Hoài Cổ
______
Quê tôi có một dòng sông, hằng ngày với hai con nước luân phiên thay đổi. Ngày thơ dại, lúc đi học, bến sông này quen mặt cả đám nhóc với những tiếng réo gọi chơi đùa cùng nhau nhặt các trái sao buông rơi theo gió, tung hứng mải mê. Những trái sao có hình như quả khế, với hai cánh khô cong quằn, lúc rơi xuống xoay tròn với những vòng quay êm nhẹ giữa khoảng không. Mùa đông lạnh, các trái sao từ hạ cũ, theo cơn gió cuốn kêu xào xạc, lăn trên mặt đường nhựa khô khiến những đứa trẻ phải căng người rượt đuổi mới lấy được…
Ngôi trường nằm cạnh con sông với dãy rào thưa bằng kẽm gai ngăn cách, cạnh bên là hàng me xen lẫn những bóng sao cao vợi. Giờ ngoại khóa, tụi nhóc như tôi thay nhau kéo những nhánh me xuống thấp, hái lá non thi nhau nhai và cười inh ỏi khi vị chua thấm tỏa đầu lưỡi, nhíu cả mày…
Cũng tại cây me này, một cô bạn nhỏ cứ sáng sáng mùa đông đến đây ngồi lên yên sau xe đạp, tay cầm tập xem lại bài cũ, tay kia đưa lên miệng que kem nhai tỏm tẻm trong cái lạnh se da gió đông đầu...
Ngày ấy đứa nào cũng nhỏ, chẳng ai hỏi đến ai để biết hương vị kem với cái lạnh cắt da trong cảnh thiếu áo lúc đông về.
Những ngày đến trường sớm, cả đám chạy đi gom những cành khô bên các gốc me, các lá sao, cùng nhau ngồi đốt lửa sưởi ấm với ánh mắt hiêng hiếng liếc về phía cô bạn có thói quen ăn kem mỗi sáng, bằng cả sự thán phục xen chút ngạc nhiên…
Từ ngôi trường cũ kĩ, ngã ố màu thời gian với rong rêu ôm chân xanh một trời kỷ niệm ấy, hướng mắt về giang đầu thấp thoáng các con phà vượt sóng, nối liền hai bờ bắc nam với bao con người đi về hối hả. Chuyến phà chuyên chở đời người là nơi tụi tôi đang đứng, có gốc me già, với cô bạn nhỏ thích ăn kem, và một lũ nhóc ngố ngáo với bao tính khí ngang ngược tuổi dậy thì…
Hai con phà, một là hình ảnh chân thật, một là ẩn dụ, chưa hề thiếu trong tâm tư nhiều thế hệ biết nhau qua ngôi trường nhỏ…
Biết bao kỷ niệm từ những miếng bánh chia nhau lúc ra chơi. Những hành trình rong ruổi đi tìm sân chơi cho trò đá bóng, đánh cầu lông… Cuối cùng lại rủ nhau ra sông vui đùa theo con nước…
Nước tháng mười dâng cao, ngầu đỏ phù sa. Mùa này hoa so đũa đã nở báo hiệu cá linh về. Những chiếc ghe cập bờ, với sạp cá tươi soi sỏi ken đặc dưới lườn tanh nồng mùi cá. Cá linh nấu canh chua bông so đũa là đặc sản vùng sông nước nam bộ. Nấu nồi nước sôi, cá linh còn sống tươi chỉ rửa qua nước rồi đổ vào, dạo me chua, nêm nếm, bỏ so đũa và cần vào. Loại này ăn với nước mắm ngon, xắt chút ớt thì tuyệt cú…
Những vùng hiếm so đũa lại thích cá linh với món nhúng giấm, chấm vào dĩa nước mắm trong, ăn với rau cải trời… Đạm bạc, đơn giản mà ngon. Một khi đã ăn qua, đi xa mấy mươi năm còn nhớ…
Và tôi thật nhớ da diết khung trời ấy với không ít lần tìm về chốn cũ…
Ngôi trường xưa…
Con đường cũ với gốc me già…
Những trái sao rơi trong gió…
Tất cả đã mất tăm trôi vào dĩ vãng, cũng như cô bạn ngày xưa mỗi sáng mùa đông ra đây ăn kem giờ cũng đã theo chồng mất dạng…
Dâu bể đổi dời, ngôi trường biến mất thay vào đó là quảng trường đi bộ. Và từ trên mặt đất xa xưa ngày cũ, phóng mắt về xa là cây cầu treo nối liền hai bờ nam bắc, thay cho những chiếc phà trập trùng lướt sóng một thời êm ả…
Tất cả giờ đây đã không còn. Lịch sử là quá khứ. Quá khứ của tôi chính là ngôi trường nhỏ với miếng bánh chia nhau cùng tụi bạn hồn nhiên thân thiện, lẫn cô bạn gái có họ hàng cùng bà chúa tuyết, cả mùa cá linh trôi tuột mất trong nỗi thở than không biết tỏ bày …
Còn chăng là mặt đất, con nước tháng mười ngầu đỏ…
Còn chăng là cơn gió se lạnh, lạnh lắm… với khoảng không gian trống vắng vì không còn những hàng me, bóng sao, và ngôi trường ố vàng một thời đứng đó…
Chiều nay đứng lặng để buồn.
Hồi ức kỷ niệm… Tuổi trẻ… Tình bạn…
Tất cả chôn vùi trong niềm hoài cổ… nhớ thương da diết!...
Khi xã hội ngày một hiện đại, bên cạnh đó sẽ đánh mất đi nhiều thứ mộc mạc, đơn sơ, nhưng lại gắn liền cùng lứa tuổi con người. Sự đánh mất đấy có người nhớ, người không. Nhưng khi ký ức được gợi lại thì hình ảnh ngày cũ lại hiện về… Tâm trạng giống nhau… Đó chính là HOÀI CỔ…
SG – 25.10.2015
MacDung