MINH CHỨNG VỀ CHÂN DUNG MỘT THI HÀO DÂN TỘC
MỘT MỐI TÌNH ĐẦY LỆ Phương Tuấn 
EM VỀ BIỂN Kỉ niệm K.A: Người nữ sinh trường SPNN năm xưa.
Quê hương thành phố biển Em về biển để vùi vào trong cát Nỗi buồn nước mắt Những nát tan vòm ngực đã thương đau. Biển cứ vỗ tan... nát tình biển cả Xô mãi bờ với lá thông reo Người thiếu nữ ấy dần thành cát trắng Mang nỗi niềm không biết đã đi đâu? Bờ bãi đời người - Cuộc sống tình yêu Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân phật tổ! Ta cũng thể loài cua còng trong bể cả Yêu thương nhiều hưởng đã bao nhiêu. Tháng năm trôi…tình cũ cháy như khêu Dòng suối thần tiên nuôi đời ta mục ải Đôi gót đỏ ánh mắt nhìn thơ dại Đã thổi thành bão tố ở trong anh. Hàng bạch đàn năm xưa còn đó Anh còn đây. Em hỡi, anh còn đây! Nhớ những buổi đón em bên cổng trường sinh ngữ Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay... Tóc nửa bạc rồi. Tình vẫn đó, em ơi! 
Bài viết trích tập "PNT * Chân dung nhà thơ lớn thời đại" 2014
Lời bình: Bài thơ kể về mối tình của một em nữ sinh trường Sư phạm Ngoại ngữ với nhà thơ. Nỗi thơ đầy lệ: Em về biển để vùi vào trong cát Nỗi buồn nước mắt Những nát tan vòm ngực đã thương đau. "biển" ở đây là thành phố quê hương của người con gái (như trong tựa đề bài thơ đã viết), nhưng hình ảnh biển còn là biểu tượng của bãi-biển-đời-người hay là tình-em-biển-cả: Biển cứ vỗ tan... nát tình biển cả Xô mãi bờ với lá thông reo Cái hàng thông năm tháng đứng trên bờ biển hát: Vừa như sự vô tình mà lại hữu tình của thiên nhiên. Con sóng xô nát bờ… khắc khoải mãi về người trinh nữ. Một biển đời đầy sóng bão: Người sống trong nó và... nó có thể nghiền nát con người: Người thiếu nữ ấy dần thành cát trắng Mang nỗi niềm không biết đã đi dâu? Người con gái ấy đã đi không trở lại !? Hình ảnh "cát" trong bài thơ này mang màu sắc thơ siêu thực - Tức là dạt vào trong chốn " cát bụi đời người ". Xin phân tích về đoạn thơ ba: Bờ bãi đời người - Cuộc sống tình yêu Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân phật tổ! Ta cũng thể loài cua còng trong bể cả Yêu thương nhiều hưởng đã bao nhiêu Tình yêu của em đưa ta về nơi thánh thiện. Em chính là cả toà sen, niết-bàn phật tổ của đời anh! Thế mà trên "bờ bãi đời người", thân phận em vẫn nổi chìm như kiếp rong rêu: Thì ra tình yêu không chỉ mang cho ta hạnh phúc, mà còn là bi kịch đớn đau trong cuộc đời? Đây là bốn câu thơ hay nhất bài! Hình tượng thơ đã đến điểm đỉnh. Nó khái quát nội dung tư tưởng của toàn bài, đưa tấm phẩm bích "Em về biển" vào trong miếu mạo của thi ca. Đoạn thơ tiếp: Tháng năm trôi… tình cũ cháy như khêu Dòng suối thần tiên nuôi đời ta mục ải Đôi gót đỏ ánh mắt nhìn thơ dại Đã thổi thành bão tố ở trong anh Tình cũ như ngọn đèn càng khêu càng cháy. Người con trai cũng như cây thông mòn mỏi mãi. Năm tháng dần mục ải - Thì mối tình trong trắng thơ ngây, thơm mát như ban mai của người con gái xưa? Lại hiện về, xoa lên nỗi đau của lòng anh. Hình bóng người sinh nữ cứ lặng lẽ, âm thầm mà cào xé… tưởng như những trận bão lòng không dứt. "Em về biển" không đi sâu vào miêu tả tấm thân bên trong của người con gái. Hồi ức chỉ phục lại những ấn tượng có tính điển hình, như: Đôi gót đỏ ánh mắt nhìn thơ dại Hay là: Những nát tan vòm ngực đã thương đau Nghĩa là, không có những hình ảnh yêu thương trần tục xuất hiện trong tình thi này. Chỉ có những hương vị thơm tho, thanh thoát, nên thơ... nhưng vẫn đầy cảm xúc da diết, mộng mơ, năm tháng không phai nhoà trong anh. Đời hiện hữu mà tình yêu lại là ảo ảnh. Cuộc sống chỉ còn là một bãi cát vô vi, trắng phau để những trận bão tố lòng anh thổi mãi không thôi. Đến đây một mảng thơ hiện thực được tràn vào. Tình thơ lại càng thêm tha thiết: Hàng bạch đàn năm xưa còn đó Anh còn đây. Em hỡi! Anh còn đây, Nhớ những buổi đón em bên cổng trường sinh ngữ... Những buổi đón người yêu bên cổng trường... gợi lại bao kỷ niệm. Nó nói về một thời đôi trai gái đã say đắm yêu nhau. Ta có thể mường tượng bóng trăng huyền diệu thuở ấy, bước chân em đi nhè nhẹ, những chiếc lá rơi khẽ khua lên xào xạc. Ôi! Tấm thân của người con gái như một tảng thiên thạch trinh trắng vô vàn, cuốn hút cả những linh hồn. Chạm vào thiên thạch ấy, mọi sức mạnh đều trở nên mềm yếu để tan hoà thành nước. Ánh mắt, đôi môi, cả cặp "tuyết lê" trắng ngần, trinh khôi của người thiếu nữ, như đôi mỏm núi kỳ vĩ nhô lên làm nên luỹ thành sừng sững nghìn năm. Là thiên kiệt tác nhân sinh của loài người. Khi ta áp môi hôn, khi đôi bàn tay man dại của tạo hoá đặt vào đó… Nó nóng hổi và huyền thoại... Nhà thơ đã từng sống qua nửa thế kỉ. Chứng nhận bao điều lớn lao cùng những điên đảo xẩy ra trong thế giới loài người? Để cuối cùng anh lại quay về, chỉ ngợi ca người yêu bất tử hơn mọi thứ trên đời. Thế mà đời người như bóng câu bay qua trong vòm trời vô định… Tất cả đều tan vỡ lẫn vào trong cát bụi cuộc đời - Như những dòng thơ kết thúc trong "Em về biển" này : Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay... Tóc nửa bạc rồi. Tình vẫn đó, em ơi! Mái tóc sương nhà thơ soi xuống dòng sông vô cùng, vô tận của thời gian. Lẫn nhoà trong tiếng gió mưa phủ kín đất trời. Năm tháng qua đi lặng lẽ mà héo úa, như bao chiếc lá vàng rơi rụng xuống, phủ lên những hồi ức về người con gái xưa: Một nấm mồ tình. Phương Tuấn (Trích tập “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại”, 2014)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 13.05.2021 22:20:22 bởi Nhân văn >
NHỮNG KIẾP CẢNH THA HƯƠNG CẦU THỰC Bảo Ngọc 
CỎ HOANG Thuở ấy quê người đất khách
Trong buổi tha hương mưu tính cuộc đời
Tôi đã gặp những người con gái
Dẫu yêu kiều, nhưng cũng bèo thôi... (Viết trong đám người xuất khẩu lao động ở nước ngoài) * Cô gái bay đi ngỡ làn mây dại Trôi lang thang đầu bãi, cuối giời Em tự do như thể là cát bụi Có đôi lần giời cũng khóc, mưa rơi! Loài lạc thú phồn vinh hơn gió "Cơn hồng hoang" thả cỏ xuân xanh Em phá bỏ những đức qui kiềm chế Yêu phanh phui, yêu đến tan tành... Tôi nghĩ: Thôi thế đã thoả lòng ham hố Khoả thân mây đùa rỡn cả linh thiêng Huống hồ buổi thường bán buôn đạo lý Có dễ gì thân gái, trách chi em! Hỡi Thiên đường - Địa phủ: Trần gian Loài người mãi sao tràn lan tội ác? Ta từng ngợi ca, chủ nghĩa nhân văn chân thiện nhất! Em gái bay đi vẫn thích "cởi truồng" Ôi, cuộc bèo hoang trời đất trầm luân Và bản chất muôn đời còn muông thú… Nhà chính trị cùng đứa du côn tranh thủ chơi thánh nữ Em vũ ba lê trong thế giới hỗn mang gieo hoa, cấy linh hồn... Cuối thập kỷ 80, thế kỷ XX Bài viết trích tập "PNT * Chân dung nhà thơ lớn thời đại" 2014
Lời bình: “Cỏ hoang” vừa để biểu thị chất hoang dã của người con gái vừa muốn nói đến những người xuất khẩu lao động ra nước ngoài? Chẳng khác nào những đám cỏ hoang trên đất khách, quê người: Cô gái bay đi ngỡ làn mây dại Trôi lang thang đầu bãi, cuối giời Em tự do như thể là cát bụi Có đôi lần giời cũng khóc, mưa rơi! Nghĩa là sự tự do của em như kiểu tự do của cát bụi: xô bồ, hỗn loạn - Đây là những hình ảnh thơ siêu thực. Cảnh bay lang thang đầu bãi, cuối giời tựa một làn mây dại: Ý của nó để nói về sự nổi trôi của người con gái và những kẻ tha hương cầu thực kia. Xin trở lại với bốn câu thơ tựa đề của bài: Thuở ấy quê người đất khách Trong buổi tha hương mưu tính cuộc đời Tôi đã gặp những người con gái Dẫu yêu kiều, nhưng cũng bèo thôi... Bài thơ muốn khái quát cái hiện thực chẳng khác nào tấn bi kịch của cuộc sống - Hình ảnh trong sáng, ngây thơ của người con gái đã đắm mình trong đám người hoang dã, buông thả theo chiều gió cuốn: "Cơn hồng hoang" thả cỏ xuân xanh Em phá bỏ những đức qui kiềm chế Yêu phanh phui, yêu đến tan tành... Trong cuộc tha hương, những cảnh quan hệ nam nữ hỗn tạp làm cho ta phải sởn gai óc? Đó chính là lớp người ở đáy cùng cuộc sống. Mặc dù nhà thơ cũng đã từng biện hộ cho người con gái: Huống hồ buổi thường bán buôn đạo lý Có dễ gì thân gái, trách chi em! Sự xuống cấp của xã hội đã xô đẩy người con gái cùng những đám người xuất khẩu lao động đến thế! Ta hãy đến với đoạn thơ thứ tư: Hỡi Thiên đường - Địa phủ: Trần gian Loài người mãi sao tràn lan tội ác? Ta từng ngợi ca, chủ nghĩa nhân văn chân thiện nhất! Em gái bay đi vẫn thích cởi truồng... Khi nhà thơ nhìn thế giới mà trong bài gọi là "trần gian": vừa là thiên- đường vừa là địa- phủ, tức là tác giả đã nhìn bằng con mắt của những người lao khổ. Xã hội vẫn còn bao bất công, tàn ác, đẩy những chúng sinh vào sự khốn cùng. Xin phân tích sâu hơn câu cuối đoạn: Em gái bay đi vẫn thích cởi truồng... Thực ra đây là hình ảnh một câu thơ tượng trưng, nói về khát vọng muốn được sống của người con gái? Đồng thời nó còn mang cả bản chất muông thú rất “cỏ hoang” của con người, theo tính chất thuyết Đác Uyn - Cho nên mới dùng câu “…vẫn thích cởi truồng“. Đến hai câu thơ cuối, thái độ nhà thơ bộc lộ quyết liệt: Nhà chính trị cùng đứa du côn tranh thủ chơi thánh nữ Em vũ ba lê trong thế giới hỗn mang gieo hoa, cấy linh hồn... Đây là hai câu thơ hay nhất bài! Phản ảnh thái độ nhân văn của nhà thơ, chĩa mũi dùi vào đả phá những kẻ làm chính trị nhưng đạo đức giả. Thậm chí loạn luân không khác gì những đứa du côn. Suy cho cùng, cô gái cùng đám người xuất khẩu lao động kia cũng chỉ là nạn nhân xã hội mà thôi. Hình ảnh: Em vũ ba lê trong thế giới hỗn mang gieo hoa, cấy linh hồn... Cái vũ điệu ba lê của người con gái "gieo hoa, cấy linh hồn..." ấy - Có nghĩa, em chính là hoa thơm, trái ngọt… trong tình yêu và cuộc sống con người. Song xã hội vẫn đang phải đắm chìm trong đầy rẫy hỗn mang… đầy đoạ lên những kiếp cảnh, bụi bờ của những chúng sinh. Câu thơ huyền ảo như một bức hội hoạ - Nhưng tính nhân văn cùng thế giới quan lại vô cùng sâu sắc, đưa tình thơ viên mãn đến tột cùng trong ý nghĩa của thi ca. Bảo Ngọc (Trích tập “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại”, 2014)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 14.05.2021 13:10:24 bởi Nhân văn >
TÌNH THƠ VỚI ÁI NỮ SÀI GÒN Đình Bồng GV Trường THPT Ba Đình Hà Nội CÔ ÁO TRẮNG Anh lại có một cô áo trắng Mắt nàng nhìn trong biếc mùa thu Mái tóc xoã, bầu vú nàng hưng phấn Ngủ đi em, nghe bài thơ anh ru! Đất Sài Gòn mùa xuân đến trong mơ Có em tôi đi giữa đêm dài thành phố Em ơi em, những khi trời trở gió Có thấy bóng anh về thao thức bên em? Anh nhẹ hôn thầm ở dưới ánh đêm Em khoả thân mình để hoá thành nữ thánh! Áo em trắng hay là da em trắng Có em rồi cuộc sống sẽ vô biên. Ta mặc cho năm tháng chảy, nghe em! Chỉ có anh và em, chỉ có trời và đất Thế giới văn minh, ta không cần gì hết Em dẫn anh vào buổi hoang muội nguyên sơ. Đêm Sài Gòn khi ấy sẽ như mơ Em bọc trong anh, không cần quần áo Ôi! Nguyệt của em đây, một động sâu huyền ảo Chứa cả thiên đường và vũ trụ bên trong. Em đừng hỏi vì sao anh yêu em! Anh lại có một cô áo trắng Vào buổi hoàng hôn, hoang vắng cuộc đời Đôi mắt nàng cả trời thu đẹp lắm Bầu vú nàng, mùa hoa trái sinh sôi... Bài viết trích tập "PNT * Chân dung nhà thơ lớn thời đại" 2014
Lời bình: Bài “Cô áo trắng” này không phải tình yêu thuở ban mai? Mà là một bài thơ tình trong buổi hoàng hôn cuộc đời: Anh lại có một cô áo trắng Vào buổi hoàng hôn, hoang vắng cuộc đời Đôi mắt nàng cả trời thu đẹp lắm Bầu vú nàng, mùa hoa trái sinh sôi Tôi không rõ “cô áo trắng” còn là một thiếu nữ hay đã là thiếu phụ? Chỉ biết rằng: Nhà thơ cảm xúc về người đẹp mà nảy ra tình thơ, chỉ qua một bức ảnh. Nghe nói, bức ảnh đó cô em mặc một chiếc áo cánh trắng mỏng, bó sát lấy tấm thân thon thả của một ái nữ Sài Gòn. Vào mùa xuân muôn hoa đua nở. Nhà thơ thương nhớ người đẹp ở trong mơ: Đất Sài Gòn mùa xuân đến trong mơ Có em tôi đi giữa đêm dài thành phố Em ơi em, những khi trời trở gió Có thấy bóng anh về thao thức bên em? Tình thơ chứa chất tình cảm lãng mạn xen lẫn sự ham muốn về thân thể. Khai thác khá sâu sắc. Tác giả diễn tả về cái thế giới bên trong người đẹp, như cả vũ trụ: Đêm Sài Gòn khi ấy sẽ như mơ Em bọc trong anh, không cần quần áo Ôi! Nguyệt của em đây, một động sâu huyền ảo Chứa cả thiên đường và vũ trụ bên trong Hình ảnh mang màu sắc triết học, làm cho tình thơ trở nên huyền thẳm. Ngôn ngữ sắc bén, sinh động, tựa lưỡi dao cứa ngọt vào trái tim ta tê tái. Kết hợp với giọng thơ du dương, uyển chuyển: Anh nhẹ hôn thầm ở dưới ánh đêm Em khoả thân mình, để hoá thành nữ thánh! Áo em trắng hay là da em trắng Có em rồi cuộc sống sẽ vô biên Hay là: Ta mặc cho năm tháng chảy, nghe em! Chỉ có anh và em, chỉ có trời và đất Thế giới văn minh, ta không cần gì hết Em dẫn anh vào buổi hoang muội nguyên sơ “Cô áo trắng” là một tình thơ sâu sắc và gợi cảm. Tuy có nơi, có chỗ tác giả đã sử dụng hình ảnh thân thể, như “bầu vú nàng” hoặc “nguyệt của em đây”... Nhưng đọc lên thơ không dung tục. Nó chỉ cốt tăng thêm sự hấp dẫn, đáng yêu và viên mãn hơn. Nói chung thơ Phạm Ngọc Thái viết theo cảm xúc, tung toả ở nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Nhà thơ như thể bóc cả mình ra cho thơ tuôn trào như suối. Đi hết gam mà đẩy nỗi thơ đến tận cùng. Đình Bồng (Trích tập “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại”, 2014)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 14.05.2021 18:27:16 bởi Nhân văn >
CHÙM THƠ CHỌN 7 PNT ANH MÃI YÊU EM Rồi một ngày tên em thành kỷ niệm Với hình em chao liệng mãi hồn anh Anh thắp hương giữa trời đất ngả nghiêng Cho giọt lệ yếu mềm rơi vào gió. Đã từng trải, một cuộc đời đầy bão tố Cũng bao lần tình đến rồi tan Tưởng trái tim mình chai sạn chốn nhân gian Có ai ngờ? Nay tóc hoa râm còn run rẩy. Lại nhớ chuyện thiên tài Nga Pushkin vĩ đại Đốt lá thư tình, lòng những tiếc thương: " Ý nàng đây. Sao ta mãi phân vân ? ... Niềm vui sướng của ta cho ngọn lửa ?... " (*) Trong bể sống, em ơi! Tình yêu đầy sóng gió Nhưng không tình, ta biết dựa vào đâu? Trong tình yêu còn bao sự nhiệm màu Nâng tâm hồn ta bay tới chân trời khát vọng. Em hãy trải lòng, nhìn ra bốn phương gió lộng Cuộc đời không chỉ quẩn quanh việc kiếm sống, áo cơm Rồi ngày mai thân xác đã héo tàn Vào cát bụi khác gì thân gỗ mục. Tình yêu giúp cho em, đôi cánh thần kỳ để sống Vượt qua phong ba, đến tòa tháp tương lai Hình hài em dù xinh đẹp mấy hôm nay Rồi cũng lụi phai, úa nhàu trong cô quắt. Em không tới được chân trời mơ ước Vượt qua bể khổ rồi thì nghĩa gì đâu? Một bà già lầm lụi ở mai sau Tiếc tuổi xuân, tiếc đời, chôn vùi cùng khát vọng. Khi đó, em ơi! Đau tận cùng kiếp sống Sẽ trôi như dòng nước bùn ao Em ngửa mặt lên than, liệu trời có nghe tiếng em kêu? Chỉ còn biết ngậm đau, để cho là "số phận"! Đến lúc ấy ở phương trời xa, dù anh vẫn muốn đón em về cùng tủi hận Với trái tim tình còn tha thiết yêu em Thì em ơi! Chỉ biết bên nhau, ngậm ngùi những tiếc thương Có luyến tiếc đời em, cũng trở thành vô nghĩa. …. (*) Thơ trong bài "Lá thư bị đốt cháy" của Pushkin ĐÊM THU PHỐ VẮNG
Đêm phố vắng anh đi, hay là em không ngủ? Thu đến rồi lay động trái tim Xào xạc lá, anh nghe xào xạc lá Thăm thẳm bóng hình em trong đêm. Anh lại dẫn em, con đường yêu cũ Một thời nào từng in dấu chân thon Trước tình yêu, ta hoá thành đứa trẻ Dẫu mái tóc anh giờ đã hoa sương. Ta sẽ viết cho ai, bài thơ đêm thu vắng? Tiếng trong khuya em gọi vọng rất xa Trên thảm lá lòng ta say đắm Tha thiết bên em, vì không muốn đêm qua… Ôi, bài thơ cứ theo anh lang thang trong phố Ký ức hồi sinh về với tuổi xuân xưa Em lại ru êm như thuở trẻ Tấm thân mềm đưa anh vào bến mộng mơ. 
ANH ĐAU XÉ LÒNG ĐÀNH QUAY GÓT Ta bỗng thấy lòng ta nhẹ bẫng Trút cơn sầu. Cánh chim vụt bay lên Hãy bay đi! Bay tới tận Hoàng Thiên Rồi đậu xuống một vầng trăng huyền ảo. Người lữ khách rũ bụi trần, xa huyên náo Quên phàm tình. Nhìn bốn phía mênh mông Vẫy tay chào! Ở lại nhé, em thương Mình chia tay, biết có ngày trở lại? Cũng không phải là người rồ dại Đã yêu em tự đáy lòng anh Em đến với anh bằng tình thắm chân thành Bao giây phút nồng nàn, trao nhau không tưởng tiếc. Thì vẫn biết, em cố ghìm tiếng khóc Lòng anh đau như dao cắt, kim đâm Ta trách trời ư? Trời có thấu đâu em Tại số đó, nếu không thể bên nhau mãi mãi… Anh những muốn cùng em xây dựng lại Em giận hờn, phẫn chí buông xuôi Trái tim anh tưởng vỡ làm đôi Cố gắn lại. Mỉm cười nhìn số phận… Anh cũng biết đời em còn lận đận Mang tình yêu làm chỗ dựa hồn em Lòng dạ đàn bà, không thấu nổi bên trong Vẫn cần anh sao mãi còn tấm tức? Cuộc chia tay đẫm nhòa nước mắt Nói làm gì! Ai mất nhiều hay ít hơn ai Rồi ngày mai ngoái lại tiếc hoài Rơi dòng lệ bên mộ người tri kỷ. Đời anh đó, đỉnh thi sơn kỳ vĩ Tháng năm cùng nhân thế, không em Anh bay lên chín tầng cao mà kiếp cô đơn Em ở lại dưới trần hiu hắt bóng. Cuộc phân ly hai đứa đều lạnh cóng Nhưng cứ yếu hèn, biết sống làm sao? Ừ, thôi... thì quên nhau, mặc cho máu tim trào Làm kỷ niệm in sâu vào trí não. Thơ càng viết, tình dâng thành giông bão Phút nhớ nhung viết gửi vào thơ Em giữa đời chịu cảnh sống bơ vơ Anh đau xé trong lòng, đành quay gót... EM LÀ NGƯỜI TÌNH CỦA LÍNH Tặng ca sĩ Thanh Trúc " Nếu em không là người yêu của lính " (*) Tiếng hát em đưa thuở còn chinh chiến Nửa đêm nay, anh thức dậy để nghe Giọng hát ngọt ngào, giọng hát ru xa. " Nếu em không là người yêu của lính Ai đem cánh hoa rừng về tặng em Ai trong gió sương cho em đợi chờ Và đến lúc anh về... Ai kể chuyện đời lính, em nghe! ". (*) Anh đi qua cả cuộc chiến tranh xưa Vẳng tiếng hát em, giữa rừng già năm ấy Nay nhớ lại lòng thương biết mấy Ôi, tình yêu của người lính muôn năm. Bài thơ này anh viết tặng em Cô ca sĩ một thời của lính Nghe em hát, dạ cồn cào cảm mến Anh gửi tình mình cho Đất mẹ - Quê hương. Ta không mong gì bom đạn, chiến tranh Đã dìm dân tộc vào trong bể máu Nhưng tiếng hát em thì ngàn lần yêu dấu Đời đời... mãi mãi... không quên... Là người tình của lính, phải không em! Cao quí hơn vạn lần các cung phi, quận chúa Anh sẽ mang tình em suốt chặng đường thiên lý Mai rồi sống giữa vô biên. Ôi, Tây Hồ sóng nước mênh mông Có nghe tiếng hát em tôi, giữa đất trời Tổ quốc Tới một ngày cả hai ta đều khuất Bài thơ anh còn sống mãi, ngợi ca em Cô ca sĩ muôn đời của lính. Rất yêu thương. ….. (*) Lời của bài hát " Nếu em không là người yêu của lính ". 
TIỄN ANH TRÊN ĐẤT KHÁCH Đêm đất khách quê người, rơi tuyết trắng Em tiễn anh về lại quê hương Thôi rồi, gió lạnh con tim Tình theo lá rụng, khói sương chân trời. Đời con gái cũng hoa rơi Loài phù du giữa biển trời mênh mang Tình như một bóng mây hoang Đời em chiếc bách dập dềnh, gió mưa. Đường nhân thế mênh mông, cỏ rối Tình của ta như gió thổi, sương bay Cuộc đời mưa nắng, em ơi! Phận bèo thôi cũng nổi trôi kiếp người. Berlin 1990 EM GHEN Anh biết, em yêu anh nhiều lắm! Anh cũng rất, rất... rất yêu, có phải không đâu? Nhưng em quá ghen, làm anh phải đau đầu Yêu cũng thích, mà yêu cũng... khổ… Anh từng bảo: Ta sẽ yêu nhau đến khi xuống mộ Nhưng... chỉ nhắn tin không thấy anh Em đã nổi đóa lên. Vùng vằng kêu: - Anh đang chát với ai? Lại dỗi dằn: - Ừ, thì em ghen. Bởi quá yêu thôi! Chẳng lẽ anh thích người buông xuôi, hờ hững? - Vậy, cám ơn em! Được yêu, thật sướng… Nếu cứ trách em, cũng chưa hẳn đúng? Đúng là: Em yêu anh hơn tất cả các cô xưa… “ Rồi mai ngày chồng vợ nối duyên tơ Em sẽ dành cho mình thật nhiều, thật nhiều” - Em bảo thế! Tuổi hoàng hôn anh, xem ra vui đáo để? Được em yêu, em giận, em hờn Có khi còn dỗi dài - Bỏ mặc anh luôn Anh nhớ gọi! Cũng không thèm lên tiếng. Viết mấy dòng thơ, tặng em yêu mến Ghen vừa thôi em! Kẻo làm tội người yêu? Anh rất thương cưng trong buổi tình chiều Đến sưởi ấm lòng anh, những đêm côi lạnh. Ta hòa hợp dành cho nhau, năm tháng cuối cùng cuộc sống Nguyện mang tình em vào mãi thiên thu Em là bạn đời, là ánh sáng, là thơ Đường chân lý anh tôn vinh bằng cả trái tim, cùng khối óc. 
TIẾNG RÚC CHIM ĐÊM Những tối trăng ngời, dưới ánh sao khuya
Anh vẫn đắm mình về phương ấy
Những câu thơ như ngôi sao bùng cháy
Và cuộc chia ly đã hoá cánh buồm... * Con chim đêm rúc mãi ngoài cây Nó nói gì không biết ? Chắc con mái ham nơi vui thú khác Đã không về. Con trống gọi suốt đêm... Chim gọi đàn - Anh gọi tên em Năm tháng, nắng mưa, non ngàn, bão tố Có lẽ nào em không về nữa ? Để hồn anh hoang mạc, bơ vơ Đã xa rồi. Mùa dĩ vãng trăng mơ… Đời vui vẻ cuốn theo dòng gió bụi Bao ý nghĩa trong cuộc đời tồn tại Thành quách loài người, em thiêu trụi thành tro ! Ngàn năm xưa cho tới bây giờ Ta muốn hỏi đến muôn đời sau nữa: Mọi giá trị vĩnh hằng, nếu có Sẽ là gì ? Khi thiếu vắng em ta ! Con chim đêm run rẩy bóng xanh già Anh bổi hổi một thời qua vọng lại Và tất cả đã trở thành trống trải Sao em lại phụ bạc tình, con mái thương yêu ?
<bài viết được chỉnh sửa lúc 07.06.2021 13:42:14 bởi Nhân văn >
NGƯỜI CON GÁI VỚI KIẾP GIANG HỒ Trần Ngọc Lâm EM BÁN XOÀI Nhớ người con gái sống kiếp giang hồ gặp trên bãi biển Nha Trang những ngày sau chiến tranh 1975 * - Anh trai mua xoài cho em đi? Nha Trang! Ta nhớ Nha Trang! Em bán xoài đi đêm trên cát trắng Bãi biển chập chờn, kiếp đời các cô gái lang thang Dưới hàng dừa se sẽ gió ru êm Dãy cột đèn đứng đêm côi lạnh. Xoài em chín. Đêm tàn canh em đón khách… Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi Em bán xoài thơm! Em bán xoài thơm! Biển to lớn. Bóng em nhỏ thẫm. Linh hồn treo ngoài thế giới em đi Trên những cành dừa hay trong đám mây qua? Thế giới em đi “vòng thiên la địa võng“ Tóc còn xanh, em bán kiếp đời trôi Xoài em thơm. Hương toả mát thân người... Ai mua xoài? Còn ai có mua em? Các cô gái đi đêm như các cột đèn Bóng nuốt lẫn vào bờ cát ấy... Biển ru ta và ta ru em Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm. Bài viết trích tập "PNT * Chân dung nhà thơ lớn thời đại" 2014
Lời bình: Nhà thơ kể lại: Trong dịp đi qua thành phố Nha Trang những ngày sau chiến tranh 1975 - Vào một buổi tối. Anh cùng một nhóm sĩ quan quân giải phóng ra chơi trên bãi biển, và... đã gặp những cô gái "bán xoài". Một em gái trẻ dễ thương, thân hình bó lẳn trong chiếc áo cánh chẽn mềm tới mời anh! Cũng không hiểu sao lúc đó anh lại từ chối?... để rồi bao năm tháng qua đi, hình ảnh người con gái ấy cùng với những kiếp đời sương gió cứ đọng mãi, in sâu vào kí ức anh. Tới một ngày, những xúc động xưa lại quay về? Bài thơ "Em bán xoài" đã ra đời: Em bán xoài đi đêm trên cát trắng Bãi biển chập chờn, kiếp đời các cô gái lang thang Đó là những thân phận lạc loài, nổi trôi trong bể nhân tình thế thái này. Linh hồn gần như không có nơi bám víu, nhỏ bé và yếu ớt, trong cả biển đời đầy sóng bão chỉ muốn nuốt chửng lấy chúng: Biển to lớn. Bóng em nhỏ thẫm. Linh hồn treo ngoài thế giới em đi Trên những cành dừa hay trong đám mây qua? Tác giả tả về cái thế giới mà các cô gái đang đi, đang sống trong đó - Chính là thế giới của chúng ta, nhưng sao nó thật hãi hùng: Thế giới em đi “vòng thiên la địa võng“ Tóc còn xanh, em bán kiếp đời trôi... Phải chăng cái thế giới đó cứ muôn đời vùi dập lên những kiếp cảnh chúng sinh? Phải chăng bài thơ chính là tiếng gào thét, lên án sự tàn độc còn tồn tại trong xã hội này? Nó giống như con bạch tuộc cứ bủa vây đám dân dã, những lớp người nghèo hèn, sống hôm nay không biết đến ngày mai. Mặc dù sự tồn tại của thế giới đó chính phải nhờ vào hương thơm trái xoài và sự tươi mát của những người con gái kia. Thế mà: Ai mua xoài? Còn ai có mua em? Biển càng to lớn mênh mang thì bóng hình những người con gái bé nhỏ ấy càng côi cút. Bên bóng của những chiếc cột đèn đứng trong đêm thành phố cũng thật lạnh lẽo, nhập hoà vào những thân phận tội nghiệp, đáng thương, để cùng vô vi trong cát bụi cuộc đời: Các cô gái đi đêm như các cột đèn Bóng nuốt lẫn vào bờ cát ấy... Hay là: Dãy cột đèn đứng đêm côi lạnh Thơ từ những hình ảnh hiện thực chuyển sang siêu thực. Cuối cùng chỉ thấy một bờ cát trắng là tồn tại. Những giọt thơ buồn của nhà thơ rơi lên các linh hồn bèo bọt ở chốn nhân quần: Xoài em chín. Đêm tàn canh em đón khách... Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi Những thăng trầm của lịch sử và xã hội, cũng giống như chiếc túi càn khôn cứ nghiến xiết đám dân lành tội nghiệp. Bài thơ được kết thúc trong những lời ru, sự cảm đồng của hàng dừa quê hương cùng với nỗi lòng nhà thơ, bên người con gái bán xoài: Biển ru ta và ta ru em Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm. Ba chữ "xứ sở gió..." diễn tả sự da diết gắn bó của trời đất quê hương với con người. Nhưng nó cũng thật hoang lạnh, vô tình… Em Bán Xoài vừa là một bài thơ đời vừa thơ tình. Cảm xúc thơ mạnh và súc tích. Giàu tính nhân ái, thương người của nhà thơ. Trần Ngọc Lâm (Trích tập “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại”, 2014)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 15.05.2021 19:05:43 bởi Nhân văn >
TIẾNG ĐÀN TÌNH THEO BƯỚC CHÂN THI SĨ Trần Đức Nguyên CB Viện ngôn ngữ & Văn hoá dân gian 
Tác giả TRẦN ĐỨC
DƯỚI HÀNG SẤU ĐÊM VÀ CON PHỐ NHỎ Phố vẫn phố, hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi? Còn lạc bước canh khuya Nên câu thơ anh theo đông về vội vã Tình của đôi ta dòng sông chảy man mê... Đêm đã lạnh. Vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Xưa mộng nguyệt này, nay sao thấy khác Gió nhắc thầm thì, em có nhớ không? Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? Thuở đó đẹp nhiều mộng mơ, em nhỉ! Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm Anh lưu giữ chút tình trên trang giấy Đi hết phố xa, về khắc khoải bên thềm Rồi tự trách với mình sao buổi ấy Lại giục em lấy chồng để đau mãi con tim? Bài viết trích tập "PNT * Chân dung nhà thơ lớn thời đại" 2014
Lời bình: Đi lại đường phố đêm dưới hàng sấu xưa, lòng nhà thơ bồi hồi nhớ về một thuở: Phố vẫn phố, hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi? Còn lạc bước canh khuya Nên câu thơ anh theo đông về vội vã Bài thơ được viết vào mùa đông năm 2010, khi anh đã ngoài tuổi lục tuần nhưng tâm hồn thi nhân thì còn trẻ mãi. Con sông tình ngày đêm vẫn xao xiết chảy trong trái tim anh, như câu thơ đã viết: Tình của đôi ta dòng sông chảy man mê... Chưa thấy ai đảo ngược chữ "mê man" để viết thành "man mê..." như Phạm Ngọc Thái, để âm điệu thơ không rơi vào sự cũ càng. Cũng thấy là lạ, hay hay. Có một nhà giáo khi khi bình thơ anh đã viết: “Ngôn ngữ thi ca Phạm Ngọc Thái là ngôn ngữ của hình tượng hội hoạ. Khi đọc những thi phẩm hay của ông, giống như bức tranh hoàn bích. Càng đằm sâu vào trong tranh càng chứa chất ý, tình”. Theo con gió đông. Nhà thơ "lạc bước" lang thang, hồn vía bay về phương: Cái thuở em yêu vẫn cùng anh đêm đêm dưới hàng sấu phố khuya này. Cái phố nhỏ với hàng cây xưa thật thân thiết. Bao năm qua tưởng tình cũ đã yên? Nào ngờ đêm nay… Thi nhân lại chạnh lòng thổn thức - Bài thơ "Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ" ra đời. Mặc dù nhà thơ đã nói với mình và khuyên người yêu: Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? Ai mà chẳng có lúc bồi hồi vương vấn tới tình xưa? Nói rằng: "Em đang ngủ bên chồng..." - Nhưng đọc thơ không thấy sượng, còn tăng thêm sự cảm khoái, diễn đạt ý tình thấm thía hơn. Khi nhà thơ tự vấn: … Thôi, đừng tiếc nữa! /- Tức là lòng anh đang nuối, nhớ. Nhà thơ còn biện hộ cả với người xưa: Mấy ai yêu trọn vẹn đâu em? /- Có nghĩa, đây là mối tình dang dở mà sự tiếc nuối của cả hai người, chứ không chỉ đơn phương về phía thi nhân. Khuyên thế thì khuyên - Song, chính nhà thơ lại tự ru mình trong cõi xa xăm: Thuở đó đẹp nhiều mộng mơ, em nhỉ! Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm Tình yêu đã mang lại cho hồn thơ anh bao cảm xúc ngọt ngào. Trong cuộc sống xô bồ, cát bụi... Mỗi khi nhớ về thuở ấy: Thi nhân như được tắm trong niềm hạnh phúc của tình yêu! Như lời thơ đã viết: Thơm mát cõi thơ, hồn ta ru êm /- Tôi trở lại phân tích về khổ thơ thứ hai: Đêm đã lạnh, vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Xưa mộng nguyệt này, nay sao thấy khác Gió nhắc thầm thì, em có nhớ không? Thao thức cùng với nhà thơ! Vầng trăng trong đêm đông giá lạnh kia cũng có ngủ được đâu? Vẫn là “nguyệt” đó mà sao nay thấy lạ - Hồi cùng em tắm trong trăng, thật êm đềm và mơ mộng. Giờ với anh, trở nên xa vời và cô quạnh quá. Cơn gió khuya cũng không ngủ, thầm thì bên tai: Liệu em có còn nhớ đến thuở của đôi ta? Cả đoạn thơ với hình ảnh gió, trăng... thấm đẫm hồn, xao xiết một nỗi tình. Như câu thơ trên đã viết: Em ngủ bên chồng. Thôi, cũng đừng tiếc nữa Đọc thơ anh mà tôi thấy nao lòng. Người ta đã ngủ với chồng rồi, anh còn nghĩ đến làm gì? Nhưng phải chăng khi lòng đã tương tư về tình? Mấy ai gỡ ra được. Như Nguyễn Bính từng viết: Gió mưa là bệnh của trời Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng Bài thơ có sức truyền cảm. Ngòi bút thi nhân hoà lẫn máu tim mà viết ra. Trong canh khuya yên tĩnh, dưới trăng sao, gió thổi và vòm trời. Cả thành phố đã chìm vào giấc ngủ đêm. Chỉ còn nhà thơ lặng lẽ, đi dưới hàng sấu xưa và con phố nhỏ: Chúng đang thì thào tâm sự với anh! Dòng thơ cứ nhè nhẹ, dìu dịu tuôn trào ra như vậy. Lời thơ như mơ và đầy chất mỹ học. Hình tượng thơ không kiêu sa, thanh thoát, thấm đượm sự thương yêu. Như tiếng đàn tình gảy lên trong không gian sâu thẳm, mênh mông. Tiếng đàn ấy ru theo bước chân người thi sỹ, cùng những cánh lá sấu nhỏ đang rụng xuống… cho những lời thơ say đắm bay ra: Phố vẫn phố, hàng sấu xưa rụng lá Ngỡ yên rồi? Còn lạc bước canh khuya Đây là hai câu thơ hay nhất chăng? không hẳn vậy. Những câu thơ khác cũng rất hay: Đêm đã lạnh. Vầng trăng còn thao thức Trăng bay trên trời, anh cứ thương em Vầng trăng kia thao thức hay chính tiếng lòng của nhà thơ đang thao thiết với trăng? Bóng nguyệt trôi mãi vào vô biên, mang hồn thi nhân theo những áng thơ đến tận bến xa vời... Đấy, thi ca Phạm Ngọc Thái là thế! Đọc câu thơ nào cũng thấy đầy chất sống và sâu lắng. Mỗi câu lại có một hương sắc và sự hay riêng. Tiếng thơ mỏng mảnh tựa dây đàn, như trái tim Người khẽ bật lên là rung. Nghe êm đềm và tha thiết, có chút gì đó khắc khoải ở bên trong. Tôi xin bình vào đoạn kết: Anh lưu giữ chút tình trên trang giấy Đi hết phố xa, về khắc khoải bên thềm Rồi tự trách với mình sao buổi ấy Lại giục em lấy chồng để đau mãi con tim? Vậy, lý do vì sao nhà thơ lại giục người yêu đi lấy chồng? Không ai biết. Nó hé mở ra căn nguyên của mối tình bị đứt đoạn này: Hai người cùng yêu nhau, nhưng hoàn cảnh éo le không thể lấy nhau được - Một bi kịch tình chăng? Biết không thể lấy được nhau, sao lại còn yêu để giờ phải khắc khoải nhớ thương !? Song cuộc sống vốn dĩ cũng thường hay nghịch lý như vậy mà. Không thế thì đã không có thi ca. Nhà thơ vì quá yêu nên tự dằn vặt với mình đó thôi! Đoạn thơ kết lại như lưu giữ một tấm tình kỷ niệm trong ảo mộng – Để những đêm lang thang trong phố, về khắc khoải bên thềm: Nhà thơ cảm xúc mà sáng tác ra những vần thơ tình chan chứa yêu đương, để lại cho nền văn học nước nhà. Trần Đức (Trích tập “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại”, 2014)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 16.05.2021 18:57:53 bởi Nhân văn >
MỘT BÀI THƠ TRĂNG TRỐI Việt Phương CHẾT CŨNG CHỈ NHƯ GIẤC NGỦ
Không than vãn, lòng chẳng hề hối tiếc Nắm tro tàn. Thôi thế, đã là xong! Cũng chỉ như giấc ngủ mơ màng Đời sống vậy, đủ rồi! Em yêu mến. Nghiệp đã làm xong, chẳng còn chi vương vấn Tình cũng tàn. Năm tháng kiếp phôi pha Thì em ơi! Ta nằm xuống dưới mồ Thanh thản chết, có gì đâu phải nghĩ Hồn thi sĩ xin mang thơ gửi đời làm tri kỷ Chốn trần gian sẽ ngợp áng thơ ta Chỉ chia tay có thân xác thôi mà Tình yêu ta còn muôn đời bất tử! Cõi thế gian: Âu cũng kiếp đoạ đầy phận số Tiếc làm chi? Sống mãi chỉ mệt thân Mãn nguyện rồi. Cần chi nữa phân vân Ta nằm xuống hoá mình vào “kinh thánh”! Ta đã yêu em suốt đời trong hư ảnh Dù có thời cũng sung sướng, đê mê Nhưng tình em? Khác gì những chiếc lá bay kia Để năm tháng dài ta hoang ru nơi bến lạnh… "Tình và tiền"! Tiếng nói đó làm trái tim đàn bà hưng phấn Phụ nữ cả thế giới này, họ quí như nhau? Nếu ít tiền, tình cũng hóa cô liêu! Giọt lệ thi nhân anh rỏ lên những trang thơ đời làm liều thuốc ngủ… 
Bài viết trích Tập " PNT cánh đại bàng của thi ca đương đại VN" 2019
Lời bình: Trước khi từ giã cõi đời ở Gành Ráng (Qui Nhơn), thi nhân Hàn Mặc Tử đã để lại những lời trăng trối: Ta trút linh hồn giữa lúc đây Gió sầu vô hạn nuối trong cây Còn em sao chẳng hay chi cả Xin để tang anh đến vạn ngày (Trút linh hồn) Còn Xuân Diệu thì nhắn nhủ lại đời: Hãy để cho tôi được giã từ Vẫy chào cõi thực để vào hư Trong hơi thở chót dâng trời đất Cũng vẫn si tình đến ngất ngư Thi hào Pushkin vĩ đại - Mặt trời thi ca của nước Nga đã viết: Nơi đàn thơ thiêng liêng ta không chết! Hồn ta còn sống mãi chẳng tiêu tan Và trên đời dù chỉ còn một thi nhân Danh tiếng ta vẫn còn vang mãi mãi “Chết cũng chỉ như giấc ngủ” của Phạm Ngọc Thái cũng thuộc dạng một bài thơ trăng trối như thế! Hồn thi sĩ xin mang thơ gửi đời làm tri kỷ Chốn trần gian sẽ ngợp áng thơ ta Chỉ chia tay có thân xác thôi mà Tình yêu ta còn muôn đời bất tử! (khổ thơ ba) Thi nhân thản nhiên để chuẩn bị cho mình đi vào cõi vĩnh hằng. Ngay mấy câu mở đầu, ta thấy tâm trạng nhà thơ coi cái chết rất nhẹ nhàng: Không than vãn, lòng chẳng hề hối tiếc Nắm tro tàn. Thôi thế, đã là xong! Cũng chỉ như giấc ngủ mơ màng Đời sống vậy, đủ rồi! Em yêu mến Mặc dù nhà thơ viết: Nắm tro tàn. Thôi thế, đã là xong! /- Nghe có vẻ như rũ bỏ? nhưng không phải. Sở dĩ lòng Người sẵn sàng ra đi thanh thoát vậy, trong khổ thơ hai đã giải thích: Nghiệp đã làm xong, chẳng còn chi vương vấn Tình cũng tàn. Năm tháng kiếp phôi pha Thì em ơi! Ta nằm xuống dưới mồ Thanh thản chết, có gì đâu phải nghĩ Vâng, thêm một lần nữa - Phạm Ngọc Thái đón nhận cuộc ra đi vĩnh cửu thật ung dung. Bởi, anh biết sự nghiệp thi ca cùng tên tuổi anh để lại cho đời cũng như nền văn học nước nhà, sẽ không bao giờ chết. Anh có nằm xuống dưới mồ đi vào cõi thiên thu, thì đâu phải thế là kết thúc? đâu phải “tất cả đã là xong”? Cũng như nhà thơ Nga Pushkin đã viết: Nơi đàn thơ thiêng liêng ta không chết! Thi nhân coi cuộc ra đi đó chỉ như là một giấc ngủ mơ màng. Bài thơ còn đi sâu lý giải về “đời”: Cõi thế gian: Âu cũng kiếp đọa đầy phận số Tiếc làm chi? Sống mãi chỉ mệt thân Mãn nguyện rồi. Cần chi nữa phân vân Ta nằm xuống hoá mình vào “kinh thánh”! (khổ thơ thứ tư) Một quan niệm phật giáo. Nói về hai chữ “kinh thánh” - Trong bài “Khúc xuân tuổi bảy mươi”, tác giả cũng viết: Đi giữa mùa xuân, đã thấy vĩnh cửu ở trên đầu Cõi Phật rước ta về đất thánh… Nghĩa là, cuộc đi này của thi nhân không phải để chết? Người hóa mình vào “kinh thánh” đó thôi! Bài thơ tràn sang cả lĩnh vực “tình”: Ta đã yêu em suốt đời trong hư ảnh Dù có thời cũng sung sướng, đê mê (câu 17-18) Trong đời thường từ tư tưởng, tình cảm đến đời sống thực? Ai cũng quan tâm đến tiền bạc - Nhưng với người phụ nữ thời hiện đại thì, tiền bạc chỉ đạo họ về mọi phương diện: kể cả… “tình” !? Cái quan niệm “một mái nhà tranh, hai trái tim vàng”, cổ xưa lắm rồi! Thời nay, tuy cũng có nhưng rất hiếm. Tình thì tình, nhưng họ yêu trước hết phải là… tiền! “Tiền lấn át cả tình” - Gần như là một lý tưởng sống của người phụ nữ bây giờ. Bởi vậy, những chàng thi sĩ với tâm hồn lãng mạn, mộng mơ, chỉ… “giàu tình mà nghèo tiền” - Rất dễ bị rơi vào “bến cô liêu”! Bởi vậy nhà thơ viết: "Tình và tiền"! Tiếng nói đó làm trái tim đàn bà hưng phấn Phụ nữ cả thế giới này, họ quí như nhau? Nếu ít tiền, tình cũng hóa cô liêu! Tức là, những tình yêu chỉ xây dựng trên nền tảng theo “tiếng gọi của trái tim” như của các nhà thơ, hầu hết trước sau cũng… tan vỡ! Người mới than rằng: Nhưng tình em? Khác gì những chiếc lá bay kia Để năm tháng dài ta hoang ru nơi bến lạnh… (câu 19-20) Thơ tình Phạm Ngọc Thái phần lớn được sáng tác từ các mối tình xưa. Thi nhân sống lại trong thơ, bằng những kí ức của tình yêu: Anh trở về như Na-pô-lê-ông, đi tù ngoài hoang đảo Ông dành thời gian viết hồi kí thuở tung hoành Anh lấy tình xưa, xây giấc mộng thi nhân Chỉ tiếc nuối tình sao ngắn ngủi. (Vĩnh biệt cuộc tình) Cái thời mà người chồng là một nhà thơ nghèo, vẫn được bà vợ thủy chung như vợ của Tú Xương, Nguyễn Khuyến: Xửa xưa rồi. Ta còn nhớ - Tú Xương từng tự sự, trong bài thơ “thương vợ” nổi tiếng của ông rằng: Quanh năm buôn bán ở mom sông, Nuôi đủ năm con với một chồng. Lặn lội thân cò khi quãng vắng, Eo sèo mặt nước buổi đò đông. Một duyên hai nợ âu đành phận, Năm nắng mười mưa dám quản công. Cha mẹ thói đời ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như không! Giờ - Xin phân tích đôi nét về quan hệ giữa đời sống thực của Phạm Ngọc Thái: Tôi không biết nhiều đến hoàn cảnh gia đình trong mối quan hệ vợ chồng của anh? Song xét nghĩ, với một con người đam mê văn chương, nhất là thơ ca như anh - Để có được một gia đình yên ấm ở xã hội hiện đại này, quả thật là rất khó !? Nghe nói, sau này tuy vẫn sống với nhau nhưng hai người thường hay xẩy ra chuyện xích mích về chuyện tiền nong. Mặc dù, cũng có một giai đoạn tác giả sống rất êm ái, yên ấm với gia đình. Chẳng thế, thời kì đó anh đã sáng tác cả một tập thơ nói về vợ con! Đó là tập “Có một khoảng trời” xuất bản năm 1990, sau một chuyến công tác ở Đức về. Có những bài thơ rất hay nói về người vợ trẻ của mình, như bài “Tiếng hát đời thường”: Trong một phố nghèo có người vợ trẻ Vẫn đón con đi, về... như thường lệ Vóc em thanh cũng thể mùa xuân Đôi mắt em: đôi mắt ấy màu đen. Hay là: Miền đã theo tôi vào cuộc Trường Sơn Hành quân rừng già, võng treo sườn gió... Ai biết chiều nay người vợ trẻ Đứng mong chồng bên đứa con thơ Giọt lệ cháy xót lòng mang sắc xanh thu! Rồi bài “Có một khoảng trời”: Cái khoảng trời khi anh và em đã cách xa (xa thật đấy mà cũng gần thật đấy) Trong đau đớn anh hoá bờ cát cháy Thổi về phương em giữa chiều gió nổi Hạt vô tư còn lại… những tàn tro! Tình cảm của nhà thơ với gia đình, quê hương - đặc biệt với người vợ, rất đẹp! Anh không ngớt lời ca ngợi qua một số bài khác nữa: Nỗi trăn trở người đi tìm vàng, Bài ca xứ sở, Trăng quê, Mùa tuyết quê người… Song cũng phải nói: Giai đoạn này - Tác giả đang công tác ở ngành ngoại thương, lại đi nước ngoài? Cuộc sống chắc cũng khá! Chưa bị mối quan hệ về tiền bạc chi phối nhiều. Mảng sáng tác duy nhất anh nói về người vợ, chỉ ở mỗi tập thơ “có một khoảng trời” đầu tay ấy! Còn cả một khối lượng hàng trăm bài thơ tình viết sau này, không thấy có bài thơ nào Phạm Ngọc Thái nói về người vợ của mình nữa? “Em” trong các bài thơ tình của anh, toàn là em của cái thuở mộng mơ xưa… hoặc cảm xúc với một người nào đó - Không phải là vợ. Bởi vậy, thơ tình Phạm Ngọc Thái hoàn toàn xuất phát từ sự rung động trái tim. Ngoài phạm trù tiền… “Chết cũng chỉ như giấc ngủ” không chỉ là bài thơ tự sự bản thân? Nó còn mang cả ý nghĩa thời đại! Trong mối quan hệ giữa tiền bạc với đời sống con người… mà phản ánh nhân sinh quan tác giả. Bài thơ ôm trùm tính hiện thực xã hội, súc tích và sâu sắc. Không ít chỗ khúc chiết và hay. Đột biến có câu thơ thật xuất sắc: Ta nằm xuống hoá mình vào “kinh thánh”! Huyền bí và hiển linh. Việt Phương (trích tập “PNT cánh đại bàng của thi ca đương đại VN” 2019)
<bài viết được chỉnh sửa lúc 16.05.2021 19:02:20 bởi Nhân văn >
CHÙM THƠ CHỌN 8 PNT ĐÊM THIẾU NỮ Tiếng ếch chùa động vỡ “đêm thiếu nữ“ Mây từng đàn trôi nổi phận thiên nhiên Ta khỏa lòng ta đằm sương gió Sau chuyện tiền nong với áo cơm. Ôi, thân thiết chặng đời gió bụi Những tháng năm đá, sỏi... đến cùng em Em đã nuôi ta bằng nhị hoa, phấn dại Một chặng đời sôi nổi giống bướm ong Làn tóc ướt, môi thơm chùm ớt ngọt Nhớ thương nhau nhưng chẳng thể đi tìm Mặt nguyệt đêm này nhòe sương bạc Anh một mình ngồi hát ru em MÙA THU VỚI NÀNG THƠ Anh nằm xuống dưới chân em thiếp ngủ Ngọn cỏ thầm hứng gió mùa thu Vái ma quỉ, nàng thơ thần diệu quá ! Ta đã yêu em suốt cuộc đời mơ... Kia, lá vàng rơi xuống đầu ta đã thẫm Và mặt trăng và bão tố tơi bời Ta là bóng cả bình minh cùng bóng tối Sống giữa đời hồn vẫn chơi vơi Em tai quái mà dị phàm quá đỗi Giết chồng như giết đười ươi Chôn xác tình nhân như rận rệp bấu trên người Các nhà thơ đừng mạo muội Biết riêng ai, sẽ đến lượt mỗi người ? Anh là chàng thi sĩ ru em Khi ôm ấp, khi vui cùng trăng gió Mùa thu ơi, lòng ta da diết quá ! Văng vẳng bên chùa tiếng chuông ngân... 
NGƯỜI ĐÀN BÀ CHỨA LINH HỒN THÁNH LINH Người đàn bà, anh mãi mãi không quên Nàng đã lẫn vào trong cát bụi Sống nổi trôi hay đang những ngày cảm khoái Có bồi hồi nhớ lại quãng tình qua ? Anh đã yêu từ ánh mắt như sao sa Cả vòm ngực tiên trắng mềm, nóng hổi Em mở rộng động trinh, để anh vào tận sâu trong hứng khởi Lúc sướng vui em đã uốn mình... Ôi, tạo hoá ! Sinh ra cái của em, để gieo hoa cho thế thái nhân tình Vĩ đại và vô biên Anh trải thơ lên đời, viết về tình yêu - cuộc sống… Trái tim em chứa linh hồn thánh linh Trấn át ác quỉ bạo tàn ! Anh khắc hình hài em trong vũ trụ Biểu tượng lớn lao của chúng sinh Sự tồn tại muôn đời. Vần xoay thế giới. Cả chiến tranh và trong cả hoà bình
CÂY THẦM TIẾC BÓNG Nàng đi mãi mà không trở lại Gió bên đường kéo liễu, hát trong mưa Và mặt nước bi bô lời than thở Chiều buông rèm, tàn tạ nắng buồn mơ Anh ngắm liễu bên hồ, càng nhớ bóng Ai ru mình trong trăng sáng, nép vào anh Làn da trắng, vòm ngực nàng hưng phấn Tan tành rồi ! Ôi, mộng thuở ái ân... Người đàn bà ra đi, không trở lại Để cây thầm tiếc bóng hoá bơ vơ Và gió nữa cũng giông cuồng, rồ dại Hồn thi nhân tan tác giữa hư vô Đôi mắt đẹp nàng dịu dàng đong trời biếc Thân hoa thơm mà lại ủ bão dông Anh tê dại cõi hồn hoang biền biệt Bao sầu tư vương vấn các nẻo đường Người đàn bà ra đi không trở lại Bãi cuộc đời cát bụi, gió mưa Hoa sẽ úa, nhị sẽ tàn và lụi Một đời trôi theo năm tháng xô bồ... CHO EM GỌI TIẾNG “CHỒNG” LẦN CUỐI - “Cho em gọi tiếng chồng lần cuối”… Nghe em nói lòng anh buốt nhói Giọng nói dịu hiền, giọng nói yêu thương Người thôn nữ xa phương Anh đã yêu em bằng cả trái tim Những muốn đưa em tới chân trời vĩnh tuyệt ! Vẫn biết đời em có nhiều ngang khuất Chưa thể nào gột rửa hết để theo anh. Anh gọi em VỢ ÚT thân thương Em gọi anh là CHỒNG trìu mến Tình ta dẫu bao la như sóng biển Vẫn êm đềm sâu thẳm đáy đại dương Tối tối về anh ân ái bên em Em vẫn chiều chồng với bao niềm cảm xúc Và cùng nhau những tháng ngày hạnh phúc Thế giới tưởng chừng chỉ có hai ta Thôi, về đây em ! Anh không thể chia xa Sẽ bất chấp mọi điều ngang trái Để em gọi tiếng “chồng” mãi mãi Anh ngọt ngào trong tiếng “vợ” thương thương Ta lại ôm em vào lòng - Người thôn nữ quê hương! ĐÊM THU TRẮNG Đêm thu trắng… người đi trong sương trắng Quán bên hồ em gái đến loạn trăng Ánh mắt em ươm chùm hoa cúc thơm Đôi môi ướp các nụ hôn, còn thắm đỏ Những cám dỗ vỡ oà ra thân thể Để cả gió xô làn mây ngổn ngang Dưới làn da mịn mát tơ giăng Những nơ-ron tình yêu, dòng điện cháy Và như thể chúng rùng rùng chuyển động Mang cả đàn bướm cái bay ra… Lậy trời đất ! Cám ơn tạo hoá ! Giọt ái tình không đặt chỗ nghiêm trang Người đã sinh ra những lòng tham Giữa thiên nhiên trinh bạch. Đêm thu không lá vàng Quán bên hồ anh muốn cấu trái cấm em... 
CHIỀU PHỐ GIÓ VÀ
MỐI TÌNH LÔNG NGỖNG TRẮNG
Một chiều nắng đỏ Gió đi dưới các hàng cây Biết bao nàng thiếu nữ qua đây Giờ này người con gái xưa, có về trên phố cũ ? Chiều phố gió, trái tim ta náo động ! Ôi hôn hoàng, run khe khẽ hồn ta Những cành lá đánh đu lẩy bẩy Trời đã xin cưới đâu mà nắng vội lên xe hoa ? Chiều phố gió như thể rừng thu động Lá thì bay, còn mây đám thì tan Liễu xác xơ như buổi tối tân hôn Níu giữ cảnh hoang tàn diễm tuyệt Em chìm đắm nẻo nào cuộc sống Để trái tim anh vỡ vụn, biến tan Những mảnh tình bay tứ tung, theo dòng-lông-ngỗng-trắng Nàng Mỵ Châu năm xưa đã rắc hộ trên đường Tình tan vỡ anh cạn ly cuộc sống! Gạn cả sướng vui lẫn với khổ đau Con tim hát tháng năm luyện thành trai ngọc Sáng long lanh trong biển sóng gầm gào. Chiều phố gió tan dần, bóng xế Các nàng thiếu nữ cũng đi xa Trong số đó, liệu có ai đã mang theo lông-ngỗng-trắng Để cho tình được hát ngọc chia ly?
<bài viết được chỉnh sửa lúc 07.06.2021 13:44:26 bởi Nhân văn >
NHỚ VỀ CÔ GIÁO CŨ Kính tặng cô giáo chủ nhiệm Đinh Thị Kim Thanh Xóm chiến tranh. Thời thơ sơ tán học Lớp cũng là một mái nhà gianh Sân trăng sáng như lòng cô đằm thắm Soi vào em bao nỗi ân tình Nhớ thuở ấy em còn trẻ quá! Tuổi hồn nhiên qua trang vở học trò Như người mẹ hiền từ cô dìu dắt Ở cái làng Cầu Ấu (*) đã xa xưa Sông bến đưa đò, cô chèo giữa nắng mưa Lớp lớp quá giang, chúng em đi biền biệt Có những phút quay lặng nhìn, lòng thổn thức Kỷ niệm về như bày sáo lang thang Gió vẫn đang reo trên đồi thông Mỏ Thổ (*) Sông Máng (*) trong xanh, nước chảy qua cầu Năm mươi năm trôi… tóc cô đã bạc Tóc em giờ bóng hạc cũng vờn nhau Biết tin cô, thôi không còn lên lớp nữa Đánh tan giặc về, em làm một nhà thơ Sương trên mái tóc cô, rơi xuống đầu em hoá lệ Và đời người, cô ạ! Ngỡ cơn mơ... 2016 (*) Những địa danh ở Bắc Giang - Thời còn chiến tranh phá hoại bởi không quân Mỹ, chúng tôi đã đến sơ tán để học. VIẾT CHO BUỔI HOÀNG HÔN Tặng Huyền Băng Đừng buồn nhé, đời người tuy khoảnh khắc Vụt như câu bay bóng lạc giữa trời Em có nghe tiếng bên bờ biển ấy Trong mãi hồn ta thăm thẳm trùng khơi Em nhìn lên hoàng hôn với một làn mây trắng Dưới bãi bờ trai gái vẫn sinh sôi Và khát vọng đâu đã phải là tắt ngấm? Ta lại ru ta trong biển lớn cuộc đời! Buổi hoàng hôn em ơi, rất đẹp! Có nắng vàng rạng rỡ ánh pha lê Có thế giới, vũ trụ quay quanh mộng Dưới những hàng cây xanh mình lặng lẽ đi... Cánh nhạn đã về dẫu đà xa vắng Mùa xuân kia mây cũng nhởn nhơ bay Em không phải gối đầu bên rêu, mà là lên hoa thắm Của buổi hoàng hôn hương nhụy ngọt ngào say. Ôi hoàng hôn, hoàng hôn, hồn ta làm lốc xoáy Tình ru trong nhung êm, như dòng suối dạt dào Ta sẽ nói với nhau những lời nhỏ bé Còn cuộc đời nhờ lịch sử ta trao! Em có nghe, có nghe, tiếng đôi bờ vang động Anh thầm thì gọi vọng giữa trăng sao NHỚ EM ĐÊM NOEL Trái tim anh mưa tạnh, sóng lặng rồi! Dẫu nhớ nhung lòng chỉ hơi man mác Em ngủ bên chồng, chắc cũng đã yên bề ngon giấc? Tình chúng mình chấm hết, thế là xong Những đêm yêu thành cổ tích, phải không em? Ôi! Những đêm không chiếu, không màn bên trăng gió Đời thiếu nữ em trôi hoá câu vọng cổ Anh cũng chỉ ru anh trong bóng nhạt khuya về Nhớ ngày nào anh vẫn đón em đi Tối phố, trời sao... tình yêu tuổi trẻ! Ta trút cho nhau cả trời lẫn bể Tháng năm qua tất cả ngỡ chiêm bao.... Đêm noel đó em! Trai gái vẫn rủ nhau Chỉ có hai ta hai trời cách biệt 
VẦNG TRĂNG CHE KHUẤT Gió đưa mây bay qua vầng trăng Che khuất khoảng trời sáng tỏ Đời cũng thế, biết bao điều nhảm nhí Thường lấp đi mặt nguyệt đêm rằm. Qua song cửa bóng đa lồng mái phủ Ngôi chùa con bên phố cầu kinh Ôi, vầng trăng như khuôn mặt nữ sinh Cứ mơn trớn xoè tấm thân ngà ngọc. Đêm nay nữa, anh giật mình thức giấc Chẳng hững hờ nhưng biết làm sao? Chuyện áo cơm đành đổi cả trăng sao Cứ lỗi hẹn tháng năm dài vẫn bỏ. Gió vẫn đưa mây qua vầng trăng tỏ Thảo đôi dòng cho đỡ tiếc, nguyệt ơi! Ngày mai rồi sẽ đến một ngày thôi Mái đầu anh cũng trắng như trăng vậy. Và có thể dưới nấm mồ đầy cỏ dại Mới thanh nhàn hưởng trọn ánh trăng soi. TRĂNG DẠT TRONG MÂY Trăng dạt trong mây Em trôi vào cuộc sống Bỏ lại những bến bờ khát vọng lùi xa Và những đêm thiếu nữ bên hồ Anh không hỏi gió có buồn Lá có buồn Một chiều nào đó có hư không Nỗi buồn sâu xa cuộc sống Em bỏ lại trong lòng anh khoảng trống Như thi ca! Tan vỡ mặt trời! Trông theo em bờ-bãi-con-người Ai sẽ nhặt lá rơi như những chiều thu ấy? Biển vẫn nuối ngàn năm quanh Trống Mái Sắc ti-gôn ai từng hát thay ta Em đi, biết bao giờ trở lại? Gió hồn anh thổi mãi tháng ngày qua Trăng đêm nay lung lay trên thành phố Có một người đã nhớ người xưa Có một chàng thi sĩ ngắm bơ vơ Chuyện lạ cõi đời: đàn bà xưa nay là bất tử! HAI KẺ ĐỜI QUẤN QUÍT không có em, anh vẫn yêu tha thiết Chỉ trời xanh là biết mối tình ta Vì đường đời đã phải chia xa Dẫu trái tim hai đứa cùng đau nhói Trời Tây Hồ nắng vờn trong gió mới Như anh-em ngày ấy, quấn bên nhau Bóng trúc xinh soi dòng nước xanh màu Cứ tưởng sẽ đời đời và mãn kiếp Em vật vã đêm ngày, anh vẫn biết Những thương em, chỉ biết ngóng trời xa Ca lên em ! Cõi trần có phong ba Tình yêu sẽ dẫn ta vào bất tử ! Em xinh đẹp, đất trời còn quyến rũ Gái má hồng, tạo hóa phải ghen Anh bôn ba nửa trái đất, cũng yếu mềm Nặng lời thề với em ghi tấc dạ Miền sông nước: Ôi, mênh mang trắng xóa Có em tôi ở đó, đứng chờ mong Ta chia tay bởi duyên phận không thành Anh ra đi ngày đêm thường trăn trở Chưa kịp đến đón em làm vợ Đã bạc đầu. Nuốt dòng lệ em đau... Một mai kia... nơi thế giới không màu... Anh sẽ đợi em về, nằm bên cạnh Hai ngôi mộ trong hương tàn, khói lạnh Của hai kẻ đời quấn quít, gió mây bay 
NGƯỜI ĐÀN BÀ CỦA MÙA THU Thu đã chết theo tháng năm tàn úa Qua mỗi mùa lá rụng, em ơi! Anh đi giữa những mùa xa vắng ấy Tình em bay trong ảo giác tơi bời Cuộc sống trôi đi những ngày hoang lạnh Như lá vàng rơi trên mồ lão Giăng Van Giăng Và anh sống trên đời côi cút Lang thang bờ bãi của bóng đêm Lại nhớ đến bao nhiêu mùa trước Người đàn bà từng thao thức bên anh Thu trong em. Ôi! Mùa thu rạo rực Tình em như biển thẳm trời xanh Người đàn bà! Ôi, mùa thu mùa thu Nàng có đôi mắt mơ hiền đẹp Vòm ngực nàng như một bầu trái ngọt Những đêm thâu, nghe thổn thức bên hồ Anh viết về mùa thu, mà câu thơ lại không lối xô bồ Dẫu trái tim còn tràn đầy cảm xúc Em có nghe! Tiếng của hàng cây đương nhắc Trong hư vô hun hút quyện vào đêm…
<bài viết được chỉnh sửa lúc 18.05.2021 11:43:50 bởi Nhân văn >
TIỂU THUYẾT CHIẾN TRANH CỦA MỘT NHÀ VĂN CHIẾN BINH Trần Đức Nguyên CB Viện Ngôn ngữ & Văn hóa dân gian Tác giả TRẦN ĐỨC
Đó chính là Nhà văn - Nhà thơ Phạm Ngọc Thái với Bộ tiểu thuyết (2 tập): CHIẾN TRANH VÀ TÌNH YÊU, Nxb Hồng Đức 2020 . Mở đầu tác phẩm, ta đã thấy dòng chữ: "Truyện được viết dựa theo cuộc đời trận mạc của tác giả, từng trải qua cuộc chiến tranh trên chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ". Tổng cộng cả hai tập dầy 468 trang sách, trữ lượng thời đại chứa đầy ắp trong tác phẩm. Nguyễn Thị Xuân - GV Trường THPT Ba Đình Hà Nội, với bài viết: "Từ một chiến binh trở thành nhà thơ danh giá" - Bình luận về tiểu thuyết: " Tiểu thuyết không chỉ mô tả những trận đánh điển hình trên mặt trận Tây nguyên Nam Bộ - Từ mùa xuân Mậu Thân 1968 đến khi miền Nam hoàn toàn giải phóng. Tác phẩm còn tóm bắt toàn cục cả chiến trường miền Nam, đến tận ngày kết thúc chiến tranh 30.4.1975. Đồng thời, phục lại cả cuộc chiến tranh bằng không quân của giặc Mỹ đánh ra miền Bắc: Vụ thảm sát tàn bạo 12 ngày đêm thảm khốc 1972 ở Hà Nội - Hoa Kỳ cho B52 mang bom oanh tạc vào tận thủ đô, hòng hủy diệt biến Thủ đô Hà Nội trở về thời kì đồ đá? Bị cả loài người lên án! ". Cô giáo kết luận: " Bộ tiểu thuyết có tính lịch sử xã hội sâu sắc, sinh động và điển hình thời kỳ chiến tranh đánh Mỹ xâm lược ở Việt Nam ". Trong bài viết này, tôi xin tóm lược diễn biến những sự kiện về đất nước - con người của cuộc chiến trạnh, được nhà văn miêu tả qua tác phẩm: ... Nhân vật trung tâm của truyện là một đôi thanh niên nam nữ: Nguyễn Hoàng và Thu, cô bạn gái cùng học năm cuối cấp với anh ở trường phổ thông. Mùa thu 1966, sau kỳ thi tốt nghiệp: Hoàng được gọi Đại học Bách khoa - Thu vào sư phạm. Họ cũng chính thức đến với nhau bằng tình yêu từ đấy! Khi đó, cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ ra miền bắc đã rất ác liệt. Máy bay Mỹ nhiều lần ném bom, bắn phá xuống các vùng ven đô. Cả thành phố bước sang giai đoạn báo động. Các cơ quan, trường học cùng dân tình trong nội thành đều gấp gáp sơ tán về các vùng nông thôn và miền núi. Hoàng sinh ra trong một gia đình thị dân thành phố. Nhà có ba anh em trai: Hoàng là con thứ. Mẹ của ba anh em mất sớm. Ông Thịnh, người cha của ba anh em lấy thêm một bà vợ lẽ. Anh trai lớn của Hoàng đã có vợ con và ra ở riêng, theo nghề cha làm thợ cắt tóc. Hoàng với cậu em út ở cùng cha và dì ghẻ. Gia đình sống trong một ngôi nhà tại ngõ Cống Trắng, phố Khâm Thiên, Hà Nội. Không biết từ bao giờ, ông Thịnh đã chiếm được một miếng đất ngay đầu ngõ gần nhà, sát với mặt phố để mở một cửa hiệu cắt tóc nhỏ. Bà dì ghẻ thì làm cái nghề mua đi, bán lại: Đêm đêm ra ga Hàng Cỏ đón tàu từ Đồng Đăng, mạn phía bắc giáp Trung Quốc về để mua hàng, rồi mang bán lại cho những người buôn bán nhỏ ở thành phố kiếm lãi. Gia đình Thu, nhà trên phố Hàng Bông. Ba và mẹ cô đều làm nhà giáo. Bà Giáo (thường gọi như vậy) đã nghỉ hưu - Ông Giáo, hiện vẫn đang công tác trên Bộ Giáo dục thành phố. Thu có một anh trai đang chiến đấu trên chiến trường miền Nam. Người chị dâu với đứa cháu gái nhỏ, ở với ông bà Giáo và Thu. Tiểu thuyết khắc họa theo những năm tháng của cuộc đời đôi trai gái ấy: Qua đó diễn tả lên toàn cảnh xã hội, trong những năm tháng chiến tranh đánh Mỹ của cả hai miền Nam - Bắc. Nguyễn Hoàng, nhân vật chính của tiểu thuyết là một sinh viên, trí thức tiên tiến. Anh đã cùng với lớp thanh niên thủ đô yêu nước, tình nguyện rời bỏ trường đại học, xung phong vào quân ngũ lên đường đi chiến đấu - Thu theo học đại học sư phạm. Những năm tháng bởi cuộc chiến tranh phá hoại, trường của cô phải sơ tán lên mãi tận vùng rừng núi Việt Bắc để học. 1968. Ở miền Nam, đồng loạt diễn ra cuộc tổng tiến công mùa xuân Mậu Thân trên toàn chiến trường. Quân giải phóng bất ngờ tiến công vào rộng khắp 6 thành phố lớn, 44 thị xã và hàng trăm thị trấn, quận lỵ. Như các nhà bình luận quốc tế lúc ấy đã viết: "... Một cuộc Tổng công kích của mặt trận giải phóng miền Nam, làm rung chuyển cả Nhà Trắng và Lầu Năm Góc". Khi đó đơn vị của trung sĩ Nguyễn Hoàng - Hoàng đã nhập ngũ và là tiểu đội trưởng một trung đội súng máy đại liên, thuộc Trung đoàn 209, Sư 312... đang diễn tập trên rừng núi Hòa Bình, được lệnh hành quân bằng ô tô, đội mũ sắt (được gọi là trung đoàn mũ sắt), cấp tốc tiến thẳng vào chiến trường Tây Nguyên. Đến đây tiểu thuyết bắt đầu rẽ ra làm hai hướng: Một hướng theo bước chân Nguyễn Hoàng - Tác giả phục lại tình hình chiến sự trên chiến trường miền Nam, tới ngày kết thúc chiến tranh 30.4.1775 - Hướng kia theo cuộc đời Thu, khắc họa lại cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ ra đất Bắc, ngày càng ác liệt. Kết thúc bằng trận ném bom hủy diệt 12 ngày đêm của Mỹ tháng 12.1972, hòng biến thủ đô Hà Nội trở về thời kỳ đồ đồng, đồ đá. Cách cấu trúc của bộ tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu" viết theo kiểu từng hồi, từng chương: Cả hai tập gồm 13 chương và 45 đề mục. Các chương xen kẽ nhau, diễn tả tuần tự thời gian chiến sự cả hai miền Nam Bắc. Trên đầu mỗi chương đều có tên đề giới thiệu... rất giống với phong dáng truyện "Những người khốn khổ" hay " Nhà thờ Đức Bà Paris" của văn hào Pháp Victor Hugo - Thí dụ: Chương I "vào đời" - Chương II "Chiến tranh phá hoại và chia ly"........... cứ thế tới Chương XIII "Trận chiến cuối cùng"... và hết. Nhưng cách tư duy và ngôn ngữ diễn tả thì lại ảnh hưởng rất nhiều các tác phẩm văn học Âu châu, như "Chiến tranh và hòa bình" hay "Anna Karenina" của văn hào Nga L. Tônxtôi qua bản dịch ra tiếng Việt - Tôi từng trao đổi với tác giả, anh nói: Những năm tháng trước, anh thường đọc nhiều tác phẩm của nước ngoài (qua bản dịch) hơn ở trong nước, nhất là đối với các tác giả lớn như: L. Tônxôi, Pushkin, Victor Hugo, Balzac... cho nên cách thức tư duy văn xuôi phạm Ngọc Thái ảnh hưởng nhiều của nền văn học Âu châu cũng là điều dễ hiểu. Nói rộng sang thi ca - Ở trong nước, chủ yếu Phạm Ngọc Thái ảnh hưởng kiểu tư duy thơ của Hàn Mặc Tử qua các bài thơ, như: Đây thôn Vỹ Dạ, Mùa xuân chín... và tính triết lý trong thơ của Chế Lan Viên - không chịu ảnh hưởng một chút nào của thơ Xuân Diệu hay Huy Cận. Còn đối với các dòng thi ca ở nước ngoài - Anh chịu ảnh hưởng của dòng thơ tượng trưng Âu Châu đầu thế kỷ XX: Điển hình là nhà thơ tượng trưng bậc thầy ở Pháp Charles Baudelaire (1821 - 1867) với thuyết "tương ứng cảm quan". Về chất trữ tình trong thi ca thì anh lại ảnh hưởng của nhà thơ Nga vĩ đại Pushkin qua bản dịch Thúy toàn - Chính loại ngôn ngữ thi ca này chi phối... kể cả khi anh viết kịch hay tiểu thuyết - Bởi vậy, bạn bè trong giới văn chương thường nói vui: Anh viết kịch như thơ - Thơ thì lại rất nhiều tính kịch, là vậy. Bộ tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu" của Phạm Ngọc Thái cũng được phối cảnh như các màn diễn của một vở kịch dài hay là một bộ phim nhiều tập. Cho nên tôi cho rằng: Nếu một tác gia hay đạo diễn phim nào, làm phim về tiểu thuyết Phạm Ngọc Thái? Nếu làm giỏi, rất dễ có một bộ phim tâm lý chiến tranh sâu sắc, tuyệt vời. Xin phân tích vào nội dung - Như cái tên đề "chiến tranh và tình yêu": Đó là hai phạm trù xã hội sâu sắc, được tác giả diễn tả qua tiểu thuyết. Tạo thành hai dòng chảy quyện vào nhau, xuyên suốt tác phẩm. Bình luận một bộ tiểu thuyết dài hai tập mà chỉ trong bài tiểu luận ngắn, thực không dễ. Tôi xin chia làm ba phần để phân tích: 1/. Chiến trường miền Nam 2/. Chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ ra miền Bắc 3/. Tình yêu. 
* PHẦN I - Tình hính chiến sự ngoài tiền tuyến được diễn tả theo bước chân Nguyễn Hoàng lên đường vào mặt trận Tây Nguyên - Nam Bộ: Bắt đầu từ năm 1968, sau cuộc tổng công kích mùa xuân Mậu Thân của quân giải phóng trên toàn chiến trường miền Nam. Khắc họa vào 7 chương, trong tổng số 13 chương của tác phẩm. Đó là các chương: V - VI - VII - VIII - IX.... XII - XIII và kết thúc. Trên đầu mỗi chương đều có tiêu đề: TẬP MỘT Bốn chương đầu tiên diễn giải về gia đình, tình yêu của đôi trai gái tại thủ đô Hà Nội. Tổng quát tình hình chiến sự, dân tình, không khí xã hội trong chiến tranh, cho đến khi đôi trẻ chia ly: Anh ra ngoài tiền tuyến giết giặc, em ở lại hậu phương... - Chương V: Tổng quát chiến sự xuân Mậu Thân 1968 - Chương VI: Trận đánh đầu tiên (nguyễn Hoàng vào chiến trường Tây Nguyên) - Chương VII: Người con gái bản ra chiến trường - Chương VIII: Mặt trận Tây Nguyên đẫm máu ( phần 1 ) 
Nhà văn Phạm Ngọc Thái thời còn chiến tranh
TẬP HAI - .... Mặt trận Tây Nguyên đẫm máu ( phần 2 ) - Chương IX: Cái chết của người con gái bản ..... - Chương XII: Chiến trường Tây Nguyên những năm cuối - Chương XIII: Trận chiến cuối cùng của cuộc chiến tranh Tóm lược về bẩy chương: Tình hình chiến sự của chiến trường miền Nam nói chung, qua những trận đánh điển hình trên mặt trận Tây Nguyên, Nam Bộ - Bắt đầu từ trận đầu tiên trung sĩ Hoàng tham dự, đó là trận đánh của Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 209, Sư 312 (vừa hành quân từ Bắc vào)... với TIểu đoàn Anh Cả Đỏ của Mỹ, tại dãy Chư Tan Kra thuộc vùng núi Kon Tum. Nói về chiến tích của trận đánh này, theo cuốn "Lịch sử Trung đoàn 209...", Nxb QĐND 2004 viết: " Trong trận tiến công tiêu diệt quân Mỹ ở cao điểm 995 (thuộc núi Chư Tan Kra), 204 lính Mỹ đã bị tiêu diệt và hy sinh hơn 200 đồng chí. Trận đánh Mỹ đầu tiên tại cao điểm 995, trung đoàn không dứt điểm, nhưng là trận đánh mở màn của trung đoàn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trên chiến trường Tây Nguyên và Nam Bộ... ". Một trận đánh đẫm máu. Quân giải phóng tổn thất rất nặng nề. Chính Hoàng đã bị thương, phải rời đơn vị về phẫu điều trị vết thương trong trận đó. VÌ trận chiến không dứt điểm - Chính mắt anh nhin thấy bao đồng chí mình bị thương và hy sinh nằm phơi trên đỉnh đồi... tiểu đoàn phải rút quân không lấy được xác đồng đội ra và... bọn Mỹ đã cho xe ủi đẩy tất cả xác của các chiến sỹ xuống một cái hố lớn, tẩm xăng vào đốt. Sau đó trung đoàn 209 tiếp tục hành quân xuống mặt trận dưới đồng bằng - Hoàng đến viện trị thương. Vết thương lành, anh được thuyên chuyển vào một trung đoàn pháo lớn của quân giải phóng ở Tây Nguyên. 
Chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ
Cứ thế cùng với bước chân Nguyễn Hoàng, tiểu thuyết khắc họa những trận đánh lớn điển hình ở Tây Nguyên, từ những năm của thập kỷ 70 đến tận ngày 30.4.1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng - Như trận đánh cứ điểm Ngọc Bờ Biêng đầu năm 1972; Chiến thắng lớn ở Đắc Tô - Tân Cảnh trong chiến dịch xuân hè 1972; Sau đó quân giải phóng tiến đánh vào thị xã Kon Tum thì bị thất bại (lần đầu) phải rút bỏ về củng cố quân lực tại căn cứ Đắc Tô - Tân Cảnh, vùng đã được giải phóng. Ngày 27.1.1973 hiệp định ngừng bắn ở Việt Nam tại Pa Ri được kí kết. Ngày 29.3.1973, người lính Mỹ cuối cùng đã rút khỏi miền Nam Việt Nam, chấm dứt mọi sự can thiệp trực tiếp của Hoa Kỳ đối với vấn đề Việt Nam. Từ nay chỉ còn Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu) đơn độc chống lại liên quân: Quân đội nhân dân Việt Nam từ Bắc tràn vào và Quân giải phóng miền Nam - Song thực chất Chính quyền Sài Gòn vẫn nhận được sự viện trợ của Mỹ (tuy so với trước thì rất ít)? chính quyền Thiệu đã ngang nhiên phá bỏ hiệp định ngừng bắn, huy động toàn bộ quân lực tiến hành chiến dịch "tràn ngập lãnh thổ" để bình định, lấn chiếm lại một số vùng đã được cộng sản giải phóng - Nội chiến tiếp tục nổ ra. Tháng 9.1973 - Nguyễn Hoàng được đề bạt lên cấp đại úy, tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn hỏa lực gồm pháo hỏa tiễn DKB, cối 82mm, rốc két B41 và một đại đội pháo cao xạ phòng không với hai loại pháo 37ly - 14ly5 - Nhận lệnh từ Bộ tư lệnh Mặt Trận B3 chi viện cho Trung đoàn bộ binh 48 Sư 320, mở cuộc tiến công vào căn cứ Chư Nghé, phía tây Pleiku. Trận chiến đó quân giải phóng đã thắng lợi ròn rã. Khi đó Hoàng vẫn không hề biết được tin rằng: Thu, người yêu của anh đã bị chết khi đi làm nhiệm vụ cứu hộ dân bị nạn trong đợt Mỹ ném bom B52 rải thảm xuống 12 ngày đêm ở Thủ đô Hà Nội vào tháng 12.1972 ( vì anh không nhận được thư). Tháng 3.1975, trung đoàn trưởng Trung đoàn pháo 37ly Nguyễn Hoàng nhận lệnh chi viện cho các sư đoàn bộ binh chủ lực của mặt trận B3, mở cuộc tổng tiến công vào các thị xã lớn: Buôn Ma Thuột, Kon Tum và Pleiku... giải phóng hoàn toàn vùng Tây Nguyên. Thừa thắng, các sư đoàn chủ lực của cộng sản ồ ạt tấn công, đánh chiếm Quảng Trị ngày 19.3.1975 - 26.3 giải phóng thành phố Huế và toàn tỉnh Thừa Thiên - 24.3 đánh chiếm hàng loạt các vùng khác, như Thị xã Tân Kỳ - Quảng Ngãi 25.3 - Chu Lai 26.3 - Ngày 30.3.1975 thành phố Đà Nẵng cũng hoàn toàn lọt vào vòng kiểm soát của quân giải phóng. Năm sư đoàn bộ binh thuộc chính phủ Việt Nam Cộng hòa cùng các lực lượng không quân, hải quân, địa phương quân... tổng cộng gần 300 ngàn quân VNCH bị tan rã. 16 tỉnh ở miền Nam, 5 thành phố lớn của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu - tức 1/3 lãnh thổ, trong vòng 15 ngày đã lọt vào tay quân giải phóng. Lúc tình hinh chiến trường miền Nam đang diễn ra rất căng thẳng, gấp rút giải phóng toàn bộ miền Nam - Hoàng nhận được tin Thu chết trong một lá thư của Lan gửi vào - cô bạn gái học cùng một lớp với hai người... kèm với lá thư của Thu viết cho anh đêm nô-en 1972 chưa kịp gửi. Hoàng nghe tin Lan báo về cái chết của Thu như sét đánh ngang tai, nước mắt anh chỉ muốn trào ra. Toàn bộ con người anh run rẩy. Nhưng lệnh chuẩn bị vào cuộc chiến quyết liệt - Hoàng phải nén lòng mình, vội nhét cả hai lá thư của Lan và người yêu vào túi áo ngực, rồi tiếp tục chỉ huy bộ đội tiến vào trận đánh. Ở miền Bắc: Bộ chính trị của chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quyết định mở chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử: Tiến đánh vào đầu não của chính quyền VNCH ở Sài Gòn, ngay trong mùa xuân 1975. Sớm hơn dự định mà đáng lẽ theo kế hoạch, phải để tới năm 1976 mới thực hiện. Thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên, chiến dịch Huế - Đà Nẵng và khắp trên chiến trường miền Nam, đẩy Quân lực Việt Nam Cộng Hòa vào thế tuyệt vọng. Bộ máy chính quyền của tổng thống Thiệu tan rã. Ngày 21.4.1975, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu buộc phải từ chức, trao quyền lại cho phó tổng thống Trần Văn Hương. Sau đó nhượng lại cho Dương Văn Minh để có thể thương lượng với cộng sản Bắc Việt - Nhưng cuối cùng thì Dương Văn Minh thay mặt chính phủ VNCH ở Sài Gòn, đã phải đầu hàng vô điều kiện. Chiều 25.4.1975, Nguyễn Văn Thiệu cùng với gia đình và đoàn tùy tùng rời Việt Nam chạy sang Đài Loan - với sự hộ tống của trùm CIA tại Sài Gòn Thomas Polar, tướng Charles Times và đại sứ Martin. Trở lại với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử vào tháng 4.1975 ở trong tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu", Phạm Ngọc Thái đã phục lại: Trung tá Nguyễn Hoàng, trung đoàn trưởng trung đoàn pháo hỗn hợp ( cả pháo cao xạ đánh trên không và pháo mặt đất), trực thuộc Binh đoàn Tây Nguyên - Hoàng được phong vượt cấp sau chiến thắng ở mặt trận Tây Nguyên - Trung đoàn pháo của anh được Bộ tư lệnh binh đoàn điều động, dùng hỏa lực chi viện cho sư đoàn 320 đánh vào Đồng Dù - Đồng Dù là một căn cứ kiên cố, tuyến phòng thủ phía Tây Bắc Sài Gòn của Chính quyền VNCH. 6 giờ 30 phút ngày 29.4.1975, lệnh nổ súng bắt đầu. Ở đây, đã diễn ra trận chiến rất ác liệt. Thương vong và tử chiến cả hai bên đều rất nặng nề. Máu các chiến sĩ của Sư đoàn 320 cũng đã nhuộm đỏ mặt đồi. Mệnh lệnh của đồng chí Sư đoàn trưởng 320, chỉ thị xuống các trung đoàn: Bằng mọi giá dù phải hy sinh bao nhiêu, trong vòng 6 tiếng phải tiêu diệt căn cứ Đồng Dù, để các binh đoàn chủ lực của mặt trận tiến đánh vào trung tâm Sài Gòn. Đúng 11 giờ ngày 29.4.1975, lá cờ quyết chiến quyết thắng của Sư đoàn 320 tung bay trên nóc sở chỉ huy của quân VNCH. Mở tung cánh cửa hướng tây bắc, để binh đoàn Tây Nguyên tiến thẳng về giải phóng Sài Gòn. Chỉ trong vòng 5 tiếng đồng hồ, Sư 320 của quân giải phóng đã đập tan toàn bộ Sư 25 của chính quyền Thiệu đóng trên căn cứ. Chiều 29.4.1975 sau khi chiến thắng Đồng Dù, trung đoàn trưởng Nguyễn Hoàng nhận được chỉ thị của Bộ tư lệnh Quân đoàn: Trung đoàn pháo của anh sẽ ở lại đóng quân bảo vệ căn cứ - Còn đại quân gấp rút tiến vào nội đô, hợp với các quân đoàn của toàn miền, để kết thúc chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. 
30.4.1975 Lá cờ Quân giải phóng bay trên Nóc Dinh Độc Lập ở Sài Gòn
Đúng 11 giờ ngày 30.4.1975, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập. Tổng thống Dương Văn Minh vừa nhậm chức hôm 28.4 phải lên Đài phát thanh Sài Gòn đọc lệnh ngừng bắn và đầu hàng vô điều kiện. Miền Nam hoàn toàn giải phóng. Tiểu thuyết mô tả hình ảnh những người chiến sĩ ôm lấy nhau hạnh phúc. Nhiều người đã khóc. Hạnh phúc lớn quá, tưởng có thể vỡ tim! Họ hò reo vui sướng như những đứa con nít. Lòng những người lính chiến trường thổn thức. Họ muốn gào to lên, gọi vọng về quê hương: - Cha ơi! Mẹ ơi! Vợ con và những người thân yêu của ta ơi! Chiến tranh đã kết thúc rồi. Hòa bình rồi! Khi đó trong lòng người Trung đoàn trưởng Nguyễn Hoàng - Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết này? Tôi xin chép lại đoạn cuối của cuốn tiểu thuyết: " Buổi trưa ngày 30.4.1975, trên căn cứ Đồng Dù nắng chói chang như đổ lửa. Trong gian phòng của Ban chỉ huy trung đoàn pháo, Trung đoàn trưởng Nguyễn Hoàng lặng lẽ đứng bên cửa sổ nhìn ra xa. Anh thấy cả một bầu trời đỏ như một dòng sông máu ( mở ngoặc - Hình ảnh "dòng sông máu" minh họa về sự đau thương, tang tóc do chiến tranh gây ra )... Máu của những chiến sỹ cách mạng đi làm nhiệm vụ giải phóng từ mấy chục năm nay, máu những đồng đội anh vừa ngã xuống hôm qua bên cửa ngõ Sài Gòn, và cả máu của bao chiến sỹ vừa chết trong trận chiến sáng nay ở nội đô, thành phố được coi là "hòn ngọc viễn đông" này. Không! Không phải chỉ những dòng máu ấy, mà còn cả máu của hơn một triệu người lính VNCH cũng hòa vào trong đó? Những người lính trận của phía bên kia? Họ cũng đã phải chết rất tang thương... ( Đoạn này thể hiện tính hòa hợp dân tộc của tác giả ) - Họ đâu phải là kẻ đã gây ra cuộc chiến tranh? Họ cũng là con em của dân tộc này! Chỉ có kẻ gây ra cuộc chiến tranh là do đế quốc Mỹ và lũ tay sai khởi chiến mới có tội: Phải bị lên án tới muôn đời!... Trong dòng sông máu loang đỏ kia, còn cả máu của những người thân và đồng bào ở thành phố và những làng thôn nơi quê hương anh... cũng đã phải đổ xuống vì chiến tranh ". Đấy, bộ tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu" của Phạm Ngọc Thái kết thúc ở đó. * PHẦN II - Chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ ra miền Bắc, được diễn tả theo cuộc đời Thu. Thu tốt nghiệp trường đại học sư phạm, nhưng xin chuyển sang làm phóng viên của tờ báo Hà Nội Mới ở Hà Nội - Cũng vào giai đoạn Mỹ ném bom để hủy diệt thủ đô trong 12 ngày đêm - Cuộc chiến tàn khốc ấy được diễn tả qua hai chương: - Chương X: Hà Nội cuộc sơ tán vô tiền khoáng hậu - Chương XI: Hà Nội 12 ngày đêm 
Hà Nội 12 ngày đêm 1972
Ngày 16.4.1972, chính quyền Hà Nội ra lệnh cho nhân dân phải "cấp tán" - Tức là sơ tán thật nhanh ra khỏi thành phố, vì Mỹ sẽ ném bom rải thảm thành phố. Tiểu thuyết đã phục lại một số cảnh điển hình "vô tiền khoáng hậu" của dân tình năm ấy. Ngày 17.12.1972, Tổng thống Mỹ Nixon chính thức ra lệnh mở cuộc tiến công bằng không quân vào Hà Nội, Hải Phòng: Gọi là "chiến dịch Linebacker II" bắt đầu. Vào 19h20 phút ngày 18.12.1972, nhiều tốp máy bay B52 (mỗi tốp 3 chiếc) liên tiếp dội bom xuống khu vực sân bay Nội Bài, Đông Anh, Yên Viên, Gia Lâm. Tiếng nổ long trời. Khói lửa mịt mù... Báo hiệu cuộc đụng độ lịch sử, giữa các lực lượng phòng không ba thứ quân bảo vệ thủ đô của cộng sản - Mở màn cho chiến dịch 12 ngày đêm "Hà Nội - Điên Biên Phủ trên không", với các siêu pháo đài bay B52, những con "ngoáo ộp" Mỹ. Tiểu thuyết diễn lại hai trận ném bom tàn khốc nhất của không quân Mỹ trong 12 ngày đêm: - Đêm 21 rạng ngày 22.12, làm đổ sập hoàn toàn bệnh viện Bạch Mai, rất nhiều người bị thương và chết... - Đêm 26.12.1972, chúng đã trút bom xuống hủy diệt khu phố Khâm Thiên, nơi toàn dân thường ở: 17 khối phố bị đánh đổ sập. Phá và hư hại gần 2.000 ngôi nhà... trong đó có cả nhà trẻ, lớp mẫu giáo, cửa hàng lương thực, thực phẩm, đình chùa di tích lịch sử, rạp hát và nhiều cơ sở sản xuất - Làm chết 278 người, trong đó có 91 phụ nữ, 40 cụ già, 55 trẻ em - 178 cháu trở thành mồ côi và 290 người nữa bị thương. Toàn bộ khu phố Khâm Thiên dài 1.200m, chỉ còn là một đống gạch vụn. Hàng trăm gia đình phải chịu cảnh tang tóc. Có gia đình 7 người không còn ai sống - Một tội ác của giặc Mỹ chưa từng có trong lịch sử loài người - Chỉ riêng ở Hà Nội, chúng thả xuống 10.000 tấn bom tương đương quả bom nguyên tử Mỹ đã ném xuống Hiroshima... Thu bị chết vì bức tường đổ sập đè lên người... khi cô cùng nhóm phóng viên của Tòa báo Hà Nội Mới, trong đội cảm tử ở lại thành phố làm nhiệm vụ cứu hộ người bị nạn. Tiểu thuyết cũng phục lại chiến tích oanh liệt của quân chủng phòng không, không quân, Quân đội nhân dân Việt Nam cùng toàn dân miền Bắc: Trong 12 ngày đêm... làm nên một "Điện Biên Phủ trên không". Bắn rơi 81 máy bay các loại, trong đó có 34 máy bay B52, 5 máy bay F111 ( cánh cụp cánh xòe) và 42 máy bay chiến thuật khác. Tiêu diệt và bắt sống hàng trăm phi công Hoa Kỳ - Đánh thất bại hoàn toàn cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ. 7 giờ sáng ngày 30.12.1972, Nixon buộc phải ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và phải họp lại Hội nghị Pa Ri về Việt Nam. Ngày 27.1.1973, Hiệp định Pa Ri đã được kí kết: Chính phủ Hoa Kỳ cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Cam kết không dính líu về quân sự hoặc can thiệp vào nội bộ của miền Nam Việt Nam. Rút hết quân Mỹ và quân các nước đồng minh của Mỹ về nước. * PHẦN III: Tình yêu - Tình yêu của Hoàng và Thu đã nẩy sinh từ thuở thanh thiếu niên, khi đôi bạn mới rời khỏi trường phổ thông. Tình yêu đó còn mãi trong trái tim, dù do thời cuộc chiến tranh hai ngả phân ly. Em ở đất Bắc, anh phương Nam - Ngay trong chương đầu, tác giả đã mô tả về tình yêu: "... Cô quay người lại kéo anh sát gần vào mình. Núi Nùng đứng dựng lên như thành quách, ngăn cách họ với những bề bộn của cuộc sống bên ngoài. Những cây cối cũng rùng rùng đứng dậy. Gió thổi vút qua những cành lá, sóng vỗ vào mạn bờ lép bép... Thu ôm lấy Hoàng. Đôi bàn tay nhỏ nhắn mềm mại của cô, ghì xuống đầu anh. Đôi trẻ tha thiết hôn nhau, những nụ hôn đầu tiên của cuộc đời. Như những đợt sóng táp lên mặt, lên trán rồi ướt đẫm đôi môi cô. - Không bao giờ chúng ta quên nhau! Thu bồi hồi nói trong hơi thở. - Không bao giờ ta quên! Hoàng đắm đuối nhìn vào mắt người yêu, khẽ nhắc lại.". Khi hai người đã xa nhau - Hoàng ra chiến trường, Thu tiếp tục cuộc đời người nữ sinh sư phạm. Tác giả tả về nỗi nhớ người yêu của người chiến sỹ trên chiến trường: "... Bốn mùa mưa ở Tây Nguyên, Hoàng mới chỉ nhận được của Thu hai lá thư. Anh vẫn thường xuyên viết thư về cho người bạn gái, sau mỗi chiến dịch về hậu cứ. Không biết Thu có nhận được hết không? Hay là: ... Trong lá thư mà anh nhận được hồi đầu chiến dịch, Thu đã kể cho anh nghe về tình hình thủ đô: Không quân Mỹ ngày càng đánh phá ác liệt vào thành phố. Đa phần dân chúng Hà Nội đều phải đi sơ tán về nông thôn hoặc các vùng núi xa - chỉ những người cần làm việc tại Hà Nội và thanh niên tự vệ là ở lại. Anh nhớ đến những khoảnh khắc sống êm đềm bên người bạn gái. Anh thầm gọi tên em giữa đêm khuya... Cũng có thể, ngày mai thân xác anh vĩnh viễn nằm lại trên mảnh đất Tây Nguyên máu lửa này. Anh không còn có thể trở về gặp lại người con gái thuở ấu thơ ấy nữa? Anh khao khát từng kỉ niệm nhỏ êm đềm... nhưng cũng bình thản để tiếp nhận sự khốc liệt, kể cả cái chết trên chiến trường đến bất cứ lúc nào? Cuộc chiến tranh đã tôi luyện cho Hoàng như thế! Có lẽ nỗi đau thuộc về những người thân của người chiến sĩ trên quê hương, về gia đình họ... chứ không phải bản thân những người lính như các anh.". Còn tình yêu của Thu dành cho Hoàng trong những ngày xa nhau? Ta hãy nghe nhà văn tả tình cảm của cô gái: "... Thu ngồi trên một bộ bàn ghế đóng mộc mạc, cắm cúi viết thư. Cô viết: - Nếu tình yêu của Thu có thể giúp cho Hoàng thêm phần nào lý trí, để Hoàng vững tin trên con đường đời rộng lớn. Thì đấy, chính là niềm hạnh phúc đã đến với Thu! Thu sung sướng thấy được, khi chúng ta có những tình cảm sâu sắc gắn bó với nhau - mà ở đó, mỗi đứa biết vượt lên cái riêng mình... ". Hay là: "Anh thân yêu! Ở tận chiến trường xa xôi có nghe thấy tiếng thầm thì của em không? Đêm nay anh ở đâu, đang hành quân hay trong một trận chiến đấu máu lửa. Ôi, ước gì lúc này anh cũng có những phút yên tĩnh, thao thức trong đêm như em - Thu đang nghĩ đến anh đây, anh có biết không?". Và cô gái ấy có cái mơ ước đơn giản như bao người con gái khác - Nhà văn Phạm Ngọc Thái đã diễn tả tâm lý bình dị mà thiêng liêng của người con gái, với người yêu ở nơi tiền tuyến: "... Một tình cảm rạo rực trào lên trong con người Thu. Cô tưởng tượng những ngày tới khi anh về phép... với niềm vui thật khó tả... Ôi! Một lễ cưới sẽ được tổ chức - Đó là một ngày trọng đại của người con gái. Người con gái nào vào tuổi xuân thì mà chẳng ước mơ, trong đời có một lần mặc đồ áo cưới" !? Nhưng rồi cái ước mơ bình dị và thiêng liêng ấy không bao giờ đến được với cô? Chiến tranh - Chính là tội ác của chiến tranh đã cướp đí tất cả. Cô đã ngã xuống dưới một bức tường đổ sập vì bom, đè lên tấm thân mỏng mảnh của người con gái - Và không bao giờ còn được mặc bộ váy cưới trong ngày vui của người thiếu nữ nữa. Còn đây? Ta hãy nghe những dòng thư cô viết cho người yêu trong đêm nô-en 1972 của 12 ngày đêm máu lửa đó: "... Sau khi dự lễ ở nhà thờ, bọn em còn lang thang thâu đêm... rồi trở về tòa soạn và đang ngồi viết thư cho anh đây!... Chúng mình tuy rất xa nhau nhưng vẫn luôn có nhau, phải không anh? Anh ạ, nhiều người con trai thường nói với người yêu rằng: Anh sẽ dâng cả cuộc sống, cả thế giới này cho em! - Thì cô gái nói với anh: em chỉ muốn làm một người vợ, một người mẹ của những đứa con... sống một cuộc sống hạnh phúc bình thường, bên anh!". Đọc đến đây thì chính ta muốn khóc? cả cái ước muốn, hạnh phúc bình thường làm vợ, làm mẹ của người con gái đó cũng không bao giờ đến được với em - Bom Mỹ đã tàn phá đi tất cả. 
Hà Nội mừng chiến thắng Điện Biên Phủ trên không 1972
Lá thư dài năm trang giấy pơ luya màu hồng của Thu viết trong đêm nô-en, chưa kịp gửi cho người yêu thì cô bị chết. Mấy năm sau, Hoàng mới nhận được. Về Hoàng - Đất nước không còn chiến tranh nữa, nhưng lòng người sỹ quan ấy lại trào lên một nỗi buồn tê tái. Người yêu của anh mãi mãi không thể trở lại với anh? Những trang cuối cuốn tiểu thuyết, đã dừng lại trong những tâm trạng đó! Ta hãy nghe đoạn, trung đoàn trưởng Nguyễn Hoàng giở lại lá thư của em ra đọc: "... Bàn tay anh vẫn run run cầm lá thư của người yêu. Anh cố ghìm lòng mình bình tĩnh. Một đoạn Thu đã viết: ... Hoàng thân yêu, Thu yêu anh nhiều lắm, yêu hơn cả bản thân em đấy! Hoàng chính là mối tình đầu cũng là mối tình vĩnh viễn của em. Anh và em, ta đã trao nhau những gì đẹp nhất của cuộc đời, phải không anh? Em cũng đã dành cho anh trọn vẹn những gì quí giá nhất của người con gái. Em thấy hạnh phúc vì đã làm với anh điều ấy! Nghĩ đến anh là em lại thấy lòng mình bình yên và ấm áp. dù đêm mùa đông giá lạnh, phải sống xa anh cả nghìn cây số. Em ngồi viết thư cho anh đây, một mình em một bóng cô đơn. Tình yêu anh đã nâng đỡ em rất nhiều trong những vấp váp đầu đời, đấy anh! .... Ôi, cứ nghĩ tới những ngày tới anh về phép, lòng em lại bồn chồn khôn tả? Em mong đợi ngày đó biết chừng nào. Khi đó đôi ta sẽ chính thức trở thành chồng, thành vợ - Phải không anh? Cứ mỗi lần đọc đến đây, Hoàng lại thấy run bắn người. Anh như muốn òa khóc nấc lên tựa một đứa trẻ con... ". Đấy, trong những trang cuối cùng tiểu thuyết đã kết như thế! Để nói lên: Hạnh phúc lớn lao của đất nước... đã phải trả bằng bao nhiêu máu, sự hy sinh, nỗi đau đớn của những người chiến sỹ và của cả dân tộc này. .... Nhưng nói về tình yêu trong cuốn tiểu thuyết, còn xuất hiện một người con gái nữa !? Em cũng yêu Hoàng tha thiết - Mối tình tay ba chăng? Không hẳn thế, vì trong truyện không có sự tranh giành tình yêu. Đó là tình yêu của một thiếu nữ người Mường, anh đã gặp trên đường hành quân đi chiến đấu. Tên em là Mỵ! Tiểu thuyết đã mô tả về sự gặp gỡ, dẫn đến cuộc tình tha thiết của người con gái bản với anh... vào một mùa xuân:
<bài viết được chỉnh sửa lúc 18.05.2021 13:08:48 bởi Nhân văn >
"... Họ đi qua những cành đào đung đưa như chào đón. Hoàng giơ tay ngắt một nhánh hoa nhỏ. Mái đầu của cô gái Mường khẽ chạm vào má anh. Anh thoảng nghe hơi thở của người con gái cũng thơm nhẹ như làn hương hoa. Hoàng đưa tay vuốt lại những sợi tóc tơ, cài nhánh hoa lên bím tóc. Mỵ lặng yên để cho anh cài hoa. Cô áp đầu vào ngực anh, nói nhỏ: - Anh Hoàng, em rất mến anh! 
Gái bản và mùa xuân rừng Hòa Bình
Bông hoa mùa xuân trinh bạch quá! Ở đây... chính giữa vườn đào này, người con gái Mường là quầng sáng thần diệu bủa vây. Khi vòng tay anh kéo cô sát vào người, Mỵ có cảm giác toàn thân cô đang đổ sụp. Lúc này người con gái bản sẵn sàng gieo vào lòng anh, nếu anh muốn... Ai có thể cắt nghĩa được đầy đủ về tình luyến ái? Ai có thể phân được giới hạn tình yêu và sự cuốn hút của người con gái? Bắt đầu chỉ là ý nghĩ về sự chiêm ngưỡng, nhưng rồi chính cái đẹp trinh trắng ấy đã hấp dẫn anh... Hoàng tự hỏi: "Tôi thích em, đấy ư!" - Một cái gì bỗng day dứt trong anh? Anh lưỡng lự và giây phút rụt rè, không dám để thả mình tiến xa hơn. Nhưng rồi cái tuổi thanh niên hay khao khát và ham muốn được khai phá... Chao ôi! Lỗi lầm sao cũng tươi mát như thân thể và tâm hồn em vậy? Đóa hoa thơm của người con gái đang choán trong anh. - Mình có làm gì tồi tệ đâu? Anh tự biện bạch cho mình như vậy! Dẫu ta không thể dành cho em một tình yêu thực sự của hôn nhân, nhưng ta vẫn có những tình cảm rất đẹp với em cơ mà? Những tiếng nói vẳng lên trong lòng anh... và ta lại thích có em? Lại muốn được hưởng những niềm say mê, khao khát của tuổi thanh xuân với em. Hoàng bàng hoàng. Anh ôm lấy người con gái. Tưới những nụ hôn lên trán, lên môi, lên vòm ngực thơm như hương hoa núi rừng của người thiếu nữ mới lớn.". Tưởng rằng những tình cảm trai gái cuốn chàng chiến sỹ sẽ chỉ dừng lại ở đây !? Nhưng không, khi lòng anh cảm thấy sự sa đà ấy là anh có lỗi với Thu - Nhân khi có lệnh cắm trại để chuẩn bị sẵn sàng tiến ra tiền tuyến, tết đó anh không vào bản nữa... cũng là để tránh không gặp Mỵ. Nhưng lúc này người con gái Mường trong trắng, thật thà lại rất tha thiết với anh... và cô cho rằng, những lời ngọt ngào mà anh đã nói là tình yêu của anh dành cho cô? Với bản sắc mãnh liệt của người con gái bản, Mỵ lao đi tìm người yêu, trước khi anh lên đường ra chiến trường. Thế là cuộc tình thứ hai của anh chiến sỹ Nguyễn Hoàng đã diễn ra - Đây là đoạn tác giả tả khi cô đã gặp anh: Nhà văn Phạm Ngọc Thái tuổi hai mươi
"... Mỵ đắm đuối nhìn Hoàng tha thiết biết nhường nào. Đôi mắt ấy như muốn nói: Hãy hôn em đi! Hãy ôm em như hôm ở trong vườn đào ấy? Rồi anh đi. Lúc này chúng mình không nghĩ về chuyện khác nữa. Chỉ nghĩ đến em đang ở bên anh. Chúng mình đang yêu nhau... Gặp lại được anh, em chỉ muốn theo anh ra mặt trận, để cùng chiến đấu với anh. Em sẽ nấu cơm cho anh ăn, ru cho anh ngủ... Hoàng như sống trong mơ. Mà đâu phải là mơ, cô gái đang nằm trong vòng tay anh đấy! Người con gái trong trắng, xinh tươi, đáng yêu này. Ôi, đôi bàn tay? Lý trí của ngươi thật tồi tệ. Nhưng lý trí mà làm gì? Những xúc động mãnh liệt cám dỗ anh phút này còn mạnh hơn. Chẳng có gì ngăn trở nữa, đôi bàn tay tham lam... "Anh là của em..." - Tiếng cô gái đang yêu, thầm thì bên anh. Hoàng không tránh khỏi những tâm tư, trì chiết ở trong lòng? Tác giả mô phỏng sự tự vấn đó: "... Hoàng không thể nào nói nổi với Mỵ cái điều mà anh muốn nói với cô? Anh muốn thú nhận với người con gái bản rằng: Tình yêu giữa anh và cô, không dẫn đến một kết quả nào! Nhưng anh không thể nói với cô là, anh đã có người yêu rồi! Đâu có phải anh cố tình muốn lừa dối cô? - Không, không phải thế! Trong Hoàng bối rối với bao suy nghĩ..." . Cứ tưởng, rồi tình yêu thứ hai này của Hoàng cũng chỉ đến đấy, khi anh đã ra trận? "Chiến tranh sẽ xóa đi tất cả - Hoàng nghĩ vậy". Nhưng không, Phạm Ngọc Thái lại phát triển tình yêu đó đi xa hơn. Anh để người con gái bản, vì thương nhớ người yêu?... Thời gian sau đó, khi anh đã ở ngoài tiền tuyến rồi - Cô cũng quyết định xin ra chiến trường. Truyện thì dài. Mỵ cũng vào cùng chiến trường Tây Nguyên với anh - Vốn dĩ là một y tá bản, cô được bố trí làm việc ở trong ban quân y của bộ tư lệnh mặt trận. Rồi Mỵ cũng đã gặp được Hoàng... trong một chiến dịch mà cô được Ban quân y cử đến tham gia chiến dịch phục vụ các đơn vị chiến đấu - Ta hãy nghe một đoạn, người con gái bản đã lý giải về quan hệ tình yêu tay ba, khi gặp lại anh trên chiến trường: "... Ít hôm trước, khi Đắc Tô - Tân Cảnh mới được giải phóng, Mỵ cùng với cô Sa người Huế đã tìm đến đơn vị để gặp anh. Mỵ trông vẫn xinh, vẫn đẹp gái... Lúc đó anh sững sờ nhìn người con gái bản, cứ nghĩ mình đang mơ? Chỉ vì lòng ham muốn của tuổi trẻ, anh đã gieo vào tâm hồn trong trắng của cô gái một tình yêu trái tim!... ... Anh và Mỵ tìm một nơi yên tĩnh trong rừng để tâm tình. Còn cô Sa thì anh em quây kín lại tíu tít chuyện trò... cứ như người thương nhớ, tận bên kia thế giới mới về... Mỵ hờn dỗi, trách anh đi biền biệt không viết thư về cho cô. Anh đã phải tìm mọi lý do biện bạch cho mình: Nào là chiến trận liên miên, nào là bom đạn nên thư hay thất lạc?... Mỵ nói là rất yêu anh! Ngồi bên anh trong rừng, cô nằm vào lòng anh cho bõ nhớ - Cô bảo vậy.... Quả thật khi gặp lại Mỵ, lòng anh không khỏi choáng váng. Ngồi ôm em trong vòng tay, anh cũng thấy chính mình hạnh phúc! Thôi, cứ để cho em nghĩ rằng: Anh vẫn chỉ là của riêng em. Cả anh và em cứ tận hưởng những khoảnh khắc ân ái đang dào dạt tâm hồn. Nhưng giây phút anh man mê trên tấm thân nõn nà của người con gái... Mỵ cũng khao khát và trong lòng cô không thể nào cưỡng nổi. Cô cứ để tấm thân trần mà tận hưởng với anh, giữa một khu rừng chỉ có hai người và tiếng chim kêu... .... Bỗng một ý thức nào đó vụt đến trong đầu, anh dùng toàn bộ lý trí của mình vùng đứng dậy: "Tình yêu của em dành cho anh thiêng liêng, cao cả quá! Anh không thể dối lừa em được nữa" - Một ý nghĩ nhân ái lớn lao hơn đến trong anh, đã đến lúc anh phải nói thật với em tất cả. ... Hoàng bế Mỵ ngồi lên. Anh cứ để tấm thân trắng ngần của người con gái trong vòng tay mình, kể cho cô nghe tất cả mối tình của anh đã có với Thu. Anh cũng nói rõ với Mỵ là, anh không thể phụ lại tình yêu của người bạn gái thưở thiếu thời ấy! ... Nghe Hoàng nói, Mỵ cũng lặng đi và rơm rớm nước mắt, nhưng cô không khóc. Giây lát, Mỵ ngước lên nhìn anh khẽ hỏi: - Anh có yêu em không? - Anh quí mến Mỵ! Anh thương Mỵ nhưng anh không thể... Hoàng bảo vậy rồi ôm chặt lấy cô, tỏ nỗi cảm thông với người con gái bản Mường. Mỵ không buông một lời trách móc nào với anh. Cô nói: Nếu anh cũng có tình thương yêu với cô, cô không giận anh - Bởi vì người con gái anh yêu đầu tiên, mà anh gọi là "Thu" ấy... đã đến với anh trước cô. Cô không oán thán anh. Cô kể, ở bản Mường cũng không thiếu gì những người đàn ông hai vợ, mà vẫn sống êm đềm, hạnh phúc. Nhất là chiến tranh, con trai ra tiền tuyến bị chết nhiều, đàn ông lấy hai vợ cũng là sự thường tình. Mỵ bảo: Cô chấp nhận Thu đã đến với anh trước nên chị ấy sẽ là vợ cả, Mỵ làm vợ hai của anh cũng được. miễn là anh vẫn yêu cô - Em còn nói, em tha thiết yêu anh và không thể bỏ anh... Đến lượt Hoàng bất ngờ, đến mức sững sờ... khi nghe thấy Mỵ lại giải quyết vấn đề nan giải ấy một cách nhẹ nhàng như thế! Anh ôm ghì lấy người con gái, tỏ lòng cảm phục cô về cả lý trí và tình yêu. Mỵ kéo Hoàng nằm xuống... ". 
Ôi, chuyện tình yêu của hai anh chị vẫn còn nhiều thú vị - Mời bạn đọc hãy xem trong tiểu thuyết, kẻo bài viết của tôi dài quá. Nhưng rồi trong chiến dịch đánh vào Kon Tum sau đó, quân giải phóng bị thất bại phải rút lui - Mỵ bị thương rồi... chết! Thế là, cả hai mối tình của Nguyễn Hoàng với hai người con gái: Một ở lại hậu phương - Một ra tiền tuyến, đều bị cuộc chiến tranh cướp đi, không ai còn ở lại được với anh. Một cái kết thật bi thương! - Đấy chính là cái giá mà nhân dân Việt Nam và những người chiến sỹ đã phải trả cho sự độc lập! Ta lại nghe Phạm Ngọc Thái nói về cái chết của người con gái chiến sỹ ấy, khi em trút hơi thở cuối cùng trên cánh tay anh: ".... Cô ấy chết rồi! Cô ấy không bao giờ tỉnh lại được nữa... Như hoa lá, bầu trời - Tâm hồn em thật cao thượng! Ý nghĩ của em cũng thơm mát như những cánh hoa tươi. Tất cả ở trong em, người con gái bình dị mà cao cả biết bao nhiêu. Em là cái đẹp thiên nhiên nhất của thiên nhiên! "con người" nhất của con người! Nơi tập trung sự đẹp đẽ của lòng nhân ái, của khao khát và hy vọng!... Anh ghê tởm nguyền rủa cuộc chiến tranh phi nghĩa do Mỹ gây ra. Em vượt lên điểm đỉnh của phẩm giá, của chủ nghĩa nhân văn - Một người nữ chiến sĩ bình dị, trong cuộc chiến tranh tàn khốc này. Người liệt sĩ vô danh.". Một bộ tiểu thuyết tâm lý chiến tranh sâu sắc, sống động, ngôn ngữ đẹp và không kém vẻ ly kỳ... về thời kỳ chiến tranh đánh Mỹ - Của một nhà văn chiến binh, từng sống trọn tuổi trẻ của đời mình trên chiến trường Tây Nguyên máu lửa. Theo tôi: Bộ tiểu thuyết có giá trị lịch sử cũng như đối với nền văn học nước nhà. Hà Nội, tháng 8.2020 Trần Đức
<bài viết được chỉnh sửa lúc 18.05.2021 13:02:32 bởi Nhân văn >
MỤC LỤC * Trên VNTHUQUAN * Có 4 cột – Mỗi chữ số chỉ một khuông trong các cột của website VNTQ CỘT 1. 1. LỜI NÓI ĐẦU Người Làm Sách - 2. a/. Bàn về tập sách “PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại” Trần Đức b/. Tập thơ mang tầm vóc thi hào Nguyễn Thị Hoàng 3. Từ một chiến binh trở thành nhà thơ danh giá Nguyễn Thị Xuân 4. Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối * Thơ - Một kiệt tác thơ tình Nguyễn Thị Xuân 5. a/. Người đàn bà trắng * Thơ - Bài thơ hàng đỉnh Phạm Ngọc Thái Trần Đức b/. Mấy nét tình sử về bài thơ “Người đàn bà trắng” Anh Nguyễn 6. Anh đứng nhìn theo bóng chim câu * Thơ - Bài thơ tình nhà thơ yêu nhất Trần Đức 7. Đất nước tôi yêu * Thơ - Bài thơ Tổ quốc hay Nguyễn Thị Hoàng 8. Đời văn chương Phạm Ngọc Thái và Tầm vóc “Tuyển thơ chọn lọc” Nguyễn Thị Hoàng 9. Liên hệ thi pháp bài “Người đàn bà trắng” với “Đây thôn Vĩ Dạ” của HMT Nguyễn Thị Hoàng 10. Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ tình lớn của dân tộc Nguyễn Đình Chúc 11. Thư về “Tuyển thơ chọn lọc” gửi Chủ tịch HNVVN và Viện trưởng Viện văn học VN Phạm Ngọc Thái 12. Ta khóc cho ta * Thơ 13. Người thôn nữ miền sông nước * Thơ - Một thiên tình ca tuyệt vời Tuyết Nga 14. CHÙM THƠ CHỌN 1 PNT - Tiếng anh gọi - Em sống mãi bên anh - Mẹ quê hương - Vĩnh biệt con yêu - Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau - Nghe tin em sốt - Người con gái sông xưa - Thế giới nàng 15. Tập “64 bài thơ hay” và sự nghiệp thi ca PNT Nguyễn Thị Hoàng CỘT 2 16. Làm ma em vợ * Thơ - Thơ sâu nặng nỗi kiếp người Đào Viết Minh 17. Tiếng hát đời thường * Thơ - Nghĩa vợ chồng hòa trong Tình yêu quê hương Phạm Thành Công 18. Phố thu và áo trắng * Thơ - Em và mùa thu Đình Bồng 19. CHÙM THƠ CHỌN 2 PNT - Khóc Hàn Mặc Tử - Người thôn nữ quê hương - Những kỉ niệm bên con - Phút cô liêu, dừng lại ngóng người xưa - Tình chết rồi! Giữ lại cho thơ - Biển hát - Trăng lặn 20. Những ai so dây cùng Nguyễn Du Trần Đức 21. Nỗi trăn trở người đi tìm vàng * Thơ - Cảnh xuất khẩu lao động ở nước ngoai Khánh Hòa 22. Con đường phượng đỏ * Thơ - Nuối tiếc tình yêu thuở ban mai Nguyễn Thị Hoàng 23. Xem tranh bán lõa thể * Thơ - Một kỳ tác thi ca Anh Trần 24. Anh vẫn ở bên Hồ Tây * Thơ - Cảm nhận về bài thơ tình hay Hoàng Thị Thảo 25. CHÙM THƠ CHỌN 3 PNT - Trái tim tan vỡ - Em nghe - Tạ tội trước tình yêu - Trong mưa - Em tắm - Đêm trung thu và đứa ăn mày - Sáng xuân nay 26. Về tập “64 bài thơ hay” và những tinh hoa Nguyễn Thị Xuân 27. Phạm Ngọc Thái người hai lần thi sỹ Trần Việt Thịnh 28. Một góc Hồ Tây * Thơ - Bản tình xô nát chiều hoàng hôn cuộc đời Như Ý 29. Khoảng trôi trong lá * Thơ - Tình trong ký ức Phương Loan 30. Thời áo trắng * Thơ - Hồi ức tình yêu thuở sinh viên Đình Bồng CỘT 3 31. Phạm Ngọc Thái nhà thơ CCB tài năng có cuộc đời hoạn nạn và sóng gió Nguyễn Thị Hoàng 32. CHÙM THƠ CHỌN 4 PNT - Vớt trăng - Xuân và vợ - Cây hoa bằng lăng trong mưa - Đôi mắt nhung em - Người đàn bà hóa thân - Hoa và em - Trái em - Em bé cầu bơ - Thôn nữ tắm dưới trăng 33. Váy thiếu nữ bay * Thơ - Một tuyệt phẩm thi ca Nguyễn Đình Chúc 34. Động bướm * Thơ - Một bài thơ thần sầu quỉ khóc Anh Nguyễn 35. Sáng thu vàng * Thơ - Một thiên tình ca mùa thu Tuyết Thúy 36. Em ơi! Thành phố lại mưa * Thơ - Một tình thơ mưa hay và mộng Nguyễn Thị Hoàng 37. CHÙM THƠ CHỌN 5 PNT - Nghĩ về Hà Nội - Hàng cây lá đổ - Gió sẽ mang tình ta bay muôn phương - Có một khoảng trời - Nhìn trăng nhớ em - Bài ca xứ sở - Đêm nay trời lại không mưa 38. Khóc bên Hồ Núi Cốc * Thơ - Một bản tình đam mê man dại Diễm Loan 39. Chiều hoàng hôn * Thơ - Sự thăng hoa của buổi tình chiều Kiều Tuấn 40. Cô quét lá đêm hồ * Thơ - Nỗi đời trong chốn nhân quần Hoàng Ngọc 41. Mưa bay trong tiếng chuông * Thơ - Một bản tình mưa ngọt ngào Thảo Hoàng 42. Trước Núi Mỹ Nhân (1) * Thơ - Một tượng thần thủy chung Trương Vũ Tiến 43. CHÙM THƠ CHỌN 6 PNT - Cửa quán - Kí ức mùa thu - Trước núi Mỹ Nhân (2) - Thiếu nữ đi trong chiều mây - Tiếng ếch - Tình thơ gặp lại ở Tây Hồ - Trong bóng cây ngủ đêm 44. Đêm tóc đá * Thơ - Khát vọng của tuổi hoa niên Ngọc Bích 45. Thông và biển * Thơ - Tiếng hát tâm tình của đôi trai gái Ngọc Trâm CỘT 4 46. Em về biển * Thơ - Một mối tình đầy lệ Phương Tuấn 47. Cỏ hoang * Thơ - Những kiếp cảnh tha phương cầu thực Bảo Ngọc 48. Cô áo trắng * Thơ - Tình thơ với ái nữ Sài Gòn Đình Bồng 49. CHÙM THƠ CHỌN 7 PNT - Anh mãi yêu em - Đêm thu phố vắng - Anh đau xé lòng đành quay gót - Em là người tình của lính - Tiễn anh trên đất khách - Em ghen - Tiếng rúc chim đêm 50. Em bán xoài * Thơ - Người con gái với kiếp giang hồ Trần Ngọc Lâm 51. Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ * Thơ - Tiếng đàn tình theo bước chân thi sĩ Trần Đức 52. Chết cũng chỉ như giấc ngủ * Thơ - Một bài thơ trăng trối Việt Phương 53. CHÙM THƠ CHỌN 8 PNT - Đêm thiếu nữ - Mùa thu với nàng thơ - Người đàn bà chứa linh hồn thánh linh - Cây thầm tiếc bóng - Cho em gọi tiếng chồng lần cuối - Đêm thu trắng - Chiều phố gió và mối tình lông ngỗng trắng 54. - Nhớ về cô giáo cũ - Viết cho buổi hoàng hôn - Nhớ em đêm noel - Vầng trăng che khuất - Trăng dạt trong mây - Hai kẻ đời quấn quit - Người đàn bà của mùa thu 55+56. Tiểu thuyết chiến tranh của một nhà văn chiến binh Trần Đức 57. Phạm Ngọc Thái một thiên tài Thi nhân vĩ đại của thi ca hiện đại Việt Nam Nguyễn Thị Hoàng 58. Phạm Ngọc Thái Cây đại thụ. Đại thi hào của thi ca hiện đại VN Nguyễn Thị Hoàng 59. Phạm Ngọc Thái và bảy bài thơ tình tuyệt hay Nguyễn Thị Xuân 60. Mấy lời trăng trối đầu xuân 61. Cựu quân nhân Phạm Ngọc Thái gửi thư lên các cấp lãnh đạo cao nhất của Đảng - Nhà nước và Chính phủ
<bài viết được chỉnh sửa lúc 13.08.2022 18:20:58 bởi Nhân văn >
Bài viết đã được gửi lên Quốc hội và Chính phủ 30.7.2021 PHẠM NGỌC THÁI MỘT THIÊN TÀI THI NHÂN VĨ ĐẠI CỦA THI CA HIỆN ĐẠI VN Nguyễn Thị Hoàng Nguyên GV Trường ĐH Sư phạm Bản nghị luận dưới đây xin gửi tới: QUỐC HỘI VÀ CHÍNH PHỦ NƯỚC CỘNG HÒA XHCN VIỆT NAM (Bằng các trang điện tử của Nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam) - Qua những cơ quan: Văn phòng Quốc hội - Ban chấp hành Đảng QH - Ban chấp hành Công đoàn QH - Hội nhà báo QH - Ban Tuyên giáo Trung ương - Lãnh đạo văn phòng QH... Cùng các tổ chức khác trong Chính phủ được biết. - Để nghiên cứu phương hướng chỉ đạo, xác nhận, vinh danh và, có thể công bố ra ngoài thế giới? Như hai bản nghị luận mà người trong tổ chức văn chương ở thủ đô chúng tôi, đã viết gửi đến Quốc hội và Chính phủ vào các ngày 29.3 - 25.6.2021 mới đây - Hiện văn bản cũng được chúng tôi cho đăng lại trên web. "Việt Nam thư quán" - Mời mở đọc ở link sau: http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=899365 * Hoặc xem bài trên các trang mạng trong nước: https://tranmygiong.blogspot.com/2021/06/gioi-thieu-tac-pham-e-xuat-ban-minh.html?fbclid=IwAR3I_HIZEpYRkKEh4y-t5X-O3iPrfZpUJJVuPFDavf1OFj5D6NHMV_XSfy4 Trong nghị luận đã có nói đến pho sách: MINH CHỨNG VỀ CHÂN DUNG MỘT THI HÀO DÂN TỘC "Tuyển văn học" này dựng lên cả một sự nghiệp thi ca lớn Phạm Ngọc Thái !!! Độ dày khoảng 400 trang, gồm 100 bài thơ tiêu biểu chọn ra trong đời thi ca tác giả - 46 bài bình thơ hay, tiểu luận đặc sắc về chân dung, thân thế, sự nghiệp văn học của thi nhân. Chúng tôi biên soạn từ những tập sách đã xuất bản của anh, nhất là các tác phẩm chính: - PNT phê bình và tiểu luận thi ca, 2013 - PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại 2014 - PNT cánh đại bàng của thi ca đương đại VN, 2019 - Tuyển thơ chọn lọc, 2019 - 64 bài thơ hay, 2020 Cùng số bài bình luận mới đây trên văn đàn. Pho sách cũng đã được chúng tôi cho đăng trên "Việt Nam thư quán", theo link dưới đây: http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=897650 
Nguyễn Thị Hoàng
A. NHÀ VĂN - NHÀ THƠ CCB TÀI NĂNG Nhà thơ Phạm Ngọc Thái là một cựu chiến binh, từng chiến đấu cả chục năm trên chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ. Theo trọn cuộc chiến tranh đánh Mỹ của dân tộc... đến tận ngày 30.4.1975 giải phóng Sài Gòn, Mỹ rút về nước. Anh thuộc lớp sinh viên, trí thức yêu nước của những năm sáu mươi thế kỷ trước. Tự nguyện từ bỏ mái trường đại học, theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc lên đường cầm súng ra chiến trường đánh giặc. Mùa xuân Mậu Thân 1968, Phạm Ngọc Thái một chiến sỹ súng máy đại liên thuộc tiểu đoàn 7, tiểu đoàn chủ công của trung đoàn mũ sắt 209, Sư 320 hành quân vào chiến trường. Trận đánh lịch sử, đầu tiên đời anh là cùng E209 - F312 của quân đội nhân dân Việt Nam, đánh nhau với tiểu đoàn Anh Cả Đỏ của Mỹ vào đêm 26.3.1968 trên đỉnh Chư Tan Kra, tỉnh Kon Tum. Đó là một trận đánh khốc liệt, đẫm máu trong đời một người lính trận của anh !? Các chiến sỹ của Tiểu đoàn 7, E209 đều chiến đấu rất ngoan cường, dũng cảm. Không một chiến sỹ nào run sợ, đầu hàng địch... ( Dựa theo tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu" của Phạm Ngọc Thái ) ... Nhưng họ cũng bị thương vong, hy sinh rất nặng nề. Theo ghi chép trong cuốn "Lịch sử Trung đoàn 209...", Nxb Quân đội 2004 mà chính nhà văn Phạm Ngọc Thái đã mô tả trong Bộ tiểu thuyết lịch sử của mình, rằng: Trong trận Chư Tan Kra, trên 200 chiến sỹ của tiểu đoàn 7 đã không trở về ! Vì trận đánh quá ác liệt đã không thể dứt điểm, nên xác các chiến sỹ tử trận không thể lấy ra được... nằm phơi trên mặt đồi. Sau bị bọn Mỹ lấy xe ủi ủi xuống các hố lớn, tẩm xăng đốt... rồi lấp đất vùi lên. Hơn 200 người chiến binh ấy, hầu hết đều là những thanh niên trai tráng thủ đô ở độ tuổi 18, đôi mươi. Họ là những người con anh hùng của dân tộc này, đã ngã xuống một cách rất thảm khốc, nhưng chí khí kiên cường - Cũng như hàng vạn các liệt sĩ của đất nước ta, đã đổ máu trên chiến trường... trong cuộc chiến tranh đẫm máu năm xưa !? Vì mảnh đất thiêng liêng của dân tộc... vì tổ quốc Việt Nam thân yêu hôm nay: Chúng ta và cả hậu thế mai sau, không có quyền được quên đi sự hy sinh oanh liệt, vẻ vang ấy của họ !!! Nhà thơ Phạm Ngọc Thái thời còn chiến tranh
Nhà thơ Phạm Ngọc Thái chính là một chiến binh trong trận đánh Chư Tan Kra đẫm máu của Trung đoàn 209, sư 312 nói riêng... và trong cả cuộc chiến tranh đánh Mỹ của dân tộc. Anh cùng với hàng vạn thanh niên Việt Nam anh hùng khi đó, đã hiến cả tuổi xuân và xương máu cho cuộc sống được yên bình của tổ quốc hôm nay. Chính anh cũng bị thương trong trận chiến Chư Tan Kra... phải đi viện điều trị lành vết thương rồi lại tiếp tục về chiến đấu, cho đến phút chót của cuộc chiến tranh. Suốt mười năm chiến trận, qua các Trung đoàn 209, Sư 312 - Trung đoàn pháo 40 Tây Nguyên - Trung đoàn 48, Sư 320 - Phạm Ngọc Thái tham gia hầu hết các trận đánh lớn trên chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ: Như trận đánh giải phóng Đắc Tô - Tân Cảnh 1972, giải phóng Kon Tum 1973... rồi trận chiến quyết liệt ngày 29.4.1975 ở căn cứ Đồng Dù, một hang ổ kiên cố của Sư đoàn 25 Mỹ, được mệnh danh là "tia chớp nhiệt đới", cửa ngõ án ngữ vào Thành đô Sài Gòn... ( Theo tiểu thuyết "Chiến tranh và tình yêu" ) Dù chỉ trước một ngày, đến 30.4 toàn miền Nam được giải phóng: Nhưng trong trận chiến Đồng Dù 29.4.1975, chỉ tính riêng Sư 320 của anh, hàng trăm chiến sỹ cũng lại phải bỏ mạng... nằm lại chiến trường, không bao giờ trở về quê hương được nữa. Trong tiểu thuyết nhà văn diễn tả lại: Đó là một trận chiến "quyết tử cho tổ quốc quyết sinh" !? Những người chiến binh đã phải vượt qua cả xác đồng đội của mình lẫn xác quân thù, để xông lên giành chiến thắng. Suốt mười năm đánh trận: Nhà thơ cựu chiến binh Phạm Ngọc Thái đã ba lần bị thương, ba lần đổ máu. Anh được tặng thưởng 5 huân chương chiến công và kháng chiến, cùng danh hiệu dũng sĩ và những hình thức khen thưởng khác. B. MỘT SỰ NGHIỆP VĂN HỌC LỚN Từ một người lính trận, qua cả chục năm chiến tranh đến khi kết thúc mới trở về quê hương ở thủ đô. Phạm Ngọc Thái lại tiếp tục theo học đại học mà năm xưa anh phải bỏ dở đi chiến đấu... rồi trở thành người cán bộ của ngành ngoại thương Việt Nam - Với một khát vọng vô biên trên con đường văn chương? Trong ba mươi năm vừa công tác và lăn lộn cuộc sống mưu sinh, vừa lao mình vào sáng tác. Đến nay, đã cho ra đời gần hai mươi tác phẩm các loại: - Xuất bản 11 tác phẩm thơ và bình luận văn học - Hai tiểu thuyết - 5 kịch bản sân khấu lớn, nhỏ. Ở lĩnh vực nào Phạm Ngọc Thái cũng đạt được tác phẩm có tầm vóc: 1. KỊCH BẢN SÂN KHẤU Sáng tác cả thảy 5 vở kịch nói: hai dài, ba ngắn. * Khi tác giả đưa 3 vở kịch ngắn đến "Nhà hát kịch tuổi trẻ" ở Hà Nội? Nhà hát chuyên dựng 2-3 kịch ngắn để diễn trong một tối - NS Chí Trung, đoàn trưởng Đoàn kịch 1 lúc đó (hiện ông là giám đốc của Nhà hát): Xem xong kịch bản, đã nói với tác giả: ... Kịch của anh thì hay nhưng là hay với anh, với em? Khó diễn - Gu của khán giả thời nay người ta thích... cười nhiều - Tóm lại, kịch của Phạm Ngọc Thái hay... nhưng thiếu "chất hài' !!! Rồi đoàn trưởng kịch Chí Trung đã biếu tác giả một xê-ri vé, xem cả tháng kịch của Nhà Hát miễn phí. - Còn vở kịch dài "Người nhạc trưởng và dàn hợp xướng" lớn nhất của anh. Thời gian tác giả đưa kịch bản đến "Đoàn kịch nói Trung ương"? Giám đốc của nhà hát kịch lúc đó là NS Anh Dũng, Ông nói: ... Vở kịch này khá, diễn được... nhưng phải chờ đến khi hợp thời? "đánh" hơi mạnh quá! Vị giám đốc Đoàn kịch Trung ương nói thêm: Tôi sẽ lưu kịch bản lại đây !? khi thời thế thích hợp, thì sẽ diễn !!! Hiện vở kịch "Người nhạc trưởng và dàn hợp xướng" đó, đang được tác giả trao cho NSND Trung Hiếu - Giám đốc Nhà hát kịch Hà Nội, là một đoàn kịch lớn cỡ quốc gia - Nghe nói, Ông giám đốc Nhà hát kịch Trung Hiếu đã đọc kịch bản và bảo, sắp tới sẽ đưa ra Hội đồng nghệ thuật xem xét. Tôi diễn giải như thế, chỉ để muốn nói rằng: Kịch bản của Phạm Ngọc Thái, từ kịch ngắn tới kịch dài? Đều đủ tầm để công diễn trong các đoàn kịch quốc gia. 2. VỀ TIỂU THUYẾT Khi tự thấy đã hoàn thành sự nghiệp thi ca. Tác giả nói như vậy - Phạm Ngọc Thái bắt đầu chuyển sang viết tiểu thuyết. Điều đặc biệt là? Tuy chỉ mới viết tiểu thuyết, nhưng vừa sáng tác xong: Anh đã được công ty sách com măng xuất bản ngay... và phát hành rộng rãi trong quân đội. Tác giả không phải bỏ tiền in sách mà được hưởng tiền nhuận bút. Trong hai năm Phạm Ngọc Thái trình làng liền hai tác phẩm: - Cuộc chiến Hà Nội 12 ngày đêm 2019 - Chiến tranh và tình yêu 2020 " Chiến tranh và tình yêu" là bộ tiểu thuyết dài hai tập, có tính dã sử khá đồ sộ. Nó đồ sộ không phải về trang sách mà là tầm vóc, trữ lượng thời đại chứa đầy ắp trong tác phẩm - Bởi tác giả chính là một chiến binh đã từng tham gia suốt cuộc chiến tranh đánh Mỹ, nên các tình tiết lịch sử và chiến trường được mô tả rất sinh động, sắc bén. Tính dân tộc cùng tình yêu gái trai quyện vào nhau nồng nàn, tha thiết, cao đẹp! Diễn biến được khắc họa ly kỳ, chìm trong sự thảm khốc đau thương bởi chiến tranh - Tiểu thuyết có tính xã hội sâu sắc, điển hình trong thời kỳ chiến tranh đánh Mỹ ở Việt Nam. Nghe tác giả nói: Anh chuẩn bị trình làng một thiên tiểu thuyết mới: " Tình yêu của em và đứa con"... C. MỘT THIÊN TÀI THI CA HIỆN ĐẠI VIỆT NAM Thi ca mới là sự nghiệp chính, chân dung văn học căn bản của Phạm Ngọc Thái - Tôi nói Phạm Ngọc Thái là một thiên tài của thi ca hiện đại Việt Nam !? Bởi vì, trong lịch sử của ngàn năm văn hiến Thăng Long - Kể cả thơ cổ và thơ hiện đại (trừ KIỀU bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du, thuộc loại tiểu thuyết thơ) - Còn những thi phẩm "thơ ngắn"? Chưa có thi nhân nào sáng tác được một khối lượng nhiều thơ hay như Phạm Ngọc Thái, nhất là thơ tình. Anh là nhà viết thơ tình hay nhất của đương đại hiện nay. ( Xem trong "Tuyển thơ chọn lọc" và "64 bài thơ hay" ) Cũng chưa có thi nhân nào có nổi một tuyển thơ thật sự tầm vóc như "Tuyển thơ chọn lọc", Nxb Hồng Đức 2019 của anh: Với trên 200 bài thơ chọn lọc trong đời thi ca !? Số lượng bài thơ tình tuyệt hay vào hàng kiệt xuất, và thơ hay đã đạt được... nhiều nhất trong thi đàn xưa nay !!! Dựng lên như một "trường thành thi ca" đối với nền thơ hiện đại Việt Nam. Trong hai bản nghị luận trước gửi lên Quốc hội và Chính phủ, cũng đã nói. Tôi sẽ xin dẫn giải kỹ sau Nói về thơ hay? Tôi đã từng bình luận rằng: Thơ hay bậc nhất của ngàn năm văn hiến Thăng Long, phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu tháng năm, tồn tại muôn đời, thơ của mọi thời đại: Đó là loại thơ có hàng đẳng cấp cao nhất. Như: Đèo ngang của BHTQ / Làm lẽ, Cảnh thu - Hồ Xuân Hương / Thương vợ - Tú Xương / Thu điếu - Nguyễn Khuyến / Tràng Giang - Huy Cận / Tranh lõa thể - Bích Khê / Tương tư - Nguyễn Bính / Đây thôn Vỹ Dạ; Mùa xuân chín; Bẽn lẽn - Hàn Mặc Tử / Hai sắc hoa ti-gôn - TTKH. / Thuyền và biển - Xuân Quỳnh / ... Đó là những bài thơ tuyệt hay của ngàn năm văn hiến. Trong đời thi ca Phạm Ngọc Thái dù là "thơ tình" hay "thơ đời", anh chỉ sáng tác loại thơ có khả năng sống trường cửu đó. Qua thời gian đã sàng lọc những đánh giá trên văn đàn, tôi nhận định: Loại thơ tuyệt hay hàng đỉnh, tương đương với những tuyệt phẩm trong ngàn năm Thăng Long như đã nêu trên - Phạm Ngọc Thái có 7 bài: * Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối / Em về biển / Anh đứng nhìn theo bóng chim câu / Người đàn bà trắng / Váy thiếu nữ bay / Làm ma em vợ / Em bán xoài. Còn những bài thơ hay, thơ tinh sắc khác của anh thì nhiều lắm: * Khoảng trôi trong lá; Đất nước tôi yêu; Người thôn nữ miền sông nước; Tiếng hát đời thường; Phố thu và áo trắng; Khóc Hàn Mặc Tử; Trước Núi Mỹ Nhân; Khóc bên Hồ Núi Cốc; Cô quét lá đêm hồ; Em ơi! Thành phố lại mưa; Anh vẫn ở bên Hồ Tây; Một góc Hồ Tây; Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau; Em tắm; Con đường phượng đỏ; Nghe tin em sốt; v.v... ( Các bài thơ đều có trong tập "64 bài thơ hay" ) KẾT LUẬN: Trong văn hiến của ngàn năm Thăng Long nói chung và thơ ca hiện đại nói riêng? Trừ truyện Kiều của cụ Nguyễn Du - Chưa có thi nhân nào sáng tác được nhiều thơ hay đến thế !!! Nghìn năm qua chưa có - Nghìn năm sau không biết có có không ??? Bởi vậy, chúng tôi mới nói rằng: Phạm Ngọc Thái là một thiên tài. Thi nhân vĩ đại của thi ca hiện đại Việt Nam! D. CÁC THI NHÂN VĨ ĐẠI THƯỜNG HỌ ĐỀU BIẾT MÌNH VĨ ĐẠI Hầu hết các nhà thơ vĩ đại trong nhân loại, khi đương thời đang sống? Họ đều biết mình vĩ đại ! - Thiên tài Pushkin, mặt trời thi ca của nước Nga từng viết: Nơi đàn thơ thiêng liêng ta không chết Hồn ta còn sống mãi chẳng tiêu tan Và trên đời dù chỉ còn một thi nhân Danh tiếng ta vẫn còn vang mãi mãi Nghĩa là, Ông khẳng định sự bất tử và vĩ đại của mình. Dù trên đời chỉ còn một thi nhân, thi nhân ấy là ta ! Danh tiếng ta sẽ vang đời đời, mãi mãi... - Đại thi hào Walt Whitman nước Mỹ? Lúc đang còn sống, tác phẩm "Lá cỏ" của Ông bị rất nhiều văn sĩ nước Mỹ dè bỉu, chê bai: Nào là thấp kém, thông tục, tầm thường... Có nhà thơ rất tên tuổi thời đó, được Whitman gửi biếu sách? Để tỏ rõ thái độ khinh mạn của mình, nhà thơ này đem xé đôi cuốn sách rồi gửi bưu điện trả lại cho Ông - Người duy nhất tin vào tương lai của tác phẩm "Lá cỏ", và khẳng định về sự vĩ đại của minh !? Chính là bản thân Whitman ! Trong bài thơ viết về thành phố New York, Ông viết: " Hỡi thành phố, sẽ có lúc Người trở nên nổi tiếng: Vì ta đã sống ở đây " - Ông đã đúng, chính tập thơ "Lá cỏ" đã đưa Walt Whitman trở thành đại thi hào... và Ông đã được phong là người sáng lập ra nền thi ca mới của Mỹ. - Đại thi hào Nguyễn Du của Việt Nam chúng ta cũng thế !!! Người rất biết truyện KIỀU của mình là một tác phẩm bất hủ, để tên tuổi Người có thể vang danh đến muôn thu !? Nên khi đưa Kiều vào đọc trong chốn dân tình heo hút, lãng quên... Người đã than: Bất tri tam bách dư niên hậu Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như Không biết hơn ba trăm năm nữa, liệu nhân thế có ai người sẽ khóc Nguyễn Du? - Trở lại về thi nhân Phạm Ngọc Thái - Vào mùa đông 2019, khi xuất bản "Tuyển thơ chọn lọc" : Anh đã viết một "huyết thư" gửi cùng với tác phẩm, cho ông Chủ tịch HNVVN và PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp - Viện trưởng Viện văn học Việt Nam. Lá thư đề ngày 26.12.2019 có đoạn viết: " Hôm nay, tôi cho xuất bản TUYỂN THƠ CHỌN LỌC Phạm Ngọc Thái... với hơn 200 bài thơ tự do hiện đại các loại, chọn lọc trong suốt đời sáng tác thi ca của tôi. Đánh giá về Tuyển thơ?... Tôi tin chắc chắn rằng: Trong dãy thi sơn có nhiều ngọn, tôi đã lên đến điểm đỉnh một ngọn "Hy-ma-lay-a" kỳ vĩ gì đó...! Nhất là thơ tình, của thi ca hiện đại Việt Nam. ... Nay tôi đã ngoài 70 xuân, sức khỏe cũng không tốt, chắc chẳng còn sống được bao lâu nữa? Nếu để cho tôi nói lên tiếng nói từ trong thẳm sâu tâm tư của lòng mình, thì tôi xin nói rằng: Trong văn hiến nghìn năm Thăng Long của nước nhà, nếu nền thơ cổ Việt Nam đã có một Nguyễn Du - Thì thơ ca hiện đại Việt Nam cũng có Phạm Ngọc Thái. Vâng, tôi tin chắc như vậy! ... Nguyễn Du năm xưa còn phải than: Bất tri tam bách dư niên hậu Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như Huống chi ngày nay, theo tôi: Tuy khả năng thông tin xã hội có bùng nổ mạnh lên, nhưng sự nhận thức về thi ca, nhất là thơ tự do hiện đại lại hỗn loạn và manh mún hơn. Nam mô a di đà phật ! Cầu mong tất cả được quang minh. ". Thi nhân đã khẳng định mình như vậy! Đồng thời, anh còn để lại cho đời một bài thơ tự thán: "Ta khóc cho ta", có đoạn viết: Quan san muôn dặm sơn hà Nguyễn Du người trước, tôi là người sau Hôm nay rỏ chút lệ sầu Thương Người rồi lại chạnh đau phận mình .... Nguyễn Du ơi, đón tôi cùng Một mai tôi sẽ lập hương khói thờ Người Đường Cổ - Tôi Tân Thơ Ngàn năm văn hiến xin thưa cùng Người. ( trích "64 bài thơ hay" ) Kính thưa Quốc hội và Chính phủ Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, Hiện nhà thơ Phạm Ngọc Thái đang trú ngụ tại: Ngõ 218, ngách 27/8 số 19, phố Lạc Long Quân, Quận Tây Hồ, Hà Nội - ĐT: 038 302 4194 - Email: ngocthai1948@gmail.com Quốc hội và Chính phủ có thể cử người - Hay trực tiếp Ban Tuyên giáo Trung ương, tới gặp nhà thơ tại nhà riêng. Nhà thơ vẫn còn đầy đủ những tác phẩm chính, phát hành ở các nhà xuất bản của quốc gia… để biếu các Quí ngài. Hoặc Quốc hội và Chính phủ cho trát mời ! Nhà thơ Phạm Ngọc Thái sẵn sàng lên trình diện Trung ương. Hà Nội, cuối tháng 7.2021 Nguyễn Thị Hoàng
<bài viết được chỉnh sửa lúc 26.08.2021 18:09:09 bởi Nhân văn >
PHẠM NGỌC THÁI CÂY ĐẠI THỤ, ĐẠI THI HÀO CỦA THI CA HIỆN ĐẠI VN Nguyễn Thị Hoàng Nguyên GV Trường ĐH Sư phạm 
Đã gửi tới: QUỐC HỘI VÀ CHÍNH PHỦ NƯỚC CỘNG HÒA XHCN VIỆT NAM Ngày 4.9.2021 (Bằng các trang điện tử của Nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam) - Qua những cơ quan: Văn phòng Quốc hội - Ban chấp hành Đảng QH - Ban chấp hành Công đoàn QH - Hội nhà báo QH - Ban Tuyên giáo Trung ương - Lãnh đạo văn phòng QH... Cùng các tổ chức khác trong Chính phủ được biết. - Để nghiên cứu phương hướng chỉ đạo, xác nhận, vinh danh và, có thể công bố ra ngoài thế giới? Trước hết xin trả lời câu hỏi? Tại sao lại kết luận: 
Nguyễn Thị Hoàng
A. PHẠM NGỌC THÁI CÂY ĐẠI THỤ ĐẠI THI HÀO CỦA THI CA HIỆN ĐẠI VN Tôi từng bình luận: Thơ hay bậc nhất của ngàn năm văn hiến Thăng Long, phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu tháng năm, tồn tại muôn đời, thơ của mọi thời đại - Đó là loại thơ có hàng đẳng cấp cao nhất. Không kể Kiều bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du, thuộc thể loại tiểu thuyết thơ - Những bài thơ ngắn tuyệt hay lưu vọng trong thi đàn Thăng Long xưa nay, như: Đèo ngang của BHTQ / Làm lẽ, Cảnh thu - Hồ Xuân Hương / Thương vợ - Tú Xương / Thu điếu - Nguyễn Khuyến / Tràng Giang - Huy Cận / Tranh lõa thể - Bích Khê / Tương tư - Nguyễn Bính / Đây thôn Vỹ Dạ; Mùa xuân chín; Bẽn lẽn - Hàn Mặc Tử / Hai sắc hoa ti-gôn - TTKH. / Thuyền và biển - Xuân Quỳnh / ... Những thi phẩm tuyệt hay hàng đỉnh, tương đương với những tuyệt phẩm của ngàn năm văn hiến Thăng Long như đã nêu trên, Phạm Ngọc Thái có 7 bài: * Em về biển / Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối / Anh đứng nhìn theo bóng chim câu / Người đàn bà trắng / Váy thiếu nữ bay / Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau / Làm ma em vợ. Nói về những bài thơ hay hoặc thơ tinh sắc khác của anh thì nhiều lắm ! Nhà bình luận văn học Nguyễn Đình Chúc, trong tiểu luận với nhan đề: 
PHẠM NGỌC THÁI CHÂN DUNG NHÀ THƠ TÌNH LỚN CỦA DÂN TỘC Đã viết: " Thi ca Phạm Ngọc Thái dù là thơ tình hay thơ đời, những bài đạt độ viên mãn về ý tưởng cũng như ngôn ngữ nghệ thuật và tính nhân văn là rất nhiều. Mức độ hay mỗi bài khác nhau, nhưng những tình thi đó đều cảm hóa được trái tim người yêu thơ. Về bút pháp nhiều bài thơ tình của anh được hòa trộn trong khuynh hướng của dòng thơ tượng trưng hiện đại châu Âu cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Điển hình là thuyết " tương ứng cảm quan" của nhà thơ tương trưng bậc thấy ở Pháp Charles Baudelaire (1821 - 1867) lúc đó chủ xướng. ". ( Trích Tập " Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại ", 2014 ) Chưa từng có thi nhân nào trong ngàn năm văn hiến Thăng Long viết được nhiều thơ hay như thế, nhất là thơ tình. Mỗi bài hay một vẻ nhưng đều vụt ra từ trong sự rung động sâu sắc của trái tim - Xin kể ra vài chục bài tiêu biểu: * Khoảng trôi trong lá; Em bán xoài; Em sống mãi bên anh; Đất nước tôi yêu; Mẹ quê hương; Nhìn trăng nhớ em; Người thôn nữ miền sông nước; Tiếng hát đời thường; Phố thu và áo trắng; Khóc Hàn Mặc Tử; Xem tranh bán lõa thể; Trước Núi Mỹ Nhân; Khóc bên Hồ Núi Cốc; Cô quét lá đêm hồ; Em ơi! Thành phố lại mưa; Anh vẫn ở bên Hồ Tây; Một góc Hồ Tây; Em tắm; Con đường phượng đỏ; Nghe tin em sốt; Ký ức mùa thu; Sáng thu vàng; Vĩnh biệt con yêu; Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ; Đêm tóc đá; Em là người tình của lính; Đêm nay trời lại không mưa; Biển hát; Sáng xuân nay; Tạ tội trước tình yêu; Trái tim tan vỡ; Thời áo trắng; v.v...
Chưa nói đến cả "Tuyển thơ chon lọc", Nxb Hồng Đức 2019 của Phạm Ngọc Thái? Một Tuyển thơ dầy 368 trang với trên 200 bài thơ chọn trong đời thi ca, là cả một thế giới thơ tự do hiện đại các loại: Từ thi pháp thơ hiện thực đến tượng trưng pha màu sắc thơ siêu thực... Được thể hiện bằng một bút pháp tinh luyện, tạo nên vô vàn những áng thi huyền thẳm, đặc sắc ! Dựng lên như cả " Trường thành thi ca" đối với nền thơ hiện đại Việt Nam. Đều thuộc trong dòng thơ có khả năng sống trường cửu thời gian. Như chính thi nhân đã khẳng định về tác phẩm "Tuyển thơ chọn lọc" của mình, trước ông Viện trưởng "Viện văn học Việt Nam" và Chủ tịch HNVVN lúc đó, rằng: " Đánh giá về Tuyển Thơ Chọn Lọc? Với nhận thức bản thân, tôi tin chắc chắn rằng: Trong dãy thi sơn có nhiều ngọn, tôi đã lên đến điểm đỉnh một ngọn "Hy-ma-lay-a" kỳ vĩ !... Nhất là thơ tình, của thi ca hiện đại Việt Nam ". Và: "...Trong văn hiến nghìn năm Thăng Long của nước nhà, nếu nền thơ cổ Việt Nam đã có một Nguyễn Du - Thì thơ ca hiện đại Việt Nam cũng có Phạm Ngọc Thái - Tôi tin chắc như vậy! " Quan san muôn dặm sơn hà Nguyễn Du người trước, tôi là người sau Hôm nay rỏ chút lệ sầu Thương Người rồi lại chạnh đau phận mình .... Người Đường Cổ - Tôi Tân Thơ Ngàn năm văn hiến xin thưa cùng Người. (trích bài "Ta khóc cho ta" của PNT) XIN KẾT LUẬN: Trong ngàn năm văn hiến Thăng Long, chưa có thi nhân nào để lại được cho nền thi ca của nước nhà, một Tuyển Thơ tầm vóc cao và hay như thế !? Trừ Kiều bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du. Tất cả đã được Tổ chức văn chương ở Thủ đô chúng tôi chọn lựa, biên soạn để in vào trong "Tuyển thi văn" có tầm vóc đồ sộ: MINH CHỨNG VỀ CHÂN DUNG MỘT THI HÀO DÂN TỘC Tuyển sách dầy trên 400 trang xuất bản với 100 áng thi tiêu biểu trong đời thi nhân, 46 bài bình thơ đặc sắc, thơ hay và tiểu luận chân dung. Hiện nay "Tuyển thi văn" vô giá đó cũng được chúng tôi cho đăng trọn vẹn trên Web. Việt Nam Thư Quán ở Mỹ !!! Mời các nhà nghiên cứu văn học cùng bạn đọc trong nước và hải ngoại, mở link sau thưởng lãm: http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=897650 
NÓI THÊM VỀ TẬP THƠ CHA KHÓC CON Do một nỗi đau đột ngột đến với cuộc đời - Ngày 22.7.2019 đứa con trai yêu quí của thi nhân mới 27 tuổi xuân bất ngờ bị đột quị - Lòng người cha đau đớn, tưởng như không còn đủ sức chịu đựng nữa. Trong cơn quằn quại đau thương, những dòng thơ, trang thơ khóc con được viết bằng máu và nước mắt của một người cha thi nhân kiệt xuất ấy, đã trào ra... Và... Phạm Ngọc Thái đã để lại cho nền văn học nước nhà một "tập thơ khóc" vào hàng hay-hiếm-độc-lạ - Đó chính là tập thơ (45 bài) "cha khóc con", Nxb Hồng Đức 2020. Có thể nói đó là một "Tuyệt phẩm thơ khóc" vô giá, có một không hai của cả nền thi ca xưa nay trong ngàn năm văn hiến Thăng Long. B. NHẤN MẠNH CÁC TÁC PHẨM TRONG SỰ NGHIỆP VĂN HỌC Nói về sự nghiệp văn học của Phạm Ngọc Thái - Trong ba mươi năm vừa công tác và lăn lộn cuộc sống mưu sinh, vừa lao mình vào sáng tác. Đến nay, anh đã cho ra đời gần hai mươi tác phẩm các loại: - 11 tác phẩm thơ và bình luận văn học - Hai tiểu thuyết: * Cuộc chiến Hà Nội 12 ngày đêm * Chiến tranh và tình yêu - Bộ tiểu thuyết hai tập, có tính lịch sử của cả cuộc chiến tranh đánh Mỹ của dân tộc. - 5 vở kịch nói sân khấu: Hai dài ba ngắn. Ở lĩnh vực nào Phạm Ngọc Thái cũng đạt được tác phẩm có tầm vóc. - Năm 2014 anh cho ra đời tập "Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại": Tác phẩm dầy 372 trang với 120 bài thơ tình, 34 bài tiểu luận của các tác giả là những văn nghệ sĩ và nhà giáo bình thơ đặc sắc và hay cùng chân dung. - Đến 2019 nhà thơ lại cho ra đời tập "Phạm Ngọc Thái cánh đại bàng của thi ca đương đại Việt Nam", Nxb Thanh niên.
Bình luận về hai thi phẩm có tầm vóc này, Nguyễn Thị Hoàng tôi đã nhận định: " Tập Nhà Thơ Lớn của anh ra đời đã bảy năm, giữa văn đàn của Thủ đô ngàn năm Văn Việt - Đến nay vẫn hiên ngang phát quang trong đương đại. Ngày càng được khẳng định chân giá trị của tác phẩm. ... Qua tháng năm, con đại bàng thi ca Phạm Ngọc Thái vẫn tung cánh bay, ngày càng cao, càng bay xa !? ". Và nhấn mạnh: " Phạm Ngọc Thái đơn thương độc mã, không ô lọng che dù, không người nâng đỡ - Người chiến binh đã qua cả một giai đoạn dài cuộc chiến tranh xưa? Giờ trên con đường thiên lý của sự nghiệp thi ca, con chiến mã lại từng bước, từng bước... rồi phi lên tận đỉnh ngọn thi sơn của thi ca hiện đại Việt Nam". ( trích tiểu luận "Tập 64 BÀI THƠ HAY và sự nghiệp thi ca Phạm Ngọc Thái" - Nguyễn Thị Hoàng ) C. NHÀ THƠ CCB TÀI NĂNG CỦA QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM ANH HÙNG Thi nhân Phạm Ngọc Thái là một CCB từng chiến đấu cả chục năm trên chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ, qua các Trung đoàn 209, Sư 312 - Trung đoàn pháo 40 Tây Nguyên - Trung đoàn 48, Sư 320... Theo trọn cuộc chiến tranh đánh Mỹ của dân tộc, đến tận ngày 30.4.1975 giải phóng Sài Gòn, Mỹ rút về nước. Anh thuộc lớp sinh viên, trí thức yêu nước của những năm sáu mươi thế kỷ trước. Tự nguyện từ bỏ mái trường đại học, theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc lên đường cầm súng ra chiến trường đánh giặc. Ngót mười năm chiến trận: Nhà thơ cựu chiến binh Phạm Ngọc Thái đã ba lần bị thương, ba lần đổ máu. Anh được tặng thưởng 5 huân chương chiến công và kháng chiến, danh hiệu dũng sĩ cùng nhiều hình thức khen thưởng. Kính thưa Quốc hội và Chính phủ Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, Chúng tôi biết Trung ương đang tập trung hết sức trong công cuộc phòng chống đại dịch covid-19, cứu dân. Song, chúng tôi gửi cốt để thông báo cho Quốc hội và Chính phủ biết rằng: - Nền thi ca hiện đại của ngàn năm văn hiến Thăng Long chúng ta hôm nay, đã có Đại Thi Hào !!! Đại thi hào Phạm Ngọc Thái lại là một cựu quân nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng. Anh đã cống hiến cả tuổi trẻ và máu xương mình cho cuộc chiến tranh ái quốc vĩ đại của dân tộc ! Thi nhân xứng đáng được nhà nước và Chính phủ quan tâm - Hơn nữa, anh còn mang đến cho nền văn học hiện đại của Việt Nam chúng ta hôm nay, niềm tự hào đối với cả nhân loại này. Viết tai Thủ đô của ngàn năm Thăng Long 9.2021 Nguyễn Thị Hoàng
<bài viết được chỉnh sửa lúc 14.09.2021 12:22:43 bởi Nhân văn >
PHẠM NGỌC THÁI VÀ BẨY BÀI THƠ TÌNH TUYỆT HAY . Thuộc trong ngàn năm văn hiến Thăng Long Nguyễn Thị Xuân GV Trường THPT Ba Đình, Hà Nội 
Cô giáo Nguyễn Thị Xuân Nhà giáo Nguyễn Thị Hoàng – Nguyên GV Trường ĐH Sư phạm từng bình luận: “ Thơ hay bậc nhất của ngàn năm văn hiến Thăng Long phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu, tồn tại muôn đời, thơ của mọi thời đại - Đó là loại thơ có hàng đẳng cấp cao nhất. Không kể Kiều bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du, thuộc thể loại tiểu thuyết thơ - Những bài thơ ngắn tuyệt hay lưu trong thi đàn Thăng Long, như: Đèo ngang của BHTQ / Làm lẽ, Cảnh thu - Hồ Xuân Hương / Thương vợ - Tú Xương / Thu điếu - Nguyễn Khuyến / Tràng Giang - Huy Cận / Tranh lõa thể - Bích Khê / Tương tư - Nguyễn Bính / Đây thôn Vỹ Dạ; Mùa xuân chín; Bẽn lẽn - Hàn Mặc Tử / Hai sắc hoa ti-gôn - TTKH. / Thuyền và biển - Xuân Quỳnh /... “. Trong thi đàn Việt xưa nay, chưa từng có thi nhân nào viết được nhiều thơ tình hay như Phạm Ngọc Thái. Những bài đạt độ viên mãn về cả ý tưởng, ngôn ngữ nghệ thuật thi ca và tính nhân văn là rất nhiều. Mỗi bài hay ở góc độ khác nhưng đều cảm hóa được trái tim người yêu thơ! Kể ra cũng phải có tới vài chục bài thơ tình hay vào hàng tiêu biểu… Ở đây, tôi chỉ nói về những bài thơ tình hay hàng đỉnh của thi nhân, tương đương với những tuyệt phẩm của ngàn năm văn hiến Thăng Long đã nêu trên: PHẠM NGỌC THÁI CÓ BẨY BÀI THƠ TÌNH HAY HÀNG TUYỆT PHẨM THI CA 
1. EM VỀ BIỂN Quê em thành phố biển Em về biển để vùi vào trong cát Nỗi buồn nước mắt Những nát tan vòm ngực đã thương đau. Biển cứ vỗ tan... nát tình biển cả... Xô mãi bờ với lá thông reo Người thiếu nữ ấy dần thành cát trắng Mang nỗi niềm, không biết đã đi đâu? “Bờ bãi đời người” - Cuộc sống tình yêu Trái tim nhỏ, em dựng cả toà-sen chân Phật Tổ! Ta cũng thể loài cua còng trong bể cả Yêu thương nhiều hưởng đã bao nhiêu Tháng năm trôi, tình cũ cháy như khêu... Dòng suối thần tiên nuôi đời ta mục ải Đôi gót đỏ, ánh mắt nhìn thơ dại Đã thổi thành bão tố ở trong anh Hàng bạch đàn năm xưa còn đó Anh còn đây. Em hỡi, anh còn đây! Nhớ những buổi đón em, bên cổng trường sinh ngữ Tóc nửa bạc rồi. Chỉ thấy gió mưa bay... Tóc nửa bạc rồi. Tình vẫn đó, em ơi! 
2. VÁY THIẾU NỮ BAY Rõ ràng trong ngọc trắng ngà Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên Nguyễn Du Váy thiếu nữ bay để ngỏ Một khoảng trời nghiêng ngửa bên trong Gió réo rắt, nắng bồn chồn hơi thở Tìm vào cung cấm của em “Bờ bãi con người” em trổ hoa trái ngọt Đến đế vương cũng khum gối cầu mong Váy thiếu nữ bay lộ một lâu đài, điện ngọc Nơi sự sống nhân quần tiến hoá muôn năm Váy thiếu nữ bay mang cả hồn thời đại Mênh mông bầu trời, say đắm thế gian Có phải đó khúc quân hành nhân loại Em giữ trong mình nguyên thuỷ lẫn văn minh Váy thiếu nữ bay để thấy đời còn có lý! Sự sống anh cùng nhân thế tồn sinh Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất Khởi điểm cho các luồng chính trị toả hào quang. 3. NHÌN TRĂNG NHỚ EM Tặng Ánh Tuyết Nhìn mảnh trăng trời lại nhớ em Trăng trôi miên man khi mờ, khi tỏ Chúng mình đến với nhau, không còn thơ bé Nhưng lòng tha thiết yêu thương Trăng giữa tháng khuyết dần, tình cứ tràn dâng Cả tới khi không còn trăng nữa Thì em vẫn bên vành vạnh tỏ Đưa anh vào giấc mộng ru đêm Để cùng nhau say cảnh thần tiên Cho quên hết biển đời ngang trái Cuộc sống mưu sinh với bao mệt mỏi Chân trời sẽ lụi tàn nếu chẳng có tình em Ôi, mảnh trăng nhỏ bé giữa mênh mang Vẫn soi ngập cõi không gian vô tận Sâu tận cùng trái tim anh hưng phấn Đêm nằm thao thức vấn vương Thần thánh hiện hình trong một mảnh trăng em Dìu anh qua phong ba, bão táp Giữa giấc ngủ chập chờn đêm bất diệt Anh bay về ôm lấy em thương Áp môi hôn lên vầng nguyệt của Cưng Nghe trái đất dưới thân mình rung chuyển Thế thái nhân tình dẫu bao đổi biến Chẳng đảng phái nào sánh được hơn Cả nhân thế này chỉ một "mảnh trăng con" Sống mãi muôn đời dù thay bao chủ nghĩa Thức nhớ em hoài, trăng khuất không biết nữa Nhìn khắp thiên hà càng da diết yêu thêm. 4. SÁNG THU VÀNG Nhớ ngày gặp lại em bên hồ gió (Kỷ niệm Bích Đào) Gặp lại em một sáng thu vàng Nơi em đứng nắng tràn ngoài phố Với trời xanh, hồ xanh gió Gió đưa làn tóc em bay... Sáng thu này trĩu cả hàng cây Đô thành dịu mát Ông lão ngồi bên gốc cây, bán những cây sáo trúc thổi vói lên trời Bà xúc tép váy khều khào nước Một thời xa lắc Em nghiêng chao về một thời xa Người con gái đã thành chính quả! (phảng phất trên đầu đôi nét phôi pha) Đôi mắt em, bóng trúc bay xoà... Đường phúc hậu, vầng trăng đầy nở... Nghe không gian đổ vỡ cả mùa thu! Sáng thu vàng mông mênh, mênh mông Anh đứng trông em bên bờ sóng vỗ Hồn đã mất trong rừng hoang thiếu nữ Và trái tim cũng không còn Sáng thu vàng xang xênh, xênh xang Những con đường xưa tắm hơi em Môi em cười... hoa lá nát đau thêm Thời gian trôi, cuộc sống buồn tênh Một mùa thu lá lá Nơi ấy giờ chỉ còn có cỏ Bướm vàng hoa cũ vẫn bay ngang Người đàn bà, em nuốt mùa thu tan… 
5. ANH ĐỨNG NHÌN THEO BÓNG CHIM CÂU . Tặng người nữ sinh của thời yêu Mấy chục năm rồi, em ở đâu? Ơi, người con gái của thời yêu Chiều nay thành phố trong mưa lạnh Anh đứng nhìn theo bóng chim câu Kìa! Dáng hình xưa lại hiện về Gót thon bước nhẹ dưới đường quê Gió bay mái tóc hương thơm ngát Để cả trời xanh phải đê mê Tiếng hát ai đưa vọng bên hồ Đã xa năm tháng hãy còn mơ Mắt em thăm thẳm soi làn nước Tận đáy hồn anh cứ ngẩn ngơ Chiều nay mà ngỡ buổi chiều nao Vẫn đến trường em lối cổng vào Đón cô thiếu nữ xinh xẻo ấy Chạy đến bên anh tủm tỉm chào Thôi thế, hết rồi - Bé yêu ơi! Bụi cát lầm lên phủ cuộc đời Giá em mãi tuổi đôi mươi nhỉ Và anh cũng đừng vội già người Mấy chục năm trời, em ở đâu? Anh đứng nhìn theo bóng chim câu… 6. NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẮNG Người đàn bà đi trong mưa rơi Chứa một trời thầm như hoa vậy... Tặng Bích Đào Chiếc mũ trắng mềm, em đội bầu trời Khóm mây trắng bay, nghiêng trôi trên tóc Đôi mắt em đong những áng mây Người đàn bà trắng! Em đi, về... chao những hàng cây Hồ gió thổi lệch vành mũ đội Thấm đẫm mình em cả thềm nắng gội Xoã ngang vai mái hất tơi bời Nỗi niềm thao thức Những đêm trăng nước... Chùm trinh em hát: Đấy chỗ thiên thai! Người đàn bà ai mà định nghĩa? Đường xưa đó về đây, em ơi! Những con đường đã đầy xác lá rơi Xác ve, xác gió và xác của mưa. Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu Anh cũng không làm chàng Trương Chi, suốt đời chèo sông vắng Ta không đi theo Con Đường Lông Ngỗng Trắng Dẫu hình hài khắc mãi tim nhau Vết thương lòng không dễ đã lành đâu Những đêm sao buồn, những đêm gió khát Khúc thơ tình anh lại viết về em Người đàn bà ngậm cả vầng trăng... 7. ANH VẪN VỀ THEO DÒNG LỆ EM TIẾC NUỐI Em nói với tôi rằng: “Muốn có một đứa con…” Dù xa cách nhớ nhau trong hoài niệm Năm tháng dáng hình em hiển hiện Phía chân trời thắp sáng lửa tim tôi! Người thục nữ tôi yêu, những năm cuối cuộc đời Cho tới lúc nấm mồ anh xanh cỏ Em hãy thắp nén hương lòng tưởng nhớ Để hồn anh siêu thoát dưới trời âm Gặp em muộn rồi, bóng xế hoàng hôn Tóc cũng bạc đôi phần, dẫu tim còn khao khát Ngày anh khuất chắc làm em thổn thức Nước mắt tràn trên nấm mộ thương yêu Thì đời này, em ạ! Có trớ trêu Nhưng ta đã bên nhau sưởi ấm mùa đông rét Anh hôn lên đôi môi em như một vầng trăng khuyết Thấy cả bầu trời du ngoạn cõi hồn xanh Lại bùng cháy trong thơ ngọn lửa trái tim Ngọn lửa của tình yêu vĩnh diệt Em đừng khóc cho lòng anh thêm tan nát Có rời chốn dương trần, anh không chết đâu em! Chỉ hóa kiếp mình, tiếp cuộc trường sinh Cùng thi ca, anh sẽ sống muôn đời trong nhân thế Vẫn khắc khoải quanh nàng vào nỗi nhớ Với mối tình nồng thắm của em yêu Nếu giây phút nào, em lạc bến cô liêu Giọt lệ thơ rơi nhòa trang giấy trắng Hãy tìm đến nấm mồ anh, miền xa vắng Rồi âm thầm một chút khóc cho nhau Anh thương em đời gặp cảnh bèo dâu Em nhớ về anh sống kiếp chàng du mục Thời trai trẻ phong trần, qua chiến tranh loạn lạc Cả cuộc đời chỉ ham thích thơ văn Anh tìm đến em, lúc đã tàn úa mái đầu xanh Yêu tha thiết mà cách ngăn thế giới Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối Và yên lòng nơi nấm mộ ngàn thu. Hà Nội, mùa thu 2021 Nguyễn Thị Xuân
<bài viết được chỉnh sửa lúc 09.10.2022 19:22:54 bởi Nhân văn >
Thống kê hiện tại
Hiện đang có 0 thành viên và 2 bạn đọc.
Kiểu: