Trích đoạn: Hải Tâm
Trích đoạn: lá chờ rơi
(cảm phiền họa « vận » không họa « nguyên vận » nơi chữ chót.)
Dạ xin chào bác Lá Chờ Rơi,
Khi họa vần lại một bài thơ Xướng, nếu bài thơ xướng dùng những từ kép như lỡ làng bâng khuâng, băn khoăn, dở dang v.v... thì làm sao mà không lập lại được chữ thứ 6 đó.
Nếu cố tình ngắt từ kép ra thì câu thơ sẽ hoàn toàn không có nghĩa, tối nghĩa hay nếu có nghĩa chăng thì cũng bị gượng ép.
Hải Tâm biết họa thơ mà dùng lại chữ thứ 6 của bài Xướng thì cũng là một trong những điệu kỵ khi họa thơ, nhưng nếu bài xướng dùng từ kép thì bài họa đành phải họa lại nếu muốn họa vần của bài xướng.
Vài hàng xin bác Lá Chờ Rơi lượng thứ :-)
Chúc bác một đêm tuyệt vời
Hải Tâm
Bạn Hải Tâm thân mến,
Có khi điều chúng ta đề cập đến có chỗ khác nhau. Cái đó rất tùy ở từng nhóm chơi với nhau. Thói quen chung trở thành qui ước chung và có thể trở thành một trường phái riêng.
Về chữ thứ 6 và chữ vần thứ 7 thì đối với tôi không có sự ràng buộc gì đặc biệt cả.
Nếu họa mà chỉ dùng chữ vần thứ 7 thôi, thì coi như là khó hơn và được chấm là hay hơn là họa mà phải dùng lại vừa chữ thứ 6 vừa chữ vần thứ 7 của bài xướng.
Tôi lấy ví dụ hai câu đầu của bài « tuổi 80 »
xướng : TUỔI 80 Thấm thoát mà nay đã bát tuần
Ðã nhiều hạnh ngộ lắm gian truân họa dùng hai chữ 6 và 7
1. Đã thắm chi đâu cái bát tuần
Sức thừa trăm lẻ gánh gian truân
2. Thượng thọ vui sao chén bát tuần
Khề khà nhắc lại thuở gian truân họa chỉ dùng chứ thứ 7
1. Trời còn cho bác được tam tuần
Chuyên đã chán rồi ắt khỏi truân
2. Bác sớm về hưu dưới ngũ tuần*
Bởi thay tăng tuổi gặp chuyên truân Theo cách họa chúng ta đang dùng, mà cũng là của đa số bạn chơi thơ, thì bài họa tự do chọn đầu đề, chứ không bắt buộc phải có sự liên hệ đến ý tứ của bài xướng. (không phụ họa cũng không phản bác)
Do đó nên từ kép « lỡ làng » hoàn toàn tách ra được khi bài họa dùng ý tứ : chợ làng, xóm làng v.v. mà vẫn có nghĩa đàng hoàng. Còn như nếu phải lấy lại cả hai chữ « lỡ làng » thì ngôn từ cho bài họa bị hạn hẹp lắm, người yếu vốn chữ không chơi họa thơ được.
Ðây là những điều tôi học, hiểu và theo, liên hệ đến bài viết trên của bạn về chữ thứ 6 thứ 7 và các từ kép.
Còn về câu tôi chua dưới bài họa Chờ Duyên, đúng ra phải viết là :
(xin cảm phiền, tôi chỉ họa « vận » nhưng không họa « nguyên vận » nơi chữ chót) Nhưng vì tôi hớt gọt hơi nhiều nên vô tình câu ấy lại giống như đưa ra một định đề chung. Xin xác nhận lại là hoàn toàn không có việc ấy. Tôi chỉ nhắm vào chữ chót của câu chót mà thôi. Vì tôi có đọc ở đâu đó cho phép họa thơ theo « vần » chứ không lấy « nguyên vận » của bài xướng. Bài xướng dùng chữ « ngần » thì bài họa có thể thay với những chữ : cân cần, lân lần, trân trần v.v. Nhưng đây là cách họa « dở ». Tác giả được phép dùng cách họa dở để bảo toàn ý nghĩa của đầu đề đang theo.
Vì tôi thấy bài xướng dùng « long lanh » cho câu chót mà 4 vần trên thì là : sang, tràn, bàng, dàng. Tôi cho là xa vần nên tôi chấp nhận theo cách họa « dở » là theo vần « ang » của toàn bài, chứ không theo nguyên vận « lanh ».
Chỉ có vậy thôi. Không có gì đáng cho ta bận tâm, thắc mắc hơn sự xướng họa đùa nhau cho thoải mái.
Cũng như trong cách xưng hô hay góp ý, chúng ta lấy tình thân làm mực để viết ra mọi điều cần trao đổi. Ðồng ý vậy nhé.
Thân ái, LCR
<bài viết được chỉnh sửa lúc 30.11.2005 22:21:30 bởi lá chờ rơi >