Tác phẩm: PHẠM NGỌC THÁI CHÂN DUNG NHÀ THƠ LỚN THỜI ĐẠI
CHIỀU NHỚ
Ngày xưa ấy con đường xao xác lá Mắt ai ru gợn cả sóng hồ đưa Anh vẫn gọi con đường thiếu nữ Trên bầu trời mây trắng đã bơ vơ. Con đường ai đi giờ đang thổn thức Hè sắp qua, thu lại đến rồi em? Anh đứng viết dưới màu phượng đỏ Dẫu bèo dạt mây trời tình vẫn mãi trong tim! Tình như gió và em thành chiếc bóng Gió chốc bay qua, bóng cũng cát bụi rồi Ta lạc bước giữa đời hiu hắt Em vẫn còn mà quá đỗi xa xôi. Ôi, chiều nhớ! Những chiều không thể chết Ta xây tượng đài mộng ái ân Tiếng lá dưới chân khua xào xạc Một chút mây vướng vít mắt ai buồn. BIỂN HÁT Biển tít tắp sao sóng còn vỗ mãi Anh nhặt chút tình vương lại thời xa Treo hồn lên nửa vành trăng lấp Thả lòng bay lặng bến bơ vơ. Biển có thể không biết mình hóa sóng Để cho bờ chìm đắm giữa lênh đênh Em có thể không còn nhớ đến... Như làn mây trôi mãi vô tình. Biển ba phần cho trái đất tươi xanh Em trong anh một mùa thu huyền ảo Khi anh hóa hàng phi lao trong sóng bão Là đã hòa biển cả với cô đơn! Trời đêm nay không mưa nhưng mà gió Gió đêm nay không mạnh nhưng mà xô Trăng đêm nay hơi vàng, xao và động Anh lại nằm nghe biển hát ngày xưa… EM VỀ BIỂN kỉ niệm K.A - Người nữ sinh trường SPNN năm xưa. Quê hương thành phố biển. *
Em về biển để vùi vào trong cát Nỗi buồn nước mắt Những nát tan vòm ngực đã thương đau. Biển cứ vỗ tan... nát tình biển cả Xô mãi bờ với lá thông reo Người thiếu nữ ấy dần thành cát trắng Mang nỗi niềm không biết đã đi đâu ? Bờ Bãi Đời Người - Cuộc Sống Tình Yêu Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân Phật Tổ! Ta cũng thể loài cua còng trong bể cả Yêu thương nhiều hưởng đã bao nhiêu. Tháng năm trôi…tình cũ cháy như khêu Dòng suối thần tiên nuôi đời ta mục ải Đôi gót đỏ ánh mắt nhìn thơ dại Đã thổi thành bão tố ở trong anh. Hàng bạch đàn năm xưa còn đó Anh còn đây, em hỡi! Anh còn đây Nhớ những buổi đón em bên cổng trường sinh ngữ Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay... Tóc nửa bạc rồi…tình vẫn đó, em ơi! THÔNG VÀ BIỂN Cuộc sống như đoàn tầu nghiền ta tan nát Con sông thời gian có mùa thu xanh, bèo cỏ dềnh trôi… Anh đứng làm cây thông trên đá, sỏi Vi vu kêu...tình thiếu nữ qua rồi! Cuộc sống - Tình yêu: Trái tim ta vĩnh cửu! Kéo đoàn tàu chạy ngược phía hư không Tháng năm xa em hoá biển vô cùng Cùng dấu trong lòng một loài hoa tan vỡ! Biển thì xô. Thông suốt đời quạnh quẽ Thân xù xì, nắng héo, mưa dông Gió khát màu trắng tinh da nguyệt Cái thời vú biển hãy còn non. Thời con gái em lưu lại an-bom Đừng buồn nhé! Thành đá chẳng bao giờ già cả Anh vẫn ngủ giữa hồn trinh nữ Nhìn tóc mình biết tóc em phai. Vỗ mãi anh thành cát mất thôi Tình chỉ mộng, đời cũng là hư ảo Biển xa xót, dịu dàng và sóng bão Lời anh ru như gió thổi mây ngàn... ĐÊM TRĂNG BIỂN Anh ngồi biển một mình ngắm bóng Trăng trên đầu sóng ở dưới chân Biển cứ thét muôn đời cô quạnh Trong thầm thì khẽ gọi tên em! Biển đã rộng hay lòng anh trống? Em bên ngoài hay chính mộng trong ta? Ta đánh đổi vinh quang và cuộc sống Để cùng em điên dại xé toang bờ… Ôi, bài thơ viết dưới vầng trăng biển Vỗ một mình sao không chán sóng ơi! Ai bước đó giữa mênh mang hồn cát trắng Đêm cô đơn tim anh vỡ tan rồi!
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 14:58:22 bởi Nhân văn >
EM ĐI NGHỈ MÁT Em đi nghỉ mát ở biển nào? Anh nghe sóng vỗ giữa chiêm bao Đêm nay thành phố mưa nặng hạt Trong lòng anh cũng đổ mưa rào... Anh nhìn em tắm giữa trùng khơi Tấm thân lồng lộng trắng cả trời Mơ em vùng vẫy trong làn biếc Nằm ngửa phơi mình nắng thảnh thơi. Anh hôn lên gió tít trên mây Gửi tới nơi em vị môi say Nụ hôn vào tận trong đồ tắm Vui cùng với bướm của em bay. Biển hỡi! Ôm em thỏa trong lòng Tha hồ ve vuốt khắp mình em Anh mơ hóa được ra dòng nước Để tắm cho em tận ngách cùng Mở trái tim em đón anh vào! Như trời ôm biển để bay cao Mai rầy anh sẽ bay tới đó Những tháng năm còn với em trao. Viết mấy dòng thơ gửi tới em! Những ngày nghỉ mát biển xanh êm Bến trăng em ạ! Ta vùng vẫy Tắm thỏa thân em lẫn tình duyên. CHIỀU THƠ THẨN NHỚ EM Chiều thơ thẩn nghĩ về em chín mộng Mây vương xa rải lụa xuống tâm hồn Phía chân trời bổi hổi ánh hoàng hôn Phút tưởng nhớ lòng anh đà luyến ái. Em vốn dĩ là một bông hoa dại Giữa non ngàn hay thành phố sáng nê-ông Hương bay đi vấn vít cõi hồng trần Anh, một cánh ong trời đơm hút nhụy. Và dẫu có cách xa em thế kỷ Vẫn rất gần em đó chỉ gang tay Trái tim anh bay hay hồn của anh bay Anh làm cây thông, em có là biển sóng? Cây thông anh giữa đời reo bài ca sự sống Biển em ơi, lòng biển rộng vô cùng Anh hôn lên làn sóng thẳm mênh mông Mang khát vọng tới chân trời ngọc bích! Anh ru em, ru em biển xanh ơi tha thiết Gió cuộc đời mang anh đến nơi em… ÂM THẦM BÓNG LẶNG Màn sương khói anh ngồi như ảo Âm thầm bóng lặng phố phường Ôi mặt trăng! Mặt trăng không thấy mọc Tối buông rèm cây lá vẫn du dương. Đời không tình là đời tẻ lạnh Giữa lòng buồn anh hát khúc quê hương Trái tim bay trong cô quạnh Mơ tình xưa say đắm mộng yêu đương. Những đêm hồ tai nghe lá rụng Nước xô bờ sóng vỗ lao xao Đôi mắt mùa thu em trong biếc Cả hồn anh tình nhạc vút lên cao! Nhớ em màn sương khói Anh say cõi mộng huyền Bảng lảng mây hồ Tây bối rối Dĩ vãng êm đềm gió cuốn đêm sương... THẾ GIỚI NÀNG Những giờ khắc êm đềm trăng sáng Trong bài ca nàng hát mãi không thôi Đêm buông xuống sao trời toả rạng Ánh mắt xôn xao, thân tuyết nàng trôi... Ôi, thăm thẳm không gian vô tận Sóng hồ chao dòng nước lặng lờ Xin dừng lại những tháng năm bất tận Cát bụi cũng hoá băng trong đôi mắt nàng mơ. Khi nàng diễn đôi bầu trắng tinh mặt nguyệt Tội ác cũng run lên, bóng tối hết yêu ma Dường như cả đất trời chấp chới Để hồi sinh một thế giới thật lạ xa. Những giây phút sống bên nàng bất tử! Hồn trôi trong vũng nguyệt đẫm sao sa Ta tưởng tượng nàng đẩy lùi toàn thế giới Khi giữa ngân hà nàng cởi váy nàng ra… MÁI TÓC CON GÁI Mái tóc phố màu mây Xõa ngang đời con gái Em đi lấy chồng rồi Lòng anh buồn biết mấy. Hàng phố người có thấy Những vòm cây đứng thầm Chiều hoàng hôn cũng vậy Gió như là để tang. Đây bông hoa yêu thương Ta ủ vào nỗi nhớ Em đã không còn nữa Chỉ có sao trên trời. Vầng trăng khuyết, em ơi! Giống đời anh cô độc Sáng ngày treo tưởng chết Hắt hiu và nhỏ nhoi. Em đi lấy chồng rồi! Màu hoa xưa trinh trắng Tháng năm cùng mưa nắng Tóc hoá thành mây bay… VIẾT CHO BUỔI HOÀNG HÔN Tặng Huyền Băng Đừng buồn nhé, đời người tuy khoảnh khắc Vụt như câu bay bóng lạc giữa trời Em có nghe tiếng bên bờ biển ấy Trong mãi hồn ta thăm thẳm trùng khơi. Em nhìn lên hoàng hôn với một làn mây trắng Dưới bãi bờ trai gái vẫn sinh sôi Và khát vọng đâu đã phải là tắt ngấm? Ta lại ru ta trong biển lớn cuộc đời! Buổi hoàng hôn em ơi, rất đẹp! Có nắng vàng rạng rỡ ánh pha lê Có thế giới, vũ trụ quay quanh mộng Dưới những hàng cây xanh mình lặng lẽ đi... Cánh nhạn đã về dẫu đà xa vắng Mùa xuân kia mây cũng nhởn nhơ bay Em không phải gối đầu bên rêu mà là lên hoa thắm Của buổi hoàng hôn hương nhụy ngọt ngào say. Ôi hoàng hôn, hoàng hôn, hồn ta làm lốc xoáy Tình ru trong nhung êm, như dòng suối dạt dào Ta sẽ nói với nhau những lời nhỏ bé Còn cuộc đời nhờ lịch sử ta trao! Em có nghe, có nghe, tiếng đôi bờ vang động Anh thầm thì gọi vọng giữa trăng sao
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:01:31 bởi Nhân văn >
ANH VẪN CHỜ EM DƯỚI CÂY Hàng cây đêm lặng im không nói Rì rào gió thổi lúc anh qua Anh đứng lặng nghe không gian vọng lại Bóng hình em nay đã mờ xa. Ôi, năm tháng chỉ còn hoài vọng Cuộc sống bao năm anh đã tôn thờ Quá khứ một bản tình hoang dại Hiện tại giờ hết thảy lại hư vô. Cả không gian vẫn âm thầm gió thổi Em xa rồi, tình cũng vỡ tan! Trong tít tắp tận miền xa chới với Nghe thấy không em? Tiếng gọi của lòng anh. Trời mưa gió hay lòng anh mưa gió? Dưới hàng cây thổn thức canh khuya Cuộc sống thì mây trôi bèo dạt Anh vẫn đứng chờ em như thế mãi ngàn thu. TÌNH TRONG CHIỀU BUÔNG Chiều buông xuống anh ngồi bến vắng Bao âm thanh bờ bãi vô cùng Ai cứu nổi hồn ta trong bóng lạnh? Nghe thành sầu đổ vỡ tan hoang! Chiều rơi rơi và lằng lặng bóng Đời buồn như chấu cắn, người ơi! Những năm tháng mây trôi lờ lững Cuộc sống xô bồ, thời thế đảo điên ôi! Chiều tàn tạ hoàng hôn bềnh bệch Anh đứng chờ đêm ngóng trăng vàng Tuổi trẻ - Tình yêu ư? Một bóng mình hiu quạnh Em dịu hiền lòng anh đắm miên man. Tiếng mõ chùa rơi trong tịch lặng Hồn phiêu diêu cõi trần hoang Bảng lảng Tây Hồ màn sương khói Chôn mình trong ảo mộng vô phương. BÀI CA NGƯỜI LÍNH TRẬN Có giây phút anh ngồi nhớ lại Những sớm chiều quấn quít bên em Người lính trận trở về khu phố nhỏ Em dịu dàng như thể một vầng trăng. Bao năm xa lên đường đi chiến đấu Ngày thăm nhà gặp gái nhỏ thân thương Làn da mát thơm hương như trái táo Cứ sâu vào khoét mãi trái tim anh! Anh nhớ lại, làm sao anh quên nổi? Những tháng năm đã chẳng còn em Bản xô-nát ánh trăng cũng thôi không hát Trôi dần vào dĩ vãng xa xăm. Lời của tình yêu em đem trao kẻ khác Khi anh đi bài xô-nát bay theo... Người lính trận lại về tìm gái nhỏ Nhưng còn đâu hình trinh nữ chiêm bao? Cả thân thể cuộc đời em nữa Với gã chồng giàu tẻ nhạt buồn teo Dù hắn có trăm đồ thứ quí Liệu có mang cho em được bóng trăng treo? Anh lính trận giờ già rồi trong phố nhỏ Xoa mãi lòng người con gái năm nao... GIÓ BỐI RỐI Gió xao xác trên cành bối rối Đôi mắt em thăm thẳm cuối trời xa Anh ở giữa hoàng hôn hoá đá Vấn vương tình em hiển hiện như hoa. Một thuở xa bên cổng trường đại học Anh thường đón em. Ôi, tuổi đáng yêu sao! Ngỡ ngàng thấy anh, em chạy đến Những tối ven hồ chẳng muốn rời nhau. Qua mất rồi. Tất cả, hỡi em yêu! Đời thiếu nữ trôi, thời ban mai cũng hết Chiều lại chiều hoang đi biền biệt Tình hao gày còn lại xác ve khô. Trong hư vô ngày tháng cứ già nua Lá cứ rụng bước chân đời dẫm đạp Lòng nuối mãi một mối tình tan tác Anh đã ngồi hoá đá suốt đời anh! ĐÊM GIAO THỪA ANH VIẾT CHO EM Trong Sài Gòn có lạnh không? Đêm giao thừa, em ơi! Trời chuyển rét Nghe hàng đêm lá cây xào xạc Đón xuân về anh thảo bút viết cho em! Vẫn là cô áo trắng xinh xinh Chắc đêm nay em quên anh rồi nhỉ? Dù như thế lòng anh vẫn nhớ Gửi nụ hôn lên trời cho gió mang đi… Trăng chẳng thấy đâu, chỉ những mây che Phố trong em, phố nơi anh ánh đèn vẫn sáng Trái tim em có run lên trong gió lạnh? Con tim anh bàng hoàng nhớ lắm, em ơi! Ôi, vần thơ xao xác cả đất trời Em bé bỏng, anh mừng em thêm tuổi Dẫu chẳng phải của anh người đàn bà trẻ tuổi Giao thừa về mừng hạnh phúc tới em! Nếu đêm nào em cảm thấy cô đơn? Thì nhớ anh vẫn về bên em ấp ủ Làm con gió đêm ru cho em giấc ngủ Xoa lên mình em hơi ấm trái tim anh... Đêm giao thừa hôn em nhé, nghe em!
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:03:21 bởi Nhân văn >
MỐI TÌNH KHÔNG BẾN ĐỖ Mỗi sáng sáng anh ra hồ dạo bước Thấy bóng hình em hắt xa xa Anh mới hỏi: phải chăng nàng đã thức? Đêm mộng mơ còn in trên nét mặt nàng kia! Cành liễu gió vi vu lời tình tự Thơ anh ru tiếng khẽ động bên bờ Tình yêu đến tháng năm không có tuổi Anh xao lòng thổn thức giữa hư vô. Tình cũng thể bóng mây qua vô định Như phù sa bồi đắp cõi hư không Em bé bỏng, đời người rồi vụt biến Hạnh phúc sẽ ào đi trong bể sóng mênh mông. Mùa xuân gọi, em ơi! Tình ta như lá trúc Bay trên không xáo xác giữa màu xanh Anh thầm thì vọng gọi tên em Bên sóng hồ reo bâng khuâng nỗi nhớ. Chân anh bước dưới vuông trời thành phố Tán lá bay che rợp bóng cuộc đời Mối tình nhỏ líu lo đùa một tí Biết đùa rồi mà vẫn máu tim rơi! Ôi mối tình không bến đỗ, em ơi! Mai anh chết? nếu khi đời nhắc đến Em hãy nói với đời, anh đã từng cảm mến Mang bóng hình em trong tim để đi xa... ĐÊM VẮNG Đêm thanh vắng ngồi bên thềm man mác Anh một mình nhặt ánh sao rơi! Lại nhớ đến em bao năm trước Nỗi buồn vào làm đêm thêm xa xôi. Phố phường ngủ tiếng chim kêu trong tổ Vài ba ngọn cỏ khẽ vi vu Ai gọi anh về con đường dạo đó? Chúng mình thường đi mãi canh khuya. Hương tóc xưa bay và tiếng cây ru Má mơn man tư lự nghe gió thoảng Giờ chỉ thấy mây trôi lãng đãng Mái đầu anh đêm thoắt bạc thêm ra. TIẾNG ẾCH Đêm nghe tiếng ếch vọng đền sang Mấy đám mây đàn bay lang thang Nguyệt cũng cười tình đi tứ xứ Sân nhà có kẻ đứng trông trăng… Đêm nghe ếch trầm trầm hồ nước Buồn như con trống cô đơn! Tóc ai vương trong gió êm đềm Tình năm ấy em về quyến luyến. Em đến để làm sông làm sóng Để cuộc đời đang vắng bỗng phi lao! Với đôi hồn ong bướm xôn xao Hoá mây trắng trôi mãi vào vô định. Em đã đi! Rất xa, không thể nào cứu vãn Anh nhặt lên đôi mảnh vỡ hoang tàn Cái tiếng ếch lẫn vùi vào bụi cát Giọt thơ lòng anh xoã tóc áp môi hôn... ........ Đêm mưa gió... cái tiếng ếch vọng sang từ đền Quán Thánh, bên kia hồ Tây nghe thật não nùng. Trên đầu bóng nguyệt trôi nhàn nhạt, đêm hoang xơ. Em lại về với tôi: mái tóc em bay, tình em quyến luyến giữa một đống tro tàn đổ nát của cát bụi cuộc đời. Hồn mây trắng tôi trôi mãi vào nơi vô định... TỨC LÀ TA ĐÃ ĐÂM VÀO CẢ TRÁI TIM EM Ta nhớ lại một thời trai trẻ Em, bông hoa thơm ngát phố phường Như cả bầu trời mùa thu êm ả Đáng lẽ cuộc đời ta đã tràn hương. Phải chăng lỗi của lòng kiêu mãn? Em đến rồi lại đẩy cho xa Mặc dù lòng anh yêu em khôn tả Hỏi vì sao khi đó thế? nghĩ không ra. Ta hoá kẻ tầm thường nhỏ bé Khi chưa được hoa thì mơ ước yêu hoa Tình yêu đến lại ra tuồng ngạo mạn Để tự cầm dao đâm chính trái tim ta. Tức là ta đã đâm vào cả trái tim em, máu chảy Nên suốt cuộc đời đêm nhớ ngày thương Ở bến bờ xa có nghe lời anh nói? Cát bụi bay, cát bụi khắp nẻo đường... GIÓ MÙA THU KHÔNG NGỦ Người thiếu nữ mà anh yêu thương Em có buồn trông bóng trăng côi cút Thành phố vào đêm liêu xiêu chân bước Trái tim tình thao thiết nghĩ về em. Em vừa mang bão tố trong mình vừa dòng sông dịu êm Gió mùa thu, gió mùa thu không ngủ Kia vũ trụ mênh mang rộng mở Bao linh hồn đang chết bởi cô đơn? Mái tóc xoà bay những chiều tím hoàng hôn Nhớ tối hồ xưa ai thường hay hát Em có nghe cả mùa thu vẫn nhắc Hồn thơ anh xao xác giữa trời mây…
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:05:53 bởi Nhân văn >
ĐÀN BÀ ĐẸP NHẤT
LÀ KHI ĐÈN ĐÃ TẮT Bi kịch đằng sau hạnh phúc đó, em ơi! Dầu biết thế nhưng đã chót yêu rồi Ta gặp nhau chỉ trong chốc lát Giữa đêm tối anh lần vào em thăm thiên thai... Khi tắt đèn da em là ánh sáng để anh soi Mọi khe ngách trên em anh đều tìm đến đó Mặc cho mưa gió đầy trời Cũng chẳng bằng tình ta ngất ngây. Dù mai nỗi nhớ thương dầy vò anh đau khổ Thì đêm nay, em ạ! Cứ đắm say... Mọi phiền não trên đời này quên hết Lòng cứ yêu, hạnh phúc cứ tràn đầy. Đêm tắt đèn em đẹp nhất trần gian! Hôn đôi trái em tưởng mình du ngoạn khắp không trung Chơi dỡn nguyệt một thiên đường tuyệt thế Mong trời cứ đêm để cùng em vui chút nữa. Hạnh phúc đời ta, tình qua trong tiếc nuối Vì em ơi, hết đêm ta đã phải lìa rồi! Đàn bà đẹp nhất là ở trong đêm tối Để nhớ nhau suốt đời... Đêm tắt đèn thành ánh sáng của thơ tôi! NGƯỜI ĐÀN BÀ KHÔNG NĂM THÁNG Bảng lảng thu bay một đêm sương lạnh Bên Tây Hồ hồn anh đẫm yêu thương Người đàn bà tháng năm không gặp lại Gió hắt hiu sầu vương khắp nẻo đường... Ta ôm một mảnh tình trống rỗng Sống như người hờ giữa hư không Bao thời gian cùng nàng ân ái Chẳng bài ca nào có thể tuyệt hơn! Cuộc đời, tâm hồn, tinh thần, lý trí ta Sống trong nàng hồi sinh và phát triển Nàng đứng trên đài cao hơn các nguyên thủ quốc gia Trái tim đưa lương tri và phẩm giá hài hoà. Tháng năm em không còn có tuổi Ru êm đềm giấc mộng tình anh Nhớ những lúc em để "bánh rán" ra ngoài đã làm lệch cán cân tạo hoá... Nay xa em trong lòng vẫn còn thương. THIẾU NỮ VÀ TỐI VẮNG Bóng thiếu nữ hiện về phố vắng Chút tình nhè nhẹ lắng hơi sương Đời buồn tẻ cát bụi đầy cuộc sống Ta muốn lạc hồn ta vào mộng ảo yêu thương… Tình như lá khô rơi xao xác Đời chiều tàn rêu bám khắp trái tim Em tựa mảnh trăng rằm trinh khiết Soi mơn man khát vọng sống trong anh. Tối cứ tối… tháng ngày sau chiều vắng Trôi về đâu? vất vưởng bến bờ đâu? Hồn đã hư không, lòng thì tang trắng Văng vẳng bờ xa cơn bão của tình yêu. Bóng thiếu nữ đi về trong gió thổi Cuối mùa thu trời lạnh vào đêm Mảnh trăng sáng soi đời anh ảo vọng Tiếng tơ lòng anh hát khúc ru êm! CHIỀU PHỐ NHẠT NHOÀ Đưa chân em ra phố Để mình chia nhau xa Hay để rồi thương nhớ Chiều phố sao nhạt nhoà... Mắt em đong đầy lá Rồi quay đi hơi buồn Thoắt bỗng thành quá khứ Trái tim tình mênh mông. Anh muốn ngược thời gian Lại cùng em tha thiết Người con gái yêu thương Tình ta không thể chết! Ôi, vầng trăng xa xăm Lòng ta man dại quá Cuộc đời là nghịch lý Đành chia tay bẽ bàng. Nhìn cánh hoa rơi rơi Nó chết vì chính nó Trái tim anh, em ơi! Em mang đi rồi đó… BÀI THƠ TRONG PHỐ LẺ Tối phố nay trăng lên đầu ngọn cây Để lại một cung tròn sứt mẻ Anh lặng lẽ trầm mình trong phố lẻ Càng về đêm càng đẫm giọt sương sa. Tối phố xưa liệu em còn có nhớ? Hay tháng năm bận bịu sống quên rồi Ôi, mảnh tình cuối cùng tan vỡ Anh theo gió mây trời, em bèo dạt sông trôi. Đời cứ thế đến già rồi chết Ta sống thực mà tình như màn kịch? Nghĩa lý ư? Chết nửa trái tim người Như đám mưa trời tan thành bọt cả thôi! Những tối xưa, em ơi! Vụt qua khoảnh khắc Nghe tiếng gió rì rào tha thiết Mà chúng mình lặng lẽ tựa người câm Hồn thơ anh vất vưởng giữa không trung. Những tối… chỉ còn trong tưởng tượng Phố vẫn đây, bên hồ sóng đưa về Con người với con người yêu thương và khát vọng! Bản xô-nát tình anh thả khúc đam mê.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:07:52 bởi Nhân văn >
THÊM YÊU THÀNH PHỐ QUÊ MÌNH
KHI ĐÃ VÀO ĐÊM Những chiều tắt sương đầm trên phố Hàng cây ru ngủ đám chim muông Anh không còn cùng em như dạo đó Tiếng hồ xưa buồn than thở trong đêm. Khắp nẻo đường vương vào bóng tối Hương khuya lan toả cõi trời xa Nhớ dáng em vẫn khỏa mình nằm lộng lẫy Như làn mây nõn nà cởi xiêm áo bên ta. Ôi, cuộc tình! Cuộc tình, sao nhớ thế! Ta không còn trẻ như thuở vẫn ru em Thân thiết cả tiếng chuông chùa trong chiều gió Tiếng nam-mô lại êm dịu tâm hồn. Vẫn thấy em thường về trong bóng lá Tấm thân mềm thiếu nữ hoá vô biên Anh vuốt ve cả mái tóc nàng và trái cấm Thêm yêu thành phố quê mình khi đã vào đêm... THÀNH-PHỐ-THUỶ-TINH ANH TAN VỠ Hà Nội thầm anh đi suốt đêm Trời sao xa xanh và hoa sữa trắng Thành-phố-thuỷ-tinh-anh chông chênh sáng Buồn, rất buồn nên anh lang thang... Mỗi hạt buồn mấy trăm giọt mưa tan? Tóc cũng không còn đen nữa Em vẫn vui trong nhà say giấc ngủ Một chung lòng anh thổ cả không gian. Gánh cuộc đời xếp đầy nỗi lo toan Thành-phố-thuỷ-tinh-anh tan vỡ! Anh đi trong gió mưa đêm cô đơn bất tử Nghe tiếng phố xa giun dế đệm dương cầm. NGHĨ VỀ HÀ NỘI Hà Nội cứ suốt đời nghe lá rụng Những ngọn đèn ô cửa mùa đông Trái sấu nhỏ bàng hoàng như kỉ niệm Nước hồ xanh rêu bám kín Tháp Rùa. Hà Nội cứ rầm rì trang tình tự Của những đôi trai gái bên bờ Tà áo trắng em bay một thời thiếu nữ Theo anh hoài tới tận lúc già nua. Hà Nội mới mà như là cổ tích Phía nhà ga đoàn tầu đến rồi đi Những giọng nói lẫn vào lời gió thổi Ai trở về... và ai sắp chia ly? Đêm tóc trắng lại nghĩ về Hà Nội Nằm thở dài, nhớ quá! Bóng em xưa... CẢM TÁC THU HÀ NỘI Có con thỏ trong vườn đang nhởn nhơ ăn cỏ Em bước qua vô tình cho phố ngẩn ngơ Cành sấu ngả bên đường lá lá bay lả tả Nửa xanh màu hạ nửa vàng thu. Thu đến gợi chi lòng Mà mắt em ươm nụ Trái tim xin cứ ngủ bình yên Trong chiếc giỏ đa tình của chàng thi nhân đi lượm quả. Con chim nhỏ ríu ran quanh tổ nhỏ Tôi níu chân nàng đi hay nhặt thu rơi Thu ơi, thu! Hà Nội ơi, Hà Nội! Cho tôi hôn theo môi em, người thiếu nữ xa vời... NHỚ PHỐ SÀI GÒN Nhớ phố Sài Gòn năm xưa! Anh lang thang những đêm khuya khoắt Khi em còn một cô bé tí teo Cô bé ấy lớn lên từ bao giờ không biết? Gieo cho anh cả mùa thắm tình yêu. Ôi, vẫn Sài Gòn của những chiều Khoảng cách trong anh sao giờ thành xa thế? Anh muốn làm con gió về bên em nhè nhẹ Hôn em giấc ngủ giữa đêm dài. Tiếng lá khuya ru lằng lặng Anh và em ở hai đầu cuộc sống Giấc ngủ cuộc đời, giấc ngủ trái tim Phố Sài Gòn, phố Sài Gòn lặng im. Bóng trăng chếch trên đầu thanh vắng Em trẻ quá như bông hoa mở cánh Anh, chiều rồi! Còn nắng được bao nhiêu? Tha thẩn giữa đời lạc bước cô liêu! Cuộc đời như tranh hay là trang tiểu thuyết Có một ánh sao trời hiu hắt cháy trong xanh Và em ạ, chính là anh đến đấy… Nhưng đừng nghĩ nhiều nữa nhé, nghe em!
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:09:50 bởi Nhân văn >
LỜI HÓT CON CHIM KHÁCH Em trở về với ốc đảo xanh trinh bạch (Thơ Đinh Thị Hồng Minh) *
Em một mình mang ốc-đảo bỏ đi Anh trở lại phố thành nghe gió hú Nghe cả lá và hồn đời khẽ vỗ Con-tim-buồn hoá trăm mảnh vỡ tan. Con tim buồn không còn thuộc về anh Những mảnh vụn lẫn vào trong cát bụi Có một mảnh hoá thành "con chim khách" Bay đi tìm bóng lạc giữa vu vơ... Chầm chậm đừng đi người con gái của ban sơ Anh thả xuống ốc-đảo xanh em một mối tình nguyên thuỷ Mốt mai lỡ đau nỗi khổ đau của loài tim vỡ "Con chim khách" vẫn về để hót ru em! -------------- Vào một buổi sáng tôi có gặp một người thiếu nữ, nói dăm ba câu chuyện về thơ phú văn chương rồi người thiếu nữ ấy bỏ đi. Trái tim bỗng cồn cào, da diết. Tôi đi vào một cái quán thành phố trông sang bóng mặt hồ xanh và viết bài thơ này. THU ĐẾN Thu đến, mấy hàng mưa rí rách Giọt gianh rơi tình buồn quá đi thôi! Thu vắng em gió hiu hắt khắp trời Vài sợi tóc đầu anh khe khẽ rụng. Em đang ngủ bên chồng hay vẫn thức? Có nghe thu ôm ấp các hàng cây Chúng cứ bay, cứ bay, cứ bay Anh đốt thuốc cháy hoài trong canh vắng. Thu đến gợi lòng bao dĩ vãng Buổi khai thu đã máu chia ly Ừ, cứ nhớ! Nhưng em đừng tiếc nhé Tình có tan, tình ấy mới lâm ly! Anh không biết mình sống hơn hay đã chết? Cả thu xưa lẫn với thu nay Thu, thu đến đau mà tha thiết Tình phải tan, có lẽ mới đủ đầy! Và hỡi tất cả đạn bom quyền lực Thật hoài công định bắn phá em ta? Vì cao nhất, ta cho là tuyệt mỹ Khi chiếc váy xẻ tà em đã tụt ngay ra… ĐÊM THU SƯƠNG Trăng đi chếch về phía dòng sông vắng Tiếng con chim bay ngang cắn vào khoảng xanh trong. Đêm thu sương... trăng không vàng mà bạc Gió khuya khoắt men hàng phố thức Với mấy người quét rác quét trong đêm Những ngôi nhà chẳng biết có bình yên? Đêm thì hoang - Sông cách sông Lá liễu em đong khắp thân em Mắt em như liễu ngang cành liễu Máu chảy đầy trăng, em biết không? ĐÊM THU TRẮNG Đêm thu trắng người đi trong sương trắng Quán bên hồ em gái đến loạn trăng… Ánh mắt em ươm chùm hoa cúc thơm Đôi môi ướp các nụ hôn còn thắm đỏ Những cám dỗ vỡ oà ra thân thể Để cả gió xô làn mây ngổn ngang. Dưới làn da mịn mát tơ giăng Những nơ-ron tình yêu dòng điện cháy Và như thể chúng rùng rùng chuyển động Mang cả đàn bướm cái bay ra. Lậy trời đất! Cám ơn tạo hoá! Giọt ái tình không đặt chỗ nghiêm trang Người đã sinh ra những lòng tham Giữa thiên nhiên trinh bạch. Đêm thu không lá vàng Quán bên hồ anh muốn cấu trái cấm em. -------------- Vào một buổi tối, tôi ngồi trong một quán nhỏ bên hồ. Phủ lên không trung một màn sương trắng. Có một thiếu nữ mặc chiếc áo mùa thu sáng mỏng, vòm ngực nàng trắng nõn và khích lệ. Trên trời trăng đang nhàn nhạt trôi đi trong cái màn sương trắng hơi se lạnh kia. Sự xuất hiện của thiếu nữ làm cho cả trời đất phải đổi thay. Trăng cũng loạn... Đứng trước sự cám dỗ ấy con người ta lại khát vọng được sống, được hưởng. Bài thơ đã ra đời như thế! EM NGỦ… Em ngủ vào nỗi nhớ Bờ cát trắng mênh mang con sóng bể Em nằm trong gió thổi Mái tóc xoã vào mây Em trôi theo cánh trăng Và cánh trăng chết đuối Trên đôi bàn tay anh Đôi bàn tay vô định quạnh hiu buồn...
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:12:51 bởi Nhân văn >
VẦNG TRĂNG TRONG NỖI NHỚ Thành phố giờ vắng bóng trăng xưa Em vẫn về bên anh trong nỗi nhớ Mơ nhau giấc ngủ Trăng không còn. Toàn ảo đấy, em ơi! Xưa em tuổi trăng tròn Anh dẫn em đi dưới vòm trời đêm dịu mát Em vào trăng, trăng hoá em Anh không biết vầng trăng nào đã mất? Đến hôm nay tóc người nhuốm bạc Nhớ nhau qua ánh trăng mờ Ai đó chạm vào mình, giật thột! Đẩy vợ ra rồi khe khẽ lại vào mơ... HÀNG QUÍ CỦA NHÂN DÂN Chiếc váy ngắn em khoe đùi trắng nõn Vầng nguyệt non mấp mé bên trong Nửa em che nửa lại muốn tuông Phố đang buồn bỗng nhiên tình tứ Em hãnh diện với bộ đồ thiếu nữ Giữa chiều đông rạo rực những con tim! Bướm của em là hàng quí nhân dân Che cho kín, em ơi! Mà sinh nở… NGUYỆT CỦA CHỊ HẰNG VÀ NGUYỆT CỦA EM Nguyệt của chị Hằng giống nguyệt em không nhỉ? Kỷ niệm dưới hàng cây lá đổ Nhớ không em bao đêm Ta đã cùng nhau trong trăng… Đêm động tình nguyệt em hoá mênh mang Khi vơ vẩn giống vầng trăng khuyết Lúc buồn đau lại khép nguyệt vào trong. Và thế giới sẽ chỉ là cái bóng Với những hồn ma vất vưởng chơi vơi Nếu như em không có nguyệt Thì loài người cần gì tổng thống nữa, em ơi! Nguyệt em mở ra một hang động tuyệt vời! Ta bất chấp hiểm nguy lao vào đó Dù buổi mát trời hay đầy mưa gió Nguyệt em là ánh sáng để ta soi... GẶP EM GIỮA TẦNG MÂY Làn mây trắng lững lờ trôi vũ trụ Hồn ta bay lạc lõng khắp thiên hà Gặp lại em giữa miền gió thổi Hạnh phúc về trên khoé mắt em xa... Người đàn bà tháng năm không có tuổi Ta man mê trong nhan sắc tuyệt trần Nhớ buổi đã cùng nàng nông nổi Trên chiếc giường êm cả hai đứa không quần. Những tối xưa vẫn thầm nghe em nói Con đường ta đi giờ cỏ dại mọc đầy lên! Cuộc sống bộn bề và sương khói Hàng cây ru theo khúc nhạc quê hương. Chính trị thì trạch lươn, kiếp trần gian nhiều nợ quá! Chỉ tình yêu em là vào cõi trường sinh. CÔ GÁI ĐI BÊN HỒ Hồ mùa đông dại nắng Em bước nhẹ trong hàng cây nghiêng bóng Gió khẽ reo sau tà áo thanh tân Mắt em thầm mang cả mùa xuân. Cánh buồm đỏ đưa em vào xa vắng Anh mải nhìn theo màu áo trắng Cái màu mây con gái dịu hiền Em đi rồi, còn lại một trái tim! Em xa rồi… còn lại nỗi đau êm Tiếng gì cứ âm thầm bên vệ cỏ Chỉ thiên nhiên mãi mãi là tươi trẻ! Tuổi ta ơi, vội héo làm gì? Cánh buồm đỏ anh đưa em vào xa vắng Năm tháng đời anh, tóc trắng đầu anh Nhưng rồi ngày mai em cũng sẽ già và chán? Cô gái đi bên hồ! Ta sẽ hoá ra chim...
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:14:42 bởi Nhân văn >
BƠ VƠ NƠI MÀN SƯƠNG Năm tháng dần qua, chiều đời tẻ ngắt Đêm bơ vơ lưu lạc nơi màn sương Đời thi sĩ, em ơi! Tình lả lướt Bóng mây hoang vất vưởng mộng huyền... Nhớ những tối cùng em trăng gió Đôi mắt mơ thăm thẳm mê ly Bên hồ ấy màn trời chiếu đất Tâm hồn ta bay, cuộc sống diệu kỳ! Bầu ngực thơm nõn nà tuyết mịn Mái tóc hương má bịn rịn hoa Khi nguyệt em mở ra tình nóng bỏng Yêu hết mình, say trái tim ta! Đêm nay lòng anh tê dại Yêu thương thổn thức giữa sao băng Ở phương trời nào về cùng anh sống lại? Mặt trời, mặt trăng đã hoá đá rồi em. Thời gian sao trôi đi? sao không giữ lại? Người đàn bà, cánh chim tình bay loạn bốn phương Cảm xúc, trí tuệ ta… em mang đi mãi mãi Đêm giá sương anh lạnh cả tâm hồn. CÓ MỘT THỜI NHƯ THẾ Mây vờn cao xanh trăng sao lấp lánh Đã kéo em nằm ra trong ánh sáng ảo huyền Cởi hết bộ đồ em để làn hương bay ngợp Rồi cùng nhau vào cuộc vui đêm… Đời ta có một thời như thế! Thời gian trôi tuổi trẻ sẽ úa tàn Thì em ơi! Trên đỉnh cao tuyệt mỹ Yêu đi em, cho tình ta được thoả nguyền. Tạo hoá sinh ra kỳ quan vĩ đại… Suy cho cùng nhất cái này thôi! Nhân loại tồn sinh phát triển ở nơi này Không có sẽ hư vô, phù phiếm cả. VIẾT DƯỚI ÁNH ĐÈN Ánh đèn phố lững lờ ngồi một bóng Nhớ hình em trong vắng lặng không gian Người đàn bà ở nơi xa thẳm Như cánh chim bay lạc mây ngàn. Tiếng anh gọi giữa đêm trường tha thiết Tận phương trời nghe thấy không em? Hồn anh đó mênh mang sóng nước Mơ cùng em dào dạt khúc tình êm. Anh muốn làm trời ôm lấy em bể sóng Trong đêm về lấp lánh ánh sao lên Có anh và em đẫm mình nơi bến mộng Hạnh phúc lắm em ơi! Ta lên mãi thiên đàng... Trời không mưa mà lòng anh cứ mưa chan Em hoang dại như trăng khoả mình theo gió Trái tim anh man mê trong đó Là bài thơ anh viết dưới ánh đèn! MÙA THU THĂM THẲM MÀU CON GÁI Em đi để mùa thu ở lại! Trời mênh mang xao xác lá vàng rơi Với khóe mắt thăm thẳm màu con gái Tuổi hai mươi dừng lại ở trong đời. Ôi, mùa thu đẹp thế bỗng tơi bời… Khi lạnh lẽo, khi cồn cào gió xé Bao kỷ niệm trở thành thân thương quá Có lúc nào nhớ thế, không em! Biền biệt xa năm tháng mỏi mòn tim Anh cùng những vì sao khuya thao thức Như càng nhớ thu càng xa lắc Cả tiếng chim kêu cũng hóa nên buồn. Em đi thu còn lại một mình! Hoa trước cửa cũng không nở nữa Đêm đêm gió lạnh về hiu hắt phố Anh giở từng trang nhật ký cũ ra xem. KHÚC MÙA THU Mùa thu trôi theo bóng em đi lá vàng rơi giữa lưng chừng gió Em vẫn về trái tim anh gõ cửa Hồn anh bay trong đám mây qua... Ta mộng điều gì ở mãi canh khuya? Nơi bờ bãi con người sau ngày mệt mỏi Nhớ những êm đềm cùng em thuở ấy Nay mồ cỏ dại phủ thay hoa. Mùa thu ơi! Gợi lại bến bờ xa Bóng em xưa dưới hàng cây xào xạc Đôi mắt ai ru khúc mùa thu thầm nhắc Giữa đất trời chỉ có anh và em! Tình hết rồi! Thu đổ vỡ không gian Cánh chim bay hoang bầu trời mưa gió Cả cung đàn thơ anh giờ cũng cũ Hoà tiếng chuông chùa văng vẳng xa xa. CẢNH SÁNG Em gái vô tình đi qua góc phố Trời trong cũng tựa mắt em mơ Ngẩn ngơ ta ngước nhìn chiếc lá Chút tàn cuối hạ chớm đầu thu. Trái tim tình anh tha thẩn làm thơ Liêu xiêu bước trên bờ hè phố nhỏ Chẳng hiểu vì em hay vì nắng đỏ Mà bỗng nhiên lòng dạ cứ xôn xao?...
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.12.2022 15:16:41 bởi Nhân văn >
ĐỘNG BƯỚM Phút say đắm tột cùng em mở toang động bướm Giữa khu rừng rậm rạp nguyên sơ Nàng thơ thẫn thờ si mê hưng phấn Bướm của em chứa cả thánh thần lẫn yêu ma. Có ai chưa em đã vào khai phá? Để bướm vẫy vùng, bướm thoả ước ao Và khi ấy em sẽ không còn là trinh nữ Bờ bãi đời người bướm vẫn lượn như sao. Thân nhi nữ một thế giới mênh mông hoang dại Cấu thành bên trong bao yếu tố mĩ miều Tự thiên thai chẳng phải vẽ vời nắn gọt Lạc vào vườn em trái cấm ngọt hương tươi. Tình yêu từ đâu anh không biết? Mà rung cảm tâm hồn, lay động trái tim! Nhưng yêu nhất là bướm em có sức chinh phục diệu huyền Đêm đêm bướm thường bay ra trong phòng ngủ... Bướm của em trên đời mãi còn quí giá Đến lúc cần bướm lại sinh con Không lời thơ nào tả hết được vẻ đẹp bướm em Nam-mô-a-di-đà !... ĐÊM HỒ TRÚC Đêm nghe Trúc Hồ động Tiếng chão chuộc vọng đưa Chợt lòng anh thổn thức Chuyện ngày xưa ngày xưa... Tình yêu như cơn mưa Thấm sũng đời bãi cát Hồn thiếu nữ ngây thơ Một chân trời tím sắc. Cuộc sống bờ bến nước Đầm khoả ánh trăng vàng Song cuộc sống còn cả Dông bão và ly tan! Vòm xanh kia vẫn cũ Chỉ có hương bay ra Sóng vỗ không thấy khác Bóng nước xa mờ xa. Anh nhìn bao đôi lứa Đến chỗ ta ngày xưa Nụ hôn thành dấu hỏi Cháy lên trời hư vô? Trúc Hồ đêm hồ đêm Hương mãi vòng ký ức Tiếng chão chuộc, em ơi! Còn vọng bên bờ nước. DƯỚI HÀNG SẤU ĐÊM VÀ CON PHỐ NHỎ Phố vẫn phố, hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi còn lạc bước canh khuya Nên câu thơ anh theo đông về vội vã Tình của đôi ta dòng sông chảy man mê. Đêm đã lạnh vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Xưa mộng nguyệt này, nay sao thấy khác Gió nhắc thầm thì, em có nhớ không? Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa! Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? Thưở đó đẹp nhiều mộng mơ em nhỉ Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm. Anh lưu giữ chút tình trên trang giấy Đi hết phố xa về khắc khoải bên thềm Rồi tự trách với mình sao buổi ấy Lại giục em lấy chồng để đau mãi con tim? TA VÀ LỊCH SỬ Lịch sử mở ra. Ta vào lịch sử. Lịch sử và ta. Ta, lịch sử tên đồng. Hồn ta đó khắp không trung lồng lộng Giữa loài người sẽ có tiếng ta chung. Ta! Thi nhân mọi thời đại muôn năm Vụt bay lên thu gom vũ trụ Dòng thơ ta huyền bí lòng bể cả Dạt giông mưa qua các ngọn núi đồi. Còn thi ca ta còn sống muôn đời Vừa tựa cỏ thơm loài hoa nở Bọn nào cười? sẽ im thôi. Những kẻ muốn chặn đường ta hãy rõ: - Thi nhân vào đền thắp hương ngay! Ta ngủ đây, ơi dân gian! Trong gian phòng nhỏ yên khói phủ mây bay Dẫu chẳng thể nào quên cho hết chuyện đời này.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 16:38:49 bởi Nhân văn >
Phần 2: LỜI BÌNH CỦA NHIỀU TÁC GIẢ Thế giới thi ca PHẠM NGỌC THÁI
ANH VẪN Ở BÊN HỒ TÂY Tình để lại vết thương không lành được Soi mặt hồ in mãi bóng thời gian Em hiền dịu trái tim từng tha thiết Người con gái anh yêu nay hóa khói sương tan. Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt Hạnh phúc qua như một cánh chim bay Nông nỗi đời người để đâu cho hết Tình thơ ngây... tình sao mãi thơ ngây… Nhớ buổi đón em cổng trường sư phạm Đôi mắt từ xa đã nhận ra người Tình yêu có cái nhìn trong linh cảm Giờ ở đâu, người con gái xa xôi? Thế đó, em ơi! Tình qua không trở lại Xế chiều rồi mà máu tim chảy mãi không thôi Em có nghe gió Tây Hồ đang thổi Anh ở đây, vẫn bên hồ Tây mây trôi... Lời bình: CẢM NHẬN MỘT BÀI THƠ TÌNH HAY "Anh vẫn ở bên hồ Tây" là bản tình ca viết về mối tình của nhà thơ với một cô nữ sinh sư phạm, dù mối tình đó đã trở thành dĩ vãng: Nhớ buổi đón em cổng trường sư phạm Đôi mắt từ xa đã nhận ra người Tình yêu có cái nhìn trong linh cảm Người ta thường nói tình yêu có giác quan thứ sáu, bởi vậy nhìn thấy hình bóng người yêu từ xa đã nhận ra ngay, cũng là điều dễ hiểu. Thế mà: Giờ ở đâu, người con gái xa xôi? Anh thổn thức vọng gọi em xưa trong nỗi vắng, cô đơn! Tôi đã đọc nhiều thơ Phạm Ngọc Thái, không ít bài anh đã nhắc đến hình ảnh người nữ sinh này, bài nào cũng da diết, nhớ thương. Liệu đây có phải cũng chính là cô sinh nữ trường Sư phạm Ngoại ngữ, trong bài thơ Em Về Biển của tập "Rung động trái tim"? mà ở tựa đề của bài anh có ghi: - Kỷ niệm K.A. người sinh nữ trường SPNN năm xưa, quê hương thành phố biển. Em Về Biển cũng là một bài thơ tình sâu sắc và khá hay. Ở bài đó có một đoạn tác giả đã nhắc đến việc đón người yêu bên cổng trường: Hàng bạch đàn năm xưa còn đó Anh còn đây, em hỡi! Anh còn đây Nhớ những buổi đón em bên cổng trường sinh ngữ Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay... Nhưng Em Về Biển anh đã viết từ năm 1993, khi mái tóc mới bạc nửa phần (như lời thơ) - Còn bài Anh Vẫn Ở Bên Hồ Tây này thì tác giả lại vừa sáng tác trong năm 2012, khi đã qua cái tuổi lục tuần. Sau gần 20 năm, chắc nay tóc nhà thơ đã phải bạc gần hết rồi? Thế mới biết, tâm hồn thi nhân trẻ mãi không già. Hồ Tây chẳng phải chỉ là nơi nhà thơ sinh sống, ở đó còn ghi nhận bao nhiêu kỉ niệm tình yêu của đời anh. Mỗi khi qua lại bên hồ, không tránh khỏi những giây phút chạnh nhớ về tình cũ, lòng xa xót. Bởi vậy vừa mới vào thơ anh đã thốt lên: Tình để lại vết thương không lành được Soi mặt hồ in mãi bóng thời gian Hình ảnh người con gái lại hiện về làm xao động trái tim anh: Em hiền dịu trái tim từng tha thiết Người con gái anh yêu nay hóa khói sương tan Hình ảnh "hoá khói sương tan" đó chính là một biểu tượng về cát bụi cuộc đời. Tình yêu thiêng liêng vậy, hình ảnh cô sinh nữ cũng hiền dịu và anh tha thiết đến thế, vậy mà giờ đây tất cả chỉ còn là sương khói. Ngôn ngữ thi ca của Phạm Ngọc Thái sử dụng thuộc loại ngôn ngữ hình tượng hội hoạ, tuy bình dị nhưng vẫn thanh thoát và hàm súc. "Anh vẫn ở bên hồ Tây" là một bài thơ tình cảm động. Vết thương tình dẫu chỉ là vô hình, nhưng nó lại có thể khoét sâu vào trái tim, tâm hồn làm cho nhà thơ đau đớn, như không bao giờ lành lại được. Lòng anh lưu luyến cả một thời tuổi trẻ đã qua đi. Sang đoạn thứ hai, thơ càng được khắc sâu hơn về tình yêu: Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt Hạnh phúc qua như một cánh chim bay Nông nỗi đời người để đâu cho hết Tình thơ ngây... tình sao mãi thơ ngây… Tôi nghĩ, người con gái kia khi nghe được những lời thơ này, chắc phải xúc động lắm! Nhà thơ đã trải nghiệm qua gần trọn một đời mình, nên cái "nông nỗi đời người" ở đây ý muốn nói về sự mất mát của tình yêu, cuộc sống, càng thấy quí những hạnh phúc đã trôi đi. Cô gái ấy giờ đây đâu còn trẻ? nhưng trong kí ức nhà thơ, em vẫn trong trắng tươi mát như thuở nữ sinh: Câu thơ: Tình thơ ngây... tình sao mãi thơ ngây/- là vậy. Trong tình yêu có biết bao sự ly tan chẳng ra đâu vào đâu, có khi cả hai người cùng yêu tha thiết với nhau suốt đời, ấy vậy mà cũng tan vỡ. Chính thế nên vào đoạn thơ thứ hai này lòng tác giả mới thổn thức: Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt/- Nghĩa là, những năm tháng yêu em là thời gian hạnh phúc của đời anh. Đó là sự luyến tiếc cuộc sống và tình yêu tuổi trẻ, ngỡ đã vụt trôi như một cánh chim bay... Sau đó tác giả có nhắc lại về những buổi đón em bên cổng trường như đã nói ở trên, để cuối cùng anh kết: Thế đó, em ơi! Tình qua không trở lại Xế chiều rồi mà máu tim chảy mãi không thôi Em có nghe gió Tây Hồ đang thổi Anh ở đây, vẫn bên hồ Tây mây trôi... Hình ảnh gió hồ Tây thổi cùng những làn mây trôi... là biểu tượng những tháng năm tiếp nối và cuộc sống heo hút của nhà thơ. Đó là hai câu thơ hay nhất bài, lời thơ sinh động đầy hàm ý. Nhờ hai câu kết này mà bài thơ được viên mãn và tầm vóc. Ý nghĩa của nó để nói tình yêu và cuộc đời, vừa cát bụi vừa mãi mãi... Như lời Nguyễn Đình Chúc trong một bài bình luận về chân dung thơ Phạm Ngọc Thái, khi nói về tình thơ này đã có nhận xét: - "Anh vẫn ở bên hồ Tây" là một bài thơ tình hay của tập Hồ Xuân Hương Tái Lai, hình ảnh thơ rất chân thực nhưng vẫn cô đúc, dường như trên mỗi dòng thơ đều có máu tim của nhà thơ đang rỏ xuống... Rồi nhà bình luận khái quát: - Bài thơ chỉ có 16 câu với 4 khổ thơ, được viết vào lúc cuộc đời tác giả đã về chiều khi nhớ lại mối tình với một người sinh nữ. Đứng bên bờ hồ Tây gió thổi, mây bay... tác giả bồi hồi nghe tiếng của lòng mình đang trỗi dậy thưở còn tình yêu tuổi trẻ. Hình tượng thơ khắc họa trong câu cuối cùng: Anh ở đây, vẫn bên hồ Tây mây trôi.../- ý nói, những làn mây trôi kia không chỉ là cảnh vật thiên nhiên hoang vu mà nó còn biểu thị cho cả khoảng thời gian trôi. Như câu: Hạnh phúc qua như một cánh chim bay/- Nói lên niềm vui ngắn ngủi, thoảng chốc đã không còn. Hoặc khi tả về hình bóng người con gái xa xưa nay chỉ còn trong ký ức, anh viết:
Người con gái anh yêu nay hoá khói sương tan
Để biểu thị cho sự chìm lấp của thời gian đã trôi vào quá khứ - Đó chính là thứ ngôn ngữ thi ca rất hàm súc và giàu tính biểu tượng. Theo cảm nhận của tôi: Anh Vẫn Ở Bên Hồ Tây là một bài thơ tình vô giá của nhà thơ Phạm Ngọc Thái. Chẳng những bài thơ cảm hoá được lòng người, đồng thời còn có khả năng tồn tại với đời. Rất có thể thi phẩm sẽ trở thành một viên ngọc thi ca của văn đàn hôm nay và mai sau. Hoàng Thị Thảo
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 16:41:44 bởi Nhân văn >
PHẠM NGỌC THÁI VỚI "Chùm thơ hay về tình yêu và đàn bà"
Trần Tứ Đức Cái tên gọi "tình yêu và đàn bà" không phải do tôi đặt ra, mà là nhan đề một chùm thơ của nhà thơ Phạm Ngọc Thái đã đăng nhiều trên các trang mạng. Trong bài của một văn nghệ sỹ ở Việt-Nam-thư-quán "Về một huyền thoại thi ca", khi bình phẩm thơ ông - có đoạn viết: - Phạm Ngọc Thái là một nhà thơ của tự do. Thơ ông sâu tựa bể, giàu hương sắc như hoa ngàn. Ông viết về nỗi đời dân gian, về tình yêu và đàn bà. Đọc thơ ông như đi vào trong động, càng vào sâu càng huyền thẳm vô biên.
Hiện ông đang sống cùng gia đình trong một ngôi nhà gác nhỏ. Phía trước trông ra khu quảng trường thành phố, mặt sau soi bóng xuống hồ Tây quanh năm sóng vỗ. Cõi trần ai ông đã nếm đủ mùi khổ hạnh, đắng cay... cũng từng có những tháng năm phiêu du qua hải ngoại, rồi trở về vui thú trong cảnh sống phong trần của một thi nhân - Viết để lại cho đời một Bộ-thi-ca-thời-đại tầm vóc với bao nhiêu áng thơ tình huyền diệu, sẽ còn sống mãi với sơn hà... Thơ tình hay ở các cung bậc khác nhau của Phạm Ngọc Thái thì nhiều, tôi chỉ chọn ra đây ba bài theo ý riêng mình và chưa có ai bình. Gọi là để đàm đạo ở tao đàn cùng vui trong chốn văn chương: 1. "Người đàn bà trắng" - Một đỉnh cao trong thi ca. 2. “Cây thầm tiếc bóng” 3. “Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ”. Xin đi thứ tự từng bài một: A. NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẮNG Người đàn bà đi trong mưa rơi Chứa một trời thầm như hoa vậy... *
Chiếc mũ trắng mềm em đội bầu trời Khóm mây trắng bay nghiêng trôi trên tóc Đôi mắt em đong những áng mây Người đàn bà trắng! Em đi, về... chao những hàng cây Hồ gió thổi lệch vành mũ đội Thấm đẫm mình em cả thềm nắng gội Xoã ngang vai mái hất tơi bời. Nỗi niềm thao thức Những đêm trăng nước... Chùm trinh em hát: đấy chỗ thiên thai! Người đàn bà ai mà định nghĩa? Đường xưa đó về đây em ơi! Những con đường đã đầy xác lá rơi Xác ve, xác gió và xác của mưa. Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu Anh cũng không làm chàng Trương Chi suốt đời chèo sông vắng Ta không đi theo Con Đường Lông Ngỗng Trắng Dẫu hình hài khắc mãi tim nhau. Vết thương lòng không dễ đã lành đâu Những đêm sao buồn, những đêm gió khát Khúc thơ tình anh lại viết về em! Người đàn bà ngậm cả vầng trăng... Lời bình: MỘT ĐỈNH CAO THI CA Theo như bình luận ở giới văn chương, báo chí: "Người đàn bà trắng" thuộc trong những bài thơ tình hay nhất của nhà thơ Phạm Ngọc Thái. Trên con đường vô định của tình yêu, những đêm hoang vắng và sâu thẳm trong không gian mênh mông, lòng nhà thơ vẫn âm thầm khắc khoải nhớ về mối tình đã qua: Những đêm sao buồn, những đêm gió khát Khúc thơ tình anh lại viết về em! Người đàn bà ngậm cả vầng trăng... Những ngôi sao trên vòm trời xa xôi kia, ngọn gió đêm vô tình... nó cũng hiu hắt như nỗi vắng vẻ, trống lạnh của lòng chàng. Tác giả gọi em là "Người đàn bà trắng", thực ra khi ấy em vẫn còn là một thiếu nữ. Từ chiếc mũ vải trắng mềm một thuở nào người yêu thường đội lệch trên đầu, lẫn vào trong khóm mây. Khóm mây đó lại vờn bay trên mái tóc nàng - Tất cả đã trở thành ấn tượng để nhà thơ mô tả về hình ảnh người đẹp: Chiếc mũ trắng mềm em đội bầu trời Khóm mây trắng bay nghiêng trôi trên tóc Đôi mắt em đong những áng mây Người đàn bà trắng! Đó là đôi mắt của mùa thu huyền diệu và xa thẳm. Bích Khê cũng từng mô tả về đôi mắt đẹp của người mỹ nữ trong bài thơ "Tranh loã thể" nổi tiếng của ông, rằng: Mắt ngời châu rung ánh sáng nghê thường... Nó chìm ngập một thế giới, chiếu rọi vào ngõ nghách tâm hồn của thi nhân sáng bừng lên. Hay như Xuân Diệu tả về đôi mắt người yêu cũng thật kỳ ảo: Mắt em thăm thẳm như màu gió Thơ cũng vàng trong như nắng hanh Ta trở lại với bài Người Đàn Bà Trắng: Đôi mắt em đong những áng mây /- Như thể đã bao lần nhà thơ từng phiêu du trong đôi mắt ấy. Nó bộc lộ một sự hiền hoà, nhân ái. Tác giả lấy hình ảnh của vũ trụ qua cảm xúc mà mô tả, quyện với mái tóc nàng trong mây bay, gió cuốn... hiển hiện dưới bầu trời cao vời vợi. Bầu trời ấy vừa để nói về tình yêu của người đàn bà ở cõi nhân sinh, vừa là bầu trời của quê hương đất nước ta vậy. Sang khổ thơ thứ hai - Hình bóng người thiếu nữ hiện lên trong một khung cảnh thiên nhiên rực rỡ: Em đi, về... chao những hàng cây Hồ gió thổi lệch vành mũ đội Thấm đẫm mình em cả thềm nắng gội Cả thềm nắng hắt lên mình em như tơ lụa đất trời, có gió thổi, cây đưa... Vẫn chiếc mũ vải trắng mềm xưa mà em thường đội lệch, che lên khuôn mặt đẹp như một vầng trăng. Cái bờ hồ gió thổi ấy chứng kiến bao nhiêu kỷ niệm, những tháng năm anh đã sống êm đềm trong hạnh phúc tình yêu. Giờ đi lại trên con đường đã qua, anh như nghe thấy cả khúc tình ca đang sống lại. Mái tóc người con gái xưa vẫn xoã bay trên đôi vai trần trắng của nàng: Xoã ngang vai mái hất tơi bời Bồi hồi trong kí ức, hồn nhà thơ tựa con đò mộng lạc vào nơi bến vắng. Chỉ còn nghe thấy tiếng gió táp, mưa sa... cùng những chiếc lá vàng rơi phủ xuống trong trời đất: Đường xưa đó về đây em ơi! Những con đường đã đầy xác lá rơi Xác ve, xác gió và xác của mưa. Tiếng lòng nhà thơ cất lên để gọi vọng tình em. Con đường giờ đây hoang dã trong qui luật bụi cát của thời gian. Con đường mà người con gái đã đến với cuộc đời anh. Năm tháng cứ trôi nhưng hình bóng em không phai nhoà. Hình ảnh đoạn thơ nghe như trong giấc mộng: xác gió, xác mưa, đã đầy xác lá, xác ve... trôi. Tưởng như cái bờ hồ gió thổi đó ngàn năm sau vẫn còn quyến luyến bóng hình người yêu ở đấy, mãi mãi trong trái tim thương nhớ của nhà thơ. Xin trở lại để phân tích sâu thêm về khổ thơ thứ ba: Nỗi niềm thao thức Những đêm trăng nước... Chùm trinh em hát: đấy chỗ thiên thai! Người đàn bà ai mà định nghĩa? Hình ảnh đã được cách điệu hoá: Chùm trinh em hát: đấy chỗ thiên thai! /- Biểu tượng thơ mô tả tuy mang màu sắc trừu tượng nhưng vẫn rất gợi cảm. "Chùm trinh em hát...": Nó đã mang cái của nàng bay lên! Suy cho cùng vũ trụ và thế giới đều tồn tại, sinh ra ở đó. Vừa vĩ đại và man dại. Nếu không có cái chỗ thiên thai ấy của người đàn bà thì không có cả linh hồn lẫn sự sống, cũng không có ý nghĩa gì về lịch sử của thế giới này. Còn câu thơ: Người đàn bà ai mà định nghĩa? Đại văn hào Lép-Tônxtôi - Ông là một thiên tài xây dựng hàng trăm tính cách về đàn bà có những mẫu mực khác nhau. Người từng nói những câu đại ý rằng: Không thể đưa ra những nguyên lý có tính khuôn mẫu nhất định đối với người đàn bà, chỉ có những sự tìm tòi, tìm tòi và tìm tòi mãi... Nàng không thể nào định nghĩa được trong sự tồn tại của đời ta? Câu thơ treo trên đầu ta như một câu hỏi vĩnh cửu, lại như thể một định mệnh. Tôi bình khổ thơ thứ năm: Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu Anh cũng không làm chàng Trương Chi suốt đời chèo sông vắng Ta không đi theo Con Đường Lông Ngỗng Trắng Dẫu hình hài khắc mãi tim nhau. Là một mảng thơ đời, đã triết lý về những mâu thuẫn giữa tình yêu và cuộc sống của nhà thơ với người-đàn-bà-trắng. Đó cũng là một nghịch lý cuộc đời: Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu /- Còn anh cũng không đầy mình để làm mãi cái anh chàng Trương Chi suốt đời chèo thuyền trên con sông quạnh vắng, cô đơn, rồi tương tư nàng Mỵ Nương mà chết. Hay, cái con-đường-lông-ngỗng-trắng mà nàng Mỵ Châu đã rắc cho chàng Trọng Thuỷ theo, thần tượng thì rất đẹp, nhưng để cuối cùng chàng cũng nhảy xuống biển mà chết, hoá thành ngọc trai giữ tình son sắt với nàng. Nó bi ai quá! Cái hay của khúc triết lý trong bài thơ Người Đàn Bà Trắng là đã được viết như đời. Dẫu mối tình bị tan vỡ phải chia lìa năm tháng, nhưng tình thơ không kết thúc bằng sự bi thảm. Đôi trai gái vẫn phải sống và tồn tại, dù là theo chiều gió cuốn cuộc đời. Phải chăng đó cũng là một cuốn tiểu thuyết "cuốn theo chiều gió" như bao bi kịch tình-đời trên bờ bến nhân gian? Cả đoạn thơ thấm đẫm máu tim, được bật ra trong đời sống đầy mất mát và đau đớn của tình yêu. Đây là một trong hai mảng thơ xương cốt nhất - Mảng thơ thứ nhất như trên đã nói, chính là khổ thơ thứ ba: Chùm trinh em hát: đấy chỗ thiên thai! Cùng với khổ thơ thứ năm này - Làm thành nền tảng, như tim óc, tuỷ sống cho cả tình thi. Nhà thơ vẫn thiết tha khao khát gặp lại người thiếu nữ: Những đêm sao buồn, những đêm gió khát Ngọn lửa tình đã từng sưởi ấm trái tim anh. Để rồi bài thơ được kết thúc bằng một câu thơ đẹp nhất về nàng: Người đàn bà ngậm cả vầng trăng... Đây là một câu thơ siêu thực chứa đầy trầm tích đã được thăng hoa. Một thiên tạo vĩ đại đang nép trong tấm thân người đàn bà trẻ hay chính nàng là một vầng trăng? Cái vầng trăng ấy của nàng nó cứ nguyên thuỷ như hang động thời tiền sử, lại huyền bí như thánh linh. Nhưng chao ôi, dù gì thì nàng cũng "ngậm" cả cái vầng trăng của nàng rời bỏ nhà thơ để đi rồi! Những tháng năm buồn nhớ người yêu, anh đã viết ra thiên tình ca Người Đàn Bà Trắng bất hủ này để lại cho thế gian. "Người đàn bà trắng" là một bài thơ tình hay thuộc vào hàng đỉnh cao trong thi ca, với sự viên mãn và hoàn bích của nó. Tình thi sẽ còn sống mãi với thời gian cũng như nền văn học nước nhà. TTĐ. B. CÂY THẦM TIẾC BÓNG Nàng đi mãi mà không trở lại Gió bên đường kéo liễu hát trong mưa Và mặt nước bi bô lời than thở Chiều buông rèm tàn tạ nắng buồn mơ. Anh ngắm liễu bên hồ càng nhớ bóng Ai ru mình trong trăng sáng nép vào anh Làn da trắng, vòm ngực nàng hưng phấn Tan tành rồi! Ôi, mộng thuở ái ân... Người đàn bà ra đi không trở lại Để cây thầm tiếc bóng hoá bơ vơ Và gió nữa cũng giông cuồng rồ dại Hồn thi nhân tan tác giữa hư vô. Đôi mắt đẹp nàng dịu dàng đong trời biếc Thân hoa thơm mà lại ủ bão dông Anh tê dại cõi hồn hoang biền biệt Bao sầu tư vương vấn các nẻo đường. Người đàn bà ra đi không trở lại Bãi-cuộc-đời cát bụi, gió mưa Hoa sẽ úa, nhị sẽ tàn và lụi Một đời trôi theo năm tháng xô bồ... Trích tập "Rung động trái tim" 2009 Lời bình: HÌNH ẢNH NGƯỜI ĐÀN BÀ ĐÃ RA ĐI Một bài thơ tình mà lại có cái tên "Cây thầm tiếc bóng"? Ta thấy trong khổ thơ thứ ba đã viết: Người đàn bà ra đi không trở lại Để cây thầm tiếc bóng hoá bơ vơ Và gió nữa cũng giông cuồng rồ dại Hồn thi nhân tan tác giữa hư vô. Hình ảnh cây âm thầm tiếc bóng - Không phải là bóng của nó, mà là bóng của người đàn bà đã ra đi không trở lại ấy! Tác giả chỉ lấy thiên nhiên, trời đất làm biểu tượng cho sự chia ly tình yêu đó thôi. Đến gió cũng phải "giông cuồng rồ dại", hồn thi nhân thì tan tác, năm tháng hoá hư vô. Tôi sẽ quay trở lại nói thêm về những câu thơ này - Giờ ta đến với khổ thơ thứ nhất: Nàng đi mãi mà không trở lại Gió bên đường kéo liễu hát trong mưa Và mặt nước bi bô lời than thở Chiều buông rèm tàn tạ nắng buồn mơ. Khung cảnh: liễu đứng hát trong mưa và những lời thở than của nước - mỗi khi tiếng sóng vỗ xô bờ khe khẽ, xôn xao... vào trong cảm xúc nhà thơ như là những tiếng lòng thương nhớ, thuở nàng vẫn thường cùng anh đến bên hồ. Giờ sóng vẫn vỗ mà em thì mãi mãi không trở về. Rồi cái ánh hoàng chiều của một ngày tàn như bức rèm buông xuống phủ trùm lên mặt đất, để vào những giấc mơ đêm tưởng nhớ đến người yêu. Cách diễn tả tâm trạng hoà trong hình ảnh thiên nhiên đồng vọng tạo nên sự huyền thẳm của thi ca, chứa chất ý tình. Giọng điệu, ngôn ngữ thơ đọc lôi cuốn như lời hát mà vẫn sâu. Tuy không nói về người nhưng cảnh vật được nhân sinh hoá - Nghĩa là những cảnh vật ấy biết nói, thể hiện sự vui buồn, thương nhớ từ trong tâm tư, tình cảm của nhà thơ. Về hình ảnh câu đầu: Nàng đi mãi mà không trở lại Hay là: Người đàn bà ra đi không trở lại /- Được điệp khúc nhiều lần bộc lộ một tình thương yêu da diết, song cũng là nhằm nhấn mạnh tình ý, chủ đề của cả bài. Sang khổ thơ thứ hai: Anh ngắm liễu bên hồ càng nhớ bóng Ai ru mình trong trăng sáng nép vào anh Làn da trắng, vòm ngực nàng hưng phấn Đó phải là một người đàn bà đẹp và nhà thơ rất yêu nên lời thơ mới say sưa, hình ảnh duy mỹ như vậy. Mỗi khi ngắm những nhành liễu ru bên hồ, thi nhân lại nhớ tới bóng xưa. Những đêm trăng sáng hồi ấy, như vẫn còn đây cả tấm thân, hơi thở của nàng... lòng Người lại bồi hồi, da diết: Làn da trắng, vòm ngực nàng hưng phấn /- Thế mà nay chỉ còn là kí ức?... rồi tác giả buông xuống một câu thơ đầy xa xót: Tan tành rồi! Ôi, mộng thuở ái ân... Ta tưởng như chính lòng mình tan vỡ. Về mặt cấu trúc đã đạt được độ viên mãn ngay của khổ thơ. Sang đoạn thơ thứ ba mà tôi đã nói ở phần đầu cũng thế - Cuối đoạn đã được gieo một câu thơ rất mạnh: Hồn thi nhân tan tác giữa hư vô Cho nên, tuy viết tung hứng theo sự thăng hoa của tâm hồn mà thơ vẫn súc tích, không rơi vào dàn trải tràn theo cảm xúc thường thấy của dòng lãng mạn trước kia. Hình tượng thơ giàu chất sống và đầy ắp nội tâm. Có khi những hình ảnh đó còn mang theo cả tính triết lý về tình yêu và đàn bà. Thí dụ, ta xem tiếp khổ thơ thứ tư: Đôi mắt đẹp nàng dịu dàng đong trời biếc Thân hoa thơm mà lại ủ bão dông Anh tê dại cõi hồn hoang biền biệt Bao sầu tư vương vấn các nẻo đường. Thi nhân mô tả đôi mắt đẹp của người yêu... "đong cả trời biếc" - Còn khi tả về tấm thân nàng lại đưa ra một biểu tượng rất triết học:
Thân hoa thơm mà lại ủ bão dông Để nói cả hai mặt: Người đàn bà vừa nồng nàn, êm ấm lại vừa là trái gió, trở giời và dông bão... làm trái tim ta đau đớn. Tấm thân đàn bà thật huyền diệu cũng như sức mạnh của tình yêu là vô bờ bến. Câu thơ sinh động mà tích tụ cả một đời sống tâm lý bên trong. Vì tha thiết nên lòng thi nhân mới: "... tê dại cõi hồn hoang biền biệt" - Nghĩa là khi người yêu xa, lòng thì sầu, tâm hồn thành hoang vắng, cô đơn. Giọng thơ hay lại hàm chứa, tạo nên vẻ đẹp và tấm vóc của thi phẩm. Đến khổ thơ cuối cùng: Người đàn bà ra đi không trở lại Bãi-cuộc-đời cát bụi, gió mưa Hoa sẽ úa, nhị sẽ tàn và lụi Một đời trôi theo năm tháng xô bồ... Hình ảnh câu thơ: Người đàn bà ra đi không trở lại /- Được điệp thêm một lần nữa để khắc sâu vào lòng người sự nuối cảm. Một đặc điểm thơ Phạm Ngọc Thái khi nói về chốn dân gian, nhà thơ thường dùng hình tượng "bờ bãi...". Thí dụ như trong bài Váy Thiếu Nữ Bay: "Bờ bãi con người" em trổ hoa trái ngọt Đến đế vương cũng khum gối cầu mong Hay tình thơ Em Về Biển: Bờ-bãi-đời-người cuộc sống tình yêu Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân phật tổ! Còn bài Cỏ Hoang sáng tác ở nước ngoài, nói về hình ảnh một cô gái cùng những người xuất khẩu lao động sống trôi dạt trên đất khách quê người, tác giả viết: Ôi, cuộc bèo hoang trời đất trầm luân Và bản chất muôn đời còn muông thú Nhà chính khách cùng đứa du côn tranh thủ chơi thánh nữ Em vũ ba lê trong thế giới hỗn mang gieo hoa cấy linh hồn... Đó chính là chốn bể dâu của đời người, bèo dạt mây trôi... với những sướng khổ, buồn vui, hạnh phúc và mất mát. Trong khổ thơ cuối của bài này, người đàn bà ấy cũng đang trôi dạt ở nơi đó. Như câu: Bãi-cuộc-đời cát bụi, gió mưa Theo qui luật thời gian - Năm tháng cứ trôi... tất cả sẽ úa tàn, bụi cát. Thơ đưa ta vào cõi vô định của cuộc sống con người, chỉ có tình yêu trường cửu mãi không già. Giờ đây chỉ còn lại khoảng trời xưa, những nhành liễu, bờ hồ, trăng sao cùng những cơn mưa gió của lòng anh, của đất trời và cuộc sống với bao xô bồ, vật vã. Điều đặc biệt bao trùm trong bài thơ là hầu hết đều dùng cảnh họa lòng. Những cảnh vật đó được tắm trong hồn, đầm đìa tình ý. Như trên đã nói, nào là: Liễu hát trong mưa, hồ nước than thở, chiều buông rèm mơ, nàng ru mình trong trăng sáng, cây thầm tiếc bóng, gió lại giông cuồng rồ dại, trái tim thì tan tác, cuộc sống hoá hư vô, đôi mắt người yêu dịu dàng đong cả bầu trời, tấm thân nàng tắm hoa thơm nhưng lại ủ cả cuồng phong dông bão, v.v...
Một tình thơ làn điệu du dương được tác giả sáng tác cũng chính ở trên "bãi cuộc đời..." đầy cát bụi, gió mưa ấy - Nơi thi nhân cùng với người đàn bà đẹp từng tha thiết yêu nhau. Tình yêu của họ đã một thời đơm hoa, kết nhụy. Dù nay đã xa vời, nhưng tình thi vẫn đang truyền cảm, cuốn hút ta trầm sâu hơn vào ý nghĩa của thi ca. Như nhiều văn nghệ sĩ khi thưởng thức thơ anh vẫn nói: Thơ Phạm Ngọc Thái càng đọc càng hay! "Cây thầm tiếc bóng" là một bài thơ tình nhiều hương sắc, khá độc đáo và hấp dẫn của văn đàn. TTĐ. C. DƯỚI HÀNG SẤU ĐÊM VÀ CON PHỐ NHỎ Phố vẫn phố hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi... còn lạc bước canh khuya Nên câu thơ anh theo đông về vội vã Tình của đôi ta dòng sông chảy man mê... Đêm đã lạnh, vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Xưa mộng nguyệt này, nay sao thấy khác Gió nhắc thầm thì, em có nhớ không? Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa... Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? Thuở đó đẹp nhiều mộng mơ, em nhỉ! Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm. Anh lưu giữ chút tình trên trang giấy Đi hết phố xa về khắc khoải bên thềm Rồi tự trách với mình sao buổi ấy Lại giục em lấy chồng để đau mãi con tim? Trích tập "Hồ Xuân Hương tái lai" 2012 Lời bình: TIẾNG ĐÀN TÌNH THEO BƯỚC CHÂN THI SĨ Đi lại những đường phố đêm dưới hàng sấu xưa, lòng nhà thơ bồi hồi nhớ về một thuở: Phố vẫn phố hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi còn lạc bước canh khuya Nên câu thơ anh theo đông về vội vã Bài thơ được viết vào mùa đông năm 2010, khi anh đã ngoài tuổi lục tuần, nhưng tâm hồn thi nhân thì còn trẻ mãi. Con sông tình ngày đêm vẫn xao xiết chảy trong trái tim anh, như câu thơ đã viết: Tình của đôi ta dòng sông chảy man mê... Chưa thấy ai đảo ngược chữ "mê man" để viết thành "man mê..." như Phạm Ngọc Thái, để cho âm điệu thơ không rơi vào sự cũ càng. Cũng thấy là lạ, hay hay. Có một nhà giáo khi khi bình thơ anh đã viết: Ngôn ngữ thi ca Phạm Ngọc Thái là ngôn ngữ của hình tượng hội hoạ. Khi đọc những thi phẩm hay của ông, giống như bức tranh hoàn bích, càng đằm sâu vào trong tranh càng chứa chất ý, tình. Theo con gió đông nhà thơ "lạc bước" lang thang, hồn vía đang bay về một phương nào?... thuở em yêu vẫn cùng anh đêm đêm dưới hàng sấu phố khuya này. Cái phố nhỏ với hàng cây xưa thật thân thiết. Bao năm qua tưởng tình cũ đã yên, nào ngờ đêm nay thi nhân lại chạnh lòng thổn thức, rồi bài thơ "Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ" ra đời. Mặc dù nhà thơ đã nói với mình và khuyên người yêu: Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa... Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? Ai mà chẳng có lúc bồi hồi vương vấn tới tình xưa? Nói rằng: "Em đang ngủ bên chồng..." - Nhưng đọc thơ không thấy sượng, còn tăng thêm sự cảm khoái, diễn đạt ý tình thấm thía hơn. Khi nhà thơ tự vấn: thôi, đừng tiếc nữa! /- Tức là lòng anh đang... mong nhớ. Anh còn biện hộ cả với người xưa: Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? /- Có nghĩa, đây là mối tình dang dở mà sự tiếc nuối của cả hai người chứ không chỉ đơn phương về phía thi nhân. Khuyên thế thì khuyên: Rằng, đừng nhớ thương, đừng tiếc nữa em yêu! Song, chính nhà thơ vẫn hoài vọng, tự ru mình trong giấc xa xăm: Thuở đó đẹp nhiều mộng mơ, em nhỉ! Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm. Tình yêu không chỉ là sự êm ái và niềm vui sướng, còn mang lại cho hồn thơ anh biết bao cảm xúc ngọt ngào. Trong cuộc sống xô bồ, cát bụi... mỗi khi nhớ về thuở ấy, thi nhân như được tắm trong niềm hạnh phúc của tình yêu, như lời thơ đã viết: Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm /- Tôi trở lại phân tích về khổ thơ thứ hai: Đêm đã lạnh, vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Xưa mộng nguyệt này, nay sao thấy khác Gió nhắc thầm thì, em có nhớ không? Thao thức cùng với nhà thơ, vầng trăng trong đêm đông giá lạnh kia có ngủ được đâu, như lòng người hiu hắt bay vơ vẩn trên trời. Vẫn nguyệt đó mà sao nay thấy lạ? Hồi cùng em tắm trong trăng êm đềm và mơ mộng, giờ trở nên xa vời và lòng anh càng cô quạnh. Cơn gió khuya cũng không ngủ, cứ thầm thì bên tai: Liệu em có còn nhớ đến thuở của đôi ta? Cả đoạn thơ với hình ảnh gió, trăng... thấm đẫm hồn, xao xiết một nỗi tình. Như câu thơ trên đã nói: Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa... Nhà thơ Phạm Ngọc Thái ơi, đọc thơ anh mà tôi thấy nao lòng. Người ta đã ngủ với chồng rồi, anh còn nghĩ đến làm gì? Nhưng phải chăng chuyện tình, khi lòng đã tương tư, mấy ai gỡ ra được? Như Nguyễn Bính từng viết: Gió mưa là bệnh của trời Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng Bài thơ có sức truyền cảm, như thể ngòi bút thi nhân hoà lẫn máu tim mà viết ra. Trong canh khuya yên tĩnh, dưới trăng sao, gió thổi và vòm trời. Khi cả thành phố đã chìm vào giấc ngủ đêm. Chỉ còn nhà thơ lặng lẽ đi dưới hàng sấu xưa và con phố. Chúng đang thì thào tâm sự với anh. Dòng thơ cứ nhè nhẹ, dìu dịu tuôn trào ra như vậy. Lời thơ như mơ và đầy chất mỹ học. Hình tượng thơ không kiêu sa mà thanh thoát, tình thơ thấm đượm sự thương yêu. Như những tiếng đàn tình gảy lên trong không gian sâu thẳm, mênh mông. Tiếng đàn ấy ru theo bước chân người thi sỹ, cùng những cánh lá sấu nhỏ đang rụng xuống tâm hồn mộng mơ của thi nhân, để những lời thơ say đắm bay ra: Phố vẫn phố hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi... còn lạc bước canh khuya Đây là hai câu thơ hay nhất chăng? không hẳn vậy - Những câu thơ khác cũng rất hay, thí dụ: Đêm đã lạnh, vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Vầng trăng kia thao thức hay chính tiếng lòng của chàng đang thao thiết dưới trăng? Bóng nguyệt thì trôi mãi vào cõi vô biên, còn hồn thi nhân bay theo những áng thơ đến tận bến xa vời... Đấy, thi ca Phạm Ngọc Thái là thế! Đọc câu thơ nào cũng thấy đầy chất sống và sâu lắng. Mỗi câu lại có một hương sắc và sự hay riêng. Tiếng thơ mỏng mảnh tựa dây đàn, như trái tim của thi nhân khẽ bật lên là rung. Nghe êm đềm và tha thiết, nhưng lại có chút gì đó khắc khoải ở bên trong. Tôi xin bình vào đoạn kết: Anh lưu giữ chút tình trên trang giấy Đi hết phố xa về khắc khoải bên thềm Rồi tự trách với mình sao buổi ấy Lại giục em lấy chồng để đau mãi con tim? Vậy, lý do vì sao nhà thơ lại giục người yêu đi lấy chồng? Không ai biết cả. Nhưng như thế cũng đã hé mở ra căn nguyên của mối tình bị đứt đoạn này: Hai người cùng yêu nhau nhưng hoàn cảnh éo le không thể lấy nhau được. Một bi kịch tình đời chăng? Biết không thể lấy được nhau, sao lại còn yêu để giờ phải khắc khoải nhớ thương? Nhưng cuộc sống vốn dĩ cũng thường hay nghịch lý như vậy mà. Nếu không thế thì đã không có thi ca!... Nhà thơ vì quá yêu nên tự dằn vặt với mình đó thôi. Đoạn thơ kết lại như lưu giữ một tấm tình kỷ niệm trong ảo mộng, rồi những đêm lang thang trong phố hay về khắc khoải bên thềm, thi nhân lại cảm xúc sáng tác ra những vần thơ tình chan chứa yêu đương, để thêm nhiều áng thi ca hay cho nền văn học nước nhà. "Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ" là một bài thơ tình gan ruột: Rất Phạm Ngọc Thái! Phong điệu nhẹ nhàng, lời thơ súc tích, hoà quyện tình yêu - cuộc sống với hình ảnh thân thiết của thành phố quê hương mà rung cảm trái tim những người yêu thơ. Trần Tứ Đức Nguyên CB Viện ngôn ngữ & Văn hoá dân gian
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 16:47:40 bởi Nhân văn >
LÀM MA EM VỢ Kính viếng hương hồn cụ Nguyễn Du Em kết liễu! Tự giải thoát mình khỏi " kiếp" Chết thật hèn, nhưng sống thế càng ôi... Anh thắp cho em một nén nhang đời Và lễ tạ: Nam-mô-di-phật! Người sống đưa chân người chết đây Đầu bạc làm ma mái xanh này Mẹ, cha... queo quắt còn ham thọ Em nhởn thanh xuân lại vội quay. Em ơi: chữ “kiếp” trước chữ “người”! Sống cần cố gắng. Chết rồi thôi Hãy đi, yên nhé! Coi hết nợ... (*) Anh ở vì chưng trả nợ đời. (*) Nàng Kiều trẫm mình trên dòng sông Tiền Đường muốn quyên sinh nhưng lại được Giác Duyên vớt cứu. Theo thuyết bản mệnh ở Phật giáo trong tác phẩm Kiều của Nguyễn Du: Nàng chưa thể chết vì chưa trả hết nợ đời! Lời bình: THƠ SÂU NẶNG NỖI KIẾP NGƯỜI "Làm ma em vợ" là một bài thơ khóc. Đứng trước bao cảnh đời khốn khổ trên bờ bến nhân gian, với tâm khảm xót xa một người em vợ, nhà thơ đã viết ra bài khóc tang này: Em kết liễu! Tự giải thoát mình khỏi "kiếp" Chết thật hèn, nhưng sống thế càng ôi... Hai câu mở đầu cách thức cảm xúc của tác giả, giọng điệu tựa như những lời khóc van khi đưa đám trong dân gian. Ta xem trong câu hai, nửa vế đầu viết: " Chết thật hèn", nửa vế sau lại nói:"... nhưng sống thế càng ôi" - Như thế là ngay trong một câu thơ đã đưa ra hai nhận định về cả lẽ sống và cái chết của người em vợ. Chết như nó thì dở, thì hèn. Còn sống mà sống kém, sống tệ như vậy cũng…? - Bởi đây là bài thơ khóc trước vong linh em, có thể trách nó về sự chết uổng, chết phí... thì còn được, nhưng nếu đem cả cách sống tệ ra trách móc trước mồ mả em, e sẽ trở thành bất nhẫn? Tôi xin trích những lời của Hoài Thanh khi nói về cái chết của Hàn Mặc Tử trong Thi Nhân Việt Nam, ông đã viết: " Một người đau khổ nhường ấy, lúc sống ta hững hờ bỏ quên, bây giờ chết rồi ta xúm lại kẻ chê người khen. Chê hay khen tôi đều thấy có gì bất nhẫn". Trở lại với bài Làm Ma Em Vợ - Thế là lòng nhà thơ mâu thuẫn. Muốn viết một bài thơ khóc tang sâu sắc thì phải nói đến cả nghĩa sống và cái chết. Huống hồ tính nhân bản trong thi ca, nó đòi hỏi phải đặt ra một giác độ nhìn nhận trách nhiệm của một con người trước xã hội cũng như cộng đồng, mà ở đoạn cuối tác giả có nói: Sống cần cố gắng. Chết rồi thôi... Bởi vậy để đỡ cho hai câu thơ khóc rất thật đầu tiên ấy, nghĩa tử là nghĩa tận, lệ của nhà thơ đã nhỏ xuống, anh xót xa thắp nén hương lòng khấn cầu cho vong hồn em sớm được siêu thoát: Anh thắp cho em một nén nhang đời Và lễ tạ: Nam-mô-di...phật! Trách là trách những người thân đang sống quanh không cứu vớt được nó? Trách thực tế cộng đồng không đủ sự nhân ái cần thiết đưa nó ra khỏi bờ vực thẳm? Nhưng thôi, dù sao thì em cũng đã chết rồi! Hãy để cho vong hồn em được an ủi, yên nghỉ nơi suối vàng. Nhưng ý tưởng bao trùm tình thi đã được tác giả khai phá ngay từ câu thơ đầu. Tôi quay lại để bình xét về câu thứ nhất ấy: Em kết liễu! Tự giải thoát mình khỏi "kiếp" Ba chữ "tự giải thoát" là tiếng kêu trong trời đất và xã hội, từ dưới đáy hạ tầng của lớp chúng sinh. Cuộc đời đến mức phải tự kết liễu để giải thoát mình ra khỏi "kiếp sống", thật là bi thương! Nhìn theo quan điểm nhân đạo, suy cho cùng nó cũng chỉ là một nạn nhân đáng thương của xã hội mà thôi. Tiếng kêu chúng sinh đó đòi hỏi, thậm chí chất vấn...cả thượng tầng kiến trúc kia? Đến câu thơ thứ chín, ta thấy nhà thơ còn nhắc lại chữ "kiếp" ấy một lần nữa: Em ơi: Chữ “kiếp” trước chữ “người”! Huống hồ cảnh đời còn bao thương tâm, oan nghiệt, phi lý, bất công vẫn đè nặng lên lớp nhân quần lương thiện. Chữ "kiếp" đã được vọt trào ra chính vì nỗi đau đời đó! Tôi bình sang đoạn thơ hai: Người sống đưa chân người chết đây Đầu bạc làm ma mái xanh này Cái lời tiễn người đã chết ở đây nó ngược cảnh: đầu bạc lại làm ma mái đầu xanh, nghe rền rĩ như tiếng kèn đám ma. Đó là sự bi ai của cuộc sống. Trong dân gian lắm khi cảnh gia đình lục đục, cha mẹ già hay ông bà tính khí trái nắng giở giời...thường rít lên rỉa rói con cháu: Đến con giun, con dế nó còn muốn sống nữa là con người? Tâm lý cảnh đời thường ấy đã được tác giả vận vào hai câu sau của đoạn thơ hai, để nói lên nỗi xót xa đối với người em: Mẹ, cha...queo quắt còn ham thọ Em nhởn thanh xuân lại vội quay. Quay là quay lơ, lăn ra chết... đi liền với "nhởn thanh xuân" (nhởn nhơ tuổi thanh xuân): nghĩa thơ có ý trào lộng. Ngôn ngữ, nhịp điệu hợp với sự cúng điếu của cảnh khóc tang. Lời than ấy giống như những người đi theo xe tang khóc viếng, đưa linh hồn kẻ chết về nơi chín suối. Nghĩa là, một cái chết tội tình đáng thương thay! Mẹ, cha đã phải chịu đựng bao nhiêu khốn khổ, tủi nhục, đắng cay mà vẫn sống đó? Em còn trẻ, dù có cảnh đời thế nào đi nữa, cũng việc gì phải phẫn chí tìm cách quyên sinh! Bài thơ tuy cũng dựa trên một nỗi đời cụ thể, nhưng nó có cấu trúc của một bài thơ tượng trưng, nhuốm đầm sắc thái theo quan điểm của nỗi kiếp đoạn trường, nơi bể khổ dân tình của cụ Nguyễn Du. Cho nên tác giả đã kết: Hãy đi, yên nhé! Coi hết nợ... Anh ở vì chưng trả nợ đời. Để cho rõ ý nghĩa hàm súc của hai câu cuối đó, xin liên hệ đôi nét về thân phận nàng Kiều: trải qua bao khổ ải, nhục nhã ê chề phải trẫm mình xuống dòng sông Tiền Đường để chết, nhưng lại được Giác Duyên vớt cứu - Nàng chưa thể chết vì chưa trả hết nợ đời! Như thế món nợ Kiếp của Kiều, dù đã phải trải qua hai lần thanh lâu, mấy lần muốn tự vẫn không thành: Làm cho sống đoạ thác đầy Đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi! ( Kiều ) Còn cái việc nàng đã được cụ Nguyễn Du cho tái hợp lại với chàng Kim Trọng để cuộc đời bi thảm của Kiều có phần kết hậu, âu đó cũng chỉ là món nợ đời cuối cùng mà nàng phải trả nốt đó thôi: món nợ tình! Bởi 15 năm khổ ải định chết, chết không xong. Tới khi được Giác Duyên cứu sống lại rồi, Kiều chỉ muốn đem tấm thân đã "dơ" của mình: Trông hoa đèn chẳng thẹn mình lắm ru? Để mà yên thân nơi cửa chùa: Đã đem mình bỏ am mây... Mầu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng Thế mà phận cũng có được yên đâu? Khi Kiều từ chối duyên tái hợp với chàng Kim kia, từng thốt ra than: Nói chi kết tóc xe tơ Đã buồn cả ruột mà nhơ cả đời... Thế mà Vương Ông vẫn còn trì triết , mắng con gái rằng: Tình kia, hiếu nọ ai đền cho đây? Vì "hiếu" đã phải bán cả tấm thân trong trắng, ngà ngọc của mình để chuộc cha. Với "tình" lòng vẫn thuỷ chung son sắt, cũng đành phải dứt duyên nhờ em là Thuý Vân thay mình!... Hiếu, tình sâu nặng đến thế, mà vẫn chưa đủ trả? Cuối cùng Kiều vẫn cứ phải đem cái tấm thân mình, như nàng đã nói: Ong qua bướm lại đã thừa xấu xa... Để mà đền nốt cho chàng Kim. "Món nợ kiếp người" tưởng cũng chỉ khổ đến thế là cùng. Trở lại với bài Làm Ma Em Vợ, câu thứ ba của đoạn thơ này: Hãy đi, yên nhé! Coi hết nợ... Cái nạn kiếp người nơi hạ tầng của chúng sinh thời nào mà chẳng khổ? Trải qua những thăng trầm bể ải trong nhân tình thế sự, chiêm nghiệm trong thẳm sâu tâm linh cuộc đời mình, thấm đẫm về chữ "kiếp" luân hồi ấy để nỗi xót thương từ trong lòng tác giả trào ra: Em chết, là coi như đã trả hết nợ đời đó em! Vì muốn nó cũng có sống lại được nữa đâu? đồng thời đó cũng là lời an ủi, xoa bớt nỗi đau cho vong hồn người em nơi chín suối. Mặt sau của bản thơ là tiếng kêu cứu xã hội, tiếng khóc nấc bật ra từ trong khối cộng đồng của thời đại hiện đại này! Ta trở lại với câu thơ đầu tiên: Em kết liễu! Tự giải thoát mình khỏi "kiếp" Lời khóc tang của bài Làm Ma Em Vợ này là tiếng khóc bật ra từ trong nỗi kiếp nhân gian: Anh ở vì chưng trả nợ đời. Anh còn phải sống tiếp, cũng chả sung sướng gì đâu? Bao khổ nạn ê chề, chẳng qua vì đời chưa hết nợ, trả hết nợ rồi anh cũng đi thôi! Bài thơ chỉ như một lời khấn cầu từ bi nơi cửa phật để thắp cho đứa em tội nghiệp, cùng những kẻ đáng thương đã sinh ra ở trên cõi sống trần ai đây một nén nhang đời! Đào Viết Minh
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 16:49:37 bởi Nhân văn >
“VÁY THIẾU NỮ BAY” Một tuyệt phẩm thi ca VÁY THIẾU NỮ BAY Rõ ràng trong ngọc trắng ngà Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên Nguyễn Du * Váy thiếu nữ bay để ngỏ Một khoảng trời nghiêng ngửa bên trong Gió réo rắt, nắng bồn chồn hơi thở Tìm vào chỗ ấy của em... Bờ bãi con người em trổ hoa trái ngọt Đến đế vương cũng khum gối cầu mong Váy thiếu nữ bay lộ một lâu đài, điện ngọc Nơi sự sống nhân quần tiến hoá muôn năm... Váy thiếu nữ bay mang cả hồn thời đại Mênh mông bầu trời, say đắm thế gian Có phải đó khúc quân hành nhân loại? Em giữ trong mình nguyên thuỷ lẫn văn minh. Váy thiếu nữ bay để thấy đời còn có lý! Sự sống anh cùng nhân thế tồn sinh Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất Khởi điểm cho các luồng chính trị toả hào quang... Thơ - Phạm Ngọc Thái LỜI BÌNH NGUYỄN ĐÌNH CHÚC Có nhà thơ nào đã ví "cái" của người thiếu nữ như một cổng trời, qua cổng trời đó là vào một động thiên thai. Hay như cách tả của bà Hồ Xuân Hương về "cái ấy" của chị em : Bày đặt kìa ai khéo khéo phòm Nứt ra một lỗ hỏm hòm hom (Động Hương Tích) Khi thì bà mượn cái quạt để tả: Chành ra ba góc da còn thiếu Khép lại đôi bên thịt vẫn thừa... Giờ đến với bài thơ "váy thiếu nữ bay" của PNT - Anh đã ví: Một khoảng trời nghiêng ngửa bên trong Đến thiên nhiên cũng phải run rẩy: Gió réo rắt, nắng bồn chồn hơi thở Tìm vào cung cấm của em... Cũng đúng thôi! Ngay cả trái tim con người khi cảm xúc còn rung động huống hồ thiên nhiên? Nhưng điều mà tôi muốn nói ở đây, viết ra câu thơ như thế là tác giả đã... mạnh bạo. Đọc lên ta thấy gai gai... nhưng ngẫm kỹ lại thì sướng thơ. Sang đến khổ thứ hai, bắt đầu mang theo tính triết lý: “Bờ bãi con người” em trổ hoa, trái ngọt Đến đế vương cũng khum gối cầu mong Trong nhân sinh quan ta thấy rõ ràng nhà thơ đứng về phía nhân gian, ca ngợi tình yêu sự sống ở chốn cộng đồng. Ta thường nói, sở dĩ tác phẩm của Nguyễn du bất hủ !? Bởi Người đã có hàng chục năm phải sống lăn lộn nơi dân dã, thấu hiểu nỗi tình kiếp chúng sinh mà viết nên... KIỀU - Tôi nghĩ, một quan điểm rất cơ bản trong thi ca chính là thái độ nhân sinh và thế giới quan của nhà thơ như thế nào? nó có ý nghĩa rất quyết định tới tấm vóc của một bài thơ hay, cũng như các tác phẩm văn học nói chung. Trở lại bài Váy Thiếu Nữ Bay - Câu thơ vừa nói trên ý rằng, ở nơi "bờ bãi con người..." em như hoa trái của sự sống. Sự sống mà không có hoa trái thì sẽ khô xác, chỉ như là cái xác chết. Sau đó để làm rõ hơn về ý nghĩa của “cái ấy”, nhà thơ viết: Đến đế vương cũng khum gối cầu mong Vậy là, hơn một lần tác giả lại bộc lộ quan điểm: Cái ấy của em còn cao hơn, đáng giá hơn cả hàng bậc đế vương kia. Sau đó miêu tả với mức độ rộng cao hơn: Váy thiếu nữ bay lộ một lâu đài. điện ngọc Nơi sự sống nhân quần tiến hoá muôn năm... Dùng hình tượng ví như "lâu đài, điện ngọc" ta cũng dễ hiểu. Cụ Nguyễn Du cũng đã chẳng từng ví của Kiều: Dày dày sẵn đúc một toà thiên nhiên Còn về ý nghĩa tiến hoá vạn vật trong vũ trụ hay của thế giới nhân quần, khởi thuỷ và muôn năm cũng là ở trong cái ấy mà ra cả. Sự sống và văn minh, tiến bộ thế giới... đều phải bắt đầu từ đấy! Câu thơ: Nơi sự sống nhân quần tiến hoá muôn năm/- đã mang theo cả ý nghĩa thời đại và tính vũ trụ. Sang khổ thơ thứ ba: Váy thiếu nữ bay mang cả hồn thời đại Mênh mông bầu trời, say đắm thế gian Cái mà đã dấu trong chiếc váy của người thiếu nữ lại bao trùm lên cả hồn thời đại? Làm say đắm thế gian? Không phải chỉ bây giờ, mà từ xa xưa đến mai sau, vẫn thế... Rồi tác giả chốt lại trong câu thơ kết đoạn: Có phải đó khúc quân hành nhân loại? Em giữ trong mình nguyên thuỷ lẫn văn minh Từ thuở thiên thai khi mà người đàn bà còn chưa biết mặc váy? Cái đó đã có rồi - Nó mãi mãi là một bích phẩm bất hủ nhất, của cả tạo hoá lẫn xã hội con người. Thơ đã mang màu sắc triết học, nghĩa kết vào nhau rất chặt chẽ. Sang khổ thơ cuối cùng, tác giả tung ra một lời phán quyết: Váy thiếu nữ bay để thấy đời còn có lý! Sự sống anh cùng nhân thế tồn sinh Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất Khởi điểm cho các luồng chính trị toả hào quang... Câu thơ kết đã khoá lại toàn bộ bài thơ - Chính nó mang theo một lời triết lý có ý nghĩa xã hội: Hàm ý về một phủ định nào đó? Xin phân tích đôi nét - Bước đầu tác giả lý giải về sự sống: Sự sống anh cùng nhân thế tồn sinh Nghĩa là từ cá nhân tới xã hội phải nhờ có "cái ấy" mới có thể tồn tại và phát triển, rồi tác giả giải nghĩa biện luận ấy: Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất Nói là phàm tục, cũng là phàm tục - Nếu nói "thiêng", thì cũng có ý nghĩa thiêng? Chẳng thế mà nhà thơ Nga M.Lermôntốp đã viết những câu thơ bất hủ về tình yêu với người đàn bà: Tượng thờ dù đổ vẫn thiêng Miếu thờ bỏ vắng vẫn nguyên miếu thờ. Bởi vì: Với ý nghĩa chân chính, lòng ham muốn cái đó... là đỉnh cao tột cùng trong sự thăng hoa của tình yêu con người! Cái hạnh phúc vô giá, niềm đam mê vô tận. Nó vừa tạo nên những sướng vui, đồng thời cũng là nguồn gốc của nỗi đau khổ. Nó mang đến ý nghĩa thánh thiện, đức nhân ái và bao dung. Nó chính là hạt nhân của tình lứa đôi. Cho nên Puskin đã nói một câu nổi tiếng, rằng: "Chỉ có tình yêu mới giết được thù oán" - Ý nghĩa đều nằm trong câu thơ của Phạm Ngọc Thái: “Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất”. Ở đây tác giả cũng chỉ nhấn mạnh về tình yêu gái trai nơi nhân gian, mà anh gọi là "bờ bãi con người". Câu cuối cùng chốt lại cả bài thơ: Khởi điểm cho các luồng chính trị toả hào quang... Đó là ngòi bộc phá nổ để bảo vệ cho toàn bộ ý tưởng, hình tượng và sự biện luận của bài - Nào là: "Váy thiếu nữ bay "... mang cả hồn thời đại... sự sống nhân quần tiến hoá... mênh mông bầu trời... say đắm thế gian, v.v... Chỉ để bảo vệ một chủ thuyết: Ca ngợi cái kiệt tác mà tạo hoá đã sinh ra trên tấm thân người đàn bà! Thì từ khi có vũ trụ cùng thế giới con người - Đến nay đã có cái gì được coi là cao hơn, vĩ đại hơn cái của đàn bà ấy đâu? Dù nhân loại có tiến triển đến hàng triệu năm nữa, nó vẫn vĩ đại nhất! Cho nên một bài thơ hoàn hảo, có đầy đủ phẩm bích ca ngợi về cái kiệt tác của thượng đế ấy? Nó cũng xứng là một tuyệt phẩm hay một kiệt tác thi ca !... NĐC.
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 16:59:23 bởi Nhân văn >
KHOẢNG TRÔI TRONG LÁ Bỗng cồn nhớ một thời dĩ vãng Gió cứ trôi không hữu hạn bến bờ Nhưng vẫn đó: em, anh - cuộc sống Xa nhau rồi, tình cũ đến bơ vơ... Có bao lá cây rơi, em đã vào xa vắng Lá nuốt em. Giờ sống thế nào rồi? Em sung sướng? Ưu phiền? Lãng quên hay bụi cát? Mặt trăng trên trời. Tim anh rất mồ côi! Hỡi những hàng cây xanh! Những con đường lá đổ! Chỉ dùm ta đôi gót đỏ thời thiếu nữ em xưa… Kỷ niệm về trái tim đau thổn thức Chỉ dùm ta. Nào, chỉ giúp ta đi! Bài hát năm xưa... bên anh em đã hát Giờ đây trong lá nẻo trời nào? Anh đi qua chỉ thấy toàn mây trắng Mặt trăng tít trên trời. Em ở tận nơi đâu? Con đường ta đi có bao đôi trai gái Ai cũng một thời yêu, em nhỉ! Để xa nhau, Để được nhớ, được buồn, được khóc, Được nghe quanh đời những tiếng lá bay theo. Hãy níu lại dùm ta! Một thời dĩ vãng… Gió vẫn trôi, lá vẫn bay vèo Nhưng vẫn đó: em , anh - cuộc sống Và một mối tình ta đã tặng cho hết thảy trăng sao. Lời bình: Tác giả nhớ về kỷ niệm với một thiếu nữ. Năm tháng qua đi, lá rụng hết lớp này đến lớp khác: Bỗng cồn nhớ một thời dĩ vãng Gió cứ trôi không hữu hạn bến bờ Nhưng vẫn đó: em, anh - cuộc sống Xa nhau rồi, tình cũ đến bơ vơ... Người con gái ấy giờ đây ra sao? Cuộc sống thế nào? Nhà thơ không biết! Chỉ còn lại mặt trăng trên trời với trái tim mồ côi, những làn mây trắng và tiếng lá cứ bay đi xa, xa mãi: Bài hát năm xưa, bên anh em đã hát Giờ đây trong lá nẻo trời nào? Anh đi qua chỉ thấy toàn mây trắng Mặt trăng tít trên trời. Em ở tận nơi đâu? Tình yêu ấy hát trong hư vô và trăng sao, dưới những hàng cây xanh, bên những con đường lá đổ. Đoạn cuối tình thơ được điệp lại như muốn níu kéo về mối tình đã qua đi: Hãy níu lại dùm ta! Một thời dĩ vãng… Gió vẫn trôi, lá vẫn bay vèo Quấn trong tiếng lá rụng và bóng trăng hư ảo trên trời: “ Khoảng trôi trong lá “ là một bài thơ tình da diết, được viết bằng thứ ngôn ngữ giàu hình tượng mang màu sắc hơi trừu tượng, vẳng ra từ trong ký ức và trái tim thương nhớ của nhà thơ! Lắng trong tình ý thi ca có thể làm xao động trái tim ta. Phương Loan
<bài viết được chỉnh sửa lúc 27.12.2022 17:00:46 bởi Nhân văn >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 1 bạn đọc.
Kiểu: