Lời xám hối muộn màng

Lời xám hối muộn màng
 
Vũ Long
 
“Có lẽ điều quý giá nhất đối với mỗi con người là sự sống. Khi ta khoẻ mạnh, ta có hàng trăm hàng nghìn mơ ước, khi ốm đau ta chỉ ước làm sao có sức khoẻ. Nghiệt ngã hơn, nếu phải đối diện với cái chết, con người ta chỉ có một mong muốn duy nhất là được sống”. Đó là những suy nghĩ của tử tù THĐ tại trại giam T16 (Bộ Công an). Ấy vậy mà người đàn ông đang chờ ngày ra pháp trường kia đã từng là kẻ gieo rắc thảm hoạ cho xã hội. Có biết bao người đã sa vào con đường nghiện ngập và bỏ mạng vì những bánh heroin do anh ta buôn bán, kéo theo bao gia đình tan nát. Sẽ chẳng có ai, chẳng cơ quan điều tra nào có thể thống kê được những con số đau lòng đó. Những lời xám hối đã qúa muộn màng. Anh ta đã tự huỷ hoại cuộc sống gia đình mình và đánh dấu chấm hết cho cuộc đời mình.
 
Tiết trời cuối xuân ẩm ướt và bức bối gây cảm giác mệt mỏi, khó chịu. Lý do đó khiến chúng tôi định hoãn buổi làm việc với trại T16. Nhưng vì đã hẹn trước, các anh công an ở trại đã bố trí, tạo điều kiện để chúng tôi tới làm việc nên không thể hoãn lại được. Theo như lịch làm việc, chúng tôi sẽ trò chuyện với một nữ tử tù trước và sau đó là một nam tử tù. Cả hai đều là ông trùm, bà trùm buôn bán ma tuý. Sở dĩ gặp người phụ nữ trước là để tránh sự căng thẳng khi lần đầu tiếp xúc với tử tù. Nhưng mọi việc hoàn toàn trái ngược so với suy nghĩ của chúng tôi. Cuộc trò chuyện với người phụ nữ đã làm cho tôi thực sự bất ngờ bởi thái độ lạnh lùng của chị ta trước cái chết, sự lạnh lùng khi nhắc đến tội ác mà mình đã gây ra cho xã hội và đặc biệt là sự lạnh lùng khi nhắc đên đứa con và những người thân. Vẻ mặt thờ ơ, sắc lạnh cùng với cách nói chuyện nhát gừng, không mấy thiện chí của chị ta  khiến tôi cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng. Tôi đã phải bỏ ra ngoài để thư giãn, mặc cho đồng nghiệp của mình ngồi lại trò chuyện với người đàn bà đó. Tuy mệt mỏi với cách nói chuyện của người phụ nữ kia, nhưng thực lòng tôi thấy thương chị ta. Đó là người phụ nữ có chút nhan sắc, dáng người cân đối, nước da trắng. Chị ta cũng từng có những năm tháng hạnh phúc bên chồng con, vậy mà giờ đây hàng ngày phải đối diện với bản án tử hình, trong bốn bức tường u ám, chật hẹp, chân bị cùm. Tất cả các tử tù đều bị giam như vậy. Họ không được ra ngoài lao động như những phạm nhân khác. Tại trại T16 có tử tù bị giam đến 7 năm mà vẫn chưa thụ án. Bẩy năm trời là biết mấy nghìn ngày. Phải chăng đó là cái giá mà họ phải trả trước khi chết. Được biết có tử tù đã bị khủng hoảng thần kinh, họ muốn được chết sớm ngày nào hay ngày đó. Nhưng phần lớn tử tù vẫn nuôi hy vọng được giảm án xuống chung thân, được tháo cùm, được đi lao động bên ngoài như các phạm nhân khác. Điều đó có nghĩa là họ vẫn còn hy vong được quay lại với cuộc sống đời thường để làm lại cuộc đời dẫu quá muộn, nhưng điều quan trọng là họ được đoàn tụ với người thân. Nghĩ đến cảnh các tử tù phải chờ đợi cái chết của mình trong 4 bức tường biệt giam suốt năm này qua năm khác mà tôi thấy lạnh xương sống. Chắc hẳn cơ quan công an còn có lý do gì đó nên chưa thi hành án. Và chắc chắn một điều, những năm tháng sống trong phòng biệt giam là quãng đời u ám, kinh hoàng nhất đối với họ.
Có nhiều kẻ buôn ma tuý biết sẽ cầm chắc án tử hình trong tay nhưng vẫn lao vào vòng quay tội lỗi bởi lòng tham. Họ đã bị đồng tiền làm cho u mê để có thể bất chấp tất cả. Nếu không bị bắt thì có tiền tiêu, đáp ứng được mọi ham muốn sa đoạ, vô lối. Nếu không may thì đòm một phát là xong. Nhưng tôi tin rằng, nếu những kẻ buôn ma tuý biết được trước khi chết họ sẽ bị giam cầm như thế, để nghĩ về tội ác mà mình đã gây ra cho xã hội, đối mặt với thần chết cứ hàng ngày hiện ra trước mặt, suốt năm này qua năm khác, chắc hẳn sẽ có nhiều người phải run sợ.
Sau cuộc trò chuyện không mấy thoải mái với người phụ nữ, quả thực chúng tôi cũng hơi bất ngờ khi mới tiếp xúc với người đàn ông bị kết án tử hình, tên là THĐ. Trông anh ta không có dáng vẻ liều lĩnh của một tay trùm ma tuý, thậm chí khuôn mặt khá hiền lành, tóc đã bạc gần nửa kể từ sau ngày bị bắt. Khi mới bước vào phòng, THĐ tỏ ra lúng túng. Sau một hồi trấn tĩnh với điếu thuốc lá của cán bộ quản giáo, anh ta cho chúng tôi biết, đã gần một năm nay mới được ra ngoài nên hơi bối rối và đôi chút tâm trạng.
Với những gì mà THĐ kể cho chúng tôi nghe và những điều mà chúng tôi được biết qua hồ sơ vụ án thì có nhiều chi tiết rất khác nhau. Điều này cũng thật dễ hiểu, có lẽ anh ta cũng muốn tự “đánh bóng” mình đôi chút, cũng không muốn hình ảnh mình trở nên quá xấu xa, tồi tệ đối với người bên ngoài. THĐ đề nghị chúng tôi không chụp ảnh và xin không nêu tên cụ thể trong bài viết.Trong cuộc trò chuyện ấy, có một điều mà tôi tin anh ta nói thật, đó là sự mặc cảm tội lỗi với xã hội, với những người thân. Bởi lẽ, anh ta đã gieo rắc đau thương mất mát cho biết bao gia đình, hơn thế anh ta đã mang đến một tai hoạ khủng khiếp cho chính gia đình mình. Vợ THĐ cũng đã bị lôi kéo vào con đường tội lỗi, giờ đây đang phải chịu mức án chung thân tại một trại giam khác. Nghe các anh công an nói, vì cả hai vợ chồng cùng bị mức án cao nhất nên người vợ được giảm án xuống chung thân. Hai đứa con nhỏ phải ở với ông bà ngoại già yếu. Trong lá đơn gửi cơ quan điều tra sau khi bị bắt, THĐ viết “Tôi viết đơn này  với nguyện vọng duy nhất của người mang trọng án. Tôi tha thiết mong rằng Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra đọc kỹ lá đơn này để thấu hiểu cho hoàn cảnh vợ chồng tôi cũng như việc vợ tôi vô tình phụ giúp chồng và ra tay cứu xét cho vợ tôi được phép tại ngoại điều tra để vợ tôi có điều kiện trị bệnh và chăm lo cho hai đứa con nhỏ dưới tuổi vị thành niên vì hiện tại hai con tôi không có nơi nương tựa khi cả bố lẫn mẹ đều bị giam giữ. Tôi không biết hiện giờ hai con tôi sống chết ra sao, có còn được đi học hay không. Tất cả những việc vi phạm luật pháp là do tôi chứ vợ tôi không biết gì và hai con tôi đều là người vô tội” Việc vợ THĐ tham gia cùng chồng buôn bán ma tuý không thể nói là không biết gì, nhưng lá đơn của anh ta đã xuất phát từ sự hối hận của mình, xuất phát từ tình nghĩa vợ chồng, xuất phát từ tình cha con. Khi được hỏi lý do dẫn đến con đường tội lỗi này, THĐ đã cho chúng tôi hay: Lúc đầu do có em trai nghiện ma tuý, lại đang mắc bệnh hiểm nghèo chờ chết. Sau những lần thấy em đau đớn và lên cơn vật thuốc, THĐ đã tìm cách mua heroin về cho em dùng. Cứ như vậy, anh ta thấy việc mua bán heroin có vẻ dễ dàng nên đã dấn thân vào con đường này.
Trong khi trò chuyện với chúng tôi, THĐ tỏ ra điềm đạm, ăn nói gẫy gọn, tinh thần khá ổn định, nước da có vẻ trắng bủng, anh ta mặc áo phông dài tay mầu trắng, quần kaki xanh và liên tục rít thuốc.  THĐ đã bị giam được 4 năm kể từ ngày bị bắt. Trong suốt 4 năm biệt giam điều làm anh ta suy nghĩ nhiều nhất đó là các con và những người thân của mình. Bố mẹ vợ đều đã già yếu, không biết là có chăm lo nổi cho các cháu hay không, liệu chúng có còn được đi học không.
Anh ta còn quá trẻ để đối mặt với tử thần. Giá như lòng tham không trở nên mù quáng. Giá như anh ta sống có trách nhiệm hơn với chính những người thân của mình. Giá như… Có bao điều giá như lẽ ra anh ta cần phải biết. Rồi mai đây những đứa con của anh ta sẽ bước vào đời như thế nào khi mà cả cha lẫn mẹ đều là những kẻ mang trọng án. Cầu trời sẽ ban cho chúng sự rắn giỏi và nghị lực để vững bước vào đời. Cầu trời cho ban cho ông bà của bọn trẻ sức khoẻ để nuôi nấng những đứa cháu tội nghiệp đến lúc khôn lớn. Họ sinh con ra, những mong được nhìn chúng trưởng thành, làm người có ích cho xã hội, làm chỗ dựa cho tuổỉ già. Vậy mà giờ đây những đứa con đáng thương, những đứa con tội lỗi đã phụ công ơn cha mẹ, trở thành những kẻ gieo rắc hiểm hoạ cho xã hội. Kẻ có tội phải đền tội. Điều đó đã trở thành quy luật. Một quy luật tất yếu mà những đứa con của họ cố tình bỏ qua, cố tình không hiểu. Giờ đây thân già lại phải lọ mọ hôm sớm để nuôi các cháu. Thỉnh thoảng, những thân già đó lại phải lọ mọ vượt đường xá xa xôi để vào trại thăm con. Nhìn thấy con trong trại giam thì lòng đau đớn, nhưng không vào thăm thì lòng xót thương. Dẫu chúng có phạm tội tày trời thì dù sao cũng là máu mủ rứt ruột đẻ ra, đâu có thể bỏ rơi. Bản án dành cho những đứa con tội lỗi kia có khác nào bản án dành cho chính họ.
Có một điều THĐ kể mà lúc trước chúng tôi đã được nghe từ người phụ nữ, có lẽ đây cũng là câu cửa miệng của các phạm nhân buôn bán ma tuý, rằng họ không hiểu biết pháp luật, không biết ma tuý nguy hiểm đến vậy nên mới sa vào con đường này, chỉ vì miếng cơm manh áo, hoàn cảnh xô đẩy, chứ lợi nhuận cũng chẳng là bao. Vâng, khi đã muốn biện minh cho tội lỗi của mình, người ta có thể bịa ra trăm ngàn lý do, không cần biết những điều mình nói ra ngô nghê đến mức nào. Theo như THĐ, đã có lúc anh ta cảm thấy hoang mang lo sợ, muốn từ bỏ việc làm tội lỗi này nhưng cũng vì sợ người khác bị bắt sẽ khai ra mình. Nếu không may thì đằng nào cũng chết. Vậy là đã đâm lao phải theo lao.
Hồi mới bị tuyên án tử hình, THĐ sống trong sự lo sợ và hoảng loạn. Nửa đêm đang ngủ nghe tiếng cửa sắt đâu đó vang lên, bỗng giật mình tỉnh giấc, người vã mồ hôi vì nghĩ rằng đã đến lúc mình phải ra pháp trường. Còn bây giờ, sau nhiều năm bị giam giữ anh ta có vẻ dạn dĩ hơn khi nghĩ về cái chết. Và trong thâm tâm anh ta vẫn mong mình được giảm án xuống chung thân. Sau một hồi im lặng, THĐ nói rằng con người ta sợ nhất là bị dằn vặt. Những ngày trong trại, anh ta dằn vặt vì tội lỗi mà mình gây ra cho xã hội và gia đình. Anh ta dằn vặt vì đã sinh con mà không chăm sóc được cho chúng, để hai đứa trẻ bơ vơ không cha không mẹ. Anh ta dằn vặt vì sợ rằng các con, những người thân sẽ coi khinh, sẽ không tha thứ cho những sai lầm của mình. THĐ muốn người thận hiểu rằng anh ta hoàn toàn không muốn làm cho họ phải gánh chịu những đau khổ. Lời nói của THĐ đứt đoạn rồi im lặng hồi lâu. Giá như anh ta suy nghĩ được như vậy sớm hơn thì đã không phải nói những lời ăn năn muộn màng này, đã không đẩy gia đình mình vào hoàn cảnh hoạn nạn như thế. Tôi an ủi anh ta rằng cứ yên tâm vì bất kỳ bậc làm cha làm mẹ nào cũng không bao giờ bỏ rơi con mình dẫu chúng là những kẻ có tội. Và bất kỳ đứa con nào cũng đều thương cha thương mẹ dẫu cha mẹ chúng có xấu xa đến mức nào, bởi vì họ đã cho chúng một cuộc đời. THĐ có chút thiệt thòi vì gia đình đều ở xa nên một năm cũng chỉ một vài lần người nhà đến thăm, tuy nhiên hàng tháng họ vẫn gửi quà, gửi tiền vào cho anh ta.
Tuy vẫn luôn mong mỏi được giảm án nhưng cũng không tránh khỏi những lúc anh ta mong muốn được chết để chấm dứt chuỗi ngày chờ đợi cái chết trong 4 bức tường. Những lúc như thế anh ta lại cảm thấy hoảng loạn, lại cảm thấy dằn vặt vì muốn chết mà không được chết. Nói vậy, xong THĐ lại khẽ mỉm cười trong tiếng thở dài: “dẫu sao tôi cũng mong muốn một điều kỳ diệu sẽ đến với mình. Cơ quan pháp luật sẽ thấu hiểu cho hoàn cảnh của tôi cộng với chính sách khoan hồng của nhà nước, sẽ cho tôi được xuống án chung thân. Tôi cũng không mong là được làm lại cuộc đời, bởi nếu có trở về với đời thường thì cũng đã quá muộn, lúc đó nhiều tuổi rồi sẽ chẳng làm được gì nữa. Tôi chỉ mong giữ lại mạng sống để làm chỗ dựa tinh thần, động viên các con mà thôi. Tôi thương các con tôi và tôi ân hận lắm”. Sau khi THĐ nói vậy không khí trong căn phòng nhỏ như chùng xuống. Một hồi lâu, anh công an ngồi bên cạnh lên tiếng để phá vỡ bầu không khí đó: “Dẫu sao thì cũng nên hy vọng, biết đâu điều kỳ diệu sẽ đến, cố gắng mà giữ gìn sức khoẻ”.
Chúng tôi có đề nghị các anh công an cho vào xem khu giam giữ các tử tù, nhưng vì quy tắc không cho phép nên các anh cũng chỉ miêu tả sơ qua về khu biệt giam cho chúng tôi. Trại T16 có hơn hai chục tử tù đều phạm tội buôn bán ma tuý. Họ được giam ở một khu riêng, được ngăn thành từng buồng nhỏ, kê được một chiếc giường, có chăn đệm đầy đủ, chỗ vệ sinh ngay trong phòng giam. Một tuần có hai lần tử tù được tháo cùm để được ra ngoài làm vệ sinh cá nhân. Riêng đối với nữ thì hàng sáng được tháo cùm ra ngoài để vệ sinh cá nhân. Trong khu giam giữ khép kín như vậy họ có thể nói chuyện với những người phòng bên cạnh và hát cho nhau nghe.
Theo như lời kể của THĐ, sức ép về tinh thần đối với các tử tù là rất lớn bởi vì suốt ngày chỉ ngồi trong 4 bức tường, rất căng thẳng, mệt mỏi. Cũng có những người thần kinh hoảng loạn, sinh hoạt bất bình thường.  Đối với các tử tù muốn giữ được tinh thần của mình ổn định thì họ trò chuyện với những người buồng bên cạnh, kể cho nhau nghe đủ mọi thứ chuyện trên trời dưới biển. Chuyện mãi rồi cũng hết, điều mà họ hay làm để động viên nhau đó là hát, hết người này hát đến người kia hát. THĐ chậm rãi kể: “Một ngày trong tù cảm thấy rất dài, lại phải ngồi một chỗ như vậy nên thời gian dường như càng dài hơn nên ảnh hưởng rất lớn đến thần kinh. Chúng tôi rất sợ phải âm thầm một mình nên cứ nói vọng cho nhau nghe, nhiều khi chỉ cần có tiếng người cho đỡ buồn. Hàng ngày chúng tôi cố gắng vui vẻ với nhau, thực ra những người nói được, cười được hát được nhưng trong lòng rất khổ. Đôi khi đang vui vẻ đấy nhưng có thể bật khóc ngay được. Thỉnh thoảng được các cán bộ quản giáo cởi mở hỏi thăm được một câu là cảm thấy sung sướng giống như được người thân vào thăm. Đôi khi tinh thần không được ổn định, các phạm nhân cũng có lúc cáu gắt nhưng các quản giáo lại động viên chúng tôi, giúp cho phạm nhân chấn tĩnh lại, có tinh thần thoải mái hơn”. Nghe THĐ kể chuyện trong lòng tôi thoáng buồn. Những phạm nhân lĩnh án tử hình kia, những kẻ tham lam mù quáng nỡ gieo rắc cái chết trắng cho đồng loại, giờ đây trông thật đáng thương. Giá như…vâng, lại là giá như…thì cuộc sống của họ đâu có những ngày tháng đen tối như thế này.
Đã đến lúc chúng tôi phải nói lời chia tay với người đàn ông mang trọng án này. Nhưng xem ra anh ta vẫn chưa muốn chúng tôi ra về. Thật dễ hiểu, đã qua lâu rồi anh ta mới được ngối trò chuyện với một ai đó như thế này, đã lâu rồi anh ta mới được nhìn thấy bầu trời, nhìn thấy những hàng cây xanh tươi, nhìn thấy bóng người qua lại. THĐ đưa mắt ra ngoài cửa, hướng về các phạm nhân đang lao động cải tạo chăm sóc vườn cây, chúng tôi hiểu anh ta đang nghĩ gì. Đã đến lúc cán bộ quản giáo phải đưa anh ta trở lại phòng giam. Khi chuẩn bị bước qua cổng khu biệt giam, THĐ quay lại nhìn chúng tôi khẽ mỉm cười và ánh mắt đầy sự nuối tiếc. Anh ta nuôi tiếc quãng thời gian vừa trôi qua, và không biết đến bao giờ anh ta mới lại được bước qua cánh cổng kia. Anh ta nuối tiếc cuộc sống tự do có lẽ đã vĩnh viễn khép lại. Tôi thầm mong điều kỳ diệu sẽ đến, chí ít cũng để động viên tinh thần cho những đứa con tội nghiệp của anh ta.
 
 
 

Có người yêu thì đau khổ. Có người yêu thì hạnh phúc. Nhưng đau khổ hay hạnh phúc thì con người vẫn muốn được yêu.