Cái tâm

Hình như xác nhận của tuổi già là sự nhầm lẫn. Quên và nhớ thường xuyên chồng lẫn lên nhau. Định kiến hình như lì lợm chẳng nhích chân.

Hôm nay tự dưng bài học sáu mươi năm trước lại văng vẳng bên tai. Giọng của ông tôi rõ lắm. Thuở đó tôi chưa bước vào lớp mẫu giáo. Mỗi buổi chiều, mẹ gởi tôi theo anh chị đến nhà ông bà. Ráng nghe ông giảng bài cho sáng dạ. Tôi sợ giọng sang sảng của ông nên thích lăn ra đất để tránh đạn. Thỉnh thoảng nghe bà gọi xuống bếp, tôi ngấu nghiến bát cơm nguội thịt kho là vui no cả buổi chiều.

Bài học về cái lưỡi trong quyển giáo khoa lớp ba đã in sâu trong ký ức của tôi dù tôi chỉ thoáng hiểu lời giải thích của ông. Ông chủ hỏi người đầy tớ cái gì ngon nhất
-Thưa, cái lưỡi.
Ngày hôm sau ông hỏi tiếp
-Thế cái gì dở nhất
-Thưa, cái lưỡi
Ông chủ tròn mắt hỏi
-Sao hôm qua mày đã bảo cái ngon nhất là cái lưỡi. Hôm nay lại bảo cái dở nhất cũng là cái lưỡi?
-Dạ thưa, cái lưỡi không xương nên có khi ngon, khi dở. Lưỡi ngon khi nói câu thành thật, nói câu làm có dịu lòng người. Lưỡi tệ với lời nói điêu ngoa, nói câu làm tổn thương người khác.
Lời đối thoại có lẽ là lời giảng của ông. Tôi chưa biết chữ nên không biết trong sách giáo khoa viết gì.

Tôi xuống bếp hỏi bà cái bao tử là cái ngon hay dở. Vài năm sau khi tôi lên lớp ba thì ông đã bị lẫn. Tôi không còn cơ hội để hỏi ông về bài học cái lưỡi. Không, tôi muốn hỏi ông bài học về cái tâm. Tôi thoáng nghe nói tâm là cái tim. Tôi cũng nghe nói tâm nằm trong bụng. Gần một gang tay, tôi ước lượng theo hình vẽ trong quyển khoa học thường thức của anh tôi.

Sau hơn nửa thế kỷ, tôi mới nghiệm rằng cái tâm không nằm một chỗ nhất định. Cái tâm không có cửa. Cái tâm không nối liền với cái lưỡi. Lời nói ở đầu môi, cái tâm không cần nghe, để biết. Hình như cái tâm hướng dẫn hành động. Việc làm dù nhỏ mà thành thật đủ làm cái tâm nó đủ một ngày. Từng viên gạch chồng lên nhau ngày một sẽ dựng lên bức tường. Từng việc làm từ ngày này sang tháng nọ cũng mang lại sự an bình … như thế.

Khù Khờ

Thuở kia có gã khù khờ
Nghe cơn gió thoảng suốt đời ngu ngơ