1
Sân trường đại học Sư phạm Huế đã đông ngợp sinh viên, gồm đủ các khoa: Sư phạm, Khoa học, Luật khoa,Y khoa, Văn khoa, Nông Lâm, Cao đẳng Mĩ thuật.
Mấy đứa quen Tân như đều đã có mặt, đứa nào cũng đồng phục  kaki vàng, giày ba ta trắng. Bỗng Trung úy Hoàng, phụ trách quân sự học đường, cầm micro, giọng ông  oang oang :
- Sinh viên lưu ý, trong 30 phút nữa, đoàn xe camion sẽ  đưa sinh viên lên đường về thụ huấn quân sự hè một tháng tại Trung tâm huấn luyện Đống Đa Phú Bài. Tôi yêu cầu anh em sinh viên hãy lên xe. Sau một tháng học Quân sự, cuối khóa sẽ có khảo sát thực hành cũng như lý thuyết. Bạn nào đủ điểm sẽ được cấp giấy chứng nhận tốt nghiệp khóa thụ huấn quân sự giai đoạn 1 tương đương với binh nhì. Giấy chứng nhận này sẽ được kèm theo trong hồ sơ hoãn dịch vì lý do học vấn của các bạn. Bạn nào không có, xem như hồ sơ không hợp lệ, sẽ bị gọi nhập ngũ, theo luật Tổng động viên. Tôi xin nhắc lại, giấy tốt nghiệp một tháng quân trường tương đương với một chứng chỉ về văn hóa, Sinh viên nào không đi học, xem như bị đánh rớt và phải nhập ngũ. Đó là nội dung QĐ của trung tướng Bùi Đình Đạm, phụ trách  Nha Tổng Động viên.
10 phút, 15 phút rồi 20 phút, …Sinh viên lần lượt lục tục lên xe. A ! Tân ngạc nhiên và buồn cười: Huyên, chủ tịch Tổng hội Sinh viên Huế, người đầu tiên lên xe trước.
Có bàn tay vỗ nhẹ vai Tân :
- Ê ! mi coai vui chưa ? Thằng Huyên linh hồn chống đối Quân sự Học đường, người tố cáo QSHĐ là chính sách Việt Nam hóa chiến tranh của đế quốc Mỹ, bây giờ lại là kẻ tiên phong leo lên xe đi thụ huấn đầu tiên. Ha!  ha!
Tân mĩm cười  nhìn lui, là Diên, dân sư phạm. Tân nheo mắt:
- Thói đời vẫn thế ! mà mi nhìn kĩ đi, có cả Thọ, Sen, Ta nữa kìa, là dân cư xá ở Hội Quảng Tri Huế, mấy ông chuyên tranh đấu.
Chẳng mấy chốc 5 xe GMC đầy nghẹt người. Tiếng trung úy Hoàng lại cất lên : Hoan hô anh em sinh viên ! Sinh viên rất nhiệt tình trong việc học quân sự, ủng hộ chủ trương của chính phủ VNCH.
Tân và Diên lên xe camion sau cùng. Văng vẳng Tân nghe bài hát quân hành, một bài hát quen thuộc, hình như là bài gì mà Tân vẫn nghe bọn quỷ sứ sinh viên hát đổi lời : Đường trường xa, con chó nó tha con mèo, …
Đã gần 10 giờ, xe chạy bon bon trên quốc lộ 1, qua Hương Thủy, đến Truồi, Tân nhìn sinh hoạt hai bên đường, những người buôn thúng bán bưng, những xe nhà binh chở lính Việt Nam Cộng hòa, lính Mỹ, lính MP, xen kẻ những chiếc xe khách đi Đà nẵng : xe traction đen của hãng An lợi, xe buýt của hãng Phi Long, ... Chẳng mấy chốc Tân thấy thị trấn Phú Bài đã hiện ra. Diên nói : Gần tới rồi. Có tiếng hát của sinh viên ở xe đằng trước : Dậy mà đi hởi đồng bào ơi ! Bao nhiêu năm qua dân ta sống không nhà, bao nhiêu năm qua dân ta chết xa nhà. Dậy mà đi, dậy mà đi hởi đồng bào ơi !
Cổng Trung tâm Huấn luyện Quân sự Đống Đa hiện ra. Xe dừng lại. Trung úy Hoàng bước xuống. Ông xuất trình giấy với người lính gác cổng. Một chốc sau, trung úy Hoàng cầm loa đưa lên miệng. Tiếng ông vang vang : Kính mời anh em sinh viên rời xe, sắp hàng hai, đối mặt với tôi, chúng ta điểm danh trước khi vào Trung tâm.
Sinh viên lục tục bước xuống. Tân quan sát, nhiều đứa buồn xo, mặt mày ủ rũ. Mấy đứa trong nhóm tranh đấu, đứa nào cũng uể oãi. Chẳng mấy chốc sinh viên thẳng hàng, sau khi điểm danh, trung úy Hoàng hô lớn :
- Khóa sinh sinh viên đằng trước ! Bước !
Sinh viên lệt bệt tiến bước trong đoàn. Tân mĩm cười, nói với Diên :
-  Về đây học quân sự, bọn mình thay đổi không khí ! Biết đâu mi và tau sẽ lên kí lô ?
Diên lạc quan :
- Đương nhiên.
Đường từ cổng Trung tâm đi vào thẳng tắp, hai bên đường là những hàng cây dương cao vút, xen kẻ là những trụ xi măng sơn trắng chắn giây kẻm gai của Mỹ. Hai bên, đằng xa, phía trước là những doanh trại bằng tôn, có sân rộng, được bao quanh bằng những hàng dương. Trung tâm rộng bát ngát, không biết bao nhiêu là nhà trại. Nhiều trại, Tân thấy lính  đang ngồi thẳng hàng. Hẳn là họ đang theo lớp thụ huấn. Tất cả mọi người sau khi học ở đây ra trường đều là lính binh nhì. Tân nói với Diên :
- Bọn mình thụ huấn quân sự,  tiếng là binh nhì (lính) nhưng dù sao vẫn là sinh viên. Mấy ông sĩ quan huấn luyện nể mặt vẫn sướng như thường, không đến nổi nào.
- Cũng chưa chắc nhưng tau nghĩ là bọn mình nên có thời gian thế này để trãi nghiệm đời lính cũng hay.
Mắt Tân chăm chú nhìn mấy cái bảng paneau ghi những câu nằm lòng của quân đội : Thao trường đổ mồ hôi, chiến trường bớt đổ máu , Kỉ luật là sức mạnh của quân đội, …
11 giờ, sinh viên tập trung tại sân phòng Quân trang quân dụng để nhận áo quần, giày, nón, bal lô, súng, các vật dụng như ca men, bi đông nước, …
Chốc sau, trung úy Hoàng cho sinh viên nghỉ tại chỗ, chờ ăn trưa tại sân, vì chưa chuẩn bị để báo cơm nhà bàn. Tân quan sát thấy một số sinh viên đang chen lấn để lấy đồ ăn. Tân nhìn mấy thùng cơm. Cơm được nấu trong mấy cái thùng phuy. Dụng cụ lấy cơm là cái xẻng của thợ hồ mà mấy ông vẫn dùng để trộn ciment. Và ghê gơn nữa là mấy cái chổi xương được thả trong thùng cơm để quét cơm. Ôi chao ! khiếp ! Sao dơ thế. Tân chắt lưởi kêu :
- Răng dễ sợ ri ?
Ấn nói :
-  Thì tất cả chỉ để dùng cho việc nấu ăn thì nhớp chi ! 
Sinh viên sắp hàng để lấy đồ ăn. Một chốc sau, cảnh mất trật tự bắt đầu. mấy đứa xô nhau để múc canh.
Lộc - máy cày la lên :
- Tau bị rớt cái gương trong thùng canh. Mấy đứa bây để tau vớt lên đã. Lộc dùng cái vá dài quậy nhẹ tìm gương. Sau cùng, Lộc múc lên được. Cái gương cận gọng đen, dính đầy canh,
Trai cười khà khà :
- Lần này này ăn cơm ngon nhờ có món gương cận tẩm mồ hôi của Lộc - máy cày !
Ấn chửi thề :
- Mẹ kiếp, đói thì ăn chi cũng ngon !
Tân lấy đồ ăn đầy camen, đi về phía góc sân, dừng lại ở bên thành giếng, cạnh cây dương. Chẳng bao lâu Diên đến. Và ngạc nhiên chưa ? Tân thấy Huyên đang ngồi đằng sau bên kia thành giếng, cầm camen cơm, nước mắt ràn rụa. Tân sững người, sao lại có người yếu đuối thế. Có gì mà khóc ? Ôi ! con trai. Vậy mà là Chủ tịch Tổng hội SV Huế.
Tân hỏi Diên :
- Ê ! cơm răng vàng khè ? có thuốc phải không mi ?
- Là vitamine C đó. Về đây lúc đầu chưa quen nhưng tau nghĩ là sau này đứa mô cũng sẽ mập vì ăn nhiều do vận động. Vã lại trong thức ăn có thuốc, tốt lắm ! Mi uống nước chưa ? tau uống một ngụm, chịu không nổi vì mùi javel nồng quá. Ôi ! trời nóng thế này mà nước lại khó uống !
Tân an ủi Diên :
- Có chi, rồi sẽ quen, mình có thể uống thêm Coca lon. Mấy ông lính ở trại gia binh đạp xe đi bán dạo trong trại nhan nhãn. Khát nước uống coca ngon tuyệt.
Ăn cơm xong, sv nghỉ chưa đầy tiếng đồng hồ đã bị tiếng xíp-lê củaTrai thổi tập họp anh em : trung úy Hoàng chia đại đội và giao phòng trại. Tiểu đoàn Sinh viên có 4 đại đội, trong đó Tân thuộc đại đội 1 gồm Văn khoa và Luật khoa và một nửa là sư phạm. Đại đội trưởng là trung úy Đạm, trung úy hoàng được trả về để huấn luyện, đại đội  phó là Hồ Văn Trai, sinh viên năm ba Anh văn khoa Sư phạm.  Tân, Diên, Huyên, Ấn, Lộc máy cày,Trai, …cùng chung một đại đội và ở doanh trại gần Câu lạc bộ.
Sau hai ngày chuẩn bị mọi việc từ chỗ ngủ, nơi ăn, sinh viên đã đi vào nề nếp, bộ máy chạy đều. Các cụm từ như « Phạn xá », « nhà bàn », « Chà láng », « nhảy xổm » dần dần trở nên quen thuộc.
Sinh viên về quân trường 100% từ giã tóc dài, người nào cũng « sạch rừng », tóc tai bây giờ nhẵn nhụi, khỏe mạnh. Có mấy ông tự nhiên thấy lạ với cái đầu, tay cứ đưa lên xoa xoa rất buồn cười.
Ban ngày, sau khi học quân sự, bị quần tơi tã, nhất là những giờ học địa hình, chiến thuật, thực nghiệm ngụy trang, tập xử dụng la bàn, rà tìm dấu vết địch, hay đi đoạn đường chiến binh, …Tân thích thú tìm thấy hạnh phúc ở những giờ phút được rổi rãnh, nhất là về đêm, Tân nằm ngủ giường dưới, khỏi trèo, bên cạnh là Vinh-cố vấn, Tân thả hồn suy nghĩ vẩn vơ, có khi Tân nghĩ bụng, nếu bây giờ có một quả đạn pháo kích đưa tới trúng ngay doanh trại mình đang nằm thì thế nào ? – Nếu chết ngắc thì đâu biết gì. Chỉ sợ không chết mà sống què quặc, …Chiều tối hôm trước, một người lính bán dạo cho biết ngay doanh trại Tân ở, trước ngày sinh viên về đã bị trúng đạn pháo kích của CS và một tân khóa sinh binh nhì đã chết ! Tân lạnh người nhưng Tân nghĩ như vậy thì tốt vì ít khi pháo kích trở lần nữa lại trúng chỗ nầy !
Những lúc đại đội học đêm, bọn Tân chia đội hình thực tập tại sân tập trong Trung tâm. Mùa hè, tiết trời tháng sáu oi bức, chịu không nổi, khát nước vô cùng. Tân mua lon coca lạnh được bán từ mấy ông lính đi xe đạp, uống vào, rất khoan khoái, nhưng rồi lại khát trở lại, …
Buổi sáng đang ngon giấc, tiếng xíp-lê của đại đội trưởng Đạm làm Tân và cả bọn vùng dậy, 5 giờ sáng. Cả bọn được 15 phút để chuẩn bị. Thằng nào chậm trễ sẽ bị quần tơi tã, ngán nhất là bị nhảy xổm.  Đại đội phó Trai dóng hàng đâu vào đó, báo cáo quân số, trình diện đại đội trưởng Đạm. Sau vài phút giới thiệu buổi học ngoài bãi xa, đi 3km, tới đồi C, bài học : ngụy trang, tàng ẩn trong lá rừng, truy kích địch. Thế là đại đội lên đường…
Đại đội sinh viên ra khỏi cổng trung tâm, đi khoảng vài trăm mét, rẽ trái, trực chỉ, Tân nhìn từng đứa một, thằng nào cũng quân phục nghiêm chỉnh, đồ lính, mủ sắt, gôn quần, mang súng AR15, ba lô sau lưng, …đố ai biết đây là đoàn quân sinh viên quen thói ăn chơi, quậy phá. Quan sát kĩ từng sinh viên một, Tân thấy có thằng rất hài hước như Trọng-Thượng đế hay Đạt-Karaté.
Buồn cười nhất là Trọng, cậu ta đang lội trong bộ đồ nhà binh, áo bỏ vào quần không chuẩn, chỗ cao, chỗ thấp, có chỗ, vạt áo rơi ra ngoài. Mủ sắt Trọng đội không thẳng, nghiêng về một bên. Nhìn Trọng làm Tân nghĩ đến anh hề Charlot. Còn Đạt thì ngược lại áo quần chuẩn mực, bước đi hùng dũng, nhưng khuôn mặt Đạt nhỏ thó, cái mủ sắt lại quá to trùm lên đầu Đạt làm ta cứ lo sợ mủ sẽ rơi. Mặt khác khuôn mặt Đạt lại toát ra phong thái uy nghi, kiểu làm dáng, trông thật đáng thương…
Tân vừa đi vừa hát khe khẻ một bài hát : « Hỏi đá xanh rêu bao nhiêu tuổi rồi. Hỏi gió vi vu qua bao đỉnh trời. Hỏi những đêm thâu đèn vàng heo hắt. Ái ân bây giờ là nước mắt. Suối hồn một thoáng nhớ mong manh. Thuở ấy tôi như con chim lạc đàn, …».
Diên đi bên cạnh nghe Tân hát, Diên nói nhỏ :
-  Mi hát nữa đi Tân ! Tau thích bài ni.
Tân nói :
- Tau hát bậy bạ không biết có trúng trật chi không ?
- Cũng được, kệ, nghe cho đỡ buồn !
Tân hỏi Diên :
- Ê ! mi nhớ nhà chưa ?
Diên bật cười :
- Mới có tuần lễ mà đã bày đặt nhớ với nhung. Có mi nhớ bồ thì đúng hơn.
- Bồ tau mô có ở Huế mà nhớ ?
Diên nói :
- Nhưng mà không gian, hoàn cảnh làm mi nhớ ? Đúng không ?
Tân cười :
- Mô có như rứa mi !
Diên nói :
- Tau buồn ngủ. Cả đêm bọn nó quậy quá. Lại dậy sớm.
Tân đùa :
- Thì mi ngủ đi !
- Ngủ lúc ni?
Tân nói chắc nịch :
- Mi vừa đi trong hàng vừa nhắm mắt ngủ. Sẽ dễ chịu cho mà coai ! tau nghe nhiều người nói như rứa rồi đó !
- Thôi đi mi ! Hát cho tau nghe còn vui hơn !
 

2
Qua một ngày tập ở bãi xa. Buổi chiều đại đội được cho nghỉ, chờ cơm nhà bàn chở lên. Trời chợt mưa nhẹ. Nhiệt độ bỗng thay đổi hẳn. Khí hậu trở nên mát lạnh. Đứng trên đồi, nhìn chung quanh thật đẹp. Những ngôi nhà lên cao xuống thấp theo triền dốc của đồi, ẩn núp sau những lùm cây, vòm lá, tắm mình trong mưa bụi. Xa xa có con suối nhỏ, nước cạn, trong. Tân ngắm cảnh không chán.
- Ê ! đây là chỗ mô ri mi ?
Trọng-Thượng đế đến bên Tân  hỏi :
- Là Phù Lương, cách đường lộ đến 3 km !
- Tau đói rồi mi ơi ! đi hái sim ăn đở buồn trong khi chờ cơm.
Tân trố mắt :
- Có sim ?
- Đi với tau !
Tân lót tót theo Trọng-Thượng đế, nó băng qua mấy con dốc, đến bên mấy bụi cây um tùm, thấp.  Là sim ? Tân kêu lên : Ồ ! hoa sim, màu tím đẹp chưa ! Trọng lom khom cúi rạp người xuống tìm trái. Có mấy trái còn xanh, không thể ăn được, tìm hoài Trọng ngắt được một chùm, chỉ có 2 trái chín. Trọng đưa Tân một trái :
- Mi ăn đi, ngọt mi ơi !
Tân cầm trái sim nhai nhẹ như sợ mau hết. Tân nhăn mặt : còn chát !
Trọng nói : Kệ mi, đở đói !
Tân cười khà khà :
- Con nhà giàu như mi mà háu ăn. Chưa chi đã đói ?
- Giàu cái con khỉ ! Ông bà già tau kiết thế mụ nội.  Tau xin 200 ngàn để lo chạy hoãn dịch vì lý do gia cảnh mà họ không cho. Mi nghĩ xem, chán không ?
- Nhưng mi đang hoãn dịch học vấn mà. Răng lại chạy qua gia cảnh ?
Trọng nhìn Tân cười chế nhạo :
- A ha ! cái thằng ni, bộ mi hoản học vấn hoài à ? Xong cái cử nhân mi phải đi lính. Như tau chừ chỉ còn cái chứng chỉ «Văn chương Pháp» nữa là xong, tau chuyển qua gia cảnh là vừa, vã lại ngộ tau bị rớt cái chứng chỉ mắc dịch này thì răng đây ?.
- Tới mô hay rứa, dễ chi mi! mi xem, tình hình cuộc chiến ngày càng khốc liệt. Người Việt Nam chết quá nhiều. Bọn mình về đây, không khéo trúng …
- Thôi đừng nghĩ chuyện xấu như rứa mi. Sống vui lên!
 Trọng-Thượng đế ngắt lời Tân.
 Từ xa, Tân thấy từng nhóm sinh viên tụm lại, cơm đã chở tới? Tân nói :
- Chúng ta về ăn cơm đi Trọng!
Tối về, doanh trại đại đội 1 ồn như vỡ chợ. Mỗi người mỗi tiếng nói, mỗi tiết mục, không cần báo trước để sắp xếp, đêm văn nghệ tạp lục vẫn tự nhiên phong phú, đa dạng.
Lộc-máy cày cất tiếng, mở đầu :
- Thưa cô, em xin đọc bài học thuộc lòng của Thanh Tịnh: «Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Vợ tôi âu yếm dẫn tôi lên trên một chiếc giường dài và rộng. Chiếc giường này tôi đã quen ngủ nhiều lần nhưng lần này tôi bỗng nhiên cảm thấy lạ…»
Có tiếng phát thanh truyền đi lời kêu gọi của tướng Nguyễn Chánh Thi, tư lệnh quân khu 1, vùng 1 chiến thuật: «Đồng bào trong khu tôi thân mến. Mấy ngày qua, trong khu tôi có nhiều việc lộn xộn …» Tiếng thằng Vinh cố vấn :
- Ê! ông Nguyễn Chánh Thi nói chi nơi tề để nghe mi!
Cả phòng cười òa. Tiếng Trọng-Thượng đế :
- ĐM thằng Trai nhái giọng, coai chừng bị phạt chà láng.
Tiếng thằng Quy ban Việt Hán :
- Mẹ ơi! Con đang nằm ngủ bỗng thấy có ông thầy tu đầu trọc, nhổ vào mặt con một bại nước miếng, hu hu ! Cả phòng ngập tiếng cười.
Càng khuya, doanh trại càng ồn bởi tiếng cười, tiếng hét của bọn quỷ sứ sinh viên. Tân muốn ngủ nhưng đành chịu, chàng cứ nhúc nhích hoài, không nằm yên được. Vinh-cố vấn bàu nhàu:
- Mẹ thằng Tân! mi cứ nhúc nhích rứa làm răng tau ngủ?
Tân cũng không vừa:
- Ngủ cái con khỉ! tụi nó loạn lên rứa ngủ mô được?
Bỗng tiếng Trai oang oang: «Đồng bào trong khu tôi thân mến, đã 24 giờ rồi, tôi mong mõi đồng bào trong khu tôi yên lặng, chìm trong giấc điệp, ngày mai đồng bào còn chiến đấu tiếp. Theo lời đại đội trưởng chỉ thị, đồng bào mô còn làm ồn sẽ bị hít đất 100 cái. Chúc đồng bào trong khu tôi ngủ ngon hỉ!».
Cả phòng lại cười rào rào. Vinh-cố vấn bàu nhàu:
- ĐM thằng Trai phá quá!
Thế nhưng rồi cả phòng lại im lặng dần, bỗng chốc có tiếng ngáy của cha nội nào vang rền như tiếng còi xe lửa. Tân chắt lưởi, răng khó ngủ ghê ri hè? Cuối cùng mắc tiểu, Tân rời khỏi giường, ra sau doanh trại, tìm chỗ giãi quyết. Trời đã khuya, chừng hơn 1 giờ sáng, mặt trăng mùa hè to vằng vặc. Đằng phía trước, Tân thấy người lính gác ở trên chòi cao. Tân đi nép sau doanh trại, sát vách tôn. Định vào WC nhưng Tân ngại, thôi tìm chỗ lộ thiên vậy. Tân tiến về phía bên hông doanh trại, tiếp cận với câu lạc bộ nơi mà bọn Tân đã một lần qua uống cà phê, coca sáng chủ nhật. Tân lách mình vào chỗ trống giữa hai bức vách bằng tôn. Chàng mở fermature quần định tè. Bỗng chàng nghe tiếng dội nước. Tò mò, Tân nghe ngóng, có một điểm sáng nhỏ chiếu ra. Chàng lom khom cúi mình nhìn vào. Ui cha! mắt Tân như đổ hoa. Chàng nín thở, không ngờ mình gặp tình huống này: Con bé bán tại Câu lạc bộ đang tắm truồng. Cả một tòa thiên nhiên phơi bày cho Tân chiêm ngưỡng. Sáng chủ nhật vừa qua, ngồi uống cà phê Tân đã nhìn không chớp mắt con bé nầy. Nó không đẹp, xấu là đằng khác, nhưng dáng cao, da trắng. Tóc cắt ngắn khoe chiếc cổ cao. Và thân hình thì…rất đồ sộ. Từ ngực đến mông. Tân nhìn con bé và …chỉ muốn chiếm hữu nó. Với Tân thì con bé chỉ có sức hút vậy thôi. Mắt con bé xấu quá, nhỏ và như mắt lươn. Nhìn con bé Tân cứ nghĩ là nó đang ngủ đứng! Cái môi thì dày và mũi thì gãy. Nhưng mà về đây, nhà tranh cũng như nhà ngói, thiếu vắng con gái nhìn nó cũng đở ghiền. Vã lại hai gò má hồng tự nhiên không son phấn làm con bé có sức hấp dẫn vô tội, hơn nữa theo Tân, bộ sườn của con bé thì quá tuyệt vời, con bé mặc chiếc quần jean bó sát, để lộ những đồi cao, khe suối xui khiến người ta nhìn nó không khỏi chạnh lòng ao ước, nhất là cặp mông bự và tròn lẳng thật dễ ghét!
Và bây giờ thì Tân đã chiêm ngưỡng trọn vẹn những nơi mà Tân ao ước được nhìn, ngó. Con bé tắm thoải mái và kì cọ những vùng cấm, những nơi nhạy cảm nhất. Hai bàn tay trắng với những ngón dài suông nâng niu, xoa bóp đôi nhủ hoa đang cương lên một cách thách thức. Hai núm vú hồng kích thích như đang mời gọi, đôi tay con bé với cục xà phòng đầy bọt trắng, lướt trên thân thể một cách vô thức, quán tính theo đòi hỏi của bản năng. Đôi tay đó dừng lại ở vùng cấm phía dưới, Tân như có lửa đốt trong người, mặt chàng bừng bừng. Tân cảm nhận bộ phận dưới như đang tung những chưởng lực vào Tân. Chàng mím miệng, nhìn sững, đã có người so sánh vùng không gian cấm của người con gái với một bông hoa. Bông hoa chỉ đẹp khi có nhiều lá chen chung quanh. Tân thấy lời nhận xét đó quá đúng. Nhưng điều mà Tân sững sờ pha chút kinh ngạc, là đóa hoa lan của con bé quá vĩ đại. Nó ngạo nghễ, thách đố. Điều này đã khiến Tân thấy mình trở nên khốn nạn.
Tân không dám nhìn nữa. Chàng bước ra xa, tìm một chỗ và tè một cách khoái lạc, trong vô thức Tân đã tự xã liền sau đó và chàng thấy mình thanh thản vô cùng.

3
Những ngày thụ huấn quân sự cũng trôi qua với những nhọc nhằn và những niềm vui chan hòa theo những tràng cười sảng khoái. Sinh viên như những cổ máy chạy đều khi học quân sự ban ngày và ban đêm trở lại nguyên hình là … sinh viên. Chương trình văn nghệ tạp lục tiếp diễn hằng đêm. Có chuyện gì vui, tục trong văn chương, trong những giai phẩm, trong đời thường, bọn sinh viên đều đem ra kể, gây cười.
Những khuôn mặt gây ấn tượng cho Tân nhiều có lẽ là Lộc-máy cày (nhà bán máy cày Kubota), Trọng-Thượng đế (như người trên cung trăng), Trai, Ủy-Apolinaire, Phú-nhún (bước đi như nhảy), Thọ Việt-Nam, Thọ-Fuljo, tức là Nguyễn Huỳnh Thọ vì cậu này có khuôn mặt giống người thượng. Mỗi khuôn mặt là một nét hài, mỗi cái tên biệt danh là một thể hiện tính cách hoặc sở thích, như Ủy, mê thơ Apolinaire, sau áo lính, Ủy viết chữ đậm nét « Souviens-toi que je t ‘attends ». Nhưng Tân thấy Ủy mang dáng dấp của một nghệ sĩ lãng mạn bất cần đời. Có đêm Tân nghe Ủy ngồi thảo luận say sưa với Thái hay Thạnh về tác phẩm Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết Cần. Tân chẳng hề biết mảy may mô tê gì tác phẩm nầy nhưng qua câu chuyện Tân thấy Ủy thích thú vì sự kiện Giã Bảo Ngọc nằm mơ thấy mình đang hành lạc với Tiên cô rồi bị ra chất nước ướt nhờn làm ướt quần, khi khô, cứng lại, đến khi người a hoàn là Tập Nhân đến thúc dục Giã Ngọc thay y phục. Chàng đem chuyện này ra hỏi cô hầu và được cô này giải thích. Ủy khoái nhất là cuối cùng Giã Bảo Ngọc được cô gái cho chàng thực hành với mình để …kiểm chứng !!!
Đã qua rồi hai chủ nhật với phòng doanh trại trống nhiều do sinh viên về phép. Tân thấy buồn cười, học có tháng mà phép phiếc làm gì, đêm thứ bảy doanh trại vắng người. Yên tĩnh, chàng nằm nghĩ ngợi, thư giãn và tìm giấc ngủ muộn màng.  Bỗng có tiếng Lộc-máy cày, rồi bàn tay lắc mạnh vai Tân 
- Ê ! Tân, dậy mi, đi với tau có tiết mục ni hấp dẫn lắm.
Tân lầu bầu :
 -Tiết mục cái con khỉ ! để tau ngủ
 Tiếng Lộc-máy cày thì thầm bên tai:
 - Đi với tau ra coai con nhỏ ở câu lạc bộ tắm!
 Tân tỉnh ngủ:
 - Có không?
 - Mau lên, đi!
Tân riu ríu đi theo Lộc-máy cày. Bỏ lại tiếng cười, tiếng nói của mấy thắng quỷ sứ đang đấu láo khoe tài kể chuyện tiếu lâm.
Hai đứa đi nhẹ, im lặng không nói một lời. Tân vẫn đang tự hỏi thằng Lộc có biết chuyện mình thấy được con bé tắm không? Mà răng hắn lại biết chỗ để đi rình con bé tắm? Thây kệ, để xem ra sao!
Ra khỏi trại, đi luồn ra phía sau, vượt qua một cái giếng. Lộc dẫn Tân lách vào một lối nhỏ khoảng cách giữa câu lạc bộ và một doanh trại phía bên kia. Như vậy là không phải chỗ của mình, Tân nghĩ thầm. Hình như đây là ngõ sau của phòng bếp câu lạc bộ. Đến nơi, Tân thấy 5, 6 đứa đang bu sát một bức vách bằng tôn.
 Lộc nói nhỏ: Mấy thằng ni đang dành chỗ để dòm.
 Có tiếng Phú-nhún thì thào:
  - Ê! thế nào mi? được chi không? cho tau coai với!
Tiếng Vinh-cố vấn lầm bầm:
 - Tụi bây dành nhau một cái lỗ để dòm thì con bé biết rồi. Còn lâu nó mới tắm thoát y, để cho tụi bây thưởng thức!
Lộc máy cày ra dấu cho Vinh-cố vấn im mồm. Nó chen chân, gạt nhẹ mấy đứa ra hai bên. Đạt-karaté mất thăng bằng, nhào vô vách, nó chống nhẹ tay, tấm vách tôn bật kêu lên một tiếng khô khan. Lộc-máy cày lom khom nhìn vô lổ tấm tôn. Lộc thấy quả thật con bé đang chuẩn bị để tắm. Đúng là con bé bán câu lạc bộ, chân dài, ngực to, mông bự . Nhưng nó đâu có thoát y.  Không ra chi rồi. Nó đã biết chuyện, bọn sinh viên đang dòm?
Lộc định quay người, tháo lui, bỗng một tiếng rào. Mặt Lộc ướt đầy nước. Chiếc kính cận thị cùng chung số phận. Bọn sinh viên cười rú lên:
 - Ê! Lộc-máy cày được rửa mặt bằng nước tinh lọc trong người con bé mông bự bọn bây ơi!
Tân biết không ra chi, lỉnh ra ngõ trước, về phòng trại.
 

4
Tân thích không khí sáng chủ nhật. Doanh trại vắng người. Tân nằm ngủ nướng trên giường, không sợ ai đánh thức. Có tiếng nhạc văng vẵng từ phòng câu lạc bộ. Tân vùng dậy, làm thủ tục buổi sáng. Bên cạnh Tân, Vinh-cố vấn đang còn nằm. Tân rủ Vinh: - Đi uống cà phê câu lạc bộ đi ông! 
Vinh cười cầu tài:
- Ông trả tiền đó nghe!
- OK!
  Hai đứa áo quần dân sự bước vô Câu lạc bộ. Từ loa, Mai Lệ Huyền đang hát bài 100%. Một vài tân binh đang lắc lư thân hình theo tiếng nhạc. Vinh-cố vấn hất đầu :
 - Mi đến mua đem tới đây, trả tiền trước rồi lấy nước đó.
- Tau biết rồi!
Tân mang hai ly cà phê đen đá để trước mặt. Bàn chỉ có 2 đứa. Vinh cố vấn là dân tu xuất, rất điềm đạm, nghiêm túc, ít ba lơn đùa cợt nhưng vẫn thích nhìn gái và bình phẩm, Sở dĩ gọi Vinh là cố vấn vì trông bộ dạng và tác phong giống người Mỹ, cao, to, đeo kính gọng đen. Vinh-cố vấn cười tủm tỉm hỏi Tân:
- Con bé bán ở Câu lạc bộ ngon lành ghê! mi khoái không?
- Khoái mà làm được chi? Nó xấu quá, mắt lươn, mũi gãy.
Vinh cười cớt nhã ;
- Ai bảo mi yêu nó mô ! là tìm cách chọc chơi!
 - Thôi ông ơi ! đụng vô thêm mệt. Nhìn nó tau chỉ muốn xuống đò Vạn An Hội!
 Vinh cười ha ha :
- Đã bao giờ ông xuống đó chưa? Nhìn cái mặt ông, biết ngay là trai nhà lành, bày đặt ngủ đò!
- Thì nói vậy cho hách một chút!
Vinh đưa chân đá nhẹ chân Tân:
- Mi xem con bé đứng trước cửa kìa, tau phải dùng từ « đồ sộ » mới diễn tả được.
Tân im lặng không nói, biểu đồng tình. Tân nghĩ thầm, chẳng lẽ mình nói với Vinh-cố vấn là mình đã chiêm ngưỡng trọn vẹn vùng cấm của con bé. Thôi, im lặng là vàng.
Bỗng Tân nghe có tiếng từ máy phóng thanh: Khóa sinh sinh viên Trần Tân có người nhà đến thăm, đang chờ ở vườn Tao ngộ.
Tân hỏi Vinh-cố vấn:
- Hình như người nhà đến thăm tau?
- Đúng đó, mau lên đi, có món chi ngon cho tau ăn với nghe chưa?
Khoảng một giờ sau, Tân lừng khừng bước vào câu lạc bộ. Vinh cố vấn vẫn còn ngồi nhâm nhi bên cốc cà phê. Vinh–cố vấn hỏi:
-Thế nào có chi hấp dẫn không, răng mặt ông buồn?
Tân cười nụ :
- Hai vợ chồng anh tau về thăm, có cho tau lon muối sã kho ruốc với thịt bò.
Tân vừa nói vừa đưa lon guigoz muối. Vinh cười rạng rỡ:
- Tuyệt quá rồi. Tối ni có muối sã ăn. Nhưng răng mi sầm mặt vậy?
- Anh tau vừa cho tau biết ông anh khác của tau dạy ở Đà Nẵng vừa về nhà, vì tưởng tau bị phục kích chết. Ông đi chiếc xe Yamaha đàn ông chở bà chị dâu chạy như ma đuổi. Lên đèo Hải Vân, bị rớt nắp hộp đựng đồ nghề, ông không buồn lượm. Ai ngờ đến nơi, thấy nhà vẫn bình thường. Ông chưng hững, hỏi chuyện, thì ra là người bạn của ông đã điện tín báo cho ông biết là «Tan da bi phao kich chet». Tan đây là Tấn, bạn ông, là trung uý bị pháo kích chết tại Mỹ Chánh.
- Trời! lại chữ không dấu, sự hiểu lầm chết người. May mà anh mi không việc gì, ngộ nhở bị tai nạn thì ân hận muôn đời. Rứa thì phải mừng mới phải, răng lại buồn?
- Ông ấy là bạn anh tau nhưng cũng rất thân nhà tau, lúc còn học trung học, ông ở trong nhà tau. Cha tau xem ông như con.
Vinh-cố vấn an ủi:
- Buồn ghê mi hí, biết làm răng, chiến tranh mà! làm răng để chấm dứt cuộc chiến tồi tệ nầy?
Tân chua chát:
- Nói chuyện đất nước mình buồn lắm. Sẽ có một ngày nhân loại sẽ mở to mắt ra để chứng kiến!
5
Chuyến xe du lịch An Phú bon bon xuống đèo Phước Tượng, vượt qua Nông, Truồi và đến thị trấn Phú Bài. Tân đưa mắt nhìn, tìm kiếm dấu vết cũ, đâu rồi nơi chốn ngày xưa? Hình như nơi kia, mặt cổng ghi hàng chữ : Trung Tâm Huấn Luyện Đống Đa. Tân quan sát kĩ hơn : Cánh cổng bị phá nát, hàng chữ bị bôi bẩn, hàng rào dây thép gai giăng ngang, dọc, cây cỏ, dây leo mọc lung tung, rất dơ bẩn. Ôi! kỷ niệm!... Một thời hoàng kim! Mất hết rồi! Đã 42 năm !... những người bạn sinh viên của Tân ngày ấy bây giờ ai còn, ai mất ? Ai thành danh, ai đen hơn mõm chó ?  Buồn lắm. Tân ngậm ngùi nhìn cảnh, nhớ người.
Vinh-cố vấn sau 1975 bị đi học tập nghe đâu đã chết trong trại. Duyệt làm công nhân, buồn chán sự đời, khước từ cuộc sống. Đạt karaté, sau 1975, thời gian lận đận, vượt biên, đi học tập, trở về đói rách, sau thời kì đổi mới, vào Đà nẵng, nương thân bạn bè, rồi dạy Anh văn cho người Hoa, rồi làm hướng dẫn viên, phất lên được, lấy vợ, khá giả, làm nhà biệt thự, chưa ở,  phát hiện bị ung thư xương và …về nước Chúa! Diên tiếp tục đi dạy, về hưu và bây giờ ... nghiền ngẫm cuộc đời. Hoa, cặp bài trùng với Duyệt lại làm lớn vì nguyên là sinh viên hoạt động nằm vùng, vụ xây khách sạn trên đồi vọng Cảnh, Hoa có ý kiến, dẫn đến về hưu sớm. Bây giờ ở nhà, kinh doanh nhà hàng, phụ vợ, bán cơm Cung Đình. Thụ, Sen, Ta dạy học tại Đà nẵng, về hưu, …
Và Tân, tuổi đời trên 60, tóc hoa râm, ngày ngày phụ vợ lo việc gia đình, chăm sóc mãnh vườn nho nhỏ, vui buồn theo từng bụi cây, ngọn cỏ. Miệng nở nụ cười mỗi khi hai con đi làm về, thỉnh thoảng vẫn mong con có người yêu, để ba lo việc…
Tất cả chỉ có thế hay sao? những người bạn sinh viên một thời với Tân!
 

Truyện ngắn "Mùa hè ở quân trường" (học quân sự hè ở Phú Bài Huế) là một hồi tưởng của tôi nhớ về những ngày các bạn sinh viên Huế cùng tôi, chúng tôi cùng trãi qua những kỉ niệm vui buồn ở Trung tâm huấn luyện Đống Đa (hè năm 1970). Tất cả những sự việc được kể trong truyện là có thật, chỉ trừ một vài tên nhân vật tôi sửa đổi, do vấn đề tế nhị.
Ước mong của tôi là các bạn sinh viên Huế (niên khóa 1968-1972) sẽ đọc bài viết này và sẽ có những xúc động cùng tôi. Các bạn sinh viên Huế mà tôi không bao giờ quên tên như Vinh Cố vấn) đã nằm xuống trong trại học tập; Duyệt đã khước từ cuộc sống; Bạn Ri (nghe đâu đã qua đời); bạn Diên, bạn Thái, bạn Thạnh, bạn Cường (đã chết vì tai biến); bạn Hưng (đã ra nước ngoài); bạn Đạt (tự là Đạt Karaté) đã qua đời vì bị ung thư, bạn Lộc (tự là Lộc máy cày) bạn Chạy, bạn Chiến, bạn Ủy (tự là Ủy Applinaire), hiện ở nước ngoài là một nhà phê bình văn học; ...và còn nhiều bạn nữa.
Ước mong sao các bạn còn sống, chia sẻ cùng tôi qua chuyện ngắn này.
Thân chào các bạn, chúc các bạn khỏe!

Kính gửi các bạn trong diễn đàn, các bạn đoc,
Tôi muốn tìm ảnh cổng trại Trung Tâm huấn luyện Đống Đa Phú Bài Huế để đưa vào truyện này, nhưng thất bại. Các anh chị, các bạn nào còn lưu lại ảnh này, có thể vui lòng quét, gởi vào topic truyện này cho tôi.
Tôi rất cảm ơn!