
Nào đâu cái yếm lụa sồi?
Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân ?
Nào đâu cái áo tứ thân?
Cái khăn mỏ quạ cái quần nái đen?
Nói ra sợ mất lòng em
Van em, em hãy giũ yên quê mùa
Như hôm em đi lễ chùa
Cú ăn mặc thế cho vừa lòng anh
Hoa chanh nở giữa vườn chanh
Thầy u mình với chúng mình chân quê
Hôm qua em đi tỉnh về
Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều

ĐÊM CUỐI CÙNG - Nguyễn Bính
Hội làng mở giũa mùa thu
Giời cao gió cả giăng như ban ngày
Hội làng còn một đêm nay
Gặp em còn một lần này nữa thôi
Phường chèo đóng NHị Độ Mai
Sao em lại đứng với người đi xem?
Mấy lần tôi muốn gọi em
Lớp Mai Sinh tiễn Hạnh Nguyên sang Hồ
Tình tôi mở giũa mùa thu
Tình em lẳng lặng kín như buồng tằm.

NHỚ - NGUYỄN BÍNH
Ví chăng nhớ có như tơ nhỉ
Em thử quay xem được mấy vòng
Ví chăng nhớ có như vừng nhỉ
Em thử lào xem được mấy thưng!
Anh ơi! Em nhớ em không nói
Nhớ cứ dầy lên cứ rối lên
Từ đấy về đây xa quá đỗi
Đường đi bằng ngựa hay bằng thuyền ?
Gieo thoi gieo thoi lại gieo thoi
Nhớ nhớ mong mong mãi mãi rồi
Thoi ạ làm sao thoi lại cứ
Đi về giăng mắc lại trêu tôi?
Hôm qua chim khách đậu trên cành
Kêu mãi làm em cứ tưởng anh
Nội nhật hôm qua về tới bến
Ai ngờ chim khách cũng không linh!
Anh bốn mùa hoa em một bề
Anh muôn quán trọ em thầm khuê
May còn hơn được ai sương phụ
Là nhờ người đi có thể về.

QUA NHÀ - Nguyễn Bính
Cái ngày cô chửa có chồng
Đường gần tôi cứ đi vòng cho xa
Lối này lắm bướm nhiều hoa....
Đi vòng để được qua nhà đấy thôi
Một hôm thấy cô cười cười
Tôi yêu yêu quá nhưng hơi mất lòng
Biết đâu rồi chả nói chòng:
" làng mình khối đứa phải lòng mình đây!"
Một năm đến lắm là ngày
Mùa thu mùa cốm vào ngay mùa hồng
Từ ngày cô đi lấy chồng
Gớm sao có một quảng đường mà xa
Bờ rào cây bưởi không hoa
Qua bên nhà thấy bên nhà vắng teo
Lợn không nuôi đặc ao bèo
Trầu không dây chẳng buồn leo vào giàn
Giếng thôi mưa ngập nước tràn
Ba gian đầy cả ba gian nắng chiều