Biến loạn tháng 3


Nhiều chuyện sẽ xảy ra vào tháng 3 này! Chưa đến tháng 3 hẳn, nhưng hai ngày cuối của tháng 2, thứ tư 27 và thứ năm 28, Trump sẽ gặp Kim Jong Un tại Hà Nội lần thứ hai, sau kỳ gặp năm ngoái tại Singapore.

Tuần lễ trước, trong cuộc điều trần trước Quốc Hội của các tay chủ chốt của Hoa Kỳ về tình báo như Dan Coats, giám đốc Cơ Quan Tình Báo Quốc Gia và bà Gina Haspel, giám đốc CIA, nhận định chung của tình báo Hoa Kỳ là Bắc Hàn sẽ không bao giờ từ bỏ vũ khí nguyên tử. Nhưng Trump phủ nhận ngay, cho rằng các giám đốc tình báo của Hoa Kỳ ngây thơ, dốt nát, cần đi học lại! Có nghĩa Trump đã mắc phải bả của Kim Jong Un, vào mê hồn trận đặt ra bởi họ Kim và Trump đi ngược với những khuyến cáo của các tay tổ tình báo của chính Hoa Kỳ, đặt hết lòng tin vào Kim Jong Un!

Lý do là Trump tự nhận đã thành công trong việc giải quyết chuyện Bắc Hàn để quốc gia này giải giới vũ khí nguyên tử, không còn đe dọa chuyện có khả năng để bắn tới lục địa Hoa Kỳ bằng hoả tiễn ICBM gắn hạt nhân nguyên tử. Nhưng từ hơn nửa năm nay, sau ngày Trump gặp Kim Jong Un tại Singapore và ký kết một bản thỏa ước mơ hồ, vô giá trị, Bắc Hàn vẫn tiếp tục phát triển về vũ khí nguyên tử, tuy không còn cho thử bom hay cho bắn hoả tiễn thêm nữa. Trong khi đó Hoa Kỳ vẫn đòi Bắc Hàn phải cho công bố tất cả các địa điểm, kho chứa bom, dàn phóng hỏa tiễn.v.v.. trước khi giải tỏa lệnh cấm vận kinh tế. Và Hoa Kỳ cũng không theo đòi hỏi của Bắc Hàn là ký kết hiệp ước hoà bình thay cho thỏa ước ngưng bắn sau cuộc chiến Triều Tiên, để chính thức hóa chấm dứt chiến tranh gần 70 năm trước!

Chỉ mới vài ngày trước đây, một bản tường trình mật của Liên Hiệp Quốc nhưng lộ ra ngoài, đã cho biết tất cả khả năng về nguyên tử của Bắc Hàn còn nguyên vẹn, không suy suyển gì. Điều này chứng tỏ cuộc họp giữa Trump và Kim Jong Un tại Singapore trước đây đã hoàn toàn thất bại và chỉ có một mình Trump không chịu nhận điều này và vẫn dương dương tự đắc là đã giải quyết được chuyện Bắc Hàn! Trump còn tự khen là nếu không có Trump, giờ này Hoa Kỳ đã lâm vào một cuộc chiến tranh lớn với Bắc Hàn rồi!!!

Nhưng tại sao lại cần có thêm cuộc gặp lần thứ hai giữa Trump và họ Kim tại Hà Nội? Lý do chính là Bắc Hàn vẫn chưa được hưởng lợi gì nhiều về kinh tế sau kỳ gặp tại Singapore. Mặc dù Trung Hoa gần như đã bình thường hóa việc mậu dịch với Bắc Hàn và giúp trở lại viện trợ thực phẩm và năng lượng, họ Kim muốn xúc tiến nhanh hơn về phát triển kinh tế. Và điều này chỉ xảy ra khi Hoa Kỳ bỏ cấm vận hoàn toàn và bật đèn xanh cho Đại Hàn với tổng thống Moon giúp đỡ Bắc Hàn nhiều hơn. Họ Kim gần đây đã đi xe lửa từ Bình Nhưỡng sang Bắc Kinh để gặp Tập Cận Bình và bàn về chuyện gặp lại Trump lần thứ nhì. Họ Tập đã ưng thuận để Kim Jong Un đưa ý kiến gặp Trump lần nữa. 

Lý do là Tập Cận Bình muốn dùng chuyện Bắc Hàn để làm đòn bẩy trong việc thương thuyết về mậu dịch với Hoa Kỳ và ngăn chặn chuyện Trump sẽ cho tăng tariff từ 10% lên 25% vào đầu tháng 3. Tập Cận Bình muốn nhắc nhở Trump là muốn giải quyết chuyện vũ khí nguyên tử của Bắc Hàn, phải cần đến bàn tay của Trung Hoa. Và nếu Trump nhất định tiến tới trong việc tăng tariff hàng hóa của Trung Hoa, họ Tập sẽ dùng chuyện Bắc Hàn để chơi lại Hoa Kỳ không nương tay!

Nhiều phần cuộc gặp của Trump với Kim Jong Un tại Hà Nội hai ngày 27 và 28 tháng 2, sẽ không đi đến đâu. Vì cố vấn an ninh quốc gia cho Trump là Bolton thuộc loại diều hâu hiếu chiến hạng nặng, không bao giờ tin tưởng chuyện Bắc Hàn sẽ giải giới nguyên tử, cho rằng phải dùng đến chiến tranh để tiêu diệt Bắc Hàn. Bolton không dễ vào tròng của họ Kim như Trump nên sẽ phá cho bằng được mọi chuyện thương thuyết và thỏa thuận giữa họ Kim và Trump. Có thể Kim Jong Un sẽ nhử tiếp, cho phá hủy cơ sở nguyên tử tại Youngbion, cũ kỹ và không còn dùng đến, cũng như cho phá vài hỏa tiễn ICBM để đổi lại là Hoa Kỳ bỏ cấm vận và bắt đầu viện trợ kinh tế cho Bắc Hàn. Nhưng dù cho Trump và họ Kim có ký kết gì thêm nữa, hậu quả cũng không đi đến đâu vì Trump sẽ bị tay dưới là cố vấn an ninh Bolton cũng như các cơ quan tình báo phá để không thực hiện được!

Biến chuyển lớn kế tiếp trong tháng 3/2019 là việc Trump có cho tăng thuế quan tariff lên 200 tỷ Mỹ Kim hàng hoá của Tàu lên thành 25% hay không? Những thương thuyết mậu dịch giữa phó thủ tướng Liu He của Trung Hoa và bộ trưởng tài chánh Mnuchin cùng Uûy Viên Mậu Dịch Lighthizer gần đây không đi đến đâu, dù hai bên có đi qua đi lại tiếp tục thương thuyết cũng đều vô ích.

Lý do là Trung Hoa sẽ không bao giờ chịu bỏ chương trình làm bá chủ về các kỹ thuật tân tiến như đặt ra trong Made in China 2025. Trong khi đó Trump bị bó tay vì thị trường chứng khoán. Nếu Trump nhất định chơi Tàu thẳng tay đánh tariff 25% ngày 2 tháng 3 này, stock sẽ crash lập tức và chỉ số Dow Jones sẽ mất đi vài ngàn điểm dễ dàng. Tập Cận Bình tính toán là Trump sẽ không dám làm mạnh vì sợ thị trường chứng khoán sụp nên sẽ không bao giờ chịu nhượng bộ. Nhiều phần Trump sẽ cho kéo dài thêm vài tháng nữa, chỉ giữ tariff ở 10% và thương thuyết tiếp!

Tuy nhiên một đặc điểm của Trump là khó lường trước và dễ thay đổi như chong chóng! Nếu cuộc họp với Kim Jong Un tại Hà Nội bị thất bại, Trump sẽ đổ tội lên đầu Tập Cận Bình là chơi Trump. Và dù biết stock có xuống, Trump cũng mặc kệ để chơi lại Tập Cận Bình cho bõ ghét! Khi đó Trump sẽ cho đánh tariff lên cả 500 tỷ đồ Tàu lên 25% hay hơn nữa, muốn ra sao thì ra. Dĩ nhiên Wall Street sụp, kinh tế Hoa Kỳ sẽ đi vào suy thoái vì các công ty sẽ gặp khó khăn vì thiếu đồ từ Trung Hoa để sản xuất khi các hệ thống cung cấp từ Trung Hoa bị gián đoạn.

Nhưng bù lại kinh tế Trung Hoa sẽ rơi vào khủng hoảng kinh tế vĩ đại vì mọi sự sẽ sụp đổ theo dây chuyền. Từ các công ty chế tạo sản xuất, hệ thống xuất cảng, các ngân hàng, mọi dịch vụ tín dụng của Trung Hoa lúc đó sẽ thi nhau vỡ nợ và phá sản. Dù cho chính quyền cộng sản Trung Hoa có bơm tiền vào bao nhiêu đi nữa, làn sóng thần của sụp đổ kinh tế tại Trung Hoa sẽ tràn ngập và lôi cuốn, phá vỡ tất cả để cho toàn thể kinh tế Trung Hoa chìm sâu dưới đáy biển, khó lòng ngóc đầu lên nổi.

Dĩ nhiên ảnh hưởng trên kinh tế toàn cầu không phải nhỏ. Vì Trung Hoa là quốc gia thứ hai về kinh tế, chỉ sau Hoa Kỳ. Và Trung Hoa đã chiếm hết các thị trường về sản xuất cho cả toàn cầu. Nên không phải chỉ riêng Hoa Kỳ nhưng Âu Châu, các nước Á Châu khác, vùng Nam Mỹ cũng như Phi Châu đều bị ảnh hưởng dây chuyền nặng và khủng hoảng kinh tế sẽ lan tràn khắp toàn cầu.

Thực sự tuy Trump là tai họa cho Hoa Kỳ khi thành tổng thống, chỉ mình Trump khi ra tranh cử có ý thức đủ về nguy hiểm do Trung Hoa đem lại. Bất cứ một tổng thống Hoa Kỳ nào khác có lẽ cũng sẽ không có đủ ý muốn và điên cuồng không tính toán để chơi Tàu. Lý do là thiệt hại về kinh tế cho Hoa Kỳ sẽ quá nặng nề. Nhưng vấn đề là Trump có điên loạn đủ để chơi Tàu xả dàn, muốn ra sao thì ra hay không? Hay sẽ chùn tay và tiếp tục để kéo dài và thương thuyết vô bổ, biết rằng Tập Cận Bình không bao giờ chịu nhượng bộ! Phải đợi đến tháng ba, 2019 này, mọi sự mới rõ ràng hơn được!

Nhưng tháng 3 cũng còn nhiều chuyện khác! Ngày thứ sáu 29 tháng 3 này là ngày nước Anh sẽ đi ra khỏi Liên Hiệp Âu Châu gọi là Brexit. Những cuộc thương thuyết giữa Anh và Liên Hiệp Âu Châu gọi là EU, European Union, để có một cuộc rút khỏi khối một cách trật tự đã gặp nhiều khó khăn. Thủ tướng Theresa May của Anh gần đây đưa ra bản dự thảo Brexit ký kết với EU sau hơn 2 năm thương thuyết để Quốc Hội Anh bỏ phiếu. Nhưng bà May đã bị thảm bại nặng nề nhất ttrong lịch sử Anh khi bị thua đến 230 phiếu hồi tháng 1/2019 vừa qua. 

Mặc dù có thể thương thuyết lại hay sẽ cho trưng cầu dân ý lại xem dân Anh còn muốn rút khỏi EU hay không. Nhưng nhiều phần đến ngày 29 tháng 3 này, nước Anh sẽ chính thức ra khỏi Liên Hiệp Âu Châu và sẽ gây ra xáo trộn kinh tế nặng nề cho toàn thể Âu Châu. Dĩ nhiên nước Anh sẽ bị nặng hơn cả vì ngay bây giờ rất nhiều công ty đã muốn rời khỏi Anh để sang Pháp, Đức hay xứ Tây Âu khác. Nhưng hậu quả cho các xứ trong EU cũng sẽ rất rộng lớn về kinh tế và sẽ ảnh hưởng ngay cả đến Hoa Kỳ hay cả toàn cầu.

Thực sự ngay bây giờ dù chưa có Brexit, kinh tế Âu Châu cũng đang trên đà xuống dốc. Nước Đức là nước có kinh tế mạnh nhất đã bị hai tam cá nguyệt có mức tổng sản lượng quốc gia GDP trở thành số âm, có nghĩa không tăng trưởng mà còn đi xuống. Lý do là Đức sản xuất máy móc, dụng cụ bán nhiều cho Tàu. Trung Hoa giờ đây kinh tế xuống, không nhập cảng nhiều như trước nên Đức không bán được cho Tàu nên cũng đi xuống.

Kinh tế của Ý cũng quá yếu kém, nợ nần ngập đầu. Chính quyền bị khủng hoảng nặng vì đảng cực tả nắm quyền. Trong khi đó gần đây, phó thủ tướng Luigi Di Maio của Ý chơi tổng thống Pháp Macron bằng cách gặp thủ lãnh của nhóm Yellow Vests (Gilets Jaunes), kêu gọi dân Pháp ủng hộ nhóm chống đối này. Pháp mấy tháng nay bị biểu tình khắp nơi do nhóm dân nghèo chống chính phủ mặc áo an ninh màu vàng, xuống đường mỗi cuối tuần chống chính phủ Macron.

Macron bị Di Maio cực tả của Ý chơi khi ủng hộ nhóm Yellow Vests nên nổi điên triệu hồi đại sứ Pháp tại Ý về, chuyện chưa bao giờ xảy ra từ hồi Đệ Nhị Thế Chiến đến giờ. Điều này cho thấy 3 quốc gia Anh, Pháp, Ý, sáng lập viên của Liên Hiệp Âu Châu hiện nay đều lâm vào tình trạng khủng hoảng nặng và dễ gây ra tan vỡ của chính EU trong tương lai!

Tóm lại tháng 3/2019 là tháng sẽ có nhiều biến chuyển khắp nơi trên toàn cầu. Hoa Kỳ với Trump điên loạn, tiếp tục gây ra nhiều biến động khó ngờ đến. Tập Cận Bình độc tài cuồng loạn, thống lãnh Trung Hoa cũng sẽ làm nổi sóng cả toàn cầu. Tây Âu với Brexit của Anh, Yellow Vests của Pháp và cực tả nợ nần ngập đầu của Ý, dễ làm tan vỡ cả Âu Châu tháng 3 này.

Có nghĩa toàn cầu đang bắt đầu đi vào giai đoạn của tai ương và nhiều sóng gió. Những điều này có xảy ra hay không? Thời gian sắp đến sẽ cho chúng ra biết rõ hơn.

Tại sao kinh tế Hoa Kỳ vẫn mạnh?


Tháng 2/2019 vừa qua, một kỷ lục đã đánh dấu cho nền kinh tế Hoa Kỳ. Là con số nợ của quốc gia Hoa Kỳ đã vượt qua mức 22 trillion, tức 22 ngàn tỷ Mỹ Kim, con số vĩ đại ngoài mức tưởng tượng. 

Để dễ hiểu hơn, con số nợ 22 trillion có nghĩa mỗi người dân Hoa Kỳ, già trẻ lớn bé, nếu chia đều số nợ này, mỗi người dân mắc nợ 64,000 Mỹ Kim. Hay nói cách khác, một em bé sơ sinh, vừa lọt lòng mẹ chào đời tại Hoa Kỳ, đã bị quàng ngay vào cổ một món nợ là 64 ngàn Mỹ Kim!

Lý do món nợ quốc gia ngày một tăng nhiều và tăng nhanh gia tốc là vì ngân sách của chính quyền mỗi năm đều thâm thủng và con số thiếu hụt chỉ ngày một tăng nhanh hơn. Cho năm 2018 vừa qua, con số thâm thủng ngân sách của chính quyền là 779 tỷ Mỹ Kim. Và dĩ nhiên cho năm 2019 này, con số thâm thủng ngân sách còn tăng hơn nữa, nhiều phần sẽ đến cả ngàn tỷ Mỹ Kim!

Thiếu hụt ngân sách giản dị là chính quyền chi ra nhiều hơn so với tiền thuế thu vào. Và đạo luật cắt thuế của chính quyền Trump đưa ra với giảm thuế lên đến 1.5 trillion Mỹ Kim, đã được cả Hạ Viện lúc còn đa số Cộng Hòa, và Thượng Viện thông qua đã làm ngân sách thâm thủng tối đa! Luật cắt thuế này đã làm lợi nhiều cho các công ty và giới giàu, hưởng hết các lợi lộc do cắt thuế đem lại. Dân nghèo không được lợi bao nhiêu. Nhiều người còn thấy thuế tăng lên vì bị mất những khoản khấu trừ do thuế tiểu bang như tại New York, California.v..v..

Nhưng đạo luật cắt thuế này đã làm thị trường chứng khoán tăng nhiều vì các công ty hưởng lợi lớn do thuế ít nên mua lại stock của công ty, làm tăng giá stock! Kinh tế cũng mạnh hơn khi thị trường chứng khoán đi lên. Nên dù luật cắt thuế đã làm ngân sách quốc gia thâm thủng nhiều, ảnh hưởng trên nền kinh tế cũng không phải nhỏ.

Thực sự kinh tế Hoa Kỳ đã hồi phục và phát triển mạnh hơn từ những năm cuối của Obama. Hai năm đầu của Trump chỉ là nối tiếp đà phát triển kinh tế do những nền móng do chính quyền Obama đặt ra từ những năm trước. Và đạo luật cắt thuế không phải là điều tối cần để hồi phục kinh tế như trước nữa. Ảnh hưởng chính của luật cắt 1.5 trillion thuế là đã làm gia tăng thâm thủng ngân sách, tăng món nợ quốc gia. Và hưởng lợi chính là giới giàu, đã giàu càng giàu thêm nhờ giảm tiền thuế phải đóng, tạo nên chênh lệch lợi tức giữa giới giàu và giới nghèo gia tăng tới mức kỷ lục, không thua gì hồi thập niên 20’s của lịch sử Hoa Kỳ.

Nhiều kinh tế gia cho rằng ngân sách thâm thủng trầm trọng và món nợ quốc gia tăng vọt phi mã sẽ làm tai hại cho nền kinh tế Hoa Kỳ. Như khoảng 10 năm trước đây, hai kinh tế gia Carmen Reinhart và Kenneth Rogoff của Harvard trong khảo cứu về 800 năm lịch sử của các khủng hoảng kinh tế của nhân loại, đã cho rằng khi món nợ quốc gia lên quá cao, hơn mức 100% của tổng sản lượng quốc gia, sẽ gây ra sụp đổ kinh tế cho quốc gia đó.

Theo ước tính của văn phòng Congressional Budget Office, lo về ngân sách của Quốc Hội, mức thâm thủng ngân sách của chính quyền Hoa Kỳ cho năm 2019 sẽ là 900 tỷ Mỹ Kim, 78% của GDP, tổng sản lượng quốc gia của Hoa Kỳ. Như vậy đã mấp mé con số 100% tỷ lệ do Reinhart và Rogoff đưa ra, đưa đến sụp đổ kinh tế. 
Nhưng những dữ kiện về kinh tế của Hoa Kỳ mấy năm gần đây cho thấy nền kinh tế Hoa Kỳ vẫn mạnh và phát triển, không có dấu hiệu gì của suy đồi như Reinhart và Rogoff tiên đoán! 

Con số thất nghiệp ở dưới mức 4%, thấp nhất từ 50 năm nay. Tiền lương nhân công tăng nhanh trong hai năm nay. Con số tăng trưởng kinh tế của GDP là 3-4% mỗi năm Trong khi đó mức lạm phát vẫn ở dưới mức 2%, được Federal Reserve coi như là mức trung dung, không cao không thấp, có nghĩa lạm phát gần như không thấy! Trường hợp này được coi là kinh tế ở giai đoạn vàng son, goldilock economy, tăng trưởng nhưng không bị lạm phát!

Nhưng tại sao kinh tế Hoa Kỳ vẫn mạnh khi ngân sách thâm thủng trầm trọng, ngày càng tăng nhiều hơn? Và món nợ quốc gia đã lên đến con số kinh hoàng, không tưởng tượng nổi là 22 ngàn tỷ Mỹ Kim! Câu trả lời giản dị nhất là do đồng Mỹ Kim! Mỹ Kim ở ngôi vị bá chủ về tiền tệ, bỏ xa mọi thứ tiền tệ khác. Tất cả mọi dịch vụ mua bán của quốc tế đều dùng Mỹ Kim là đơn vị để tính toán và trao đổi. Và mọi hệ thống ngân hàng của toàn cầu đều dùng căn bản là Mỹ Kim. Có nghĩa mọi chuyện mậu dịch và tín dụng đều phải qua tay của Hoa Kỳ với Mỹ Kim là tiền tệ để trao đổi và mua bán, không tiền tệ nào khác bén gót thay thế được!

Và dĩ nhiên chuyện quan trọng hơn cả là Mỹ Kim do chính quyền Hoa Kỳ ban hành và kiểm soát! Đúng hơn do Federal Reserve nắm mọi quyết định tối hậu. 
Khi một chính quyền in ra tiền của quốc gia mình và dùng chính tiền Mỹ Kim để phát hành công khố phiếu Treasury bond để đi vay nợ, người mua công khố phiếu đã lệ thuộc vào người đi vay, ở đây là chính quyền Hoa Kỳ. Và hoàn toàn đặt số phận của mình vào sự định đoạt có trả nợ hay không của chính quyền Hoa Kỳ! Như thế khi Trung Hoa mua 3 trillion Treasury bonds, Nhật giữ 1 trillion, Saudi Arabia giữ 1 trillion khác, các xứ này lệ thuộc vào lòng tốt của chính phủ Hoa Kỳ có trả nợ hay sẽ quịt luôn! Hay dù Hoa Kỳ không tuyên bố sẽ quịt, nếu để luôn số tiền nằm chết ở đó để ăn lời, cũng sẽ chỉ là một con số nằm trong computer, chính quyền Hoa Kỳ muốn quịt lúc nào là quịt lúc đó, không làm gì hơn được!

Điều đó có nghĩa hơn 30 năm nay, dân Tàu è cổ ra sản xuất các món hàng sang Hoa Kỳ để dân Mỹ xài, đổi lại lấy một con số 3 trillion trong computer! Saudi Arabia bơm bao nhiêu triệu thùng dầu để dân Mỹ lái xe, cũng được một con số 1 trillion khác để đó làm cảnh!

Đây chính là lợi thế của đồng Mỹ Kim là bá chủ tiền tệ và chính quyền Hoa Kỳ phát hành tiền Mỹ Kim và công khố phiếu bằng Mỹ Kim để vay nợ! Có nghĩa con số nợ quốc gia của Hoa Kỳ dù là 22 trillion, cũng chỉ là một con số có thể bị chính quyền Hoa Kỳ và Federal Reserve Bank làm cho trở thành vô nghĩa bất cứ lúc nào!

Đây chính là căn bản của một chủ thuyết mới về tiền tệ, gọi là Modern Monetary Theory. Chủ thuyết này cho rằng một chính quyền nếu in tiền tệ của chính quốc gia mình, có thể in tiền vô tội vạ để tiêu xài và đầu tư, nếu không bị chuyện lạm phát ngăn trở. Dĩ nhiên chủ thuyết này chỉ dùng được cho Hoa Kỳ, không thể dùng được cho một xứ như Venezuela, với lạm phát phi mã, tiền tệ phải dùng bao bố để cân không đếm nữa vì vô giá trị!

Một yếu tố khác để giúp cho Hoa Kỳ muốn tăng món nợ của mình lên bao nhiêu cũng được là thị trường tín dụng quốc tế cần đến thị trường mua bán Treasury Bonds để hoạt động hữu hiệu và trôi chảy. Con số Treasury bonds lưu hành hiện nay nhiều đến mức tất cả mọi thị trường về tín dụng đều lấy Treasury bonds làm chuẩn. Như chuyện vay nợ mua bán nhà cửa, mortgage bonds, mua bán xe cộ, các thị trường chứng khoán, futures v.v….. đều phải dựa vào thị trường treasury bonds. Nếu chính quyền Hoa Kỳ trả hết nợ quốc gia, không còn treasury bonds nữa để trao đổi, các thị trường khác sẽ rối loạn và khủng hoảng kinh tế ngay. Nên Hoa Kỳ cần phải đi vay nợ và phát hành Treasury Bonds để giúp cho kinh tế toàn cầu chạy đều!!!

Trong giai đoạn hiện tại, nền kinh tế Hoa Kỳ hiện đang dẫn đầu thế giới. Trung Hoa là cường quốc kinh tế thứ hai sau Hoa Kỳ, nhưng đang trên con đường suy thoái nặng. Khủng hoảng về tín dụng tại Trung Hoa dù chính quyền cố che dấu, sẽ đưa đến quả bóng tín dụng vỡ tan. Điều này xảy ra trước cả khi có cuộc chiến mậu dịch với Trump. Gần như mọi hoạt động kinh tế của Trung Hoa đều rơi vào tình trạng bất động, trông chờ xem kết quả của thương thuyết mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa. Với Tập Cận Bình càng lúc càng độc tài và muốn kiểm soát mọi lãnh vực kể cả kinh tế, các người làm kinh doanh Tàu đều bi quan. Có kẻ đã ví Trung Hoa sẽ trở thành Venezuela trong tương lai! 

Wang Xing, sáng lập công ty Meituan Dianping về bán đồ online, gọi năm 2019 là năm tệ nhất cho thập niên trước, nhưng sẽ là năm khá nhất cho cả thập niên sau đó!! Một thăm dò dư luận của công ty Hurun ở Thượng Hải cho biết trong 465 tỷ phú Tàu hiện nay, trước kia 2/3 tin tưởng vào tương lai, nay chỉ còn một phần ba. 14% hoàn toàn mất hết mọi tin tưởng vào tương lai. Một nửa số những kẻ giàu nhất Trung Hoa cho biết muốn chạy đi ngoại quốc hay đã bắt đầu chuyện giấy tờ để bỏ chạy.

Trường hợp của Chen Tianyong là điển hình. Làm giàu nhờ xây cất nhà cửa, Chen định sang Hong Kong nhưng thấy không ổn vì Trung Hoa kiểm soát vùng này gắt gao hơn. Chen xin thông hành vào Hoa Kỳ với tư cách đầu tư nhưng phải đợi quá lâu. Nên Chen bỏ tiền sang đầu tư tại Mã Lai và chuyển tài sản sang đây. Nhưng Mã Lai cho hạn có 10 năm nên sau cùng Chen xin định cư tại Malta thuộc Liên Hiệp Âu Châu. Chen cho đăng chuyện chạy khỏi Trung Hoa của mình lên Internet nhưng bị kiểm soát và lấy xuống ngay!

Chuyện này cho thấy tình hình Trung Hoa hiện ngày một tồi tệ và khủng hoảng kinh tế sẽ là điều khó tránh khỏi được nếu Trump nhất quyết làm tới trong cuộc chiến mậu dịch với Trung Hoa. Yếu điểm của Trump và đang bị Tập Cận Bình lợi dụng là Trump sợ stock sẽ xuống nhiều hay crash nếu Trump nhất định tăng tariff đồ Tàu lên 25% vào tháng ba này. Nên nhiều phần Trump sẽ cho hoãn lại và thương thuyết tiếp! 

Tây Âu hiện đang đi vào suy thoái kinh tế tuy chưa nặng lắm. Anh bị vụ Brexit, Pháp bị loạn vì biểu tình Yellow Vests, Đức bị ảnh hưởng về xuất cảng vì Tàu không mua đồ, Ý bị suy thoái nặng vì chính trị rối loạn. Tại Á Châu, Nhật và Đại Hàn cũng như Uùc bị ảnh hưởng vì Trung Hoa giảm thiểu nhập cảng nên cũng trên đà yếu kém về kinh tế.

Như thế hiện nay chỉ còn Hoa Kỳ là có kinh tế sáng giá nhất trên toàn cầu. Điều quan trọng nhất hiện nay là cuộc chiến mậu dịch với Trung Hoa. Nếu Hoa Kỳ thắng thế và ép buộc được Trung Hoa phải theo những điều kiện khắt khe về mậu dịch Hoa Kỳ đưa ra, sức mạnh kinh tế của Hoa Kỳ còn có hy vọng lên cao hơn nữa.
Và chúng ta cũng chỉ hy vọng như thế để chờ ngày kinh tế Trung Hoa sụp đổ và tương lai sáng sủa hơn cho toàn cầu khi Trung Hoa suy tàn.

Cấp tiến 2020


Mấy chục năm trước đây, sử gia Arthur Schlesinger có nhận định về chu kỳ bảo thủ và cấp tiến của xã hội Hoa Kỳ như một thứ quả lắc. Một chu kỳ cấp tiến sẽ được tiếp nối bằng chu kỳ bảo thủ và như quả lắc đồng hồ, sẽ chạy qua chạy lại, không khi nào đứng yên một chỗ. 

Thời gian thay đổi này thường kéo dài từ 8 đến 12 năm. Trong những thập niên cận đại, các chu kỳ bảo thủ và cấp tiến đã được đồng hóa với các chính quyền của Cộng Hòa, tượng trưng cho bảo thủ, và của Dân Chủ, tượng trưng cho cấp tiến.

Trung bình chu kỳ quả lắc này thường là 8 năm, tuy có những ngoại lệ. Như thời của tổng thống Carter là cấp tiến, tiếp nối với thời của Nixon và Gerald Ford thuộc bảo thủ. Nhưng Carter chỉ nắm quyền có 4 năm và bị Reagan đánh bại đưa bảo thủ trở lại. Tổng thống Reagan giữ hai nhiệm kỳ là 8 năm và sau đó Geoge H.W. Bush lên kéo thêm 4 năm nữa cho bảo thủ, tổng cộng là 12 năm. 

Chu kỳ quả lắc cấp tiến -bảo thủ trở lại với trung bình 8 năm khi Clinton của Dân Chủ lên, tăng cấp tiến cho xã hội Hoa Kỳ với 2 nhiệm kỳ là 8 năm. Bảo thủ kế tiếp sau đó với tổng thống George W. Bush cũng là 8 năm với 2 nhiệm kỳ. Khi Obama trở thành tổng thống da đen đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, nhiều người đã cho rằng xã hội Hoa Kỳ đã thăng tiến đến mức bây giờ chỉ còn một con đường duy nhất là con đường cấp tiến cho xã hội, không lay chuyển nổi.

Đảng Dân Chủ đã suy tính rằng, thời đại mới của nhân loại hoàn toàn thuộc về cấp tiến. Và đối với xã hội Hoa Kỳ, khi một người da đen được đa số dân chúng bầu lên làm tổng thống, xã hội đó đã trưởng thành đủ để nối tiếp con đường cấp tiến là sẽ bầu lên một phụ nữ để kế vị Obama. Và Hillary Clinton sẽ đương nhiên thành tổng thống phái nữ đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ!

Nhưng đảng Dân Chủ và phe cấp tiến không tính toán được là tiến trình văn minh của nhân loại không bao giờ đi theo một con đường thẳng. Trái lại, thăng tiến của con người là con đường ngoằn ngoèo, luôn luôn bị trì kéo bởi những khuynh hướng xấu xa của bảo thủ, đôi khi còn làm đi ngược đường thành thoái hóa. Hay tệ hại hơn nữa, còn có thể kéo hẳn nhân loại đến sát bờ vực thẳm. Lịch sử đã đầy dẫy những minh chứng. Như phát xít với Đức Quốc Xã và Đệ Nhị Thế Chiến. Như chủ nghĩa cộng sản với Sô Viết và cuộc chiến tranh lạnh. Và cộng sản vẫn chưa chịu chết hẳn để biến thể thành chuyên chế -tư bản đỏ, tiếp tục đe dọa nhân loại trên ngưỡng cửa của tận diệt.

Tại Hoa Kỳ, phản ứng của bảo thủ chống lại việc cấp tiến đưa Obama lên làm tổng thống 2 nhiệm kỳ đã là một làn sóng thần và dịp may hãn hữu để Donald Trump trở thành tổng thống Hoa Kỳ và thay đổi hẳn bộ mặt xã hội Hoa Kỳ, đe dọa tận gốc rễ cho nền dân chủ. Điều giản dị là Trump thành tổng thống chỉ vì bảo thủ không thể chịu nổi việc Obama da đen đã làm tổng thống, không phải chỉ 4 năm, nhưng suốt 8 năm trời! Điều đó có nghĩa xã hội Hoa Kỳ vẫn còn là một xã hội của kỳ thị, chưa văn minh và tiến bộ đủ như phe cấp tiến đã nhầm tưởng!

Điều nguy hại hơn cả là để tự bảo vệ trước những nghi vấn và những câu hỏi càng ngày càng nhiều về tư cách của Trump, về tài năng và sự hiểu biết, về những âm mưu đen tối với Nga và về những vi phạm luật pháp, những phản ứng của Trump là tìm cách phá nát nền dân chủ!

Trump gọi các cơ quan truyền thông chống đối Trump, ngoai trừ đài Fox, là kẻ thù của nhân dân, dùng chữ của thời Stalin khi thanh trừng đẫm máu những chống đối. Tự do báo chí là đặc điểm chính của nền dân chủ nên khi Trump để tự bảo vệ trước những moi móc, phanh phui của báo chí và TV về những chuyện làm ám muội của Trump và sợ rằng truyền thông sẽ tìm ra đủ bằng chứng và yếu tố để hạ bệ mình, Trump phải chơi lại truyền thông! 

Có phá nát nền dân chủ hay không là chuyện phụ thuộc, phải tự bảo vệ mình trước và gọi truyền thông là kẻ thù nhân dân để khích động nhóm dân bảo thủ theo Trump. Thực sự chiến thuật này của Trump đã khá thành công. Vì với bao nhiêu chuyện bậy bạ và đen tối, báo chí và TV khui ra, Trump vẫn chưa nao núng gì! Một thăm dò dư luận cho thấy 1/4 số đảng viên của đảng Cộng Hòa đồng ý với Trump là phải đóng cửa các đài TV của CNN, hai tờ New York Times và Washington Post là các cơ quan truyền thông chống Trump mạnh nhất!

Để chống lại với những cuộc điều tra về thông đồng với Nga, về những vi phạm luật bầu cử khi tung tiền để bịt miệng cô đào porno ngủ với Trump, cũng như nhiều cuộc điều tra khác, Trump đã tấn công liên miên các cơ quan FBI, bộ Tư Pháp, đặc biệt là công tố viện Mueller. Có nghĩa Trump muốn phá nát các cơ quan ngay trong chính quyền của mình, với mục đích là tự bảo vệ.

Nguy hiểm hơn cả là ngay những cơ quan tình báo, có trọng trách về an ninh quốc gia, cũng đã bị Trump công kích cũng như gạt bỏ tất cả những tin tức hay khuyến cáo bất lợi cho Trump, hay không theo đường hướng của Trump. Lý do chính là Trump bị nghi ngờ là đã bị Vladimir Putin của Nga nắm chóp, giật dây, phải làm theo đường lối có lợi cho Nga. Đây là những nhận xét của các cựu giám đốc tình báo hay ngay cả phó giám đốc FBI là McCabe bị Trump đuổi, đã tuyên bố là nghi ngờ Trump là nhân viên của Nga!

Ngay cả các tòa án khi xử về những luật về di trú của Trump, cũng đã bị Trump bài bác, chửi rủa. Chánh án Tối Cao Pháp Viện Roberts cũng bị Trump chỉ trích, phê bình. Có nghĩa không có một cơ quan, một nghành của chính quyền nào không bị Trump tìm cách phá nếu không theo đường hướng của Trump. Đây chính là sự phá hoại nền dân chủ ngay tận gốc rễ Trump đã làm trong vòng hơn hai năm qua.

Theo hai học giả Steven Levinski và Daniel Ziblatt, giáo sư tại đại học Harvard và là tác giả cuốn sách khảo cứu “How Democracies Die” (Dân Chủ chết ra sao?), con đường của Trump chính là con đường giết chết dân chủ. Tuy nhiên những cơ cấu dân chủ của Hoa Kỳ quá mạnh, những phá hoại của Trump tuy ảnh hưởng nhiều và làm phân hóa xã hội nặng nề, có thể cũng không ảnh hưởng nổi.

Bằng chứng là dù Trump gọi báo chí và TV là kẻ thù nhân dân và các tin tức có hại cho Trump đều là tin giả, fake news, các cơ quan truyền thông vẫn làm nhiệm vụ của mình là càng ngày càng phanh phui biết bao chuyện xấu xa của Trump, phơi bày ra ánh sáng.

Cơ quan FBI và bộ Tư Pháp, cũng như Công Tố Viện đặc biệt Mueller vẫn tiếp tục các cuộc điều tra. Nhất là với tòa án New York, điều tra về vụ Michael Cohen cũng như các làm ăn ám muội của Trump Organization, có viễn ảnh sẽ lấy đủ bằng chứng để kết án Trump sau này khi ra khỏi tòa Bạch Cung là phạm tội hình về luật bầu cử hay làm bậy về tiền bạc. Cuộc điều trần của Cohen trước Hạ Viện do Dân Chủ đưa ra với Cohen gọi đích danh Trump là kỳ thị, đại bịp và lường gạt (racist, con man, cheat), cho thấy mối nguy của Trump là đến năm 2020, nếu thất cử, tương lai của Trump sẽ là bị buộc tội hình và đem ra xử trước tòa án New York!

Điều này có nghĩa cho cuộc bầu cử tổng thống 2020, Trump khó lòng thắng cử lại được nếu nền móng dân chủ của Hoa Kỳ còn tồn tại không bị Trump đập tan tành trong gần 2 năm còn lại! Tuy nhiên đây cũng là vấn đề nan giải cho đảng Dân Chủ khi chọn một ứng cử viên đại diện ra tranh với Trump. Lý do là ngay hiện nay đã có cả hơn một chục người tuyên bố ra tranh cử. Con số sau cùng có lẽ sẽ phải đến cả 20 ứng cử viên ra tranh sơ bộ của đảng Dân Chủ. Và chưa có ai sáng giá hay chiêu dụ được dân chúng trong cuộc chạy đua này.

Người nổi nhất bây giờ là Thượng Nghị Sĩ Bernie Sanders, trước kia ra tranh nhưng thua Hillary Clinton năm 2016. Sanders được giới trẻ ủng hộ nhiều vì những đường hướng thiên về cực tả, như bảo hiểm y tế Medicare cho mọi người, miễn phí học đại học cho mọi sinh viên, chương trình về khí hậu và bảo vệ địa cầu quá khích nhất!
Những người ủng hộ Sanders cho rằng bây giờ là lúc đảng Dân Chủ phải đưa ứng cử viên cực tả ra mới thắng loại cực hữu như Trump được. Nếu đưa một người ôn hòa như cựu phó tổng thống Biden ra tranh cử, lại sẽ đi vào vết xe đổ của Hillary Clinton kỳ trước.

Những ứng cử viên khác của Dân Chủ được để ý đến là Thượng Nghị Sĩ Elizabeth Warren của tiểu bang Massachusetts. Bà này cũng cấp tiến hạng nặng, chống lại Wall Street, gần đây đòi chia các đại công ty như Amazon và Facebook thành nhiều công ty nhỏ để chống độc quyền. Bà này bị Trump chọc gọi là Pocahontas vì có thời nhận mình có máu da đỏ!

Thượng Nghị Sĩ Kamala Harris của tiểu bang California cũng sáng giá trong giới cấp tiến. Bà này lai đen, bố đến từ Jamaica, mẹ lai Ấn Độ. Harris khi tuyên bố ra ứng cử được giới trẻ của California ủng hộ nhiều, tham gia cả hơn chục ngàn người. Bà này đòi bảo hiểm y tế cho mọi người, giảm thuế người lợi tức thấp, đánh thuế tối đa lên người giàu thuộc giới 1%. Cũng như bảo vệ người di dân, cho giới trẻ nhập cảnh lậu gọi là Dreamers được nhập tịch.

Nói chung những ứng cử viên của Dân Chủ này đều thuộc loại cấp tiến nghiêng về cực tả, đi ngược hẳn với những chủ trương cực hữu của Trump. Quan trọng nhất là ai cũng đòi bảo hiểm y tế cho tất cả. Cũng như để giảm thiểu chênh lệch giàu nghèo, phải đánh thuế tối đa lên dân giàu. Có người đòi đánh 70% thuế lợi tức cho các tỷ phú. Hay đánh thêm thuế gọi là wealth tax, không phải dựa trên lợi tức mỗi năm nhưng dựa trên tài sản. Ai cũng đòi bảo vệ địa cầu và thay đổi khí hậu, không như Trump bỏ, không cho Hoa Kỳ tham dự hiệp ước Paris về khí hậu.

Đường hướng cực tả còn rõ ràng hơn trong dự luật “Green New Deal” được đưa ra gần đây của dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez của Brooklyn, New York cùng với Thượng Nghị Sĩ Ed Markey của Massachusetts. Dự luật này đòi trong 10 năm phải bỏ hết không dùng dầu hỏa, khí đốt, chỉ còn năng lượng tự tái tạo renewables xài 100% cho nhu cầu về năng lượng. Cũng như bảo đảm công việc cho mọi người. Bảo đảm bảo hiểm y tế cho tất cả. Bảo đảm học vấn đại học cho mọi sinh viên..v.v.. Có nghĩa mọi lý tưởng về cấp tiến đều nằm trong đạo luật này. 

Dĩ nhiên ngay bây giờ với Cộng Hòa còn nắm Thượng Viện, dự luật này sẽ không được thông qua. Nhưng đến năm 2020, nếu một tổng thống Dân Chủ cấp tiến được bầu lên, Thượng Viện có đa số Dân Chủ và Hạ Viện vẫn còn thuộc Dân Chủ, đạo luật Green New Deal có cơ hội thành hình và được ban hành dễ dàng!

Như thế chu kỳ bảo thủ -cấp tiến nhiều phần đến năm 2020 này sẽ trở lại con đường hướng thượng và cao đẹp là cấp tiến cho quốc gia Hoa Kỳ. Và như một thứ phản ứng để trung hòa và làm tốt đẹp hơn cho xã hội Hoa Kỳ bị tàn phá bởi Donald Trump và bảo thủ cực hữu, nhiều phần khuynh hướng cấp tiến này sẽ nghiêng nhiều về cực tả, như những điều đã vạch ra trong dự luật Green New Deal.

Và thế giới cũng như quả địa cầu chúng ta đang ở đây cũng chỉ mong được như thế!

Bản tường trình của Mueller: Không đủ bằng chứng buộc tội Trump.


Sau gần hai năm, cuộc điều tra của Công Tố Viện đặc biệt Robert Mueller đã được kết thúc vào ngày thứ sáu 22 tháng 3 vừa qua. Theo điều lệ của bộ Tư Pháp, bản tường trình của Mueller đã được đưa lên bộ trưởng tư pháp William Barr và Barr là người có toàn quyền quyết định về số phận của bản tường trình của Mueller, kể cả việc có cho công bố toàn bộ hay chỉ một phần hay sẽ ếm nhẹm luôn!

Dĩ nhiên Hạ Viện với đa số thuộc Dân Chủ muốn bản tường trình này phải được đưa ra công khai toàn bộ và hứa hẹn sẽ gọi cả Mueller và Barr ra điều trần và đòi minh bạch hoá tất cả các dữ kiện và bằng chứng Mueller đã thu thập được trong hai năm qua. Thủ lãnh Hạ Viện bà Nancy Pelosi và các chủ tịch các Ủy Ban Hạ Viện về tư pháp và về tình báo đều lên tiếng đòi hỏi bộ trưởng tu pháp William Barr phải cho công bố ngay, nếu không sẽ bị đưa ra tòa án để kiện cáo nếu nghành hành pháp với Barr và Trump tìm cách ếm nhẹm.

Ngày Chủ Nhật 24 tháng 3, bộ trưởng tu pháp William Barr đã gửi lên Quốc Hội bản tóm tắt sơ lược về các quyết định của Công Tố Viện Robert Mueller trong vụ điều tra về Trump. Hai điểm chính của cuộc điều tra là thứ nhất, trong cuộc bầu cử 2016, ban tranh cử của Donald Trump có thông đồng với Nga để chiếm được lợi thế và thắng cử hay không? Điểm thứ hai là ngăn cản công lý, Trump có tìm đủ cách để ngăn chặn cuộc điều tra về thông đồng với Nga và có đủ bằng chứng buộc tội Trump là ngăn cản công lý, obstruction of justice hay không?

Để điều tra và tìm bằng chứng, Mueller đã lập ủy ban điều tra xử dụng 19 luật sư và 40 nhân viên FBI, làm việc trong vòng bí mật, không tiết lộ bất cứ điều gì với công chúng cũng như hở ra với TV, báo chí. Không ai biết được diễn tiến của cuộc điều tra và chỉ biết được các vụ Mueller kết tội một số các nhân vật thân cận với Trump và đưa ra tòa kết án như Paul Manafort, cựu chủ tịch ban vận động tranh cử của Trump. Nhưng Manafort bị xử án vì những tội đã phạm luật trước kia, khi làm cố vấn cho cựu tổng thống Ukraine, cũng như các tội làm bậy trốn thuế, khai gian.v.v.., không phải là tội có liên quan đến việc tranh cử của Trump. Những người khác như cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, Papadopoulos, cố vấn trong ban tranh cử…nhận tội là tội nói láo với FBI. Có nghĩa công tố việc Mueller chỉ buộc tội được một số nhân vật làm việc với Trump, nhưng chỉ là những tội vòng ngoài, không phải là tội do bằng chứng ban tranh cử của Trump thông đồng với Nga.

Trong bản tường trình của Mueller, tóm tắt bởi bộ trưởng tư pháp Willam Barr, Mueller cho biết đã gửi 2800 trát tòa subpoenas, thực hiện 500 trát truy tầm search warrants, phỏng vấn 500 nhân chứng và gửi 13 yêu cầu phỏng vấn đến một xứ ngoại quốc, ở đây là Nga! Mueller xác nhận là Nga đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc bầu cử 2016 bằng hai con đường. Thứ nhất là dùng một cơ quan gọi là Internet Research Agency để tung tin giả trên Internet, social media như Facebook, để ảnh hưởng đến cuộc bầu cử. Cách thứ hai là xâm nhập vào computer của đảng Dân Chủ để lấy những điều có hại cho Hillary Clinton và tung ra bằng WikiLeaks. Mueller đã kết tội một số các nhân viên tình báo của Nga về tội lũng đoạn bầu cử của Hoa Kỳ. Nhưng dĩ nhiên những kết tội này chỉ làm cảnh vì chính quyền Nga dĩ nhiên không bao giờ cho giải giao các nhân viên của Nga này cho sang Mỹ để xử án!

Tuy nhiên kết luận quan trọng nhất trong bản tường trình của Mueller là không có bằng chứng gì là có ai trong ban tranh cử của Trump đã hợp tác với Nga qua ngả của Internet Research Agency hay qua chuyện hacking về computer của tình báo Nga.

Đây là kết luận quan trọng nhất của bản tường trình của Mueller. Có nghĩa sau hai năm điều tra và bao nhiêu công phu, Mueller không kiếm ra đủ bằng chứng để buộc tội một nhân vật nào của ban tranh cử của Trump, đã hợp tác với Nga, không nói đến chuyện bằng chứng để buộc đích danh Donald Trump là thông đồng với Nga!

Về điểm ngăn cản công lý của Trump, bản tường trình của Mueller phân tích những sự việc như Trump cho đuổi giám đốc FBI là Comey và nhiều việc khác có phải là ngăn cản công lý hay không? Bản tóm tắt của bộ trưởng tư pháp Willam Barr cho biết Mueller cân nhắc cả hai phía và theo sát những điều lệ và nội qui của bộ Tư Pháp về buộc tội người nào là có ngăn cản công lý hay không. Kết luận của Mueller là không đủ yếu tố để buộc tội Trump là đã phạm tội ngăn cản công lý. Nhưng Mueller cũng không có đủ yếu tố để nói là Trump không phạm pháp trong chuyện này! Có nghĩa Mueller đi hàng hai, không buộc tội Trump, nhưng cũng không tha bổng Trump về chuyện ngăn cản công lý, obsruction of justice. Mueller bán cái lại cho bộ trưởng tư pháp Barr để quyết định. Và dĩ nhiên Barr là người vừa được Trump cho lên để thay thế Sessions làm bộ trưởng tư pháp Attorney General, lập tức tha bổng Trump về tội này ngay!

Barr kéo theo phó bộ trưởng Rod Rosenstein để theo mình quyết định là không có đủ bằng chứng để kết luận là Trump phạm pháp trong tội ngăn cản công lý.
William Barr trước kia đã là bộ trưởng tư pháp thời tổng thống George H.W. Bush, mong mỏi được tái bổ nhiệm vào chức vụ này khi Trump cho đuổi Sessions. Barr viết một bài bênh vực Trump, đặt nặng quyền hạn của một tổng thống đang tại vị, nên lọt vào mắt Trump và Trump cho đề cử Barr ngay để bảo vệ mình!

Rod Rosenstein là phó bộ trưởng tư pháp, khi Sessions thoái thác nhiệm vụ không dính vào cuộc điều tra về Nga để lại quyền quyết định cho phó bộ trưởng. Rosenstein đã bổ nhiệm Mueller mở cuộc điều tra về thông đồng với Nga. Trump hận Sessions và ghét luôn Rosenstein. Lại thêm chuyện Rosenstein đã có lúc đưa đề nghị dùng luật tu chính án 25^th Amendment để loại trừ Trump vì bất xứng và điên loạn, đưa phó tổng thống Pence lên! Vụ này vỡ lở, tưởng Trump sẽ đuổi Rosenstein ngay, nhưng không hiểu sao Trump lại thôi!

Điều này đưa đến dấu hỏi phải chăng Rosenstein muốn lấy điểm lại với Trump để được tại vị phó bộ trưởng tư pháp. Nên đã đồng ý với William Barr để tuyên bố không đủ bằng chứng buộc tội Trump ngăn cản công lý khi Mueller bán cái, không nói có cũng không nói không!

Thực sự tội thông đồng với Nga, Mueller không tìm ra được bằng chứng để buộc tội, cũng không phải là điều đáng ngạc nhiên cho lắm. Vì trừ khi lấy được tape thu hình Trump làm bậy ở Moscow và bị tình báo Nga gài bẫy. Hay có được cuộc điện đàm giữa Trump và Putin bàn bạc về chuyện thông đồng để thắng cử. Dĩ nhiên những chứng cớ loại này gần như không thể kiếm ra được! Nên Mueller dù có tốn hao thời giờ và nhân lực, cũng không thể có được bằng chứnh hiển nhiên là Trump thông đồng với Nga được.

Nhưng chuyện Mueller không buộc tội Trump ngăn cản công lý là điều đáng ngạc nhiên. Vì những việc Trump làm hơn hai năm nay, gần như chuyện nào cũng có thể coi như ngăn chặn công lý để tự giải cứu mình. Như chuyện Trump ăn tối với cựu giám đốc Comey đòi Comey phải trung thành với Trump, chuyện Trump yêu cầu Comey bỏ cuộc điều tra về Flynn. Rồi khi không được Comey đáp ứng, đã cho đuổi Comey. Đây là những chuyện vi phạm luật lệ về ngăn chặn công lý rành rành. Nhưng Mueller không dùng những bằng chứng này để buộc tội Trump, cũng phải đánh nhiều dấu hỏi.

Ngoài ra đây chỉ là tóm tắt sơ lược về bản tường trình của Mueller do bộ trưởng tư pháp William Barr đưa ra, không phải là bản chính hoàn toàn đầy đủ các dữ kiện. Nên phải đợi Hạ Viện với Nancy Pelosi công bố toàn bộ bản tường trình của Mueller mới biết được Barr có muốn bảo vệ Trump nên có nói đúng hay không?!!!

Tuy thế dù với Mueller nay đã tha bổng Trump về tội thông đồng với Nga và từ chối không buộc tội Trump ngăn cản công lý, những khó khăn về luật pháp của Trump vẫn còn nhiều. Đặc biệt là chuyện các cuộc điều tra về làm bậy của Trump nay vẫn còn được tiếp diễn với công tố viện của New York. Nguy hiểm nhất cho Trump là chuyện vi phạm luật bầu cử khi Trump dùng luật sư Michael Cohen trả tiền cho Stormy Daniels chuyên đóng phim con heo để bịt miệng đã ngủ với cô này. Cohen là tòng phạm đã bị xử 3 năm tù, dĩ nhiên công tố viện New York chỉ đợi Trump ra khỏi tòa Bạch Cung để kết tội và đem ra xử về chuyện phạm luật này.

Các cuộc điều tra về cơ sở làm ăn Trump Organization làm bậy về tiền bạc, trốn thuế, dĩ nhiên cũng đang được tiến hành . Cũng như việc ban tổ chức lễ đăng quang của Trump làm bậy với các tay ngoại quốc Trung Đông tung tiền để mua ảnh hưởng cũng đang bị tòa án New York điều tra.
Vụ Trump vi phạm luật về kiếm lợi tiền bạc nhờ chức vụ của mình gọi là luật emoluents, dùng các hotels của Trump để các tỷ phú Saudi Arabia bao thuê làm giàu thêm cho Trump, cũng sẽ thành tội hình đang bị điều tra và sẽ đưa ra tòa khi Trump thất cử kỳ năm 2020 đến!

Có nghĩa các khó khăn luật pháp cho Trump mặc dù thoát được vụ điều tra của Mueller, cũng sẽ còn đầy dẫy và tiếp tục bủa vây lấy Trump. Nguy hiểm nhất là đe dọa tù tội sau này hay cơ nghiệp tan tành khi Trump mất chức.

Dĩ nhiên với bản tường trình của Mueller giải tỏa cho Trump về tội thông đồng với Nga và ngăn chặn công lý, nguy hiểm bị truất phế tại Hạ Viện đã giảm thiểu đi nhiều. Thực sự thủ lãnh Hạ Viện Nancy Pelosi đã ngăn cản các dân biểu Dân Chủ mới thắng cử đòi đưa ra truất phế Trump ngay. Bà Pelosi không muốn đi vào vết xe đổ của thời Bill Clinton, Cộng Hòa đưa ra truất phế impeach nhưng được tha bổng tại Thượng Viện vì cần trên 2/3 số Thượng Nghị Sĩ buộc tội mới truất phế nổi. Kết quả Clinton được tha, lại còn tăng uy tín và phe Cộng Hòa bị mất hết ảnh hưởng.

Hiện nay dù Dân Chủ chiếm đa số tại Hạ Viện và có đủ phiếu để đưa Trump ra impeach. Nhưng Dân Chủ là thiểu số tại Thượng Viện và phải cần hơn 20 thượng nghị sĩ Cộng Hoà phản thùng bỏ rơi Trump mới truất phế nổi.

Pelosi thấy viễn ảnh này khó ăn nên khuyến cáo dùng năng lực để làm chuyện khác, nhất là đưa ra được ứng cử viên Dân Chủ sáng giá để đánh bại Trump vào năm 2020. Cũng như lấy được đa số tại Thượng Viện kỳ tới và tiếp tục nắm Hạ Viện. Lúc đó Dân Chủ mới có cơ hội để đưa ra những đạo luật để thay đổi lại và hàn gắn lại nền dân chủ cho Hoa Kỳ.

Tóm lại, với bản tường trình của Mueller, Trump đã cất được gánh nặng ngàn cân treo trên cổ từ hai năm nay. Phe Dân Chủ đã cụt hứng đi nhiều khi thấy Mueller tha bổng cho Trump về tội thông đồng với Nga và không chịu buộc tội Trump ngăn cản công lý, bán cái lại cho Barr và Rosenstein để hai tay này tha bổng Trump luôn về tội ngăn cản công lý!

Nhưng những cuộc điều tra của tòa án New York thực ra còn đe dọa cho Trump hơn nhiều. Vì những chuyện làm vi phạm luật pháp như luật bầu cử, luật lạm dụng quyền thế để hưởng lợi, luật thuế má và những lem nhem tiền bạc khác sẽ còn đeo đuổi lấy Trump hàng bao nhiêu năm sau này, khi Trump mất chức, ra khỏi tòa Bạch Cung!

Bỏ lỡ cơ hội diệt Tàu


Cuộc thương thuyết về mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa đang tiến tới giai đoạn chót. Bộ trưởng tài chánh Mnuchin và Ủy Viên Mậu Dịch Lighthizer của Hoa Kỳ và phó thủ tướng Liu He của Trung Hoa đã họp qua họp lại tại Bắc Kinh và Washington D.C. hàng năm sáu lần trong mấy tháng nay và cuộc thương thuyết vẫn kéo dài.

Tuy thế, Trump vẫn lạc quan và tuyên bố đã đạt được thỏa thuận 90% và hy vọng sẽ gặp Tập Cận Bình để ký kết thỏa ước mậu dịch trong một hay hai tháng sắp đến. Nhưng theo nhiều nhà phân tích, 10% chót mới là gay go vì Hoa Kỳ đòi đặt ra những cơ chế để trừng phạt Trung Hoa nếu dở trò lường gạt hay trì hoãn những thay đổi như Hoa Kỳ đòi hỏi. Điều này cần thiết vì không còn ai tin tưởng Tàu sẽ thi hành đúng đắn theo thỏa ước. Lý do là cả hàng vài chục năm nay, Tàu vẫn hứa nhăng hứa cuội về chuyện mậu dịch và nuốt lời dễ dàng khi thiệt hại đến quyền lợi.

Cơ chế trừng phạt Hoa Kỳ đang đòi hỏi là sẽ đánh thuế quan tariff trở lại ngay nếu có chứng cớ là Trung Hoa không thi hành đứng đắn thỏa ước mậu dịch và cấm không cho Trung Hoa trả đũa ngược lại! Dĩ nhiên Liu He và Tập Cận Bình coi đây là chuyện chơi nước thượng của Hoa Kỳ và không chịu! Ngoài ra Hoa Kỳ vẫn tiếp tục đòi Trung Hoa phải mở rộng cho các công ty ngoại quốc hoạt động tại Trung Hoa mà không phải chuyển nhượng kỹ thuật. Cũng như đòi chính quyền Trung Hoa đưa ra những biện pháp ngăn chặn việc ăn cắp kỹ thuật bằng tấn công vi tính. Cũng như việc cấm Trung Hoa không được tài trợ cho các công ty Tàu để làm bá chủ các nghành kỹ thuật tân tiến nhất hiện nay.

Trung Hoa thực ra đã bắt đầu chịu nhượng bộ dần dần các điều kiện khắt khe của Hoa Kỳ đưa ra, tuy vẫn còn thương thuyết ráo riết. Lý do Tập Cận Bình cho xúc tiến nhanh hơn vì thấy Trump đã thoát khỏi cuộc điều tra của Mueller không như họ Tập tính toán và hy vọng là Trump bị kết án và bị đưa ra Hạ Viện truất phế. Tập Cận Bình sợ Trump lên nước trở lại sẽ cứng rắn hơn và sẽ chơi Tàu mạnh hơn nữa nên phải ra lệnh cho Liu He để nhượng bộ và kết thúc cuộc thương thuyết sớm sủa hơn.

Đằng khác ảnh hưởng của chuyện đánh thuế quan tariff của Trump dù mới chỉ 10%, cũng đã làm kinh tế Trung Hoa đi xuống nhiều. Lý do là các công ty Trung Hoa không tính toán được là cuộc chiến mậu dịch sẽ kéo dài bao lâu và Trump có chơi mạnh hơn, double down, đánh tariff gấp đôi mỗi kỳ thương thuyết thất bại hay không? Những lo sợ về tương lai này đã làm kinh tế Trung Hoa chậm lại nhiều và nếu không giải quyết sớm, Trung Hoa sẽ đi vào suy thoái kinh tế nặng nề.

Tập Cận Bình cũng bắt đầu thấy hậu quả của cuộc chiến mậu dịch trên những quyết định của các công ty ngoại quốc giảm thiểu đầu tư tại Trung Hoa hay muốn rút ra khỏi hoàn toàn, sợ rằng chiến tranh mậu dịch còn kéo dài lâu và làm thiệt hại cho các công ty ngoại quốc làm ăn tại Trung Hoa.

Một cuộc thăm dò và phỏng vấn các giám đốc tài chánh, chief financial officers, của các công ty ngoại quốc làm ăn trên đất Trung Hoa, do ngân hàng UBS thực hiện gần đây cho thấy làn sóng rút ra khỏi Trung Hoa bắt đầu lan rộng.

Trong năm 2018, một phần ba các công ty có cơ sở sản xuất tại Trung Hoa đã cho di chuyển một phần các hãng xưởng của mình ra khỏi Trung Hoa. Một phần ba các công ty sản xuất này sẽ cho rời ra đất Tàu vào năm 2019 này. Tựu chung các công ty ngoại quốc chế tạo hàng hóa tại Trung Hoa cho rời các hãng xưởng sang các xứ khác khoảng 30% số lượng sản xuất của mình. Các quốc gia hưởng lợi do việc các công ty chạy khỏi Trung Hoa gồm có Việt Nam, Indonesia, Đài Loan, Ấn Độ cũng như nhiều quốc gia Á Châu khác có giá nhân công rẻ hơn Tàu và không sợ bị tariff thuế quan của Hoa Kỳ. 

Những thí dụ điển hình như công ty Hasbro, làm đồ chơi, chạy sang Việt Nam mở cơ xưởng, cũng như sang Ấn Độ và Mexico. Công ty GoPro làm camera và Universal Electronics, làm điện tử sensors và remote controls, chạy khỏi Tàu sang Mexico. Công ty Aten International làm phụ tùng computer chạy về Đài Loan. Công ty Danfoss làm máy sưởi và hydraulic rút ra khỏi Tàu và về lại Hoa Kỳ để mở cơ xưởng trên ngay đất Hoa Kỳ. Các công ty làm smart phones như Apple không bị Trump đánh tariff nên chưa di chuyển vì khó kiếm được các công ty phụ làm đồ phụ tùng ngoài đất Trung Hoa. Tuy thế công ty Sony của Nhật cũng bắt đầu cho đóng cửa một cơ xưởng làm smart phone tại Bắc Kinh và cho di chuyển sang Thái Lan.

Việc các công ty ngoại quốc chạy khỏi Trung Hoa và dời các cơ sở sản xuất sang các quốc gia khác là hậu quả trực tiếp của cuộc chiến tranh mậu dịch do Trump khởi xướng và đây mới chỉ có 10% tariff lên hàng hóa Tàu. Nếu cuộc thương thuyết mậu dịch thất bại và Trump nổi khùng, cho đánh lên tất cả hàng hoá Tàu hơn 500 tỷ Mỹ Kim, đánh tariff 25% hay cao hơn nữa, lúc đó các công ty ngoại quốc sẽ ùn ùn tháo chạy khỏi Tàu ngay, khỏi cần thúc dục!

Đây là đòn làm kiệt quệ kinh tế Trung Hoa tức khắc. Lý do là trong hai thập niên trở lại đây, Trung Hoa đã chiếm hết các kỹ nghệ về sản xuắt của toàn cầu, với các công ty ngoại quốc của Hoa Kỳ, Nhật và Tây Âu đầu tư và sản xuất tại Trung Hoa. Dựa vào kỹ thuật của các công ty ngoại quốc bị bắt buộc phải chuyển giao nếu muốn làm ăn tại Trung Hoa, cũng như ăn cắp kỹ thuật bằng cyberattacks, Trung Hoa đã trở thành lò sản xuất vĩ đại cho cả toàn cầu. Chỉ khi nào các công ty ngoại quốc chạy hết ra khỏi Trung Hoa, lúc đó đà chiếm đoạt làm bá chủ các kỹ nghệ sản xuất của Trung Hoa mới có thể kìm hãm và ngăn chặn được.

Theo tài liệu về phát triển kỹ nghệ của Liên Hiệp Quốc, năm 2000 Trung Hoa chiếm 8% tổng lượng sản xuất toàn cầu. Nhưng đến năm 2018, Trung Hoa đã chiếm giữ đến 25% của tất cả các hàng hóa sản xuất của toàn cầu, một nhảy vọt vĩ đại. Trong khi đó, Hoa Kỳ thụt lùi từ 22% năm 2000 xuống 15% cho năm 2018. Nhật Bản cũng xuống dốc từ 13% năm 2000 chỉ còn 10% cho sản xuất toàn cầu. Ngay hiện nay, mức lượng hàng hóa sản xuất của Trung Hoa đã nhiều hơn cả ba xứ Hoa Kỳ, Đức và Đại Hàn cộng chung lại!

Điều này cho thấy đà tiến triển và tham vọng làm bá chủ các kỹ nghệ tân tiến nhất hiện nay như thông minh nhân tạo, robotics, vô tuyến 5G, xe không người lái v.v.. của Trung Hoa như vạch ra trong chương trình Made in China 2025 của chính quyền Trung Hoa đã trở thành vô cùng nguy hiểm. Chỉ có cuộc chiến tranh mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa với những kết quả sơ khởi như đã thấy, mới có thể kìm hãm và ngăn chặn Trung Hoa nổi.

Tuy nhiên cái giá phải trả không phải là nhỏ. Chỉ với 10% tariff như Trump đã đánh thuế quan trong vài tháng nay đã làm kinh tế Trung Hoa chậm lại. Nhưng phản ứng dây chuyền đã làm kinh tế nhiều quốc gia khác cũng bị ảnh hưởng lây. Như Đức, xuất cảng nhiều sang Trung Hoa về máy móc đã thấy tổng sản lượng quốc gia đi xuống trong hai tam cá nguyệt vừa qua. Cả vùng Tây Âu cũng thấy kinh tế đi xuống, cũng như Nhật Bản. 

Các xứ Á Châu lệ thuộc nhiều vào kinh tế của Trung Hoa cũng bị ảnh hưởng lây và đi xuống. Nói chung nền kinh tế toàn cầu cho năm 2019 sẽ thấy mức phát triển kinh tế chậm hẳn lại, chỉ vì kinh tế Trung Hoa đi xuống làm ảnh hưởng.

Tuy nhiên tại Hoa Kỳ, kinh tế vẫn mạnh và phát triển. Con số mới nhất ngày thứ sáu 5 tháng 4 vừa qua cho thấy trong tháng 3/2019, con số nhân công gia tăng là 196,000 người. Tháng trước, con số này chỉ là 20,000 người kiếm ra việc. Nói chung, trong năm 2019 này, trung bình có thêm 180000 người kiếm ra việc mỗi tháng, chứng tỏ kinh tế Hoa kỳ vẫn mạnh và tạo ra công việc cho mọi người. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn đứng ở mức 3.8%, con số thấp gần như kỷ lục, chứng tỏ công việc tại Hoa Kỳ rất mạnh, dễ kiếm việc và lương nhân công bắt đầu gia tăng nhiều hơn, cao hơn 3.2% so với năm ngoái.Lương bổng gia tăng sẽ làm cho mọi người tiêu tiền nhiều hơn, làm kinh tế phát triển hơn vì công ty muốn đáp ứng nhu cầu sẽ phải mướn thêm người làm, tạo ra vòng lẩn quẩn tốt.

Điều quan trọng là mức lạm phát vẫn thấp, dù kinh tế mạnh, hiện nay mức lạm phát vẫn ở dưới mức 2%, được coi là mức lạm phát lý tưởng, không cao quá, không thấp quá. Trong năm 2018, Ngân Hàng Trung Ương Federal Reserve đã tăng lãi xuất 4 lần, mỗi lần 0.25% vì sợ lạm phát tăng nhanh. Nhưng với kinh tế toàn cầu chậm lại do ảnh hưởng của Trung Hoa đi xuống, Federal Reserve đã ngưng không cho tăng lãi xuất. Trump đã chỉ trích chủ tịch Federal Reserve là Powell vì tội tăng lãi xuất làm kinh tế Hoa Kỳ chậm hơn, mặc dù Federal Reserve Bank độc lập, không lệ thuộc vào nghành hành pháp.

Trump đòi Powell phải cắt lãi xuất để kinh tế phát triển nhanh hơn. Hơn thế nữa, Trump đề cử 2 người vào ủy ban điều hành của Federal Reserve là Stephen Moore, kinh tế gia về phe với Trump. Người khác là Herman Cain, trước kia cũng ra tranh cử tổng thống nhưng rút lui vì bị tố về tội sách nhiễu tình dục! Nếu thêm hai tay Moore và Cain vào Federal Reserve đòi cắt lãi xuất như Trump muốn, việc Federal Reserve còn giữ độc lập được hay không trước áp lực của Trump sẽ là vấn đề lớn, ảnh hưởng nhiều đến uy tín cho cơ quan này.

Lý do Trump muốn cắt lãi xuất, kích thích kinh tế chỉ vì chuyện ra tái cử lại năm 2020. Một khi kinh tế mạnh, thất nghiệp thấp, lương cao, dân chúng dễ bầu lại cho Trump hơn. Đây cũng là lý do tại sao Trump muốn kết thúc nhanh chóng cuộc thương thuyết mậu dịch với Trung Hoa. Vì một khi có được thỏa ước mậu dịch và ký kết với Tập Cận Bình, uy tín Trump sẽ lên cao hơn. Nền kinh tế toàn cầu sẽ mạnh hơn vì Trung Hoa thoát khỏi suy thoái sẽ đỡ ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu. Kinh tế Hoa Kỳ cũng sẽ mạnh hơn khi kinh tế toàn cầu hồi phục.

Tuy nhiên Hoa Kỳ sẽ mất đi một cơ hội hãn hữu để triệt hạ được kinh tế Trung Hoa và làm suy yếu được quốc gia này trên đủ mọi mặt. Đây là thấy lợi nhỏ trước mắt mà quên đi mối hại vĩ đại trong tương lai. Vì với cuộc chiến mậu dịch và đe dọa đánh thuế quan tariff thật cao lên hàng hóa Trung Hoa, Trump đã làm kinh tế Trung Hoa suy đồi nhanh chóng. Nếu kiên trì và tiếp tục làm áp lực mạnh, cộng thêm với thuế quan đánh lên 25% hay cao hơn lên tất cả hàng hóa Trung Hoa, kinh tế xứ này sẽ ngã gục ngay.

Dù giá phải trả là suy thoái kinh tế toàn cầu và ảnh hưởng đến kinh tế Hoa Kỳ. Nhưng kinh tế Hoa Kỳ bây giờ rất mạnh và có khả năng để vượt qua được những ảnh hưởng xấu do suy thoái kinh tế toàn cầu đem lại. Trump chỉ vì thấy cái lợi trước mắt là việc tranh cử kỳ năm 2020, nhưng quên đi mục tiêu chính của mình là làm suy yếu kinh tế Trung Hoa và làm kiệt quệ xứ này để triệt tiêu được các tham vọng về quân sự, bành trướng lãnh thổ và làm bá chủ toàn cầu của Tập Cận Bình.

Đây sẽ là lỗi lầm đáng tiếc và sự thiển cận cũng như lòng tự tôn tự đại của Trump đã làm mất đi dịp may hiếm có để triệt hạ Trung Hoa. Quả là điều đáng buồn cho quốc gia Hoa Kỳ cũng như cho sự an bình của cả toàn cầu này vậy.

Chính quyền thiếu tư cách
 
 
Trong tuần lễ vừa qua, sau hơn một tháng bị ỉm đi, sau cùng bản tường trình hơn 400 trang của Công Tố Viện đặc biệt Mueller đã được công khai hóa, dù bị bôi đen một phần do quyết định của bộ trưởng tư pháp William Barr.

Toàn bộ bản tường trình này cho thấy rõ một điều: Dù không có đủ chứng cớ buộc tội Trump thông đồng với Nga và Mueller không chính thức lên án Trump ngăn cản công lý, những điều tra của Mueller và những lời khai của các nhân vật chủ chốt trong chính quyền, đã chứng tỏ rõ ràng là chính quyền Trump hoàn toàn thiếu tư cách và không xứng đáng!

Việc thiếu tư cách gần đây nhất là chuyện bộ trưởng tư pháp Barr đầu tiên không cho công bố toàn bộ bản tường trình của Mueller. Nhưng Barr lấy quyền là bộ trưởng tư pháp, chỉ đưa  ra tóm tắt là Mueller không đủ bằng chứng buộc tội Trump thông đồng với Nga và để chuyện quyết định Trump có vi phạm luật cản trở công lý cho Barr và phó bộ trưởng Rosenstein định đoạt. Dĩ nhiên Barr và Rosenstein lập tức tuyên bố ngay là Trump không cản trở luật pháp, coi như tha bổng Trump vô điều kiện.

Thực sự với bản tường trình hơn 400 trang vừa được công khai hóa, Mueller không hề nhắc nhở gì đến chuyện trao cho Barr và Rosenstein quyết định. Nhưng vì nội qui và phán quyết của bộ Tư Pháp từ trước đến nay nói rằng một tổng thống đang tại vị không thể bị truy tố. Với ràng buộc này và Mueller là người hoàn toàn làm mọi chuyện theo đúng sách vở và không thể làm trái với điều khoản này của bộ Tư Pháp, Mueller đã hàm ý là với những dữ kiện và bằng chứng thu thập được, quyền quyết định tối hậu về chuyện Trump có phạm tội ngăn cản công lý hay không phải do Quốc Hội quyết định.

Có nghĩa Mueller đã bán cái cho Hạ Viện, nếu muốn buộc tội Trump là đã ngăn cản công lý, phải theo con đường Hiến Pháp qui định là đưa ra bỏ phiếu để truất phế. Nếu muốn theo luật hiện có để buộc tội Trump, phải đợi Trump mất chức hay sau năm 2020 bị dân bầu đi xuống, lúc đó mới buộc tội và xử được.

Như thế việc bộ trưởng Tư Pháp Barr dấu bản tường trình toàn bộ hơn 400 trang của Mueller, chỉ chính mình viết bản tóm tắt 4 trang và tự cho mình quyền để tuyên bố Trump không vi phạm luật, chính là hành động thiếu tư cách, bợ đỡ Trump và trả ơn là Trump đã cất  nhắc Barr thành Attorney General, bộ trưởng Tư Pháp.

Thiếu tư cách hơn nữa là mấy tháng trước, khi Trump cho đuổi bộ trưởng Tư Pháp Sessions vì tội không bảo vệ Trump, là đầu dây mối nhợ cho chuyện Mueller thành Công Tố Viện đặc biệt điều tra Trump. William Barr, thời tổng thống Bush bố, đã làm bộ trưởng Tư Pháp, nay thấy có cơ hội trở lại chức vụ cũ, đã viết một bài nhận định gọi là memorandum, gửi đi lung tung, mục đích để cho Trump đọc, trong đó nói tổng thống có quyền hạn rộng lớn, không thể bị điều tra như Mueller đang làm, không thể bị lên án, kết tội. Bản memorandum này được coi như lá đơn xin việc của Barr với Trump, như thể hứa hẹn là sẽ bảo vệ Trump đến cùng nếu được bổ nhiệm làm bộ trưởng Tư Pháp!

Nay với bản tường trình toàn bộ của Mueller công khai hóa, mọi người mới thấy rõ sự thiếu tư cách của Barr, chỉ vì ham hố danh vọng làm Attorney General, đã muối mặt để làm chuyện này!

Những lời khai của các nhân vật làm việc tại tòa Bạch Cung và các người thân tín nhất của Trump do ban điều tra của Công Tố Viện Mueller thu thập được đã cho thấy một hình ảnh tồi tàn nhất của tòa Bạch Cung. Là với Trump đứng đầu, đây là một sự hỗn loạn hoàn toàn, không ai bảo được ai, không ai nghe lời ai, người nào cũng thủ thân mình và sẵn sàng dùng dao nhọn đâm sau lưng những người khác để tự bảo vệ hay để tiến thân! Điển hình nhất là bản khai của Don McGahn, luật sư cố vấn luật pháp của tòa Bạch Cung. Tay này đã khai huỵch toẹt hết mọi chuyện cho Mueller, không dám dấu điều gì vì sợ rằng nếu không khai hết, sau này sẽ bị vạ lây khi Trump bị truất phế hay thất cử!

Nhờ McGahn khai ra, nay mọi người mới biết Trump đã ra lệnh để đuổi Mueller. Nhưng McGahn không chịu, lờ đi khi Trump áp lực với McGahn bảo phải nói cho Sessions cách chức Mueller. Trump tính trò chơi bẩn, không dám tự mình ra tay thẳng mặt công khai đuổi Mueller. Nhưng bắt Sessions làm để sau này đổ mọi tội lên đầu Sessions. Nhưng Sessions từ chối, phủi tay, giao hết các quyền về điều tra vụ thông đồng với Nga cho Rosenstein. 

Trump thấy áp lực Sessions không xong, đòi McGahn phải ra mặt để đuổi Mueller. Nhưng McGahn biết thủ đoạn gắp lửa bỏ tay người của Trump, đã từ chối và đòi từ chức nếu Trump  nhất quyết bắt McGahn phải làm. Tay này mỗi lần họp với Trump đều ghi chép vào sổ tay cẩn thận, để phòng thân. Trump hầm lắm, nói luật sư làm việc với Trump không ai ghi sổ tay khi bàn bạc nói chuyện với Trump cả. McGahn trả lời là luật sư thực thụ người nào cũng phải ghi sổ tay phòng thân cả! McGahn hiện đã từ chức từ đầu năm 2019, nhiều phần vì sợ ở lâu sẽ bị vạ lây nên chạy trước.

Trump hiện nay đổ mọi tội lên đầu McGahn khi bản tường trình của Mueller được công khai hóa, cho là McGahn đã phản mình! Thực ra Don McGahn đã cứu Trump khi từ chối không theo lệnh của Trump để đuổi Mueller. Lý do là nếu Mueller bị đuổi, việc Trump ngăn cản công lý sẽ thành tội phạm, không chạy đâu cho thoát. Nên Trump đúng ra phải cảm ơn McGahn đã cứu mình, thay vì chửi rủa McGahn như hiện đang làm!

Cuộc điều tra của Công Tố Viện đặc biệt Robert Mueller thực ra điểm chính là xem Nga đã nhúng tay vào cuộc bầu cử năm 2016 như thế nào và có bằng chứng gì buộc tội Trump và ban vận động bầu cử của Trump thông đồng với Nga hay không?

Tuy không có chứng cớ hiển nhiên về ban vận động của Trump trực tiếp bắt tay và phối hợp với các viên chức tình báo của Nga nhưng những điều Mueller đưa ra cho thấy không phải là Trump không muốn, nhưng chỉ vì tổ chức của Trump quá hỗn loạn, không có qui mô và chương trình gì cả nên không có đủ bằng chứng để Mueller buộc tội Trump hợp tác với Nga. Nói cách khác, chỉ vì Trump  bất lực, không làm việc gì cho ra hồn, kể cả chuyện muốn cộng tác với Nga cũng không đi đến đâu! Nhưng nhờ thế mới cứu được Trump là Mueller không tìm ra bằng chứng hiển nhiên để buộc tội!

Điều Mueller chứng minh được là tình báo Nga và Putin đã cật lực, bỏ hết tâm huyết và tốn kém tài lực để lũng đoạn chính trị tại Hoa Kỳ và để ủng hộ Trump tối đa, hy vọng sẽ đưa được Trump lên thành tổng thống Hoa Kỳ. Mueller đã kết tội được các tổ chức hoạt động lũng đoạn bầu cử này của Nga, đặt trụ sở tại St Petersburg và Mueller đã kết án mấy chục người Nga dính líu, dĩ nhiên sẽ không bao giờ được Putin cho giải giao sang Hoa Kỳ để xử án về tội lũng đoạn bầu cử.

Nhưng điều hiển nhiên trong bản tường trình của Mueller là Trump có thắng cử tổng thống năm 2016 hoàn toàn đã nhờ Nga nhúng tay vào! Với những tin tức giả Nga cho vào social media,  những cuộc biểu tình ủng hộ Trump do Nga bỏ tiền và khích động để nhiều người tham dự..v.v. Tất cả những hoạt động này của Nga đã giúp cho Trump rất nhiều. Ngoài ra trong những ngày chót trước cuộc bầu cử, việc Nga cho hacking lấy các tài liệu và e mails của đảng Dân Chủ, đưa cho Wikileaks để tung ra chơi Hillary Clinton đã làm phần thắng nghiêng về Trump.

Điều rõ ràng là sau khi Trump bị tố về vụ Access Hollywood,  video chiếu Trump tuyên bố về chuyện “bóp chỗ kín” (pussy grabbing) đàn bà đẹp, Nga đã cho tung ra các chuyện hacking này ngay để đánh lạc hướng và làm nhẹ đi chuyện bỉ ổi và tuyên bố đê tiện này của Trump rất nhiều!

Thực sự trong cuộc bầu cử của Hoa Kỳ,  nếu sự cách biệt về số phiếu quá nhiều, chuyện Nga có nhúng tay vào hay không, có thể cũng không ảnh hưởng gì. Nhưng bầu cử năm 2016 giữa Trump và Hillary Clinton quá sát nút. Hillary thắng với số phiếu popular votes, nhiều hơn một triệu người. Nhưng thua và thắng hay không là do electoral votes, tức theo tiểu bang. Ba tiểu bang Wisconsin, Ohio và Pensylvania Trump thắng nhờ vào số phiếu hơn Hillary có khoảng 90,000 phiếu. Có nghĩa nếu Hillary lấy thêm chừng 50,000 phiếu tại ba tiểu bang này, Hillary sẽ thắng và Trump thua. Con số vài chục ngàn phiếu này có thể hiểu là nếu Nga không dính vào và làm mấy chục ngàn người này đổi ý để theo Trump, Hillary đã thắng cử!

Như vậy nói rằng Nga đã giúp cho Trump thắng để thành tổng thống Hoa Kỳ, điều này không phải là ngoa. Nên dù không có bằng chứng hiển nhiên để buộc tội Trump thông đồng với Nga, những điều Mueller đưa ra trong bản tường trình cho thấy có thể nói Nga đã bầu cho Trump và đưa Trump lên thành tổng thống Hoa Kỳ!

Chính vì tự nhận thấy mình không xứng đáng để thành tổng thống và tất cả đã nhờ sự nhúng tay của Nga nên Trump đã tìm cách phá Mueller cho bằng được, kể cả chuyện ngăn cản công lý. Những chuyện làm cản trở công lý của Trump thực ra đã rõ rành rành, ai cũng thấy. Vấn đề là liệu Hạ Viện có tiến hành trong việc truất phế Trump hay không? Cũng như số dân chúng ủng hộ Trump có tỉnh giấc để nhận diện sự không xứng đáng là tổng thống của Trump, cũng như cả chính quyền Trump đều thiếu tư cách để giữ ngành hành pháp lãnh đạo quốc gia Hoa Kỳ.

Trong lịch sử cận đại của Hoa Kỳ, thập niên 50’s thời Chiến Tranh Lạnh cũng có sự phân hoá trong xã hội với phong trào truy lùng cộng sản của thượng nghị sĩ tiểu bang Wisconsin là Joseph McCarthy. Ông này quá khích hạng nặng, làm hại nhiều người. Cho đến khi trong một cuộc điều trần ngày 9 tháng 6, 1954 tại Thượng Viện khi McCarthy điều tra về quân lực Hoa Kỳ có ai theo cộng sản Sô Viết hay không, Luật sư Joseph Welch của Army hỏi lại McCarthy: “Ông có còn ý thức nào về tư cách hay không?”. Dân Mỹ xem TV cuộc điều trần này mới nhận ra được sự quá đáng làm hại người vô tư cách của McCarthy và sau đó phong trào này tan dần, McCarthy mất hết uy tín và câu hỏi về tư cách này đã đi vào lịch sử.

Nhắc đến chuyện này để thấy rằng đôi khi chỉ cần một xúc tác nhỏ, một câu hỏi nào đó để đánh thức và cảnh tỉnh cả một xã hội. Bản tường trình của Mueller vừa công khai hóa tuần qua có thể là yếu tố để dân chúng Hoa Kỳ nhìn rõ hơn về tư cách và sự không xứng đáng của chính quyền Trump hay không? Điều đó có lẽ phải chờ đến cuộc bầu cử  tháng 11 năm 2020 mới  biết được câu trả lời.
 

Biden và Trump


Cuộc tranh cử tổng thống năm 2020 nhiều phần sẽ xảy ra giữa hai người: Joe Biden và Donald Trump.

Biden là phó tổng thống của Obama trong 8 năm, năm 2016 đã có ý định ra tranh cử tổng thống. Nhưng đảng Dân Chủ đã chọn Hillary Clinton để đại diện đảng tranh cử. Và đây đã là sai lầm lớn lao vì Hillary thua Donald Trump!

Đúng ra khi một tổng thống đang tại vị không thể ra tranh cử tiếp vì đã làm 2 nhiệm kỳ như Obama, thường sẽ ủng hộ để phó tổng thống ra tranh cử. Như thời tổng thống Reagan đã tiếp nối với phó tổng thống là Bush bố, thắng cử thành tổng thống. Thời Bill Clinton có phó tổng thống là Al Gore ra tranh cử nhưng thua George W Bush. Thông lệ là như thế! Nhưng đến kỳ Obama, ông này đã không chịu ủng hộ phó tổng thống là Joe Biden vì không muốn phải chọn lựa giữa Biden và Hillary Clinton. Nên Biden đã tự ý rút lui, nhường cho Hillary vì nghĩ bà này chắc sẽ thắng! 

Ai ngờ Donald Trump đã lựa đúng thời cơ là dân chúng Hoa Kỳ muốn có sự thay đổi, không muốn phải chịu cảnh hết Bush bố, Bush con lại đến Clinton chồng, Clinton vợ! Ngoài ra đảng Dân Chủ đã tính nhầm là xã hội Hoa Kỳ đã tiến hóa đủ để vừa bầu cho một người da đen là tổng thống cho 2 nhiệm kỳ, sẽ bầu luôn theo đường hướng cấp tiến là bầu cho một phụ nữ đầu tiên trong lịch sử thành tổng thống!

Nhưng dân Mỹ còn kỳ thị quá nặng nề! Cựu TT Obama da đen làm tổng thống một nhiệm kỳ là đã quá đáng rồi, lại thừa thắng xông lên làm luôn nhiệm kỳ thứ hai nữa. Dân trắng kỳ thị chịu không nổi, nên dù trước kia là đảng viên Dân Chủ, cũng ùn ùn bỏ đảng, bầu cho Trump! Hillary tưởng là đàn bà ra tranh cử, sẽ hốt phiếu phụ nữ Mỹ. Nhưng không ngờ bà này lại bị mất cảm tình của đàn bà Mỹ trắng, kết tội là Hillary quá kiêu ngạo, dễ ghét. Thà bỏ phiếu cho một kẻ ăn nói bậy bạ, có thành tích sách nhiễu tình dục như Donald Trump, còn hơn là bỏ phiếu cho Hillary kiêu căng, khó ưa!!

Nhiều người cho rằng nếu Joe Biden được đảng Dân Chủ đề cử để đại diện đảng ra tranh cử năm 2016, Biden có thể đã thắng và Hoa Kỳ đã không phải chịu kiếp nạn là Trump lên làm tổng thống! Nên cho kỳ bầu cử tổng thống năm 2020 sắp đến, Biden đã được thúc giục nhiều để ra tranh cử.

Một lý do để làm Biden ngần ngại là tuổi đã khá cao. Biden sinh năm 1942, như vậy lúc bầu cử sẽ là 78 tuổi. Nếu thắng cử, sẽ thành tổng thống già nhất trong lịch sử. Hiện nay giữ ngôi vị này là tổng thống Ronald Reagan, lúc thắng cử nhiệm kỳ 2 là 73 tuổi. Tuy nhiên Joe Biden sức khỏe tốt nên tin tưởng mình thừa sức ra tranh cử và làm tổng thống 4 năm nếu thắng. Dĩ nhiên, hai nhiệm kỳ sẽ khó hơn vì lúc đó sẽ là 82 tuổi!!!

Lý do khác làm Biden không quyết định ngay có ra tranh cử hay không vì chuyện gia đình. Có nhiều thảm kịch xảy ra cho Biden. Người vợ đầu tiên và đứa con đầu lòng chết trong một tai nạn xe hơi. Gần đây hơn, con trai là Beau Biden bị ung thư óc và chết năm ngoái. Trước khi chết, Beau Biden đã thúc giục bố mình phải ra tranh cử tổng thống. Nhưng Joe Biden bị ảnh hưởng nhiều về cái chết của con trai nên đã có lúc muốn bỏ ý định tranh cử vì không biết có kham nổi những đòi hỏi của một cuộc vận động tranh cử tổng thống hay không.

Sự chậm trễ trong quyết định có tranh cử năm 2020 của Biden đã làm nhiều người của đảng Dân Chủ nhảy ra tuyên bố sẽ nhập cuộc để đánh bại Trump! Hiện nay đã có hơn 20 nhân vật chính thức tuyên bố sẽ là ứng cử viên cho kỳ bầu sơ bộ primary của đảng Dân Chủ cho kỳ bầu tổng thống đến!

Tuần lễ vừa qua ngay cả sau khi Joe Biden chính thức gia nhập cuộc thi đua này, thượng nghị sĩ Michael Bennett của tiểu bang Colorado vẫn chưa bỏ ý định nhập cuộc và thành người thứ 21 của đảng Dân Chủ ra tranh cử! Như vậy ngoài Biden sáng giá nhất còn có 7 thượng nghị sĩ: Bernie Sanders, Elizabeth Warren, Amy Klobuchar, Cory Booker, Kamala Harris, Kirsten Gillibrand và Michael Bennett.

Dân biểu ra tranh cử tổng thống là Seth Moulton, Eric Swalwell, Tim Ryan, Tulsi Gabbard, John Delaney. Cựu dân biểu là Beto O’Rourke của El Paso, Texas, trước ra tranh thượng nghị sĩ với Ted Cruz tuy thua nhưng được nhiều người để ý đến, nay lên cấp ra tranh cử tổng thống. Một tay khác đặc biệt là Pete Buttigieg, cựu thị trưởng thành phố South Bend của Indiana, công khai nhận mình là gay, đồng tính luyến ái, cũng gây sôi nổi. 

Thống đốc tiểu bang ra tranh cử có Jay Inslee, John Hickenlooper. Một số thị trưởng thành phố như Julian Castro của San Antonio, Wayne Messam của Miramar Florida cũng ra tranh cử. Ngoài ra một số vô danh tiểu tốt cũng ra tranh cử, mục đích để lấy tiếng cho mình, được nhắc nhở đến, hơn là có ý định tranh cử thật sự!!

Như vậy, trong số 21 ứng cử viên hiện nay của Dân Chủ và con số này còn có thể tăng hơn nữa, Joe Biden nổi nhất vì ai cũng biết đến, kế tiếp là Bernie Sanders, được giới trẻ và cấp tiến quá khích ủng hộ nhiều khi ra tranh cử với Hillary Clinton trước đây. Sau đó là các thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, Kamala Harris. Beto O’Rourke và Buttigieg cũng được để ý đến nhiều.

Trong thăm dò dư luận gần đây nhất ngày thứ bảy 4 tháng 5 vừa qua Biden dẫn đầu với 44 điểm, kế đến là Sanders 14 điểm, Harris 9 điểm, Warren 5 điểm, O’Rourke 3 điểm, Buttigieg 2 điểm. Các tay còn lại chỉ 1 điểm hay zero! Nhưng quan trọng hơn cả là thăm dò dư luận về Trump. Hầu như tất cả các thăm dò của nhiều cơ quan khác nhau đều cho thấy mức tán thành Trump của dân chúng Hoa Kỳ vẫn dưới một nửa, từ 40 đến 46 %. Mức không tán thành Trump là 54%. Có nghĩa Trump chưa bao giờ được đa số dân chúng Hoa Kỳ chấp nhận và ủng hộ!

Hơn thế nữa, tỷ lệ dân chúng cho rằng Hoa Kỳ đi đúng đường chỉ có 38%. Tỷ lệ cho là Hoa Kỳ trật đường rầy là 54%, nhiều hơn gấp bội.
Theo thăm dò dư luận của đài CNN ngày thứ sáu 3 tháng 5 vừa qua, nếu cho Trump tranh cử với các tay Dân Chủ đang dẫn đầu, Trump đều thua hết! Nếu với Joe Biden, Biden sẽ thắng với 51% số phiếu, Trump là 45%. Với Sanders, Trump sẽ chỉ có 44%, thua Sanders 50%. Với Harris, Trump sẽ thua với mức là Harris 49%, Trump 45%. Với tay Buttigieg là công khai đồng tính luyến ái, Trump cũng vẫn thua, Buttigieg được 47%, Trump thua chỉ được 44%.
Đặc biệt nhất là thăm dò dư luận nếu Beto O’Rourke thắng kỳ sơ bộ và là ứng cử viên Dân Chủ tranh với Trump, O’Rourke sẽ thắng Trump đến 10 điểm, O’Rourke được 52%, Trump chỉ có 42%.

Tuy nhiên, đây chỉ là những thăm dò dư luận sơ khởi về cuộc tranh cử tổng thống năm 2020. Còn một năm rưỡi nữa cho đến ngày đi bầu, biết bao nhiêu chuyện có thể xảy ra và sẽ làm thay đổi rất nhiều.

Ngay cả chuyện Joe Biden dẫn đầu cho kỳ bầu sơ bộ của đảng Dân Chủ, điều này cũng không chắc chắn hẳn. Vì tuy hiện nay Biden sáng giá nhất với ai cũng biết đến tên, Biden cũng có nhiều hành trang trong suốt cuộc đời làm chính trị của mình, với nhiều điều không hay. 

Từ thời còn làm thượng nghị sĩ của tiểu bang Delaware, Biden dính vào nhiều đạo luật bị công kích. Thí dụ như đạo luật về tội hình rất khắt khe do Biden đưa ra và được bỏ phiếu thành luật. Dân da đen bị tù với những hình phạt nặng nề và bị án cầm cố lâu dài vì đạo luật khắc nghiệt của Biden. Nên có thể Biden sẽ mất phiếu dân da đen vì chuyện này.

Ngoài ra còn vụ Anita Hill. Thời Clarence Thomas được đề cử vào Tối Cao Pháp Viện, bà Anita Hill là một giáo sư về luật, đã tố cáo ông này sách nhiễu tình dục mình. Cả hai đều là dân da đen và khi Anita Hill ra điều trần trước Thượng Viện, Joe Biden là chủ tịch của Ủy Ban đã ngăn chặn bà này rất nhiều, không cho bà này đưa ra những bằng chứng là Clarence Thomas làm bậy mình. Cũng như chuyện Thomas thích coi phim con heo, có danh sách videos tay này mướn phim porno cũng bị ếm nhẹm và Joe Biden là người chặn Anita Hill về các lời khai và bằng chứng Thomas sách nhiễu tình dục. Kết quả là Clarence Thomas được làm thẩm phán Tối Cao Pháp Viện dù suốt đời bị mang tiếng xấu về chuyện làm bậy tình dục!

Hiện nay Joe Biden tuyên bố ân hận về chuyện ngăn chặn bà Anita Hill để cho Thomas vào được Tối Cao Pháp Viện. Tuy nhiên gần đây Anita Hill vẫn tuyên bố không tin tưởng Joe Biden và vẫn tiếp tục công kích Biden.

Biden cũng bị mang tiếng mới đây là hay đụng chạm, ôm sát đàn bà khi giao tiếp trong các cuộc vận động. Bị vụ này, Biden phải tung ra video phân trần là mình quá tự nhiên, không có ý làm bậy gì. Nhưng hiện nay với phong trào Me Too về sách nhiễu tình dục, Biden sẽ tự sửa đổi!!!

Dù sao đi nữa, trong số 21 người hiện nay của đảng Dân Chủ muốn ra tranh tổng thống, hầu hết đều nghiêng về cực tả quá khích và chỉ mình Biden được mô tả là trung dung, ôn hòa và dễ được bầu bởi đa số dân chúng hơn cả. Điểm này gọi là electability, có nghĩa là dễ được dân chúng bầu theo, rất quan trọng với đảng Dân Chủ. Lý do là Trump được giới cực hữu quá khích trung thành ủng hộ. Nên Trump lúc nào cũng có căn bản là có từ 30 – 40% dân chúng Hoa Kỳ dù Trump có tệ hại và làm bậy đến đâu đi nữa, vẫn mù quáng, nhắm mắt bỏ phiếu bầu cho Trump.

Đảng Dân Chủ muốn thắng Trump cần phải có tất cả giống dân thiểu số, da đen, Mễ đi bầu đông đảo. Cộng thêm với dân da trắng cấp tiến và giới trẻ có học thức cao, hăng hái đi bầu cho Dân Chủ. Với đa số các ứng cử viên Dân Chủ, ngoài Biden, đều thiên về cực tả quá khích, số dân chúng bỏ phiếu cho Dân Chủ sẽ bị hạn chế đi nhiều. Nên với Joe Biden là ứng cử viên, ôn hòa và trung dung hơn, Dân Chủ sẽ có nhiều hy vọng để đánh bại được Trump trong kỳ bầu cử 2020 sắp đến.

Tóm lại Joe Biden nhiều phần sẽ là ứng cử viên của Dân Chủ để tranh cử với Donald Trump cho kỳ bầu cử năm 2020. Tuy nhiên chuyện gì cũng có thể xảy ra và còn quá sớm để biết chính trị Hoa Kỳ sẽ theo chiều hướng nào. Chúng ta hãy chờ xem vây!

Tập Cận Bình trở mặt


Cuộc thương thuyết mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa, kéo dài cả năm trời, họp qua họp lại cả chục lần giữa phái đoàn của Trung Hoa do phó thủ tướng Liu He, cánh tay mặt của Tập Cận Bình về kinh tế, cầm đầu và phái đoàn của Hoa Kỳ với bộ trưởng tài chánh Mnuchin và Ủy viên mậu dịch Lighthizer, sau cùng đã thất bại!

Lý do của sự bế tắc là bản dự thảo cho thỏa ước mậu dịch, dày vài trăm trang, sẵn sàng để cho Trump và Tập Cận Bình ký kết trong một cuộc họp thượng đỉnh dự trù vào tháng sáu này, vào phút chót đã bị Tập Cận Bình bôi xóa gần hết những điều khoản quan trọng nhất đã được thỏa thuận trước đây.
Đây là những điểm bắt buộc phải có cho những đòi hỏi của Hoa Kỳ, nhắm vào việc ngăn chặn Trung Hoa ăn cắp hay chiếm đoạt những kỹ thuật tân tiến.

Từ trước đến nay, chính quyền Trung Hoa bắt các công ty Hoa Kỳ muốn làm ăn tại Trung Hoa phải hợp tác với một công ty của Trung Hoa và chuyển nhượng kỹ thuật của mình. Có nghĩa lấy hết những bí mật về kỹ thuật sản xuất của công ty Hoa Kỳ, sau đó công ty của Trung Hoa ra riêng và sản xuất cạnh tranh với công ty Hoa Kỳ với giá rẻ hơn. Những mánh lới này của Trung Hoa đã làm xứ này phát triển nhanh và lấy hết được các nghành kỹ nghệ sản xuất của Hoa Kỳ từ mấy chục năm nay!

Bản dự thảo về mậu dịch cấm những chuyện này, bắt chính quyền Trung Hoa phải mở rộng cửa cho các công ty Hoa Kỳ làm ăn mà không bị những ngăn trở trên. Cấm Trung Hoa không được dùng cyberattacks ăn cắp các bí mật kỹ thuật tân tiến. Bắt chính quyền Trung Hoa không được tài trợ các công ty về các ngành tối tân nhất hiện nay như thông minh nhân tạo, vô tuyến 5G, xe hơi điện, người máy robotics..v.v.. Có nghĩa bắt Trung Hoa phải dẹp bỏ chương trình Made in China 2025, làm bá chủ thế giới với các ngành này.

Ngoài ra phái đoàn thương thuyết của Hoa Kỳ còn đòi hỏi Trung Hoa phải soạn thành luật và thông qua những thỏa thuận khắt khe trên, không phải chỉ hứa suông, hứa cuội! Và sẽ phải chịu sự kiểm soát của các ủy ban canh chừng xem Trung Hoa có giữ đúng và thi hành những điều khoản đã thỏa thuận hay không. Nếu không Hoa Kỳ sẽ có quyền đánh thuế quan tariff lại trên hàng hóa của Trung Hoa mà Trung Hoa không có quyền trả đũa lại!

Dĩ nhiên những điều kiện khắt khe trên của Hoa Kỳ đã phải chịu những thương thuyết gay go, kéo dài cả năm trời. Nhưng Ủy viên mậu dịch Lighthizer nổi tiếng là bài Trung Hoa đã đòi hỏi phải theo đúng vì không tin tưởng là Trung Hoa sẽ giữ lời! Điều ngạc nhiên là những thương thuyết đã tiến hành khả quan đến mức bộ trưởng tài chánh Mnuchin đã tuyên bố là mọi sự đều tốt đẹp và sửa soạn để Trump và Tập Cận Bình ký kết vào tháng 6 tới!

Nhưng sự ngạc nhiên về thương thuyết quá trôi chảy đã nhường chỗ ngay cho sự nhận thức là Trung Hoa đã cố tình chơi trò câu giờ kéo dài cuộc thương thuyết. Nhưng không hề có ý tưởng là sẽ có một sự thoả thuận nào cho việc Trung Hoa phải theo những điều kiện khắt khe Hoa Kỳ đã đưa ra. Có nghĩa Tập Cận Bình đã cho Trump vào tròng, kéo dài thương thuyết để câu giờ, chờ cho Trump bị hạ bệ và không bao giờ chịu những điều kiện của Hoa Kỳ.

Và trước ngày Liu He sang lại Hoa Kỳ để họp tiếp vào hai tuần trước, phía Trung Hoa đã cho gửi lại bản dự thảo bị sửa đổi, với tất cả những thỏa thuận của các điều kiện khắt khe Hoa Kỳ đưa ra và được Liu He ưng thuận trước đây, giờ đã bị xoá bỏ hết!

Dĩ nhiên chỉ có Tập Cận Bình giữ quyền tối thượng mới có thể sửa đổi như vậy. Và họ Tập, thấy đã đi đến giai đoạn chót và dự thảo thành hình để thành thỏa ước mậu dịch chính thức, đã lòi mặt chuột để trở mặt ngay, xoá bỏ hết những đòi hỏi của Hoa Kỳ, coi như vi phạm đến chủ quyền của Trung Hoa!

Có nghĩa Tập Cận Bình đã chơi trò câu giờ, ra lệnh cho Liu He phải kéo dài thương thuyết càng lâu càng tốt, hy vọng Trump sẽ bị bản tường trình của Mueller làm cho Trump bị buộc tội và sẽ bị truất phế, giải quyết vấn đề giùm cho Trung Hoa, không còn bị chiến tranh mậu dịch với Hoa Kỳ nữa khi Trump bị hạ bệ.
Nhưng Trump không bị ảnh hưởng gì nặng với tường trình của Mueller và được bộ trưởng tư pháp Barr tha bổng về chuyện ngăn chận công lý. Nên họ Tập phải ra mặt phủ nhận bản dự thảo của thỏa ước mậu dịch và trở mặt trắng trợn với Trump!

Trump nổi điên vì thấy bị Tập Cận Bình cho vào tròng, ra lệnh tuần qua cho tăng thuế quan tariff từ 10% lên 25% trên 200 tỷ Mỹ Kim hàng hóa nhập cảng từ Trung Hoa. Ngoài ra còn sửa soạn để cho đánh nốt tariff 25% lên hơn 300 tỷ còn lại của hàng hoá Trung Hoa chưa bị đánh tariff.

Trung Hoa cũng trả đũa lại ngay bằng cách cho tăng tariff lên 25% trên 60 tỷ hàng hóa nhập cảng từ Hoa Kỳ và hứa hẹn sẽ còn những biện pháp khác tuy chưa rõ sẽ chơi tiếp ra sao. Lý do là Trung Hoa nhập cảng có hơn 100 tỷ từ Hoa Kỳ, trong khi bán sang Hoa Kỳ hơn 500 tỷ! Nhưng không chịu thua và sẽ chơi lại Hoa Kỳ đến cùng!

Dĩ nhiên cả hai xứ đều sẽ bị thiệt hại một khi chiến tranh mậu dịch kéo dài và gia tăng hơn nữa. Nhưng Trung Hoa sẽ bị ảnh hưởng nặng nề gấp bội. Lý do là vì kinh tế Hoa Kỳ hiện nay rất mạnh, mức thất nghiệp thấp nhất từ 50 năm nay, kinh tế phát triển nhanh hơn ở mức 3-4%. Trong khi đó kinh tế Trung Hoa đang đi xuống, mức phát triển giảm đi nhiều so với những năm trước.

Ngoài ra Trung Hoa đang ở trong trạng thái quả bóng căng phồng về tín dụng, có thể vỡ nổ bất cứ lúc nào. Mức nợ của quốc gia trên mức tổng sản lượng GDP là 400%. Một quốc gia có tỷ lệ món nợ trên GDP ở mức 100% là dễ đi vào khủng hoảng kinh tế. Huống hồ Trung Hoa hiện nay lên tới 400%, có nghĩa một khi chính quyền Trung Hoa không kiểm soát nổi nữa, quả bóng tín dụng vỡ tan, sẽ đi vào thảm họa kinh tế dễ dàng.

Với chiến tranh mậu dịch với Hoa Kỳ, chính quyền Trung Hoa phải bơm tiền vào hệ thống tín dụng, ra lệnh cho các ngân hàng phải gia tăng cho vay cho các công ty, xí nghiệp để kích thích kinh tế. Nhưng với tình trạng nhiều xí nghiệp của Trung Hoa trong trạng thái dở sống dở chết gọi là zombie như các hãng sản xuất thép hay các công ty xây cất, bơm tiền cho các công ty này sẽ kéo dài tình trạng sống dở chết dở còn làm trì trệ kinh tế nhiều hơn.

Một khi Hoa Kỳ đánh tariff lên tất cả hàng hóa Trung Hoa với 540 tỷ đồ Tàu bị tariff 25%, rất nhiều công ty sản xuất của Trung Hoa sẽ bị vỡ nợ vì không thể bán đồ sang Hoa Kỳ được như trước. Tình trạng các công ty này bị vỡ nợ sẽ tạo ra phản ứng dây chuyền kéo theo các công ty khác bị vỡ nợ theo. Cũng như các ngân hàng cho các công ty này vay tiền, bị các công ty vỡ nợ chạy làng, cũng sẽ làm các ngân hàng phá sản và dẫn dắt dây chuyền đến các ngân hàng lớn khác.

Sau cùng toàn thể hệ thống tín dụng của Trung Hoa sẽ lâm vào tình trạng rơi tự do, dù chính quyền trung ương có bơm bao nhiêu tiền vào cứu cũng không xuể vì tầm mức quá rộng lớn. Mức khủng hoảng kinh tế do quả bóng tín dụng Trung Hoa vỡ tan sẽ gấp bội lần cuộc khủng hoảng và Đại Suy Thoái tại Hoa Kỳ năm 2008.

Tập Cận Bình và ngay cả dân chúng Tàu có ảo tưởng là Trung Hoa hiện đã quá mạnh về kinh tế, cuộc chiến mậu dịch với Hoa Kỳ sẽ không làm suy suyển gì. Thực sự Trung Hoa còn quá lệ thuộc vào Hoa Kỳ. Lý do là kinh tế Trung Hoa dựa vào xuất cảng, thị trường chính là Hoa Kỳ. Nên kinh tế có phát triển và giàu mạnh là do sản xuất và bán hàng hóa sang Hoa Kỳ. Khi bị chặn đứng, tất nhiên nền kinh tế xuất cảng sẽ bị ngã gục dễ dàng.

Ngoài ra, tuy Trung Hoa ăn cắp được kỹ thuật của Hoa Kỳ và Tây Âu, Nhật Bản, mức tiến bộ nội địa cũng chưa đủ để Trung Hoa tự lực cánh sinh, không cần đến ngoại quốc.
Bằng chứng là hiện nay Hoa Kỳ đang tìm cách chặt công ty Huawei của Trung Hoa vì sợ công ty này sản xuất điện thoại và các hệ thống truyền thông vô tuyến 5G, làm gián điệp cho chính quyền cộng sản Trung Hoa. Gần đây Trump mới ký sắc lệnh hành pháp không cho các công ty làm chip của Hoa Kỳ như Qualcom cung cấp chips cho Huawei. Ngăn chặn chuyện bán chips cho Huawei này có thể sẽ làm công ty này gục ngã và triệt tiêu được tham vọng làm bá chủ hệ thống vô tuyến 5G tân tiến trên toàn cầu của Huawei và của Tập Cận Bình.

Điều sai lầm của Tập Cận Bình là đã tỏ lộ tham vọng muốn Trung Hoa làm bá chủ toàn cầu, qua mặt Hoa Kỳ quá sớm và quá lộ liễu. Vì điều giản dị là kinh tế Trung Hoa vẫn là kinh tế dựa vào xuất cảng. Và sự tiến bộ của Trung Hoa mới chỉ khoảng 30 năm nay, chưa đủ để tạo ra kinh tế nội địa và tiêu thụ rộng lớn đủ để thay thế cho kinh tế xuất cảng. Có nghĩa Trung Hoa vẫn phải lệ thuộc vào Hoa Kỳ để bán đồ cho Hoa Kỳ. Nếu Hoa Kỳ không mua đồ của Trung Hoa nữa, kinh tế xứ này sẽ gục ngã! Chiến tranh mậu dịch là phương cách tốt nhất để triệt hạ Trung Hoa và tham vọng bá chủ của xứ này.

Hơn nữa chương trình “Một vòng đai, một con đường”, One belt, One road của Tập Cận Bình muốn tái tạo lại con đường tơ lụa Silk Road thời xưa, có thể sẽ là dây thòng lọng thắt cổ Trung Hoa và đưa đến sự tiêu diệt của họ Tập. Lý do là Trung Hoa đã tung ra hàng trillions Mỹ Kim để xây cất hạ tầng cơ sở cho nhiều quốc gia tại Á Châu, Phi Châu và các quốc gia Central Asia của con đường Silk Road. Hàng ngàn tỷ Mỹ Kim phung phí không đi đến đâu, xây cất cho các quốc gia không bao giờ có thể trả nợ nổi này sẽ làm Trung Hoa mất tài nguyên và mất đi phương tiện để tự giúp kinh tế mình khi bị sụp đổ.

Cuộc chiến tranh mậu dịch với Hoa Kỳ sẽ là giai đoạn đầu cho sự đổ vỡ của kinh tế Trung Hoa. Sự nổ tung của quả bóng tín dụng tại Trung Hoa trong tương lai gần sẽ đưa đến khủng hoảng lớn lao và nổi loạn của dân Tàu mất hết tiền của. Sự phung phí tài nguyên quốc gia trên những công trình xây cất bỏ hoang, thành phố ma, tại khắp nơi trên toàn cõi Trung Hoa, cũng như tham vọng One Belt One Road một khi bị tỉnh ngộ và tiêu tan sẽ làm số phận Tập Cận Bình bị dính chặt với sự đổ vỡ và suy tàn cho Trung Hoa trong một tương lai sắp đến.

Chiến tranh mậu dịch khắp nơi
 

 
Trump đã trở thành hoàn toàn điên loạn khi mở rộng chiến tranh mậu dịch với thêm nhiều quốc gia khác trên toàn cầu! Thay vì chú tâm vào cuộc chiến mậu dịch với Trung Hoa, là điều xứng đáng và nên làm, Trump đã dùng đòn mậu dịch để chơi nhiều quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ.

Ngày thứ năm 30 tháng 5 vừa qua, Trump tuyên bố sẽ đánh thuế quan tariff lên tất cả hàng hóa của Mexico vì muốn Mexico phải ngăn chặn di dân từ vùng Trung Mỹ không cho nhập cảnh lậu vào Hoa Kỳ. Trump kết tội chính quyền xứ Mễ để mặc cho dân của các xứ như Guatemala, El Salvador, Honduras..v.v., kéo nhau từng đoàn đi băng ngang qua Mexico, đến biên giới giữa Mễ và Hoa Kỳ và xin tỵ nạn asylum, lấy cớ vì chính trị hay vì sợ bị băng đảng ma tuý giết để xin tỵ nạn vào Hoa Kỳ. Đây là vấn đề xin tỵ nạn hợp pháp, chưa kể đến việc nhập cảnh lậu, trèo tường hay vượt sông Rio Grande băng ngang sa mạc vào lậu Hoa Kỳ bất hợp pháp.

Con số này càng ngày càng nhiều thành kỷ lục trong 2 năm Trump nắm quyền. Dù cho Trump có bắt giam nhiều người tại biên giới, tạo nên những chuyện vô nhân đạo vì hàng trăm ngàn người Nam Mỹ bị tập trung, phân chia gia đình với cảnh con nít bị giựt khỏi tay mẹ, bắt giam riêng.  Hoặc nhiều người bị chết vì bị bệnh và không được chữa chạy kịp thời tại biên giới. Những đối xử tàn nhẫn của chính quyền Trump với các người di dân đã bị lên án nhiều. Nhưng chính quyền Trump vẫn tìm đủ cách để thẳng tay ngăn chặn những người di dân khốn khổ này.

Nhưng điều làm Trump nổi điên lên là dù cho có ra lệnh để đối xử tàn nhẫn thế nào chăng nữa, những người di dân này vẫn liều chết bỏ xứ ra đi để tìm cách nhập cảnh vào Hoa Kỳ. Vì tình trạng tại các xứ vùng Trung Mỹ đã quá tồi tệ, quá nghèo đói với nạn băng đảng ma tuý giết chóc vô tội vạ. Chính quyền các xứ này đều tham nhũng, khốn nạn không thua gì các băng đảng, làm cho người dân tuyệt vọng. Và chỉ còn đường liều chết bỏ xứ ra đi, may ra tới được Thiên Đường là Hoa Kỳ! Vì thế số dân vùng Trung Mỹ tìm cách băng ngang Mexico đến biên giới Mễ – Hoa Kỳ càng ngày càng gia tăng trầm trọng.

Cho đến năm 2014, mỗi năm có khoảng từ 250,000 đến 300,000 người dân Trung Mỹ xin nhập cảnh. Nhưng từ tháng 10, 2018 đến tháng 2, 2019, con số này tăng lên gấp đôi, dù Trump có tìm cách ngăn chặn tàn nhẫn đến đâu chăng nữa. Và ước tính cho cả năm 2019 này, số dân Trung Mỹ bỏ xứ băng ngang Mễ đến tại biên giới Hoa Kỳ sẽ lên đến 700,000 người! Con số này có thể còn thấp vì chỉ nội trong tháng 4, 2019, Border Patrol đã bắt 99,000 người ở biên giới, chưa bao giờ nhiều như vậy!

Để thực hiện lời hứa khi ra tranh cử là sẽ ngăn chặn di dân, Trump đòi xây bức tường biên giới giữa Hoa Kỳ và Mexico. Nhưng bị phe Dân Chủ nắm đa số tại Hạ Viện chống đối, dự định này của Trump thất bại, dù cho đã đóng cửa chính quyền kéo dài lâu nhất trong lịch sử, Trump đã phải chịu thua về chuyện xây tường biên giới.

Trước viễn ảnh dân Trung Mỹ ùn ùn kéo sang, chỉ tăng chứ không giảm, Trump sau cùng nổi điên và đang say máu về chuyện chiến tranh mậu dịch với Tàu, Trump áp dụng ngay chuyện đánh tariff lên Mexico để buộc xứ này phải chặn dân các xứ vùng Trung Mỹ không thể băng ngang được xứ Mễ dễ dàng như trước.

Trump tuyên bố sẽ đánh thuế quan tariff lên tất cả hàng hóa từ Mexico sang Hoa Kỳ bắt đầu ngày 10 tháng 6 này, sẽ phải chịu tariff là 5%. Sau đó mỗi tháng sẽ tăng dần lên thành 10%, 15%, 20% và đến tháng 10, 2019 này sẽ lên tối đa là 25%. Thuế quan tariff sẽ đánh hoài cho đến khi nào Mexico ngăn chặn được dân Trung Mỹ không cho qua biên giới phía Nam của Mễ nữa và sau cùng không lọt đến biên giới Hoa Kỳ được. Tuy nhiên ngăn chặn đến mức nào và tỷ lệ số di dân tới biên giới Hoa Kỳ xuống được bao nhiêu, Trump cố tình không nói rõ, để còn thương lượng!

Tuyên bố đe dọa Mexico, một đồng minh và quốc gia biên giới với số lượng mậu dịch giữa hai nước cao nhất chỉ sau Canada, đã đến một cách bất ngờ. Vì đa số các cố vấn của Trump đều khuyến cáo không nên làm chuyện này, sẽ mang lại quá nhiều tai hại. Bộ trưởng tài chánh Mnuchin cũng như Ủy Viên Mậu Dịch Lighthizer đều chống việc này. Ngay cả con rể Trump là Kushner, cố vấn cho bố vợ và có nhiều ảnh hưởng với Trump cũng chống việc đánh tariff lên Mexico nhưng Trump gạt đi! 

Số cố vấn ủng hộ Trump trong việc chơi Mexico là đổng lý văn phòng, chief of staff Mulvaney và cố vấn mậu dịch Peter Navarro. Navarro còn tuyên bố bợ đỡ Trump đây là nước cờ khởi sắc của Trump để ép buộc Mexico và khuyến cáo thị trường chứng khoán đừng có la hoảng!!

Những nhân vật khác ủng hộ Trump trong việc này còn có Stephen Miller là cố vấn trưởng về chính sách, cũng như  Pat Cipollone, luật sư cho tòa Bạch Cung. Tuy nhiên nhiều Thượng Nghị Sĩ phe Cộng Hòa đã chống đối Trump ra mặt về chuyện này. Đặc biệt là Thượng Nghị Sĩ  Cộng Hòa Charles Grassley của Iowa,  lên án việc đánh tariff lên Mexico, gọi Trump là lạm dụng quyền hành pháp, đi ngược lại ý muốn của Quốc Hội! Lý do là Grassley sợ Mexico chơi lại sẽ đánh tariff lên sản phẩm canh nông của Iowa bán sang Mexico. Tiểu bang này đang chới với vì chuyện chiến tranh mậu dịch với Trung Hoa, bị Tàu ngưng không mua đậu nành. Nay bị bồi thêm chuyện Mexico trả đũa lại bằng cách chơi nhà nông, kỹ nghệ canh nông sẽ sụp luôn!

Mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Mexico rất quan trọng vì sự mật thiết và lệ thuộc lẫn nhau có tầm mức có thể còn hơn cả mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa. Trong năm 2018, Hoa Kỳ xuất cảng sang Mễ 345 tỷ Mỹ Kim và Mexico xuất cảng sang lại Hoa Kỳ là 265 tỷ. Quan trọng nhất là kỹ nghệ xe hơi. Hãng xe GM có 3 xưởng sản xuất xe tại Mexico làm những xe pick up trucks hay SUV, 25% số lượng xe GM sản xuất làm tại Mexico. Hãng Ford có 10% số xe hơi làm tại Mễ. Các công ty như Nissan sản xuất nửa số xe cho Hoa Kỳ từ Mexico, hãng Volswagen làm các xe hơi bán tại Hoa Kỳ từ Mexico. Ngoài ra các đồ phụ tùng xe hơi đều làm hoặc tại Hoa Kỳ hoặc tại Mexico, có nghĩa việc sản xuất xe hơi gần như không phân biệt giữa Hoa Kỳ và Mexico nữa. Các phần ráp nối chạy qua chạy lại giữa hai xứ cả hàng chục lần và sau cùng được ráp thành xe hoặc tại Hoa Kỳ hoặc ngay Mexico và mang sang Hoa Kỳ, không còn phân biệt được nữa.

Vì thế việc đánh thuế quan tariff các đồ từ Mexico sẽ tạo ra chuyện ác mộng cho ban quản trị các hãng sản xuất xe. Vì không biết đồ nào sẽ bị thuế, đồ nào không, khi chạy qua chạy lại cả chục lần giữa hai xứ! Chỉ biết chắc chắn một điều là giá cả xe hơi sẽ tăng lên nhiều với tariff này của Trump!

Kỹ nghệ dầu hỏa và khí đốt cũng sẽ bị ảnh hưởng tai hại của tariff của Trump với Mexico. Hoa Kỳ nhập cảng 700,000 thùng dầu từ Mexico mỗi ngày. Đánh thuế quan 5% sẽ làm tăng 3 Mỹ Kim một thùng và sẽ làm tăng giá xăng, chưa kể nếu tăng lên 25% tariff. Ngoài ra Hoa Kỳ lọc dầu thô thành xăng và bán lại cho Mexico, cũng như bán khí đốt  với mức 5 tỷ cubic feet một ngày. Nếu Mexico trả đũa và đánh tariff lại trên các sản phẩm này, các kỹ nghệ Hoa Kỳ sẽ bị thiệt hại nhiều. Có nghĩa người tiêu thụ và kỹ nghệ dầu hỏa của Hoa Kỳ đều bị ảnh hưởng nhiều với tariff của Trump.

Ngành canh nông dĩ nhiên bị nặng và ảnh hưởng trực tiếp, thấy ngay với người tiêu thụ khi đi chợ. Hoa Kỳ nhập cảng 28 tỷ Mỹ Kim thực phẩm của Mexico. Đánh tariff lên các đồ này sẽ làm giá trái cây, rau lên ngay lập tức sau ngày 10 tháng 6 khi tariff của Trump bắt đầu. Ngược lại,  khi Mexico trả đũa lại, đánh tariff lên các sản phẩm canh nông của Hoa Kỳ như bắp, đậu nành, sữa, thịt bò, thịt heo, các nhà canh nông của Hoa Kỳ tại các tiểu bang ủng hộ Trump như Iowa, Kansas, Nebraska..v.v.. sẽ thấy ngay thiệt hại. Vì bị Tàu không mua đậu nành và các sản phẩm khác là nhà nông Hoa Kỳ đã quá mệt, nay lại còn thêm Mexico, rất nhiều người làm nghề nông sẽ phá sản, dù Trump hứa hẹn sẽ tăng tiền trợ cấp lên vài chục tỷ Mỹ Kim.

Có nghĩa chiến tranh mậu dịch của Trump sẽ tai hại nhất cho các thành phần dân chúng là căn bản ủng hộ Trump trong kỳ bầu cử 2016 giúp Trump thành tổng thống. Một số vẫn còn trung thành với Trump nhưng đa số các người này giữ thái độ chờ đợi. Nếu ảnh hưởng quá nặng đến túi tiền của họ, Trump sẽ mất phiếu của những người dân này dể dàng!

Với chiến tranh mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Mexico bắt đầu vào ngày 10 tháng 6 này, gần như chắc chắn thỏa ước mậu dịch giữa ba xứ Hoa Kỳ, Mexico và Canada để thay thế NAFTA thời Clinton, sẽ không thông qua được tại Quốc Hội của 3 xứ. Phe Dân Chủ tại Hạ Viện chống thỏa ước mậu dịch gọi là USMCA này. Mexico dĩ nhiên bị tariff của Trump sẽ không thông qua với quốc hội của Mễ. Canada chưa rõ. Nhưng như thế tình trạng mậu dịch của 3 xứ sẽ ở trạng thái không tốt đẹp khi không có thỏa ước để thay Nafta và sẽ ảnh hưởng nhiều đến kinh tế cả 3 quốc gia.

Cũng trong tuần lễ qua, chính quyền Trump cũng chơi luôn Ấn Độ về mậu dịch. Xứ này xuất cảng sang Hoa Kỳ 83.2 tỷ Mỹ Kim hàng hóa và một phần không bị đánh thuế quan tariff vì Ấn Độ được coi như thiếu mở mang. Nay Trump hủy bỏ chuyện này, có nghĩa Ấn Độ sẽ bị tariff nhiều hơn.

Những quốc gia như Đại Hàn, Nhật và Đức xuất cảng sang Hoa Kỳ nhiều về xe hơi cũng bị Trump đe dọa đánh tariff 25% lên xe nhập cảng từ các xứ này và cho hạn 6 tháng để thương thuyết! Có nghĩa Trump không từ ai, đồng minh cũng chơi hết về tariff không khác gì chơi Tàu! 

Đây là một sai lầm ngu xuẩn lớn của Trump. Vì với Trung Hoa trả đũa lại ráo riết, không chịu lùi, Hoa Kỳ cần sự ủng hộ của các đồng minh để áp lực lên Trung Hoa. Nay với chiến tranh mậu dịch Trump mở rộng khắp nơi trên toàn cầu, Hoa Kỳ sẽ bị cô lập trong cuộc chiến với Tàu. Có nghĩa toàn cầu đang trên đà chia làm 2 phe, một phía là Hoa Kỳ, phe kia là Trung Hoa đang mở rộng tìm đồng minh. Với chuyện Trump mở rộng chiến tranh mậu dịch lên cả các đồng minh của mình, đây chính là phương cách tốt nhất để đẩy bạn mình sang kẻ thù Trung Hoa và sẽ làm thiệt hại lớn trong tương lai trên thế chiến lược địa dư toàn cầu.

Thị trường chứng khoán gần đây đã xuống nhiều vì cuộc chiến mậu dịch của Trump với Trung Hoa. Nay bồi thêm chiến tranh mậu dịch với Mexico, Ấn Độ và các đồng minh Canada, Tây Âu, Nhật Bản, Đại Hàn, nhiều phần stock market sẽ đi vào thị trường gấu, bear matket, hay có thể sẽ sụp đổ, stock crash, trong tương lai.

Trump coi kinh tế mạnh, stock lên là ưu điểm của mình. Nay với cuộc chiến mậu dịch mở rộng khắp nơi của Trump sẽ làm stock sụp đổ nay mai, câu hỏi được đặt ra là phải chăng Trump đã không còn tin tưởng mình có thể thắng trong kỳ bầu cử 2020 sắp đến? Và Trump không còn giữ gìn gì nữa, tung hê tất cả, làm những chuyện gì mình muốn làm, bất chấp hậu quả, muốn ra sao thì ra. Nước Mỹ có tiêu hay không cũng mặc kệ. Hay cả toàn cầu có tiêu tùng luôn, cũng ráng mà chịu! Miễn Trump làm được theo ý mình muốn làm từ bấy lâu nay!!!

Chiến tranh với Iran?
 
 
Ngày thứ năm 13 tháng 6 vừa qua, hai chiếc tàu chở dầu đã bị tấn công trên vịnh Oman, sát với eo biển Hormuz. Hai chiếc tàu vĩ đại tanker chở dầu xuất cảng từ xứ United Arab Emirates, một chiếc của Nhật, chiếc kia của Na Uy, đã bị gắn những mìn nổ vào sườn tàu và bốc cháy. 

Vùng biển này chỉ cách xa bờ của Iran chừng 20 dặm và những hình chụp và video từ vệ tinh kiểm soát đã cho thấy tàu chiến loại nhỏ của Iran đã có mặt trước khi có vụ nổ của tanker. Ngoài ra còn có hình ảnh của lính hải quân Iran  leo lên gỡ mìn gắn không nổ ngay trên sườn tàu của tanker! 

Tuy Iran phủ nhận trách nhiệm, ngoại trưởng Mike Pompeo đã họp báo lên án Iran là thủ phạm và đe dọa sẽ có biện pháp trừng trị. Trump cũng tố cáo Iran là muốn đóng eo biển Hormuz và ngăn chặn con đường chở dầu xuất cảng. Nhưng đáng ngạc nhiên là Trump đã tỏ ra hòa hoãn hơn ngoại trưởng Pompeo và cố vấn an ninh John Bolton. Trump tuyên bố là sẵn sàng nói chuyện trực tiếp với chính quyền Iran khi Iran sẵn sàng để bàn thảo!

Được biết Bolton và Pompeo là hai tay diều hâu hạng nặng về Iran, thúc đẩy Trump cứng rắn và gia tăng áp lực lên Iran tối đa.
Điều khôi hài là chính Trump đã than phiền về cố vấn an ninh của mình là Bolton,  rằng chính Trump phải ngăn chặn Bolton không được diều hâu quá đáng. Và Trump nói trước là không muốn có chiến tranh với Iran khi Bolton tuyên bố yêu cầu bộ Quốc Phòng cho hàng không mẫu hạm Abraham Lincoln cùng hải đoàn tháp tùng sang vùng biển Arabian Sea, cùng với các phi đoàn dội bom di chuyển sang Trung Đông để sẵn sàng trấn áp Iran.

Tuy Bolton và Pompeo sửa soạn sẵn để gây chiến tranh với Iran, người ngăn chặn lại chính là Trump! Trump không hề muốn có một cuộc chiến tranh nào khác trên vùng đất Trung Đông. Ngay cả tại Syria, sau khi tuyên bố đã diệt được ISIS, Trump tuyên bố sẽ rút hết quân của Hoa Kỳ về, không dính líu gì nữa, để mặc cho đám quân Kurds là đồng minh của Hoa Kỳ chống với ISIS, không còn được bảo vệ một khi bị quân của chính quyền Assad tấn công. Việc muốn rút hết quân Hoa Kỳ, bỏ rơi đồng minh Kurds bị chống đối nhiều nên Trump phải để lại hơn một ngàn quân, không dám rút hết!

Chính vì biết Trump tiền hậu bất nhất, hay tuyên bố sảng, lúc nói thế này, lúc thế khác,  nên những đe dọa của Trump không còn chút giá trị nào.  Ngoài ra chính quyền Iran biết được tẩy của Trump là không muốn có một cuộc chiến tranh nào khác tại Trung Đông, gọi Trump là Twitter tiger, không phải là cọp giấy như Mao Trạch Đông gọi Mỹ khi xưa, nhưng Trump cũng chỉ là cọp dọa suông bằng Twitter, không dám làm gì!

Chính vì thế nên Iran đã trả đũa Hoa Kỳ về vụ cấm vận và ngăn chặn Iran bán dầu hỏa, bằng cách cho tấn công các tàu tanker chở dầu đi ngang qua eo biển Hormuz là vùng biển thắt chặt như cái eo giữa Iran và Saudi Arabia và các quốc gia vùng Vịnh. Iran học được chính bài học của Trump là cái gì cũng chối hết, dù sự thật hiển nhiên vẫn chối! Nên dù cho Hoa Kỳ có trưng bằng chứng là có video và hình chụp là có tàu nhỏ của Iran chạy sát các tanker, gắn mìn vào hông tàu và cho nổ, Iran tiếp tục phủ nhận, cho rằng chính Hoa Kỳ bày ra để đổ tội cho Iran!

Ngoài ra Iran còn trông vào các đồng minh của Hoa Kỳ như Tây Âu, Nhật Bản, hiện giờ đã không còn chút tin tưởng nào vào những tuyên bố của chính quyền Trump, lúc nói thế này lúc thế khác! Các xứ đồng minh của Hoa Kỳ đều lên tiếng kêu gọi sự tự chế tối đa, không nên gia tăng hiềm khích hay gia tăng căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Iran.
 
Có nghĩa các xứ Tây Âu đều không tin những tố cáo của Hoa Kỳ, dù có rành rành thế nào chăng nữa! Đức đòi phải điều tra thêm và có bằng chứng rõ ràng hơn nữa, cũng như phải tránh vòng xoáy gia tăng căng thẳng! Phát ngôn nhân của Liên Hiệp Âu Châu Maja Kocijancic tuyên bố sẽ thảo luận về vụ Iran và tấn công tàu dầu này, nhưng khuyến cáo là cả vùng Trung Đông cần tránh leo thang căng thẳng. Có nghĩa Tâu Âu không muốn kết tội Iran ngay lập tứcnhư Hoa Kỳ mong muốn.

Lý do là vì các chính quyền Tây Âu không còn chút tin tưởng nào về Trump. Cũng như không muốn bị lôi kéo vào thêm một cuộc phiêu lưu khác của Hoa Kỳ tại Trung Đông. Thực sự các quốc gia như Pháp, Đức, Anh đều hầm Trump về việc Trump rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa ước nguyên tử với Iran hồi tháng 5, 2018.  Từ khi tranh cử, Trump đã gọi thỏa ước do chính quyền Obama cùng các xứ  Tây Âu và Nga, Trung Hoa, ký kết với Iran nhằm ngăn chặn Iran không tiến tới trong việc chế bom nguyên tử, là thỏa ước tệ hại nhất lịch sử vả hứa hẹn sẽ bỏ thỏa ước này khi đắc cử. 

Ngày 8 tháng 5, 2018, Trump chính thức rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa ước với Iran. Nhưng các quốc gia khác ký kết với Iran như Nga, Tàu, Đức, Anh, Pháp, đều tiếp tục ở lại và Iran vẫn tôn trọng thỏa ước này, không tinh luyện thêm uranium. Nhưng những áp lực tiếp tục của chính quyền Trump đã gây ra khó xử cho các quốc gia trên. Là cấm các công ty không được làm ăn với Iran, nếu không sẽ vi phạm luật của Hoa Kỳ. Cũng như không cho hệ thống ngân hàng quốc tế được giao dịch với Iran, có nghĩa các công ty của Tây Âu, Nga, Tàu đều không thể trả tiền cho Iran khi mua dầu hay được ngân hàng trả tiền khi đầu tư tại Iran.

Những chế tài về kinh tế này đã làm kinh tế Iran kiệt quệ và trên đường phá sản. Nhưng đến tháng 5, 2019 chính quyền Trump ra lệnh cấm hoàn toàn các quốc gia khác không được mua dầu hỏa của Iran, nếu không chính những quốc gia này sẽ bị cấm vận với Hoa Kỳ. Những quốc gia quan trọng nhất cho Iran là Trung Hoa, Nhật, Ấn Độ, Đại Hàn,  trước giờ mua dầu từ Iran và giữ cho kinh tế Iran không hoàn toàn sụp đổ. Với lệnh mới này, các quốc gia Á Châu mua dầu của Iran đều phải ngưng cả, chỉ trừ Trung Hoa là còn tiếp tục, nhưng lợi dụng bắt chẹt để mua dầu với giá thấp tối đa!

Ngoài ra Trump cũng cho cấm luôn các quốc gia trên toàn cầu không được mua kim loại quặng mỏ của Iran, là nguồn lợi quan trọng chỉ sau dầu hỏa cho Iran. Với đòn này, Hoa Kỳ đã dồn Iran vào đường cùng. Và như các xứ Tây Âu đã tiên đoán, Iran bắt đầu trả đũa lại bằng cách cho tấn công các tàu chở dầu. Tháng trước, 4 tàu chở dầu đã bị tấn công, hai chiếc của Saudi Arabia, một chiếc của United Arab Emirates,  chiếc nữa của Na Uy. Tuy nhiên thiệt hại nhẹ. Iran cũng cho quân Houthi của Yemen là quân phiến loạn do Iran bảo trợ bắn hoả tiễn sang cơ sở dầu hoả của Saudi Arabia. Tuy nhiên lần tấn công vào hai chiếc tàu dầu tankers này thiệt hại nặng nề hơn, tuy không có ai chết.

Mục đích của Iran là ra mặt tấn công đủ để ai cũng biết là do Iran nhưng không lộ liễu quá, cũng như không thiệt hại nhiều quá đến Hoa Kỳ hay các xứ đồng minh để Hoa Kỳ có cớ khởi sự chiến tranh.  Tuy nhiên các cuộc tấn công này nhằm cho giá dầu hỏa tăng cao để Iran có thêm nguồn lợi. Cũng như để chứng tỏ cho Hoa Kỳ biết là Iran vẫn có thể cho đóng cửa hoàn toàn con đường tiếp tế dầu tại eo biển Hormuz, nhằm áp lực trên các đồng minh của Hoa Kỳ cũng như áp lực trên Trung Hoa cần mua dầu từ Iran và các xứ của vùng Vịnh.

Sự tính toán của Iran là Trump không muốn có một cuộc chiến tranh khác tại Trung Đông nên sẽ không bao giờ ra lệnh tấn cộng Iran trực tiếp. Iran cho tấn công các tàu chở dầu tankers và đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz để Hoa Kỳ bãi bỏ chế tài cấm vận và cấm các quốc gia khác không mua dầu hỏa của Iran.  Nhưng Iran từ chối không thương thuyết với Hoa Kỳ khi Hoa Kỳ chưa bỏ cấm vận và không tôn trọng thỏa ước nguyên tử đã ký kết thời Obama. Iran cũng đe dọa sẽ cho tinh luyện lại uranium và sẽ hủy bỏ toàn bộ thỏa ước với các quốc gia còn lại của Tây Âu, Nga và Trung Hoa nếu các xứ trên không tìm được cách để qua mặt Hoa Kỳ và giao thương và đầu tư lại với Iran.

Thực sự ngay trong tuần qua, thủ tướng Abe của Nhật đã sang Iran để gặp tổng thống Rouhani và thủ lãnh Hồi Giáo tối cao của Iran là Khameni. Nhiều phần Abe đã mang thông điệp của Trump để mở cuộc thương thuyết, dù Abe không nói ra điều này. Nhưng cuộc tấn công vào chính chiếc tàu tanker chở dầu của Nhật Bản,  ngay trong khi thủ tướng Nhật Bản Abe đang công du tại Iran đã chứng tỏ phe cứng rắn Revolutionary Guards của Iran đã nắm thượng phong và chủ trương không thương thuyết với Hoa Kỳ. Ngay chính thủ lãnh Hồi Giáo Khameni cũng đã tuyên bố Trump không thể tin tưởng được và không thể thương thuyết với Trump!

Điều này cho thấy điều đáng lo ngại hiện nay là những tính toán nhầm của cả hai phía Hoa Kỳ và Iran sẽ dễ dàng gây ra một cuộc chiến tranh rộng lớn. Dù Trump đã chính thức tuyên bố không muốn có chiến tranh với Iran, nhưng Trump bị dẫn dắt bởi cố vấn an ninh John Bolton và ngoại trưởng Mike Pompeo, dễ dàng đi vào thế chẳng đặng đừng và phải tuyên chiến với Iran. Việc này dễ xảy ra khi tình hình leo thang và một tấn công của Iran đi quá đà làm tổn thất nhân mạng cho Hoa Kỳ hay thiệt hại quá lớn cho Saudi Arabia hay United Arab Emirates.

Đằng khác Do Thái, Saudi Arabia đều muốn dùng bàn tay của Hoa Kỳ để diệt hậu họa là Iran nên sẽ tìm đủ cách để thúc đẩy cho chiến tranh giữa Hoa Kỳ và Iran thành hình. Do Thái sợ Iran sẽ đạt được vũ khí nguyên tử và sẽ bắn sang Do Thái với hỏa tiễn tầm xa Iran đã có sẵn, đủ mức để tiêu diệt toàn thể xứ này với một hay hai quả bom!

Saudi Arabia trong thế tranh dành quyền lực tại vùng Trung Đông, hiện đang gián tiếp đánh nhau tại Yemen. Với thái tử Mohamed của Saudi hung hăng hiếu chiến, muốn diệt Iran nhờ quân lực của Hoa Kỳ sẽ tìm đủ cách để thúc đẩy Trump ra lệnh dội bom và hủy diệt Iran hộ cho mình!

Tóm lại, tình hình Trung Đông tiếp tục là điểm nóng đe dọa hòa bình. Những tính toán nhầm, quyết định sai lạc của hai phía Hoa Kỳ và Iran dễ dàng để đưa vùng nhiều biến loạn này vào biển lửa của chiến tranh và kinh hoàng.

Cực tả và cực hữu
 

 
Những chu kỳ cấp tiến và bảo thủ trong xã hội và chính trị của Hoa Kỳ vốn là đặc điểm của xứ này trong nhiều thập niên cận đại,  hiện đang thay đổi để trở thành chu kỳ của cực tả và cực hữu.

Lý do là xã hội Hoa Kỳ đã phân hóa đến cực điểm. Trên mọi lãnh vực, thành phần trung dung đứng giữa, ôn hòa, giữ cho xã hội cân bằng và ít thay đổi, biến loạn, gần như không còn nữa. Tất cả đã tách lui dần về phía của hai cực, đối chọi và trái ngược hẳn nhau,  khó lòng hòa hợp và ổn thỏa được.

Phe cấp tiến, đưa được Barack Obama lên thành tổng thống da đen đầu tiên, tưởng rằng đã biến đổi được Hoa Kỳ chỉ còn một con đường để tiến tới của dân chủ cấp tiến, đã vỡ mộng khi Donald Trump thắng cử và đưa Hoa Kỳ vào bảo thủ quá khích của cực hữu. 

Sau hơn hai năm rưỡi nắm chính quyền, Trump đã biến Hoa Kỳ thành một quốc gia hoàn toàn di chuyển sang điểm nhọn cuối cùng của cực hữu, sẵn sàng rơi vào vực  thẳm của phát xít như thời của Mussolini tại Ý và Hitler của Đức Quốc Xã của Đệ Nhị Thế Chiến trước kia.
Bằng chứng rõ ràng nhất cho chiều hướng cực hữu phát xít này là sự bênh vực của Trump đối với nhóm biểu tình white supremacists tại Charlottesville. Các tổ chức Neo Nazi, Ku Klux Klan, đều coi Trump là thần tượng, cho rằng Trump là lãnh tụ để dẫn dắt Hoa Kỳ đi vào con đường của phát xít, kỳ thị như các nhóm này hằng chủ trương.

Những chính sách về di dân và bảo vệ biên giới của chính quyền Trump là biểu tượng cho những xấu xa và tàn ác đối với con người, không còn kể đến lương tâm và lòng nhân đạo, sẵn sàng chà đạp lên phẩm giá của những kẻ di dân khốn cùng. 
Những vi phạm nhân quyền này của chính quyền Trump không thua gì những hành động tàn nhẫn của các chế độ độc tài của các quốc gia Phi Châu. Điển hình là những cảnh giam giữ trẻ con, giật những đứa trẻ sơ sinh ra khỏi tay của những bà mẹ, phân tán gia đình để giam riêng coi như tội phạm, những người di dân chỉ có tội là đi tìm đường sống cho gia đình mình bằng cách xin tỵ nạn tại Hoa Kỳ.

Điều trái khoáy là Trump thắng cử vì được đa số phiếu của những người Evangelicals, lúc nào mở miệng cũng nói đến chuyện Thượng Đế, chuyện tốt lành, coi tôn giáo là tối thượng. Nhưng như ứng cử viên Pete Buttigieg vạch ra trong buổi tranh luận của phe Dân Chủ tuần qua, khi ủng hộ những chính sách về di dân tàn ác này của Trump, những người nhân danh tôn giáo này đã đánh mất quyền kêu gọi Thượng Đế của mình! Vì Thượng Đế nào chấp nhận cho những việc làm dã man như thế!

Một trong những giáo điều của cực hữu tại Hoa Kỳ là bảo vệ người giàu tối đa bằng cách giảm thuế. Đạo luật cắt thuế của Trump được phe Cộng Hoà ủng hộ tận tình và đưa ra thành luật hai năm trước đã tạo cho giới giàu và các công ty hưởng hơn 90% lợi lộc do việc cắt giảm thuế này. Người nghèo và giới trung lưu không được chút lợi nào. Những người dân trung lưu ở các tiểu bang như California, New York, vốn theo phe Dân Chủ nhiều còn thấy thuế lợi tức phải đóng mỗi năm tăng cao hơn trước!

Trong khi đó, luật cắt thuế này của Trump đã làm thâm thủng ngân sách quốc gia hàng trillion, ngàn tỷ Mỹ Kim, làm món nợ quốc gia tăng nhanh khủng khiếp! Phe bảo thủ cực hữu đòi thăng bằng ngân sách bằng cách cắt giảm hết các tiền giúp người nghèo, chi tiêu về xã hội. Food stamps, Medicaid, các chương trình giúp dân nghèo bị cắt nhiều, kết quả dân nghèo bị thiệt hại thêm, trong khi người giàu càng giàu thêm.

Điểm tệ hại của cực hữu là không phải chỉ muốn giúp người giàu được thêm lợi lộc. Thực sự hiện nay 1% số người giàu nhất của Hoa Kỳ đã chiếm giữ đến 80% tài sản của quốc gia, 99% dân chúng còn lại chia nhau những rơi rớt vụn vặt! Nhưng phe cực hữu chưa vừa lòng! Cho rằng chi tiêu về y tế quá nhiều cho người nghèo, cần phải cắt thêm để có tiền chi tiêu cho quốc phòng và để các công ty đỡ tiền về bảo hiểm y tế, nhờ thế stock mới lên và người giàu có stock sẽ giàu thêm nữa!

Phe cực hữu muốn phá y tế Obamacare, một thành quả của chính quyền Obama đã giúp cho thêm vài chục triệu người có bảo hiểm y tế. Tuy bỏ hẳn Obamacare không thành công tại Thượng Viện khi thượng nghị sĩ quá cố John McCain bỏ phiếu chống, chính quyền Trump tìm cách phá Obamacare cho người nghèo bằng cách hạn chế tối đa, không cho quảng cáo để dân chúng biết quyền lợi của mình. Cũng như cho các hãng bảo hiểm y tế bán những bảo hiểm vô giá trị, bịp bợm, thu tiền nhưng khi có bệnh, không chịu trả tiền!

Những điều này thời Obama đều cấm, nhưng đến Trump vì muốn phá tất cả những gì của Obama để lại, nên cho các công ty làm bậy, mục đích để đổ tội cho Obamacare.  Trump tiếp tục phá bằng cách không cho liên bang trả tiền trợ giúp các hãng bảo hiểm để giới hạn cho dân chúng xài Obamacare khó khăn hơn khi mua bảo hiểm này. Có nghĩa tuy không bỏ được luật nhưng Trump tìm đủ cách để ngăn chặn và phá ngầm để dân nghèo không còn hưởng lợi được do Obamacare nữa! Có chết thì ráng chịu!

Tất cả những quá đáng của cực hữu này đều đã được Trump cho thi hành trong hai năm rưỡi qua. Và với một năm rưỡi còn lại, dĩ nhiên Trump sẽ còn nhiều chuyện khác, nhiều đòn khác sẽ tung ra để giúp dân giàu,  hại dân nghèo. Cũng như bắt đầu cho ICE, cơ quan cảnh sát bắt di dân lậu đi bố ráp và trục xuất hàng chục triệu dân nhập cảnh lậu, đã sống tại Hoa Kỳ hàng mấy chục năm, vẫn bắt để trục xuất như thường. Dù cho có con cái đẻ tại đây và là công dân Hoa Kỳ, nhưng bố mẹ nhập cảnh lậu, không có giấy tờ vẫn bị bắt và đuổi về Mễ, gia đình phân tán cũng mặc kệ. Cảnh khổ lan tràn cho đám dân này, cũng ráng chịu cho quen!

Dĩ nhiên những quá đáng và tội ác do chính quyền Trump gây ra về chuyện di dân cũng sẽ bị những phản ứng quật ngược. Dân chúng Mỹ có thể nói đa số vẫn nhiều người tốt bụng, có lòng nhân đạo, sẽ không thể nhìn mãi những cảnh tượng vô nhân mà không động lòng trắc ẩn. Tuy dân Mỹ có những kẻ đạo đức giả cũng nhiều, nhưng người tốt cũng không phải ít. Hơn hai năm trời Trump nắm quyền cũng đã làm nhiều người tỉnh ngộ, sáng mắt ra và thấy rằng không thể chấp nhận Trump mãi được, đừng nói đến có thêm nhiệm kỳ 2!

Tuy nhiên như quả lắc đã lên đến cao điểm về cực hữu, động năng lắc lại theo chiều kia sẽ làm xã hội Hoa Kỳ  biến thể theo chiều hướng cực tả, tương xứng với những thái quá của cực hữu những năm vừa qua.

Điều này được thấy rõ ràng nhất trong hai đêm tranh luận của các ứng cử viên Dân Chủ tại Miami tuần qua. Vì con số ứng cử viên lên đến hai mươi mấy người, 20 người được chọn để tranh luận, chia làm 2 buổi, mỗi buổi 10 người.
Cả hai đêm 26 và 27 tháng 6, 2019 vừa qua, nổi nhất là các ứng cử viên cực tả. Đêm đầu có thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, chủ trương bảo hiểm y tế công cộng “Medicare for all”, tha hết tiền nợ đi học của sinh viên, đánh thuế nặng dân giàu, bắt các công ty lớn như Apple, Amazon phải chia thành mảnh nhỏ..v.v.. Bà này đưa ra rất nhiều chương trình, đều theo cấp tiến cực tả.
Về di dân, ứng cử viên Castro đòi bỏ luật coi là tội hình những người di dân lậu, mở cửa đón tiếp di dân. Ứng cử viên Cory Booker, thượng nghị sĩ  da đen của New Jresey, cũng đưa ra những chương trình cấp tiến và nổi bật.

Đêm sau đặc biệt hơn vì có cựu phó tổng thống Joe Biden, người đang dẫn đầu trong thăm dò dư luận. Biden bị tấn công tơi bời do thượng nghị sĩ  Kamala Harris của California, đưa ra những chất vấn Biden vì vụ Biden chống chuyện busing, cho trẻ con đen đi bus tới các trường khu da trắng thời xưa. Biden chống chuyện này trong khi Harris là da đen, lúc nhỏ tham dự vào chuyện busing này. Biden cũng bị Harris tấn công vì Biden khoe là cộng tác thời xưa với hai thượng nghị sĩ miền Nam kỳ thị nặng!
Biden bị chê nhiều vì đối đáp với Harris quá dở. Sau vụ tranh luận này, Biden xuống dốc nhiều, sợ khó lòng giữ được hàng đầu trong cuộc chạy đua.

Thượng nghị sĩ Bernie Sanders cũng nổi nhiều vì đưa ra những chương trình cực tả tối đa, tự nhận mình theo xã hội chủ nghĩa! Dù Sanders được một số ủng hộ nhiệt thành, cũng như lần tranh với Hillary Clinron mấy năm trước, sau cùng bị coi là quá cực tả nên cũng khó thắng.
Ứng cử viên khác cũng nổi nhiều là Pete Buttigieg, thị trưởng thành phố South Bend của Indiana, ra mặt là gay, đồng tính luyến ái, hiện đang được chú ý nhiều.

Tựu trung những ứng cử viên của Dân Chủ sáng giá nhất sau cuộc tranh luận này đều đưa ra những chương trình cực tả. Cũng như thuộc thành phần da màu như Kamala Harris, Cory Booker, hay phụ nữ như Elizabeth Warren, Harris, hay gay như Buttigieg. Joe Biden tuy đang dẫn đầu nhưng bị lu mờ dần, có thể khó thắng nếu Harris hay Warren nổi bật lên hơn nữa.

Tuy nhiên điều quan trọng là việc đánh bại được Trump! Thực ra hiện nay theo hầu hết các thăm dò dư luận, ứng cử viên nào cũng đều trên điểm Trump cả! Có nghĩa hiện nay đa số dân chúng Mỹ đã chán những chuyện scandal của Trump. Cũng như thấy rõ Trump nói láo quá độ! Tờ Wasington Post gần đây cho biết Trump đã vượt mức nói láo hơn 10,000 lần từ khi thành tổng thống. Có nghĩa Trump nói láo mỗi ngày trung bình là 12 lần. Không nói láo, nói bậy, phóng đại, chuyện có nói không, chuyện không nói có, là Trump ăn không ngon, ngủ không yên!

Không còn ai tin tưởng được điều gì Trump nói nữa. Và sự mất tư cách của cả chính quyền Trump đã làm đa số dân chúng Mỹ muốn thay đổi và chờ ngày Trump thất cử và xuống chức! Lúc đó những khó khăn về luật pháp của Trump mới thực sự bắt đầu. Khi công tố viện của tiều bang New York sẽ bằt đầu cuộc truy tố về tội chủ mưu với Michael Cohen làm bậy khi tranh cử năm 2016. Cũng như chuyện ngăn cản công lý cuộc điều tra của Mueller. 

Chính vì những khó khăn về tội hình chờ đón nếu Trump thất cử, nên cuộc tranh cử sắp đến sẽ là chuyện sống chết cho Trump. Và chắc chắn cuộc bầu cử kỳ tới sẽ gay cấn gấp bội lần những cuộc tranh cử tổng thống trong lịch sử Hoa Ky từ trước đến nay.

Chúng ta hãy chờ xem!

Chính quyền vũng lầy



Thêm một bộ trưởng trong chính quyền của Trump làm bậy và bị áp lực phải từ chức! Ngày thứ sáu 12 tháng 7 vừa qua, bộ trưởng Lao Động R. Alexander Acosta tuyên bố sẽ từ chức một tuần sau, vào ngày 19 tháng 7. Acosta với Trump đứng cạnh tại South Lawn của tòa Bạch Cung, được Trump vỗ vai, an ủi vài câu lấy lệ, khen ngợi Acosta là bộ trưởng tài năng, học ở Harvard ra chứ không phải thường, rồi Trump lên trực thăng lên đường đi Milwauki và Cleveland!

Lý do Acosta phải từ chức vì vụ scandal Jeffrey Epstein. Tuần lễ vừa qua, công tố viện của toà án vùng phía Nam của New York ra lệnh bắt tỷ phú Jeffrey Epstein vì tội làm bậy gái vị thành niên, cũng như tổ chức đường dây dắt gái, sex trafficking, đưa đến các biệt thự của Epstein tại New York và Florida để làm bậy trong những buổi tổ chức của Epstein cho những kẻ nổi tiếng, những tỷ phú cũng như nhiều nhân vật quyền lực! 

Thực sự những tố cáo về chuyện làm bậy của Jeffrey Epstein đã xảy ra hàng 12 năm về trước tại Florida. Lúc đó Acosta là công tố viện của liên bang, đứng đầu về vụ điều tra Epstein bị nhiều cô gái còn vị thành niên tố cáo là đưa về biệt thự của Epstein tại Palm Beach và làm bậy. Epstein tung tiền ra thuê những luật sư giỏi nhất và danh tiếng nhất, trong đó có Ken Starr ngày trước là công tố viện điều tra để truất phế Bill Clinton. Starr sau đó ra hành nghề tư và được Epstein mướn cho cả một tập đoàn luật sư hùng hậu để bảo vệ cho Epstein! 

Luật sư khác nổi tiếng là Alan Dershowitz, giáo sư luật của đại học Harvard, trước kia biện hộ cho Hinckley, người bắn tổng thống Reagan. Nhờ có Dershowitz cãi, dùng phương thức biện hộ insanity defense, có nghĩa Hinckley bị bệnh tâm thần, mê tài tử Jodie Foster nên bắn Reagan để cô này để ý đến mình! Nhờ thế nên tên này thay vì tù rục xương, được Dershowitz cãi cho nên chỉ bị giam ttrong nhà thương, sau này được thả ra! Dershowitz sau vụ này nổi tiếng như cồn!

Với cả một đoàn luật sư tài năng hàng đầu và Epstein tung tiền như nước, Acosta đã bị thuyết phục để cho Jeffrey Epstein được một bản án rất nhẹ vào năm 2008. Thay vì phải ở tù chung thân nếu bị xử có tội, Epstein chỉ bị tù 13 tháng. Nhưng gọi là bị tù, Epstein ban ngày được về nhà làm việc 12 tiếng, vẫn sống trong biệt thự sang trọng của mình!

Chuyện Acosta làm bậy là giấu không cho các nạn nhân biết về deal quá đặc biệt hậu đãi Epstein này và đã phạm luật. Dĩ nhiên bên trong còn có những chuyện gì giữa phe luật sư của Epstein và Acosta nhưng giấu kín, không ai được biết. Acosta hiện đang bị bộ Tư Pháp điều tra về chuyện này xem Acosta có làm bậy gì không?!

Thực sự đây là những chuyện 12 năm về trước. Epstein tưởng rằng đã thoát, tiếp tục sống cuộc đời vương giả và hy vọng mọi chuyện sẽ chìm trong quên lãng. Nhưng trong hai năm gần đây một ký giả của tờ báo Miami Herald tên Julie Brown đã mở cuộc điều tra riêng và phỏng vấn trên 80 nạn nhân của Jeffrey Epstein và viết loạt bài phóng sự trên tờ Miami Herald gọi đây là một sự phản bội của công lý. Vì những nạn nhân của Epstein trước kia đều là những cô gái vị thành niên, bị dụ dỗ để trở thành nô lệ tình dục cho tên này, cũng như cho những khách đến dự tiệc party do Epstein tổ chức. Các nạn nhân này khi thấy Epstein chỉ bị xử với bản án quá nhẹ, coi như không có gì, đều uất ức và hợp tác với ký giả Julie Brown.

Điều làm cho loạt phóng sự của Julie Brown nổi bật là vì Jeffrey Epstein trước kia là bạn thân với Donald Trump! Trump đã tham dự nhiều buổi party của Epstein, cũng như tổ chức party tại Mar A Lago cho Epstein. Theo một người chuyên tổ chức party, Trump có lần gọi người này tổ chức một buổi riêng chỉ có hai người là Trump và Epstein tại dinh thự Mar A Lago của Trump, nhưng đưa 28 cô gái đẹp, kiểu mẫu, đến để giải trí cho buổi tiệc hai người. Không thấy nói trong số 28 cô này, có ai là vị thành niên hay không! Nhưng người tổ chức biết tiếng tăm của Jeffrey Epstein là chỉ thích gái nhỏ tuổi, còn vị thành niên, đã nói với Trump là không muốn liên hệ với Epstein nữa!

Riêng Trump trong một phỏng vấn của một tờ báo trên New York đã gọi Epstein là một kẻ siêu việt, terrific guy. Trump cũng tuyên bố Epstein cũng giống mình, thích gái đẹp, nhưng thiên về gái nhỏ tuổi nhiều hơn! Tuy nhiên sau khi Jeffrey Epstein bị điều tra tại Florida và nhận bản án nhẹ như đập khẽ vào tay năm 2008, Trump đã cách biệt ra với Epstein. Ngoài ra còn có một chuyện xích mích bất đồng gì đó giữa Epstein và Trump, không biết là về vấn đề làm ăn hay một lý do nào khác, Trump sau này tuyên bố là cả hàng chục năm không liên lạc gì với Epstein.

Ngoài Trump ra, Epstein còn liên lạc mật thiết với cựu tổng thống Bill Clinton! Clinton đã tham dự nhiều buổi party do Epstein tổ chức tại biệt thự tại Florida cũng như tại Manhattan. Clinton cũng dùng phi cơ riêng của Epstein để đi nhiều lần sang Phi Châu, Á Châu cho tổ chức từ thiện của mình. Dĩ nhiên sau năm 2008, Bill Clinton cũng tách xa với Epstein và hiện nay phát ngôn nhân của Clinton nói không còn liên lạc gì với Epstein.

Một nhân vật khác nổi tiếng dính vào Jeffrey Epstein là hoàng tử Andrew của hoàng gia Anh, em thái tử Charles. Andrew là loại tay chơi nên kết thân với Epstein và thường xuyên tham dự các buổi party của Epstein tại Palm Beach, Manhattan và Virgin Islands. Khác với Trump và Bill Clinton, cắt đứt liên lạc với Epstein sau vụ án năm 2008, Andrew tiếp tục hưởng thụ với Epstein. Gần đây hoàng tử Andrew bị tố cáo bởi Virginia Roberts Giuffre, một nạn nhân của Epstein. Cô này tố là năm mới có 17 tuổi, bị Epstein bắt phải phục vụ tình dục cho Andrew nhiều lần tại Manhattan cũng như ngay tại Luân Đôn. 

Epstein cũng sai một mụ tú bà làm ăn với Epstein tên Ghislaine Maxwell đưa gái vào Buckingham Palace cho Andrew. Thực sự Ghislaine Maxwell là loại sang trọng, tốt nghiệp đại học Oxford của Anh, là con nhà xuất bản Maxwell. Nhưng mụ này đã chiêu dụ để dắt gái vị thành niên cho Epstein, đưa về các dinh thự tại Manhattan và tại Palm Beach để phục vụ tình dục cho các thượng khách của Jeffrey Epstein!

Không phải chỉ ở Hoa Kỳ và Anh, vụ Jeffrey Epstein cũng đang nổ lớn tại Do Thái, cựu thủ tướng Do Thái là Ehud Barak, hiện đang ra tranh cử lại chức vụ này với đương kim thủ tướng Benjamin Netanyahu. Barak bị tố là làm ăn với Epstein và tay này đầu tư nhiều trong công ty của Barak. Không thấy nói Barak có bị tố về chuyện tình dục hay không? Nhưng nếu làm ăn với Epstein và tham dự party tại các biệt thự của Epstein, câu hỏi cũng sẽ được đặt ra!

Jeffrey Epstein bị bắt vào ngày thứ bảy 6 tháng 7, 2019 tại phi trường Teterboro của New Jersey khi phi cơ riêng của Epstein bay từ Paris sang hạ cánh. Đồng thời nhân viên FBI và cảnh sát của New York cũng tông cửa vào dinh thự Manhattan của Epstein để khám xét. Theo một bản tường trình, nhà chức trách đã tìm được một tủ sắt chứa đựng hình ảnh của các cô gái vị thành niên, nhỏ đến cỡ 14 tuổi, cũng như nhiều CD trên có để tên cô gái cộng với tên những người khác. Tuy nhiên tên ai, không được tiết lộ!

Câu hỏi được đặt ra là các CD hay tapes này có phải Jeffrey Epstein đã thu vào của các khách tham dự party và dùng để blackmail hay không? Và dĩ nhiên hiện nay các nhân vật nổi tiếng đã có thời giao du và tham dự các buổi party của Epstein như Trump, Clinton, Edward đều run sợ không biết có tapes nào của mình hay không?!!!

Jeffrey Epstein hiện đang bị giam và chưa được đóng bail để thả ra vì công tố viện đưa ra bằng chứng Epstein đã dùng tiền để mua chuộc nhân chứng. Cũng như tay này quá nhiều tiền, có máy bay riêng, có đảo riêng tại Caribbean, dễ trốn chạy nếu được đóng bail và thả ra. Hiện vụ này còn tiếp tục nổ lớn với nhiều diễn biến hấp dẫn xảy ra mỗi ngày. Điều đáng chú ý là công tố viện của toàn án vùng Nam của New York khởi xướng vụ bắt giam Jeffrey Epstein này cũng là công tố viện điều tra về vụ Michael Cohen làm bậy với Donald Trump trong vụ tranh cử 2016. 

Cohen nhận tội là vi phạm luật bầu cử khi được Trump ra lệnh dùng tiền mua chuộc và bịt miệng cô đào porno ngủ với Trump. Nhiều phần toà án New York này đã có bản cáo trạng giữ kín, đợi ngày Trump mất chức sẽ buộc tội và xử án Trump về chuyện phạm luật bầu cử này.

Việc bắt giam Epstein có dính líu gì đến chuyện công tố viện New York chơi Trump hay không, điều đó không được biết rõ. Nhưng rõ ràng là Trump áp lực để Acosta phải từ chức, có nghĩa Trump bắt đầu thấy rét và muốn gạt Acosta để bớt đi chuyện nhức đầu do Epstein đem lại!

Dù sao đi nữa, việc bộ trưởng lao động Acosta bị đuổi, chỉ là thêm một chứng cớ là chính quyền Trump của hơn hai năm qua đa số không ra gì, thiếu tư cách và sẵn sàng làm bậy! Nếu kể ra những nhân vật hoặc bị đuổi, từ chức dưới áp lực hay từ chức vì không thể làm việc được với Trump, con số quá nhiều, chưa bao giờ có chính quyền nào tệ hại như vậy.

Đầu tiên là Michael Flynn, cố vấn an ninh quốc gia, bị đuổi tháng 2, 2017 vì liên lạc với đại sứ Nga và nói láo với phó tổng thống Pence. Kế tiếp là Tom Price, bộ trưởng y tế, bị đuổi tháng 9, 2017 vì làm bậy chuyện đi du lịch! Rob Porter, thư ký toà Bạch Cung, bị đuổi tháng 2, 2018 vì tội đánh vợ. Kirstjen Nielsen, bộ trưởng nội an, bị đuổi vì không chịu thi hành lệnh bất nhân của Trump về di dân. Ryan Zinke, bộ trưởng nội địa, bị đuổi vì làm bậy chuyện business cá nhân. Jim Mattis, bộ trưởng quốc phòng, từ chức vì không chịu nổi Trump ra lệnh rút khỏi Syria. Jeff Sessions, bộ trưởng tư pháp, bị đuổi vì vụ điều tra Nga. Scott Pruitt, bộ trưởng bảo vệ môi sinh, bị đuổi vì làm bậy nhũng lạm. John Kelly, đổng lý văn phòng Bạch Cung, bị đuổi vì đụng độ với Trump quá nhiều. Anthony Scaramucci, giám đốc truyền tin của Bạch Cung, bị đuổi sau 11 ngày vì nói bậy bạ quá nhiều. Rex Tillerson, bộ trưởng ngoại giao, bị đuổi vì gọi Trump là moron, ngu xuẩn. McMaster, cố vấn an ninh sau Flynn, bị đuổi vì không được việc cho Trump!

Chính quyền Trump hiện nay được mô tả là chạy tự động auto pilot, vì không có kẻ cầm đầu. Gần như mọi bộ, mọi cơ quan trọng yếu đều chỉ có người đứng đầu tạm bợ, nhân viên dưới cứ theo nề nếp cũ mà làm, không có sự điều khiển, chỉ huy! Lý do là những người có tài, có tư cách, không ai muốn làm việc với Trump vì thấy trước là kẻ nào làm việc với Trump cũng bị cháy, thân bại danh liệt! 

Trump khi tranh cử, hứa hẹn là sẽ tháo nước làm sạch vũng lầy của chính quyền, drain the swamp. Thực ra hiện nay, toàn thể chính quyền của Trump là một vũng lầy còn nhơ nhớp, nhầy nhụa hơn hết trong lịch sử của Hoa Kỳ. Và bắt đầu từ chính người cầm đầu là Trump vậy!

Kinh tế toàn cầu sẽ đi vào suy thoái?
 

 
Cuối tháng 7 này, Ngân Hàng Trung Ương Fedral Reserve Bank của Hoa Kỳ sẽ họp và gần như chắc chắn, sẽ cắt giảm lãi xuất 0.25% cho tiền lời vay nợ ngắn hạn. 

Đây là một chiều hướng mới của kinh tế, nhắc nhở lại thời Great Recession năm 2008, khi lãi xuất trở thành zero để cứu nguy nền kinh tế, cộng thêm với việc in thêm tiền gọi là quantitative easing. Federal Reserve lúc đó mua công khố phiếu, để tăng lượng tiền tệ lưu thông, bơm tiền vào kinh tế để kinh tế Hoa Kỳ và toàn cầu không bị sụp đổ. Đây là phương cách cứu nguy gần như tuyệt vọng vào khoảng thời gian đó, đã được ví với chuyện chủ tịch Bernanke của Federal Reserve cho bay trực thăng lên để rải tiền xuống đất cho mọi người lượm!

Nhờ Federal Reserve và chủ tịch Ben Bernanke mạnh dạn cứu nguy, kinh tế Hoa Kỳ cũng như toàn cầu đã dần dần hồi phục trong hơn chục năm qua.  Trong mấy năm sau này, Federal Reserve đã tìm cách để bình thường hoá nền kinh tế và tăng lãi xuất từ từ 9 lần, mỗi lần tăng 0.25% để bây giờ mức lại xuất lên khoảng 2.25%.

Kinh tế Hoa Kỳ trong hai năm vừa qua đã rất mạnh, phát triển nhanh hơn ở mức 3-4%. Mức thất nghiệp trở thành thấp nhất trong 50 năm qua, đi xuống dưới mức 4% là mức các kinh tế gia cho là  mức tận dụng nhân công toàn diện, full employment. Trong những tháng vừa qua, tỷ lệ thất nghiệp chỉ là 3.6%, có nghĩa người dân nào muốn có việc đều có thể tìm được việc làm dễ dàng. Lương bổng của nhân viên cũng bắt đầu tăng hơn trước. Điều này làm một số kinh tế gia cho là lạm phát sẽ tăng lên. Lý do là lương bổng tăng, mức tiêu thụ sẽ tăng cao hơn, chủ nhân các công ty, xí nghiệp sẽ tranh đua nhau để kiếm công nhân vì tỷ lệ thất nghiệp quá thấp, phải tăng lương nhiều hơn. Mức lẩn quẩn này sẽ làm lạm phát gia tăng, nếu quá độ sẽ thành phi mã.

Để ngăn chặn chuyện này xảy ra, Federal Reserve Bank tăng lãi xuất để làm nguội bớt kinh tế và chặn lại lạm phát không vọt lên từ trong trứng nước! Đây là lý do tại sao Federal Reserve đã tăng lãi xuất 9 lần thành 2.25%, chỉ vì sợ lạm phát. Điều không ngờ và ra ngoài vòng tính toán của Federal Reserve là lạm phát không tăng gì cả, trái lại còn có vẻ muốn đi xuống, sợ sẽ trở thành giảm phát! 

Thông thường, mức lạm phát phải ở khoảng 2% hay trên một chút, mới giữ cho nền kinh tế không rơi vào tình trạng giảm phát deflation. Lý do là người dân phải có một chút lạm phát mới chịu mua sắm! Nếu không sợ giá cả tăng lên nhiều hơn trong tương lai, hay tệ hơn nếu nghĩ rằng không mua đồ bây giờ, đợi thêm vài tháng nữa, giá sẽ rẻ hơn, không ai mua bán gì cả, chỉ ngồi chờ giá thấp hơn nữa mới đi mua. Khi đó kinh tế sẽ chậm hẳn lại hay ngưng trệ hoàn toàn, nếu tất cả mọi người đều tính toán và hành động như thế!

Vì thế, khi mức lạm phát ở dưới 2%, Federal Reserve Bank lo ngại vì mối đe dọa giảm phát deflation rất khó chữa. Điển hình là Nhật Bản, rơi vào tình trạng giảm phát đã gần 30 năm nay, kinh tế yếu hẳn, để cho Trung Hoa qua mặt lấy mất địa vị cường quốc kinh tế thứ hai, chỉ sau Hoa Kỳ và đẩy Nhật thành hàng thứ ba.

Chính vì lo sợ giảm phát deflation nên khi thấy tỷ lệ lạm phát gần đây vẫn cứng đầu nằm ỳ ở mức 1.5%, Federal Reserve mới quyết định để cắt lãi xuất, sau khi tăng 9 lần gần chục năm qua. Thực sự hiện nay không ai có câu trả lời thỏa đáng cho hiện tượng tại sao mức lạm phát vẫn quá thấp, dưới 2%, khi kinh tế Hoa Kỳ đã hồi phục và phát triển mạnh trong mấy năm nay. Các mô hình kinh tế và các giáo điều các kinh tế gia dựa vào từ trước đến nay gần như vô dụng, không giải thích thoả đáng cho câu hỏi tại sao mức lạm phát lại quá thấp như thế!

Trước kia, một giải thích về mức lạm phát thấp là do Trung Hoa làm hàng hóa quá rẻ, bán đồ bên Mỹ với giá quá thấp, giết hết các kỹ nghệ sản xuất của Hoa Kỳ. Đồ Tàu rẻ quá so với đồ làm tại Hoa Kỳ nên dân Mỹ mua đồ Tàu gần hết, làm lạm phát không tăng được. Ngoài ra các tiến bộ về computer, internet đã làm mọi sự quá tiện lợi và rẻ đi nhiều. Thí dụ như mua đồ qua Amazon rẻ hơn nhiều so với đồ đi mua ở department store hay mall. Vì cạnh tranh do các tiến bộ về kỹ thuật này nên giá rẻ đi nhiều, không tăng được, kết quả lạm phát thấp.

Nhưng gần đây với cuộc chiến tranh mậu dịch, đồ Tàu bị đánh thuế quan tariff nặng hơn, giá mắc hơn so với lúc trước. Nhưng lạm phát cũng vẫn không chịu lên như các kinh tế gia tính toán!

Kết quả hiện nay các chuyên gia kinh tế vẫn gãi đầu gãi tai, chịu thua không giải thích nổi tại sao mức lạm phát không tăng lên qua khỏi mức 2% được!
Điều làm Federal Reserve Bank lo ngại hơn nữa là tình trạng kinh tế tại Âu Châu. Vùng này hiện bắt đầu đi vào suy thoái kinh tế. Tại Đức, mức sản xuất đã xuống nhiều vì hàng hóa máy móc xuất cảng sang Trung Hoa đã giảm thiểu đi nhiều vì cuộc chiến tranh mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa. Đức là đầu tàu về kinh tế cho cả Âu Châu, phát triển mạnh nhờ làm máy móc xuất cảng sang Trung Hoa. Với kinh tế Trung Hoa chậm lại, các máy móc từ Đức không xuất cảng được nữa,  nên trong hai tam cá nguyệt vừa qua, tổng sản lượng quốc gia của Đức đã xuống mức âm, định nghĩa của suy thoái kinh tế. 

Hiện nay mức lãi xuất tại Đức đã trở thành âm, công khố phiếu ở mức – 0.4%, có nghĩa người mua công khố phiếu của Đức đã chịu lỗ, mất tiền để nhờ chính phủ Đức giữ tiền hộ cho mình! Hiện tượng này trước giờ chưa bao giờ thấy nay đã trở thành thường xuyên và mức độ các công khố phiếu có lãi xuất âm này hiện nay đã lên đến hàng chục trillion Mỹ Kim.

Tuy thế cũng như hiện tượng đe dọa giảm phát deflation của Hoa Kỳ, mức tỷ lệ lạm phát của Âu Châu hiện nay cũng ở dưới mức 2% mặc dù lãi xuất đã xuống đến mức âm. Có nghĩa dù Ngân Hàng Trung Ương Âu Châu cắt giảm lãi xuất, mức lạm phát cũng không tăng lên được và đe dọa giảm phát deflation tại Âu Châu vẫn là mối đe dọa lớn lao.

Gần đây chủ tịch Ngân Hàng Trung Ương Âu Châu là Mario Draghi đã tuyên bố là cơ quan này sẽ cho cắt lãi xuất xuống thấp nhiều hơn và có thể dùng biện pháp bơm tiền quantitative easing mua trái phiếu các quốc gia Âu Châu trở lại, như thời 2008 trước kia. Lý do là kinh tế Âu Châu bắt đầu suy yếu nhiều hơn, có cơ đi vào suy thoái cho cả vùng. Draghi sẽ mãn nhiệm kỳ trong vài tháng nữa và thay thế ông này sẽ là bà Christine Lagarde, hiện đang là giám đốc Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF. Bà Lagarde còn có khuynh hướng gọi là bồ câu, dovish, có nghĩa cắt lãi xuất mạnh tay hơn cả Draghi. Vì thế riêng tại Âu Châu, trong tương lai, lãi xuất sẽ còn bị cắt nhiều và mạnh hơn để kích thích kinh tế cho vùng Âu Châu.

Kinh tế Trung Hoa cũng bắt đầu xuống nhiều. Trong tam cá nguyệt vừa qua, chính quyền Trung Hoa đưa ra con số là mức tăng trưởng là 6.2%, thấp nhất từ 27 năm qua, giảm đi so với tam cá nguyệt trước là 6.4%.. Tuy nhiên theo bản tường trình của Morningstar trên tờ báo Forbes, con số thực sự còn thấp hơn nhiều và chỉ là 3.25% - 3.5%. Lý do là chính quyền Trung Hoa đưa ra những con số lừa bịp không chính xác và hiện nay không ai tin tưởng nữa, Theo Morningstar, kinh tế Trung Hoa đã bị ảnh hưởng nặng nề do cuộc chiến mậu dịch và các hãng xưởng ngoại quốc đã bắt đầu dọn ra khỏi Trung Hoa và mở những cơ xưởng sản xuất tại các nước Đông Nam Á khác như Việt Nam để tránh thuế quan tariff. 

Trong hàng 30 năm qua, mức tăng trưởng của Trung Hoa  ở mức 15-20% nên hiện nay dù con số bịp bợm của chính quyền đưa ra là 6.2% cũng là con số đã quá thấp. Và nếu như bản tường trình của Morningstar chính xác, con số thực sự ở mức 3.25% cho thấy kinh tế Trung Hoa đã xuống dốc không phanh và còn sẽ xuống nhiều nữa trong tương lai.

Ảnh hưởng của suy thoái kinh tế tại Trung Hoa trên các quốc gia khác không phải là nhỏ. Như trường hợp của Đức đã chứng minh, một khi các công ty của Trung Hoa thắt chặt lại, không mua máy móc của Đức nữa, kinh tế xứ này đi xuống ngay trong hai tam cá nguyệt vừa qua. Nhật cũng là quốc gia Trung Hoa nhập cảng nhiều máy móc cũng như xe hơi nên hiện nay kinh tế Nhật cũng chậm lại.

Đại Hàn là quốc gia có giao thương với Trung Hoa rất mạnh nên khi Trung Hoa đi xuống, Đại Hàn cũng bị ảnh hưởng. Úc Châu, Canada cung cấp nhiên liệu nhiều cho Trung Hoa. Đặc biệt là  Úc, từ nhiều thập niên đã dính liền kinh tế với Trung Hoa nhờ xuất cảng quặng mỏ sang Trung Hoa. Nay việc xuất cảng này đã chậm lại một khi Trung Hoa giảm thiểu việc xây cất và sản xuất thép, nhôm v.v.. Nên nền kinh tế Úc Châu cũng bị ảnh hưởng nhiều. Những xứ như Brazil, cũng như các xứ Mỹ Châu La Tinh khác, South Africa cũng phát triển nhờ bán sản phẩm canh nông, nhiên liệu cho Trung Hoa, cũng bị vạ lây khi Tàu xuống dốc không phanh!

Hoa Kỳ hiện nay có nền kinh tế mạnh nhất trên toàn cầu. Các dữ kiện về tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất từ 50 năm nay,  hiện là 3.7%, cũng như về mức phát triển GDP, tam cá nguyệt trước là 3.1%, tam cá nguyệt vừa qua xuống 2.1%, vẫn còn là khá tốt. Tuy nhiên một khi các quốc gia trên toàn cầu đều đi xuống như hiện nay cho thấy, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới Hoa Kỳ trong những tháng tới.

Chủ trương hiện nay của Federal Reserve Bank là mặc dù kinh tế của Hoa Kỳ vẫn vững mạnh. Nhưng tương lai sẽ bị ảnh hưởng do kinh tế suy thoái của các quốc gia khác đem đến cho Hoa Kỳ. Lý do là các đại công ty của Hoa Kỳ có mức lợi tức do sản xuất bán ra trên toàn cầu chiếm đến hơn 50% lợi tức. Nên không sớm thì muộn, kinh tế của Hoa Kỳ sẽ bị ảnh hưởng lây và việc cắt lãi xuất từ bây giờ được coi như mua bảo hiểm  để ngăn ngừa những tai hại sẽ đến trong tương lai.

Thực sự gần như tất cả những chiều hướng xấu về kinh tế toàn cầu đều do cuộc chiến mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa đem lại. Tuy nhiên đây là điều cần thiết phải làm, tuy đã quá muộn nhưng vẫn còn hơn không, Hoa Kỳ cần phải triệt hạ Trung Hoa về kinh tế, trước khi Trung Hoa tiến đến mức qua mặt cả Hoa Kỳ về kinh tế và sẽ thống lãnh toàn cầu nếu Hoa Kỳ để yên.

Điều chính yếu là Federal Reserve có thể lèo lái kinh tế Hoa Kỳ để giảm đến mức tối thiểu  những ảnh hưởng xấu và không làm thiệt hại quá nặng cho Hoa Kỳ. Việc cắt giảm lãi xuất là bước đầu và nhiều phần sẽ còn hai hay ba kỳ cắt giảm nữa cho đến cuối năm.  Tuy nhiên điều đó có bảo đảm được sự giữ vững kinh tế Hoa Kỳ hay không? Chỉ thời gian mới trả lời được và chúng ta hãy chờ xem vậy!
 

 
Thị trường chứng khoán sẽ sụp đổ?
 
Trong mấy tuần lễ qua, thị trường chứng khoán trên Wall Street bắt đầu đi xuống và có triển vọng sụp đổ trong tương lai gần. 

Lý do chính  là các nhà đầu tư đánh hơi thấy kinh tế toàn cầu đang trên con đường suy thoái. Và tuy kinh tế Hoa Kỳ vẫn mạnh, ảnh hưởng của sự suy sụp kinh tế toàn cầu không sớm thì muộn, sẽ trôi dạt đến bến bờ của Hoa Kỳ  trong những tháng sắp đến.

Nguyên nhân chính vẫn là cuộc chiến mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa. Các cuộc thương thuyết giữa hai phe, đại diện bởi bộ trưởng tài chánh Mnuchin và Ủy Viên Mậu Dịch Lighthizer cho Hoa Kỳ và phó thủ tướng Liu He của Trung Hoa, gặp nhau qua lại cả hơn chục lần, đều không đi đến đâu!

Gần đây nhất là cuộc họp tại Thượng Hải, thất bại hoàn toàn! Trump nổi khùng, tuyên bố bắt đầu từ ngày 1 tháng 9, sẽ đánh thuế quan tariff 10% lên số hàng hoá của Tàu trị giá 300 tỷ Mỹ Kim,  gồm những đồ tiêu thụ trước giờ vẫn để yên, nay sẽ bị thuế quan.  Đe dọa này quan trọng vì khoảng 250 tỷ Mỹ Kim bị tariff 25% đánh trước kia là hàng hóa kỹ nghệ, không ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu thụ. Nhưng bây giờ là những đồ mua ở WalMart, Target, Costco như đồ chơi, TV, phone, vật dụng trong nhà. Có nghĩa tất cả hàng hóa Tàu từ đầu tháng 9 này sẽ bị thuế quan tariff hết!

Dĩ nhiên Tàu chơi lại ngay, hủy bỏ chuyện mua đậu nành của Mỹ. Hồi Trump gặp Tập Cận Bình tại Osaka hai tháng trước, tưởng rằng đã hòa hoãn, Trump hứa không đánh thêm tariff, cho hãng Huawei của Tàu mua lại chips của Mỹ. Ngược lại Tập Cận Bình hứa sẽ mua đậu nành lại để giúp nhà nông Hoa Kỳ và giúp Trump với giới nông dân, lực lượng nòng cốt của phe ủng hộ Trump.

Nhưng thái độ của Trung Hoa sau buổi họp tại Osaka đã cứng rắn hơn trước. Đặc biệt khi họ Tập cử bộ trưởng thương mại Zhong Shan vào ủy ban thương thuyết của Trung Hoa trong buổi họp tại Thượng Hải. Zhong Shan được coi như tay thương thuyết cứng rắn hạng nhất của Tàu, nhiều phần đã giúp cho Tập Cận Bình gạch bỏ hết các nhượng bộ của Trung Hoa về các khoản bắt Trung Hoa phải viết thành luật lệ, không được ăn cắp kỹ thuật của Hoa Kỳ, cũng như mở rộng thị trường.  Thoả thuận này trước kia tưởng đã xong và Trump hí hửng tuyên bố sẽ ký kết với Tập Cận Bình. Nhưng sau khi Zhong Shan giúp họ Tập gạch bỏ hết các khoản bất lợi cho Trung Hoa, Trump tức giận tuyên bố Trung Hoa trở mặt và đánh tariff mạnh hơn!

Với Zhong Shan nay giữ vai trò chính trong ủy ban thương thuyết mậu dịch của Tàu, Liu He bây giờ chỉ làm vì, thái độ của Tàu bây giờ là không chịu bị Trump ép nữa và sẽ phản pháo lại! Đây là lý do tại sao cuộc họp tại Thượng Hải đã nhanh chóng kết thúc và coi như thất bại hoàn toàn.

Chủ trương của Tập Cận Bình với Zhong Shan cố vấn bây giờ là chơi tới cùng. Trump đánh tariff bao nhiêu, Tàu sẽ trả đũa tương xứng. Tuy không còn bao nhiêu hàng hóa của Hoa Kỳ để đánh thêm thuế quan vì sự chênh lệch quá nhiều giữa cán cân mậu dịch hai xứ, Tàu còn nhiều đòn khác để chơi lại, không kém phần nặng nề! 

Đầu tiên là việc cho phá giá đồng quan hay nhân dân tệ renminbi. Thực ra đồng quan đã mất giá so với Mỹ Kim khá nhiều trong vài năm nay. Trước kia một Mỹ Kim ăn hơn 6 đồng quan, nay đã gần 7 quan. Nhưng khi Ngân Hàng Trung Ương Trung Hoa cho hạ thấp tiền quan hơn nữa, và Hoa Kỳ cho Trung Hoa vào danh sách quốc gia thao túng tiền tệ, currency manipulator, stock trên toàn cầu xuống ào ào ngay. Lý do là bây giờ ngoài chiến tranh mậu dịch, còn thêm chiến tranh tiền tệ. Điều này xảy ra giống như thời Depression thập niên 30’s, mọi quốc gia thi đua phá giá tiền tệ, gây ra khủng hoảng kinh tế càng ngày càng nặng hơn trước.

Nhưng việc cho phá giá đồng quan sẽ là vũ khí để Trung Hoa đối phó với thuế quan tariff của Hoa Kỳ. Vì với trị giá tiền quan thấp đi, hàng hoá Tàu sẽ rẻ hơn, bù lại với tiền tariff khi nhập cảng vào Hoa Kỳ. Đây là cách để Trung Hoa đối phó lại với tariff của Trump, giữ cho mức xuất cảng đồ sang Hoa Kỳ đỡ bị ảnh hưởng vì lên giá do tariff. Nhưng bù lại, khi tiền quan thấp, hàng hóa nhập cảng vào Trung Hoa sẽ mắc hơn, mức tiêu thụ của dân Tàu sẽ giảm đi. Ảnh hưởng của việc phá giá tiền quan trên nền kinh tế nội địa của Trung Hoa không phải là nhỏ và sẽ làm kinh tế Trung Hoa suy yếu hơn.

Thực sự Trung Hoa cũng không thể phá giá đồng quan quá nhiều được. Lý do là mới chỉ trong hai năm nay, đồng quan mới được vào basket các tiền tệ hạng nặng, hard currency như Mỹ Kim, Euro, Yen, Swiss Franc và được quốc tế công nhận cho việc trao đổi tiền tệ tự do. Nay phá giá đồng quan nhiều để chơi lại chuyện tariff của Hoa Kỳ, uy tín về bảo đảm tiền tệ cho quốc gia của Tàu sẽ bị mất hết và có hại trong tương lai trên thị trường tiền tệ quốc tế.

Ngoài ra một khi Trung Hoa cho phá giá đồng quan, các quốc gia Á Châu khác sẽ bắt buộc phải cho phá giá tiền tệ của mình, để cạnh tranh trong việc xuất cảng hàng hoá, khi đồ Tàu nhờ việc đồng quan đi xuống trở thành rẻ hơn nhiều.

Hơn nữa Trump có thể sẽ tiếp tục gia tăng tariff đồ Tàu nhiều hơn nữa, nếu đồng quan mất giá. Có nghĩa Trump thay vì chỉ đánh 10% tariff, sẽ đánh mạnh lên luôn thành 25% hay 35% nếu đồng quan mất đi 10 hay 15% giá trị so với Mỹ Kim. Có nghĩa Hoa Kỳ và Trung Hoa sẽ tiếp tục gia tăng chiến tranh mậu dịch, gia tăng chiến tranh tiền tệ, cho đến khi một xứ qui hàng. Hay cả hai xứ cùng chết. Và cả toàn cầu chết theo về kinh tế!

Ngoài chuyện phá giá tiền quan, Trung Hoa còn một thứ vũ khí quan trọng khác. Đó là các kim loại hiếm gọi là rare earth metals. Các kim loại này, gồm 17 thứ như lanthanum, gadolinium, neodymium, scandium, yttrium... cần thiết cho các kỹ nghệ điện tử và rất nhiều kỹ nghệ khác, kể cả cho việc làm vũ khí và quốc phòng. Trung Hoa chiếm giữ đến 90% việc sản xuất các kim loại hiếm có này. Hoa Kỳ trước kia có nhiều quặng mỏ để khai thác các kim loại này. Nhưng đã đóng cửa gần hết vì không cạnh tranh nổi với Tàu.

Hơn nữa, việc khai thác các quặng mỏ này rất tổn hại cho môi trường sinh sống. Nên dần dần Trung Hoa chiếm hết việc sản xuất các kim loại hiếm rare earth metals và có thể dùng đó làm đòn bẩy để đe dọa các quốc gia khác. Như Nhật mấy năm trước đây vì chuyện tranh giành đảo Điếu Ngư với Trung Hoa đã có lúc bị Trung Hoa không cho mua các kim loại hiếm này. Kết quả Nhật phải điều đình và gần đây đã đầu tư vào việc khai thác các quặng mỏ kim loại hiếm này tại Việt Nam cũng như vài xứ Á Châu khác.

Hoa Kỳ cũng đã bắt đầu cho mở lại các quặng mỏ rare earth metals để phòng ngừa việc Tàu hạn chế. Nhưng nếu Tập Cận Bình cho chơi xả láng, cấm hẳn việc xuất cảng sang Hoa Kỳ các rare earth metals, rất nhiều kỹ nghệ điện tử và các kỹ nghệ đòi hỏi kỹ thuật cao độ của Hoa Kỳ sẽ phải đóng cửa vì thiếu những kim loại này.

Điều này cho thấy trong một cuộc chiến tranh mậu dịch toàn diện và rộng lớn giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa, tuy Hoa Kỳ chiếm phần thượng phong nhưng nếu Trung Hoa trả đũa tận tình, thiệt hại hai bên đều không phải nhỏ. Điều rõ ràng là kinh tế cả hai xứ đều sẽ bị chậm lại hay đi vào suy thoái dễ dàng. Dĩ nhiên hiện nay toàn cầu đã bị ảnh hưởng và đang bước vào con đường suy sụp kinh tế cho cả toàn cầu. Một khi cuộc chiến mậu dịch nổ bùng hơn nữa, kéo theo cuộc chiến tiền tệ, kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào vực thẳm dễ dàng.

Đây là lý do tại sao các Ngân Hàng Trung Ương của mọi quốc gia hiện nay đang cắt lãi xuất tối đa để kích thích kinh tế và phòng ngừa cho suy thoái kinh tế. Federal Reserve Bank vừa cắt lãi xuất 0.25% tuần qua và nhiều phần sẽ phải cắt thêm một hay hai lần nữa trong vài tháng đến. Gần đây các Ngân Hàng Trung Ương của New Zealand, Ấn Độ, Thái Lan cũng cắt lãi xuất. Và đây mới chỉ là mở màn!

Ngân Hàng Trung Ương Âu Châu đã ra dấu hiệu sẽ cắt lãi xuất mạnh tay và dùng đến phưong pháp quantitative easing, in thêm tiền để bơm vào hệ thống tiền tệ.  Nhiều kinh tế gia đã cho rằng Federal Reserve Bank của Hoa Kỳ trong tương lai sẽ phải cắt lãi xuất xuống zero và đi vào con đường lãi xuất âm như tại Đức, Thụy Sĩ, Nhật Bản, để cứu vãn kinh tế.

Thực sự ngay bây giờ, không cần phải chờ Federal Reserve cho cắt lãi xuất mạnh tay, thị trường về công khố phiếu Treasury bonds đã ra dấu hiệu là kinh tế sắp đi vào suy thoái. Hiện tượng này gọi là inverted yield curve, có nghĩa công khố phiếu dài hạn như 10 năm, đáng nhẽ phải có lãi xuất cao hơn công khố phiếu ngắn hạn như ba tháng, sáu tháng, một hay hai năm, bây giờ lại ngược lại. Như hiện nay Treasury bond 10 năm có tiền lời là 1.71%, thấp hơn tiền lời của Treasury bill ba tháng là 2.01%. Điều này có nghĩa các nhà đầu tư cho rằng tương lai suy thoái nặng nên đổ tiền vào mua công khố phiếu dài hạn, dù lãi xuất thấp hơn công khố phiếu ngắn hạn ba tháng. Khi hiện tượng inverted yield curve này xảy ra, gần như chắc chắn sẽ có suy thoái kinh tế, không chạy đi đâu được!

Một dấu hiệu khác cho biết kinh tế toàn cầu sẽ suy sụp nặng là giá dầu hỏa. Khi kinh tế mạnh, hãng xưởng, dân chúng tiêu thụ dầu nhiều, giá dầu sẽ cao. Ngược lại, khi không ai mua bán gì, hãng xưởng không chạy máy để sản xuất, dân chúng dè sẻn không chạy xe, không đổ xăng, giá dầu hỏa sẽ xuống. Mấy tháng trước đây, giá dầu hoả đã leo lên trên 60 Mỹ Kim một thùng. Nhưng gần đây giá dầu xuống nhiều, chỉ hơn 50 Mỹ Kim một thùng. Mặc dù căng thẳng với Iran tại vùng Vịnh và Venezuela không xuất cảng được dầu, nhưng chỉ vì kinh tế Trung Hoa chậm lại, không tiêu thụ dầu nhiều như trước, giá dầu hỏa đã xuống thảm hại.

Điều này có nghĩa nỗi lo sợ là kinh tế toàn cầu sẽ theo kinh tế Tàu đi xuống và không tiêu thụ nhiều dầu hỏa nữa, đã làm giá dầu xuống nhiều dù đe dọa chiến tranh với Iran cũng không làm giá dầu lên nổi.

Hai dấu hiệu inverted yield curve và giá dầu hoả xuống nhiều cho thấy viễn ảnh kinh tế suy thoái sẽ xảy ra trong tương lai gần. Đây là lý do tại sao thị trường chứng khoán xuống nhiều trong mấy tuần lễ vừa qua. Và với cuộc chiến tranh mậu dịch Hoa Kỳ - Trung Hoa tiếp diễn, bồi thêm chiến tranh tiền tệ, các nhà đầu tư đã thi nhau bỏ của chạy lấy người. Thị trường chứng khoán có thể sẽ rơi rụng, đi vào thị trường gấu bear market, stock sẽ xuống hơn 20% dễ dàng trong vài tháng sắp đến.

Chúng ta hãy chờ xem!

Trump nổi khùng đập Tàu
 

Ngày thứ sáu 23 tháng 8 vừa qua, một biến chuyển mới trong cuộc chiến tranh mậu dịch Hoa Kỳ – Trung Hoa đã làm gia tăng cường độ cuộc chiến lên nhiều.

Trong buổi sáng thứ sáu, tin tức cho biết Trung Hoa đã quyết định trả đũa lại đe dọa của Trump đánh thuế quan tariff 10% lên 300 tỷ Mỹ Kim còn lại của hàng hóa Trung Hoa vào đầu tháng 9 này. Hiện nay 250 tỷ Mỹ Kim đồ Trung Hoa đã bị tariff 25%, hầu hết là hàng hóa cho kỹ nghệ, không phải vật dụng của người tiêu thụ, nên ảnh hưởng trên túi tiền người đi mua đồ chưa thấy nhiều.

Nhưng 300 tỷ Mỹ Kim hàng hóa Tàu mà Trump định đánh thuế quan 10% là những đồ tiêu thụ người dân Hoa Kỳ đi mua sắm mỗi ngày ở WalMart hay những tiệm khác, như quần áo, giày dép, đồ chơi, TV, điện thoại, vật dụng thông thường mua ở chợ đều nhập cảng từ Trung Hoa. Với 300 tỷ Mỹ Kim đồ Tàu bị đánh thuế quan này, cộng thêm với 250 tỷ hàng hóa trước kia, tất cả nhập cảng của Tàu như vậy bị đánh thuế hết. Mặc dù một số hàng hóa như đồ chơi, TV, phone v.v.. đã được dời ngày đánh thuế sau ngày lễ, qua ngày 31 tháng 12 để dân chúng đi mua sắm dịp lễ đến đỡ bị ảnh hưởng. Nhưng cũng chỉ là hoãn tạm, sau đó sẽ bị đánh thuế.

Trump chơi đòn này để áp lực lên Tập Cận Bình phải chịu ngồi vào bàn thương thuyết trở lại. Trump cũng tính rằng họ Tập không dám trả đũa vì Tàu trước kia đã cho đánh thuế tariff lên gần hết hàng hóa nhập cảng từ Hoa Kỳ, chỉ khoảng hơn 100 tỷ Mỹ Kim, so với Hoa Kỳ nhập cảng đến 550 tỷ đồ Tàu!

Nhưng Tập Cận Bình đã làm Trump sững sờ và nổi điên khi Trung Hoa kiếm ra thêm 75 tỷ hàng hóa Hoa Kỳ để đánh thuế quan đáp lễ với đòn của Trump. Ngoài ra Trung Hoa cho ngưng hết chuyện nhập cảng đậu nành,  mấy tháng trước họp ở Osaka, Tập Cận Bình đã hứa với Trump là sẽ mua lại đậu nành để giúp nhà nông Mỹ. 
Không những thế, Trung Hoa cho đánh thuế tối đa lên xe hơi nhập cảng từ Hoa Kỳ, đòn này nhắm vào các vùng sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ như Detroit, hiện chỉ còn kiếm lời được khi xuất cảng xe hơi sang Trung Hoa. 

Đòn này nhằm vào việc hại kỹ nghệ xe hơi của Hoa Kỳ, hiện thoi thóp vì các hãng như GM, Ford lỗ lã quá nhiều. Dân chúng các tiểu bang có dính líu đến kỹ nghệ xe hơi cũng là thành phần nòng cốt ủng hộ Trump như các tiểu bang về canh nông. Nên đòn này của Tập Cận Bình nhắm vào các tiểu bang ủng hộ Trump nhiều nhất trong kỳ tranh cử 2016 và là căn bản cho cuộc vận động tổng thống năm 2020 của Trump.

Bị đòn trả đũa này của Tập Cận Bình, Trump nổi cơn khùng, tới tấp viết tweets trong ngày thứ sáu 23 tháng 8, chửi cả Tập Cận Bình lẫn Jerome Powell, chủ tịch Federal Reserve Bank, không chịu cắt lãi xuất theo như ý Trump muốn! Trump gọi cả Powell và họ Tập là kẻ thù! Trump viết tweet ra lệnh cho các công ty Hoa Kỳ làm ăn với Trung Hoa phải cắt bỏ hết các dây nối ràng buộc với Trung Hoa và rút ra khỏi xứ này, mang công việc về lại Hoa Kỳ.

Dĩ nhiên đây chỉ là tweet của Trump viết trên Twitter, không phải là văn kiện chính thức. Nhưng đe dọa này của Trump đã làm náo động Wall Street, chỉ trong vòng 15 phút, chỉ số Dow Jones đã xuống ngay 400 điểm và tiếp tục đi xuống! Nhưng Trump vẫn chưa hả giận! Cơn điên khùng tiếp tục kéo đến chiều và sau khi Wall Street đóng cửa, Trump tweets thêm, lần này tuyên bố sẽ tăng thuiế quan tariff lên nữa! Số hàng hóa trị giá 250 tỷ Mỹ Kim bị đánh 25% mấy tháng nay, bây giờ sẽ tăng thành 30%. Còn số 300 tỷ Mỹ Kim đồ Tàu sẽ đánh 10% bắt đầu tháng 9 này, giờ sẽ quất thành 15%. 

Sau đó Trump lên đường sang họp hội nghị 7 quốc gia tại bãi biển Biarritz của Pháp. Được hỏi có hối tiếc gì về chuyện tăng tariff lên không, Trump trả lời là hối hận vì không đánh thuế tariff cao hơn nữa! Có nghĩa Trump đã quá cay cú với Tập Cận Bình, tiếp tục trả đũa lại và chơi đến cùng. Trump đã hy vọng họ Tập cắn răng chịu đòn, không dám phản ứng lại vì muốn cứu chuyện thương thuyết mậu dịch giữa 2 xứ.

Nhưng Trump bây giờ mới sáng mắt là Tập Cận Bình quyết chiến đến cùng, không chịu nhường bước chút nào trước những đe dọa của Trump! Không những thế, còn nhắm vào những tiểu bang chủ lực của Trump tại vùng Midwest, triệt hạ về canh nông và những tiểu bang mật thiết đến kỹ nghệ sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ, tìm đúng chỗ nhược của Trump để chơi lại!

Đã lỡ viết tweet ra lệnh cho các công ty Hoa Kỳ làm ăn với Trung Hoa phải cắt quan hệ và ra khỏi Trung Hoa, trên đường bay sang Pháp họp Group of 7, gồm Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Đức, Ý, Canada, Nhật, Trump bắt các cố vấn và tùy tùng tìm luật chứng minh là Trump có quyền ra lệnh cho các công ty tư nhân như thế.

Ngay hôm sau,  các cố vấn cho Trump đã tìm ra được đạo luật từ năm 1977 gọi là “International Emergency Economic Powers Act” cho phép tổng thống khi nhân danh an ninh quốc gia, có quyền ra lệnh cho các công ty như Trump đã tweet. Thực sự, đạo luật này được viết và thông qua năm 1977 để đối phó với khủng bố, ma túy và các quốc gia ngoài vòng công pháp quốc tế như Iran, Syria, Bắc Hàn. Chưa bao giờ luật này được dùng cho trường hợp một quốc gia có tầm vóc về kinh tế, là cường quốc thứ nhì chỉ sau Hoa Kỳ, như Trung Hoa và thuần túy trên phương diện tranh chấp mậu dịch như hiện nay giữa Hoa Kỳ và Trung Hoa.

Nhưng Trump đâu cần biết phải trái, chỉ cần có luật để biện minh cho việc mình làm là được rồi! Trước giờ luật này được các đời tổng thống trước xử dụng như khi Iraq xâm lăng Kuwait, tổng thống Bush bố đã dùng luật này để đối phó với Saddam Hussein, Cũng như thời tổng thống Bill Clinton, khi Serbia cho quân chiếm Kosovo năm 1998, tổng thống Clinton dùng luật này để đối phó với các tay tội phạm chiến tranh của Serbia. Tổng thống Obama cũng dựa theo luật trên khi Nga chiếm cứ bán đảo Crimea năm 2014. 

Trump thực ra có thể tuyên bố là Trung Hoa đã ăn cắp quá nhiều kỹ thuật của Hoa Kỳ, cũng như Trung Hoa xâm chiếm và xây cất các hòn đảo nhân tạo tại Trường Sa và Hoàng Sa, tạo nên mối đe dọa về an ninh quốc gia cho Hoa Kỳ. Vì thế, Trump có quyền hạn để dùng đạo luật nói trên để trừng phạt Trung Hoa. Việc ra lệnh cho các công ty Hoa Kỳ phải rút khỏi Trung Hoa, có thể không thực hiện được vì các đại công ty không thể một sớm một chiều rút hết ra khỏi Trung Hoa, Tuy nhiên, có thể sẽ phải bán tống bán tháo các đầu tư hay các cơ xưởng cho các công ty ngoại quốc khác như của Âu Châu hay Nhật. Và dĩ nhiên sẽ bị lỗ nặng nề.

Trump cũng có thể dùng luật năm 1977 nói trên để ngăn cấm các đầu tư tương lai của các công ty Hoa Kỳ vào Trung Hoa, cũng như chặn các ngân hàng của Trung Hoa không được tham dự vào các tín dụng của hệ thống ngân hàng Hoa Kỳ cũng như trên quốc tế, đồng thời cho đông đá hết các tài sản của công ty Trung Hoa đầu tư và nằm trên đất Hoa Kỳ.

Có nghĩa ngoài chuyện đánh tăng thuế quan tariff lên cao hơn, Trump có thể dùng đạo luật đã có sẵn từ năm 1977 để chơi Tàu xả láng về kinh tế  và về tín dụng, tìm cách loại hẳn Trung Hoa ra khỏi các hoạt động kinh tế trên toàn cầu, nếu muốn chơi đến cùng!

Dĩ nhiên một khi Trump làm thật, không phải chỉ tweet suông rồi bỏ đó hay nói xoay chiều mấy hôm sau, hay chỉ mấy giờ sau như Trump đã từng làm, nền kinh tế toàn cầu sẽ lập tức bị khủng hoảng ngay và đi vào giai đoạn suy thoái nặng như thời Depression thập niên 30’s hay còn tệ hơn nữa!

Nhưng tại sao Tập Cận Bình quyết định đánh tay đôi, xả láng với Trump, không kiêng dè gì, mặc dù thừa biết Trump sẽ lên cơn khùng ngay sau khi Trung Hoa tuyên bố đánh tariff lên 75 tỷ Mỹ Kim đồ nhập cảng từ Hoa Kỳ?

Lý do là từ khi Tập Cận Bình trọng dụng bộ trưởng thương mại Zhong Shan, tay diều hâu cứng rắn hạng nhất của Tàu trong việc thương thuyết mậu dịch, họ Tập đã đi đến kết luận là không thể tiếp tục nhượng bộ Trump được nữa! Vì những đòi hỏi của phe Hoa Kỳ với Ủy Viên mậu dịch Lighthizer đưa ra quá khắt khe, gần như bắt Trung Hoa phải từ bỏ hẳn mô hình phát triển kinh tế thành công vược bực của mình từ mấy chục năm qua. 

Và họ Tập tin tưởng là không nhượng bộ nào của Tàu có thể thỏa mãn được Trump, cũng như Lighthizer và cố vấn Peter Navarro, người đã viết sách cảnh cáo “Death by China” và bây giờ được Trump nghe lời tối đa, phải chơi Trung Hoa đến cùng!

Kết luận của Tập Cận Bình hiện nay là chỉ còn 14 tháng nữa sẽ đến ngày bầu cử. Phương sách tốt nhất là làm thế nào để Trump thất cử và tổng thống mới lên, sẽ hòa hoãn với Trung Hoa hơn. Điều rõ ràng là hiện nay, lợi thế duy nhất của Trump để có thể thắng cử là kinh tế. Với mức thất nghiệp thấp nhất từ 50 năm nay và lương bổng nhân công tăng,  mức phát triển kinh tế của Hoa Kỳ vẫn mạnh, Trump có hy vọng tái đắc cử nếu kinh tế Hoa Kỳ thịnh vượng những tháng chót trước khi dân đi bầu.

Tập Cận Bình đã tính toán là kinh tế Trung Hoa tuy đã chậm lại và không phát triển nhanh như trước, Trung Hoa dưới chế độ độc tài có thể dùng chỉ huy kinh tế để giữ nền kinh tế chạy đều, dù có bị ảnh hưởng vì cuộc chiến mậu dịch với Hoa Kỳ đến đâu chăng nữa.

Vả lại, Trung Hoa có số ngoại tệ thặng dư lên đến hơn 3000 tỷ Mỹ Kim,  nhờ vào mấy chục năm xuất cảng hàng hóa sang Hoa Kỳ và toàn cầu. Nay nếu có bị suy đồi kinh tế chút đỉnh, vẫn có thể dùng tiền thặng dư này bơm vào hệ thống ngân hàng và tín dụng để giữ cho dân không nổi loạn và chính quyền của họ Tập được củng cố.

Những điều này cho thấy trong tính toán của Tập Cận Bình và Zhong Shan,  để đối phó với Trump, cách tốt nhất là ăn miếng trả miếng tới nơi tới chốn, không chịu nhường bước nào. Mục đích là chọc cho Trump nổi khùng lên, làm bậy hay dẫn dắt để Trump gia tăng cường độ cuộc chiến mậu dịch. Kết quả sẽ là sụp đổ của thị trường chứng khoán của Hoa Kỳ cũng như cả toàn cầu. Suy thoái kinh tế sẽ xảy ra khắp nơi và sau cùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Hoa Kỳ làm kinh tế Hoa Kỳ yếu kém. Dân chúng Hoa Kỳ dĩ nhiên sẽ bầu theo túi tiền và với Trump chỉ có lợi thế duy nhất là khoe khoang thành tích kinh tế của mình, một khi kinh tế Hoa Kỳ đi xuống, Trump chắc chắn sẽ thất cử tháng 11 năm 2020 này!

Như thế con đường của Tập Cận Bình hiện nay chính là tìm đủ cách để gây ra suy thoái kinh tế trên toàn cầu và nhờ đó kéo theo suy sụp kinh tế tại Hoa Kỳ. Khi đó sẽ  giải quyết được cho họ Tập cái đau đầu  nhức nhối và mũi gai nhọn, thường xuyên đâm lủng da lủng thịt, chính là Trump vậy!