25- Tha Thứ Phần đông các cô gái ở nhà quê, lớn lên trong một gia đình nề nếp, được đi học biết đọc biết viết là đủ theo ý bố mẹ, còn phải phụ giúp cho mẹ tập làm ăn, hái dâu nuôi tằm, ươm tơ, kéo sợi, dệt vải. Ngoài những ngày mùa bận rộn một năm hai vụ, còn phải biết thêm ít nhiều các nghề phụ ở trên, nói là nghề phụ, nhiều gia đình đã sinh sống sung túc nếu biết kinh doanh.
Vóc quán xuyến những việc trong nhà mà mẹ nàng giao cho, không nề hà thức khuya dậy sớm chu toàn mọi việc. Đẹp người, nết na, thùy mị, ngoan ngoãn, nên được nhiều người mối manh. Cha mẹ nàng muốn con được ở gần nhà. Khi ông bà Mùi nhờ người tới hỏi muốn làm xui gia thì được ong bà Nhiễu, cha mẹ Vóc, hoan hỉ bằng lòng, vì là chỗ người làng đã từng quen biết, về gia thế cũng môn đăng hộ đối.
Hơn nữa, Thân sẽ là rể tương lai đã có địa vị, hiện chàng đang làm việc ở sở điền địa thành phố, mỗi ngày Tết hay ngày kỵ, chàng về làng thường mặc âu phục, ở nhà quê ít có người mặc, được người làng khâm phục nể vì, cho là người học thức. Được Thân làm rể, ông bà Nhiễu lấy làm hãnh diện, không cần xem xét tính nết hay phải hỏi con gái có bằng lòng không?
Cha mẹ đôi bên đã tổ chức đám cưới linh đình theo phong tục. Đôi tân hôn đã nhận biết bao những lời chúc tụng tốt đẹp. Sau một tuần lễ nghỉ ở nhà, đôi vợ chồng đưa nhau đi cám ơn chào họ. Cha mẹ đôi bên vui mừng được dâu hiền rể thảo, họ hội ý với nhau mua sắm cho các con tất cả những đồ gia dụng cần thiết để đưa tới ngôi nhà mới thuê gần nhiệm sở mà trước khi về cưới vợ Thân đã thuê sẵn.
Hà Nội là nơi văn vật phồn hoa lịch sự, cũng là chốn ăn chơi đua đòi, cám dỗ cho những người thiếu nghị lực, kém đạo đức, dễ sa ngã trác táng đến thân tàn ma dại, thân bại danh liệt. Theo chồng tới sống ở Hà Nội. Vóc đã nghe Thân nói cho biết phải bắt chước ăn mặc giao thiệp, tới vũ trường học khiêu vũ mới theo kịp bạn bè. Chiều theo ý chồng, Vóc đã từ bỏ nếp sống thôn quê mộc mạc quen thuộc, muốn ăn mặc theo mốt mới thị thành phải tốn tiền, lương của Thân chẳng có nhiều, chàng chỉ đưa về đủ tiền chợ tiền nhà.
Vóc đành phải bỏ tiền hồi môn khi ở nhà cha mẹ nàng đã cho nàng, những món tiền tự nàng dệt được những tấm lụa, là, đem bán lấy tiền riêng để dành: Thân biết Vóc có ít vốn đem theo, chàng thích mua sắm đủ thứ mà trước kia với lương tháng của mình, chàng không dám mơ tưởng tới.
Vào một buổi sáng sau khi Thân đi làm, Vóc cảm thấy buồn nôn, tay chân rã rời như muốn đau, ngửi hơi cơm thấy sợ, lại thèm ăn đồ chua, nhớ lại những lần được nghe các bà cụ kể lại kinh nghiệm của người đàn bà bắt đầu cấn thai. Vóc vui mùng chờ chồng đi làm về báo tin mừng. Rồi những ngày kế tiếp là những ngày Vóc ít ăn, nhọc mệt cồn cào hay nôn ra mật xanh nước vàng như người đau nặng, còn đâu hồng môi son yểu điệu đủ sức khoác tay chồng di dạo Bờ Hồ hay vào vũ trường, đành nằm ở nhà một mình tưởng tượng vui mừng chờ ngày con chào đời.
Thân là con người ồn ào thích vui chơi, thấy vợ ốm yếu ngày một gầy, da xanh, vẻ đẹp kém tươi, phải ở nhà dưỡng thai, chàng chỉ về hỏi thăm qua loa rồi lại tìm chỗ đi chơi và được dịp trở lại các chốn ăn chơi trước khi cưới vợ. Từ khi cưới vợ, Thân không thiết đến những nơi đó, vì Vóc vợ chàng có sắc đẹp thùy mị, phục sức theo lối thị thành làm nàng càng nổi bật sắn đẹp hơn các cô đã quen biết chàng từ trước.
Đã lâu không thấy Thân trở lại, Nhung, một nhân tình cũ của Thân đã có một con trai với Thân, những tưởng có con thế nào Thân cũng xin bố mẹ chàng chịu nhận một người con dâu xuất xứ từ Khâm Thiên hay Ngã Tư Sở, nói ra vô ích chỉ làm bố mẹ buồn: không thể bỏ con, Thân vẫn chu cấp cho mẹ con Nhung đầy đủ.
Biết Vóc đang trong thời kỳ thai nghén ốm đau không đi đâu được, nhan sắc kém tươi, một dịp may hiếm có, khi Thân đến thăm con đưa tiền chu cấp Nhung đem hết sở trường ra chinh phục lại Thân, thêm một lợi khí có thằng con. Thân chẳng còn yêu Nhung nhưng vẫn thương con, thế là Thân vẫn thậm thụt đi về với Nhung và con.
Vóc vẫn không hay biết gì về đời sống trước kia của Thân. Nhận thấy Thân hay đi chơi hơn trước lấy cớ đến nhà bạn chơi tổ tôm, không ngủ ở nhà. Thời kỳ dưỡng bệnh đã qua. Vóc trở lại bình thường, tiền chi tiêu trong nhà Thân đưa về không đủ trang trải tiền nhà tiền ăn, mỗi lần cận vấn Thân lại trịch thượng nói lớn, tiền để dành cho ngày mãn nguyệt khai hoa không thể thâm lạm mãi.
Vóc nhận thấy Thân đi về bất thường nên đã có ý nghi ngờ. Trong lúc ngồi buồn. Vóc đi dọn nhà lau chùi, tiện tay kéo học bàn xếp lại thấy rơi ra tấm ảnh người đàn bà bế đứa trai giống mặt Thân, Vóc thấy trời sụp đất lở, không ngờ Thân chỉ có bộ mã bên ngoài còn quá khứ của chàng đã lừa dối nàng. Đã có con sao không lấy người ta lại đi cưới nàng, làm khổ cho cả hai người. Nén cơn giận chờ Thân về hỏi cho rõ ràng, đủ bằng cớ không còn chối cãi. Vóc đưa ra điều kiện chờ nàng sinh xong, trong hai người Thân hãy chọn một, vì người nào cũng có con với chàng.
Vóc đã không sinh con trai mà lại là con gái, Vóc vui buồn lẫn lộn, vui vì đã có con, buồn vì chồng và cả nhà chồng mong nàng sinh con trai để nối dòng, giờ đây chồng nàng lại đã sẵn có con trai. Thân không muốn làm buồn lòng Vóc, chỉ xin Vóc tha thứ cho chàng, lấy lòng từ bi rộng lượng để chàng làm tròn bổn phận người cha, được đi lại thăm nom nuôi nấng con tới khôn lớn. Chạm tự ái vì tình yêu bị sứt mẻ, tuy nhiên khi suy nghĩ kỹ lại vì đã có con, Nhung cũng như mình, thương con không ai muốn con phải xa cha nó, nên nàng tha thứ để cho Thân dễ bề chăm sóc hai dòng con.
Thấy Vóc không có phản ứng mãnh liệt, Nhung trở nên tham lam muốn độc quyền chiếm đoạt, nàng hết sức dở đủ trò mê hoạc Thân, một mặt nàng nhắn tin mời ông bà Mùi tới thăm cháu vì nàng biết tính ông bà thuộc loại tồn cổ, chỉ mong có cháu trai nối dòng. Thân lại là con trai một. Được tin, hai ông bà mua quà bánh đi thăm các cháu. Nhung đã khôn ngoan ra tận bến xe đón ông bà Mùi về nhà thăm cháu trai, ông bà quá quyến luyến truyền tay nhau bế cháu, quên cả giờ, khi định lại nhà Vóc thì Nhung đã dọn bữa ăn thịnh soạn mời ông bà, rồi nàng quỳ xuốn xin ông bà nhận nàng là con dâu dù không cưới hỏi. Vốn mong có cháu trai, đã nhận cháu dĩ nhiên ông bà Mùi bằng lòng nhận Nhung là con dâu.
Vóc ở nhà làm cơm đợi đến tối muộn mới thấy Thân đưa ông bà Mùi về, ông bà Mùi cho Vóc biết đã nhận Nhung là con dâu và khuyên nàng nên vui vẻ với nhau vì Nhung đã con trai nên ông bà phải theo như các cụ thời xưa đã dậy “Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô”, nghĩa là dù chỉ có một con trai cũng được kể là con, còn có mười con gái cũng kể như không. Vóc chỉ phản ứng bằng một câu: “Đây là hủ tục thời xưa, bây giờ ở thị thành này không có ai nhắc lại hay có ý nghĩ khinh con gái không bằng con trai nữa.” Câu nói quá uất ức làm phật lòng bố mẹ chồng không ít, Thân lại dằn mặt Vóc không được phản đối ý của bố mẹ.
Cảm thấy mình cô thế, nhất là chồng từ trước đến nay vẫn tin vào tình yêu chung thủy, tất cả đã không còn coi nàng có giá trị vì nàng chưa có con trai. Thân lại càng lơ là ít khi về nhà, với ý chí quật cường nổi dậy. Vóc sống tự túc với nghề may đan với ý nghĩ chua xót cho thân mình đã vậy còn con gái mình mai sau lớn lên trong gia đình đã bị thua thiệt, đến khi lấy chồng nếu không có con trai cũng bị thành kiến “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô” ruồng bỏ.
Trong những giờ phút cô đơn quá, trống trải quá, một mình đối bóng giữa đêm trường tịch mịch biết than thở với ai, chia sẻ với ai. Vóc quay vào nhà nhìn con ngủ, ôi nét mặt thiên thần, nàng nghĩ ra mục đích, phải có nhiệm vụ vì con, có con để an ủi, hãy sống an vui, tự tại bằng lòng với những gì mình có thể làm được, chẳng nên bất mãn cuộc đời, phải tự lập gây hạnh phúc cho mình, cho con mình.
Ngày hôm sau, Vóc thu xếp đưa con về quê tạm ở với cha mẹ. Trước khi đi, Vóc cũng cho Thân biết nàng muốn sống tự lập tự tạo lấy hạnh phúc, không oán hận phàn nàn, để Thân tự do sống với Nhung, và lo cho con được sung sướng, không cần Thân phải giúp đỡ cho nàng cho con và đứa con trong bụng không biết sẽ là trai hay gái sau này, nàng quyết bảo vệ các con có sự bình đẳng không muốn ai khinh khi hạ thấp phẩm giá người đàn bà như trong gia đình nhà chồng đã gây một ấn tượng ăn sâu trong óc nàng.
Với mảnh vườn bên cạnh nhà người anh, ông bà Nhiễu đã chia cho nàng. Tất cả anh chị em nàng đã giúp Vóc có căn nhà nhỏ để mẹ con nàng ở. Sẵn có căn bàn, Vóc bắt tay gây dựng cuộc sống mới an vui, thoải mái bằng nghề nuôi tằm, xe tơ dệt lụa hay buôn bán mua rẻ nơi gần bán đắt nơi xa.
Cuộc đời gắn liền vào thời thế, chiến tranh lan tràn các thành phố phải tản cư để vườn không nhà trống. Thân phải đưa Nhung và con chạy về quê lánh nạn, trên đường khỏi lửa không may Thân bị đạn lạc. Thân thành phế nhân sống dựa vào bố mẹ. Nhung vốn là người quen sống xa hoa, tản cư về quê mọi người đều sống khắc khổ thiếu thốn đủ thứ phải theo mẹ chồng làm bếp làm vườn nuôi heo nuôi gà nên Nhung không thích ứng chịu cực, hay kêu ca trách chồng mắng con. Được mấy tháng, Nhung xin bố mẹ chồng ít tiền làm vốn đi buôn rồi đi luôn để con thơ dại để chồng tàn tật cho bố mẹ chồng nuôi.
Từ ngày Vóc về quê sống riêng biệt, nàng không oán hận phàn nàn với ai. Ít tháng sau, Vóc sinh con trai, nàng vẫn nói cho người quen biết con nào cũng phải thương yêu chăm sóc như nhau, không phân biệt trai gái, mong rằng mọi người cũng đồng ý như nàng. Cũng vì lý do nhà chồng trọng nam khinh nữ không muốn con gái của mình bị bỏ rơi trong gia đình nên nàng phản đối bằng cách tách biệt ra ở riêng.
Với bản tính căn cơ sẻn nhặt chăm chỉ làm ăn, chả bao lâu Vóc đã có vốn sắm sửa đồ đạc, sửa sang nhà cửa khang trang, tính tình thuần hậu, chăm giúp đỡ người khó nghèo, không bao giờ từ chối người thiếu thốn, được mọi người ai cũng mến nhất là những người tản cư bỡ ngỡ với công việc nhà quê được. Vóc chỉ dẫn từng người tùy sức thích hợp với công việc.
Nghe tin Thân và Nhung về quê ở với bố mẹ, Vóc tự động đưa hai con đến thăm bố và ông bà nội. Bây giờ ông bà Mùi và Thân đều bỡ ngỡ với con với cháu, trách Vóc không cho biết đã sinh con trai. Nàng chỉ cười vì không muốn cả hai cũng là con là cháu mà bị yêu quý không đồng đều.
Nhung bỏ đi, nhà ông bà Mai sa sút dần. Tuy không trở lại sống chung, hằng ngày Vóc vẫn đến thăm nom giúp đỡ nuôi cả gia đình Thân. Khi ông bà Mùi lần lượt quy tiên, cũng chính Vóc đảm đương chu toàn mọi việc ma chay. Trước khi chết, ông bà Mùi hối hận xin Vóc bỏ qua những cử chỉ lời nói lỗi thời của người già. Thân đã nhiều lần tự trách nhận lỗi, hết sức ngượng phải nhận sự giúp đỡ của Vóc và cảm động hơn khi thấy Vóc săn sóc nuôi con mình như con của Vóc.
Nàng không thù oán vui vẻ như khi không biết đã có Nhung chen vào đời sống gia đình mình. Nàng chỉ muốn cho mọi người được vui sướng cũng như chính mình được thỏa mãn vui vẻ. Giờ đây tình yêu đã trở về với nàng, tình yêu là đường dẫn về thiên đàng. Sự tha thứ lôi kéo lòng nhớ ơn. Lòng nhớ ơn lôi kéo tình yêu. Tình yêu đạt được mọi sự thoải mái cho tâm hồn.