THƠ ĐƯỜNG - XƯỚNG + HỌA - KÍNH MỜI

Mừng anh sinh nhật tặng bài thơ
Văn hổng ra văn thơ chẳng thơ
Ấy vậy mà anh khen nức nở
Rằng em có thể một nhà thơ !
Tặng em vở trắng liền mươi tập
Bút mực mươi cây để viết thơ
Hết việc cơ quan em chạy tuốt
Về nhà đóng cửa để mần* thơ .

Mừng anh sinh nhật tặng bài thơ
Văn hổng ra văn thơ chẳng thơ
Ấy vậy mà anh khen sướt mướt
Rằng em có thể một nhà thơ !
Tặng em vở trắng liền mươi tập
Bút mực mươi cây để viết thơ
Hết việc cơ quan em chạy tuốt
Về nhà đóng cửa để mần* thơ .

---

Ngoài nội quy của diễn đàn mà tất cả các thành viên phải tôn trọng :

---

Ngoài nội quy của diễn đàn mà tất cả các thành viên phải tôn trọng :

---

Ngoài nội quy của diễn đàn mà tất cả các thành viên phải tôn trọng :

---

Ngoài nội quy của diễn đàn mà tất cả các thành viên phải tôn trọng :

Tất cả các bài post trong "Đường Luật Hội Quán" phải theo đúng tên gọi của forum

- Các bài thơ phải theo đúng luật chơi thơ Đường Luật (trừ các bài post theo tính cách bàn thảo trong tinh thần hòa nhã thì có thể du di );

- Các bài thơ viết bằng tiếng Việt phải có dấu;

Nếu các bài post không theo đúng các điểm trên sẽ bị chuyển qua "Thơ tình sáng tác" (ở forum này, bạn có thể tự do chọn thể thơ bạn muốn, không cần theo luật), hoặc sẽ bi xóa mà không cần phải giải thích.

Tôi đăng nội qui của trang thơ(từ một web thơ đường đúng nghĩa) ý là kêu gọi tôn trọng topic thơ đường ,mong thông cảm.

Long vũ 12.25.08
Thân chào.

*******************

Thân chào bạn Long Vũ,
 
Tôi có rất nhiều cảm tình với bạn khi trước đây thấy bạn thỉnh thoảng tiếp tay tôi để viết thêm 4 câu biến 4 câu thơ của Bảo Loan thành thơ Đường bát cú.
 
Và tôi xin vắn tắt nói về đoạn bạn trích đăng trên đây :

- đoạn bạn trích đang có vẻ là Nội Quy của một trang Web nào đó chuyên chơi thơ Đường bát cú, vì nó bắt đầu với câu : Thành viên chú ý.

- Câu :Tôi đăng nội qui của trang thơ (từ một web thơ đường đúng nghĩa) … thì là lời của bạn. Nhưng vì bạn không có quyền hay vì một lý do nào đó, bạn không cho biết địa chỉ thật của website ấy, nên trong ngoặc bạn chỉ ghi : (từ một web thơ đường đúng nghĩa).

Ý kiến của tôi (LCR) :

 
Có lẽ bạn muốn thấy loại thơ chúng tôi đang chơi được cải tiến theo chìu hướng tốt hơn, tương tự mục đích mong muốn nêu trong bản Nội Quy ấy. Điều nầy tôi xin chân thành cảm tạ hảo ý của bạn.
 
Nhưng trong phần trich đăng có nhiều điểm không mấy thích hợp với cung cách chơi thơ thoải mái, tìm vui  của nhóm chúng tôi, khiến có đôi chút góp ý bàn luận.
 
Mặc dầu chúng tôi phần đông rất có tinh thần phục thiện, luôn chỉ bảo nhau để học hỏi, sửa chửa, cải tiến, tìm cách viết ra được những bài thơ đẹp hơn để khỏi làm bực mình người đọc. Nhưng quan điểm của chúng tôi thì có đôi chút không tương thích với phần trích dẫn bản Nội Quy nêu trên, cũng như có vài điểm không giống phần đông các lò thơ Đường Luật khác :
 
- trước nhứt chúng tôi không câu nệ, kén chọn về danh gọi : thơ Đường, Đường thi, thơ Đường Luật, thơ Luật v.v. Bất cứ là dùng tên gọi nào trong số, tùy theo câu nói, mọi người cũng đều hiểu được là chúng ta đang bắt chước chơi theo loại thơ 8 câu, 7 chữ, theo luật, của các thi nhân nổi tiếng thời Đường.
Còn muốn gọi cho thật đúng thì phải nói dài dòng hơn chút là : thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật.
Vì thơ Đường Luật có nhiều thứ : có loại Ngũ Ngôn Đường Luật và Thất Ngôn Đường Luật. Rồi trong loại Thất Ngôn lại chia ra : Thất Ngôn Tứ Cú Đường Luật (Tứ Tuyệt) và Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật …! Do đó nên nếu chỉ gọi vắn tắt là thơ Đường Luật thì vẫn là không đúng.

- Ngày nay loại thơ nầy không còn được dùng cho việc khoa cử. Nhưng vẫn còn được nhiều người chơi vì những lý do khác :

* Về kỹ thuật, cấu trúc của nó tuy nhỏ gọn nhưng xinh xắn, lại cho phép thi nhân có cơ hội trổ tài trên nhiều địa hạt. Tùy tài năng của mỗi tác giả mà bài thơ sẽ có những bộ vần đẹp, những cặp đối hay, có nhiều nhạc tính.
* Về nội dung, cái cấu trúc tuy ngắn mà rất đầy đủ ấy cộng với sự bố cục có đầu có đuôi, có mở có kết, rất tiện dụng để người chơi trao đổi tâm tình, trò chuyện với nhau, kẻ tung người hứng. Không loại thơ nào khác có được sự xướng họa thịnh hành như loại thơ này.
* Về ý nghĩa, như các loại thơ khác, nó cũng hoàn toàn dùng được để diễn đạt mọi thứ tình cảm : nhắn nhe, châm biếm, trào lộng, tâm tình, nhàn đàm thế sự v.v.

- Sau cùng sự phân tách mổ xẻ những bài thơ thuộc tinh hoa của Đường Thi, cho thấy (riêng tôi) là phép Niêm theo dải số 1-8 2-3 4-5 6-7 là sự ứng dụng không đầy đủ các phép chơi của thi nhân tiền bối thời thịnh Đường.
Có lẽ phép Niêm ấy được soạn ra trong thời khoa cử là để có một qui tắc rõ, gọn giúp các vị giám khảo dễ dựa theo đó mà chấm bài (ý kiến trong bài viết của Huệ Thu).
Vì nếu áp dụng toàn bộ kỹ thuật các phép chơi của thi hào thi bá đời Đường thì phải nhiều hơn và khá phức tạp.

Chỉ nói tóm tắt thì như sau :

PHÂN TÁCH VÀ ĐÚC KẾT PHẦN KỸ-THUẬT
(dùng trong loại thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Thi)

1/ VẦN : Trọn bài thơ 8 câu chỉ được dùng một VẦN, dù là dùng 4 hay 5 (hay 6) chữ VẦN.

2/ Hai câu của cặp 3-4 và của cặp 5-6 phải ĐỐI nhau

3/ Về LUẬT các chữ : Nhất tam ngũ bất luận. Nhì tứ lục phân minh

4/ Về NIÊM : thi gia đời Đường áp đặt phép Niêm, phép Luật, riêng rẻ và tự do cho 4 câu trên và 4 câu dưới của bài thơ bát cú như sau :

4 câu TRÊN có thể dùng phép Niêm hoặc 1-4 2-3 hoặc 1-3 2-4 và theo Luật Bằng hoặc Luật Trắc mà không cần biết đến 4 câu DƯỚI.

4 câu DƯỚI có thể dùng phép Niêm hoặc 1-4 2-3 hoặc 1-3 2-4 và theo Luật Bằng hoặc Luật Trắc mà không cần biết đến 4 câu TRÊN.

5/ Vài ví dụ làm bằng chứng :

a/ Ví dụ về Phép Niêm 1-3 2-4, Luật Bằng của thơ Tứ Tuyệt

VỊ THÀNH KHÚC

Vị thành triêu vũ ấp khinh trần
Khách xá thanh thanh liễu sắc tân
Khuyến quân cánh tận nhất bôi tửu
Tây xuất Dương Quan vô cố nhân.
Vương Duy

b/ Ví dụ về Phép Niêm 1-4 2-3, Luật Trắc của thơ Tứ Tuyệt

MỤC TÚC PHONG KÝ GIA NHÂN

Mục túc phong biên phùng lập xuân
Hồ Lư hà thượng lệ triêm cân
Khuê trung chỉ thị không tương ức
Bất kiến sa trường sầu sát nhân.
Sầm Tham

c/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Bằng, Dưới 1-4 2-3 Luật Bằng
(đúng theo dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

KHÚC GIANG NHỊ THỦ (kỳ nhị)

Triều hồi nhật nhật điển xuân y
Mỗi nhật giang đầu tận túy quy
Tửu trái tầm thường hành xứ hữu
Nhân sinh thất thập cổ lai hi
Xuyên hoa giáp điệp thâm thâm hiện
Ðiểm thủy thanh đình khoản khoản phi
Truyền ngữ phong quang cộng lưu chuyển       (chữ ‘lưu’ bỏ Luật vì nhu cầu giữ ý)
Tạm thời tương thưởng mạc tương vi.
Ðỗ Phủ

HAI BÀI THƠ TRÊN SÔNG KHÚC GIANG (bài hai)
 
Mỗi buổi chầu lui thường cố áo
Bên sông say khướt mới ra về
Vài ba nợ rượu đâu không có
Bẩy chục đời người dễ mấy khi
Cánh bướm vờn hoa bay thấp thoáng
Ðuôi chuồn giỡn nước kéo lê thê
Xưa nay quang cảnh cùng thay đổi
Ðược lúc vui chơi há ngại gì.
(bản dịch của) Bùi Khánh Ðản


d/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Trắc, Dưới 1-4 2-3 Luật Trắc
(đúng theo dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

KHÚC GIANG ÐỐI TỬU

Uyển ngoại giang đầu tọa bất quy        
Thủy tinh cung điện chuyển phi vi
Ðào hoa tế trục dương hoa lạc
Hoàng điểu thời kiêm bạch điểu phi
Túng ẩm cửu biền nhân cộng khí
Lãn triều chân dữ thế tương vi
Lại tình cánh giác Thương Châu viễn
Lão đại đồ thương vị phất y.
Ðỗ Phủ

UỐNG RƯỢU TRÊN SÔNG KHÚC GIANG
 
Ngồi mãi bên vườn bến Khúc Giang
Thủy tinh cung điện bóng mờ gương
Hoa tơi tả rụng đào chen liễu
Chim nhởn nhơ bay trắng lẩn vàng
Chén rượu thường say người đã chán
Phiên chầu vẫn trễ tiếng còn mang
Biết rằng hoạn lộ xa tiên cảnh
Tuổi tác chưa về nghĩ tự thương.
(bản dịch của) Bùi Khánh Ðản

e/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Bằng, Dưới 1-4 2-3 Luật Trắc
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

HÀ TIỆN

Giàu thì ba bữa khó thì hai
Lần lữa cho qua tháng thiếu đầy
Nón đổi lá ngoài quần đổi ống
Dép thay da mặt túi thay quai
Dặn vợ có cà đừng gắp mắm
Bảo con bớt gạo bỏ thêm khoai
Thế gian mặc kẻ cười hà tiện
Ta chẳng phiền ai chẳng lụy ai.
Nguyễn-Minh-Triết

f/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Trắc, Dưới 1-4 2-3 Luật Bằng
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

VĂN LÂN GIA LÝ TRANH

Bắc đẩu hoành thiên dạ dục lan
Sầu nhân ỷ nguyệt tứ vô đoan
Hốt văn họa các Tần tranh dật
Tri thị lân gia Triệu nữ đàn
Khúc thành hư ức song nga liễm
Điệu cấp giao liên ngọc chỉ hàn
Ngân thược trùng quan thính vị tịch
Bất như miên khứ mộng trung khan.
Từ An Trinh

NGHE ĐÀN TRANH NHÀ HÀNG XÓM
 
Bắc đẩu ngang trời đêm sắp tan
Buồn trong trăng sáng ý mơ màng
Chợt nghe gác họa âm Tần vọng
Mới biết nhà bên gái Triệu đàn
Khúc trọn hẳn chau đôi mắt ngọc
Điệu mau e buốt ngón tay vàng
Lắng nghe then khóa còn chưa mở
Ngủ quách may ra mộng gặp nàng.
(bản dịch của) Đinh Vũ Ngọc

g/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-3 2-4 Luật Trắc, Dưới 1-3 2-4 Luật Trắc
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

ĐỀ ĐÔNG KHÊ CÔNG U CƯ

Đỗ Lăng hiền nhân thanh thả liêm     (chữ Lăng bỏ Luật vì nhu cầu tên người)
Đông Khê bốc trúc tuế thời yêm
Trạch cận thanh sơn đồng Tạ Diễu
Môn thùy bích liễu tự Đào Tiềm
Hảo điểu nghinh xuân ca hậu viện
Phi hoa tống tửu vũ tiền thiềm
Khách đáo đãn tri lưu nhất túy
Bàn trung chi hữu thủy tinh diêm.
Lý Bạch

ĐỀ CHỖ Ở ẨN CỦA ĐÔNG KHÊ CÔNG
 
Đỗ Lăng đã nổi tiếng người hiền
Về ẩn Đông Khê trải mấy niên
Nhà cận núi xanh như Tạ Diễu
Cửa buông liễu biếc tựa Đào Tiềm
Đón xuân chim quý ca sau viện
Mời rượu hoa bay múa trước hiên
Khách đến nài nhau say một bữa
Trong mâm chỉ có muối tinh nghiền.
(bản dịch của) Đinh Vũ Ngọc

h/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Trắc, Dưới 1-3 2-4 Luật Bằng
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

ĐĂNG TÙNG GIANG DỊCH LÂU BẮC VỌNG CỐ VIÊN

Lệ tận giang lâu vòng Bắc quy
Điền viên dĩ hãm bách trùng vi
Bình vô vạn lý hà nhân khứ
Lạc nhật thiên sơn không điểu phi
Cô chu dạng dạng hàn triều tiểu
Cực phố thương thương viễn thụ vi
Bạch âu ngư phủ đồ tương đãi
Vị tảo Sam Thương lãn tức ky.
Lưu Trường Khanh

LÊN LẦU TRẠM TÙNG GIANG - TRÔNG VỀ QUÊ PHƯƠNG BẮC
 
Lầu sông lệ cạn trông về Bắc
Vườn ruộng trăm vòng chịu bủa vây
Vạn dặm đồng không người chẳng đến
Nghìn non chiều xuống chim còn bay
Thuyền đơn thấp thoáng triều se lạnh
Bến cũ xanh xanh cây mọc dày
Âu trắng ngư ông xin hãy đợi
Chưa qua hoạn nạn khó về ngay.
(bản dịch của) Đinh Vũ Ngọc

i/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-3 2-4 Luật Trắc, Dưới 1-4 2-3 Luật Bằng
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7)

HOÀI CỔ TÍCH - KỲ NHỊ

Dao lạc thâm tri Tống Ngọc bi
Phong lưu nho nhả diệc ngô sư
Trướng vọng thiên thu nhất sái lệ
Tiêu điều dị đại bất đồng thì
Giang san cố trạch không văn tảo
Vân vũ hoang đài khởi mộng tư
Tối thị Sở cung câu dẫn diệt
Châu nhân chỉ điểm đáo kim nghi.
Đỗ Phủ

NHỚ CHUYỆN XƯA – BÀI HAI
 
Tống Ngọc sầu thương cảnh rụng rơi
Phong lưu nho nhả bậc thầy tôi
Nghìn thu tưởng nhớ còn rơi lệ
Một cảnh tiêu sơ dẫu khác thời
Sông núi nhà xưa văn vẻ đó
Mây mưa đài cũ mộng mơ thôi
Thương thay cung Sở tiêu tan hết
Nơi lái thuyền xưa chỉ vẫn ngờ.
(bản dịch của) Đinh Vũ Ngọc

j/ Ví dụ về Phép Niêm : Trên 1-4 2-3 Luật Bằng, Dưới 1-3 2-4 Luật Bằng
(không đúng dải số 1-8 2-3 4-5 6-7) Hai bài Tứ Tuyệt trên/dưới đều dùng 3 vần

ÐẰNG VƯƠNG CÁC

Ðằng Vương cao các lâm giang chử       (4 câu trên dùng 3 vần « u » thanh Trắc
Bội ngọc minh loan bãi ca vũ
Họa đống triêu phi Nam phố vân
Châu liêm mộ quyển Tây sơn vũ
Nhàn vân đàm ảnh nhật du du              (4 câu dưới dùng 3 vần « u » thanh Bằng
Vật hoán tinh di kỷ độ thu
Các trung đế tử kim hà tại ?
Hạm ngoại trường giang không tự lưu.
Vương Bột

ÐẰNG VƯƠNG CÁC
 
Bến sông cao ngất Ðằng Vương Các
Múa hát im rồi loan ngọc đâu
Nam Phố mây bay quanh cột vẽ
Tây Sơn mưa cuốn trước rèm châu
Mây trôi đầm ánh từ bao độ
Vật đổi sao dời đã mấy thu
Ðế tử không còn trơ gác vắng
Trường Giang muôn thuở chảy bên lầu.
(bản dịch của) Bùi Khánh Ðản

Bạn Long Vũ thân mến,
 
Bài của bạn gợi ra cho chúng ta có dịp bàn luận về thơ Đường nên tôi viết dài dòng như trên, tuy vẫn là tìm cách nói thật ngắn gọn.
Ai chơi theo đường lối nào thì cũng tốt cả vì chẳng có gì đụng chạm nhau được. Và theo trường phái nào, khuynh hướng nào thì những nhà thơ tài năng đều có thể cho người đọc có dịp thưởng thức những bài thơ hay, gây được nhiều rung cảm.
Bạn đừng thắc mắc gì cả nhé. Cứ tiếp tục đến chơi cùng chúng tôi như trước.
 
Thân mến.
 
LCR