MỘNG NGÀY CỦA CHÚ AQ
-Hoạt cảnh “ma thoại” liên hoàn-
 
Xin cảm tạ và cáo lỗi hương hồn Lỗ Tấn
 
NHÂN VẬT : Các nhân vật có xuất xứ từ trong “AQ chính truyện” của Lỗ Tấn, từ lịch sử, dã sử Trung quốc, và một số nhân vật hư cấu.

Trong vở này, có sử dụng nhiều câu, nhiều từ của Lỗ Tấn,  của một số nhân vật Trung Nam Hải hiện đại và của một số tài liệu, sách, báo Trung Quốc cổ và kim (qua các bản dịch ra tiếng Việt lưu hành trong nước VN, có khi do chính đài phát thanh Bắc kinh, ban tiếng Việt, trước đây gửi cho tác giả) -có thể có cải biên. Khi cần thiết thì có chú thích.
 
CẢNH TRƯỚC MỘNG
Trước đền Thổ Cốc, bên gốc cây, AQ ngồi bó gối. Có lúc y đứng dậy, đi lại, v.v... tuỳ theo tình ý trong lời độc thoại.
AQ: -Cái ông Lỗ Tấn thật lắm chuyện, không dưng ghép nặn nên AQ này. Chẳng biết ông ta có ý gì mà dựng lên một AQ không họ, không quê, không cha mẹ, không thân thích. Lai lịch và thân thế  thì rõ là chỉ xứng đáng để sung vào sư đoàn sáu vạn vệ binh hồi đại cách mạng văn hoá vô sản, nhất là đội bảo vệ thiên cung Trung Nam Hải. Duy, chất AQ thì đâu phải chỉ riêng loại “đầu đen”(1) mới có! Phải đâu chỉ hạng AQ tôi mới hay phô trương thứ “luân lí thể diện”, thứ “vinh quang mồm”? Chẳng phải cái ông Lỗ Tấn ấy đã từng thóc mách cái việc thiên triều ta hồi trước hết nhượng bộ đến xin xỏ, hết dựa dẫm lại cầu thân cái bọn bạch quỉ Tây dương, nhưng vẫn tự đắc là sứ thần của bọn họ chỉ được đi qua cổng xép đó sao? Ông tạc nên một AQ cho thiên hạ chiêm ngưỡng, nhưng lại vạch một phần gan ruột AQ cho các ông lớn chạnh lòng. Công ở đấy mà tội cũng ở đấy, ông Lỗ Tấn ạ! May mà ông chết sớm, nếu không thì dù được “người cầm lái vĩ đại” phong cho là “chủ tướng của cách mạng văn hoá Trung Quốc”, khi cuộc “đại cách” được phóng tay phát động, ông cũng khó tránh được phải đội mũ đầu lừa và được dong khắp đường phố Băc kinh đâu! Liệu ông có biết cái ông “vĩ đại” ấy từng tán rằng “Lỗ Tấn là thánh nhân của Trung Quốc hiện đại cũng như Khổng tử là thành nhân của Trung quốc phong kiến”, nhưng khi đã chễm chệ được ở Bắc kinh rồi thì lại phán thẳng thừng rằng nếu ông còn sống thì “hoặc là ngồi nhà chớ viết lách gì hoặc ở trong trại lao động cải tạo”. Vì ông đâu có được bản lĩnh của kẻ mà ông từng nhận xét là “tài năng và sự đê tiện kết hợp một cách lạ lùng trong một con người”(2) để được hưởng đặc ân của “lãnh tụ vĩ đại”! Rồi bây giờ đại quốc của chúng ta vươn lên siêu cường về kinh tế và quân sự, liệu ông có đất để chôn mình không?
Cái dở nhất của ông là để cho họ đưa tôi đi xử bắn. Ông may mà không phải chứng kiến những màn đại náo của tấn tuồng “cách mạng”, còn tôi thì phải sống chứ! Sống dai nữa kia! Thế mà ông hạ bút như hạ đao vậy. Suy ý tứ của ông thì hẳn có nhiều uẩn khúc:
-Có phải ông nghĩ rằng để một AQ đầu đen vốn là nạn nhân thì thiên hạ đã bát nháo rồi. Cho hắn ta sống dai sợ lại nảy nòi ra nhiều AQ đầu đỏ nắm quyền sinh sát thì e “thiên hạ đại loạn” mất chăng?
-Hay là ông muốn tôi sớm chết đi để “hai chục năm sau sẽ lại có một tay hảo hán” làm “giáo viên phản diện” không phải từ trong trang sách mà từ chính cuộc đời?
-Hay là ông cho rằng chuyện tôi làm cách mạng là “tưởng tượng ra một việc rất quái gở và tự nghĩ rằng quái gở đến thế là cùng!”(3)?
TIẾNG LỖ TẤN: -Sau này, nếu còn cách mạng thì tôi chắc rằng vẫn còn những tay cách mạng giống AQ. Tôi rất mong mỏi, như lời người ta nói, câu chuyện tôi ghi chép chỉ là “câu chuyện đã qua, hoặc là câu chuyện của một thời nhất định”. Nhưng tôi lại vẫn e rằng những “điều trông thấy” đó không phải là tiền thân mà chính là hậu thân của hiện đại, hoặc giả đó là những sự thực của Trung Quốc hai, ba mươi năm sau này cũng chưa biết chừng.(3)
AQ: -Ha! Ha! Thế mà ông sớm kết liễu đời tôi. Tôi hận nhất là ông đưa tôi ra một pháp trường của một huyện lị vô danh. Ông đã chẳng từng nói: “Bắc kinh là chốn ‘đô thành nhân đức’. Đến cả việc xử tử ở đây so sánh với các tỉnh khác vẫn còn tử tế hơn nhiều” đó ư? Sao ông chẳng cho tôi thọ hình nơi trung tâm “gió Đông thổi bạt gió Tây” ấy? Thật ra thì ông đã biết là ông lầm. Ông đã run bút khi liên hệ tới việc dùng lưỡi liềm cắt cổ như Bao Chửng đời Tống. Ôi! Giá như ông biết rằng sau khi ông chết ba mươi năm, người ta cắt cổ cốt là cắt thanh quản để nạn nhân khỏi kêu hoặc khỏi vạch mặt họ, và rằng phương pháp cách mạng ấy đã có cơ sở tư tưởng hẳn hoi, và đã được đem truyền bá sang cả nước chư hầu, -xứ Chùa Tháp, mãi phương nam xa xôi! Nhưng tôi thì tôi cần quái gì! Dù có chết rục trong tù như vị á hoàng đế họ Lưu hoặc bị các tiểu tướng nện cuốc vào gáy, tôi cũng ngậm cười, vì dù sao cũng được làm vật hiến tế cho các bậc lãnh đạo vĩ đại. Ồ! Nếu tôi lại ghi được nhật kí như anh chàng họ Lôi nữa thì chết càng vinh dự.
Không may cho ông hay là may cho tôi, cuộc đại cách mạng “không phải là tốt mà là rất tốt”(4) đã đem lại sức sống cho tôi. Hơn thế nữa, ông xem đây, có phải tôi phổng phao hơn, chững chạc hơn, cách mạng hơn chú AQ của ông bội phần không?
TIẾNG LỖ TẤN: -Thực ra, AQ có đem đũa mà gióc ngược cái đuôi sam của y lên nữa thì cũng không thể cho là đã làm cách mạng được.(3)
AQ: -Hô! Hô! Người ta bám một chủ nghĩa để tương ra một tư tưởng mà có thể cho là “cách mạng đích vĩ đại” được thì gióc ngược đuôi sam kém vĩ đại ở chỗ nào?
TIẾNG LÕ TẤN: -Chà! Cái tay AQ vốn chỉ là đáng cười và đáng thương, không ngờ lại đáng sợ đến thế!
AQ: -Hi, hi. Ông nghĩ sao? Cho đến nay tôi vẫn mù chữ đấy. Nhưng há ông không biết tôi được nghe đọc Mao tuyển và hô khẩu hiệu nhiều hơn được ngửi hơi cơm sao? Hơn nữa, ông có biết vị thống soái và là cha đẻ Hồng vệ binh khoe với các “tiểu tướng” rằng ông ta học mưu mẹo trong các dã sử Trung Hoa? Tôi vốn là khách quen của các buổi hát tuồng, nghe lời dạy vĩ đại đó, tôi nghiện thêm cái món kể các tích cổ. Ôi cha! cha! Bao nhiêu là sự tích anh hùng! Nào là Tào Tháo giết người, cứu lợn ; nào là Triệu Cao cho ngựa nuốt hươu ; nào là Đường Thái Tông(5) hí Võ hậu. Thật là những gương sáng ngời chính nghĩa!
(AQ đang đắc chí thì lão khán đi đến. Đột nhiên, lão dừng lại, mắt trợn trừng, miệng há hốc)
LÃO KHÁN (lắp bắp): -Ma! ma! (nhớn nhác nhìn trước nhìn sau, trong khi AQ do phản xạ theo cái sợ cố hữu, sững người lơ láo nhìn lão khán. Lão này chắp tay khấn) Mô Phật! AQ sống khôn, chết thiêng, nếu có bất đắc kì tử thì đi đòi những kẻ nào đã hại chú ấy, đừng về ám những người đã dung nạp chú.
(AQ nghe thế như sực tỉnh chợt cười lên. Lão khán hơi giật mình, cố lấy can đảm trỏ vào AQ lên giọng quát, nhưng vẫn hơi run)
Này! Bảo cho mà biết! Hàng mấy chục triệu người mất mạng trong “chỉnh phong”, trong “cải cách điền địa”, trong “đại nhảy vọt”, trong “đại cách mạng văn hoá vô sản” cũng hiện về kêu oan cả đấy hử? Không dưng, ai hơi đâu mà lo cho những đứa đã chết rồi! Dễ chú cũng muốn được dựng nhà lưu niệm ở quảng trường Thiên An môn như ai kia chắc! Chú chết mà sướng đấy. Hãy xem bao nhiêu đứa trong lũ tiểu tướng hung hăng một thời nay lang bang du thủ, du thực, hoặc chết đói nhăn răng ra kia!
AQ (ngẩn ra một lúc rồi kêu lên): -Ủa! Ông khán, ông tưởng tôi chết thật sao? Tôi sống lại rồi. Vừa từ trên huyện về đây.
LÃO KHÁN (định thần lại): -Sao? Chú không chết hả? Có thật không? Mô Phật! Thật vô phúc cho chú. Thôi! Đứng dậy vào quét đền Thổ Cốc, rồi đến nhà cụ cố Triệu, cụ cố Tiền mà cuốc đất, giã gạo kiếm ít cơm nguội.
AQ (nói chủng chẳng): -Đây không làm thuê nưã. Cách cái mạng rồi.
LÃO KHÁN: -Cái gì? Cách mạng rồi à? Ha, ha! Cách cái mạng để cho thằng AQ không còn là thằng AQ nữa! Trời đất ơi! Sao mà chú ngây thơ thế! (Ra giọng tỉ tê, nhưng riễu cợt) Này, AQ này! Chú cứ đi giã gạo cho người ta nhưng cứ nghĩ đây là gạo con cung phụng bố. “Con” là người có gạo, còn “bố” là người giã gạo tức là chú đấy mà. Ấy thế là bụng no cành ra ngay và trong người thảnh thơi ngay đó mà. Chú thấy không? Cụ cố Triệu và ông Tây giả đến rủ chú đi cách mạng đó kìa!
(Cụ cố Triệu mặc áo thụng và lão Tây giả cầm gậy đi vào).
CỐ TRIỆU (giọng lè nhè): -Thằng AQ đó a? Chớ có làm mình, làm mẩy nữa. Xưa sao, nay vẫn vậy, chẳng có gì khác đâu. Nhưng phải cho mày cái áo khác thôi. Cái áo cũ tã quá rồi. Chẳng phải vì lo mày chết rét đâu. Thế nào cũng đến nhé!
TÂY GIẢ (giơ gậy lên): -Không phải nói lôi thôi với nó. Cứ cái này là nó nghe ra hết.
(Cố Triệu và Tây giả bỏ đi. AQ rúm người lại từ khi hai kẻ kia vào, và giơ tay ôm đầu khi Tây giả giơ gậy. Khi bọn kia đi rồi, AQ ngồi bệt xuống cạnh gốc cây)
AQ (lẩm bẩm): -“Nhà tao xưa kia có bề, có thế bằng mấy chúng mày kia! Thứ chúng mày thấm vào đâu!”. Ông cha tao ấy à... Hừ! Thứ chúng mày thật không xứng... ” .
LÃO KHÁN: -Chú vừa lải nhải gì thế? Liệu hồn đấy! (Đổi giọng cười cợt) À, mà chú vẫn tự xưng là có gốc gác quyền thế lắm kia mà. Mang oai tổ tông, chẳng gì cũng giữ mẽ bộ lông, bộ cánh, Bộ dạng chú vênh vang được đấy! Hậu vận chú may ra khá cũng nên. (Bỏ đi).
AQ (thở dài): -Thời buổi nhố nhăng hết chỗ nói. (Hăng lên) Cách cái mạng hết chúng nó đi! (Đứng dậy giang tay làm diệu bộ tuồng) “Ngã thủ chấp cương tiên i... i... tương nỉ đả”. Mẹ kiếp! Ta cũng dòng giống lắm chứ! (Ngồi xuống mơ màng) Ông cha ta xưa... Vị nào hợp với mình nhỉ?
(Nằm xuống ngủ, Ánh sáng tắt. Sân khấu tối thui)
 
 --------------------------------
(1) Chỉ dân cùng đinh, theo cách gọi đời Tàn Thuỷ hoàng.
(2) Lỗ Tấn nhận xét Quách M.N.
(3) Lỗ  Tấn  -“Vì sao tôi viết AQ chính truyện”
(4) Lời Mao đánh giá “đại cách mạng văn hoá vô sản”
(5) Một vua Trung Quốc ham bành trướng mà Trung Nam Hải, trước hết là Mao, tôn sùng.

(còn tiếp) 

GIẤC MỘNG LỚN THỨ NHẤT
 
CẢNH MỘT : Một chùm ánh sáng rọi vào chỗ AQ đang nằm ngủ. Y thoát xác đứng lên (xác y vẫn nằm lại). Sân khấu rạng dần. Y thất thểu đi, nhìn ngơ ngác, lảm bẩm: “Giờ là lúc nào nhỉ?”
TIẾNG VỌNG: -Tào Tháo và Trần Cung đang từ nhà Lã Bá Sa đi ra đấy.
(AQ vội nấp vào một chỗ. Tào Tháo và Trần Cung hấp tấp đi vào).
TRẦN CUNG: -Tào Mạnh Đức! Ông đa nghi thật! Ông cuốn tôi vào một cuộc tắm máu. Làm sao họ bàn nhau giết hai con lợn để thết đãi chúng ta mà ông lại nghĩ ra là họ định thịt hai ta? Ông và tôi thì khác xa hai con lợn chứ!
TÀO THÁO: -“Diệt trước để ngừa hoạ sau”. Giết lầm còn hơn bỏ sót!
TRẦN CUNG; -Nhưng có đáng ra tay không?
TÀO THÁO: -Nguyên cái việc chúng bàn bạc thầm thụt sau lưng chúng ta trong lúc chúng ta đứng ngồi không yên là chúng đáng mang vạ vào thân rồi. Mà cái ông Lã Bá Sa sao không sai đầy tớ đi, lại tự mình đi mua rượu?
TRẦN CUNG (thở dài): -Rõ thật lòng thành chưa đủ dể quỉ thần chiếu cố!
TÀO THÁO: -Ông ta định thết đãi mà không hỏi ý kiến trước. Điều đó chứng tỏ ông ta coi chúng ta chẳng ra gì cả. Biết đâu nếu chúng ta mà “nhẫn nhịn” thì rồi ông ta sẽ “kiên trì chống chúng ta”.
TRẦN CUNG: -Nhưng ông ấy rất sùng bái chúng ta kia mà.
TÀO THÁO: -Có thể đến một lúc nào đó lão sẽ không sùng bái nữa.
TRẦN CUNG: -Để đến cái nứớc ấy là lỗi của chúng ta.
TÀO THÁO: -Người mưu việc lớn không bao giờ được nghĩ đến lỗi của mình.
TRẦN CUNG: -Vậy thì thế nào là tu thân để tiến tới bình thiên hạ?
TÀO THÁO (cười lớn): -Chẳng nhẽ Trần tiên sinh chưa rõ ý thật của tu, tề, trị, bình? Tu thân phải hiểu là rèn mình chứ không phải là sửa mình.
TRẦN CUNG: -Rèn mình cho cơ trí, chứ không tàn bạo.
TÀO THÁO: -Cơ trí là phải nham hiểm. Mà nham hiểm và tàn bạo là anh em sinh đôi. Tiên sinh tự phỉnh mình và phỉnh người làm gì? Nhưng thôi, tiên sinh hãy im đi! Lã Bá Sa về kia. Lão quay về lúc này chẳng hợp lí chút nào cả.
LÃ BÁ SA (quẩy bầu rượu,vội vàng đi tới, vồn vã): -Tôi đi lùng mãi mới mua được rượu. Trần tiên sinh và Tào hiền điệt đi đâu đấy? Sao lại mang cả khăn gói?
TÀO THÁO: -Chúng cháu không thể ở lâu được. Xin bác để cho dịp khác.
LÃ BÁ SA: -Sao vội quá thế? Cha cháu với bác là bạn chí thiết. Hôm nay bác phải mở đại tiệc mừng cháu thoát nạn và tạ ơn Trần tiên sinh đã cứu cho họ Tào nhà cháu khỏi tuyệt tự.
TÀO THÁO: -Cháu rất cảm kích trước chân tình của bác. Nhưng quả thật cháu không thể nán lại được. Nghe đồn quân Đổng Trác sắp kéo đến vùng này. Bọn cháu ở lại nguy hiểm đã đành mà có thể gây vạ lây cho cả gia đình bác.    
LÃ BÁ SA: -Quân Đổng Trác sắp kéo đến? Thôi thì cháu và Trần tiên sinh hãy tìm cách thoát đi. Lão không dám giữ, e nhỡ việc của hai người. (Đưa bầu rượu) Cháu hãy cầm lấy bầu rượu này. Trời lạnh mà.
TÀO THÁO: -Đa tạ bác. Kính bác lại nhà vạn phúc.
(Hai bên tạ từ chia tay. Lã Bá Sa dùng dằng muốn đứng lại nhìn tiễn. Tào Tháo chỉ tay về phía sau lưng Lã Bá Sa kêu lên) Có ai đến kìa!
(Lã Bá Sa giật mình quay nhìn lại. Tháo rút gươm chém chết ông ta).
TRẦN CUNG: -Ông làm gì thế? Giết cả nhà người ta chưa đủ hay sao? Nay lại nhẫn tâm vậy!
TÀO THÁO: -Bá Sa về nhà thấy cơ sự có thể đi báo quan quân đuổi bắt chúng ta. “Thà mình phụ người trước còn hơn để người phụ mình trước”. Hơn nữa để lão vò võ một mình làm gì cho thêm khổ thân lão.
TRẦN CUNG (mặt biến sắc, nhìn kĩ Tào Tháo, rồi trỏ tay vào hai ngả đường trước mặt) Đây đã là ngã ba. Thôi, ông rẽ một phía, tôi đi một phía.
TÀO THÁO: -À, ra thế! Ông đã có ý. Thế cũng là sòng phẳng. Tôi cứ nghĩ là tôi vẫn mang ơn cứu mạng của ông. (Nghiêng mình thi lễ) Mời ông cất bước trước!
TRẦN CUNG: -Ông rẽ trước đi! Tôi không quen chém trộm đâu.
TÀO THÁO (cười): -Nhưng lại sợ tôi chém trộm chứ gì. Thôi được! chúng ta cùng đi giật lùi một đoạn.
(Tào Tháo bắt đầu đi giật lùi. Trần Cung nhìn một chút rồi quay lưng đi thẳng không ngoái cổ lại. Tào Tháo đưa tay nắm đôc gươm nhíu mày mhìn theo, rồi gật gật đầu, bỏ tay xuống)
Ngươi chỉ gờm ta thôi, chứ ngươi chẳng đụt đâu. Dễ mềm lòng thì khó mà có chỗ đứng trong Hoa hạ, nói gì thâu tóm thiên hạ. Nhưng chớ có dại mà đứng ngáng đường ta! Ơn ngươi nhất thời mà chí ta ở vạn đại. AQ đâu! Đi cách cái mạng lão Đổng Trác đi! Nhưng chớ có đi theo giặc khăn vàng!
(Sân khấu vụt tối. Ánh sáng dồn vào chỗ AQ đang nằm ngủ. AQ ngóc đầu “dạ” to một tiếng, rồi vẫn tiếp tục ngủ. Ánh sáng tắt hết.)
 
  CẢNH HAI : Một chốc, ánh sáng rọi vào chỗ AQ ngủ. Y  lại thoát xác đứng lên, nghiêng ngó: “Ủa, mà này... Nơi nào mà rờn rợn thế này?”
TIẾNG VỌNG: -Nhị Thế hoàng đế nhà Tần đang lâm triều.
(Sáng toàn sân khấu, trừ chỗ AQ. Sân khấu kê thêm một cái ghế trên bệ cao để làm cảnh triều dình nhà Tần. Hồ  Hợi, tức Tần Nhị thế, ngồi trên ngai. Đứng bên hữu có Triệu Cao, bên tả có quan thái phó. Đứng dàn hai hàng tả hữu phía trước là các quan triều thần).
TRIỆU CAO:-Thị vệ đâu! Dắt con ngựa vào dể thiên tử ngự lãm!
(Một thị vệ đưa con hươu vào)
HỒ HỢI (ngơ ngác nhìn con hươu, rồi bỗng cười to): -Kha, kha,... , Triệu thừa tướng mải việc triều đình nên đâm ra lú lẫn chăng! Con hươu đấy chứ!
TRIỆU CAO: -Tâu bệ hạ, thần nghĩ đó là con ngựa.
HỒ HỢI (hoài nghi, nhìn khắp triều thần): -Các khanh bảo con gì đây?
(Mọi người đưa mắt nhìn nhau, không ai dám lên tiếng trước)
TRIỆU CAO: -Xin thánh thượng hãy hỏi từng người một cho minh bạch.
HỒ HỢI: -Thái phó, khanh hãy cho trẫm hay!
THÁI PHÓ (liếc nhìn Triệu Cao rồi nói nhanh): -Muôn tâu, có dễ là con ngựa.
HỒ HỢI (càng ngơ ngác, hỏi sang người khác): - Còn khanh?
TRIỀU THẦN (ngập ngừng): -Muôn tâu, con... ngựa ạ.
(Hồ Hợi tiếp tục hỏi. Đến người nào Triệu Cao nhìn chằm chằm vào mặt người đó. Họ lần lượt trả lời là “con ngựa” với những dáng vẻ khác nhau: kẻ xoa tay, cúi đầu khúm núm; kẻ xun xoe; kẻ nhanh nhảu; kẻ bối rối; kẻ ngượng ngập; kẻ gượng gạo;... Đến lượt một quan thị)
QUAN THỊ: -Dạ, muôn tâu, thần vào hầu hạ trong cung từ bé ít khi ra ngoài nên chỉ mới tiếp xúc với con chó, con mèo. Con vật này, thần chưa trông thấy bao giờ.
(Trong các triều thần, có người cười tủm. Triệu Cao cau mày. Đến lượt quan đình uý)
ĐÌNH UÝ: -Dạ, muôn tâu, cho nó là hươu thì là con hươu, cho nó là ngựa thì là con ngựa. Bởi, như một nhà hiền triết đã nói: “Bạch mã phi mã”(6) ạ.
(Triệu Cao lim dim mắt, môi mím lại. Đến lượt một triều thần già)
TRIỀU THẦN GIÀ: -Muôn tâu, thần mắt kém nên không trông rõ ra con gì.
TRIẸU CAO: -Thánh thượng cho ông lại gần sờ xem đấy.
TRIỀU THẦN GIÀ: -Dạ, tôi sợ nó húc. Lộc con này hoá gạc rồi.
(Chợt quan đô uý bước ra)
ĐÔ UÝ (đứng thẳng người, nói lớn): -Sao các quan dám sàm tấu trước long nhan? Rõ ràng là con hươu mà lại dám bảo là con ngựa! (quay sang viên quan thị) Hôm vừa rồi tôi gặp ông cho người mang con hươu này từ chợ Hàm Dương về cung, ông quên rồi à? (quay lại phía viên triều thần già) Còn cụ, cụ không trông rõ ra con gì mà sợ nó húc! Chỉ có hươu mới có lộc, có gạc chứ! (ngoảnh sang phía đình uý) Còn quan đình uý, ông coi về xét xử mà ăn nói hồ đồ vậy ư! Ông muốn là hươu hay là ngựa?
TRIỆU CAO: -Tâu bệ hạ, quan đô uý trót quá chén nên quên là đang chầu trước bệ rồng. Thị vệ đâu? (Có tiếng dạ ran rồi hai thị vệ xuất hiện. Triệu Cao trỏ đô uý) Hãy dìu quan đô uý vào tĩnh thất nghỉ tạm!
(Hai thị vệ xông lại túm đô uý lôi đi. Đô uý cố nói với lại)
ĐÔ UÝ: - Tôi không say đâu! Chỉ không cam nói hươu và làm ngựa thôi. Tôi đành một chết, nhưng mong các người sớm tỉnh lại, đừng sống như ngựa để thiên hạ chê cười.
(Các triều thần nhớn nhác, nhưng không ai dám hé răng. Một lát)
HỒ HỢI (vẻ không vui): -Trẫm cảm thấy mệt. Trẫm truyền bãi trào.
(Quan thị dìu vua ra. Các quan lục tục ra về. còn lại Triệu Cao và thái phó)
TRIỆU CAO: -Ông thấy thế nào? Ta phải triệt dần những đứa trả lời ngập ngừng, gượng gạo vừa rồi.
THÁI PHÓ (không trả lời thẳng): -Hôm nay, thiên tử không vui hay mệt thật nhỉ?
TRIỆU CAO: -Thiên tử ngày càng đuối sức (trỏ ngai vàng) Ngồi mãi nơi cao này nên chóng mặt đấy thôi.
THÁI PHÓ: -Tôi hơi lo. Thiên tử trí lự không bằng tiên đế, nhưng thưà hưởng được của vua cha tính nhẫn tâm. Thôi, ta về chứ?
TRIỆU CAO: -Tôi còn vào chỗ giam đô uý. Bái biệt.
(Hai bên chào nhau. Thái phó ra. Triệu Cao nhìn theo. Một chốc)
Ngươi lo thiên tử hay ngươi ngờ ta? Muốn được thắng vào cùng một cỗ xe với ta thì đừng có thở ra khi ta hít vào!
(Nhìn cái ngai) Thế là phần đông triều thần nghe ta, chứ không chiều theo Hồ Hợi.. Ta sẽ ngồi lên đây (vừa nói, vừa bước tới ngồi chễm chệ trên ngai). Ta có làm được như Thuỷ hoàng đế không? Đức vua vĩ đại thật nhưng chinh phục Tây vực dang dở, định nuốt cái xứ Âu Lạc bé tẹo lại bị nghẹn. Ta phải làm hơn kia! (mơ màng một lát. Chợt bừng tỉnh, hỏi giật giọng) Ai đó? (hồn ma Mạnh tử vào)
MẠNH TỬ: -Đây là đâu?
TRIỆU CAO: -Coi như ngươi đang đứng trược bệ Tần Thuỷ hoàng đế.
MẠNH TỬ (vội khấu đầu): -Tâu bệ hạ, nho sĩ Mạnh Kha xin ra mắt.
TRIỆU CAO: -Bọn nho sĩ đã bị chôn sống hơn 460 đứa rồi mà để sót tên này. Bay đâu!
MẠNH TỬ: -Hãy cho tôi biẹn thuyết một lời đã.
TRIỆU CAO: -Bọn đi biện thuyết chỉ làm hỏng nhân tâm. Không được!
MẠNH TỬ: -Họ Dương truyền bá thuyết “vị ngã”, họ Mặc truyền bá thuyết “kiêm ái” thì mới làm hỏng nhân tâm. Vị ngã là không tuân “nhất tự công” thì còn đâu tâm sức dành cho bề trên, cho thủ lĩnh. Kiêm ái thì không biết “một tách thành hai”, coi mọi người cùng một duộc, người sai khiến cũng thế mà kẻ bị sai khiến cũng thế. Vậy đều là không sùng bái thủ lĩnh. Không sùng bái thủ lĩnh tức là cầm thú(7).
TRIỆU CAO: -Câu ấy nghe được. Ta miễn cho ngươi phải chết lần thứ hai, mà đầy ngươi ra ngoại vực để bọn man di hãm bớt thói hay lí sự đi.
MẠNH TỬ: -Tôi nghe: “lấy văn hiến Hoa hạ giáo hoá man di, chứ chưa từng nghe lấy tục man di để kiềm chế Hoa hoạ”. Người quân tử có thể đi giáo hoá họ; nhưng phải tiên binh, hậu lễ. Trước hãy phái hùng binh đi dạy cho họ cái đạo thờ Trung Quốc đã.
TRIỆU CAO: -Nếu bọn nho sĩ kía đừng khua môi bài bác bề trên, mà biết kết hợp với bọn pháp gia chúng ta, và biết nói những lời như ông vừa nói thì làm sao mà bị chôn sống.
MẠNH TỬ: -Đó là vì họ đã quên mất cái lẽ tuỳ thời của thánh Khổng.
TRIỆU CAO: -Cái lão cố bảo vệ cái ngai ọp ẹp của nhà Chu ấy à? Y làm gì hỏng nấy. Chẳng phải y “biết không thể làm được vẫn cứ làm”(8) đấy ư? Y chỉ muốn được độc tôn là thánh thôi. Y học đạo của Lão Đam mà rồi Lão tử phải trốn đi. Còn nhắc làm gì đến con người nhiều tham vọng ấy.
MẠNH TỬ: -Khổng phu tử có hai điều sở đắc lớn: thuýết “tôn quân” và thuyết “đại nhất thống” coi Trung Quốc là cái rốn thiên hạ. Cái bài vị của ngài thiết tưởng cũng đắc dụng lắm vậy.
TRIỆU CAO: -Ta chưa biết câu nào của lão nghe được.
MẠNH TỬ: -Phu tử chẳng tâm đắc câu “Lễ nghĩa chẳng xuống đến hạng dân đen, hình phạt không lên đến các quan lớn” trong kinh Lễ đó sao? Suy cao lên thì “lỗi lầm không vướng các bậc tối cao, đúng đắn không thuộc bọn kẻ dưới”.
TRIỆU CAO: -Nghe được! Nhưng đó là lão nhai lại, có phải lão nghĩ ra đâu. Điều khả ố nhất là lão chỉ biết mỗi nhà Chu làm cha thiên hạ được thôi.
MẠNH TỬ: -Không phải thế đâu ạ. Cũng có lúc phu tử nói trường hợp vua mất ngôi trong sách Luận ngữ: “Các giống Di, Địch dẫu thời bình có vua cũng không sánh tày Hoa hạ thời loạn không vua”.
TRIỆU CAO (gật gù): - Nghe được! Thế mới đúng khẩu khí Hoa hạ. Nhưng bọn Thuần Vu Việt tôn Khổng tử để chống bọn ta. Bọn ta phải bài xích lão để triệt bọn chúng. Nay lại dùng lão sao đặng?
MẠNH TỬ: -Đạo của Phu tử có thể lỗi thời, nhưng hễ còn tham vọng sai khiến bọn đầu đen, khống chế thiên hạ, khuất phục man di thì tinh thần ấy của ngài không thể chết. Nó chỉ biến tướng mà thôi.
(Chợt một luồng ám khí bốc mù. Một bóng ma người hủi gớm ghiếc theo vào)
TRIỆU CAO (ớn lạnh): -Cái gì kia?
MẠNH TỬ: -Đó là Dự Nhượng. Y nuốt than hồng, bôi sơn vào người cho lở loét như người hủi, cải dạng để báo thù cho chủ là Trí bá.
TRIỆU CAO: -Trí bá là ai?
MẠNH TỬ: -Một quyền thế lớn và rất bạc ác.
TRIỆU CAO: -Ta cần vạn vạn gia nô trung thành như Dự Nhượng, chứ chưa cần một Khổng Khâu.
(Có tiếng rền như sấm. Ánh sáng nhập nhoạng. Bổng nhiên, Triệu Cao kêu lên một tiếng, bị hất lộn cổ từ trên ngai xuống chân bệ, trong khi Mạnh tử và Dự Nhượng biến mất. Lúc ánh sáng ổn định trở lại, bóng ma Tần Thuỷ hoàng đã chễm chệ trên ngai.)
TẦN THUỶ HOÀNG (trỏ mặt Triệu Cao vừa lóp ngóp trỗi dậy) :-Tên cuồng vọng kia! Thuỷ hoàng đế về hỏi tội ngươi đây. (Triệu Cao quì mọp dưới chân bệ) Ngươi muốn theo gót ta à? Ngươi định thâu tóm thiên hạ, mở rộng bờ cõi hơn cả ta à? Trong ngươi có dòng máu vua chúa trộn với dòng máu con buôn không? Hai thứ đó hợp lại có thể làm nên cái giảo quyệt của con cáo(9). Ta xem ra ngươi có thừa bản lĩnh cáo cộng với tư chất thỏ đế. Cũng được. Bọn theo đòi ta sau này, đứa nào ít nhiều chẳng có máu thỏ đế? Nhưng ngươi thiếu cái “cuồng bạo của con sư tử”(.9); ngươi chỉ mới có cái tàn ác của loài sói thôi. Ngươi đã học mót được những gì ở ta? Ngươi cần Dự Nhượng mà không cần Khổng Khâu. Ha, ha,... Ngươi học ta đó, phải không? Này! Khi ta còn sống, ta chẳng cho phép ai chỉ trích ta dù chỉ một sợi lông. Nhưng nay ta cũng làm phúc mà tiết lộ âm cơ cho ngươi chút đỉnh. Ta đã sai lầm mà đốt sách. Lẽ ra phải sai chúng sửa lại sách theo ý ta. Ta đã cho bọn nho sinh đấu tố lẫn nhau rồi đem chôn sống. Lẽ ra phải trao gậy và búa cho bọn học trò lau nhau để chúng xua bọn to đầu vào khuôn phép. Ta có thể dùng đạo của Khổng Khâu để giữ ngai, mê hoặc lũ đầu đen và giáo hoá bọn man di. Ngươi biết thủ đoạn song còn kém tinh vi; ngươi tráo trở song chưa đủ lì lợm; ngươi xảo trá song chưa biết cách ngang ngược; ngươi càn rỡ mà kém hoạt đầu. Mẹo dùng hươu để thử người còn khí thô thiển. Phải hai nghìn năm nữa, con cháu chúng ta mới có những người thi thố mẹo của ngươi với tài nghệ vượt xa ngươi. Thế mà chúng vẫn sẽ phải ôm hận, huống chi ngươi! Thật đáng cách cái mạng của ngươi đi! AQ đâu! (Chợt giật mình hốt hoảng trỏ tay) Ai kia như thằng cha Trần Thiệp. Không ngờ một tên cùng đinh như hắn lại có thể gây vạ cho cơ nghiệp của ta! (Thở dài. Biến mất cùng Triệu Cao. Trần Thiệp hiện ra, bước lên vài bậc bệ dưới chân ngai vàng)
TRẦN THIỆP (nhìn quanh): -Chỗ của ta đâu? Chỗ của ta đâu?
(Có tiếng cười. Ánh sáng nhập nhoạng. Chu Nguyên Chương hiện ra đang ngồi trên ngai. Trần Thiệp ngửng nhìn, cau mày khó chịu)
Đứa nào mà hỗn thế?
CHU NGUYÊN CHƯƠNG (rung đùi, nói như hát tuồng): -“Đào hào sâu, tích trữ lương thực, chưa xưng bá”(10).
TRẦN THIỆP (hét): -Đứa nào?
CHU NGUYÊN CHƯƠNG: -Chu Nguyên Chương, vua sáng nghiệp nhà Minh đây!
TRẦN THIỆP: Kẻ gặp vận kia vừa lảm nhảm câu gì thế?
CHU NGUYÊN CHƯƠNG: -Hề, hề,... Ta tâm đắc câu phù chú của ta. Nếu ta cứ lao bừa như ông và vội xưng bá thì năm đạo quân cùng nổi dậy chống Nguyên như ta xúm lại bóp chết ta rồi. Ta theo kế của Thạch An xướng lên với thiên hạ rằng “không xưng bá”, rồi “toạ sơn quan hổ đấu”. Khi có thời cơ, chỉ cần một trận, ta đoạt giang sơn vào tay.
TRẦN THIỆP: -Ngươi chỉ hơn ta mỗi cái việc vẽ được chữ kí tên ngươi thôi. chuyện ngươi can gì đên ta?
CHU NGUYÊN CHƯƠNG: -Ông thuộc loại tiền bối xa xưa, nghe ông than thở ta buồn cười quá. Làm việc lớn mà như ông thì chỗ của ông lại là cái cày, đám ruộng thôi!
TRẦN THIỆP: -Tên vận đỏ hỗn láo! AQ đâu! Cách cái mạng đứa hành tiến kia cho ta!
CHU NGUYÊN CHƯƠNG: -AQ đâu! Mau mau tạo phản! Cách cái mạng bọn cổ hủ cho ta!
(Sân khấu tối kại. Ánh sáng dồn vào chỗ AQ đang nằm ngủ. AQ nói to: “Dạ, con đây!” rồi giật mình nhỏm dậy nhìn lơ láo).
AQ: -Rõ ràng cụ nào cũng muốn mình đi cách mạng. (Thở dài, đứng dậy đi loanh quanh) Làm cách mạng ư? Phải làm thôi! Thiếu loại người như mình thì cách mạng thế quái nào được! (Lại ngồi xuống) Vậy mà bọn Tú Triệu và Tây giả lại không cho mình đi làm cách mạng. (Uất ức thét lên) Mẹ nó! Không rủ ông đi làm giặc! (Lại nằm xuống ngủ).
 
---------------------------
6. “Bạch mã phi mã” (ngựa trắng không là ngựa) -Một luận thuyết “bất khả tri”.
7. “Nhất tự công” (chỉ một chữ công): Một nguyên tắc sống và hành động mà thời Trung cộng “triều đình” Trung Nam Hải dạy dân Trung Quốc biến họ như một thứ nô lệ mới.
“Một tách thành hai”: Luận điểm triết học của bọn Mao, một cơ sở lí luận để triệt đối thủ và tách bè phái.
Câu của Mạnh Kha nguyên là: “Họ Dương chủ trương vị ngã, thế tức là không vua. Họ Mặc chủ trương kiêm ái, thế tức là không cha. Không vua, không cha, tức là cầm thú”.
8. “Tri kì bất khả vi nhi vi chi”.
9. Ý của Lỗ Tấn.
 10. Khẩu hiệu chiến lược của bọn bá quyền Mao, Đặng, ..., học từ Chu Nguyên Chương

(còn tiếp)

GIẤC MỘNG LỚN THỨ HAI
 
CẢNH MỘT : Sân khấu mờ mờ. Tú Triệu, Vương Sẹo, Cu Đồng đi vào nhìn AQ đang nằm ngủ.
TÚ TRIỆU: -Phải đánh thức AQ mới được.
VƯƠNG SẸO: -Rủ hắn làm gì? Hắn chỉ thích “bò”(11). Đạp lên người khác mà bò. Cho nên cùng lắm thì hắn ta cũng chỉ làm được “cách mạng quì”(11) mà thôi.
TÚ TRIỆU: Anh ta sẽ nhảy(11) đấy!
CU ĐỒNG: -Hắn nhảy bừa rồi phá phách loạn lên mất.
TÚ TRIỆU: -Cần những người như anh ta. Các đồng đạo để anh ta đấy cho tôi.
(Vương Sẹo, cu Đồng đi ra. Tú Triệu lại gần AQ)
AQ dậy mau! Cách mạng thật rồi! “Chúng ta cùng đi đi.”
(AQ vươn vai, lồm cồm bò dậy. Y thoát xác đứng lên. Y đang dụi mắt thì sân khấu sáng lên trông rõ Tú Triệu mặc áo đại cán, đội mũ vải có gắn ngôi sao đỏ đằng trước).
AQ: -Thế nào kia? Làm giặc à? Ủa! Sao không có áo giáp bạch, dao bản, roi sắt?
TÚ TRIỆU: -Những thứ ấy lạc hậu rồi. Bọn đi trước dùng mà chẳng nên chuyện. Phải cách mạng! Đội cái này vào! (Đưa cái mũ vải có ngôi sao đỏ)
AQ (mân mê, ngắm nghía cái mũ): -Ủa! Không phải mũ bạch!
TÚ TRIỆU: -Mũ này oai hơn mũ bạch.
(AQ nâng bằng cả hai tay chụp cái mũ lên đầu. Ánh sáng chập chờn. Tú Triệu đi ra lúc nào).
AQ (trong cơn khoái, nói một mình): -Phen này cái lũ thiên hạ khốn nạn sẽ quì ràn rạt xuống mà van xin: “AQ tha cho tôi đi!”. Nhưng mà ai nghe chúng nó. Thằng Cu Đồng đáng chết trước. Bé mà dám láo. Rồi thằng Tây giả, cả cụ cố Triệu nữa...  (lưỡng lự) Ừm, có nên tha lão này không nhỉ? Cậu Tú Triệu đã rủ mình đi cách mạng thì tha cho lão cũng được, nhưng vị tất!
À, cái khoản rượu thì hỏi lão chủ quán. Đồ đạc, gạo muối thì cứ vào thẳng nhà họ Triệu, họ Tiền. Mà trước hết phải khuân ngay cái giường Hông Công của lão Tây giả về đền Thổ Cốc cái đã. Ngoài ra còn bộ bàn ghế của nhà lão Tiền nữa. Bảo thằng Cu Đồng khiêng. Ê! Mau lên! Ông đả bây giờ!
Vợ lão Tây giả... Hừm! Con này đã có mùi Tây. Chao! Tởm! Thứ đàn bà ấy chả ra trò. Vú Ngò cũng kháu đấy. Dù có biết hơi nhiều đàn ông một chút cũng chẳng sao. Bực một nỗi chị ta lại chẳng xuất thân diễn viên, không biết hát Kinh kịch,(12)
(Tú Triệu đi vào cùng Vương Sẹo và Cu Đồng. AQ thấy hai tên sau bèn nhảy xổ lại).
AQ: -Cách cái mạng chúng mày đi! Sâ... â... ật (dùng bàn tay chém vào cổ Cu Đồng; anh chàng này rụt cổ lại hoảng kinh)
TÚ TRIỆU (vội can): -Chớ! Cùng cánh bạn nghèo với nhau cả.
AQ: -Bạn nghèo à? Lại không hớt ngang bát cơm của nhau à!
VƯƠNG SẸO: -AQ! Bỏ qua chuyện cũ đi thôi!
CU ĐỒNG: -Bây giờ chúng ta cùng là đồng đạo mà.
AQ: -Dưng mà...
TÚ TRIỆU: -Tại bọn chúa đất và bọn Tây dương cả. Đều cùng cánh khổ vùng lên. Bây giờ chúng ta đi hỏi nợ bọn chúng.
AQ: -Nhưng còn “cái gậy đại tang” của lão Tây giả? (Sờ vào đầu mình) Đầu tôi đang sưng cục lên đây này.
TÚ TRIỆU: -Không sợ! Ta phóng tay phát động(*) “đầu đen” thì Tây giả cũng không sợ, Nhật giả cũng không sợ. Nào đi đi thôi!
(Tú Triệu, Vương Sẹo, Cu Đồng ra)
AQ (hoa chân, múa tay): -A ha! Hay lắm! Có khổ nói khổ ta vùng lên nào! Phen này động tay phóng hoả cho cháy sạch mẹ chúng nó đi! (Chạy theo bọn trước. Sân khấu trống một lát).
 
-----------------------
11. Chữ dùng của Lỗ Tấn trong một bài tạp văn.
12. AQ chính truyện (có cải biên).
(*) Chữ dùng trong cải cách ruộng đất: phóng tay phát động quần chúng.
 
 
CẢNH HAI : Đèn sân khấu tắt một thoáng rồi lại sáng lên. AQ, Vương Sẹo, Cu Đồng đang đứng trước một đống đồ đạc chất ngộn.
VƯƠNG SẸO: -Đồng đạo Tú Triệu nói phải chuyển những thứ này lên phố để cấp trên xử lí.
AQ: -Ủa! chuyển là thế nào? “Lấy nông thôn bao vây thành thị” kia mà!
CU ĐỒNG: -Vậy thì làm sao với những của này?
AQ: -Thứ nào của Tây giả thì đập tuốt. Thứ nào của lão cố thì đốt sạch. Còn lại cất trong đền Thổ Cốc kia.
CU ĐỒNG (trỏ một cái “bô” cũ): -Còn cái hũ này?
AQ (sờ nắn cái bô): -Cái lọ này, nghe lão Cử bảo là đồ ngự xả ban đêm của Tần Thuỷ hoàng đế đấy. Cứ giữ lại, dùng đựng rượu tốt chán, nhất là đựng Mao [đài] tửu thì hợp lắm.
VƯƠNG SẸO (giơ lên một chai rượu ngoại quốc): -Chai này từ nhà họ Tiền đây.
CU ĐỒNG (cầm lấy nhìn kĩ): -À, rượu này, nhà Tây giả gọi là rượu Uýt. Hồi tôi phục dịch bên đó, nghe chúng nó khen là loại nhất thế giới đấy. Nhưng nặng hơi Tây, ta vứt mẹ nó đi thôi.
(AQ và Vương Sẹo nuốt nước bọt, nhìn nhau thăm dò)
VƯƠNG SẸO (ngập ngừng): -Lỗi tại cái nhãn kia kìa. Ta bóc quách cái nhãn đi!
AQ (ra vẻ hăng): -Tại cả cái vỏ chai nữa chứ! Đồ của Tây, đập nát nó ra!
(Cu Đông giơ cao chai rượu định đập vào gốc cây. AQ vội ngăn lại, giơ cái bô ra)
Khoan! Hãy đổ nước kia vào lọ này đã!
CU ĐỒNG (mở nút chai rót rượu vào bô, liếm mép): -Cái rượu Uýt này thơm gớm.
AQ (lườm Cu Đồng): -Uýt nào? (Giơ cái bô lăc lắc) Đây là Tần tửu, hiểu chưa! Để lâu, nó sẽ dậy mùi Mao tửu.
VƯƠNG SẸO (nhảy lên reo): -Hảo a! Đồng đạo AQ “oan xuây”(13) ! Quả là thánh thiên tử tối anh minh. (Nói ề à) “Người quân tử đời xưa ghét cái tên suối ‘Kẻ Trộm’, khát mà không thèm uống. Người quân tử đời nay thì đổi tên suối mà uống”(14) . (Vung tay) Chịu nhịn khát thì có là đồ ngốc! Tớ đang khô cổ đây.
CU ĐỒNG: -A! “Bình cũ, rượu mới”, cho tôi nếm mấy!
AQ: -Bình cũ, rượu mới cũng tốt mà bình mới, rượu cũ cũng hay! Nào! (ngửa cổ uống) Khà! (Lấy tay chùi mép, trao bô cho Vương Sẹo) “Lấy xưa dùng cho nay”.
VƯƠNG SẸO (ngửa cổ nốc): -“Lấy ngoài dùng cho trong”.
(Cả bọn chuyền tay nhau uống một hồi)
CU ĐỒNG: -Đồng đạo AQ ngâm một bài từ nhân dịp đại hỉ này đi! Bài gì “cách trời ba thước ba” ấy.
AQ (giọng lè nhè): -Vú Ngò đằng nhà họ Triệu biến đi đâu ấy nhỉ?
VƯƠNG SẸO: -Đồng đạo Tú Triệu giải phóng cho chị ta rồi. Nghe đâu chị ta tếch lên huyện theo bọn con hát rồi.
AQ (hơi xịu mặt): - Hừm! Đồng đạo Tú Triệu không cùng cánh bọn ta. Trước đây lại có quan hệ với bọn Tây giả.
VƯƠNG SẸO: -Đồng đạo ấy chẳng đã phản bội lại giai cấp gốc gác để đi cách mạng đấy ư.
AQ: -Này! Đồng đạo Vương Sẹo phải cách bộ râu đi! “Người Trung Quốc chỉ có râu rủ” chứ không có râu xồm. Đã cách cái đuôi sam thì phải cách cả bộ râu nốt đi!
CU ĐỒNG: -Để trăm râu đua kiểu chứ.
AQ: -Được thôi! Đua được thì đua. “Nhưng chuẩn bị cách mạng cách đến cái đầu của mình. Phải cách mạng đến cùng, rèn thân, sửa mình, không thì ra rìa”(15) (Lim dim mắt. Một lát) Mà này! Tớ đố hai đồng đạo nhé: làm thế nào cho mèo chịu ăn ớt nào?
CU ĐỒNG: -Khó gì! Nhét vào giữa một miếng thịt là cu cậu xực ngay.
AQ: -Làm như vậy là đánh lừa, là thủ đoạn. Vả lại, nó nhằn ít một thì chắc đâu đã mắc lừa.
VƯƠNG SẸO: -Đơn giản nhất là lấy đũa gắp tọng vào họng nó,
AQ: -Hê! Cưỡng bức thô bạo quá! Nó oẹ ra thì sao nào?
CU ĐỒNG: -Chúng tớ chịu rồi. Đồng đạo nói đi!
AQ (thủng thẳng): -Dễ thôi! Giã ớt ra hoà với rượu rồi xoa khắp mình nó. Mèo ta bị nóng lên ngứa ngáy, buộc phải liếm cho kì sạch. Chịu chưa nào?
VƯƠNG SẸO: -Đó cũng là một cách cưỡng bức chứ gì!
CU ĐỒNG: -Đó không phải là thủ đoạn sao?
AQ (cười nhạt): -Tự nó phải ăn, nào có ai cưỡng bức đâu. Như thế sao gọi là thủ đoạn được.
VƯƠNG SẸO và CU ĐỒNG (cùng vỗ tay): -Hảo a! Quả là cao kiến!
(Cả ba đều có vẻ say. Vương Sẹo và Cu Đồng ngất ngưỡng đi ra.)
AQ (đứng chống nạnh hai tay, nheo nheo mắt, nói đổng): -Rồi có đứa sẽ được nếm ớt tẩm rượu!
(Đèn sân khấu tắt một lúc).
 
---------------------------------------
13. Vạn tuế.
14. Câu của một kí giả Nhật, Lỗ Tấn trích dùng trong một bài tạp văn.
15. Lời “lãnh tụ vĩ đại”.
 
 
CẢNH BA: Giữa sân khấu là mô hình một trái núi to. Triệu Bạch Nhãn và Triệu Tư Thần đang loay hoay với choòng, búa ở chân núi.
TRIỆU BÁCH NHÃN: -Thủ lĩnh tối cao kêu gọi dời núi. Chúng ta là bần nông và trung nông lớp dưới phải xắn tay áo lên.
TRIỆU TƯ THẦN: -Dời thế mẹ nào được!
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Phải học tập Ngu công chứ.
TRIỆU TƯ THẦN: -Có thằng ngu mới học lão Ngu!
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Này! Này! Núi đá cũng có tai đấy. Thủ lĩnh tối cao dạy: “Cứ làm, sai đúng sẽ hay!”.
(Cu Đồng cầm một cuốn sách đỏ đi vào giơ cao lên. TB Nhãn và TT Thần vội đứng nghiêm)
CU ĐỒNG: -Nè! Không giải phóng tư tưởng thì nhặt một viên đá cũng không xong đâu! (Chỉ cuốn sách đỏ) Cái này trích lời thủ lĩnh vĩ đại “có sức mạnh như một quả bom nguyên tử”(16) đấy, nghe chưa! “Một ngày không tụng nó thì bao thứ (ngứa ngáy) nẩy sinh. Hai ngày không tụng nó thì rơi vào vũng bùn tăm tối. Ba ngày không tụng nó thì nói chung chúng ta không thể sống được”(16). (TB Nhãn và TT Thần bỗng lả đi như sắp khuỵu xuống. Cu Đồng nghiêm giọng) Các đồng đạo mau tụng đi! Tụng đi để có sức mạnh mà dời núi!
TB NHÃN và TT THẦN: -Dạ, dạ,... (Cuống quít cùng giơ tay khúm núm đón lấy sách đỏ. Thành kính giở ra chúi đầu cùng nhau đọc. Một lát, cả hai vùng dậy hăm hở đục núi đá. Cu Đồng đi ra. Hai người thở phì phò. Làm uể oải dần).
TIẾNG VỌNG (giọng giáo huấn): -Đấu tranh, thất bại; lại đấu tranh, lại thất bại; lại đấu tranh đến thắng lợi.
TRIỆU TƯ THẦN (nhìn quanh thấy Cu Đồng không còn đấy, ghé lại Triệu Bạch Nhãn): -Có lần tôi nghe thủ lĩnh tối cao nói: “Quấy rối, thất bại; lại quấy rối, lại thất bại; lại quấy rối,... cho đến lúc diệt vong” kia mà?
TRIỆU BÁCH NHÃN: -Đó là thủ lĩnh tối cao nói bọn đế quốc và bọn phản động. Còn kia là nói với chúng ta.
TRIỆU TƯ THẦN: -Cứ thế thì đầu óc tôi đến mụ mất thôi chẳng nghĩ ra được cái gì đâu.
TRIỆU BẠCH NHÃN: -“Trong đầu óc chúng ta không cần có suy nghĩ riêng gì cả, vì trong đó đã có tư tưởng thủ lĩnh vĩ đại rồi”(16).
TRIỆU TƯ THẦN: -Thế ra chúng ta chỉ là lũ cừu, lũ bò sao?
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Chúng ta là người lính của thủ lĩnh tối cao, biết sống, biết chết theo tay vẫy của người. “Thủ lĩnh tối cao đối với chúng ta công lao hơn trời đất, thân yêu hơn cha mẹ. Không có thủ lĩnh tối cao thì không có cả bản thân chúng ta nữa”(16). (Chợt nghiêm mặt) Mà đồng đạo tư tưởng xộc xệch rồi đấy! Thảo nào mà ngọn núi này nó cứ ỳ ra. Giở ngay sách đỏ mà tụng mau đi! (Hai người lại chụm đầu đọc sách đỏ. Triệu Bạch Nhãn gấp sách giắt vào lưng quần, cả hai lại hì hục đào, bẩy. Đang thở phì phò thì nghe có tiếng cười gằn. Ngửng lên, thấy một ông lão ngồi trên đỉnh núi).
ÔNG LÃO: -Mgười ta gọi lão là Ngu công, có phải họ định bảo lão là ông (lớn) ngu không? Ừ! Cứ cho lão là ông ngu đi. Quả tình, bực lên, lão có bày trò dời núi. Nhưng chẳng qua mấy lúc thế thôi. Dù đời sau nhân đấy bịa đặt thêm rồi đề cao lão thì lão cũng là ngu. Nhưng việc lão làm là tự lão xui lão, xui con cháu lão. Cái bọn nhắm mắt để người ta xúi bậy làm cái việc dời núi rồ dại này mới là thậm ngu.
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Cái lão Ngu này được thủ lĩnh tối cao tâng bốc thế mà lại phản cách mạng. Lão chưa được đội mũ lừa thì lão còn ngu. Cách mẹ cái mạng lão đi!
(TB Nhãn và TT Thần vung búa. Một tiếng “ầm”. Đèn nhập nhoạng. Sân khấu tối rồi lại sáng).
 
---------------------
16. Lời lẽ trên sách báo Bắc kinh một thời sách động nhân tâm (chính sách ngu dân).
* Sách đỏ: một loại Mao tuyển bỏ túi, một thời dân TQ buộc phải coi như thánh kinh, sử dụng như bùa phép mỗi khi găp khó (chẳng hạn xe bị chết máy dọc đường ; thậm chí đá bóng bị bất lợi) lại giở ra đọc.
 
 
CẢNH BỐN: Sân khấu trống một lát. Hậu trường vọng ra tiếng hô khẩu hiệu từng đợt: “Đả đảo bọn cơ hội tả!”, “Đả đảo bạn cơ hội hữu!”, “Đả đảo quân phiệt!”, “Đả đảo đế quốc!”, “Đả đảo bọn xét lại!”, “Đả đảo tên công đoàn vàng!”, “Nã pháo vào bọn đương quyền âm mưu phục hồi chủ nghĩa tư bản!”, “Đập vỡ sọ tên hòng gỡ tội hữu khuynh!”, v.v...
Tú Triệu và Vương Sẹo (lúc này đã cạo sạch râu) bị dong đi vòng quanh sân khấu. Đầu hai người đội mũ đầu lừa bằng giấy. Trên ngực và lưng mỗi người đeo tấm biển trắng chữ đen đậm nét “Tên phản cách mạng”. “Tên cơ hội”. Bọn “tiểu tướng” đội mũ vải có ngôi sao đỏ bầm đằng trước, đeo băng đỏ bên tay trái, vây quanh, vừa thúc hai người đi, vừa hô khẩu hiệu. Đến chỗ có tám cái ghế chồng lên nhau ở một góc sân khấu, bọn chúng tìm cách kênh Tú Triệu ngồi lên ghế trên cùng.
TIỂU TƯỚNG 1 (trỏ mặt Tú Triệu): -Hãy kiểm thảo tội lỗi đi!
TÚ TRIỆU: -Tôi chỉ có mỗi tội.
TIỂU TƯỚNG 1: -Nhiều chứ chẳng phải một.
TIỂU TƯỚNG 2: -Được! Hãy cứ khai ra một tội ấy đi đã!
TÚ TRIỆU: -Tôi chỉ có mỗi tội là đã rủ AQ làm cách mạng.
(Tiểu tướng 2 vung gậy đánh bật chiếc ghế thứ bảy. Tú Triệu kêu lên một tiếng, lộn nhào xuống).
TIỂU TƯỚNG 3: -Nó ngoẻo rồi.
TIỂU TƯỚNG 1: -Nó giả vờ đấy. (Túm cổ Tú Triệu lôi dậy. Anh ta đã chết. Trong lúc đó, Vương Sẹo lánh ra một góc sân khấu run cầm cập)
VƯƠNG SẸO (ngoảnh lại phía khán giả, như nói một mình): -Tôi bị thẩm vấn 18 giờ đồng hồ rồi mà không được uống một ngụm nước nào. Không khéo cũng bị chết như kia mất thôi.
(Bọn tiểu tướng xúm lại chỗ Vương Sẹo)
TIỂU TƯỚNG 1: -Còn đồng đạo, phản tỉnh đi!
(Vương Sẹo mặt xám ngoét, nhìn lơ láo. Chợt AQ đi tới)
AQ: -Thôi! Vương đầu lĩnh có sai lầm, nhưng căn bản là không chống cuộc đại cách. Các tiểu tướng hãy buông Vương đầu lĩnh.
(Bọn tiểu tướng lột mũ, gỡ biển cho Vương Sẹo. Từ lúc nào, lão “Tây thật” cầm “batoong” xuất hiện ở một phía sân khấu đứng lắc lư nhìn, cười nhạt)
TIỂU TƯỚNG 2: -Kìa! Thằng Tây giả.
AQ: -Không! Tây thật chính cống đấy.
(AQ giơ tay sờ đầu, đưa mắt cho Vương Sẹo. Vương rón bước tiến lại chỗ “Tây thật” chìa tay ra, Tây thật quay lưng lại(*), chắp tay sau đít, thủng thẳng bước đi. Cái batoong ngoe nguẩy phía sau. AQ nhìn theo Tây thật đi khuất, uất ức, giơ nắm đấm) Đồ cọp giấy! Quét sạch sanh bọn chúng trên mặt địa cầu đi!
BỌN TIỂU TƯỚNG: -Đả đảo cọp giấy! Quét sạch sành sanh! Đốt hình nộm cọp giấy đi bay ơi!
(Lôi ra một con hổ giấy châm lửa đốt. AQ và Vương Sẹo đi ra. Chợt có tiếng ồn ào. Một bọn tiểu tướng khác, băng đỏ ở cánh tay phải, mũ vải có ngôi sao đỏ bầm quay ra phía gáy, xông vào túm lấy bọn trước, xoay mũ bọn này cho sao quay ra sau. Bọn này, một tay giữ chặt mũ mình, một tay phản công bằng cách xoay mũ đối phương cho sao quay ra đằng trước. Hai bên giằng co, xô xát, và khuất dần trong hậu trường. Sân khấu trống một lát. Triệu Bạch Nhãn đội mũ đính sao quay ra trước, Triệu Tư Thần đội mũ đính sao quay ra sau từ hai phía sân khấu đi vào)
TRIỆU BÁCH NHÃN: -Kìa Tư Thần! Hôm nay phái “sao đằng trước” thắng thế kia mà.
TRIỆU TƯ THẦN: -Không! Phái “sao đằng sau” thắng thế chứ.
(Có tiếng hô khẩu hiệu rầm rĩ: “Đả đảo ‘Lưu tiểu cẩu’! ‘Vĩ đại’ oan xuây!(13) Oan oan xuây!”)
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Đấy! Thấy chưa?
(TT Thần vội xoay mũ. Chợt lại nghe hô rầm rĩ: “Đả đảo ‘đại trư’! ‘Anh minh’ oan xuây! Oan oan xuây!”)
TRIỆU TƯ THẦN: -Đấy! Thế kia mà!
(Cả hai vội xoay mũ cho ngôi sao ra sau)
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Còn thiếu cái băng đỏ.
TRIỆU TƯ THẦN: -Làm gì thứ ấy cho tốn vải. Mỗi người dân một năm được ba tấc vải, mọi người đang lo vá quần áo chẳng đủ nữa là.
TRIỆU BẠCH NHÃN: -Bậy nào! Vừa là bùa hộ mệnh, vừa là gậy sinh sát. Cái huy hiệu đảng viên Quốc Dân đảng xưa chẳng bằng đâu. Vậy mà cái huy hiệu ấy, trước đây Tây giả và Tú Triệu phải bỏ khối tiền ra mua. Cái băng đỏ, giờ chỉ cần xé vải đâu đó nhuộm đi là được.
(Vén áo lót xé ra hai mành vải đỏ nhờ nhờ. Chưa kịp làm gì thì một đám tiểu tướng đeo băng đỏ ở cánh tay trái, đội mũ đeo sao đằng trước xồng xộc ùa vào sân khấu. TB Nhãn và TT Thần đang luống cuống xoay mũ thì chúng xông tới)
ĐÁM TIỂU TƯỚNG: -Đập chết hai thằng tay sai đê quốc tư bản đi! (Chúng vung cuốc đánh hai người túi bụi).
(Sân khấu tối một chốc. Đến lúc đèn sáng lại, trên sân khấu chỉ còn TB Nhãn và TT Thần đang nằm rên, Một lát)
TIẾNG VỌNG (ma quái): -Tuân theo lời dạy của thủ lĩnh tối cao và noi gương người “Nên theo đạo chính không nên theo đạo xét lại!”. “Quyết làm cho đại quốc vĩnh viễn không đổi màu!”
(TB Nhãn và TT Thần nhỏm ngồi dậy lột mũ ra vò trong tay một hồi, đến lúc banh ra một màu đỏ bầm).
TIẾNG VỌNG: -Tuân theo lời dạy của thủ lĩnh tối cao và noi gương người “Nên quang minh chính đại, không nên giở trò yêu ma quỉ quái!”
(TB Nhãn và TT Thần đứng lên lừ lừ đi xáp tới nhau, miệng cười mỉm, tay trái chìa ra, tay phải thu lại thành nắm đấm giấu sau lưng).
TIẾNG VỌNG: -Tuân theo lời dạy của thủ lĩnh tối cao và noi gương người “Nên đoàn kết, không nên chia rẽ!”
(TB Nhãn và TT Thần , tay trái bắt nhau, tay phải vụt giơ lên túm lấy chỏm tóc nhau, cùng chúi đầu ghì chặt lấy nhau, quay tròn. Sân khấu tối lại).
AQ đang ngủ ngồi bật dậy huơ tay quát lên: “Ê, bọn bay!”. Chợt nhận ra chung quanh chẳng có ai, lại nằm xuống ngủ. Sân khấu mờ mờ.
 
----------------
(*)Chuyện có thật ở hội nghị Genève về Đông Dương năm 1954 giữa trưởng đoàn Trung Quốc Chu Ân Lai và trưởng doàn Mĩ.
 
 
 

GIẤC MỘNG LỚN THỨ BA
  
CẢNH MỘT: Đèn sân khấu bật sáng. Một hàng rào ngăn đôi sân khấu từ sau ra trước, một bên tượng trưng phần đất đền Thổ Cốc, một bên tượng trưng phần đất chùa Tĩnh Tu.  AQ, Vương Sẹo, Cu Đồng đang ở phía đền Thổ Cốc.
TIẾNG VỌNG (bi trầm): -Một đất nước mà dân chúng nghèo đói, quan lại giàu sang, bọn gian nịnh ở ngôi cao, người trung lương bị đầy ải thì đất nước đó không thể đại trị được.
AQ: -Đúng là giọng lưỡi Gia-cát Lượng. Ngày trước, lão này giở trò mị dân; hắc khí còn lưu đến bây giờ. Phải cho giăng biểu ngữ đả đảo lão, rồi cho hình nộm lão đội mũ đầu lừa đi rong phố để dân chúng khỏi mê tín lão.
CU ĐỒNG: -Đả đảo Gia-cát Lượng hữu khuynh!
VƯONG SẸO: -Mỗi đầu đen mỗi năm được vài tấc vải chỉ đủ để làm băng đeo tay hoan hô thủ lĩnh và vá quần, e chẳng còn dư để trưng khẩu hiệu đả đảo lão nữa đâu.
AQ; -Mục tiêu của ta là cả thiên hạ thì bọn đầu đen nên bóp bụng một chút. Miễn là chưa đến mức cởi truồng thì cứ vẫn phải “nắm khâu cách mạng, đẩy mạnh thâu tóm” chứ!
TIẾNG VỌNG (bí hiểm): -Từ gần đến xa, từ nhỏ đến lớn, gần tre ẩn nắng, gần mía bẻ cây.
AQ (chắp tay kính cẩn nghe xong, có vẻ hớn hở): -Tôn sư Tào Tháo vừa nhắc nhở chúng ta. (Chỉ tay sang phía bên kia) Chúng con vẫn không quên đâu.
CU ĐỒNG: -Tào tôn sư oan xuây! Oan oan xuây!
(Bên kia thấp thoáng bóng sư bà và cô tiểu. AQ ra vẻ tử tế, săn đón)
AQ: -Này! Này! Cách mạng rồi, bà và cô có biết không?
SƯ BẦ: -Cách mạng, cách mạng! các bác đã cách chúng tôi bao nhiêu lần rồi! Trước đây, chả phải bên các bác đã cách đám củ cải  và hoa màu của chúng tôi, cách cái lư đồng và của tế nhuyễn của chúng tôi hay sao? Còn muốn cách như thế nào nữa!
VƯƠNG SẸO: -Sai lầm! Trước kia bên chúng tôi có sai lầm. Chẳng qua bọn chóp bu ác bá trót có lỗi với láng giềng. Bây giờ cách mạng rồi thì bốn phương là nhà, “hai hợp làm một”. Ta xí xoá chuyện cũ. Bên tôi sẽ dốc toàn lực giúp láng giềng dọn vườn. Chổi của các bạn ngắn không đủ quét khắp đâu.
SƯ BÀ: -Chổi của chúng tôi đủ dài để quét sạch mọi gai góc, rác rưởi xâm vào vườn chúng tôi. Còn với các người, chúng tôi từng tin cậy cùng dựa vào nhau, nay chẳng mong gì hơn là cùng sống yên ổn để lo việc của mình.
AQ: -Yên trí! Bây giờ “có cơm cùng ăn”. Đất chúng tôi rộng lắm sẵn lòng làm chỗ dựa. Đáng tin cậy! Đáng tin cậy!
VƯƠNG SẸO: -Chúng ta là tình môi răng mà. Răng thề làm chỗ dựa cho môi đến cùng! Cách mạng đến cùng!
SƯ BÀ: -Môi bao giờ cũng sẵn sàng che cho răng. (Nói riêng với cô tiểu) Nhưng cẩn thận kẻo có ngày răng cắn giập môi. (Ra khuất).
AQ (một tay giơ củ cải đỏ): -Xin chân thành tặng các bạn. (Cô tiểu ngập ngừng) Các bạn đã rộng lòng quên chuyện tổ tiên chúng tôi từng  nhiều lần không phải với các bạn rồi thì hãy vui lòng cầm lấy cho đây yên bụng. (Cô tiểu ngỡ ngàng cầm củ cải đỏ.  AQ chìa luôn cuốn sách đỏ bằng tay kia) Xin viện trợ thêm các bạn món bửu bối này. (Cô tiểu bối rối cầm lấy, hối hả đi tìm sư bà).
(AQ, Vương Sẹo nháy mắt cho Cu Đồng. Tay này trèo sang hái trộm. Cô tiểu sắp khuất sau hàng cây, chợt ngoảnh nhìn, vội vã  ra. Sư bà lật đật đi vào)
SƯ BÀ: -Mô Phật! Sao lại nhảy vào vườn mà ăn cắp thế kia? Ái chà! Phải tội chết. Ái chà chà!
CU ĐÔNG: -Ai nhảy vào vườn lấy trộm của nhà bà? Bao giờ nào?
SƯ BÀ: -Bao giờ nữa? Đây kia!
CU ĐỒNG: Đây là của nhà bà đấy à! Bà gọi lên xem nó có thưa không?
(AQ lảng xa làm như không biết, nhưng lại đưa mắt cho Vương Sẹo)
VƯƠNG SẸO (tiến lại gần): -Thôi! Thôi! Vì hàng rào không phân minh, nên đồng đạo cu Đồng nhầm lẫn đấy thôi. Rất lấy làm tiếc! Rất lấy làm tiếc!
SƯ BÀ: -Nhầm một lần này thôi nhé!
VƯƠNG SẸO: -Mà này! Sao hễ bên ấy có gió lạnh tràn về lại bảo từ bên chúng tôi sang? Nói vậy có dụng ý gì?(17)
SƯ BÀ: -Gió là chuyện của trời đất. Các người can dự gì vào đấy mà chạnh lòng?
VƯƠNG SẸO: -Nói vậy e không hữu nghị.
SƯ BÀ: -Thôi được! Từ rày mỗi khi như vậy, chúng tôi chỉ thông báo sắp có gió lạnh từ phía bắc tràn xuống. (Ra khuất).
(Còn lại ba người. Họ nháy nhau gật gù)
CU ĐỒNG: -“Hai hợp thành một” hay “một chia thành hai”?
AQ: -“Một chia thành hai” chứ! “Hai hợp làm một” chỉ là tạm; “một chia thành hai” là lâu dài. Cho đến lúc chỉ còn một. Đối trong cũng thế mà đối ngoài càng thế. Đối ngoài thì phải nhập tâm sách lược truyền đời “viễn giao, cận công”. “Công” mềm không được thì “công” cứng.
TIẾNG VỌNG (gióng giả): -Càn rỡ, thất bại; lại càn rỡ, lại thất bại! Đó là cái vòng luẩn quẩn của mọi loại yêu ma, quỉ quái!
CU ĐỒNG: -Đứa nào dám nhại những lời của thủ lĩnh tối cao nhỉ?
VƯƠNG SẸO: -Thì chỉ bọn yêu ma, quỉ quái mới đổi trắng thay đen, chứ ai vào đấy nữa! Đúng là giọng lưỡi tiểu bá, quấy rối đại sự của chúng ta.
CU ĐỒNG: -Đả đảo bọn yêu ma quỉ quái! Đả đảo tiểu bá!
(AQ, Vương Sẹo lại nháy Cu Đồng rồi lánh đi. Cu Đồng thò tay qua hàng rào lấy trộm. Cô tiểu vào)
CÔ TIỂU: -Ơ! Lại lấy trộm nữa!
CU ĐỒNG: -Thủ lĩnh đây bảo: mọi thứ sinh sôi trong tự nhiên là của giời. Thấy ở đâu cứ việc lấy.(18)
CÔ TIỂU: -Thế người khác sang bên đó lấy của các người có dược không? Mau trả lại đây!
CU ĐỒNG (hô hoán): -Ối các đồng đạo ơi! Bên kia họ cướp đây này!
VƯƠNG SẸO (chạy ra, bảo cô tiểu): -Về mời sư bà ra cùng phân xử.
(Cô tiểu ra. Vương Sẹo nháy Cu Đồng rồi đi khuất. Cu Đồng cố dịch hàng rào lấn sang. Cô tiểu chạy vội vào)
CÔ TIỂU: -Lại làm cái gì thế?
CU ĐỒNG: -Làm gì đâu nào? Cái hàng rào bị lệch, phải nắn lại.
CÔ TIỂU: -Sao lại lấn sang bên tôi? Muốn sửa thì phải bàn với chúng tôi chứ!
CU ĐỒNG (trở mặt): -Đây có chân thì bước, có tay thì làm, chẳng cần bàn với ai cả!
SƯ BÀ (đi vào): -Mô Phật! Sao lại ngang ngược như vậy? (Cùng cô tiểu đẩy hàng rào lại).
CU ĐỒNG: -Bớ đồng đạo! Chúng nó lấn đất đây này!
(AQ, Vương Sẹo chạy vào)
VƯƠNG SẸO (chỉ tay vào mặt sư bà): -Chúng ta nhẫn nhịn nhiều rồi đấy nhé! Được đằng chân lân đằng đầu. Thử nhìn xem có phải đầy phân lợn chúng ta không!
SƯ BÀ: -Các người thả lợn sang phá phách vườn người ta, ỉa bậy tùm lum ra đấy, lại nhận chằng đất.
CU ĐỒNG (khủng khỉnh): -Xưa nay chúng ta không thèm một tấc đất của ai. Nhưng những nơi nào của ta trước đây bị hiếp đáp lấn mất thì một tấc cũng quyết gìành lại. Chúng ta là không có chịu ai đâu!
VƯƠNG SẸO (vung tay): -Thật là một bọn côn đồ! Đã hết sức khuyên răn mà vẫn cứ làm theo ý mình(19).
SƯ BÀ: - Các người được cái giỏi hiếp đáp lân bang! Có mấy cái chợ các người vẫn để cho bọn Tây dương ngự; thậm chí có cái họ rao là muốn trả lại cũng không dám nhận ngay. Chỉ nỏ mồm chửi bới. Ra rả mà có rụng tí lông chân nào của họ đâu!
AQ: -Với bọn họ, người quân tử chỉ đấu khẩu, ai đi đấu sức! Còn các người, không được thò mũi vào việc của người khác!
CU ĐÒNG: -Đả đảo bọn thò mũi vào việc của chúng ta!
(AQ, Vương Sẹo cùng giơ nắm đấm hô theo. Ánh sáng tập trung vào ba người)
AQ (ngẫm nghĩ, lắc đầu): -Thời buổi này, hết chỗ nói! Tiểu dám lờn đại! Thật là đại loạn! Đại loạn hết rồi! Chẳng ra cái thể thống gì cả.
CU ĐỒNG: -Phải làm sao cho “mặt trời sáng chói, sáng chói nhất” của chúng ta soi sáng tới bọn u mê ấy mới được.
VƯƠNG SẸO: -Chúng nó chưa chịu hiểu rằng: chỉ có một mặt trời soi sáng thôi.
TIẾNG NGÂM THƠ: -“Ngoài trời lại có trời soi sáng...”
AQ: -Thơ thẩn đâu mà lố bịch vậy?
VƯƠNG SẸO: -Đó là tên Lí Giác nịnh thối Lê Hoàn, vua xứ Nam man, khi y đi sứ tới xứ ấy.
CU ĐỒNG: -Đả đảo tên Lí Giác phản bội! (hung hăng) Cho nó đội mũ đầu lừa đi thôi!
VƯƠNG SẸO: -Đáng tiếc là hằn ta đã ngoẻo cách nay nghìn năm rồi, còn đâu!
AQ: -Lập tức cho phê phán tinh thần thoả hiệp, đầu hàng của Lí Giác, nhân đó mà phê phán bọn Nam man xưng hùng, xưng bá!
CU ĐỒNG (vỗ tay): -Hảo a! (hô lớn) Nào! Phê Lí Giác, đả Nam man! Tả! Tả lớ!
(Tiếng thanh la, não bạt , kèn trống nổi lên loạn xạ. Đèn tắt).
 
---------------------------------
17. Hồi trước, bên Việt Nam dự báo gió mùa Đông Bắc “hiện có một khối không khí lạnh từ Trung Quốc đang tràn xuống... ” thì bị phía Trung Quốc phản kháng, nên phải nói tránh đi là “từ phía bắc đang tràn xuống”.
18. Năm 1974, ngư dân Trung Quốc đánh cá trộm ở vùng biển Việt Nam bị bắt, hỏi thì ngang nhiên trả lời: “Lãnh tụ chúng tôi bảo tôm cá là của trời, ở đâu sẵn thì cứ việc đến đánh bắt”(!)
19. Nhại lời Đặng Tiểu Bình.
 
 
CẢNH HAI (20) : Đèn bật sáng. Sân khấu đổi khác, không còn hàng rào.  Vương Sẹo và Tây-thật-quân-sư (đeo kính) đang múa điệu “vũ khúc rối mù”(21)  ở hai phía sân khấu. Ánh sáng tập trung vào hai nơi đó và di chuyển theo họ. Đôi khi họ như là có ý định xáp lại gần nhau, nhưng rồi chỉ lượn lờ xa xa. Thỉnh thoảng họ liếc mắt đưa duyên cho nhau, nhưng vẫn giữ miếng. Ánh sáng hai nơi đó mờ đi. Một vùng ánh sáng xuất hiện giữa sân khấu soi rõ một Tây-nâu (trang phục Nam Á, đạo Hồi) cắp cặp ngoại giao.
TÂY-NÂU: -Tôi nay đi làm mối cho họ Đônggiả (chỉ về phía Vương Sẹo), một họ lớn vốn là quyền quí rất lâu đời, nay khí sa sút, và họ Tây-thật (chỉ về phía Tâythật), một họ lớn mới nổi nhưng giàu vô kể. Nguyên là tiểu thư họ Đônggiả từ khi bị mấy cái “đại cách mạng” cách mất mạng đấng phu quân thì vò võ đơn chiếc rất chi là tội nghiệp. Nói nhỏ với nhau thì là thế này: Những người tử tế trong đám “thường thường” thì chẳng hám cô ta; còn những kẻ giàu sang thì khinh và sợ cô ta. Nay cậu ấm Tâythật đang hồi bí bách. Số là cậu ta cậy thế, cậy của hay xông bừa vào nhà người ta. Hiện đang bị một nhà tóm chặt lấy mũi. Họ Tâygiả muốn rút cái mũi bị giập về mà không mất thể diện, lại vẫn hôi được của nả, nhưng không muốn hạ mình với chủ nhà. Chạy vạy khắp nơi vẫn không xong, nay muốn dựa thế họ Đônggiả. Vốn cậu ta đã năm thê, bảy thiếp. Bây giờ làm cuộc cầu thân mới này, vừa thêm tay đao tay thước, vừa thêm của lạ, cũng là một chước hiểm chớ chẳng không. Thật ra, công tử Tâythật vẫn ngại tiểu thư Đônggiả hay nổi tam bành, từng xỉa xói cậu ta thậm tệ. Bởi lẽ trước đây cô nàng mấy lần nguýt yêu cậu chàng ngay khi chưa ở goá, nhưng cậu chàng bĩu môi, quay lưng. Giờ thì hai họ cùng liếc mắt đưa tình với nhau cũng đã khá lâu nhưng còn giữ tiếng và giữ miếng. Tìm mãi mới được mỗ gia làm mối cơ đấy. Nhưng làm mối như kiểu mỗ gia đây cũng thật oái oăm. (Rút ra một cái phong bì) Đây là thiếp đánh tiếng của họ Đônggiả. Họ vốn là nhà “khuê các”, sính lễ nghi, thế mà thiếp bắn tin viết như thế này này!
TIẾNG VƯƠNG SẸO: -Tôi thay mặt cho đại tộc trưởng và phó đại tộc trưởng(22) kính chào họ lớn Tâythật. Đại tộc trưởng chúng tôi có dạy rằng: “Những hảo ý của quí đại tộc đã có từ mấy năm trước. Nhưng họ chúng tôi quan liêu đã không hiểu ý. Xin miễn thứ! Xin miễn thứ!” Họ chúng tôi tựa cửa ngóng tín sứ, hoặc người sành sỏi, hoặc đích thân tân lang.(23)
TÂY NÂU: -Ấy đấy! Thú vị chưa? Chưa hết đâu! Thiếp hỉ tín này chuyển đến tộc trưởng của tôi để ổng tự tay chép lại trước khi giao cho tôi. Tôi phải đưa tận mặt cho họ Tâythật. Họ xem xong, tôi lại mang nguyên xi về để tộc trưởng tôi trả lại họ Đônggiả. Nhưng để cho họ Tâythật khỏi nhớ sót những thiện ý kín đáo của tờ thiếp đánh tiếng, tôi phải đọc cho họ chép.
TIẾNG TÂYTHẬTQUÂNSƯ: -Tôi thật lấy làm hổ thẹn, đường đường là quân sư của một đại tộc trưởng vừa giàu, vừa mạnh mà lại để cho một tên Tâynâu hèn mọn đọc cho chép như học trò chép chính tả. Thật là mất hết uy tín. Nhưng biết sao! Muốn ăn vịt quay Bắc kinh thì phải biết cách vặt lông vịt.
TÂY NÂU (giơ tiếp một phong bì khác): -Còn đây, thiếp hồi tín của họ Tâythật mới siêu hiện đại. Nó chỉ là mẩu giấy chụp lại bản thảo víêt tay của vị siêu quân sư, không có tiêu đề mà cũng không kí tên. Vậy mà họ Đônggiả đã mừng húm.
TIẾNG VƯƠNG SẸO: -Quí vậy thay! Quan trọng vậy thay! Mối manh “từ một thủ lĩnh, qua một thủ lĩmh, đến một thủ lĩnh”. Cầu cho cuộc hôn phối mau thành!
(Sân khấu tối lại, rồi ánh sáng tập trung vào Tây-thật-quân-sư “đeo kính đen, đội mũ sụp xuống mang tai”. Y vừa đi, vừa lấm lét nhìn lại đằng sau).
TÂYTHẬTQUÂNSƯ: -Mình tạ cớ là bị ỉa chảy để không dự cỗ do tộc trưởng Tây-nâu khoản đãi lẻn ra đi thế này, nếu hở ra e bọn nhà báo độc mồm, độc miệng lại nói xỏ là “ngoại giao đau bụng”. Thôi kệ! Mặt hai vị đại tộc trưởng còn chai hơn mình ấy chứ!
(Vương Sẹo hiện ra ở một vùng sáng gần dó đang xoa tay nôn nóng chờ đợi)
TIẾNG TÂYTHẬTQUÂNSƯ: -Trước đây, họ Đông-giả ướm chuyện gả bán với họ Tây-thật, nhưng người của chúng tôi trót quay đít lại trước bàn tay chìa ra của các ngài. giờ tôi phải sửa sai thế nào đây?
(Hai vùng sáng xích gần lại. Vương Sẹo giơ cả hai tay chờ. Hai vùng sáng chập lại. Vương Sẹo “cười rất tươi nắm chặt tay” Tây-thật-quân-sư đang ngập ngừng chìa ra.)
TIẾNG VƯƠNG SẸO: -“Vứt quách mọi chuyện cũ ra sau lưng!”
TÂYTHẬTQUÂNSƯ (giọng nửa đùa, nửa thật): -“Bây giờ các ngài mới thật sự được sờ tay những người văn minh”. Gia phả của các vị sẽ có cơ giở sang trang mới.
VƯƠNG SẸO: -Hay là các ngài công khai đến xứ Gấu Đỏ trước vờ dạm hỏi để thiên hạ đỡ phỉ nhổ chúng tôi.
TÂYTHẬTQUÂNSƯ (ngần ngừ): -Nhưng đại tộc trưởng chúng tôi chẳng ban lệnh nào như thế. Thôi đành! Hai họ ta tâm đàu ý hợp là được rồi. Ơ-rê-ca!
(Sân khấu tối lại. Một chốc, cả sân khấu tối mờ mờ. Ở một phía sân khấu, Tây-thật-quân-sư phù một Tây-thật đóng vai “chú rể”. Ở phía khác, Vương Sẹo phù AQ đóng vai “cô dâu”. Nhạc hôn lễ xập xình. Họ gặp nhau ở giữa sân khấu. Ánh sáng rõ lên tại đó)
TÂYTHẬTQUÂNSƯ (vỗ tay một cái, vua hề dắt một con bò vào): -Thưa, đây là đồ sính lễ.
VƯƠNG SẸO (vỗ tay hai cái, vú Ngò ôm mô hình Vạn lí trường thành vào): -Thưa, đây là của hồi môn.
VUA HỀ (mân mê mô hình): -Chu cha! Đây là “tài sản vô giá”.
VÚ NGÒ (sờ nắn con bò): -Ái chà! Giống này chắc là tốt sữa.
(Tây-thật-quân-sư, Vương Sẹo, vua hề, vú Ngò lùi vào một chút. “Cô dâu” và “Chú rể” vừa khiêu vũ, vừa chuỵện trò)
“CHÚ RỂ”: -Bây giờ hai ta toại nguyện rồi. Trước nay, thấy mình vừa vung sách đỏ vừa lên đồng, anh cứ ngài ngại.
“CÔ DÂU”: -Chẳng qua là ta chậm hiểu nhau thôi. Em thì em lại gờm “cái gậy đại tang” của mình.
“CHÚ RỂ”: -Thật ra, anh khổ lắm. Anh chỉ là một kẻ gá bạc kè kè cái túi thủng.
“CÔ DÂU”: -Em cũng buồn lắm. Em như “một kẻ đi tu cô đơn lang thang dưới chiếc ô rách”(24).
“CHÚ RỂ”: -Ồ không! Ảnh hưởng của mình lan khắp gầm trời mà.
“CÔ DÂU”: -Mình quá yêu! Em chỉ sờ được mấy xóm quanh khu đền này thôi. Mà ngay khu đền này, có hồi em cũng không mò vào dược. Đất “bất thẩm lậu”(24) mà. (Thở dài) “Trong rừng không có hổ thì khỉ làm vua; trong em có cả khỉ lẫn hổ, mà có lẽ hổ nhiều hơn”(24).
“CHÚ RỂ”: -Không phải là “hổ giấy” chứ?
“CÔ DÂU”: -Ứ, ư! Mình nhắc làm gì cái từ chó chết ấy, em quên từ lâu rồi.
“CHÚ RỂ”: -Mình làm sao giúp anh rút cái mũi về nguyên ven?
“CÔ DÂU” (nói riêng): -Hắn muốn nắm đằng chuôi. Mình lấy chồng đâu phải để gánh giang sơn nhà chồng mà để thu vén cho đại tộc mình, trước nhất là giữ vững ngôi đại tộc trưởng của mình. Nhưng moi hắn chẳng phải dễ. Mình phải nhân lúc hắn đang bị kẹt mũi mà mặc cả riết vào mới được. (Nói to) Mình phải giúp em dựng lại cơ đồ họ Đông-giả, tạo thế với làng với nước, ngồi được vào một chỗ của chiếu “ngũ hùng” chốn “đình trung” mà thằng mang cờ “thanh thiên bạch nhật” đang chiếm thì em mới một lòng, một dạ với mình được. Chúng mình lại còn phải chung sức, chung lòng chống Gấu Đỏ nữa mà.
“CHÚ RỂ” (nói riêng): -Một mai hắn chắc bụng rồi thì trở mặt ngay đó mà. Gương chồng trước của hắn, Gấu Đỏ, còn sờ sờ ra đấy! (Nói to) Nhưng mình có thật chống lại những người cũ của mình không?
“CÔ DÂU”: -Ơ! Chẳng nhẽ em phải phơi gan, giãi ruột cho mình thấy nữa sao? (Nũng nịu) Mười phần ta phải tin nhau cả mười. Mình phải tin để thật sự lo toan cho em kia. (Nói đùa, âu yếm) Mình có cần em moi óc chồng cũ em cho mình xơi làm thuốc không? Như vợ Trang Chu ấy.
(Từ nãy, Tây-vàng, đeo kính trễ mũi, đội mũ vải tròn, đeo kiếm, đi lảng vảng ở ngoài. “Chú rể” ra hiệu mời dự, nhưng Tây-vàng cứ tảng lờ)
“CÔ DÂU”: -Ơ kìa! Mình cứ ngoảnh đi đâu thế?
“CHÚ RỂ” (hất đầu về phía Tây-vàng): -Anh ngại chú em đỡ đầu không mặn mà với duyên lứa đôi ta.Anh thì khó rời hắn được, tuy hắn núp ghé cái ô của anh. Ờ, mà hắn hung lắm đó. Hồi trước đã từng đi đánh phá lung tung làm bọn anh xiểng liểng rồi.
“CÔ DÂU”: -Với đại tộc em hắn cũng đã ... Thế, em cũng kết ngãi với hắn nhá. Ồ! Chắc là mình không ghen chứ? Cái bọn hàng xóm dở khôn, dở dại của em thế mà có một chuyện cổ tích hay đáo để. Chuyện vua bếp hai ông, một bà ấy mà! Mình có ưng như thế không?
“CHÚ RỂ”: -Ô kê! Mình cứ chài cho được hắn đi. Mà hãy cẩn thận! Hắn đang mồi chài bọn Gấu Đỏ đấy.
“CÔ DÂU”: -Mình thuận ý rồi đấy nhé! Bây giờ ta cứ khiêu vũ cho say sưa vào cho hắn động tình. (Trỏ một mụ già đang lảng vảng nhìn vào mắt hau háu) Mụ kia muốn nhập cuộc hay sao ấy? Ngấp nghé, nom dòm mãi.
“CHÚ RỂ”: -Mụ “sư tử khọm” ấy gần rụng hết răng rồi mà còn ngứa nghề lắm đó. Bề ngoài làm bộ phớt ăng lê nhưng bên trong tâm ngẩm. Mụ đang sa sút nên cứ bám gấu quần anh. Mụ có thể chiều cả mình, nhất là vì mụ còn vướng cái chợ đoạt của mình ngày trước.
“CÔ DÂU”: -Cứ kệ xác mụ đó đã. Bây giờ ta hãy nhảy cho thoả. Ờ, mà ta nhảy điệu vũ “toàn cầu” nhé!
(Cả hai nâng cái bảng có hình quả địa cầu múa điên loạn. “Cô dâu” cố kéo bảng về phía mình. “Chú rể” cố lôi lại. “Cô dâu” trượt chân ngã “uỳnh” một cái kéo theo “chú rể” cùng lăn kềnh ra. Đèn tắt.)

Ánh sáng rọi vào chỗ AQ nằm ngủ. Y giật mình ngồi dậy dụi mắt: “Mình vừa mơ thấy ôm cái gì đó, ngã một cái đau quá”. Ngơ ngác một lúc, rồi lử khử đi đến chố treo tấm bảng nơi gốc cây. Giữa bảng có hình quả địa cầu, trên đó, bản đồ thế giới vẽ Trung Quốc là trung tâm. AQ đứng ngắm, lẩm bẩm: “Ờ, hình như là cái bảng này đây. Hồi trước, lão trọc bắt mình vẽ cái vòng tròn mà mình vẽ không xong, vẫn lấy làm cay cú mãi. Hừm! Ta cần cái hình khác kia". Lấy một viên phấn định vẽ một vòng bao quanh quả địa cầu. Y hăm hở vẽ, nguệch ngoạc, “cứ từng khúc, từng khúc một, y đấu các nét vẽ lại, nhưng hễ cái vòng sắp khít thì viên phấn lại kéo chệch ra ngoài”. Y  ráng hết sức bình sinh, miệng thở phì phò. Mãi rồi, y quẳng viên phấn, khạc nhổ “phì” một cái, về chỗ cũ nằm vắt chân chữ ngũ, gối đầu vào tay ngắm “công trình” của mình. Y dụi mắt, hơi ngóc đầu ngó lom lom. Thì ra lại là một cái hình lưỡi trâu méo xẹo, đứt khúc rối bung. Y hậm hực lẩm bẩm: “Thật là một vết dơ duốc trong đời mình. Con cháu tớ ngày sau hẳn là vẽ được chỉn chu hơn tớ”(25). Một lát ngủ thẳng. Tiếng ngáy như sấm. Ánh sáng mờ đi.
 
-----------------------------
20. Những ý chính trong cảnh này viết dựa theo hồi kí của Henri Kissinger, cựu cố vấn của tổng thống Mĩ, sau làm ngoại trưởng.
21. Từ của chính Kissinger dùng để chỉ những thủ đoạn chuẩn bị cho cuộc “móc ngoặc” Trung-Mĩ.
22. Lúc đó, còn “phó chủ tịch đảng Lâm Bưu”.
23. Phỏng thư Chu Ân Lai gửi tổng thông Mĩ Nixon. 
24. Có lần Mao bộc lộ vậy, chẳng hiểu với dụng ý gì.
25. Trích “AQ chính truyện”, có cải biên.

(còn tiếp)

GIẤC MỘNG LỚN THỨ TƯ
 
CẢNH MỘT : Ánh sáng soi vào chỗ AQ đang ngủ. Y bỗng thoát xác đứng lên (xác y vẫn nằm lại) đi dò dẫm như người mộng du ra phía trước sân khấu đến ngồi vào một cái ghế bành như cái ngai đặt trên một cái bục cao. Y ngồi ghếch chân nọ lên chân kia, hai tay tì trên tay ngai, đầu dựa vào lưng ghế, mắt lờ đờ, miệng hơi há ra, môi trễ(26 ). Bỗng y từ từ mở mắt, mệt mỏi nhìn quanh, rồi bỗng đưa tay chỉ về phía một người thấp lũn chũn mặc quần áo đại cán (kiểu Tôn Văn), đầu đội mũ vải gắn ngôi sao đỏ quay ra sau gáy, -đó là AQ-con (lúc này vẫn ở trong vùng ánh sáng mờ), nói với khán giả:
AQ: -Các vị có thấy không? Cái thằng oắt kia, nó là “lôi thôi lắm đấy. Tôi cũng phải sợ nó”(27). Nhờ sống gần tôi mà nó lớn lên được bằng ấy, vậy mà đại bất hiếu. “Trong sáu năm trời, nó không hỏi tôi lấy một câu. Khi tôi rao giảng thì nó ngồi ngủ gật. Nó vờ thế thôi, chứ chẳng bỏ sót câu nói nào của tôi đâu”(27); để rồi mang đi nói xấu tôi, đả lén tôi. (Chợt nổi giận, thét lên) Đồ mèo tháng ba!
(Lúc này, chỗ AQ-con ánh sáng vẫn mờ. AQ-con đứng thẳng lên từ lúc AQ bắt đầu nóí, mắt lim dim. Đến lúc nghe mắng “đồ mèo tháng ba” thì quay phắt lại, nheo một mắt)
AQ-CON (nghiến răng, rủa thầm): -Đồ củ cải đỏ! “Ngồi mãi ỉa chẳng ra cứt mà cứ ôm lấy nhà xí không cho ai vào cả!”(28) Hiếu với đễ gì! Trước đây nào ai biết cha mẹ ông ta là ai đâu. Thế mà, có lần ông ta khoe là từ bé đã “về hùa với mẹ chống cha quyết liệt”. Ông cần gì cha mẹ! Ông cần cái khác kia. Tôi buộc phải làm theo ông, cầu cho ông sớm ngoẻo đi!
AQ (mệt mỏi, nói riêng): -Không sớm liệu với hắn thì hắn sẽ sớm trở cờ ngay cả khi ta chưa nằm xuống.
Ánh sáng chập chờn rồi tắt phụt.
---------------------
26. Hình ảnh Mao về cuối đời, khi tiếp khách quốc tế, trên báo chí, trên truyền hình.
27. Mao nói về Đặng với Khơrutsốp.
28. Đặng nói đổng về Mao.
 
 
CẢNH HAI : Vú Ngò, trang phục hoàng hậu tân thời, ngồi trên cái ghế bành to có bốn người nâng, dẫn đầu một toán hồng vệ binh xông đến trước đền Thổ Cốc.
VÚ NGÒ: -Bớ các tiểu tướng! Hãy tiếp tục đập hết các tượng cổ, bài vị, hương án, hoành phi, câu đối, cùng những chạm khắc, vẽ vời cổ lỗ còn sót! Sau đó, dọn dẹp chỗ đặt ngai cho ta!
Tiếng “dạ” ran cùng tiếng hô “oan xuây!”.
Ở phía khác, AQ-con, trang phục đại cán, ngồi trên ngựa bạch, dẫn đầu một toán giải phóng quân
AQ-CON: -Bớ quân bay! Hãy tân trang ngôi đền này, tôn cao lên, mở thêm cửa!
Tiếng “hảo lớ! hảo lớ!” rầm rĩ.
Kiệu Vú Ngò xông tới trước ngựa AQ-con. Hai bên xoay đèn cù. Quân hai bên hò la vang trời.
AQ-con bị hất ngã từ trên lưng ngựa xuống. Trong cảnh rối mù, Cu Đồng vẹt đám người lẻn vào dìu AQ-con ra ngoài giấu vào trong đống rau củ trên một chiếc xe tải(29). Chiếc xe nổ máy lao đi, trong khi Vú Ngò vẫn đang sai khiến lũ vệ binh lùng sục.
 
CẢNH XEN: AQ đang nằm ngủ, thấy mình thoát xác; chợt một đám quỉ sứ đến lôi cái xác đi: “Mau lên! Ngươi tới số rồi. Diêm vương đang chờ”. Xác AQ cố dẫy dụa. Lũ quỉ dần ra khuất.
 
TRỞ LẠI CẢNH TRƯỚC : Kiệu Vú Ngò bỗng tung lên rồi vỡ bung ra. Vú Ngò ngã lăn chiêng trên đám cỏ. Đang lồm cồm bò dậy thì AQ-con đột nhiên hiện ra cùng Cu Đồng và một đám vệ sĩ.
CU ĐỒNG (trỏ tay quát): -Cho mụ biết thế nào là đội mũ lừa mà bao người đã phải chịu, rồi phăng béng cái đầu mụ đi !
AQ-CON (can): -Khoan! Để mụ đó làm giáo viên phản diện.
CU ĐỒNG (không hiểu): -Như thế nào kia?
AQ-CON (đắc ý): -Đồng đạo há không biết bọn đầu đen không thể ngu lâu mãi theo sách đỏ và đạo của chúng ta. Chúng đang có mòi ngóc dậy. Chúng ta sẽ làm như giải độc nhưng cho chúng uống thứ rượu khác mà  chúng ta pha chế từ rượu của bọn Tây dương. Mụ và bè lũ vốn là đồng đạo của chúng ta, và xét cho cùng thì được hoài thai từ lão “bốn vĩ đại”(30), nhưng vẫn phải làm vật hiến tế cho đại  kế sách “ép trong, ngoạm ngoài” của chúng ta.
CU ĐỒNG (vỗ tay): -Hảo! hảo! Oan xuây đồng đạo AQ-con!
AQ-CON: -Oan xuây in ít thôi. Nhiều thứ phải thu dọn, nhiều thứ phải cải biến, tôn tạo. Phải tận dụng các mối “duyên” hờ với bọn Tây-thật, Tây-vàng. Chớ vội để lộ mình!
 
Gió quẩn nổi lên mịt mùng sân khấu. Ánh sáng mờ dần.
 
------------------------
(29) Mượn “tích” khi Đặng Tiểu Bình bị hạ bệ lần thứ hai, sợ phe đối thủ tìm cách diệt, đồng bọn bèn giấu nhờ một chuyến xe chở rau củ đi về phương nam.
(30) “lãnh tụ vĩ đại, thống soái vĩ đại, người cầm lái vĩ đại, mặt trời vĩ đại”.
 
 
CẢNH BA :  Ánh sáng rõ dần chiếu vào nơi gốc cây. Ở đó, bây giờ là một tấm vải trắng hình lá cờ, ở giữa có một hình tròn đỏ ánh vàng nhấp nháy kí hiệu đồng đôla Mĩ và đồng yên. Ánh sáng soi rõ AQ-con đang cúi gập mình chào tấm vải. Bên cạnh, trong bóng mờ là một người thấp đậm trang phục võ sĩ đạo, đeo kính cận, -là Tây-vàng, chống kiếm đứng ưỡn bụng.(31)
 AQ-CON (lẩm bẩm): -Cái ông “bốn vĩ đại” à! suốt đời ông mong muốn liếm quét bốn phương, song vẽ chưa ra cái lưỡi trâu. Thành tích cầu thân của ông chỉ mang tiếng mà chưa được miếng. Thiên hạ chẳng coi hơn một cuộc đánh đĩ. Tôi sẽ để bốn phương ngóng về cho coi! (Giơ tay lần sờ cái hình tròn đỏ ánh vàng. Ghé mũi đánh hơi. Chợt cười lên) Hà! “sách” của ông cổ lỗ rồi. (Thò tay vào túi quần xoa xoa quân bài mạt-chược vẫn hay mang theo)(32).
TÂY VÀNG (nói trong bóng mờ): -Tiên sinh định làm gì đấy?
(Cả sân khấu đều sáng, soi rõ Tây-vàng. AQ-con khom người chào. Tây-vàng chìa tay. AQ-con vội giơ hai tay. Nhưng vì Tây-vàng chỉ giơ mỗi tay phải nên tay trái AQ-con đưa lên định ôm mu tay phải Tây-vàng lại tẽn tò rụt lại để hờ phía ngoài, lúng túng một lúc không biết đưa lên hay hạ xuống(31).)
AQ-CON (cười nịnh): -Tôi có một món quà mà ngài thường hâm mộ.
(Giơ tay vỗ ba cái. Một con gấu mèo từ sau cánh gà lũn chũn chạy ra)
Con gấu mèo này là đặc sản của bản quốc. Nó có thể biểu diễn mọi trò hầu ngài. Ngài cứ giơ ra một dồng đô la Mĩ thử xem!
TÂY VÀNG: -Tôi chỉ có đồng yên thôi.
AQ-CON: -Đô la, yên, mác, stécling đều được tất, hễ có mùi vàng là nó sẵn sàng.
(Tây-vàng giơ ngang một đồng yên. Con vật đưa mũi hít hít, khuỵu chân trước gục đầu ba lần, rồi ưỡn người đứng trên hai chân sau đưa mõm định đớp đồng yên)
AQ-CON (vỗ tay): -Hảo! hảo!
(Tây-vàng giật lại đồng yên, quay người ra sau. Con gấu mèo chui qua háng Tây-vàng, chồm lên hòng đớp đồng yên, nhưng chồm mạnh quá, trẹo chân ngã lăn ra)
TÂY-VÀNG (nhăn mặt): -Giô tô nai(33)! (Đưa chân đá. Con vật chỉ hơi nhúc nhích. Tây-vàng vo viên đồng yên đút túi, bỏ đi.)
(AQ-con lay con gấu, thở dài đứng lên đến ngồi dưới gốc cây  ngước nhin tấm vải, yết hầu chạy lên chạy xuống. Cô tiểu chùa Tĩnh Tu vai mang túi hạt giống từ xa đi tới men theo đường nhỏ trong vườn chùa. AQ-con quay nhìn, mặt hằm hằm)
AQ-CON (nói một mình): -Hừ! Chúng mày cậy thế qua mặt được Tây-thật, dám hiếp đáp lũ tiểu yêu phương nam mà chúng ta dày công mồi chài, rèn cặp. Mọi xúi quẩy của chúng ta đều do lũ chúng mày. Chính cái vía mày hãm ông nên lão Tây-vàng mới kém mặn mà... (Đứng dậy, bước một chân qua hàng rào, trỏ tay) “Kha... ạc! Phì! (nhổ đánh toạch một cái)”. Không được đi ngang qua đây! Quay lại!
CÔ TIỂU: -“Ngứa mồm à? Cuồng tay, cuồng cẳng chắc!” Đường của nhà anh đấy hử?
AQ-CON (vớ cái cuốc): -Ở đâu ta trỏ tay là đất ta. Cái gì ta nhòm tới là của ta. Không ai ngăn ta được. Ta đã nói là làm. (Vung cuốc định bổ vào đầu cô tiểu) Cho bài học này!
(Cô tiểu vốc một nắm hạt giống ném vào mặt AQ-con. Y buông cuốc, hai tay ôm mặt, lảo đảo)
Ối bàn dân thiên hạ ơi! Con bé nó gây hấn, hiếp đáp tôi!
(Cô tiểu cười nhạt, bỏ đi. Tây-thật nhớn nhác chạy vào)
TÂY-THẬT: -Cái gì thế? Báo động! Báo động! Đại nguy cơ! Đại nguy cơ! (Lại chỗ AQ-con) Nhưng mà cái gì thế?
AQ-CON (chỉ tay về phía cô tiểu vừa đi): -Bọn chúng tụ tập bè đảng “kiên trì chống” chúng tôi. Ngăn đường chúng tôi. Quấy rối chúng tôi. Chúng tôi đã “dốc toàn lực” ra bồi con đường này mà chúng vong ân bội nghĩa. Chúng tôi chỉ thò chân sang đất chúng để “phản kích tự vệ” mà chúng dám kháng cự lại còn vu cho chúng tôi xâm lấn.
TÂY THẬT (đưa tay sửa mũ AQ-con cho cao lên một chút(31) ) Mình còn không biết sao? Ta đã từng nhọc nhằn giảng giải cho chúng mà chúng còn làm ta thâm mặt kẹt mũi. Đúng chúng là đồ không biết điều. Được rồi! Họ ta và họ mình sẽ tính với chúng. (Ra vẻ quan tâm) Mà này! Chuyện mình với chú Tây-vàng đến đâu rồi?
AQ-CON: -Xem ra hắn ỡm ờ thế nào ấy.
TÂY THẬT: -Tại mình trước đây tương ra cái “sáng kiến” vớ vẩn là họp “năm họ, sáu bên” định bêu riếu hắn đấy mà(34). Thôi được! (Ngẫm nghĩ một chút) Này! Mình có biết hiện nay hắn “máu” gì không? Hắn đang muốn giật lại bốn miếng mồi nổi trên Ao Lớn phía bắc nhà hắn từ mõm Gấu Đỏ.
AQ-CON: -Bốn miếng hắn ngoạm hồi xưa rồi bị Gấu Đỏ giật lại sau khi hắn khuấy loạn thiên hạ bị kiệt sức chứ gì.
TÂY THẬT: - Đúng đó. Mình hãy rao lớn tiếng rằng Gấu Đỏ đã cướp của Tây vàng, thế nào hắn cũng “giô tô”(33) với mình.
AQ-CON: - Hảo a! (Chợt gãi gáy nghĩ ngợi) Dưng mà còn mấy cái mỏm đá trên Ao Lớn phía nam nhà hắn, hắn…
TÂY THẬT: -Hắn đang bao ao chỗ đó chứ gì? Thì cứ để cho hắn, coi như mình nhịn một chút, nói xã giao tuế toá chẳng thiệt gì.
AQ-CON: -Chỗ đó nhiều cá, và có thể những thứ khác.
TÂY THẬT: -Mình đang muốn chống bọn Gấu Đỏ đại bá và chống  bọn “tiểu bá” -chướng ngại nam tiến của mình, cơ mà! Mình vốn giỏi biến trá. (Ghé tai thì thầm một lúc rồi nói to) Cứ thế, cứ thế nhé! Ta biết mình cũng đang còn canh cánh nỗi trong nhà “kết bè”, bọn tộc phiệt, đám em út, lũ gia nhân,…
AQ-CON: -Hảo a! hảo a!
(Sân khấu tối sầm)
-----------------------------
31. Cảnh có thật trong phim tài liệu nước ngoài “Kẻ nào gieo gió”.
32.  Một thói quen của Đặng.          
33. Giô tô = tốt; giô tô nai = xấu (tiếng Nhật)
34. Nhằm ngăn cản “hội nghi ba nước Đông Dưong chống Mĩ”, Bắc kinh  và bọn Pôn Pốt (hồi đó đang cẩm quyền ở cái gọi là nước Campuchia dân chủ) đòi họp “5 nước, 6 bên chống Nhật Bản”. (Năm nước là Việt Nam, Lào, Campuchia, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên. “Sáu bên”, vì VN có chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa và Chính phủ lâm thời Cộng Hoà Miền Nam VN).
 

GIẤC MỘNG LỚN THỨ NĂM

CẢNH MỘT:  Ánh sáng mơ hồ. AQ vẫn ngủ. Những bóng người rậm rịch ra vào đền Thổ Cốc. Ánh sáng rõ dần. AQ-con đang chỉ trỏ ra lệnh.
AQ-CON (với nhóm ngưòi trong đền): -Cứ lẳng lặng thu dọn, ra sức cải biến, tôn tạo, chớ vội để lộ mình, hãy “nín thở qua sông”.
(Tần ngần trước tấm vẽ cái hình lưỡi trâu): -Hừm! cái hình này, lão “thống chế trọc đầu” trước khi chạy ra Đài đảo đã kịp cho vạch ra để xí phần; còn lão “bốn vĩ đại” nhà mình ham hố ban bố uy thế ra bốn phương nhưng lo giữ cái lạch biển không xong. Mà cái lão thống chế cũng ngu, sao chẳng vẽ nên biên giới rạch ròi khoanh luôn làm ao nhà để ngày nay khỏi phải nguỵ tạo và nguỵ biện với thiên hạ, nhất là với bọn láng giềng “ru mãi không ngủ, trù mãi không chờn”.
HỒN MA THỐNG CHẾ ĐẦU TRỌC (hiện ra chỉ tay vào mặt AQ-con): -Hừ! tên hậu sinh hãnh tiến ăn nói hàm hồ! Hình vẽ này, ta phỗng từ Tây vàng; thời chúng đang làm mưa làm gió trên Đại Ao định liếm trọn giải ao Đông Nam. Chúng “gẫy kiếm” buông xuôi, ta chộp lấy, đem trưng ra, nhân lúc chủ nhân những vùng đất nổi ấy còn lo chống bọn cướp xưa quay lại, để dò ý thiên hạ nhưng chưa ổn. Rồi chính bọn các ngươi “phóng tay phát động” bọn đầu đen, lợi dụng chúng, xúi giục chúng làm loạn khiến ý đồ của ta dang dở.
AQ-CON: -Ý đồ của lão là tìm kế để cho liệt cường chấp nhận theo cách nào đó. Còn lâu nhá! Lẽ ra lão phải có những đòn chuẩn bị. Ví như sưu tầm những bản đồ thiên quốc chúng ta trước đây bất lợi cho sự nghiệp chiếm vườn, lấn ao thì giấu biến đi hoặc đốt quách, như cái bức “Hoàng triều trực tĩnh địa dư toàn đồ” thời bà già Từ Hi, vẽ năm 1904, chẳng hạn; lại để xẩy ra cơ sự bọn Nam man vớ được đem trưng ra với thế giới …
HỒN MA T.C.Đ.T.: -Cứ ý ngươi thì tìm kiếm để thủ tiêu cả những bản đồ nước chúng có vẽ bao các cồn đất, đá trong Ao Lớn phía đông nước chúng như “Đại Nam thống nhất toàn đồ” vẽ từ năm 1834, và nhiều tấm do bọn Tây dương vẽ trước đó rất lâu nữa? Ngươi có hoang tưởng không đấy!
Chính giọng lưỡi lắt léo của bọn ngươi góp phần làm rối vấn đề. Ngươi chẳng nhớ ư, vào các năm 80 thế kỉ trước, bọn các ngươi trưng cái bản vẽ “lưỡi trâu” kia ra bị láng giềng mà các ngươi phong cho là “tiểu bá” vạch mặt là có ý đồ “thâu tóm Ao lớn bên Đông” và bàn dân thiên hạ cùng lên tiếng, bọn ngươi vội vàng phân bua đó là “bản đồ do tư nhân thời chế độ cũ để lại”. Các ngươi chối vì thời cơ chưa tới, chứ chẳng phải vì lúc đó còn chút lương tâm tôn trọng lẽ phải! Đúng không?
AQ-CON (cười nhạo): -Lão “đại đội trưởng vận chuyển vũ khí cho quân giải phóng”(35) cũng biết nói lẽ phải nhỉ.
HỒN MA T.C.Đ.T. (quát lên): -Đồ “mèo hết trắng lại đen”(36)! Cứ tri hô “thiên hạ đại loạn”(37) mà chính bọn ngươi ngầm quấy cho thiên hạ loạn lên. Ta chán cái mặt trơ của ngươi rồi! (biến đi)    
AQ-CON (hét với theo): -Ngươi biết gì! Người hết đời mà cũng hết thời rồi! Ta nay đã với tay được lên trời. Ta sẽ thọc tay cả xuống biển lớn, sá gì cái Ao Nam này. (cảm thán) Tiếc rằng giá cái lão quan hoạn họ Trịnh(38) ngày trước đưa hàng vạn quân vượt biển mà biết vẽ vời hải trình, hải phận thâu tóm vùng đã đi qua làm chứng cớ để lại, và cho thêm mấy trăm bộ xương người rải lên những bãi đá nổi, có phải bây giờ ta có cái trưng ra để cãi phăng không?
HỒN MA TRỊNH THÁI GIÁM (hiện ra nhìn AQ-con, lắc đầu chê trách): -Lũ con cháu tham lam giảo quyệt cho lắm vào rồi đâm ra hoang tưởng! Trên đường dong biển khơi xuống phương nam, bọn ta còn phải dò đường, cố tránh xa những giải cát vàng và những bãi đá nổi-chìm đầy bất trắc đối với đoàn thuyền to nặng. Tại những nơi hoang địa chim ỉa ấy, chỉ thuyền bọn Nam man ghé vào được; chúng thường lui tới, nắm được hải đồ. Bọn ngươi thừa biết bọn chúng từng cho quân ra đồn trú, cho người ra nhặt phân chim và vật phẩm trôi giạt từ biển; đó là nơi ngư dân của chúng thường lui tới. Cách mấy trăm năm, có thuyền Tây dương bị nạn, các tiền bối của bọn ngươi, cũng tức là các hậu duệ của ta, đã từ chối trách nhiệm, chính chúa bọn man ấy đã đứng ra lo liệu. Các ngươi định đem xương người và cái mồm to hòng đối trắng thay đen sự thực lịch sử ư!
AQ-CON: -Hừm! Ông không là người Hán, chẳng có cái thớ của người Hán, cũng chẳng có cái trí lự bình thiên hạ của người Hán, cho nên mới có giọng lưỡi thầy cãi cho Nam man.
HỒN MA TRỊNH T.G.: -Ta tuy không là người Hán nhưng suốt đời ta phục vụ cho triều đình người Hán nên lo cho tham vọng thái quá của bọn ngươi. Các ngươi chiếm lấn cơ ngơi nhà người ta, thi thố các hành xử kiểu côn đồ, lại ngạo mạn “rao bán khuôn viên của hàng xóm”,  …
AQ-CON: -Thôi! Thôi! Đủ rồi! Về với thân thế người Hồi của ông! với vị thế quan hoạn của ông!
HỒN MA TRỊNH T.G. (the thé thét lên): -Đồ hậu sinh láo xược! Ngươi chẳng biết vị thế của ta trong lịch sử hàng hải thế giới có thể làm mát mặt giống Hán các ngươi ư?
AQ-CON (đổi giọng): -Được rồi! Kẻ hậu sinh sẽ cho tuyên xưng công trạng tiền bối đã giương oai cho thiên hạ biết đến thiên triều, đã bắt nhiều nước ngoài cõi biển xa thần phục, đã mang về nhiều cống phẩm, vân vân.
HỒN MA TRỊNH T.G. (cười khà): -Con ơi! Ta chẳng tin con khờ vậy đâu! Con muốn phỉnh ta hay con quen nết úm dân đen mất rồi? Con há chẳng biết lối ghi chép của các sử gia thiên quốc sao! Nó nằm trong lề thói thiên triều mà. Hễ dân ngoài cõi Hoa hạ thì đều là man, di, nhung, địch. Sứ thần của họ đến, dù chẳng là của nước phiên thuộc, thì là “vào chầu”. Lễ vật bang giao của họ là “cống phẩm”, “lễ triều kiến”. Còn những gì mà ta, khi đến yết kiến vua bản xứ, dâng làm quà ra mắt thì là “của thiên tử Đại Minh ban cho” Nam man, Tây di, … Đã thành nếp nghĩ, nếp hành xử rồi. Hậu thế các ngươi hẳn vẫn thấm nhuần chứ?
AQ-CON: -Thưa vâng. Những vật phẩm ông nhân danh hoàng đế nước ta dâng vua các nước ông đi qua, rồi vua họ tặng lại vật quí để ông mang về dâng vua ta, sử ta ghi thế là phải. Thời thế bây giờ, hậu sinh chúng tôi vẫn thừa kế chí nhớn thiên triều xưa nhưng giọng lưỡi phải uốn nắn cho hợp thời. Xin tiền bối yên tâm, “cốt lõi” chẳng có gì khác đâu! Ngay trong các “trò du hí” như trong phim truyền hình “Tây du kí”, ai để ý đều thấy các nhà làm phim của ta luôn luôn đề cao “thiên triều”, để cho các vua chúa mà ông thầy tăng Huyền Trang gặp trên đường thỉnh kinh đều biết oai danh “Đại Đường”, nể vì ông sư có vẻ ngoài nho nhã mà rất có tư thế “thần dân con trời”. Ông này chỉ thi lễ một cách lịch sự chứ chẳng bao giờ cúi đầu, quì lạy như với “thiên tử” nhà mình!
Có điều, trong “sự nghiệp” lấn vườn, chiếm ao chuyện giọng lưỡi nhiêu khê lắm.
HỒN MA TRỊNH T.G.: -Phải đi đôi với nắm đấm chứ gì?
AQ-CON: -Ngay với nắm đấm cũng phải biến hoá lắm lắm. Tuỳ đối tượng, tuỳ lúc, tùy cảnh mà “nắm” kiểu gì, “đấm” lúc nào, hay chỉ cần chìa ra, v.v… Tiền bối trải đời nhiều có thể chỉ bảo cho ít mánh được chăng?
HỒN MA TRỊNH T.G.: -Ta biết “phương sách” truyền thống mà các ngươi ưa dùng là “biển người”. Nhưng ta đi giao thương nên sách này chỉ là phô trương thanh thế, cái chính là đổi trao vật phẩm và du thuyết. Mà các ngón này, bọn ngươi dùng ranh ma hơn nhiều, phải không? Ta chẳng giúp được gì cho các ngươi đâu, ngoại trừ các “vốn cổ” mà các ngươi có thể khai thác. Nhưng các ngươi liệu mà viện dẫn, đừng quá hoang tưởng mà xấu mặt tổ tiên! (Có tiếng chim khách) Tiếng chim báo khách đấy, ngươi lo việc của mình đi! Ta đi đây. (Khói toả ra, hồn ma biến mất).
AQ-CON (lẩm nhẩm): -A hà! Biển ngưòi … , phải rồi! Tàu thuyền của ngư dân ta nhiều như lá tre, xua chúng dàn hàng nam tiến, có tàu chiến trá hình lẩn vào, đứa nào dám cản đường! Chẳng mấy nỗi mà Ao lớn coi như ao nhà của ta.
Có tiếng xôn xao phía ngoài. Cu Đồng vội đi vào.
CU ĐỒNG: -Cấp báo! Cấp báo! Ở ao mạn bắc, bọn Gấu Đỏ…
AQ-CON (ngắt lời): - Giờ còn Gấu Đỏ nào!
CU ĐỒNG: -Quên. Bọn Gấu Trắng đuổỉ đánh và bắt giữ dân ta vào trộm cá.
AQ-CON: -Đồng đạo bảo người của ta liệu mà thu xếp. Chịu nhũn một tí.
Cu Đồng ra. Lát sau lại có tiếng ồn, rồi Cu Đồng vào.
CU ĐỒNG: -Cấp báo! Ao mạn đông, bọn Tây vàng cũng bắt người của ta trộm cá.
AQ-CON: -Cho mấy tay mạnh mồm chửi khoẻ vào! Cho người của ta tụ tập thật đông hướng về nhà chúng làm ầm lên, đòi thả ngay người. Dừng ngay việc xuất hàng quí hiếm cho chúng!
CU ĐỒNG (lộ vẻ ngạc nhiên): -Ơ! Sao với bọn Gấu Trắng…
AQ-CON (bực mình): -Đồng đạo chậm hiểu quá. Bọn Gấu Trắng không tranh chấp với ta như hồi còn là Gấu Đỏ. Bọn chúng còn đám vườn hoang lớn kinh khủng mà ta có thể nhòm ngó. Còn Tây vàng đang giữ mấy cái mỏm đá trên Ao lớn.
CU ĐỒNG: -Tây vàng từng “sui gia” với ta mà? Ta cũng từng nhìn nhận mấy cái mỏm đá đó thuộc về chúng.
AQ-CON: -Đó là vào lúc ta đang cùng túng, lại đang găng với bọn Gấu Đỏ.
CU ĐỒNG (băn khoăn): -Không biết “sui gia” Tây thật nghĩ sao?
AQ-CON hất đầu về một phía sân khấu, ở đấy ánh sáng khoanh lại một vùng.
 
CẢNH XEN: Tây vàng và Tây thật đang bàn bạc.
 TÂY VÀNG: -Mình ngày trước quá chiều mụ vợ hờ. Ngay cả thuật bay lên trời mình cũng san sẻ với mụ. Nay mụ phổng phao lông cánh rồi, đã bắt đầu giở nanh vuốt ra đấy.
TÂY THẬT: -Ờ, ta mải lo gỡ cái mũi kẹt, nhất là đối phó với Gấu Đỏ. Định tạo một nanh sói sát nách chúng để kiềm chế. Không ngờ bọn Gấu Đỏ “xọp” nhanh thế. Xem ra ta cũng mắc cái sai lầm của Gấu Đỏ trước đây. Mụ vợ hờ của chúng ta vốn đang già cỗi, ốm yếu, lại bị mình quậy cho liêu xiêu, họ hà hơi vực mụ dậy kết sui gia để mụ chường mặt rắn với ta, bất đồ giữa chừng mụ trở mặt quay sang cầu thân với ta. Thiên hạ ví mụ là “sư tử đông phương đang mê ngủ”. Gấu Đỏ và ta, cả mình nữa, cùng bao người khác, trực tiếp hoặc gián tiếp, hữu ý hoặc vô tình, đánh thức mụ, tạo thời cơ và điều kiện cho mụ hồi xuân, béo khoẻ ra. Mụ dậy rồi, cốt cách sư tử đàng hoàng chẳng thấy đâu mà nanh vuốt thì như của chó hoang đói mồi lâu ngày, dẫu mụ cố giấu đằng sau cái lá nho “trỗi dậy hoà bình”.
TÂY VÀNG: - Bây giờ thì cái lá nho bươm rồi. Mụ giương oai với cả mình.
TÂY THẬT: -Cái thứ lá nho như của bà Eva từng dùng thì dù không rách cũng chẳng che mắt được ai! Có điều ta cũng như mình đã nghĩ hơi ngắn một chút. Cứ tưởng chiều mụ mỗi lúc lên cơn mà vẫn trông chừng được. Nào dè mụ cao tay đáo để; giọng điệu ngon ngọt là mụ; đổi trắng thay đen như không là mụ; mà ngang ngược, hung hăng cũng là mụ.
TÂY VÀNG: -Có ở gần mụ và thấu cái nết cả tộc nhà mụ mới thực hiểu thế nào là “thâm như … mụ”. Mình phải bạo tay hơn mới được!
TÂY THẬT: -Ờ, còn mình bấy lâu chỉ tỏ vẻ chuyên chú chuyện làm ăn, những chuyện khác thì như là “cấm cung” vậy; mỗi khi động trời thì làm như nhăm nhăm cái ô của ta. Chẳng phải ta không biết. Giờ là lúc chúng ta cần chung cái lo gan ruột.
 Ánh sáng chìm đi.
----------------------
(35) Hồi hai quân Quốc gia, Cộng sản Trung Quốc đánh nhau, quân Trung cộng cướp được nhiều vũ khí của quân quốc gia nên gọi diễu Tưởng Giới Thạch là “đại đội trưởng vận chuyển vũ khí”
(36) Phương châm hành xử của Đặng Tiểu Bình: Bất kể mèo trắng hay mèo đen miễn là bắt được chuột.
(37) Ý mở đầu của Đặng Tiểu Bình ở Liên Hiệp Quốc sau khi Trung cộng giành được chiếc ghế của Đài Loan ở Hội đồng Bảo an là “thiên hạ đại loạn”.
(38) Trịnh Hoà, vốn là người Hồi, làm thái giám đời Minh, cầm đầu một đoàn thuyền vượt biển Đông, Ấn Độ dương, ...
 
 
CẢNH HAI:  Ánh sáng lập loè một chốc rồi sáng lên. AQ-con và Cu Đồng đang bàn bạc.
AQ-CON (thở dài): -Xem ra tám chữ bùa chú của chúng ta “Nam thuận, Bắc cân, Đông hoà, Tây tấn” có chỗ không ổn.
CU ĐỒNG: -Sao kia?
AQ-CON: - Phía tây, “tấn” được nhưng khó “dẹp”. Phía bắc, đã có thể  “cân”, nhưng cân vậy thôi, ta đang thẩm lậu dần, chỉ e về lâu về dài bọn Gấu Trắng không còn hớ hênh, chểnh mảng khu đất hoang của chúng. Phía đông, giờ khó “hoà” rồi, dù chỉ là tạm.
CU ĐỒNG: -Còn phía nam, có vẻ thuận chứ nhỉ? Xem ra trụ trì chùa Tĩnh Tu có vẻ nhu thuận.
AQ-CON (cau mặt): -Đồng đạo nghĩ thiển cận quá! “Thuận” ở đây phải là “theo”, là chấp nhận, là thần phục. Sư trụ trì dù sao cũng không thể phớt lờ chư tăng, chư tiểu. Bọn chúng đã đánh động sư trụ trì về ngón “tàm thực” -tằm ăn lá dâu, của ta. Cần phải thao túng bọn đầu lĩnh, nhưng cũng cần lung lạc bọn đầu sai.
 
Có tiếng tranh cãi phía ngoài. “Ta có việc cần hội đàm”. “Có việc gì viết giấy để lại; thủ lĩnh sẽ xét sau”. “Chúng ta đã ướm lời qua tín sứ rồi”.
 
AQ-CON (sửa tư thế, ra lệnh): -Cứ để cho vào!
(Sư bà cùng cô tiểu đi vào.)
SƯ BÀ (thân thiện): -Thiện tai! Thiện tai! Chúng ta tuy khác cơ ngơi , bên chùa bên đền, song đều khấn Phật-Thần-Thánh chung …
CU ĐỒNG (khinh khỉnh): -Nhưng chúng tôi khác hẳn, từ mùi vị khói nhang …
AQ-CON (ngắt lời Cu Đồng): -Không sao! Bên chùa cũng là đồng đạo của chúng ta.
SƯ BÀ: -Phải! Như thầy chúng tôi từng nói “vừa là đồng đạo, vừa là anh em”. Một sư cả chúng tôi cũng bảo: “dù bên đền đây có ý bung rộng ra lấn lướt thì vẫn là xứ đạo ta”. Vậy chúng ta phải chung tay giữ “đạo” trước đã. Chẳng phải ngày nọ các huynh đã cao giọng rao lên với bàn dân thiên hạ là có những bàn tay lạ điều lũ tiểu yêu khuấy động ngay tại “Cửa Trời Yên” của đại quốc. Từ ngày Gấu Đỏ thay màu, bọn tà đạo càng mạnh tay; đạo pháp của chúng ta có cơ lung lay.
CU ĐỒNG (lên giọng): -Đạo pháp bên chúng tôi mang màu sắc riêng vĩnh viễn chẳng phai, chẳng đổi! Khuôn viên đền chúng tôi mênh mông, người chúng tôi như kiến cỏ, …
AQ-CON (đưa mắt cho Cu Đồng): - Màu sắc riêng chung gì thì dù sao cũng là đồng đạo. (trấn an sư bà) Chúng ta vẫn là môi răng mà. Đồng đạo yên tâm cho vẹn đường tu và hãy chú ý phòng bọn cướp lại vào vườn. Chúng tôi sẵn sàng giúp dọn gai góc, khai hoang hoá.
CÔ TIỂU (nãy giờ muốn lên tiếng nhưng sư bà cứ ra hiệu bảo im, bây giờ không nhịn được): -Các người chẳng đã “giúp khai” một mé vườn chúng tôi tanh bành đó sao! Còn xúi bọn lâu la quậy mé vườn kia. Các người lại đang khuấy đục cả Ao…
SƯ BÀ (nghiêm nghị nhìn cô tiểu): -Đã “khép lại quá khứ” rồi mà.
AQ-CON: -Hảo a! Phải lấy “đại cục làm trọng”. Chúng tôi mới cầu các tiên thánh, tiên sư được một bài kệ “16 chữ” xin tặng “mối tình thắm thiết” của chúng ta. (Lên giọng ngân nga đọc) “láng giềng thân thiện” (Cu Đồng đế theo: “thân thiện!”), “hợp tác toàn diện” (Cu Đồng đế theo: “toàn diện!”), “ổn định lâu dài” (Cu Đồng đế theo: “lâu dài!”), “hướng tới tương lai” (Cu Đồng đế theo: “tương lai!”).
SƯ BÀ: -Mô Phật. Thật là “16 chữ vàng”!
AQ-CON: -Vậy xin tặng các đạo hữu để cố kết hai bên. (bảo Cu Đồng) Đồng đạo vào mang cái đã chuẩn bị ra đây!
Cu Đồng ra một lát rồi mang vào một cái cọc có treo lá phướn mang bốn hàng chữ, mỗi hàng có bốn chữ vuông. Theo hiệu chỉ bảo của AQ-con, y cắm đứng cái cọc giữa sân khấu. AQ-con lịch sự dàn dựng để mọi người đứng nghiêm trang chiêm bái.
 
Ánh sáng bỗng nhập nhoạng, xen sấm chớp, rồi tối đen một lúc. Khi đèn lại bật sáng, trên sân khấu chỉ còn AQ-con và Cu Đồng. Hai người liếc nhau tủm tỉm rồi cười ha hả, lên tiếng kẻ xướng người hoạ.
AQ-CON: -Đánh lận con đen!
CU ĐỒNG: -Mưa dầm thấm đất!
AQ-CON: -Thái từng lát xắt!
CU ĐỒNG: - Gây rối liên miên!
AQ-CON: - Góp gió thành bão!
CU ĐỒNG: -Làm cho suy kiệt (đất nước và giống nòi)!
AQ-CON và CU ĐỒNG (đồng thanh la to): -Bất chiến tự nhiên thành! Ha, ha, …
 
Một tiếng nổ lớn. Tối đen. Tiếng ầm ào gió bão. Rồi ánh sáng lại nhập nhoạng. Lúc ánh sáng bình thường trở lại, sư bà và cô tiểu đang đứng bên hàng rào trong vườn chùa Tĩnh Tu giáp ranh vườn đền Thổ Cốc.
CÔ TIỂU (nhìn cái cọc có lá phướn trong tay sư bà, ngán ngẩm): -Cái của nợ này, thầy mang về làm gì?
SƯ BÀ (trao cho cô tiểu, ra lệnh) : -Cắm vào chỗ kia cho hai bên đều tỏ để mà nhắc nhau giữ hoà hiếu.
(Lá phướn xoắn vào cái cọc. Cô tiểu lay lay cái cọc, rồi phất mạnh một cái, lá phướn bung ra quằn quại).
CÔ TIỂU (bảo sư bà): -Bạch thầy, thầy nhìn xem!
Trên dải phướn hiện rõ bốn hàng chữ đỏ bầm:
trò ma thân thiện
khuynh đảo toàn diện
bất ổn lâu dài
thâu tóm tương lai
SƯ BÀ: -Mô Phật! (miệng niệm, tay làm dấu xua đuổi quỉ dữ, loạng choạng vịn vào cô tiểu)
Cô tiểu ném vụt cái cọc cùng lá phướn qua bên vườn đền Thổ Cốc. Lá phướn xõa ra trùm lên một cái hố phân.
 
Sấm chớp đùng đùng. Ánh sáng mờ mịt. AQ quẫy đạp trong cơn mơ một lát lại lăn ra ngủ.

(còn tiếp)

 

CẢNH SAU MỘNG
 
Đèn rọi vào chỗ AQ đang ngủ. Y giật mình ngồi dậy, bàng hoàng lấy tay vuốt mồ hôi mặt.
AQ (một mình); -Ôi chao! Bao nhiêu là ác mộng! Ta là ai? Mà ai là ta? Có phải ông Lỗ Tấn tạo ra ta “nhân cách từ đầu đến cuối không được nhất trí”(39). Cho nên ta mơ thấy nhiều chuyện quái đản làm vậy?
TIẾNG LỖ TẤN: -Hiện nay ở Trung Quốc ta có nhiều việc, nếu như đem mà tả chân ra thì người nước ngoài hay người nước ta sau này nhìn vào phải cho là cổ quái. Thường có lúc tôi tưởng ra một việc rất chi là quái gở và tự nghĩ rằng quái gở đến thế là cùng! Thế mà rồi lại thấy nhiều việc quái gở bằng mấy việc mình đã tưởng tượng nữa. Thì ra trước lúc việc đó xẩy ra, trí thức thô thiển của tôi không sao liệu đoán trước được vậy.(40)
TIẾNG CÙ THU BẠCH: -Bác Lỗ Tấn à! Có quái gở bằng các loại khẩu hiệu của họ không? “Lịch sử các khẩu hiệu đó vô cùng quanh co”. “Cái giả và cái thật đánh nhau loạn xạ”. “Sự dối trá của họ đã vượt kỉ lục toàn thế giới”. “Họ biết rất rõ mọi cái đều là giả mà vẫn cứ nói vậy, làm vậy, lừa người như vậy”. “Họ lấy sự dối trá để bưng bít ý thức quần chúng” và “làm lí luận giết người”. Chẳng mấy nỗi mà họ trở thành “con chó cưng” của tham vọng siêu đế quốc. Nhưng những thứ “củ cải đỏ” chẳng có kết cục tốt đẹp đâu! (41) . Đời cha những muốn “cách mạng toàn cầu và thường trực” để “bình thiên hạ” thâu tóm vào tay. Đời con thấy quá trơ tráo nên vờ “vô tư trung lập” để lừa phỉnh, ru ngủ thiên hạ.
TIÊNG LỖ TẤN: -Bác Cù Thu Bách ơi! Bác như một nhà tiên tri vậy. Với tình hình ấy thì liệu chú AQ của tôi có thể xoay xở ra sao?
AQ: -Hà! Lại cái ông Lỗ Tấn! Bây giờ có vẻ như ông muốn bỏ mặc tôi. Trước đây ông muốn tôi chết mà tôi cố sống. Nay thì tôi lại chỉ muốn chết quách đi cho khuất mắt.
TIẾNG LỖ TẤN: -Thế còn cái chủ nghĩa mang tên chú?
AQ (nghếch mặt lên nghe ngóng, có vẻ hớn hở): -A, a! Mình đứng tên một cái chủ nghĩa: chủ nghĩa AQ! Nghe cũng khoái cái lỗ tai đấy chứ! Mà rõ ràng là cái chủ nghĩa đặc Trung Quốc nhá! Chủ nghiã “bản địa” trăm phần trăm! Ờ! Không thành công cũng thành danh! (Chợt ngẫm nghĩ, nhìn quanh một cách hoài nghi, rồi xịu mặt) Nhưng nó đã thành tinh nhập vào các ông bự rồi. Nó biến hoá khôn lường. Nào là “nắm khâu cách mạng…” rồi “vọt”. Nào là “mèo trắng mèo đen” để “bốn mới toanh”. Nào là “trỗi dậy ngoan lành” cho “làng nước hài hoà”, vân vân và vân vân. Những cái danh ấy thật là “thơm”, sao gắn tên tôi vào được. Nói chủ nghĩa chủ nghiếc làm chi cho khổ cái thân tôi nữa.
TIÊNG LỖ TẤN: -Cái chủ nghĩa mang tên chú đọc lên nghe cũng vui,  chẳng chết ai. Song, có một chủ nghĩa có thể gây đại hoạ không chỉ ngoài Trung Quốc, các ông lớn chẳng muốn phơi trắng ra; nó lẩn quất khắp chốn, cả trong không khí chú và ta đang thở đấy. Chủ nghĩa Đại Hán! chú có biết không? Cái chủ nghĩa ấy núp bóng chủ nghĩa “cực trị” từng nói xưng xưng: có thể diệt hai phần ba nhân loại để xây dựng thiên đường trên trái đất cho những người mình trần thân trụi như chú đấy(42).
AQ: -Ha! Cho tôi? Thôi! Thôi! Xin đủ! (Một lát, mơ màng) Tôi mơ tôi làm cách mạng. Nhưng tôi phải không còn là tôi. Tôi bị giằng xé chia đôi. Cái “chất AQ” thì muốn bốc lên tận ngôi chí tôn, mà cái căn nguyên thì trì kéo lại. Liệu tôi có thể thoát khỏi không còn là tôi?
TIẾNG LỖ TẤN: -Những người thông minh của chúng ta, -tức là các bậc thánh, đã phải chia loài người ra nhiều bậc khác nhau... Thậm chí trong thân thể một con người mà cũng không được xem là bằng nhau; tay không khỏi xem chân là “dị loại”, là “hạ đẳng”.Tạo hoá sinh ra con người vốn đã hết sức tài tình, khiến cho người này không sao cảm thông được nỗi đau khổ trên thể xác người kia. Các bậc “thánh” và đồ đệ các bậc ấy của chúng ta lại bổ khuyết cho đấng tạo hoá, làm cho người ta không thể cảm thông được những nỗi thống khổ về tinh thần của nhau nữa... Những điều chúng ta biết được chẳng qua chỉ là đạo lí và ý kiến của mấy bậc thánh mà thôi. Đạo lí, ý kiến đó cũng vì họ mà họ nói ra, chứ còn trăm họ thì vẫn âm thầm sinh trưởng, vàng úa, khô héo rồi chết đi, như cỏ cây bị đè bẹp dưới một tảng đá lớn... (Ngừng một chút, cao giọng) Tương lai, tất cả những con người bị dãy tường cao kia vây hãm  nhất định sẽ tự mình tỉnh ngộ, vượt ra, và ai ai cũng sẽ mở miệng mà nói lên tâm sự của mình.(43)
AQ (giọng âm thầm): -À phải! Thân danh tôi chỉ là một kẻ đầu đen. Ai đánh tráo linh hồn tôi? Bao nhiêu lâu tôi vẫn bị bức tương cao kia vây hãm, dù nó đã mấy bận quét lại màu. Nào phải tôi truyền cho các “đấng bề trên” chất AQ kia, mà hình như chính các đấng ban phát nó cho tôi đó. Rút cục, tôi cứ vẫn cứ là tôi. (Ngửng lên hỏi vọng) Còn ông, ông Lỗ Tấn, ông là ai vậy?
TIẾNG LỖ TẤN: -Chung qui tôi là một học giả ư? Một nhà giáo ư? Một nhà học phiệt hay một tên trí thức côn đồ? Là cụ lớn ư? Hay là một anh thư lại? Hay là một tay thế lực trong giới tư tưởng?(43) Hay chỉ là một tay gian hùng cỡ “hai Tần Thuỷ hoàng cộng với ba Tào Tháo”(44).
AQ: -Hơ, hơ, hơ! Tạng ông thì nhất định chẳng thể là tay gian hùng rồi. Kẻ như ông nói hình như tôi đã gặp ở đâu? Xem nào! Đúng rồi trong những giấc mơ ngày vừa qua tôi đã thấy hắn và những “biến tướng nối dõi”. (Bần thần) Hình như bọn hắn đã ốp vào mình. Hay chính mình biến ra hắn và “hậu thân” của hắn? Có lẽ nào! Bây giờ bừng con mắt dậy thấy mình vẫn trơ ra nơi đền Thổ Cốc hoang liêu và cô quạnh, nơi nương náu mà cũng là nơi bị vây hãm.
TIẾNG VỌNG (ma quái): -Ngươi tiếp tục ngủ nữa đi! Sẽ thấy đây chính là cung A Phòng(45), lầu Đồng Tước(46), điện Tắc Thiên(47), dinh Trung Nam Hải(48)!
AQ: -A ha ha! Tiếp tục ngủ nữa à? Không thức để tụng “kinh” tuyển nữa à? để hô khẩu hiệu à? để “nhảy vọt” à? để “bốn hiện đại” à? để “hài hoà” à? (Đổi giọng) Bịp tuốt! Bịp tuốt! Đến các cái “tư tưởng”, “lời phán truyền” đem bán rao khắp thiên hạ cũng chỉ toàn ma giáo thì còn cái gì mà chẳng bịp! (Châm lửa vào một bó đuốc, huơ lên, giọng dữ tợn) Này A Phòng! này Đồng Tước! này Tắc Thiên! này Trung Nam Hải! (Vừa nói vừa xông tới đốt đền. Lửa bốc lên đùng đùng. Khoa chân, múa tay) Bà con ơi! dậy! dậy! Cháy sạch rồi. Dậy mau! Dậy mau!
 
--------------------------
39. Nhận xét của Tây Đế khi phê bình “AQ chính truyện”.
40. “Vì sao tôi viết AQ chính truyện?”
41. Những ý trích trong lời tựa tuyển tập “Tạp cảm” của Lỗ Tấn do Cù Thu Bạch viết.
42. Năm 1957, trên diễn đàn hội nghị quốc tế các đảng Cộng sản và Công nhân họp tại Matxcơva (thời Liênxô xưa); Mao Trạch Đông tuyên bố: không sợ chiến tranh hạt nhân, nếu xẩy ra, dù nhân loại có thể bị diệt đến hai phần ba thì vẫn còn một phần ba để bắt tay xây dựng thế giới mới (!).
43. Tựa bản dịch tiếng Nga “AQ chính truyện” do Lỗ Tấn viết .
44. Người ta đánh giá Mao.
45. của Tần Thuỷ hoàng.
46. nơi Tào Tháo hưởng lạc.
47. thời Đường Thái Tông, về sau Võ hậu lên ngôi tại đó.
48. nơi giới cầm quyền Bắc kinh hiện nay ngự.
 
12-1979  / 8-2012  
 

 
Cảm đề:
 
Chú A Q ở bên Tàu
Nổi máu cách mạng thụt vào thò ra
“Lông” cùn, “bình” nứt la đà
Mơ đi mơ lại cứ là A Q
 
Hồ Lương Huy