thằng đen - Lê Yên

Nó viết vội lên tấm bảng treo trên vách gần cửa ra vào. “Mẹ ơi! Để quần áo tối về con giặtcho, chiều nay con lên trường đá banh với các bạn cùng lớp”. Da nó ngăm đen, người chắclẳn khỏe mạnh, đá banh là môn thể thao nó yêu thích nên không bao giờ nghỉ buổi tập củatrường. Mấy thằng bạn trong xóm đã mang cái tên Đen lên trường vì quen miệng, lúc đầunó ngại lắm, lâu dần nó cảm thấy gần gũi hơn với tên gọi này, chỉ khi điểm danh hay trả bàinó mới được nghe thầy- cô gọi đúng tên mình.Mẹ hay nói vui “đen cho mối mọt khỏi ăn”, rồi hai mẹ con cùng cười.Mẹ nó vất vả mua bán ở chợ. Ngoài giờ học thằng Đen thường phụ mẹ việc nhà, hoặc rachợ phụ dọn hàng. Từ ngày có trí khôn, nó như cảm được những buồn vui của mẹ, nhữnglần mẹ ôm nó vào lòng thường nói “cố mà học nghe con” sau câu nói là một tiếng thở dàithật nhẹ, tiếng thở dài đó như giữ lại cho riêng mẹ để anh em nó vô tư hồn nhiên mà lớnlên.Trời nổi gió, mây đen xuống thấp, nó biết sắp có trận mưa lớn, gió thổi thốc xoay tròn đámlá rụng, nó ước gì đôi tay mình đủ dài để buộc gió lại, để lùa mây về phía trời xa, để gánhhàng của mẹ không phải chao nghiêng tứ bề. Mẹ qua buổi chợ chiều không phải ướt lạnh,tấm bạt che và cây dù không chịu nỗi sức gió đã nhiều lần bị xô ngã dưới cơn mưa mùa. Mẹnó không buồn bởi những buổi chợ ế. Ước gì mình lớn mau để gánh bớt nhọc nhằn thaymẹ, nó luôn ước… Những ước nguyện giản đơn với yêu thương dành cho mẹ.
Sáng đi học mẹ cho nó tiền để ăn sáng, có khi nó mua xôi, có khi ăn bánh mì. Tụi bạnthường ăn ở căn tin nhiều món ngon khác, ra chơi còn ăn quà vặt, nó nhìn rồi ngó lơ chỗkhác với suy nghĩ “mẹ vất vả kiếm tiền, chỉ cần no bụng là được”, nên không bao giờ xin mẹtiền ăn quà. Thật ra nó không thèm gì cả, vì mẹ nó bán đồ ăn, ngoài những món cao lươngmỹ vị, thì món gì cũng đã được mẹ nấu cho anh em nó ăn. Có một lần nó hỏi mẹ “Sao mẹchọn bán đồ ăn chi cho cực”. Mẹ cười trả lời “Mẹ bán đồ ăn cho tụi con khỏi đói, dẫu bữa đómẹ có ban ế không tiền, tụi con vẫn no bụng”. Đúng vậy, những ngày mưa mùa áp thấp,bán ế, nó được ăn no kềnh cái bụng, vì mẹ nói “không bán đồ cũ cho khách, dù chỉ là gánhhàng bình dân”.Trong những chiều ra chợ phụ mẹ dọn hàng, nó nhìn thấy một bà, từ cách ăn mặc đếntrang điểm khác người bán hàng trong chợ. Bà ta đi thu tiền, có khi giao tiền, nó nhìn thấymẹ đưa tiền cho bà ấy, không cầm được tò mò, tối về nó hỏi mẹ: “Bà ấy thu tiền gì vậy mẹ.”Mẹ trả lời: “Bà ấy cho vay lấy lãi”. Rồi mẹ giải thích cho nó hiểu. Trong đầu nó lóe lên baosuy nghĩ… “Nếu mình đem tiền ăn sáng cho bạn vay, đến khi bạn trả cả tiền vốn cộng thêmtiền lãi, mình sẽ có một món tiền mua áo mới tặng mẹ nhân ngày sinh Nhật thì hay biếtmấy”. Nó nôn nao với bao dự tính, tụi bạn lớp bảy, bọn nó ăn quà mỗi ngày.Nó âm thầm lên kế hoạch, rồi thực hiện. Nó bắt đầu nhịn ăn sáng, đưa tiền cho bạn vay,ghi sổ đàng hoàng. Về nhà giấu mẹ không dám nói, mẹ nó ngạc nhiên khi thấy nó ăn vộivàng, thường bảo “ăn từ từ thôi con, đúng là tuổi ăn tuổi lớn”, mẹ đâu biết rằng bụng nó réolên vì đói khi qua tiết học thứ hai. Trong lòng nó rất vui với suy nghĩ sẽ cho mẹ một bất ngờ.
Một năm học sắp qua. Sau kỳ thi học kỳ hai, nó quyết định đòi tiền các bạn. Nó cộng sổ,hớn hở với số tiền sẽ thu được. Nó cầm cuốn sổ đi đòi tiền các bạn, nhưng không bạn nàocó tiền trả lại nó, hẹn sẽ xin tiền mẹ để trả, có bạn còn xin nó đừng mách mẹ. Thằng Đenthất vọng, tức tối, ấm ức chạy vào trong nhà vệ sinh đứng khóc. Món quà sinh nhật tặng mẹtheo nó suốt một năm học, bỗng chốc biến mất. Nó tiếc tiền, thương mẹ, lòng buồn thậtnhiều, nước mắt cứ thế mà tuôn rơi. Vừa bước ra khỏi nhà vệ sinh, thằng Đen gặp thầygiám thị, nhìn mặt nó thầy chặn lại hỏi “em có chuyện gì vậy?” Nó đang ú ớ chưa biết phảitrả lời thầy như thế nào, thái độ to nhỏ của các bạn cùng lớp khiến thầy thắc mắc, thế là cảđám được thầy đưa về phòng giám thị làm rõ. Cũng may nó kịp nháy mắt với các bạn,không đứa nào khai với thầy sự việc như thế nào, và rồi được thầy cho qua trở về lớp.Một năm học kết thúc để lại trong nó kỷ niệm khó quên. Kết quả học tập của nó đạt loạigiỏi, mẹ cười rơi nước mắt xoa đầu nó, kèm theo câu nói nó thuộc nằm lòng “cố mà họcnghe con”. Nó nghe mẹ dặn mà cảm thấy nặng trĩu, cảm giác không phải là lời nhắc nhởthoáng qua, bên trong là cả một sự tin tưởng, gửi gắm, hoài bảo, một ước mơ nó phải đạtđược.Mùa hè rồi cũng qua, trong lòng thằng Đen có một bí mật mẹ chưa biết. Chuẩn bị tựutrường, mẹ phải mua sách vở, quần áo mới cho anh em nó. Chiều ra chợ phụ mẹ dọn hàng,nó lại thấy người đàn bà đến thu tiền. Trong lòng nó ý thức được hoàn cảnh gia đình và sựvất vả của mẹ, từ trong ngực nó một tiếng thở dài thật nhẹ như vừa thoát ra, âm thầm nó hạquyết tâm, phải học, phải nên người để không phụ lại hy sinh, yêu thương mẹ dành cho.Đêm, trong căn gác nhỏ, bên ngoài ô cửa bầu trời rất đẹp, mặt trăng tròn sáng trên caochiếu rọi cả một vùng mênh mông. Đêm nay là trung thu, chiều đi bán về mẹ đã mua cho haianh em nó một chiếc bánh dẻo thật ngon. Em nó đã ngủ say, chỉ còn mẹ và nó, như thườnglệ hàng đêm, mẹ và nó chuyện trò, mẹ hỏi những chuyện trong ngày ở trường, rồi nhắc nhởnó học hành. Đêm nay cũng không ngoại lệ, nó muốn nói cho mẹ nghe bí mật của nó, cảmgiác có lỗi, sau một hồi chần chừ, nó đã nói hết cho mẹ nghe bí mật trong lòng. Mẹ chămchú lắng nghe rồi nhíu mày hỏi nó: “Việc con làm là đúng hay sai?” Nó cúi đầu lí nhí trả lời“Dạ, con biết sai rồi. Con xin lỗi mẹ.” Mẹ ôm nó vào lòng nói tiếp “cảm ơn tấm lòng hiếu thảocủa con, cách con làm không đúng, có những việc nhìn thấy người khác làm được nhưngchưa chắc mình đã làm được, bởi nhiều lý do… Lớn lên con sẽ hiểu. Có nhiều cách để tặngquà, chỉ cần con chăm ngoan, học giỏi đó là món quà lớn với mẹ rồi”. “Dạ, con biết rồi,” Haimẹ con nó lặng yên bên nhau, hơi ấm từ vòng tay mẹ thật thích, nó cứ muốn ngồi mãi nhưthế này, ngồi thêm một lát nữa để tận hưởng có mẹ bên cạnh yêu thương không còn gì hơnthế.Thằng Đen cảm thấy lòng thật nhẹ, nó nhìn mặt trăng treo cao giữa bầu trời đêm như mộtchiếc đèn trung thu đẹp nhất. Đẹp như cảm xúc hiện tại của nó, cảm giác bình yên khi bêncạnh có mẹ luôn dạy bảo, chở che. Rồi mai đây nó lớn, nó sẽ nên người và làm rất nhiềuviệc mà hiện tại nó chưa biết, nhưng có một điều nó muốn làm nhất, đó là không để mẹ phảibuồn lòng.
 
15/8/24Lê Yên