Bức tranh biết nói
Bức tranh biết nói Ở nước ta, có sấm Trạng Trình, nói trước các sự kiện lịch sử sẽ xảy ra trong tương lai. Vì cách diễn dịch khác nhau nên không ai đoán trước được sự vìệc sẽ diễn tiến. Khi xong rồi, ai bàn lại các việc ấy thì đều đúng như lời Sấm nói. Nhưng đó là những câu sấm, chưa có bức tranh nào nói trước các sự việc sẽ xảy ra trong nước. Ở Nhật, gần đây, xảy ra bao tai họa thảm khốc; nào là động đất, sóng thần ..v.v.. Ở Thái Lan, hết sóng thần đến lụt khu vực thủ đô Bangkok .v.v…Không biết ở hai nước này có Sấm hay điều gì, có thể khiến người ta suy đoán trước những dự kiện xảy ra trong nước. Nhưng ở Na Uy, bức tranh “skrik”, phần nào đã làm đúng chức năng này, theo cách diễn ý riêng của người viết.
Ở Na Uy, cách đây khoảng 4 năm, có vụ cướp xảy ra tại Stavanger (ở cuối phía nam). Đây là vụ cướp lớn nhất trong lịch sử hình sự của Na Uy. Bọn cướp, gồm nhiều tên (đủ các sắc dân), có kế hoạch đàng hoàng …và đã bắn chết cảnh sát trướng, lúc chúng phải đối đầu với cảnh sát. Khi tên đầu đảng nằm tù, bên ngoài, đồng đảng của hắn, đánh cướp bức tranh “Skrik” tại Viện bảo tàng Munch. Chúng dùng bức tranh để đánh đổi với cảnh sát những tin tức cần thiết về vụ án tại Stavanger, nhằm làm giảm sự nghiêm trọng của vụ án này.
Ngày 22.07.2011, vụ nổ tại Phủ Thủ Tướng Na Uy, tại ngay Thủ Đô Oslo, làm chết 09 người. Thiệt hại vật chất khá nặng khiến có nhiều ý kiến cho rằng, phải dời Phủ này đi nơi khác; hoặc xây lại mới. Chính thủ phạm, Breivik, ngay sau khi cho bom nổ , đã ra hòn đảo Utøya, giết thêm 68 người nữa. Phần đông nạn nhân là thanh thiếu niên. Đây là vụ giết người có con số nạn nhân lớn nhất, không những tại Na Uy mà hơn hẳn các vụ thảm sát khác, tại các nước khác. Đây là vụ án đầu tiên, được gọi là “khủng bố” tại Na Uy.
Vào thời gian xảy ra vụ thảm sát, vận động viên bơi lội Na Uy, Alexander Dale Oen, đoạt huy chương vàng Thế Vận Hội, tại Thượng Hải. Oen là một vận động viên tạo thành tích liên tục. 2006, huy chương đồng tại Shanghai. 2008, huy chương bạc tại Beijing. 2011, huy chương vàng tại Thượng Hải. Ole là vận động viên sáng giá của Na Uy, về môn bơi lội trong kỳ Thế Vận mùa hè, sắp tổ chức tại Anh vào mùa hè năm nay. Khi nhận giải tại Thượng Hải, Oen nói, ý như sau: “Tôi bơi với trái tim, không bằng cái đầu. Nếu tôi có thể giúp thêm một ít trong phần ngàn cái vui (chung), điều đó tốt, nhưng đồng thời huy chương vàng cũng không thể làm một điều gì hơn được cho sự việc xảy ra tại quê nhà”.
Oen, lúc lãnh giải huy chương vàng Thế Vận Hội, bức ảnh được chụp khi đó cho thấy, anh ta, với nét mặt buồn, đã nâng cao lá cờ Na Uy, được khâu trên ngực áo khoác, để tưởng niệm những nạn nhân của cuộc thảm sát ngày 22.07.2011, tại Na Uy. Rõ ràng, khác với các vận động viên khác, khi lãnh giải, thường đề cập đến những thành tích của mình trước đây, hoặc có những tuyên bố đầy tính huênh hoang, tự hào. Con người nồng ấm tình cảm đó đã chết vào ngày Thứ ba 01.05 vừa qua, tại Mỹ, sau cuộc tập dượt, chuẩn bị cho Thế Vận Hội mùa hè sắp tới tại Anh.
Trang 28-29, phần thể thao, báo Aften Posten, Thứ Tư 02.05.12, tràn ngập những chia buồn và hình ảnh lá cờ Na Uy tại khu vực tổ chức Thế Vận Hội trượt ván trên tuyết, khu vực Sogn, Thủ Đô Oslo. Một người nào đó, đã viết chia buồn trên lá cờ: “Hãy yên nghỉ, Alexander. Anh đi vào lịch sử như huyền thoại”. Vận động viên các môn tự do viết trên Twitter : “Thể thao không có ý nghĩa gì. Tất cả đều không quan trọng. Chúng ta đã mất Alexander. Anh ra đi quá sớm”. Thủ Tướng, Jens Stolenberg, viết: “Alexander Dale Oen là một vận động viên lớn của một đất nước nhỏ. Những suy nghĩ của tôi hướng về những bạn bè và gia đình của anh ấy”. Những chia buồn khác, tuôn trên các phương tiện truyền thông xã hội, đã làm đầy hai trang báo này.
Giống như câu nói trong bài viết của Mette Bugge, ký giả, chủ bút phần tin tức thể thao, báo Aften Posten. Câu nói viết: “Alexander Dale Oen đã cảm động rơi nước mắt khi nhận huy chương vàng tại Thượng Hải. Anh ấy biết rằng, cái huy chương lịch sử này không thể giúp gì những người bị ảnh hưởng bởi cuộc thảm sát ngày 22.07, nhưng có thể làm giảm phần nào sự đau đớn của đất nước”. (Lưu ý rằng: Oen 23 tuổi, người Na Uy đoạt huy chương bơi lội đầu tiên tại Thế Vận Hội).
Sự đau đớn, ở khía cạnh nào đó, đã giảm xuống (?), khi bức tranh “Skrik” của danh hoạ Na Uy, Edward Munch, đã được bán đấu giá tại Nữu Ước, tối hôm qua, 02.05.12. Bức tranh “Skrik” có nghĩa là “tiếng thét”, với hình ảnh chủ yếu trong tranh là một người, hai tay úp vào hai tai, mặt như hốt hoảng, sợ hãi với những gì chứng kiến trước mắt, miệng há hốc như những nỗi kinh sợ không còn giữ được trong đầu!!...
Petter Olsen, kẻ bán bức tranh này với giá 107 triệu đô la (nơi bán đấu giá được 12 triệu tiền huê hồng, người mua trả tổng cộng 119 triệu đô la. Giá bán đã tạo nên kỷ lục bán tranh đấu giá trên thế giới. Tranh của Picasso được bán vào năm 2006 chỉ với giá 106,5 triệu đô). Ông ấy muốn bán đi vì bức tranh đã tiên đoán những điều tệ hại cho đất nước Na Uy …hay chỉ vì lợi lộc riêng. Có lẽ lý do sau đúng hơn, khi ông nhấn mạnh: “Munch vẫn tiếp tục đóng một vai trò đáng kể trong cuộc sống của tôi, và với dự án tranh Munch của riêng tôi, tôi sẽ chú trọng hơn về cuộc sống và tình yêu”.
Bức tranh không nói lên điều gì coi như là tiên đoán những tin xấu cho Na Uy. Người mua đã làm bức tranh trở nên nổi tiếng … và gián tiếp làm danh tiếng của nhà hội họạ Munch cao thêm. Sự việc này làm Na Uy trở thành một quốc gia được nhiều người biết đến hơn, như họ đã biết đến tên các cầu thủ bóng đá, Ole Gunnar Solskjær, Tore Andre Flo ..v.v.. Có thể họ biết về Na Uy như thế, còn hơn biết Na Uy là một trong những nước viện trợ khá nhiều cho các quốc gia khác. Gần nhất là cho Hy Lạp mượn một số tiền khá lớn, không tính lãi, trong nhiều năm.
Cuộc sống chứa đầy những mâu thuẫn. Cái chết đột ngột của Oen là nỗi đau buồn nặng trĩu của gia đình Oen và đất nước Na Uy, nhưng với các vận động viên đối thủ, tin Oen mất đã làm họ nhẹ lo hơn..??. Cũng như vụ án Breivik, nếu thủ phạm bị kết tội nặng nề, đó có thể là niềm vui của những người Hồi Giáo cực đoan, nhưng đó cũng có thể phần nào là điều bất lợi đối với một số nhỏ bảo thủ, những người không chấp nhận sự nhập cư của những giống dân ngoại quốc.
Người được vẽ trong tranh "Skrik" chỉ thét lên (skrik) vì nỗi sợ hãi cùng cực. Nếu người đó có thể nói được, câu nói ấy có thể là: "Tại sao tòa án đã dành cho can phạm quá nhiều thời gian để nói về việc thảm sát của hắn ta ..." nhưng, câu đó cũng có thể là "Vì sao đất nước Na Uy trong thời gian gần đây lại nhận chịu nhiều sự việc không hay !!!...”
Đặng Quang Chính
Bài học sau khi bán tranh (viết theo nội dung của bài "Lærdommen etter salget av Skrik")
Báo Aften Posten, Sunday 06.05.12
Bức tranh "Skrik" được bán với giá 119,9 triệu đô la. Số tiền này tương đương với 687 triệu Kroner (tiền Na Uy). Việc bán tranh với giá rất cao này không ảnh hưởng tức thời đến việc bán đấu giá 5 bức tranh khác của Munch. Một bức chưa bán được, những bức còn lại bán được với giá thấp.
Động lực nơi người mua tranh Skrik có được bởi nguyên do, tranh là biểu tượng nghệ thuật có tính quốc tế và là biểu tượng của sự giàu có giữa những người mua tranh. Giá bán bức tranh rất cao, nhưng có điều khác cũng đáng quan tâm là: Na Uy và Oslo đã không dành cho danh hoạ Munch vị trí ông ấy xứng đáng được hưởng. Gia tài của danh hoạ được cai quản một cách tồi tệ!.
Sự chú ý xoay quanh bức tranh Skrik là một điều căn bản hết sức tốt đẹp để tạo nên sự hiểu biết và sự quan tâm đến công trình cả đời của Munch như là một tổng thể. Đây là một nhiệm vụ rõ ràng của Bảo Tàng Viện Munch, nơi có hơn phân nửa những sản phẩm nghệ thuật đã được gom góp.
Năm tới là năm kỷ niệm 150 năm ngày sinh của Munch. Các đảng chính trị thay vì dùng việc xây cất mới một Viện Bảo Tàng Munch như một thế trận chánh, tạo sự quan tâm của mọi người mà nên đặt trọng tâm thảo luận về việc phải bảo quản những bức tranh nghệ thuật của Munch. Điều này chỉ tạo nên một viễn cảnh không tốt.
Dù rằng những gì người ta muốn nói về việc xây cất và vị trí của bảo tàng viện, rồi việc bàn cãi dữ dội về dự án Lambda (*) đã chỉ ra một sự không đứng vững là hết năm này đến năm khác, một bảo tàng viện mới cũng chưa được đặt vào vị trí. Những báo cáo về việc xúc tiến xây cất tại Tøyen hay Tullinløkka, lẽ ra phải xong vào ngày 01.07.12, nhưng thời hạn chót này cũng sắp bị nứt rạn. Bây giờ, việc đó được chuyển đến mùa thu (từ tháng 9 trở đi).
Việc này không thể để trở thành một ví dụ mới trong những báo cáo phải được xúc tiến, bởi các chính khách không sẵn sàng có những quyết định. Khi những báo cáo đã sẵn sàng, uy tín của những chính khách phải được đặt qua một bên để số đông trong hội đồng thành phố có khả năng đúc kết một dự án bảo tàng viện.
Nếu vẫn không rõ ràng và lại thêm những thương thảo cứng ngắc, đó không là một sự lựa chọn.
Đặng Quang Chính Ghi chú:
* Lambda, một dự án xây mới bảo tàng viện tại khu vực gần hải cảng Oslo, dự trù kinh phí lên đến 4 tỉ Kroner, nhưng ...chỉ bàn cãi chưa xong mà mọi tốn phí từ khi đưa ra dự án này đến nay đã lên đến con số 110 triệu Kroner.
Petter Olsen là người chủ của bức tranh ”Skrik”, đã bán với giá 687 triệu Kroner (tiền Na Uy) (tương đương trên dưới 100 triệu Mỹ kim).
Ông viết bài dưới nhằm nói lên ý nghĩa bức tranh đối với ông ...và ý nghĩa kể cả về việc bán bức tranh này. ------------------------------------------------------------
”Skrik” có ý nghĩa gì đối với tôi Petter Olsen Khi tôi lớn lên, với bức tranh treo ở một góc, là một đứa bé, tôi nghĩ rằng, đó là một người đàn bà có mái tóc dài và vàng sáng. Cha mẹ tôi giải thích rằng, đó là một quang cảnh rất quan trọng, nhưng đó là lần đầu mà sau này tôi mới nhận thức được cái ”Tiếng thét lớn trong thiên nhiên” nói về điều gì.
Tác phẩm nghệ thuật của Munch, ”Livsfrisen” là một chủ đề về tình yêu, sự lo âu và cái chết. ”Skrik” là một quanh cảnh quan trọng trong loạt tác phẩm này và chỉ ra sự lo âu tới cùng biên giới của cái chết.
Chúng ta hãy nhìn dòng chữ được vẽ bằng tay bởi Munch trong tấm biển trên khung của bức tranh bột màu, được vẽ từ năm 1895.
”Tôi đi xa khỏi con đường với hai người bạn. Mặt trời lặn - Bầu trời trở nên đỏ máu- tôi cảm nhận được hơi thở của Vemod- nguời mệt mõi đến chết – Trên nền xanh thẫm - vịnh và thành phố nằm trong máu và lưỡi lửa - Những bạn tôi tiếp tục đi – tôi trở lui- rùng mình với nỗi lo âu- Tôi - cảm nhận sự to lớn của TIẾNG THÉT trong thiên nhiên. E.M”
Sigbjørn Obstfelder, bạn và là người ủng hộ Munch, đã viết bài thơ ”Jeg ser” năm 1893, cùng lúc với việc Munch vẽ tranh ”Skrik”. Kết thúc như sau:
”Tôi thấy, tôi thấy ...
Tôi chắc chắn đã đến một địa cầu sai lầm!
Nơi đây thật lạ lùng ..”
Có vẻ như là cả hai biết rằng điều gì điên rồ sắp có thể xảy ra. Với tôi ”Skrik” vẽ ra phút giây khủng khiếp khi con người hiểu điều gây ra với thiên nhiên như thế đã làm trái đất trở nên càng lúc càng nhỏ bé để mọi loài vật có thể sống. Điều này trong thời gian ngắn tới không thể bị cản trở.
Khung cảnh ”Skrik” có thể làm nhiều người trong chúng ta thấu hiểu sự nghiêm trọng và hậu quả của việc tiếp tục thải khí đốt, điều không thể tránh khỏi sẽ gây ra cơ chế nối kết trở ngược không thể kiểm soát mà điều đó đã nằm ẩn trong hóa học và vật lý của thiên nhiên. Điều này sẽ, chậm lúc ban đầu, nhưng tăng gia tốc, dẫn đến một sự tăng nhiệt quá độ của trái đất và bầu khí quyển. Môi trường sinh hoá sẽ giảm thiểu và dần trở nên thiếu oxy, nước và sự sinh sản. Sự chết nhiều hơn, sự sống bớt đi. Và đó là sự quá thiếu con tàu cứu sinh khi chúng ta đi xuống.
Với sự phát triển này, chúng ta trong một toàn cầu mà tất cả chúng ta ở trên một trái đất sai lầm. Nhưng chúng ta vẫn có thể tiếp tục giải quyết ở phạm vi địa phương, vùng nếu chúng ta muốn và nắm bắt tương lai một cách nghiêm trọng và chuẩn bị chúng ta đúng lúc.
Chúng ta cần thu thập những gì làm cho tinh thần và lòng can đảm để quyết định sự sống còn của chúng ta. Nội dung, tổng thể và bản sắc là những thành phần quan trọng cho dự án của chúng ta trong Hvitsten, trên Ramme và Hauger – và trên La Gomera. Cũng như với sự lo âu và cái chết, chúng ta phải nâng cao cái đẹp, sự sống và tình yêu.
Mặc dầu chúng ta đã dựng nên thư viện ảnh và Vìện bảo tàng tại Ramme, điều đó chỉ ra rằng ”Skrik” đã tạo một quan tâm ngoài mong muốn. Chúng ta có nhiều điều tốt khác để cung cấp cả trong lẫn ngoài. Thêm vào đó bức tranh đã tạo nên sự rủi ro về an ninh. Tôi đã chọn việc bán tranh ”Skrik” để có tạo nên tài chánh cho những dự án của tôi.
Hơn nữa, tôi hy vọng rằng, quần chúng qua việc bán tranh ”Skrik” sẽ tăng sự quan tâm đến nghệ thuật của Munch và tạo được sự thấu hiểu, ý thức về những thông điệp quan trọng mà ông vẫn cho chúng ta. (Trích từ báo Aften Posten, Thứ bảy 26.05.2012)
-----------------------------------------------------------------------------
Đặng Quang Chính 24.06.2012
22:58
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
Kiểu: