Truyện ngắn CÁNH CHIM CUỐI TRỜI Mười tám tuổi em vào đại học, tuổi hắn đã hai nhăm. Em xuất thân trong một gia đình cách mạng, mẹ làm đến chức Viện trưởng Viện Kiểm sát tỉnh miền duyên hải, còn hắn, con nhà nghèo quê miền Sơn tây cũ. Khi nhậptrường hắn đã mang quân hàm trung uý quân đội và vừa ở chiến trường ra trong người vẫn còn đeo đẳng những cơn sốt rét rừng.
Hắn thôi đèn sách gần mười năm nay, nhưng có tiếng là kẻ học giỏi thời học phổ thông, vì thế không lâu, sau năm học thứ nhất hắn đã vượt lên đứng đầu toàn khoá hơn ba trăm sinh viên.
Khoá học của hắn một phần là học sinh phổ thông thi vào, còn phần lớn là sinh viên ở các trường khác chuyển sang. Người ta bầu hắn làm chi trưởng và được lãnh đạo chỉ định vào Đảng uỷ nhà trường; vậy lợi thế cho hắn cũng nhiều, nhưng dàng buộc hắn cũng lắm. Với tính cách trầm tĩnh, thẳng thắn, sống có nhân cách nên hắn có ảnh hưởng đến nhiều sinh viên khác trong trường.
Còn em, nhìn em người ta biết thừa là cô gái lá ngọc cành vàng, được chiều chuộng từ bé. Em dư dả kiến thức sách vở, nhưng lại non nớt và bỡ ngỡ với cuộc sống ngoài đời.
Em và hắn có chung sở thích đọc các tác phẩm văn học cổ điển nước ngoài. Cũng vì chung sở thích mà em và hẳn trở nên thân nhau. Học lực em khá, tiếp thu nhanh nhưng chểnh mảng nên không mấy khi kiểm tra bài được điểm cao. Hắn thỉnh thoảng góp ý em nên chăm chỉ hơn để tốt nghiệp có cái bằng khá giỏi, em chỉ cười khì…
Nhìn em có người thảng thốt vì đôi mắt đẹp, trong sáng cuốn hút người ta bởi cái nhìn ngây thơ, thánh thiện. Một đôi lần hắn nhìn em mặt nghệt ra, đến lúc em bảo “anh nhìn gì mà khiếp vậy” hắn mới bừng tỉnh xấu hổ cười trừ, ấy thế mà vẫn không định nghĩa nổi ở đôi mắt ấy ẩn chứa những gì mà có sức lôi cuốn không thể cưỡng lại được.
Một lần, trên hành lang vắng vẻ của trường, em đi trước, không biết rằng hắn từ trong phòng đi ra, tay cầm cuốn truyện bỗng hắn cất tiếng gọi:
-“Katiusa”. Em quay đầu nhìn lại không hiểu, nhưng thấy hắn cầm trong tay cuốn truyện, em đến bên giằng vội rồi hấp tấp giở xem bìa sách vừa cười vừa kêu lên:
- Ôi! “Phục sinh” và thế là chạy biến về phòng không một lời hỏi mượn.
Ba ngày sau, cũng lại trên hành lang nhà trường em nói cho hắn biết:
- Em không đồng ý anh gọi em bằng cái tên “Katiusa” đâu nhé! Hắn cười và bảo:
- Em thử soi gương xem đôi mắt của em có giống mắt nàng “Maxlova” trong truyện Phục sinh của Lev Tolstoi không? Họ bắt đầu chuyển sang trao đổi về tác phẩm và nhân vật. Cứ thế họ đến với nhau, yêu nhau lúc nào không biết. Lúc hờn dỗi dấm dẳn, lúc hẹn hò..càng lâu em cảm nhận ra rằng nơi ấy, hắn, là bờ vai để có thể ngả vào những lúc em yếu lòng.
Vài lần giận nhau để rồi họ xích lại gần nhau hơn. Nhớ có lần em giận hắn, nhất định không gặp và không nói chuyện, nhưng chỉ được ba ngày, không chịu nổi nỗi nhớ cồn cào trong tâm can, em đành phải làm lành bằng cách viết hai câu thơ Chinh phụ ngâm vào giấy với ý trách: “Xanh kia thăm thẳm từng trên/Vì ai gây dựng cho nên nỗi này”, rồi kẹp vào vở ghi bài của hắn. Hắn đọc xong mà nước mắt cứ muốn trào ra, thì ra em đã trách mình “gây cuộc binh đao” hắn nghĩ, rồi vội vàng đáp lại bằng hai câu Kiều: “Dù cho vật đổi sao rời/ Tử sinh phải giữ lấy lời tử sinh”, hắn muốn nhận sai về phần mình nhưng không quên nhắc khéo em dù thế nào đi nữa cũng “giữ lấy lời thề tử sinh”. Thế rồi họ lại về bên nhau để bù đắp lại những ngày giông bão.
Tình yêu của em và hắn đẹp, trong sáng, không vụ lợi, không toan tính. Họ bỏ qua những rào cản về hoàn cảnh, về gia đình, dự định khi ra trường ổn định công tác sẽ báo cáo tổ chức và gia đình để lo chuyện cưới hỏi.
*
* *
Bốn năm học sắp kết thúc, sinh viên chuẩn bị làm luận văn tốt nghiệp hoặc bài thi (nếu không đủ điều kiện viết luận văn). Hắn có ý thức chuẩn bị từ những năm đầu khoá học, nên không khó khăn gì để hoàn thành một luận văn mà dưới con mắt của các thầy đều đánh giá là xuất sắc.
Trò đời, trời không chiều lòng người, hắn có quyết định trở lại chiến trường ngay cùng một số cán bộ làm nòng cốt xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác luật pháp chuẩn bị cho sau ngày giải phóng.
Nhận được quyết định hắn bàng hoàng, hẫng hụt, mọi dự tính cho tương lai đều đổ vỡ. Hắn không dám chia sẻ với người yêu, chỉ khi em nhìn thấy thần sắc hắn thay đổi, em gặng hỏi nhiều lần, hắn đành nói thật:
- Anh phải trở lại chiến trường. Nghe được tin sét đánh, em lẩy bẩy như cò gặp bão, bỏ ăn, nằm sụp như người ốm, không khóc mà nước mắt lúc nào cũng trào ra.
Đến cơ sự này hắn xác định phải cứng rắn để vực em qua cú xốc trời giáng. Cũng chẳng còn thời gian báo cáo tổ chức và gia đình để làm đám cưới.
Trong những ngày gấp rút chuẩn bị lên đường, hăn cố gắng chăm sóc, bù đắp tình cảm cho em, chỉ với một điều nghĩ rằng không lâu, em phải chịu một mất mát quá lớn không chắc gì đứng vững!
Trong tâm trí em, chỉ duy nhất một điều: chắc gì anh ấy còn sống trở về. Chiến trường nơi hòn tên mũi đạn, lại đang trong giai đoạn ác liệt nhất của cuộc chiến tranh! Lúc nào trong đầu em cũng với một câu hỏi: “liệu anh còn để trở về với em không?”
Như hiểu được suy nghĩ của nhau, họ dành cho nhau tất cả những vật chất và tinh thần mà họ có. Thế rồi cái gì đến cũng phải đến. Em dâng trọn trinh tiết cho tình yêu, không đắn đo, toan tính. Lúc đầu hắn cố gắng kìm nén tình cảm vì thương em biết, nếu một mai phải phơi xương nơi chiến địa.
Ngày lên đường hắn không dám nói cho em biết, chỉ dám viết một phong thư và nhờ một người bạn mang đến trao cho em sau khi hắn đi rồi.
Nhận được thư em không khóc, dường như em biết chắc giây phút này sẽ đến! Em câm nín, rời xa chỗ đông người, đi, về, đến lớp lặng lẽ như một cái bóng.
Kẻ đi, đã đi xa nặng nề mang theo hình ảnh đôi mắt nàng “Maslova”. Người ở lại buồn như một cái xác không hồn. Trong khi chờ bổ nhiệm công tác em về thăm gia đình, thăm bà Viện trưởng.
Phần buồn nhớ người yêu, phần tàu xe trắc trở, về đến nhà em chỉ nằm không buồn ăn uống, chuyện trò gì. Thấy con buồn bã xơ xác, bà Viện trưởng gặng hỏi, em đành nói hết sự thật. Nghe xong mẹ cũng se sắt lòng dạ, trước tình cảnh của con như thế người mẹ nào mà không lo lắng động lòng xót xa! Nhưng rồi bà phải tìm ra giải pháp ngõ hầu tháo gỡ bế tắc cho con, cho chính bản thân bà và gia đình.
Với kinh nghiệm của người mẹ, bà biết chắc con mình đã có thai, lúc đầu bà cũng lo lắng khuyên con nên phá bỏ cái mấm sống đang hình thành mỗi ngày một lớn trong bụng. Nghe thấy thế em há hốc mồm, mắt dại đi như một con thú bị dồn vào đường cùng, em phản kháng theo bản năng. Khi tĩnh trí lại em cũng không thể nào đang tâm phá bỏ kết quả tình yêu đã có giữa em với người mình yêu – dẫu có phải đánh đổi bằng cả mạng sống!
Cả một tình yêu đẹp kéo dài suốt bốn năm trời, sao lại có kết cục bi thảm thế này? Em nghĩ, tại sao ông trời lại cứ bày trò để hành hạ những người lành hiền yếu đuối như em, cho em nếm vị ngọt của tình yêu thế rồi đang tâm hắt bỏ trước mặt kẻ đang khát khô họng. Em bất lực trước mọi trò đùa của Tạo hoá!
Biết lòng con sắt đá, tôn thờ mối tình đầu như một kẻ cuồng tín, bà Viện trưởng lại tìm một giải pháp khác. Ép con lấy chồng! Miễn là con gái có chồng thì thanh danh của bà mới được toàn vẹn.
Bà cũng đã dặt ra nhiều giả thiết: Liệu người yêu của con gái bà có còn để trở về với mối tình đầu không? Một người con gái không có chồng mà có con thì cơ quan nào nhận nó vào làm việc, dù bà có dùng thanh thế của mình thì vị trí làm việc của con chắc gì được xứng đáng! Bây giờ người ta sống sợ vì dư luận, nhưng thân bại danh liệt cũng bởi dư luận. Muốn giữ danh dự cho gia đình và danh tiết cho con, vô tình bà trở nên tàn nhẫn!
Cuối cùng thì hôn nhân vẫn đến với em.
Đêm tân hôn, thực sự vừa hổ thẹn vừa đắng cay hổ thẹn bao nhiêu với người chồng mới thì đắng cay bấy nhiêu với cuộc đưa tang mối tình đầu.
Tại sao em phải làm như thế - Tại ai? Tại ai! Tại sao hai người đàn ông em gặp trong đời, họ làm gì nên tội mà em lại phản bội và lừa dối họ? Cay đắng bao nhiêu thì tủi hổ bấy nhiêu!
*
* *
Người chồng thoả mãn với vụ hôn nhân mà anh ta không hy vọng làm chủ được người con gái, nhưng ơn trời mang hạnh phúc đến cho anh. Sau khi lấy vợ, vợ sinh con cũng xẩy ra đôi ba lời đàm tiếu, song anh tin vợ, tin vào nền nếp, lễ giáo gia đình nhà vợ nên không mảy may nghi ngờ, chỉ một lòng phụng sự cho sự nghiệp. Được hậu thuẫn của hai bên gia đình, anh ta tiến bộ rất nhanh trong chức vụ công tác.
Sau lần vượt cạn, em trở thành gái một con, lại có phần nhuận sắc hơn cả thời thiếu nữ. Không ngờ tai nạn tày đình mà em lại vượt qua. Thuyền đã có nơi neo đậu, dù muốn hay không, em cũng phải quên đi mối tình đầu với hắn. Em trở nên sợ hãi ngày hai miền thống nhất. Trong tiềm thức em mâu thuẫn cực độ, mong trời phật phù hộ để hắn còn sống sót trở về, nhưng lại sợ hãi phải đối mặt với hắn. Em nợ hắn quá nhiều; cuộc sống hiện tại càng xuôi buồm thuận gió em càng ân hận, không lúc nào nguôi ngoai với mặc cảm tội lỗi của mình.
Ngày 30 – 4 - 1975 ập đến như một cơn bão trong lòng em, nó ngổn ngang trăm mối, buồn vui lẫn lộn, nó tàn phá hoang huỷ cái hiện tại, tô đậm, đánh thức cái dĩ vãng huy hoàng đều dồn nén vào trong một không gian chật hẹp của cõi lòng.
Nhiều lúc em như kẻ mộng du, thân xác của hiện tại còn tâm trí phiêu diêu ở những nẻo về của dĩ vãng. Em chờ đợi mong tin hắn trở về bằng xương bằng thịt, nhưng rồi lại sợ hãi, hốt hoảng lo cho cuộc đối mặt vô tiền khoáng hậu. Em có nên chạy trốn khỏi hắn không, hay phó mặc cho số phận muốn ra sao thì ra. Có lúc em tự nguyền rủa mình với ý nghĩ tội lỗi “giá như anh ấy mãi mãi không về” và cảm thấy xấu hổ với con. Những lúc ấy em lại ôm chặt con vào lòng thổn thức có ý bênh che cho con và anh ấy rồi lên án ý nghĩ đen tối của mình.
Hơn một năm sau ngày giải phóng miền Nam, hắn được về thăm quê và nhận công tác tại cơ quan Bộ Quốc Phòng, làm chuyên viên pháp lý cùng một số cán bộ giúp Quân uỷ và thủ trưởng Bộ chỉ đạo ba ngành tư pháp trong quân đội.
Hắn tìm hiểu qua bạn học được biết sau khi hắn đi B vài tháng thì em đã lấy chồng và sinh con. Hắn không hình dung nổi sự đời lại biến cải đến thế. Hắn rơi vào khoảng hư vô không xác định, lúc bần thần chết lặng, lúc phấn chấn muốn đi tìm cho thấy em, chỉ cần nhìn thấy gương mặt em và đôi mắt của nàng Maxlova là hắn thoả mãn lắm rồi! Nhưng rồi… năm lần bảy lượt hắn đi, nhưng cứ được một đoạn đường ngắn lại như có ai níu chân hắn lại “ván đã đóng thuyền” rồi, đúng là “Vì ai gây dựng cho nên nỗi này”!
Đất Hà thành đâu có rộng mà sao mênh mông xa cách nghìn trùng; chẳng lẽ cứ ôm mối hận cho đến lúc xuống mồ? Đằng nào mối tình nghiệp chướng này cũng phải được hoá giải, mặc dù số phận của em và hắn đã được an bài, vô phương làm thay đổi được nữa, nhưng một chuyến đò nên ngãi huống chi giữa em và hắn có ngần ấy năm tháng gắn bó và đã từng trao xương đổi thịt cho nhau, không thể không gặp lại cho tỏ ngọn nguồn.
Rồi tình cờ trong một lần hội thảo do Uỷ Ban Pháp chế tổ chức, em có mặt và hắn được gặp em bằng xương bằng thịt. Với hắn, em không thay đổi chút nào, chỉ khác cử chỉ chín chắn điền đạm hơn, không còn nhí nhảnh như thời con gái.
Em và hắn quyết định bỏ hội thảo, ra một nơi yên tĩnh, lúc đầu hai người chỉ nhìn nhau khao khát cho thoả những ngày xa cách, cuối cùng em phải lên tiếng trước:
- Em biết anh đã ra Bắc từ lâu và biết có lần anh đi tìm em, nhưng em trốn chạy vì sợ hãi, sợ hãi đến nghẹt thở. Vì em nợ anh quá nhiều, bây giờ gặp lại em không còn gì để trả lại cho anh. Người em run lên giọng nói đứt đoạn vì tiếng nấc, mắt ầng ậc nước. Hắn nắm bàn tay em, cố lấy giọng bình tĩnh:
- Em không có lỗi,chúng ta đều không có lỗi; anh với em và rất nhiều đôi vợ chồng khác đều là nạn nhân của chiến tranh. Cuộc chiến tranh nào cũng vậy, dù nó phi nghĩa hoặc chính nghĩa đến đâu thì đều gây ra những hệ luỵ đau lòng, làm sẩy đàn tan nghé biết bao mái ấm gia đình, anh và em chỉ là trong muôn một! Hãy cảm ơn Thượng đế run rủi cho anh còn được gặp em; thế cũng là hạnh phúc hơn nhiều người khác. Chuyện có duyên mà không có phận xưa nay bao giờ chẳng có. Ngừng một lát hắn nhìn thẳng vào mắt em và hỏi:
- Anh muốn em nói thật … hắn lấy hết can đảm rồi tiếp: - Chúng ta đã có con phải không em ? Em nhìn hắn rồi quay đi chỗ khác lắc đầu:
- Không!
Hắn thất vọng buông tay em ra và nhìn vào khoảng không mênh mông.
Em biết lời nói dối này là cuộc tàn sát cuối cùng những gì còn sót lại giữa em với hắn. Em tự nhủ, giấu đi điều hệ trọng này tuy tàn nhẫn và lỗi đạo cương thường nhưng sẽ có lợi cho anh ấy. Anh sẽ thảnh thơi lo cho cuộc sống tương lai của mình. Một mai, khi anh đã có cuộc sống gia đình ổn định , lúc thời cơ thích hợp cho anh biết : anh vẫn còn giọt máu ở nơi em cũng không muộn. Hiện tại thì không; không nên để anh lấn bấn nghĩ có một đứa con với mình. Mình cũng không thể phá vỡ gia đình để về bên anh ấy! Không phải vì em, mà vì người chồng hợp pháp và những gia quy rắc rối ràng buộc, thôi thì hẹn anh ở kiếp sau!
Sau lần gặp gỡ định mệnh ấy, dường như họ không còn gặp lại nhau lần nào nữa, một kẻ cố trốn chạy dĩ vãng, còn một người thỉnh thoảng mang quá khứ ra nhâm nhi như một thứ độc dược làm mòn mỏi cả về thể chất và tinh thần tuổi trẻ. Nhưng em không dám gặp lại hắn, mặc dù vẫn yêu hắn một cách đau đớn dằn vặt.
Một thời gian sau em đành xin thôi việc ở cơ quan, dắt con theo chồng sang Úc chỉ cố đoạn tuyệt với mối tình oan trái lúc nào cũng trực rỉ máu.
Khi biết tin em ra đi hắn thốt lên xót xa: - “Em ra đi, như một cánh chim lẻ loi bay cuối trời vào mùa giông bão, liệu khi ướt cánh em sẽ về đâu?”
*
* *
- Bốn mươi năm sau, trên hành lang Bệnh viện Tim mạch có một ông già tuổi ngoại bảy mươi đang thẫn thờ nhìn theo một thiếu phụ đi phía trước rồi buột miệng gọi:
- Maxlova! Người phụ nữ trạc tuổi bốn mươi mặc áo blue trắng đi phía trước không nghĩ là ai gọi mình nhưng cứ đi chậm và ngoảnh lại, thấy một ông già cô cất tiếng:
- Cháu có thể giúp được gì cho bác không ạ? Ông già nhìn sâu vào đôi mắt của người phụ nữ, mãi mới cất tiếng:
- Xin lỗi, có thể tôi đã nhầm với người quen cũ…
Thế rồi không biết câu chuyện giữa hai người, một già một trẻ ra sao? Biết đâu đây chẳng là một cuộc gặp định mệnh!
Cuối Đông – Nhâm Thìn
Tùng Văn
<bài viết được chỉnh sửa lúc 16.08.2013 21:05:26 bởi Ct.Ly >