Okinawa là một đảo nhỏ của Nhật bản nằm cách Tokyo 1600 km về phía nam..
Trong chiến tranh Việt Nam và ngay cả trong các xung đột ngày nay tại Afghanistan và Trung Đông, Okinawa là nơi xuất phát của không lực Hoa Kỳ. Tuy chủ quyền Okinawa được trao lại cho Nhật Bản từ 1972, nhưng các căn cứ quân sự Hoa Kỳ vẫn còn được duy trì nơi đó.
Trong khi các bô lão tuổi thọ rất cao, nhàn du trên bờ biển thì ngược lại thế hệ trẻ tuổi không ngừng có tuổi thọ giảm ngắn đi hơn ngày xưa.
Ngày nay, người Nhật trên dảo Okinawa cho biết là họ phải đối đầu với một trận giặc thứ hai:đó là sự xâm nhập của nét văn hóa Mỹ với lối sống vội vàng và sự tràn ngập của fast food nhan nhản khắp mọi nơi….
Ăn uống kiểu Mỹ thì phải chết như Mỹ.
* * *
Video: Le Paradoxe Okinawa (trên 52 phút)
http://tv5.ca/le-paradoxe-okinawa Câu chuyện nghịch lý Okinawa Okinawa là một thiên đường hạ giới của Nhật bản. Mỗi năm thu hút trên 5 triệu du khách đến viếng. Điểm đặc biệt là đảo có khí hậu tốt, và cũng là là nơi có rất nhiều người sống thọ nhứt.
Du khách đến Okinawa chủ yếu là để tìm hiểu truyền thống và cách sống của cư dân trên đảo ra sao.
Năm 1976, Bs Makoto Suzuki, (chuyên khoa tim mạch và lão học) trong khảo cứu Okinawa Centenarian Study, co nêu ra được lý do nhờ đâu mà Okinawa có quá nhiều cụ sống “già trong sức khỏe tốt” và thọ trên 100 tuổi.
Câu trả lời là thế hệ sanh trước đệ nhị thế chiến (39-45), nhờ sống theo truyền thống Nhật bản và chịu ảnh hưởng sâu đậm của Thần đạo (Shinto) nên các cụ rất thọ.
Tu Nghiệp JAPAN
Trường thọ cần dinh dưỡng tốt. Nguyên tắc sống của dân Okinawa để có được tuổi thọ cao:
* Dinh dưỡng đúng cách, ít nhiệt năng hypocalorique, gần như ăn chay (semi végétarien), tàu hũ, miso, rong biển, và cá …
* Hara Hachi bu không ăn quá no (giữ cho còn hơi lưng lững đói sau bữa ăn), ít dầu mỡ, hợp với thiên nhiên, uống trà xanh, nhiều dưỡng chất (nutriments protecteurs) như các chất chông oxy hóa (antioxydants), nhiều chất khoáng và uống ít rượu,
* Họ cũng năng vận động, thể dục, thể thao thường xuyên bất luận tuổi tác nào.
* Họ luôn luôn có mối giao tiếp tốt trong gia đình và ngoài xã hội cũng như năng giúp đỡ lẫn nhau.
Nhưng từ năm 2002 các nhà khoa học cho biết có sự rạn nứt, thay đổi trong vấn đề sức khỏe của dân Okinawa. Tình hình trái ngược lại hết. Tuy mỗi năm vẫn có 300 cụ thọ trăm tuổi, nhưng giới trẻ trưởng thành sau chiến tranh, có cuộc sống không như thế hệ cha ông mà lại theo rập lối sống của Mỹ (Fast food… Mc DO…hamburger…). Hậu quả là: béo phì,các bệnh tim mạch, tiểu dường không ngớt gia tăng thêm lên mãi y như xã hội Hoa Kỳ.
Giới trẻ tuổi thường chết sớm hơn so với lớp các lớp già.
30% dàn ông chết trước tuổi 65 và hết 50% đàn ông thuộc lớp tuổi 40 đều bị béo phì.
Nói chung, so với các vùng khác của Nhật bản, thì tại Okinawa, các cụ già ít có bệnh mãn tính nhờ vậy mà họ sống tuổi già trong “sức khỏe”..
Thăm dò 1995 cho biết, trong số 47 địa hạt prefectures tại Nhật bản thì Okinawa dẫn đầu về số người có tuổi thọ cao nhất.
Năm 2000 thì Okinawa tuột xuống hạng thứ 26.
Thăm dò cho biết mỗi năm, tại Okinawa có 300 người thọ trên 100 tuổi.
Đó là nghịch lý Okinawa (Paradoxe Okinawa)
Dinh dưỡng đặc thù truyền thống của người dân Okinawa
Bí quyết trường thọ: rong biển Konbu (phổ tai), cá, rau quả dinh dường ít muối… và vận động thường xuyên.
Tháp dinh dưỡng chế độ ăn uống theo truyền thống Okinawa
(Cá, rong biển (seaweeds) và khổ qua (goya, bitter melon))
Nguyên tắc cần tôn trọng trong chế độ dinh dưỡng Okinawa
http://www.passeportsante.net/fr/Nutrition/Regimes/Fiche.aspx?doc=okinawa_regime http://sante-az.aufeminin.com/w/sante/s442/nutrition/regime-okinawa/2.html - Hara Hachi Bu: Không được ăn no.Chỉ ăn lưng lửng mà thôi.
- Kuten gwa qui: Nên ăn những phần hay những miếng nhỏ.
- Nuchi gusui Vừa ăn vừa nghĩ tưởng trong đầu là món ăn có thể chữa trị được được bệnh tật
- Ăn nhiều loại khác nhau, đa dạng hóa thực phẩm.
- Ăn nhiều thực phẩm có nhiều màu sắc.
- Ăn thực phẩm tươi mới.
- Rau quả mỗi ngày
- Ngũ cốc và hạt
- Đậu nành, tàu hũ, miso
- Rong biển và gia vị
- Nhiều cá
- Ăn ít thực phẩm từ đông vật (thịt, sữa…)
- Ít muối, ít đường
- Nấu phần nhỏ thức ăn trên lửa dịu (feu doux)
- Uống nhiều nước, trà xanh
- Vận động, lạc quan
Trường thọ cần dinh dưỡng tốt. Trận chiến thứ hai của Okinawa: chống lại sự xâm nhập của thức ăn nhanh (fast food) Hoa Kỳ.
Fast Food Mỹ tại Okinawa ngày nay
Nguyễn Thượng Chánh& Nguyễn Ngọc Lan-Fast Food hay Fat Food
http://vietbao.com/a217635/fast-food-hay-fat-food Fast food, một sản phẩm tiêu biểu của Hoa Kỳ Thức ăn nhanh hay fast food là một hiện tượng đặc thù của xã hội Âu Mỹ…
Đó là những thức ăn được chế biến ngay tại chỗ trong một thời gia rất nhanh, trung bình trên dưới 5 phút là có ngay. Có thể ăn ngay tại chỗ hay mang đi, rất tiện lợi cho mọi người trong mọi hoàn cảnh…
Xuất phát từ Hoa Kỳ, ngày nay fast food hầu như có mặt tại khắp mọi nơi trên thế giới.
Vì sao kỹ nghệ nầy quá phổ biến như vậy? Câu trả lời đơn giản là, ăn fast food vừa “ngon”, vừa tiện, vừa nhanh mà lại cũng vừa với túi tiền của mọi người!
Fast Food không ngừng phát triển và bành trướng thêm lên mãi. Sự thành công nầy một phần nhờ vào tính chất bình dân của nó, cũng như sự đáp ứng mạnh mẽ của quần chúng các giới, nhất là thanh thiếu niên và trẻ em.
Nói về quảng cáo, khuyến mãi thì thật là khoa học và rất táo bạo.
Mua một tặng một, mua món nầy tặng thêm món khác, tặng phiếu ăn miễn phí, tặng phiếu đổ xăng, xổ số rút thăm trúng quà hoặc trúng những giải thưởng đáng giá như những chuyến du lịch chẳng hạn!
Mục đích quảng cáo thường nhắm vào giới khách hàng trẻ tuổi và giới thiếu nhi, như tặng đồ chơi, hình tượng, posters mang hình các tài tử, danh ca, và lực sĩ tên tuổi sáng chói…Họ cũng thỉnh thoảng bảo trợ các cuộc tranh tài thể thao, các công trình có tính cách phúc lợi công cộng tại địa phương vv…
Họ thường xuyên nghiên cứu thêm những sản phẩm mới lạ, và thích nghi vào thị hiếu và tập tục ăn uống của từng quốc gia.
Fast food ngày nay đã vượt ra khỏi ranh giới Bắc Mỹ để có mặt khắp năm châu bốn biển!
Fast food đã trở thành một sắc thái tiêu biểu trong cuộc sống của chúng ta.
Kỹ nghệ fast food được trang bị với đầy đủ các phòng thí nghiệm về dinh dưỡng thật tân tiến. Họ có cả một đại học, nhiều trung tâm nghiên cứu hiện đại để huấn luyện nhân viên.
Đọc đến đây chắc các bạn cũng đã hình dung được một vài tên tuổi nổi bật của ngành kỹ nghệ thức ăn nhanh nầy rồi!.
Trường thọ cần dinh dưỡng tốt.
Mặt trái của fast food Các nhà dinh dưỡng đều cho rằng fast food chứa nhiều Calories (ăn nhiều dễ bị mập phì đó!), nhiều đường, nhiều muối sodium, nhiều chất béo, cũng như nhiều cholesterol. Ăn fast food thường xuyên rất có hại cho sức khỏe là cái chắc.
Theo như quảng cáo thì McDo luôn luôn sử dụng thịt bò loại tốt không hà. Thịt mua sỉ với khối lượng lớn nên giá rất rẻ nhờ vậy sản phẩm McDo có thể được bán ra cho người tiêu thụ với giá rất hạ.
Fast food hay Junk food? Junk food (tạp phẩm) là danh từ người ta thường dùng để gán cho các loại thức ăn và thức uống vô bổ vì chúng chứa toàn là colories rỗng (empty calories) không có các chất dinh dưỡng thiết yếu.
Nét chính của junk food là nhiều đường, đặc biệt là đường fructose cao của sirop bắp (high fructose corn syrup) thấy trong các loại nước ngọt có gas,bánh, kẹo, chocolate, nhiều mỡ dầu, nhiều Trans fat, nhiều hóa chất bảo quản, nhiều muối (thí dụ các gói Chip), nhưng lại chứa rất ít, hoặc không có các chất xơ, khoáng và vitamins...
Thật ra rất khó phân biệt ranh giới giữa junk food và fast food….Junk food có thể là fast food và ngược lại.
Xã hội Âu Mỹ đã bị fast food và junk food tràn ngập khắp mọi nơi!
Tệ nạn dư cân và béo phì ở trẻ em Hoa Kỳ Nạn dư cân ở trẻ em Hoa Kỳ đang tăng nhanh lên một cách thật đáng ngại. Cứ 3 em thì có một em dư cân (overweight) hoặc bép phì (obese).
Phần đông các cháu ít chịu vận động, nhưng lại dùng thời gian ngồi xem Tv, gõ computer, ipad, chơi game màn hình. Cha mẹ thì rất bận rộn, ít có thời gian để nấu nướng thức ăn ở nhà. Vậy thì chỉ còn cách là mua fast food và thực phẩm làm sẵn về ăn mà thôi.
Muốn con cái không béo phì thì cha mẹ cần phải làm gương theo đuổi một nếp sống lành mạnh trong cách ăn uống và sinh hoạt.
Sự thật về khoai Tây chiên French fries McDo tại Hoa Kỳ. Món khoai tây chiên của McDo nổi tiếng nhờ vào dầu chiên của họ.
Đại khái có: khoai Tây, chất tạo mùi bò natural beef flavor, dầu thực vật loại hydrogenated (xấu), chất bảo quản citric acid, đường dextrose, chất giữ màu sodium acid pyrophosphate, chất chống làm nổi bọt dimethylpolysiloxane, muối, chất giữ sản phẩm tươi lâu.
Có tài lệu nói rằng đó là hổn hợp 7% dầu hạt bông vãi pha với 93% mỡ bò beef tallow.
Dễ dầu gì mà McDo dám nói thiệt. Ăn chay mà vô tiệm McDo mua khoai tây chiên để dùng thì cũng như không (vì có mỡ bò).
Ăn McDo thường xuyên dám bị nghẽn mạch là chuyện dễ hiểu mà thôi.
Hương vị đặt biệt của khoai tây chiên McDo không do loại khoai tây mua mà định đoạt mà chính là nhờ dầu chiên quyết định.
Uống Nước Soda, Tăng Cơ Nguy Đột Quỵ “Uống nước ngọt (các loại nước soda) có thể tăng cơ nguy bị đột quỵ (stroke), theo kết quả một cuộc nghiên cứu mới của tiến sĩ Adam Bernstein, chuyên gia y khoa phòng ngừa tại Cleveland Clinic. Nhóm nghiên cứu của ông khảo sát hơn 127,000 người nam và nữ uống nước soda trong gần 30 năm và thấy chất đường trong nước soda làm tăng cơ nguy bị đột quỵ, trong khi liên hệ này vẫn có nhưng không nhận ra minh bạch giữa nước diet soda và cơ nguy đột quỵ. Ông khuyên nên bỏ soda, và nên uống cà phê vì cà phê giảm 10% cơ nguy đột quỵ. (Trích ViệtBáo.com 24/4/2012)
Trường thọ cần dinh dưỡng tốt. Soda nước ngọt có gaz
Coca Cola quảng cáo táo bạo chủ yếu nhắm vào giới trẻ
Ôm tủ máy …coke lọt ra ào ào, tha hồ mà lấy uống miễn phí (?)
The Coca-Cola Hug Machine.
You hug it, it returns the favour with a Coke. Because vending machines have feelings too. #hugmecoke
Video:
https://www.youtube.com/watch?v=-A-7H4aOhq0 Nước kiêng thì sao? Thay thế nước ngọt có gas và nhiều đường bằng loại nước ngọt nhược năng hay nước kiêng (diet): Diet Coke, Coke zero, Diet Pepsi, v.v... là những thức uống chứa toàn chất ngọt hóa học như Aspartame, Acesulfame potassium không phải là một giải pháp tốt đẹp cho sức khỏe như mọi người thường lầm tưởng đâu.
Trên lý thuyết, nước giải khát diet ít nhiệt năng sẽ giúp bớt đi tác hại của sự tăng cân, của bệnh tiểu đường loại 2 và của bệnh cao máu.
Thực tế cho thấy có thể là ngược lại. Tạp chí Circulation, số ra tháng 07/2007 của American Heart Association, có đăng bài khảo cứu giá trị liên quan đến ảnh hưởng của hai loại nước ngọt, loại có đường và loại diet, trên sự xuất hiện của triệu chứng biến dưỡng (metabolic syndrome).
(Ravi Dhingra MD et al. Soft drink consumption and risk of developing cardiometabolic risk factors and the metabolic syndrome in midle-age adults in the community. Circulation 2007; 116:480-488
Tham thực cực thân Tại Hoa Kỳ và Canada cứ bốn người thì có một người mập phì.Tình trạng nầy càng đáng ngại hơn ở giới trẻ. Từ 20 năm nay số trẻ em mập đã tăng lên gấp đôi.
Tổ chức Y Tế Thế giới (WHO) gọi hiện tượng nầy là dịch mập phì. Một số bệnh ngày xưa chỉ thấy ở người lớn, như bệnh tiểu đường loại II, nay cũng thấy xuất hiện lác đác ở trẻ em.
Mọi người đều cho rằng chính fast food là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mập phì.
Thật vậy, fast food làm cho con người thích và ghiền cái ngọt và cái béo.
Các khẩu phần fast food bán ra không ngừng gia tăng khối lượng và kích thước thêm lên mãi để trở thành quá khổ supersize. Mua những phần thức ăn loại nầy có lợi hơn về giá cả so với những phần bình thường. Mua theo lối tam hợp (TRIO) như BigMac+Coke+Fries vẫn có lợi hơn là mua riêng rẽ từng món một.
Bạn đi Ciné, chỉ được quyền đem vào phòng chiếu những thức ăn thức uống do chính rạp hát bán ra ngay tại cửa mà thôi, mà món nào món nấy, chẳng hạn như thùng bắp rang popcorn đầy bơ, nhiều muối, to tổ bố thấy hết hồn luôn...và không quên kèm theo một ly coke large size cho đủ bộ vận đường, fructose (HFCS) và hóa chất.
Theo khuyến cáo của CDC chúng ta không nên dùng trên 40gr đường thêm vào trong nước ngọt mỗi ngày- tương đương lon 12 ounce Coca (355ml/12 oz)
Người tiêu thụ riết rồi cũng quen mắt với những món fast food quá khổ nầy, và thấy chúng cũng bình thường mà thôi.
Ăn nhiều, ăn thường xuyên mà lười vận động thì dễ mập và dễ bệnh mà thôi!
Càng to càng hấp dẫn hơn
Nhằm mục đích khuyến mãi, năm 1994 McDonalds đã có sáng kiến tung ra những món hàng rất to, khối lượng quá khổ (supersize) hơn bình thường nhưng giá cả thì chỉ có tăng thêm lên chút đỉnh mà thôi.
Với các món supersize nầy, họ đánh trúng vào tâm lý của người tiêu thụ, ham rẻ nên mua nhiều hơn nữa.
Hậu quả tai hại là sau 10 năm của chiến dịch supersize nầy, đã làm nẩy sinh ra là bao nhiêu vấn đề rắc rối về sức khỏe cho hằng triệu người, nhất là đối với giới trẻ tại Hoa Kỳ...
Tình trạng béo phì, bệnh tim mạch và bệnh tiểu đường type II là vấn đề đã làm y phí về sức khỏe Hoa Kỳ hằng năm tăng lên đến 100 tỉ dollars.
Từ 16% đến 33% trẻ em Hoa Kỳ đều bị mập phì.
Mỗi năm, tình trạng béo phì đã giết hại lối 400.000 người Mỹ và nó là nguyên nhân tử vong đứng sau thuốc lá.
Vài hàng về McDo Phim Food, Inc. đã mô tả và phân tách nguồn gốc của việc sản xuất ra các loại thực phẩm trong kỹ nghệ fast foods, đặc biệt là McDonalds.
Để thỏa mãn tham vọng, McDo quyết định cho hạn chế bớt một số sản phẩm để có thể tập trung vào những món mà họ có thể sản xuất dễ dàng với một khối lượng khổng lồ. Công nhân McDo được huấn luyện để làm chỉ có một viêc mà thôi, như vậy McDo trả lương rẻ và có thể dễ dàng thay thế họ lúc cần.
Ngày nay McDo đang dẫn đầu thế giới về kỹ nghệ fast foods và đồng thời họ cũng là nhà thu mua thịt bò lớn nhất. Tính chất nhất của McDo đã làm thay đổi hoàn toàn kỹ nghệ chăn nuôi bò thịt tại Hoa Kỳ.
Theo website McDO Hoa Kỳ cho biết họ chỉ sử dụng thịt bò thượng đẳng nuôi bằng bắp. Họ cũng có nhập một ít thịt bò từ Úc và Tân Tây Lan. Tuyệt đối McDo không xài thịt nhập từ Nam Mỹ.
Ký giả Eric Schlosser đã nói trong phim Food.Inc: “Cách chúng ta ăn uống từ 50 năm qua đã thay đổi nhiều hơn khoảng thời gian 10 000 năm trước.Thực phẩm chúng ta dùng đến từ những nhà máy sản xuất mà nơi đó người công nhân cũng như con vật dã bị ngược đãi.
Ngoài ra sản phẩm cũng càng ngày càng trở nên nguy hiểm hơn cho sức khỏe, vấn đề mà kỹ nghệ cố tình che dấu”.
Trong những năm 70, tại Hoa Kỳ 5 nhà máy lớn nhất nắm 25% thị trường thịt. Ngày nay họ nắm trên 80%.
Trường thọ cần dinh dưỡng tốt.
Tình hình fast food tại quê nhà VN báo động nguy cơ béo phì ở các đô thị
http://www.tuanhoannao.vn/tin-tuc/450-bao-dong-nguy-co-beo-phi-o-cac-do-thi.html “Trong vòng 3 năm (2007-2010), số người thừa cân béo phì tại Việt Nam đã tăng khoảng 10%, theo số liệu điều tra của Viện dinh dưỡng quốc gia Việt Nam. Cứ 100 người trong độ tuổi 25-74 thì đến 26 người bị béo phì.
Bác sĩ Nguyễn Thị Lâm ở Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, tình trạng thừa cân, béo phì tăng nhanh qua mỗi năm. Khoảng 20 năm trước, 5% người Việt Nam bị thừa cân, béo phì. Năm 2007, hơn 16% người Việt Nam trưởng thành gặp tình trạng này, 40% bị béo bụng. Chỉ trong vòng 3 năm sau, đến 2010, tỷ lệ này đã tăng thêm gần 10%, ở mức xấp xỉ 26%....” (Trích trang mạng Tuần hoàn não-Huyết áp”
Món ăn là vị thuốc theo kiểu nhà gõ: Canh dưỡng sanh HBL, ăn cho mát.
“Que ton alimentation soit ta première médecine” Tổ sư y học Hippocrate (thế kỷ thứ 5 trước công nguyên)
Từ lâu nay, tác giả mỗi tuần đều ăn loại canh dưỡng sanh HBL nầy, thấy cũng “đỡ lắm”. Vậy xin chia sẽ với bà con cô bác.
Canh dưỡng sanh HBL (hầm bà lằng) là một món ăn thích hợp cho tất cả mọi người.
Và nhớ ráng năng vận động thường xuyên.
Play video
https://www.youtube.com/watch?v=IWYDcehjRR8&feature=youtu.be Nguyên liệu:
Chút ít thịt heo, 1 cục cube poulet Knorr, củ cải trắng daikon hay radis blanc, khổ qua, carotte, gobo (Burdock root, bardane), cải bẹ trắng napa cabbage, bắp cải cabbage, cải xoắn kale, nấm đông cô shiitake, củ sen (Renkon, lotus root), củ hành Tây, sả, gừng, tỏi, bí rợ, bí đao melon dhiver chinois…vv.. –Bỏ tất cả hầm bà lằng vô nồi nấu cho rục.
Kết Luận Cộng đồng khoa học đã chỉ đích danh cách sống và sự xâm nhập của fast food Hoa Kỳ là nguyên nhân làm suy thoái xã hội Okinawa. Chính nơi đây tập trung nhiều cửa hàng fast food nhứt trên toàn Nhật bản.
Từ khi Nhật đầu hàng (1945), có trên 25 000 quân Hoa kỳ vẫn còn đồn trú thường trực tại Okinawa…
Dân Okinawa nói chung rất hậm hực về việc chiếm đóng nầy và sự nhu nhược của chánh phủ trung ương Tokyo. Biểu tình chống đối xãy ra quá thường xuyên trên hải đảo. Dân Okinawa đòi căn cứ quân sự Marine Corps Air Station Futenma or MCAS Futenma phải được dời đi, nhưng chắc khó thực hiện vì vị trí chiến lược quá quan trọng của Okinawa tại khu vực Á châu... Mỹ đâu có buông ra.
Chống đối, biểu tình là hình ảnh quá quen thuộc đối với mọi người. Dù vậy du khách vẫn tấp nập đổ xô vào Okinawa. để mong tìm hiểu cách sống thọ cũng như để tận hưởng cảnh trí quá thơ mộng của hải đảo thần tiên nầy./.
Đọc thêm
- Video: Food Inc.
http://www.youtube.com/watch?v=5eKYyD14d_0 - Ravi Dhingra MD et al. Soft drink consumption and risk of developing cardiometabolic risk factors and the metabolic syndrome in midle-age adults in the community. Circulation 2007; 116:480-488
http://circ.ahajournals.org/content/116/5/480.short - CBS-Americans are obsessed with fast food-The dark side of american meal
http://www.cbsnews.com/news/americans-are-obsessed-with-fast-food-the-dark-side-of-the-all-american-meal/ - AKIKO SUZUKI/ The Asahi Shimbun GLOBE:The Okinawa Shock: As life expectancy falls, world watches with bated breath
http://ajw.asahi.com/article/globe/feature/obesity/AJ201205270054 - Bs Thú y Nguyễn Thượng Chánh
*Khi cao niên vận động
http://vietbao.com/a223517/khi-cao-nien-van-dong *Dầu mỡ, bạn hay thù
http://vietbao.com/a180480/dau-mo-ban-hay-thu *Sát thủ thằm lặng
http://vietbao.com/a225481/sat-thu-tham-lang *Đường, bạn hay thù
http://vietbao.com/a180926/duong-ban-hay-thu *Nước lạnh tuyệt vời
http://vietbao.com/a160802/nuoc-lanh-tuyet-voi *Mặt trái của kỹ nghệ thực phẩm
http://vietbao.com/a147406/mat-trai-cua-ky-nghe-thuc-pham *An chay và sức khỏe
http://thuvienhoasen.org/a11377/an-chay-va-suc-khoe-nguyen-thuong-chanh-dvm Montreal Nguyễn Thượng Chánh