Phàm  ngồi cộng sổ mấy lượt, cộng đi cộng lại vẫn thấy thiếu tiền. Ngày hôm nay gã bán hết hai mươi ba con vịt nướng, mười bảy con vịt luộc, hai thúng bún, hai kí măng khô cùng nhiều đồ gia vị. Hết hàng là có lãi, vậy mà không một đồng lời, thậm chí còn hụt vốn.
Tiền đi đâu?.
 Mấy lần Phàm định gọi thằng Tồ vào hỏi xem có thuận tay đút túi đồng nào không, nhưng lại ngại. Từ xưa đến nay nó vốn là thằng thật thà, tử tế, chẳng lẽ giờ sinh hư?. Hỏi nó thì coi như nghi ngờ nó gian dối. Không bắt được quả tang mà nghi ngờ người khác lấy tiền của mình là tội tày đình - mẹ gã bảo thế. Tội mất không bằng tội ngờ!.  Rồi chết không nhắm  mắt, đã vậy xuống dưới mười tám tầng địa ngục còn bị quỷ sứ bạnh mồm rút lưỡi hay luồn thanh sắt nung đỏ vào cuống họng. Nghĩ đến lúc chết vẫn chưa hết tội, gã thấy lạnh sống lưng.
Phàm luôn tâm niệm, làm ăn ở chốn dương gian nhọc nhằn, vất vả, dẫu có phải thức khuya dậy sớm thì cố gắng chăm chỉ, không vì bạc tiền mà hủy hoại nhân cách. Gã muốn khi hai tay buông xuôi, thân xác phải thảnh thơi để hồn vía bay lên chốn thiên đường hưởng lạc - bõ một đời lầm lũi kiếp thảo dân. Hơn thế, bây giờ thằng Tồ mà điên tiết cự cãi rồi tự ái bỏ việc thì gã kiếm đâu ra người. Tìm được đứa  giúp việc tử tế khó bằng mò kim đáy biển. Tuyển đi tuyển lại, toàn bọn mắt trước mắt sau gian như cáo, đã lười còn hay đòi hỏi, giở lắm trò ma quay chủ như chong chóng.
Đầu óc miên man, thân xác thẫn thờ, Phàm ngồi bệt xuống nơi gần cửa ra vào đưa tay nắn lại cái mõm giày.  Trưa nay, lúc vội đi đưa bố ra bến xe về quê, gã vấp phải viên gạch khiến mũi giày bị tung ra. Định đi tìm lọ keo gắn lại  nhưng trong lòng cứ thấy nản, gã châm cho mình điếu thuốc lá và ngồi nhìn dòng người qua lại dưới ánh điện đường. Bố lên xe khách ngồi yên vị, Phàm mới quay đầu. Trên đường về gã ghé thăm thằng bạn bị tai nạn giao thông gãy chân nằm bẹp cả tháng. Tất cả thời gian chỉ chừng hơn tiếng đồng hồ, thằng Tồ bán được hai con vịt đã đưa tiền cho gã cả rồi.
- Tồ đâu?. Thằng Tồ đâu ra đây xem nào…
Mặc dù đã kìm nén, nhưng Phàm vẫn thấy giọng mình rít qua hai hàm răng vàng ệch khói thuốc. Thằng Tồ đang rửa bát trong góc bếp hỏi vọng ra:
-         Chú gọi cháu?.
-         Chả gọi mày… thì gọi ai?.
Thằng Tồ lạch bạch chạy ra trên đôi ủng nhựa màu đen, mái tóc nhuộm trắng phất phơ. Hôm nay nó còn mặc áo màu cam, quần xanh lửng ngang gối, tay đeo găng nhựa đỏ trông thật ngộ!. Mấy lần trước thằng Tồ còn bảo sẽ đi bấm tai để đeo khuyên, nhưng gã không cho. Gã bảo: Thiên hạ nhiều đứa giới tính lung tung mày lại thể hiện nửa đực, nửa cái ngứa mắt tao lắm!. Chẳng hiểu thằng Tồ nghe ra hay sợ gã đuổi việc mà chưa đi đục lỗ tai.
Thằng Tồ chạy lại gần gã. Phàm bình thản ném mẩu thuốc lá xuống nền gạch, lấy giày di di mấy cái. Sau khi nhìn nó một lượt từ đầu đến chân, gã cất miệng hỏi, nhưng mặt lại quay đi chỗ khác. Gã thấy ngại khi nhìn vào mắt thằng Tồ, tính nó tuy bộp chộp nhưng là đứa ngay thẳng.
-         Hôm nay mày có lấy tiền tiêu gì không?.
Thằng Tồ nhanh miệng:
-         Thiếu tiền hả chú?.
-         Thiếu nhiều.
-         Cháu chả tiêu gì.
-         Ngày nào cũng bán hết hàng thì tiền lãi đã mặc định rồi, sao hôm nay thiếu?.
 Phàm tiện tay mở cái túi đeo ngang hông lôi ra xấp tiền, có tờ còn dính cả mỡ vịt để lên bàn trước mặt thằng Tồ - Mày đếm đi, xem hôm nay có đủ gốc không?.
Thằng Tồ không thèm đếm, mặt đờ ra trước thái độ  khó chịu của gã.
-         Cháu chả bao giờ thèm làm cái việc ấy.
Phàm không có bằng chứng, đuối lí quay đi. Rồi bất ngờ gã giơ chân đá mạnh vào chiếc  ghế nhựa trước mặt. Cái ghế va vào bàn ăn rồi bật ra lăn lốc trên nền gạch, còn cái mũi giày của gã đã bung giờ thêm phần há hoác. Thằng Tồ dằn dỗi quay vào với đống bát chưa rửa xong.
Vài người khách cuối ngày vào ăn bát cháo đêm. Cơn bực của gã chưa tan vì cảm giác bị mất tiền. Gã ngồi nhìn lò nướng đã tàn còn tí mỡ cháy dở  thỉnh thoảng bùng lên xèo xèo, khét lẹt. Hơi mỡ hàng ngày bốc lên quện vào quần áo, vào da, vào tóc gã bên bết. Trong giấc ngủ Phàm cũng thấy hơi thở sền sệt mùi vịt. Hôm trước gã về quê, con vợ chưa kịp nhìn thấy mặt chồng đã kêu ngửi thấy mùi vịt nướng. Tối muộn, Phàm tắm gội kĩ càng mà vẫn boăn khoăn ngửi lại mình mấy lượt. Gã thấy bực, con vợ nhà quê đầy mùi bùn đất mà chê mình.
Nhiều năm trước, Phàm đã chuyển sang nuôi gà trang trại, phụ xe đường dài, rồi buôn hàng qua biên giới.., nhưng làm gì cũng thua lỗ. Gã chỉ có duyên với nghề nướng vịt, mở bán chỗ nào cũng đông khách.
-         Tại cháu chú ạ.
Đang miên man với phận mình, gã giật mình quay lại thấy đứng ngay phía sau.
-         Gì?.
-         Cháu quên, giờ mới  nhớ ra. Lúc chú đi vắng, có ông chủ tịch dẫn sáu người vào ăn bốn con vịt,  uống tám chai bia và mua về mỗi người một con, nói là vịt ngon để vợ con thưởng thức. Con hỏi tiền, ông chủ tịch bảo cứ ghi vào sổ.
-         Trời!... -  Gã kêu đập cái rẻ đang cầm trên tay mạnh xuống bàn - Mai tao đóng cửa.
Thằng Tồ thận trọng: 
-         Chú đã chuyển cửa hàng mấy lần rồi, ở đâu cũng vậy.
Nghe thằng Tồ nói vậy, Phàm chùng xuống đầy nghĩ ngợi. Hình dáng ông chủ tịch lại hiện về trong đầu gã với bản mặt xương xương góc cạnh, lông mày vếch ngược, mái tóc nhuộm đen lâu ngày lộ mảng chân bạc trắng. Bụng ông tròn tròn như người đàn bà chửa bảy tháng, đã vậy dáng đi còn ươn ưỡn như rắn lội.
Phàm mở cửa hàng được vài hôm thì ông chủ tịch xuất hiện cùng đội trưởng đội trật tự và mấy tay thuộc hạ. Ông bước vào hàng vịt nướng của gã. Ông đảo mắt một lượt, hắng giọng mấy cái và ngồi xuống bàn ăn trong góc. Đội trưởng trật tự ghé tai Phàm: Thật vinh hạnh cho chú, được ông chủ tịch hạ cố vào ăn. Hôm nay ông đi kiểm tra tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
Phàm từ tốn hỏi ông chủ tịch và bầu đoàn cần gì rồi lăng xăng đi dọn đồ. Đoàn năm người ngồi uống bia với vịt nướng đến quá trưa. Hôm đó chẳng hiểu khách qua đường thấy ông chủ tịch ngồi ăn ngại không vào hay vì gã mới mở cửa mà vắng khách. Hai chục con vịt cả nuộc cả nướng còn ế quá nửa. Nhưng gã vui vì có ông chủ tịch ghé qua. Ăn xong cả đoàn kéo nhau đi, đội trưởng trật tự chỉ ngắn gọn một câu: Hôm sau trả tiền!. Gã bấm bụng coi đó là bữa thết đãi lấy quan hệ.
Phàm có mối lấy được vịt gié từ một trang trại ở quê. Vịt hơi gầy nhưng thịt mền và ngọt. Chúng  được ướp  gia vị và lá mắc mật rồi đem quay trên bếp than hồng. Khi vịt chín mỡ chảy vàng ươm, mùi thơm bay khắp không gian khiến ông chủ tịch thích thú.  Nhưng cách pha nước chấm tỏi ớt với vị cay cay rất đượm của gã còn khiến ông mê hơn.
Người ta bảo, ông chủ tịch là người biết sống lại quảng giao nên rất được lòng cấp trên. Địa bàn ông quản lí có trung tâm thương mại, có chợ, có bến tàu, bến xe nên lắm nguồn thu. Tuy nhiên, ông giàu có là nhờ bắt tay với doanh nghiệp lấy đất của dân làm nhiều dự án. Các đây ba năm ông suýt mất chức vì mấy bao cao su với gái làng chơi trong nhà nghỉ. May do chưa lần nào phạm tội và nhờ  uy danh của bố ngày xưa nên ông thoát nạn.
Lần sau, ông chủ tịch cùng mấy quan khách bước ra từ hai xe ô tô đen bóng. Họ vui vẻ hỏi Phàm quê đâu, bao tuổi, bán hàng lâu chưa và hồ hởi khen vịt nướng rất ngon. Gã phấn khởi, lấy bình rượu táo mèo ngâm năm năm ra mời đoàn ông chủ tịch mỗi người một chén. Men rượu lẫn hơi bia, chủ và khách rổn rảng chuyện trò. Gã vui tưng bừng vì còn nhận được đồng hương cùng tỉnh. Tuy nhiên, lúc họ ra về thằng Tồ đưa giấy thanh toán thì đội trưởng lại chun mũi, gạt tay bảo:  Cứ ghi vào, cuối năm quyết toán.
Năm hết, tết qua Phàm âm thầm ghi sổ và ngóng đợi vẫn không thấy ông chủ tịch cho người qua thanh toán, cũng không thấy đội trưởng trả tiền.
-         Tao đã bảo cứ ghi vào sổ.
-         Nhà cháu đợi đã lâu mà không thấy.
-         Chúng mày chả biết điều, kinh doanh trên địa bàn này mà không có tính xây dựng thì định làm nữa hay thôi?.
Nghe tiếng ông đội gắt, Phàm đang ở trong nhà vệ sinh ngó ra.
Hôm nay, tối muộn gã mới thấy ông đội đến một mình. Phàm định bảo ông hết đồ ăn nhưng phân vân sao gã lại hỏi ông cần gì để thằng Tồ phục vụ.  Bây giờ nghe lời hăm dọa của ông sau khi xong bữa, Phàm rùng mình hình dung ra cảnh tịch thu, bắt bớ trước đây. Đồ nghề của gã sẽ bị ném bừa lên xe tải chở đi. Thậm chí, nếu tệ hơn sau đó còn có bọn xăm trổ đầy mình, dao kiếm lăm lăm, kéo đến một đàn, đập phá tan hoang. Rồi gã và thằng Tồ may còn sống sót cũng mang tật suốt đời… Nghĩ đến đây, gã vội chạy ra chỗ ông đội cười sởi lởi:
-         Xin lỗi ông, do thằng Tồ không biết. Hôm trước ông chủ tịch đã thanh toán hết cho nhà cháu rồi.
-         Vậy… a… a?
Phàm tưởng nói vậy thì mặt ông đội sẽ giãn ra, rồi ông sẽ khoái trá kể về mấy con mẹ sồn sồn, nếu không gạ tình ông thì cũng  kiếm đủ cớ rủ chơi thể thao và cà phê sáng. Tuy nhiên, gã lại thấy ông đội mặt đơ ra đầy kinh ngạc.
-         Vâng!.
-         Mày nói lạ, lão ấy xuống cơ sở ăn chưa bao giờ bỏ ra một cắc!.
Phàm khẳng định: - Vâng, ông ấy trả hết rồi.
Thường ngày, giọng ông đội khe khé, vẻ mặt ông hằm hằm như thù oán với thiên hạ. Ông hay cùng mấy người trong đội trật tự lái xe bán tải lượn lờ khắp các ngõ ngách.  Từ những cửa hiệu sang chảnh đến hàng cắt tóc gội đầu, mấy bà bán chổi, bán rau đều khiếp vía nếu nhìn thấy xe ông. Tất tật mọi thứ, từ mớ rau con cá đến rổ quả, từ bát đĩa sành sứ đến giày dép, áo quần… ông tịch thu hết nếu để chìa ra vỉa hè. Đồ thu được đội của ông đổ thành đống sau ủy ban.
Nhưng đấy là ông đội của ngày trước. Từ khi người nọ đánh tiếng người kia, tùy mức độ kinh doanh to hay nhỏ, mặt tiền rộng hay hẹp mà tự nguyện nộp tiền hàng tháng thì ông tha cho.  Đội của ông không còn bắt bớ, đe nẹt, quát tháo ầm ĩ nữa. Ngày hai buổi sáng chiều ông đội cho mấy thằng lượn lờ gọi loa nhắc nhở mọi người, hay cùng lắm chỉ đuổi bắt đám bán hàng dong vãng lai không biết điều ứng xử. Hồi mới đến đây Phàm cũng hay bị thu đồ, sau nhờ lão chủ hàng bán tạp hóa bên cạnh mách cho. Phàm theo nộp phí bảo kê đều đặn, vậy mà thỉnh thoảng ông đội vẫn đưa người đến ăn vịt nướng không trả tiền.
Còn bây giờ, sau khi hăm dọa, sau khi kinh ngạc… Phàm không hiểu sao ông đội lại phân vân thế. Tay ông xoay xoay cái lọ đựng tăm, rồi lấy giấy lau miệng. Tiếp đến, ông lấy điện thoại vuốt vuốt mấy cái, nhưng không gọi cho ai mà lại dúi máy vào túi. Ông đưa chén nước lên miệng nhấp liên tục, rồi ông lẩm bẩm những gì trong miệng gã và thằng Tồ nghe không rõ, chỉ thấy vẻ mặt ông chuyển dần sang lo lắng.  
-         Phải  trả lại tiền cho ông ấy! - Ông đội bất ngờ kêu lên.
Thằng Tồ cãi ngay: Tiền chủ tịch ăn vịt sao trả lại?.
-  Ngu như chúng mày bao giờ mới khá!. Có mấy bữa ăn để chủ tịch trả tiền thì còn tính làm ăn gì nữa không?.
Rồi ông đội ngồi phịch xuống ghế. Thằng Tồ bị quát thì nín lặng, Phàm cũng chẳng biết nói sao cho phải. Cuối cùng, ông đội dằn mạnh chén nước xuống bàn, đứng bật dậy thò tay ra phía sau rút ví trong túi quần. Ông đếm đi đếm lại một sấp tiền rồi bước lại đưa cho thằng Tồ:
      - Mày trả lại tiền cho chủ tịch và nhớ nói lại là tao đã thanh toán lâu rồi, do mày không biết mới cầm tiền của ông ấy.
Thằng Tồ giụt tay ra sau: - Lằng nhằng thế, cháu sợ lắm!.
Đội trưởng hạ giọng: - Mày trả lại tiền cho ông ấy. Để chủ tịch bỏ ra, tao hết cửa làm ăn, hết cả đường thăng tiến.  
Nghe đến đây, Phàm chậm rãi tiến lại nhận sấp tiền trên tay ông đội. Gã chẹp miệng, gãi đầu vẻ đầy ái ngại: - Ông nói vậy để lần tới chủ tịch đến tôi trả lại cho. Thằng Tồ trẻ con, nói lời không chuẩn dễ làm mất uy tín, thể diện của ông còn tai hại hơn!.
Thấy gã nói phải, ông đội gật gù hài lòng. Rồi ông chỉ tay sang bãi đất bên đường đối diện với hàng vịt nướng của Phàm đang xây dựng. Ông nói về dự án, về phí an toàn lao động, phí bụi bẩn đường, về phần trăm, phần chục trên bộ, trên quận, ở phường. Ông khen tay chủ thi công phóng khoáng, ngoài phong bao phong bì ngày lễ ngày tết thỉnh thoảng còn chiêu đãi các lãnh đạo ở những nhà hàng sang chảnh, ông đội cũng được ăn theo.
Đêm khuya đường phố đã thưa bớt người, xe. Phàm nín lặng nhìn theo tay ông đội sang dự án bên đường đang làm dở. Gã thấy thương tay chủ nhiệm thi công công trình, thỉnh thoảng mặt mũi bơ phờ, dáng đi thất thểu vào ăn bát bún vịt. Phàm hỏi lần nào gã cũng lắc đầu ngán ngẩm bảo vừa đi tiếp một đám khách về.
Chờ ông đội nói xong, rồi đợi ông đội ra về cho đến khi khuất dạng trên đường, thằng Tồ đến bên gã ấp úng:
-         Thế… là… là sao hả… chú?. Ông chủ tịch chưa bao giờ trả tiền.
Gã quay sang thằng Tồ.
-         Nói thế mới đòi được nợ.
Thằng Tồ thở dài buồn bã nhìn gã: - Nhưng làm sao ở đây được nữa?.
Gã trấn an: - Đường cùng tao đi thuê chỗ khác, mày không phải lo.
-         Nhưng cháu thương chú, không lo sao được!. 
Phàm sựng lại, thấy cay cay ở sống mũi. Lâu lắm rồi gã mới được nghe một câu xúc động đến vậy. Tối ngày vật vã mưu sinh, thân thể luôn rã rời mệt mỏi, đầu óc lúc nào cũng ong ong bởi những nhiễu nhương. May còn thằng Tồ thương gã. Gã gật đầu nhìn nó và giục:
-         Mày đi ngủ đi, mai còn dậy sớm bán hàng.