NGHỆ NHÂN ĐÁ TỰ NHÊN SƠN HẢI VÀ NHỮNG CÔNG TRÌNH MỸ THUẬT

NGHỆ NHÂN ĐÁ TỰ NHIÊN SƠN HẢI
VÀ NHỮNG CÔNG TRÌNH MỸ THUẬT
 
Ở Sài Gòn, TP HCM nói riêng và có lẽ cả nước nói chung nghệ nhân Sơn Hải với sở trường ĐÁ TỰ NHIÊN, nhất là non bộ đá tự nhiên -  như thương hiệu gắn liền với tên tuổi anh, hầu như các công trình tầm cở từ các cơ quan nhà nước đến các biệt thự tư nhân khi có nhu cầu người ta lại đến với anh để chuyện trò, nhờ anh tư vấn, anh có nhiều kiến thức về phong thủy, non bộ nên chuyện giải thích cho khách hàng để hiểu thêm là chuyện rất thường tình, từ đó ai cũng muốn chính anh thực hiện cho họ một hòn giả sơn bằng đá tự nhiên. Dường như ai đó mà được Nghệ nhân Sơn Hải làm đều tự hào vì có lẽ anh vừa nổi tiếng vừa rất công phu và mỹ thuật, anh tâm niệm đối với khách hàng mình xem họ thích “gu” nào, từ đó phát thảo cho đúng gu với chủ đầu tư, khi đâu đó thống nhất anh mới thực hiện, khi thực hiện anh cũng rất thận trọng trong bố cục, sắp đặt không gian của từng hòn giả sơn, đến công đoạn hoàn thiện anh cũng chăm chút từng  cây cảnh một để đạt cao nhất về mỹ thuật có thể, vì vậy anh được khách hàng ủng hộ là lẽ đương nhiên.
Ai lại không yêu mến một người có ý thức trách nhiệm cao và đầy tính nhiệt thành khi thực hiện công trình cho chính mình, công việc ấy không phải là bây giờ mà còn cho hậu thế mai sau .
 
Với non bộ đá vôi, đá tai mèo hay đá tự nhiên dù có lớn đến đâu thì cũng phải lắp ghép những khối đá đã định, tất nhiên mọi kỹ thuật lắp ghép cũng đúng qui cách, qui trình.
Tôi may mắn được cùng anh và những người làm non bộ đá tự nhiên cọng tác quay phóng sự công trình từ lúc khởi công cho đến lúc hoàn thành. Thực ra tôi cũng đã từng chứng kiến nhiều lần những công trình non bộ đá vôi, hay non bộ đá tai mèo, song chưa lần nào tôi thấy sự to lớn đồ sộ như công trình NON BỘ ĐÁ TỰ NHIÊN mà tôi quay phim kỳ nầy. Có những tảng đá nặng năm, mười tấn có tảng đến những mười lăm tấn ban đầu tôi không biết bằng cách nào để đưa vào để thi công, anh nhẹ nhàng: -. “từ từ em sẽ hiểu mọi cái đều có một mẫu số chung là đúng nguyên tắc, mỹ thuật cũng vậy, trong mỹ thuật có cả kỹ thuật,nếu không có kỹ thuật, mỹ thuật sẽ hỏng cả” .
Khi những tảng đá lớn đầu tiên được chiếc cẩu 60 tấn di chuyển từ nơi nầy đến nơi đã định các công nhân rất nhịp nhàng trong việc chọn cột các dây cáp, người thợ cả chuyên buột các dây cáp rất vui vẻ cười nói với chúng tôi: ‘ nhìn hòn đá là các em phải biết làm gì để cột di chuyển an toàn và đặt đúng vị trí mà bác Sơn Hải định sẳn, lại nữa trên cao nếu một sơ sót là có thể nguy hiểm đến cả công trình của chủ đầu tư, nguy hiểm tính mệnh những cọng sự, nên các em rất thận trọng anh thấy đấy khi cẩu lên cảm thấy chưa an toàn là phải thực hiện lại ngay, đối với công việc nầy một sai sót là không thể’, đúng là khi thực chứng tôi mới thấy câu nói của nhà Phật là đúng tuyệt đối, có chứng nghiệm mới biết, mới hiểu. Sự nhịp nhàng của người tài xế cần cẩu, người phụ xế cẩu và người chỉ huy công trình di chuyển đá ăn khớp từng cen ti mét một, không chê vào đâu được. Tôi thực sự thú vị trong lúc quay phim công trình nầy.
Khi tảng đá đã được định vị, người thợ cả chèn hồ, keo dính kết tất cả đều nhịp nhàng và tỉ mĩ một cách công phu, anh Sơn Hải lùi xa để ngắm từng chi tiết tổng thể, rồi đến gần để quan sát những chi tiết cụ thể ở vị trí nầy phải chèn hòn đá nào sao cho hợp lý, mọi việc đều hài hòa trong bố cục sắp đặt mà anh đã định. Có những tảng đá mà vị trí đặt để không được bằng phẳng anh phải dùng cẩu giữ định vị cả mấy tiếng đồng hồ để đúng chuẩn vị trí như thẳng đứng, hay xiên mà anh đã định trước.
Cần mẫn hết hòn nầy đến hòn khác tùy theo không gian mà anh dự liệu, khi đặt viên đá lên vị trí anh nhắm tới nhắm lui, anh cảm thấy không được là chuyển ngay tìm một hòn khác hợp lý hơn, ồ thì ra làm một non bộ đẹp đòi hỏi quá nhiều  nào là nghệ nhân tài hoa, có kiến thức để hiểu được sự thống nhất trong một kiến trúc tổng thể công trình từ chất liệu đá, phối cảnh chung cho đến nguyên tắc dòng chảy suối nước đúng với tự nhiên, mọi thứ phải thông thạo tất cả điều kiện ấy khi hoàn thành mới may ra có được một hòn giả sơn bằng đá tự nhiên như hòn núi, thác nước bên ngoài thu nhỏ vào không gian nhà người chủ đầu tư gần như thật.
Còn những tiểu cảnh và cây kiểng trang trí thì sao? anh rất cẩn trọng từng chi tiết nhỏ, với tôi, tôi thấy anh tỉ mẫn quá bèn nói đâu quan trọng lắm với những cây kiểng trang trí, anh ôn tồn nói: ‘ có một cây trang trí nếu không đẹp, người ta sẽ đánh giá mình cẩu thả có khi lại hỏng cả công trình,( dáng cây: trực, bay, thác đổ) đúng là ‘ Đừng khinh việc nhỏ, lỗ nhỏ làm đắm thuyền’ mà ngày xưa cụ Nguyễn Bá Học đã nói rồi, đừng khinh xuất chuyện nhỏ chú nhé, tôi rất đắc ý sự bổ sung của anh cho mình trong hành trình đời người còn lại.
Vậy là từ ấy tôi chỉ chăm chút quay và nhìn ngắm khi các “nghệ nhân” làm việc, khi có dịp ngồi với anh bên tách café, anh và tôi lại nói chuyện cuộc đời, tôi thích anh ở chỗ chân thành, có đạo lý trước sau làm người mà không có đạo lý xã hội tắc loạn, xã hội bây giờ (có nhiều vấn đề…bất ổn là do một số người) sống thiếu đạo lý, anh cổ xúy nó một cách nhiệt thành dù rằng thời đại bây giờ đôi khi người ta cố tình quên.
 
Khi những thước phim cuối cùng  của công trình NON BỘ THÁC NƯỚC ĐÁ TỰ NHIÊN được quay trước khi làm hậu kỳ cũng là lúc ngoài kia trời cũng sắp bước vào xuân, những chậu mai, cúc, mãn đình hồng… được những chuyến xe chở về cho các gia đình chuẩn bị đón tết Giáp Ngọ anh cùng tôi thong thả kể chuyện mùa xuân từ chốn quê nhà, năm nay mồng 4 tết anh về quê đón tết cùng đại gia đình.
 Xong công trình nầy có lẽ anh toại nguyện vì mọi chuyện đâu lại vào đấy. mong rằng có điều kiện tôi lại được cộng sự cùng anh quay những công trình để đời mà nghệ nhân Sơn Hải từng làm với sự tận tình trách nhiệm cao độ, với tâm niệm làm được gì cho cõi đời hãy cứ làm hết mình với lòng đam mê và và nhiệt thành, có thể công trình anh thực hiện trăm năm sau người đời còn chiêm ngưỡng biết đâu như một dấu ấn của bàn tay và khối óc của anh trong cuộc đời nầy.
 
Sài Gòn, đầu xuân Giáp Ngọ, 2014
CAMERAMAN Ngọc Dũ
                (NGÃ DU TỬ)
thực hiện tháng 1/2014