Chào Nguỵ xưa,
Sen Đất thấy phòng văn đâu có vắng vẻ nhưng thấy những cây bút của diễn đàn này chuộng viết truyện ngắn có lẽ vì tiểu thuyết viết mất công hơn, nhưng nếu rảnh rỗi thì các bạn nên tìm cách viết truyện dài tiểu thuyết,rồi khi đăng thì đừng đăng một lúc mà đăng từ từ từng chương một để độc giả có thể làm quen dần dần với các nhân vật trong truyện và không thấy ngán ngẫm khi đọc một truyện quá dài trong khi quỹ thời gian của mình không cho phép ngồi hàng mấy tiếng đồng hồ để đọc truyện. Thường những truyện dài hay tiểu thuyết cần một cốt truyện lồng trong một không gian rộng lớn với nhiều tuyến nhân vật và một khoảng thời gian dài và đặc biệt là khi chủ đề của truyện nói về một câu chuyện tình. Nhân năm Quý Tị đang đến, một lần nữa Sen Đất chúc cho phòng Văn sẽ có nhiều tác phẩm hay đặc biệt là truyện dài hay tiểu thuyết. Điều này không có nghĩa là Sen Đất coi thường truyện ngắn mà chỉ muốn các bạn hãy suy nghĩ cho kỹ trước khi quyết định xem với chủ đề mình sắp viết ra thì mình nên viết truyện ngắn hay truyện dài. Nếu cốt truyện có thể khai triển viết thành truyện dài mà lại viết truyện ngắn thì uổng đi, vậy thôi! Nhân đây Sen Đất mang vào phòng văn chậu địa lan và trích một đoạn văn của nhà văn Nguyễn Công Hoan để các bạn đọc như là món quà đầu năm mới. Khi nào thời gian rộng rãi Sen Đất sẽ ghé phòng Văn thường xuyên hơn.
Bàn về truyện ngắn -Nguyễn Công hoan. Ta không thể căn cứ vào số chữ, số trang, tức là vào hình thức , mà định được ý nghĩa thế nào là truyện ngắn và truyện dài. Truyện ngắn và truyện dài phải khác nhau ở tính chất.
Khi tôi biết một chuyện có đầu, có đuôi, hoặc một mẫu chuyện, hoặc nữa, một mẫu chuyện không cần có đầu, có đuôi, thậm chí có thể là một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc, một hiện tượng, một câu nói, một bức ảnh, chứ không phải là một chuyện, nếu một trong những cái ấy hấp dẫn tôi, vì có nghĩa lý, vì gây cho tôi một suy nghĩ, thì tôi có hào hứng muốn viết ra truyện.
Nếu câu chuyện mà tôi định viết, có nhiều nhân vật, những nhân vật ấy có nhiều nỗi lòng, nhiều cảnh ngộ, nhiều sự việc, thì trước khi viết, tôi phải lựa chọn, thêm bớt chắp nối mộng mẹo những cái ấy với nhau làm thành một cơ thể hữu cơ. Tức là tôi kết hợp những cái ấy với nhau để tạo thành một vấn đề. Đó là tôi xây dựng truyện. Muốn cẩn thận hơn tôi làm dàn truyện. Khi viết tôi mở dàn truyện bằng cách phân tích từng yếu tố của cái thể đã kết hợp để trình bày vấn đề và giải quyết vấn đề".
Vậy nếu truyện nào tôi phải làm
sự kết hợp trước cho thành vấn đề, rồi mới phân tách sau để trình bày vấn đề và giải quyết vấn đề, thì truyện ấy có tính chất là truyện dài. Nhưng nếu tất cả những nhân vật chính phụ của truyện, tất cả những nỗi lòng, những cảnh ngộ, những sự việc trong truyện, hoặc những hiện tượng nào đập vào mắt tôi, một câu nói nào lọt vào tai tôi, đã gần thành hay thành ngay một vấn đề hoàn chỉnh, chứ không cần đến tôi phải kết hợp mới thành, vấn đề ấy đập vào tình cảm của tôi, thì tôi chỉ cần phân tách nó ra lời văn để nhấn mạnh, chứ chưa cần giải quyết. Tôi viết từ đầu tới cuối bằng cả sự cân nhắc vào từng chữ từng câu, như để truyền tình cảm , tâm hồn của tôi tới độc giả. Vậy dù tác phẩm này gồm bao nhiêu trang, rõ ràng là nó mang những đặc điểm khác với đặc điểm mà tôi tìm thấy ở truyện dài. Nó là truyện ngắn.
Song trên thực tế chưa có một khối lớn nhân vật, một khối lớn nỗi lòng, một khối lớn cảnh ngộ, một khối lớn sự việc nào đã tự nó kết hợp lại với nhau thành ngay một vấn đề, khiến tác giả không phải đặt công phu sáng tạo để kết hợp, mà chỉ có một việc là phân tích cho tác phẩm viết ra mang tính chất truyện ngắn. Lại cũng chưa có tác giả nào có lắm tâm tình giống tâm tình của nhiều nhân vật không phải là mình, để mà viết hàng mấy chục, mấy trăm trang bằng thái độ của mình, để tác phẩm viết ra mang tính chất truyện ngắn.
Thông thường thì chỉ có
một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc của một nhân vật, hoặc ngược lại, chỉ có
một nhân vật trong một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc, hoặc một hiện tượng xảy ra trước mắt, một lời nói nghe thấy ở bên tai, một bức ảnh in trên báo, cố nhiên là thường thì những cái ấy chỉ xảy ra trong một thời gian không dài, nó làm cho người có nghề viết tiểu thuyết phải cảm xúc, phải suy nghĩ, vì bản thân nó gần thành hoặc đã thành một vấn đề rồi.
Phân tách một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc của một nhân vật, phân tách một nhân vật trong một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc, phân tách một hiện tượng, một lời nói, một bức ảnh, thì rất có thể viết từ đầu tới cuối bằng thái độ, bằng tâm tình của mình. Và viết ngắn được. Và cũng chỉ có thể viết ngắn thôi. Điểm này cũng là điểm mà truyện ngắn khác truyện dài. Khi viết truyện dài, tác giả chỉ có thể gửi tâm tình của mình vào từng nhân vật trong từng sự việc.
Vì lẽ ấy, nói chung, truyện ngắn cũng khác truyện dài ở số chữ ít hơn, tuy số chữ chỉ là điểm thứ yếu.
Và cũng vì lẽ ấy, ta có thể nghe kể lại truyện dài. Người kể có thể tùy tiện mà thêm một tí ở chỗ này, bớt một tí ở chỗ khác, nhưng nếu cốt truyện không sai, thì vẫn được. Nhưng ta không thể nghe kể lại một truyện ngắn. Vì đôi khi không có truyện mà kể. Tôi đã thử kể lại một truyện ngắn của Guy Đơ Mô pát xăng (Guy De Maupassant), của Sê-khốp hay của cả tôi nữa. Không được. Vì không sao hết được ý, không đủ được ý. Nói tóm tắt thì lại càng không được. Có truyện chỉ có thể tóm tắt được bằng một câu, câu ấy là ý chính của truyện. Nếu có tóm tắt thì nhạt hoét, nhiều khi không có chuyện gì. Bởi vì truyện ngắn không phải là truyện, mà là một vấn đề được xây dựng bằng thái độ với cách đặt câu, dùng tiếng có cân nhắc. Cho nên muốn hiểu tinh thần một truyện ngắn, tốt hơn hết là phải đọc nó.
Vậy muốn viết truyện ngắn cho ngắn, trước hết ta nên biết phân biệt tính chất của chuyện mình sắp viết là truyện ngắn hay truyện dài.
(Trích trong "Đời viết văn của tôi" của Nguyễn Công Hoan.)
[image]http://diendan.vnthuquan.net/upfiles/49776/24DFCE1BA7CE4B2EAD413206ECDA3CED.JPG[/image]
[image]http://diendan.vnthuquan.net/upfiles/49776/608CEBC7317E4645939119F762501A73.JPG[/image]
<bài viết được chỉnh sửa lúc 10.02.2013 00:16:36 bởi sen dat >