TÙY BÚT; MÙA XUÂN

Tùy bút :
MÙA XUÂN

Mỗi năm bốn mùa, đất trời thay đổi điều hòa thời tiết rất tuyệt dịu. Hạ, thu, đông rồi bắt đầu là Xuân.
Mùa xuân rất đặc biệt thời tiết mát mẻ dễ chịu, muôn hoa khoe sắc dâng hương khiến ai cũng xao xuyến, rộn rã với đất trời tự nhiên.
Trăm hồng nghìn tía các loài hoa mở hội, vạn vật từ ấy cũng xuyến xao, sướng vui tùy theo cung bậc mỗi loài. Riêng loài người được thụ hưởng đầy đặn nhất, ngoài thưởng ngoạn còn dấy lên cung bậc nỗi niềm cảm xúc tùy theo hoàn cảnh sướng vui, hạnh phúc hay khổ đau. Tuy vậy vẫn hướng về nét tích cực của thời khắc xuân sang tràn đầy hy vọng cho những yêu thương hạnh phúc sẽ về với chính mình, gia đình mình, với ý nghĩ thức dậy trong lòng như thế cũng đã trào dâng trong từng trái tim và lý trí hiện hữu từng sát na ngắn ngủi thời gian cũng đủ phơi phới hân hoan cho lòng đang dang rộng với thời gian thực tại.
Ôi chao, mùa xuân sao tuyệt vời đến vậy đã gọi người trên trần gian xích lại gần nhau hơn, với thế giới phẳng chúng ta lại thấy gần hơn trong chiều vật lý tự nhiên. Nửa tinh cầu ư? Vẫn hiện đủ đầy từ hình ảnh lời nói và quang cảnh sinh hoạt mỗi bè bạn hay người thân chúng ta. Loài người mãi kiếm tìm điều kiện tốt nhất với mục đích gắn kết và phát triển yêu thương cùng tiến bộ, có thể đỉnh cao khoa học kỹ thuật của loài người đã cực đại của thế kỷ nầy. Ai còn giận hờn, không yêu cuộc sống là thiệt thòi lớn cho chính bản thân người ấy, với tôi đã qua vòng hoa giáp nắng mưa, Bây giờ suy nghiệm đời sống quá đáng yêu, có thể anh chị chưa hài lòng với những gì chưa đạt được riêng tây, nhưng lắng lòng nghe sẽ thấy chồi hy vọng đang cục cựa trổ mầm từ trong lòng mình, nỗ lực vun quắn có lẽ sẽ xanh màu tốt phước trong từng bình an trước đổi thay từng sát na dịch biến của vũ trụ và trần gian.
Hân hoan và đón nhận màu của mùa xuân, hương của triệu triệu loài hoa đang dâng tặng cho trần gian trong ấy có ta dự phần cũng sẽ vui trong cuộc sống luôn tiếp diễn sự thay đổi từng thời, từng kỳ.
Thời gian sẽ trôi qua nhanh, rất nhanh mới ngày nào tuổi xuân phơi phới trẻ trung hân hoan đón chào, nông nổi, nhộn nhịp, chẳng mấy chốc thời trẻ qua mau lo toan cứ nhịp liên hồi cho mỗi con người trước trách nhiệm bản thân, gia đình, xã hội và nhân gian. Giờ thì bình an nhận lãnh điều vui vẻ, đẹp tươi và hạnh phúc và giá như nếu có những phiền muộn cũng khoan thai, chẳng nên giận dỗi và muộn phiền, oán hận chỉ làm cho chính mình khổ sở trước chính chúng ta và chuốt lấy trái đắng thiệt thòi.
Cuộc sống cứ thế trôi đi trùng trùng bất tận, an nhiên thọ nhận để còn được thảnh thơi và nhẹ nhàng, nhất là trong mùa Xuân bắt đầu một năm thật đẹp cả thời tiết, nắng gió và những vầng mây điệu đàn đang dung giăng trên tầng cao vòi vọi, mênh mông trên bầu trời thẳm xanh tuyệt đẹp.
Mọi chuyện sẽ đi qua, dịch bệnh sẽ trôi xa, con người sẽ an hòa, tôi và bạn cùng hát ca đón nhận niềm vui dù nhỏ nhất trong muôn mặt cuộc sống, cuộc người và cõi đời rộng thênh, bao la mênh mông vô tận.


NGÃ DU TỬ
Mừng 4 Tết Tân Sửu (2021)

TỪ NHÀ CHÚ HỎA ĐẾN BẢO TÀNG MỸ THUẬT TPHCM



Cho đến bây giờ ít ai còn nhớ đến ngôi nhà 99 cửa của chú Hỏa (1845-1901) nguyên mẫu của kiến trúc sư người Pháp tên là Rivera bắt đầu thi công vào năm 1929 và được hoàn thành vào năm 1934, do con trai trưởng của Chú Hỏa quản lý. Bản vẽ có đến 100 cửa, thế nhưng vì phạm phải một sai lầm ghê gớm cửa chính ngôi biệt thự ấy còn lớn hơn cửa của quan to nhất Đông Dương lúc bấy giờ là Dinh Tòan quyền (nay là Dinh Thống Nhất), vì vậy nhà cầm quyền cấm mở cửa chính, nên chỉ còn 99 cửa như dân gian Sài Gòn thường gọi " Ngôi nhà 99 cửa"
Và đây cũng là ngôi biệt thự có thang máy đầu tiên tại Sài Gòn lúc bấy giờ.

Từ huyền thoại ngôi nhà và phim Con ma nhà họ Hứa

Thời bấy giờ đồn đoán rằng chú Hỏa tên thật là Hứa Bổn Hòa ông gốc người Tàu thời phản Thanh phục Minh chạy lánh nạn sang Việt Nam ghé lại Sài Gòn làm nghề ve chai-Thu nhặt phế liệu, do siêng năng chăm chỉ nên trở nên giàu có. Lại có đồn đoán rằng gia đình ông là người làm kinh tế cho chính quyền phong kiến Trung Hoa, khôn khéo giấu của cải đến khi yên ắng, ổn định ông mới bắt đầu phô trương thanh thế, với người viết bài nầy thì cho rằng dữ liệu sau có vẻ đúng hơn.
Ngôi nhà tọa lạc trong khuôn viên hơn 4000m2, bao quanh là 3 con đường Nguyễn Thái Bình, Phó Đức Chính và Lê Thị Hồng Gấm. Mặt tiền chính là 97 Phó Đức Chính, Q1, TP HCM bây giờ là Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM
Ngôi nhà có kiến trúc khá hài hòa với phong cách Đông Á và Châu Âu, với một tầng trệt và 3 tầng lầu, mái được lợp ngói với phong cách Á đông, tường dày 40- 60 phân, sàn các tầng lát gạch đều khác nhau, các cửa sổ có kính màu đậm nét của thời phục hưng châu Âu. Đây là một kiến trúc tiêu biểu của văn hóa Sài Gòn- TP HCM.
Phim CON MA NHÀ HỌ HỨA là phim đen trắng, bắt đầu bấm máy năm 1972 và hoàn tất năm 1973 do xưởng phim Dạ Lý Hương sản xuất, đạo diễn Lê Hoàng Hoa thực hiện, dựa theo câu chuyện kể và thêu dệt về cô tiểu thư Hứa Tiểu Lan con chú Hỏa vì mang bệnh phong cùi, thời ấy là bệnh nan y không thể chữa trị, được trình chiếu tại Sài Gòn như một hiện tượng lạ đến nổi các tờ báo lúc bấy giờ ồn ào về doanh số thu. Cụ thể: Công chiếu ngày đầu tiên doanh thu là 4 triệu rưỡi, hơn cả phim màu “Nhà tôi” cũng đình đám thời ấy nhưng chỉ 3 triệu mà thôi.

Đến Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh

Năm 1987, TPHCM giao ngôi nhà 97 Phó Đức Chính, Q1 cho Bảo tàng Mỹ thuật quản lý, hơn 2 năm kiến thiết và chỉnh trang năm 1989 đã đi vào hoạt động đón tất cả những ai muốn tham quan, với cách sắp xếp và bài trí khá hợp lý.
Tầng 1 được dành để triển lãm, trưng bày, kinh doanh tranh và tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật.
Tầng 2 trưng bày các tác phẩm điêu khắc, mỹ thuật đương đại.
Tầng 3 trên cùng trưng bày các bộ sưu tập mỹ thuật cổ đại, cận đại và mỹ thuật thủ công mỹ nghệ truyền thống Việt Nam, mục đích cho những người yêu thích văn hóa nghệ thuật tha hồ khám phá và tìm nguồn cảm hứng sáng tạo

Hơn 30 năm một chặng đường khá dài các thế hệ lãnh đạo và viên chức Bảo tàng Mỹ Thuật đã rút ra nhiều kinh nghiệm càng ngày càng hoàn thiện hơn.
Bảo tàng Mỹ thuật cũng đặc biệt quan tâm đến vấn đề bảo quản các hiện vật và di sản, rất hợp lý về khoa học bảo quản
Những vấn đề được quan tâm đúng mức hơn về việc bảo quản hiện vật là Bảo tàng Mỹ thuật đã đầu tư lắp đặt hệ thống kệ, giá treo cho các kho tranh, trang bị các máy hút ẩm, đo nhiệt độ, độ ẩm, đặc biệt là trang bị các tủ chuyên dụng, các loại hộp, giấy lót chuyên bảo quản các hiện vật bằng giấy, phim ảnh.
Một trong những khó khăn lớn nhất là công tác bảo quản các tác phẩm mỹ thuật đương đại gồm nhiều chất liệu, chế độ bảo quản đòi hỏi phải nghiêm ngặt hơn tất cả các chất liệu, để hạn chế ảnh hưởng xấu đến hiện vật, Bảo tàng Mỹ thuật đã cố gắng phân thành các kho bảo quản theo từng chất liệu: sơn mài, sơn dầu, lụa, giấy, gốm v.v…
Theo tư liệu của Bảo tàng Mỹ thuật thì:
Năm 2017 Bảo tàng Mỹ thuật tiếp nhận khuôn viên còn lại (phía sau tòa nhà II), đúng dịp kỷ niệm 30 năm thành lập cũng là dịp kết thúc quá trình tiếp nhận và mở rộng cơ sở vật chất với ba tòa nhà trên toàn bộ khuôn viên gần 10.000m2 tại trung tâm thành phố Hồ Chí Minh.
Nếu như, khi thành lập, ngày 5-9-1987, Bảo tàng Mỹ thuật được UBNDTP Hồ Chí Minh chính thức giao khu nhà 97 A (nhà I), đường Phó Đức Chính, Quận 1 làm trụ sở. Công việc bắt đầu từ sự cải tạo nội thất của tòa nhà vốn là công sở và nơi ở, chứ không phải công năng của một bảo tàng thì tháng 6 năm 2009, Bảo tàng được giao thêm tòa nhà 97 Phó Đức Chính (nhà II). Do nhiều lý do khách quan và chủ quan, đầu năm 2011 mới thực hiện xong việc cải tạo tòa nhà và một phần sân vườn. Ngày 23-4-2011 tòa nhà đã được đưa vào sử dụng với tầng II làm khu trưng bày chuyên đề và tầng trệt dùng cho các triển lãm ngắn hạn. Tòa nhà I trở thành khu trưng bày thường xuyên các sưu tập của Bảo tàng. Cuối năm 2014, Bảo tàng được giao thêm tòa nhà 54 Nguyễn Thái Bình (nhà III), khu nhà cuối cùng trong khuôn viên.
Hiện tại Bảo tàng Mỹ Thuật TPHCM có 4 phòng, 3 phòng chuyên môn: Phòng nghiên cứu sưu tầm, phòng trưng bày giáo dục truyền thông, phòng kiểm kê bảo quản và 1 phòng hành chánh trang bị khá tốt để phục vụ.
Như vậy, tính từ năm 2017 hiện tại Bảo tàng Mỹ thuật đã có diện tích toàn khu bảo tàng là gần 10.000m2. Dự án cải tạo mở rộng Bảo tàng Mỹ thuật sẽ tiếp tục thực hiện với dự kiến xây thêm một tòa nhà thứ tư đáp ứng cho yêu cầu về kho hiện vật, mở rộng khu trưng bày và
khu vực hành chính. Tòa nhà này sẽ được thiết kế sao cho phù hợp nhất trong ba tòa nhà đáp ứng yêu cầu về công năng và thẩm mỹ kiến trúc.
Trong bảo tàng Mỹ thuật hiện tại đã có bộ sưu tập trên 21.000 tác phẩm đủ chủng loại từ khắp đất nước. Chúng ta có quyền hy vọng càng ngày Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM sẽ là nơi xứng đáng hơn với một vị thế là bảo tàng về mỹ thuật to lớn của cả nước.

Ngã Du Tử

SỰ TƯƠNG ĐỒNG HAI TÁC PHẨM
Ngã Du Tử
 
Mỗi tác phẩm sáng tác được hoàn thiện đều có một số phận riêng, tùy theo định mệnh mà nó đi vào cuộc đời như cách một con người đang hòa mình vào cuộc sống của họ. Có tác phẩm sinh ra bước vào đời thật bình yên và có tác phẩm thì ngược lại, tôi cho ấy là định mệnh, là số phận.
Trong thế giới âm nhạc cũng vậy, bản nhạc: Bài không tên cuối cùng của nhạc sĩ Vũ Thành An là một ví dụ. Trước 1975 anh viết với một tâm trạng trách móc người yêu khá mạnh mẽ hình như có cả sự dối trá, lời lẽ như một gã thất tình đang thịnh nộ, tuy nhiên nó được đón nhận đến với tất cả học sinh, sinh viên thời bấy giờ như một hiện tượng ai cũng biết, cũng thích, cũng thuộc: “Nhớ em nhiều nhưng chẳng nói, nói ra nhiều cũng vậy thôi, ơi đớn đau đã nhiều rồi, một lời thương, càng buồn thêm…còn hứa gì? Biết bao lần em đã hứa, hứa cho nhiều cho nhiều rồi lạ quên, anh biết tin ai bây giờ?...Thế nhưng, mới đây cũng bản nhạc ấy, nhạc sĩ Vũ Thành An viết lại lời mới với tựa đề: “Bài không tên trở lại” mà các ca sĩ như Khánh Ly, Tuấn Ngọc hát… ai cũng cảm nhận có tình, có lý hơn. Khi ông có sự trải nghiệm, dường như khi trải qua sự chứng nghiệm quá đầy đủ về tính hữu hạn của đời người ông mới hiểu ra sự hẹp hòi của lòng mình ngày trước chăng? Vì vậy ông viết với thái độ khoan hòa hơn, bao đung hơn, độ lượng hơn mang tố chất của nhân tâm, ông không còn trách móc thái độ nông nổi của ngày xưa khi còn trẻ, và ai cũng đón nhận với tinh thần rộng mở hơn “Nhớ rất nhiều câu chuyện đó, ngỡ như là ngày hôm qua…mưa vẫn bay như hôm nào, người ở đâu, mình ở đây, bạc mái đầu…Này em hỡi con đường em đi đó, con đường em theo đó, đúng đấy em ơi” và “Nếu không còn được gặp nữa, giữ cho trọn ân tình xưa, xin gửi em một lời nguyền được bình yên, được bình yên về cuối đời”.
Ngày nay, nhạc sĩ Sông Trà cũng với trải nghiệm của mình đã có cách thể hiện lại lời ca khúc gần giống với với cách mà nhạc sĩ Vũ Thành An đã thực hiện. Nhạc sĩ Hoài Thu (tức nhạc sĩ Sông Trà) đã viết bản nhạc “Về thăm quê hương”. Chắc có lẽ thời thanh niên ấy với lần xa quê, xa người em gái thơ mộng nào đó đã khiến nhạc sĩ sáng tác với cung bậc cảm xúc nhẹ nhàng, trong sáng dành cho cô em quê hương mà anh cảm mến, trân trọng. Hồi ấy thập niên 60 một số ca sĩ Quảng Ngãi như Hữu Nghĩa, Thanh Châu, Văn Quý… đã hát ở quê nhà, thế hệ sau như Ngô Đình Long cũng đôi lúc hát, nhưng đến khi phong trào ca sĩ trong nước và hải ngoại hát lại những ca khúc lãng mạn boléro của nhạc sĩ trong nước, anh mới viết lại lời bản nhạc với tựa đề: Người đã như mơ” và được các ca sĩ trong nước đón nhận và hát trên các phương tiện truyền thông, cùng cho ra đời Album riêng của chính các ca sĩ đó như: Đình Văn, Ngọc Sơn, Ngọc Hải…và bản nhạc cũng được các ca sĩ hải ngoại như: Giao Linh, Hương Lan, Như Quỳnh , Mạnh Đình, Tâm Đoan thể hiện khá thành công. Vì thế ca khúc: Người đã như mơ dù được viết lời sau nhưng khán thính giả biết rất nhiều nổi tiếng trước, ấy là định mệnh, là số phận như tôi đã nói trên.
Ca sĩ hải ngoại Quang Lê là một trong những ca sĩ nổi tiếng của dòng nhạc boléro này, trong các album của mình và nhất là trong chương trình solo cùng bolero, Nốt nhạc ngân… các ca khúc của nhạc sĩ Sông Trà cũng được Quang Lê hát rất nhiều, ngoài ra còn thu âm các MV như: Người đã như mơ, Cõi nhớ, Chiều sân ga v.v…
Mới đây nhất, Quang Lê đã đích thân đến thăm nhạc sĩ Sông Trà, trong cuộc trò chuyện thân mật giữa hai người, Ns Sông Trà nói cho Quang Lê hiểu thêm về lý do ra đời của hai ca khúc. Khi được nhạc sĩ giải thích và giới thiệu nhạc phẩm: Về thăm quê hương, ca sĩ Quang Lê đã bày tỏ: “Ca từ bài hát này hay quá chú ơi, cảm ơn chú, cháu sẽ thu âm cùng với bài Cõi Đêm trong album mới nhất sắp tới của cháu, chú đồng ý chứ?” Nhạc sĩ Sông Trà đã đồng ý với đề nghị trên. Với dòng nhạc boléro hiện tại đang chiếm được tình cảm công chúng ở các phòng trà Sài Gòn nói riêng và cả nước nói chung nhất là từ lúc nhạc sĩ Vũ Quốc Việt khởi xướng chương trình Solo cùng boléro ở đồng bằng miền Tây Nam bộ, cùng với các phương tiện như Youtube, các trang mạng xã hội có sức lan tỏa mạnh mẽ ra cả nước thậm chí ra ngoài biên giới xa xôi. Sở dĩ được như vậy, nó có lý do chính đáng của nó: ca từ hay, rất trữ tình.
Công tâm mà nói, boléro là dòng nhạc được công chúng đón nhận một cách điềm đạm mà lâu bền, không ồn ào như nhạc trẻ phong trào chỉ tồn tại thời gian ngắn ngủi, bởi lẽ, thứ nhất, nó mang tố chất tình cảm lãng mạn, nhẹ nhàng, tất cả nhạc sĩ viết loại này xuất phát từ chữ tình của trái tim. Điếu nầy là kích thích tố chủ lực để khán thính giả dang tay đón nhận một cách êm đềm mà nồng nàn, nó không cầu kỳ về từ ngữ và triết lý, từ người bình dân cho đến các thức giả ai cũng biết, cũng hiểu. Đây là dòng nhạc một thời rực rỡ làm nên những tên tuổi sáng ngời của âm nhạc Việt Nam hơn 70 năm qua.
Tôi hy vọng bản nhạc Về thăm quê hương sẽ có sức lan tỏa vì lời nhạc như thơ: “Về thăm quê hương bao ngày tháng xa vắng quê, bờ tre reo vui, vui mừng đón lúc anh về và nắng chiều nghiêng hôn lên mái tóc xanh thề, tình quê làng quê”
Nếu ai đã từng xa quê lâu ngày với ước mong về thăm quê hương ít nhất một lần trong đời thì nhạc sĩ Sông Trà đã thay bạn nói giùm cảm xúc của mình với quê hương, lời lẽ tuy mộc mạc nhưng da diết chân thành, chẳng cầu kỳ mà đầy đặn chữ tình của trái tim.
 
Ngã Du Tử
2016