CHIM BỐ ƠI
Đêm núi lên trời. Đèn nhà sàn đua sáng cùng sao. Suốt tháng ba con chim bố ơi bay về kêu tha thiết. Mỗi tiếng chim nhỏ như nhả ra một vì tinh tú. Tiếng chim bố ơi làm người ta nhớ đến câu chuyện xưa.
Ngày ấy, ở bản người Dao có một cậu bé mồ côi mẹ ở với bố. Tháng ba vào dịp đói mòn đói mỏi. Mẹ cậu xuống suối mò ốc hến. Thình lình mưa đầu nguồn lũ ống lũ quét tràn về cuốn trôi mất tích. Bố cậu bé không lấy dì kế mẫu, gà trống nuôi con. Đi đâu làm gì, bố cũng địu con theo nom đến tội nghiệp. Ngày đêm bố thay mẹ nghêu ngao hát lời ru vụng về, kể chuyện cổ tích cho con nghe. Sớm chiều lui cui bên bếp lửa nhà sàn. Khói bay cay sè cả mắt. Đến bữa nhá cơm mớm cháo cho con ăn. Mùa hạ tắm nước mát, mùa đông tắm nước nóng cho con. Khi giặt giũ áo quần lúc xe chỉ luồn kim khâu vá cho bé chẳng phút ngơi tay. Mỗi lần đi nương đi ruộng về đều kiếm được một bông hoa hay con châu chấu cào cào cho con chơi. Cậu bé ốm bố tìm lá cây rừng làm thuốc nấu cho con uống. Để phòng bệnh, biết lấy dây cỏ lạ dập ra quàng cổ cho con thay vòng bạc. Tránh cái ma làm, biết xin bùa chỉ đỏ buộc vào cổ tay con...
Năm cậu bé lên bảy tuổi, vào dịp tháng ba giỗ mẹ rau già cá hết. Bố bảo con coi nhà, rồi vào rừng đào củ mài củ nâu về làm cỗ cúng mẹ, không may sa hố, đất sập lấp lên mà qua đời. Trời đã nhá nhem tối không thấy bố về, cậu bé chạy vào rừng đi tìm. Vừa đi vừa khóc vừa gọi bố ơi vang cả rừng. Núi động lòng thương gọi hộ. Nhưng không tiếng bố đáp lời. Cậu bé vẫn đi vẫn khóc vẫn gọi bổ ơi! Con trăn mốc con báo gấm con hổ vằn chặn đường, cậu bé vẫn không chùn bước. Dây quàng chân gai cào tay, rách quần toạc áo, bé vẫn chẳng lùi. Cứ đi cứ khóc cứ gọi bố ơi khản cổ hết hơi lạc giọng. Đói, lạnh, cậu bé ngất xỉu trong sương đêm. Trái tim cậu bé ngừng đập. Miệng vẫn há hình tiếng bố ơi! Con gấu đánh hơi bỏ đi. Đàn mối kéo đến đắp cho cậu bé một nấm mồ. Chẳng bao lâu cỏ mọc xanh rì.
Một năm sau. Từ trong đám cỏ ấy bay lên một con chim nhỏ xíu, nhảy nhót trên cành cây cao. Ban ngày không thấy chim đâu? Ban đêm chim bay ra cất tiếng gọi bố ơi như tiếng đứa trẻ thơ gọi mãi gọi hoài. Tiếng chim thâu đêm suốt sáng vang ấm thiết tha khắc khoải. Chim bay chim gọi di trú theo vòng quay địa cầu.
Từ ấy, tháng ba hàng năm, cuối xuân sang hè, mùa giỗ mẹ cha và cậu bé con chim gọi bố ơi lại bay về bản xưa kêu suốt đêm này qua đêm khác. Vì thế người ta gọi tên con chim nhỏ là chim bố ơi! Cho đến nay đêm tháng ba, khi núi đã lên mây, sao trời như trái mơ chín trên vòm cây mái sàn, chim bố ơi vẫn nhả ra những vì tinh tú...
Lê Quốc Hùng