Thơ Chế Lan Viên

Vài nét về Chế Lan Viên


Chế Lan Viên tên thật là Phan Ngọc Hoan. Ông sinh ngày 14/1/1920 tại Đông Hà (Quảng Trị). Lấy bút danh họ Chế, nhà thơ đã nổi tiếng khi mới tròn tuổi 17 với tập thơ đầu tay "Điêu tàn".
Nói như nhà phê bình văn học Hoài Thanh, tập thơ Điêu tàn ra đời như một niềm kinh dị trong thi đàn đương đại!
Trong bài giới thiệu tập tiểu luận Những bước đường tư tưởng của tôi - tác giả Xuân Diệu - đăng trên báo Văn học tháng 9/1958, nhà thơ ký bút danh Thạch Hãn (tên một con sông tỉnh Quảng Trị quê ông). Nhiều bài báo in trên báo Thống Nhất xuất bản ở Hà Nội trước tháng 5/1975, ông cũng ký bằng bút danh này.
Từ năm 1959 đến năm 1963, Chế Lan Viên làm biên tập báo Văn học (nay là báo Văn nghệ), phụ trách chuyên mục Nói chuyện văn thơ, trả lời bạn đọc về công việc bếp núc văn chương. Khi ấy, ông ký tên là Chàng Văn. Năm 1961, Nhà xuất bản Văn học đã cho xuất bản hai tập Vào nghề và Nói chuyện văn thơ tác giả Chàng Văn.
Trong mục Nụ cười xuân trên báo Văn học, Chế Lan Viên có hai bài viết ngắn đả kích Mỹ Diệm là Ngô bói Kiều và Lý luận Đờ Gôn ký tên Oah (tức Hoan).

Ta Nguyen Bao

Bay theo đường dân tộc đang bay






Cuối năm bay đi đâu
Mòng két ơi mòng két
Tiếng kêu lừng gió rét
Đổi hình ngang sông sâu

Đổi hình ngang sông sâu
Một cánh chim rơi chết
Cả đàn bay, bay tiếp
Ngỡ như anh bận lòng.

Xanh màu sứ điệp trùng
Đỏ dòng sông nước xiết
Trắng màu mây thiêm thiếp
Trắng màu mây như không.

Trận chiến còn quyết liệt
Bờ sú xanh mải miết
Nên chim bay bay tiếp
Bận lòng không bận lòng
Mặc kẻ rơi nửa chừng
Cho kẻ rơi nửa chừng
Mặc những người giã biệt
Cho những người giã biệt
Khi vang lừng gió rét
Đội hình bay ngang sông.

Cành đào Nguyễn Huệ






Hẳn nhớ Thăng Long, hẳn nhớ đào ?
Mai vàng xứ Huế có khuây đâu ?
Đào phi theo ngựa về cung nhé!
Nở cạnh đài gương sắc chiến bào.

Ai? Tôi!

Mậu Thân 2.000 người xuống đồng bằng
Chỉ một đêm, còn sống có 30
Ai chịu trách nhiệm về cái chết 2.000 người đó ?
Tôi!

Tôi - người viết những câu thơ cổ võ
Ca tụng người không tiếc mạng mình
trong mọi cuộc xung phong.
Một trong ba mươi người kia ở mặt trận
về sau mười năm
Ngồi bán quán bên đường nuôi đàn con nhỏ

Quán treo huân chương đầy, mọi cỡ,
Chả huân chương nào nuôi được người lính cũ!
Ai chịu trách nhiệm vậy ?
Lại chính là tôi!

Người lính cần một câu thơ
giải đáp về đời,
Tôi ú ớ.
Người ấy nhắc những câu thơ tôi làm người ấy xung phong

Mà tôi xấu hổ.
Tôi chưa có câu thơ nào hôm nay
Giúp người ấy nuôi đàn con nhỏ
Giữa buồn tủi chua cay vẫn có thể cười.

Ta Nguyen Bao

Ta Nguyen Bao

Bánh vẽ






Chưa cần cầm lên nếm, anh đã biết là bánh vẽ
Thế nhưng anh vẫn ngồi vào bàn cùng bè bạn
Cầm lên nhấm nháp.
Chả là nếu anh từ chối
Chúng sẽ bảo anh phá rối
Ðêm vui
Bảo anh không còn có khả năng nhai
Và đưa anh từ nay ra khỏi tiệc...
Thế thì đâu còn dịp nhai thứ thiệt?
Rốt cuộc anh lại ngồi vào bàn
Như không có gì xảy ra hết
Và những người khác thấy anh ngồi,
Họ cũng ngồi thôi
Nhai ngồm ngoàm...

Canh cá tràu






Canh cá tràu mẹ thường hay nấu khế
Khế trong vườn thêm một tý rau thơm
Ừ, thế đó mà một đời xa cách mẹ
Ba mươi năm trở lại nhà, nước mắt xuống mâm cơm

Chia






Em đi về phía ấy
Anh chia cho nỗi buồn
Chia cho cơn mưa nhỏ
Và nắng quái chiều hôm

Một cái hôn ban sáng
Thành cơn mưa buổi chiều
Chia cho cơn mưa ấy
Ðể xa rồi em yêu.

Tia nắng ấm gần nhau
Xa nhau thành nắng quái
Chia làm gì nắng ấy
Ðể xa rồi em đau.

Chớ hái hoa trong bệnh viện

Em đến. Mùa xuân. Hoa viện đẹp
Tiễn em, muốn tặng đóa hoa chơi
Chớ hái! Phòng bên anh bạn ốm
Trông hoa hàng tháng để khuây người

Ta Nguyen Bao

Côn Sơn






Côn Sơn thơm mùi hoa dại
Thơm từ thời Nguyễn Trãi đến thời ta
Giữa trưa vắng trắng ngời chân núi
Như oan khiên lọc rồi nay đã kết thành hoa.

Dã tràng có ích

Dã tràng xe cát biển đông
Nhọc lòng mà chẳng nên công cán gì
(Ca dao cổ)

Con dã tràng nghe tôn giáo bể
Nghe sấm truyền của sống giảng hư không
Dã tràng vẫn làm thơ, mặc kệ
Vê hạt cát thời gian, chọi lại với Vô Cùng

Sao lại bảo "dã tràng nhọc sức vô công"?
Chính bể ngoài kia mới là vô tích sự!
Là sóng đó rồi tan thành bọt đó
Đổ qua có sắc màu mà đổ lại hóa hư không

Ta Nguyen Bao

Đêm Tàn





Ta cùng Nàng nhìn nhau không tiếng nói
Sợ lời than lay đổ cả đêm sâu,
Đôi hơi thở tìm nhau trong bóng tối,
Đôi linh hồn chìm đắm bể u sầu.

Chiêm nương ơi, cười lên đi, em hỡi!
Cho lòng anh quên một phút buồn lo!
Nhìn chi em chân trời xa vòi vọi
Nhớ chi em sầu hận nước Chàm ta?

Này, em trông một vì sao đang rụng;
Hãy nghiêng mình mà tránh đi, nghe em!
Chắc có lẽ linh hồn ta lay động
Khi vội vàng trở lại nước non Chiêm.

Lời chưa dứt bóng đêm đà vụt biến!
Tình chưa nồng, đã sắp phải phôi pha!
Tình trần gian vừng ô kia đã đến
Gỡ hồn Nàng ra khỏi mảnh hồn ta!

Ta Nguyen Bao

Ðêm xuân sầu






Trời xuân vắng, cỏ cây rên xào xạc
Bóng đêm luôn hoảng hốt mãi không thôi.
Gió xuân lạnh, ngàn sâu, thời ca hát
Trăng xuân sầu, sao héo, cũng thôi cười.

Trên đồi lạnh, Tháp Chàm sao ủ rũ
Hay hận xưa muôn thủa vẫn chưa nguôi ?
Hay lãnh đạm, Hời không về Tháp cũ,
Hay xuân sang, Chiêm nữ chẳng vui cười ?

Bên Tháp Vắng, còn người thi-sĩ hỡi,
Sao không lên tiếng hát đi ngươi ơi ?
Mà buồn bã, âu sầu trong đêm tối,
Ngươi vẫn nằm há miệng đớp sao rơi ?

Những bài thơ của Chế Lan Viên xin tham khảo ở đây:
 
Thơ CHẾ LAN VIÊN

 

HB

Nhà tranh
Trang nhạc
Thơ giao lưu